NOS Nieuws - Algemeen

Het CDA gaat niet instemmen met de twee strengere asielwetten. Voor de partij is het onaanvaardbaar dat in een van de wetten, de asielnoodmaatregelenwet, illegaal verblijf van vreemdelingen strafbaar wordt, net als de hulp aan mensen die illegaal in Nederland verblijven.

"Wij vinden het belangrijk dat er meer grip op migratie komt, maar dit raakt aan onze principes en onze waarden", zegt CDA-leider Henri Bontenbal. "Dat mensen die hulp bieden strafbaar zijn, is voor ons een totaal onbegaanbare weg."

De Tweede Kamer stemde gisteren in met de aanpassing van de PVV om illegaliteit strafbaar te stellen. "Wij waren bereid om de wet te steunen, maar hierdoor trekken we de steun nu in", zegt Bontenbal.

Bontenbal vindt het "geblunder" dat de regeringspartijen instemden met de wetswijziging, waardoor het CDA nu niet meer erin mee kan gaan:

Het CDA stemt dus ook tegen het tweestatusstelsel, waarmee er een onderscheid tussen soorten vluchtelingen zou moeten komen. Bontenbal volgt hiermee de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), die vindt dat de wet niet uitvoerbaar is. "De les die steeds bij parlementaire enquêtes is meegegeven, is dat we moeten luisteren naar de uitvoeringsorganisaties", zegt hij.

Spannend of asielwetten het halen

Nu het CDA niet instemt met de asielnoodmaatregelenwet, wordt het heel spannend of die het in de Eerste Kamer gaat halen. Daar is nu voor een meerderheid de stem van alle kleine eenmansfracties, zoals OPNL en Fractie-Kemperman, nodig om de wet erdoorheen te krijgen.

Ook een meerderheid in de Tweede Kamer is nog niet zeker, daar is NSC nog voor nodig. Die partij was tot nu toe voor de wet, maar het is nog onduidelijk wat ze stemmen nu volgens de wet ook illegaliteit strafbaar wordt.

De Tweede Kamer stemt morgen over de twee asielwetten. Of het tweestatusstelsel er komt, is ook zeer onzeker. Van veel partijen is nog niet bekend wat ze morgen gaan stemmen en dus is onduidelijk of er een meerderheid is.

De Iraanse president Pezeshkian heeft besloten dat zijn land de samenwerking met het internationaal atoomagentschap IAEA opschort. Dat melden Iraanse staatsmedia.

Het besluit volgt op grootschalige aanvallen door Israël en de Verenigde Staten op faciliteiten van het Iraanse nucleaire programma. Die begonnen op vrijdag 13 juni met Israëlische luchtaanvallen en eindigden met zware Amerikaanse bombardementen op drie nucleaire complexen in Iran.

De inspecties lagen sindsdien stil en een paar dagen geleden stemde het Iraanse parlement in met het opschorten van de samenwerking met het IAEA. In het parlement, dat gedomineerd wordt door haviken, stemde niemand tegen. De invloedrijke Raad van Hoeders, die bestaat uit geestelijken en rechtsgeleerden, schaarde zich er ook achter.

Tot de aanvallen hield het IAEA toezicht op het Iraanse nucleaire programma. Daags voor de aanvallen uitte het atoomagentschap scherpe kritiek op Iran. Het regime zou informatie achterhouden en hield zich niet aan de afspraken die moeten voorkomen dat Teheran een kernwapen krijgt.

Onder afspraken uit 2015 met de VS en andere grote landen kreeg Iran toestemming uranium te verrijken voor nucleaire energie. Het land stemde ermee in zijn nucleaire programma te beperken in ruil voor het opheffen en verlichten van sancties. In 2018 zegde president Trump eenzijdig de afspraken op.

Het IAEA heeft nog niet gereageerd op de berichten uit Iran. Ook is nog onduidelijk voor hoelang de opschorting zou gelden. Verder is niet bekend of inspecteurs daarmee helemaal het land uit moeten; voor zover bekend zijn die nog in het land. Iran heeft in het verleden inspecties bemoeilijkt om druk te zetten op onderhandelingen met het Westen.

Grossi

Over de impact van de Amerikaans-Israëlische aanvallen op Irans atoomprogramma is geen consensus. Dat er grote schade is aangericht, is evident, maar niet iedereen is het met Trump eens dat het atoomprogramma volledig verwoest is, zoals de president claimt.

Rafael Grossi, de directeur van het internationaal atoomagentschap, zei onlangs nog geen overzicht te hebben. Hij benadrukte dat wel vaststaat dat er grote schade is aan het programma, maar voegde eraan toe dat Iran de kennis en kunde heeft om het snel weer op te starten.

Iran zelf heeft gezegd dat de schade beperkt is, en dat het verrijkte uranium nog voor de aanvallen was weggehaald.

Critici van de aanvallen op Iran zeggen dat die Teheran vooral duidelijk hebben gemaakt dat de VS niet te vertrouwen is. Ze waarschuwen dat Iran er daarom mogelijk voor zal kiezen om zo snel mogelijk alsnog een kernbom te bouwen.

Er moeten langere tijdelijke contracten komen voor mensen die bij een hospita een kamer huren. De termijn moet worden opgerekt tot maximaal vijf jaar. Daarbij geldt een proeftijd van negen maanden. En het contract moet in de eerste maand nog kunnen worden opgezegd als de huurder niet bevalt.

Dat staat in een voorstel van demissionair minister Keijzer van Volkshuisvesting (BBB). Zij denkt hiermee meer mensen over de streep te trekken om een kamer te verhuren aan bijvoorbeeld studenten, en wil tegelijkertijd meer zekerheid geven aan de huurders.

Nu nog maximaal één jaar

Nu kunnen hospita's nog tot maximaal één jaar verhuren, met een opzegtermijn van drie maanden. Na een jaar krijgt de huurder automatisch een vast huurcontract.

Maar volgens Keijzer is dit voor beide partijen niet gunstig. Hospita's willen hun huurder vaak langer dan een jaar onderdak bieden en huurders willen hun kamer langer huren, maar ook weer niet langer dan een aantal jaar.

Zowel mensen met een huur- als een koophuis moeten de mogelijkheid krijgen om een kamer te verhuren. Bij verkoop van de woning of bij het overlijden van de hospita kan het contract met de huurder worden beëindigd.

De wetswijziging is vandaag in consultatie gegaan, wat inhoudt dat iedereen er nog op kan reageren. Daarna gaat het, met eventuele wijzigingen, naar de Tweede en Eerste Kamer.

De Amerikaanse president Trump zegt dat Israël akkoord gaat met de voorwaarden voor een staakt-het-vuren van zestig dagen in de Gazastrook. Hij deelde dat op zijn socialemediaplatform Truth Social, zonder specifieke details te geven.

Trump voert in zijn bericht tegelijkertijd de druk op Hamas op. Het voorstel wordt volgens hem via Qatar en Egypte overgebracht aan Hamas en die kan er volgens hem maar beter mee instemmen. Het wordt er anders niet beter op, waarschuwt Trump in hoofdletters.

Spoedafspraak

Israël en Hamas hebben nog niet gereageerd op de woorden van Trump. Israëls minister van Buitenlandse Zaken zei vanochtend wel dat er "een grote meerderheid" bestaat, zowel in het kabinet als bij de bevolking, om een deal te sluiten. "Als de mogelijkheid zich aandient moeten we die grijpen."

De extremistische ministers Ben-Gvir en Smotrich, die tot nu toe grote invloed hadden op de besluitvorming, hebben voor vanmiddag een spoedafspraak gepland om een mogelijke deal te torpederen, schrijft de krant Haaretz.

Gijzelaars

Hamas heeft tot nu toe steeds vastgehouden aan zijn eis voor een definitief einde van de oorlog, inclusief terugtrekking van het Israëlische leger uit Gaza. In ruil zou Hamas dan de overgebleven gijzelaars vrijlaten. Hamas houdt nog zo'n vijftig mensen vast, van wie er waarschijnlijk nog ongeveer twintig in leven zijn.

Trump wil dat de periode van zestig dagen gebruikt wordt om te komen tot een definitief einde van de oorlog. Volgens een plan van Trumps Midden-Oostengezant Witkoff zouden er eerst tien levende gijzelaars en vijftien lichamen van gijzelaars moeten worden overgeleverd. De overigen zouden dan vrijkomen als er definitief akkoord is.

Netanyahu naar Washington

De Israëlische minister van Strategische Zaken, Ron Dermer, was gisteren in Washington voor gesprekken met hoge functionarissen van de regering-Trump over een mogelijk staakt-het-vuren in Gaza. Volgende week staat een bezoek van de Israëlische premier Netanyahu aan het Witte Huis op het programma.

Op de vraag van verslaggevers of het tijd is om druk uit te oefenen op Netanyahu zei Trump eerder op de dag dat de Israëlische premier bereid was om een akkoord te sluiten. "Hij wil het", zei Trump tegen verslaggevers. "Ik denk dat we volgende week een akkoord bereiken."

Zondag klonk Trump op sociale media dwingender. In hoofdletters schreef hij toen: "Sluit een Gaza-deal. Haal de gijzelaars terug!!!" Die dwingende stijl van communiceren gebruikte de president eerder, met succes, om Israël en Iran onder druk te zetten om de aanvallen op elkaar te staken.

Wisselende geluiden

Netanyahu staat ook in eigen land onder toenemende druk om een staakt-het-vuren te sluiten om de gijzelaars vrij te krijgen. De premier zei onlangs dat de grootschalige aanvallen op doelen van het Iraanse nucleaire programma de weg vrijgemaakt hebben "voor andere kansen, en in de eerste plaats de vrijlating van de gijzelaars".

Tegelijkertijd hamerde Netanyahu erop dat het Israëls doel blijft om de "Gaza-kwestie" op te lossen en Hamas te verslaan. Israël heeft eerder gezegd dat Hamas zich moet overgeven en ontwapend moet worden. Hun leiders zouden Gaza moeten verlaten en in ballingschap moeten gaan.

Volgens The Times of Israel zijn er wisselende geluiden over Netanyahu's bereidheid om een deal te sluiten. Het medium wijst erop dat sommige bronnen zeggen dat hij dat wel is, maar andere melden dat Netanyahu deze week op een bijeenkomst van zijn veiligheidskabinet gezegd heeft dat iedereen die een wapen vasthoudt moet worden gedood, "niets minder dan dat".

De situatie in Gaza is intussen nog altijd erbarmelijk. Hulp bereikt Gazanen maar mondjesmaat en veiligheid lijkt in de strook nergens te bestaan. Maandag was een van de dodelijkste dagen van de afgelopen weken. Bij een Israëlische luchtaanval op een café aan het strand van Gaza-Stad kwamen toen tientallen mensen om het leven.

Demissionair zorgminister Jansen lanceert vandaag de Nationale Strategie Vrouwengezondheid. Dit plan moet ervoor zorgen dat er in de komende vijf jaar meer kennis komt over aandoeningen bij vrouwen, en dat deze kennis beter wordt gedeeld.

Het plan kost 27,5 miljoen euro, waarvan 15 miljoen wordt besteed aan onderzoek naar vrouwspecifieke aandoeningen. De overige 12,5 miljoen zijn bedoeld voor onderzoek rondom zwangerschap en geboorte.

In het verleden is er vooral medisch-wetenschappelijk onderzoek gedaan op basis van het mannenlichaam. Het idee was dat de uitkomsten hiervan ook toepasbaar waren op het vrouwenlichaam. Maar inmiddels is bekend dat ziektes die zowel bij mannen als vrouwen voorkomen, zich soms anders uiten bij vrouwen. Daarnaast zijn er aandoeningen waar vooral vrouwen last van hebben, zoals endometriose en bekkenproblematiek.

Dure klachten

Meer kennis over aandoeningen en ziektes bij vrouwen leidt volgens Jansen tot meer welzijn bij vrouwen en minder kosten. Zo duurt het volgens haar nu gemiddeld zeven tot twaalf jaar voordat endometriose bij vrouwen wordt gediagnostiseerd. Bij deze aandoening zit er weefsel, dat lijkt op baarmoederslijmvlies, buiten de baarmoeder.

"Al die jaren dat de diagnose niet wordt gesteld, ervaart die vrouw gezondheidsklachten", zegt Jansen. "En de kosten zitten in ziekteverzuim, maar ook in de zorgkosten omdat al die jaren geen passende zorg is verleend."

De kennis over vrouwengezondheid moet ook beter worden gedeeld in Nederland, vindt Jansen. Daarom wordt er nu een landelijk netwerk gevormd van onderzoekers, zorgprofessionals, werkgevers, patiëntenverenigingen en verzekeraars. Zij bouwen samen aan een openbaar platform over aandoeningen bij vrouwen. "Zodat, dat is het uiteindelijke doel, vrouwen de juiste zorg kunnen krijgen."

Het grondpersoneel van KLM wil toch weer gaan staken. Het is de bedoeling dat ze volgende week woensdag 8 uur lang het werk neerleggen. Dat kondigen de vakbonden CNV en FNV aan.

In eerste instantie wilde het grondpersoneel zaterdag al gaan staken. KLM stapte vorige week met succes naar de rechter om dit tegen te houden. De rechter noemde een staking die dag onverantwoord vanwege de vakantiedrukte en de nasleep van de NAVO-top.

De vakbonden hebben er nu wel alle vertrouwen in dat de staking door mag gaan. "Op basis van de passagierscijfers die we bij Schiphol en KLM hebben opgeëist en de afspraken die we in het veiligheidsoverleg hebben gemaakt, zijn we ervan overtuigd dat deze staking op een veilige manier kan plaatsvinden", zegt CNV-onderhandelaar Souleiman Amallah.

Weer naar de rechter

KLM laat in een reactie weten dat het overweegt om opnieuw naar de rechter te stappen om de staking te voorkomen. De luchtvaartmaatschappij zegt teleurgesteld te zijn in de bonden, omdat KLM vrijdag nog aanbood de salarissen van het grondpersoneel te verhogen.

De vakbonden en KLM lukt het al een tijdje niet om het eens te worden over een nieuwe cao. Eerder zei KLM de lonen niet te kunnen verhogen vanwege de financiële situatie van het bedrijf. KLM deed toen een moreel appèl aan het grondpersoneel om niet te staken.

De vakbonden gaan hier niet in mee. Zij vinden dat het belangrijk is dat de koopkracht van het personeel behouden blijft. Hoeveel KLM de lonen wil verhogen heeft het bedrijf in een persbericht hierover niet bekendgemaakt.

Wat de impact zal zijn van de staking is nog niet duidelijk. De vakantieperiode is al begonnen en dus is het druk op Schiphol.

De dalai lama krijgt een opvolger na zijn dood. Dat maakte de leider van de Tibetaanse boeddhisten bekend vanuit zijn verblijfplaats in de Indiase stad Dharamsala. Het was eerder nog onduidelijk of de dalai lama een opvolger zou krijgen. Vandaag heeft hij gezegd dat de opvolger zal worden gekozen door een stichting opgericht door hemzelf in 2015. China laat weten dat de Chinese overheid de opvolger eerst moet goedkeuren.

Enkel de Gaden Phodrang-stichting in Zürich heeft de macht en de autoriteit om een opvolger aan te wijzen, zegt de huidige dalai lama, Tenzin Gyatso, enkele dagen voor zijn 90e verjaardag. Het is de eerste keer dat het aanwijzen van de volgende leider vanuit Europa zal gebeuren.

Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken laat in een reactie weten dat de opvolger eerst door het land moet worden goedgekeurd. De aanwijzing moet voldoen aan de Chinese wet- en regelgeving en de religieuze rituelen uit het land.

De opvolger kan elk gender hebben, zegt een woordvoerder van de Gaden Phodrang-stichting. De dalai lama zei in een interview in 2013 al dat hij de mogelijkheid zag dat zijn opvolger een vrouw kon zijn. "De tijdsgeest vraagt om een vrouw, dus waarom zou mijn opvolger dit dan niet zijn?", aldus Gyatso. "Vrouwen hebben meer gevoel voor andermans welzijn."

Er werd lange tijd gedacht dat de huidige dalai lama mogelijk de laatste leider van het Tibetaans boeddhisme zou zijn, vanwege politieke druk vanuit China over de aanwijzing van de opvolger.

Bovendien zou de dalai lama zelf het gevoel moeten hebben dat zijn ambt nog nodig was. Als Gyatso dat gevoel niet zou hebben of als hij niet die signalen vanuit de gemeenschap zou krijgen, dan zou hij liever niet willen reïncarneren. Vanmorgen is bevestigd dat er dus wel een vijftiende leider komt.

China

Gyatso vluchtte in 1959 met een deel van zijn volgelingen naar India, na de Chinese invasie van Tibet in 1950. Het is voor de gemeenschap vooral belangrijk dat China niet de volgende dalai lama aanwijst. China wil de volledige controle over de Tibetanen in Tibet, maar ook over de Tibetanen die met de geestelijke naar India zijn gevlucht.

Er is altijd sprake van een reïncarnatie na de dood bij het aanwijzen van een dalai lama. Na het overlijden van de leider wordt een proces gestart waarin er wordt gezocht naar een opvolger. Dit duurt minimaal negen maanden omdat de volgende leider nog geboren moet worden. De dalai lama komt niet altijd uit Tibet, het kwam eerder voor dat een opvolger uit India of Mongolië kwam.

Het dorp Austerlitz ligt midden in de bossen en is daarom extra kwetsbaar voor bosbranden bij droogte en hitte. De ongeveer 1850 inwoners weten niet goed wat ze moeten doen bij een natuurbrand, was de conclusie van een aantal van hen. Ze besloten daarom zelf een brandplan voor het Utrechtse dorp op te stellen.

"Het is mooi wonen midden in de natuur, maar het klimaat verandert", zegt Peter Harts, inwoner, voormalig brandweerman en oprichter van de Bosbrandwerkgroep Austerlitz. "De zomers worden heter en droger en de natuurbranden worden intenser. Het is niet de vraag of, maar wanneer die grote brand komt."

Maar twee vluchtwegen

Voorzitter Robert Schliessler: "Toen ik hier ging wonen zag ik dat je in het dorp wel erg opgesloten bent. Je hebt maar twee wegen om het dorp uit te gaan, en als er een bosbrand van die kant komt dan houd je er zelfs maar één over", zegt hij tegen RTV Utrecht.

De werkgroep stelde daarom een brandplan op, compleet met flyers, een overzicht van vluchtroutes en verzamelplaatsen. Ook is er een kaart die inwoners in de meterkast kunnen hangen. Daarnaast zijn er speciale WhatsAppgroepen opgericht waarin inwoners elkaar snel op de hoogte kunnen stellen bij brand. Ook liet de werkgroep instructievideo's maken.

Brandoefening

De leden werkten daarbij samen met de brandweer, Staatsbosbeheer en de gemeente. Joyce Langenacker, burgemeester van Zeist (waar Austerlitz onder valt): "Uiteindelijk moeten bewoners ook zelf weten wat ze moeten doen als er nog geen hulpdiensten zijn of de brand zich heel snel verspreidt."

De werkgroep wil ook graag een brandoefening organiseren in Austerlitz. "Dat wordt waarschijnlijk een grote puinhoop met lange files en veel mensen die in de war zijn. Maar we denken dat het heel nuttig is om te ontdekken wat we nog moeten leren", zegt Schliessler.

Langenacker denkt dat ook andere inwoners van de bosrijke gemeente baat kunnen hebben bij het plan. "De bossen zijn natuurlijk prachtig en het is ook de kracht van Zeist. Maar tegelijkertijd kan het ook echt een risico vormen. We willen dat de komende jaren iedereen in Zeist alert is."

Portugezen zijn wel gewend aan natuurbranden, maar in juni 2017 schokte een inferno het land. Het vuur verspreidde zich grillig en was zo intens dat het zijn eigen onweerswolken vormde. "Je kunt je niet voorstellen hoe het was", zeiden overlevenden achteraf. "Niemand kan dat."

Ruim zestig mensen kwamen om het leven; de meesten werden op de vlucht ingesloten door de vlammen. Het intense vuur beïnvloedde de wind, die plotseling opstak of van richting veranderde. Dat leidde ertoe dat de brand zich extreem onvoorspelbaar gedroeg.

Een internationale groep brandweerlieden en wetenschappers probeert te begrijpen hoe en wanneer branden hun eigen weer maken. "Wij werken in feite aan de 1 procent van de branden of misschien nog minder die heel extreem wordt", zegt Cathelijne Stoof, natuurbrandexpert van Wageningen University & Research. Uiteindelijk hopen ze brandgedrag te kunnen voorspellen en zo levens te redden.

Ook Nederland geraakt

Ook voor Nederland is dat onderzoek relevant. Hoewel het van een andere orde is dan in Portugal maken branden ook hier soms hun eigen weer. Brian Verhoeven, natuurbrandonderzoeker bij het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid, ontdekte twee voorbeelden.

In 2010 vormde zich boven een brand op de Strabrechtse heide in Noord-Brabant een kenmerkende 'brandwolk'. Hoewel het nauwelijks waaide, staken de vlammen toch de afgesloten snelweg A67 over. Mogelijk gebeurde dat doordat de brand zijn eigen wind maakte, al is dat vijftien jaar later niet meer vast te stellen, zegt Verhoeven.

Ook een brand op het Artillerie Schietkamp bij 't Harde, op de Veluwe, maakte in 2018 zijn eigen weer. Verhoeven: "De vraag is dus: wanneer krijgen we weer te maken met zulk extreem brandgedrag?"

Normaal wordt de hevigheid van een natuurbrand bepaald door het aantal brandbare planten, het weer en het landschap. Maar als het vuur intens genoeg is en de omstandigheden zijn 'gunstig', dan blijft de hete lucht maar opstijgen. Er kan zich een rookkanaal vormen van wel 10 tot 12 kilometer hoogte. Op de grond steekt er wind op om de opgestegen lucht aan te vullen. Zo ontstaan wolken en soms zelfs onweer.

"Dat een brand het weer kan veranderen, is fascinerende natuurkunde", zegt Jordi Vilà-Guerau de Arellano, hoogleraar meteorologie aan Wageningen University & Research, "maar het maakt het vuur heel gevaarlijk". Branden verspreiden zich sneller of grilliger dan verwacht. In uitzonderlijke gevallen ontstaan zelfs nieuwe brandhaarden door blikseminslagen.

Om beter te begrijpen wat er gebeurt, meten brandweerlieden en wetenschappers het weer bij branden. Vooral de Catalaanse brandweer pioniert hiermee en dit voorjaar liet onderzoeker Brian Verhoeven met de Nederlandse brandweer weerballonen op. Dat gebeurde bijvoorbeeld tijdens een heidebrand in Ede, om de luchtvochtigheid, temperatuur, windsnelheid en -richting te meten in de rookpluim. Zulk onderzoek gebeurt ook in Noorwegen, Chili en Griekenland.

Extreem gevaarlijk

Het zijn unieke data, maar er zijn grenzen aan deze manier van meten, zegt meteoroloog Vilà-Guerau de Arellano: "Het is erg moeilijk om de atmosfeer boven een brandende pluim te meten." Daarom maakt zijn collega Chiel van Heerwaarden computersimulaties van branden. Zo willen ze meer leren over de delen van de brand die niet veilig te meten zijn.

Voor een meteoroloog is het boeiend zo nauw samen te werken met brandweerlieden. Zo ging Van Heerwaarden met Griekse brandweerlieden terug naar de plek waar een hevige brand had gewoed. "Wij legden uit wat er gebeurde in de atmosfeer", zegt Van Heerwaarden. "En zij beschreven wat ze zagen gebeuren op de grond, wat voor ons essentieel is om onze modellen te verbeteren."

Nederland investeert de laatste jaren veel in natuurbrandbeheersing. Het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid heeft een team van natuurbrandanalisten, met daarin naast Brian Verhoeven ook NOS-weervrouw Willemijn Hoebert. Hun verwachtingen voor het natuurbrandgevaar delen ze met de brandweer.

De hoop is dat deze verwachtingen verder verbeteren als het gaat om het inschatten van extreem brandgedrag. De Catalaanse brandweer ontwikkelde daarvoor al een experimenteel systeem. Toen dit voorjaar in Nederland diverse natuurbranden woedden, is dat ook hier gebruikt.

Het is goed dat we hierin investeren, zegt brandexpert Cathelijne Stoof: "Mensen denken vaak dat dit in de toekomst geleidelijk op ons afkomt, maar twee jaar geleden ging het bijvoorbeeld in Bordeaux opeens van een normale brand naar een extreme brand." Als we extreem brandgedrag niet beter begrijpen, kan de omslag ons overvallen.

Goedemorgen! Eurocommissaris Hoekstra presenteert vandaag de Europese klimaatplannen voor 2040. En in Zwitserland begint het EK voetbal voor vrouwen.

Eerst het weer: het wordt opnieuw erg warm, vooral in het oosten waar temperaturen tussen 30 en lokaal 38 graden worden verwacht. In de kustprovincies is het iets minder heet. Vanochtend komen in het westen al buien met onweer voor.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De VS schort een aantal wapenleveranties aan Oekraïne op. Het ministerie van Defensie zegt dat het zich zorgen maakt om zijn eigen voorraden, die te veel zouden zijn gekrompen.

Nieuwssite Politico meldt dat het gaat om onder meer raketten voor Patriot-luchtafweersystemen, precisieartilleriegranaten en raketten die Oekraïne onder F-16's en drones kan hangen. De wapens waren onder de vorige president Biden aan Oekraïne toegezegd.

De wapens en munitie hadden onder meer kunnen worden ingezet bij het neerhalen van drones die door Rusland veelvuldig op Oekraïne worden afgestuurd.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het was gisteren een dag met tropische temperaturen in Nederland. Mensen zochten vooral verkoeling aan het strand en de brandweer kwam water sproeien op het schoolplein:

Fijne woensdag!

Met de hitte in Nederland zullen veel mensen de afgelopen nachten slecht hebben geslapen. Maar 1,4 miljoen volwassenen doen vaker amper een oog dicht 's nachts. Lange tijd slecht slapen kan voor mensen tot problemen leiden op het werk. In totaal kost dat de economie jaarlijks bijna 3 miljard euro, heeft SEO Economisch Onderzoek becijferd op basis van diagnoses door huisartsen en cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Duidelijk was al dat mensen die over een langere periode 's nachts niet kunnen slapen, door vermoeidheid en mentale problemen steeds minder gaan presteren op hun werk. Het aantal mensen met slaapgebrek groeit door onder meer veel schermgebruik, zo meldde het RIVM enkele jaren terug al.

Nu keken de SEO-onderzoekers naar de gevolgen hiervan voor het salaris van die mensen. En die zijn aanzienlijk.

800 euro minder loon

Volwassenen die last krijgen van slapeloosheid en minder gaan presteren op het werk, door bijvoorbeeld steeds vaker uit te vallen, verdienen elk jaar 800 euro bruto minder. Met 1,4 miljoen mensen met slapeloosheid loopt de economische schade hiermee snel op tot ongeveer 1,1 miljard euro.

De economie loopt bovendien jaarlijks 45.000 euro mis als iemand die langdurig de slaap niet kan vatten in een uitkering terechtkomt. Bij elkaar hebben 36.000 mensen die aan slapeloosheid lijden een uitkering, met een verloren arbeidsproductie van 1,6 miljard euro als gevolg.

Samen met de 1,1 miljard euro aan verloren arbeidsproductie van mensen met slapeloosheid die nog wel werken, vervliegt zo jaarlijks 2,7 miljard euro.

Behandeling niet vergoed

Het valt onderzoeker Wouter Vermeulen op dat de kosten om mensen met slapeloosheid te helpen veel lager zijn dan het verlies aan arbeidsproductie: "Er is een effectieve behandeling voor slapeloosheid bij ggz-instellingen. Via het Zorginstituut kwamen we op prijzen van zo'n 600 euro per behandeling. Als een volwassene dan weer volledig aan het werk kan, levert dit gemiddeld 1900 euro aan arbeidsmarktbaten op."

Toch worden behandelingen tegen slapeloosheid niet vergoed in de basisverzekering. "Je kunt je afvragen of dit wel zo verstandig is", zegt Vermeulen. "Mensen krijgen vooral medicijnen, terwijl er een effectievere manier met psychologische hulp is."

Apneupatiënten niet meegenomen

Bij het onderzoek zijn de ongeveer 600.000 mensen die lijden aan de slaapaandoening apneu buiten beschouwing gelaten. "Wij hebben alleen gekeken naar de economische gevolgen met mensen die lijden aan slapeloosheid zonder fysieke oorzaak", zegt Vermeulen.

Het economische slaapprobleem is daarmee in de praktijk dus nog groter, concludeert hij: "Bij die apneupatiënten kom je voor de effecten op arbeidsdeelname op een vergelijkbare omvang als bij mensen die lijden aan de stoornis slapeloosheid."

Maanden later dan gepland presenteert Eurocommissaris Wopke Hoekstra vandaag het klimaatdoel van de Europese Unie voor 2040. Duidelijk is nu al dat het doel wordt vastgesteld op 90 procent minder uitstoot van broeikasgassen ten opzichte van 1990. Het doel is de laatste tussenstop naar een klimaatneutrale EU in 2050: dan moet de uitstoot uitkomen op netto 0 procent.

Om te zorgen dat landen niet al hun klimaatregels tot het laatst uitstellen, zijn er de tussentijdse doelen. Op basis van zo'n klimaatdoel moeten EU-landen voldoende maatregelen nemen om de uitstoot naar beneden te krijgen.

Het was deze keer niet makkelijk om het percentage vast te stellen. Tegen klimaatbeleid is op dit moment veel weerstand. Regeringsleiders wijzen op alle crises in de wereld. Ze stellen dat ze al hun tijd, en vooral hun geld, nodig hebben voor defensie en veiligheid en ook voor het concurrerender maken van de Europese economie.

Door de veranderde politieke wind werden al meerdere klimaatplannen afgezwakt, waaronder de ontbossingswet. Ook werden allerlei regels geschrapt die bedrijven juist moesten dwingen tot klimaatregels.

Aan de bak

Hoekstra moest duidelijk aan de bak, want hij voelde aan dat zijn oorspronkelijke 90 procent-plan zomaar zou kunnen sneuvelen. Hij reisde heel Europa door om in de hoofdsteden te horen waar de bezwaren zaten en zo met een plan te kunnen komen waar voldoende steun voor is. Een tijdrovende klus, waardoor het plan er niet in februari al lag, maar nu pas.

Aan het einddoel heeft Hoekstra niet willen tornen, dat blijft 90 procent minder uitstoot in 2040. Ook al zouden sommige landen het percentage graag lager zien. Onder meer Polen, Italië, Hongarije, Tsjechië en Slowakije zitten niet te wachten op al te scherpe klimaatdoelen.

Wat hij wel doet: het makkelijker maken voor landen om het doel te halen. Zo hoopt hij zich te verzekeren van voldoende steun. Ook een land als Frankrijk, dat plots heel kritisch is over vooruitstrevend klimaatbeleid, wil Hoekstra over de streep halen. Of dat lukt, zal moeten blijken.

Duitsland, het grootste land van de EU, lijkt in ieder geval wel achter Hoekstra's plan te staan. Hoekstra overlegde uitgebreid met de Duitsers en legde zo de basis voor wat hij denkt dat haalbaar is.

Uit gelekte stukken blijkt dat Hoekstra met verschillende opties komt om de pijn die landen zouden lijden door nieuw klimaatbeleid te verzachten. Opvallend is de mogelijkheid om een deel van de uitstootvermindering buiten de Europese Unie te mogen realiseren.

Het komt er kort gezegd op neer dat landen de klimaatwinst die ze elders boeken, hier mogen meetellen. Bijvoorbeeld als ze zorgen dat een fabriek in India minder broeikasgassen uitstoot of als ze bossen aanplanten in Zuid-Amerika.

Wetenschappers uit de Europese Wetenschappelijke Adviesraad waarschuwden eerder dit niet te doen. Ze vrezen dat de buitenlandse klimaatclaims lastig te controleren zijn. Verder vinden ze dat de EU-landen hun geld beter in eigen land kunnen uitgeven.

'Geen achterdeurtjes creëren'

Soortgelijke kritiek is te horen in het Europees Parlement. Niet alleen bij Hoekstra's eigen politieke familie, die van de christendemocraten, maar ook bij GroenLinks-PvdA, de partij van de vorige EU-klimaatcommissaris Frans Timmermans.

"Ik heb liever dat we dat geld gebruiken om staalbedrijf Tata te vergroenen dan om tien elektrische bussen in Vietnam te laten rijden", zegt Europarlementariër Mohammed Chahim (GL-PvdA). "Dat geld hebben wij hier nodig."

Aan de buitenlandse projecten is in Hoekstra's plan een limiet verbonden. Ze mogen optellen tot maximaal 3 procent van de te verminderen uitstoot. Toch is Chahim er niet gerust op: "Ik wil gewoon goede doelen stellen en geen achterdeurtjes creëren."

Maanden aan discussie verwacht

De EU kan zich opmaken voor maanden van discussie over die achterdeuren en over de andere geitenpaadjes in Hoekstra's plan. Zowel de EU-landen als het Europees Parlement moeten instemmen. Het is duidelijk dat van alle kanten geprobeerd zal worden het plan nog aan te passen.

Waar de een nog veel meer buitenlandse klimaatwinst wil meetellen, zal de ander er juist helemaal van af willen. Wat die discussie oplevert, is afwachten. Wel is de verwachting dat het 90 procent-doel uiteindelijk blijft staan.

Let wel: op papier. Want met alle tegemoetkomingen die Hoekstra doet, is allerminst zeker dat landen in de praktijk het doel echt halen. Het zou zomaar kunnen dat ze lager uitkomen. En dat we daarmee opnieuw een voorbeeld hebben van klimaatbeleid dat in het huidige politieke klimaat wordt afgezwakt.

Het Venezolaanse parlement heeft de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties Volker Türk tot persona non grata verklaard, nadat hij kritiek had geuit over mensenrechtenschendingen in het Zuid-Amerikaanse land.

Het parlement in Venezuela wordt gedomineerd door de regeringspartij van president Maduro. Hij voert een repressief en autoritair beleid. Begin dit jaar begon hij aan zijn derde termijn als president.

De oppositie beschuldigde het regime van verkiezingsfraude en concludeerde op basis van eigen tellingen dat de oppositiekandidaat met bijna 70 procent van de stemmen had gewonnen. Demonstraties tegen de uitslag werden met veel geweld neergeslagen.

Verdwijningen en martelingen

Een paar dagen geleden zei Türk dat zijn organisatie onder de regering van Maduro een toename zag van willekeurige detenties, gedwongen verdwijningen en martelingen. Hij sprak in een toespraak tot de Mensenrechtenraad in Genève over een toenemende inperking van de burgerlijke vrijheden in de nasleep van de verkiezingen.

"Ik maak me grote zorgen over de omstandigheden in de gevangenissen, waar niet iedereen toegang heeft tot medische zorg en toegang heeft tot voedsel en water", zei Türk in de toespraak.

De Nationale Vergadering in Venezuela geeft als officiële reden om Türk persona non grata te verklaren dat hij de rechten van Venezolaanse migranten die door de Amerikaanse regering naar een gevangenis in El Salvador zijn gedeporteerd niet zou hebben beschermd.

Volgens de voorzitter van de Nationale Vergadering "negeert Türk afschuwelijke misdaden". "Hij doet niets voor de mensenrechten van Venezolanen in de Verenigde Staten en El Salvador."

VN-personeel land uitgezet

De VN-mensenrechtenorganisatie krijgt vaker kritiek te verduren van de regering in Venezuela. De organisatie heeft een kantoor in de hoofdstad Caracas dat sinds december weer gedeeltelijk operationeel is. Daarvoor was het maandenlang onder dwang van de regering-Maduro gesloten, personeel was het land uitgezet.

Medewerkers van de VN-mensenrechtenorganisatie werden er door de regering van beschuldigd dat ze in aanloop naar de presidentsverkiezingen "coupplegers en terroristen" steunden.

De persona non grata-beslissing heeft niet direct praktische gevolgen, maar het is niet duidelijk of er op termijn opnieuw maatregelen komen tegen het kantoor van de VN-mensenrechtenorganisatie in Caracas.

De Verenigde Staten schorten enkele wapenleveringen aan Oekraïne op, omdat er bij het Amerikaanse ministerie van Defensie zorgen zijn dat de eigen voorraden te veel zijn gekrompen.

Nieuwssite Politico meldt dat het gaat om onder meer raketten voor Patriot-luchtafweersystemen, precisieartilleriegranaten en raketten die Oekraïne onder F-16's en drones kan hangen. Het gaat om wapenleveringen die onder de vorige president Biden aan Oekraïne waren toegezegd.

In een verklaring bevestigt een woordvoerder van het Witte Huis de opschorting: "Deze beslissing werd genomen om de Amerikaanse belangen voorop te stellen na een evaluatie van de militaire steun van ons land aan andere landen wereldwijd."

De wapens en munitie waarvan de levering is opgeschort kunnen onder meer worden ingezet bij het neerhalen van drones die door Rusland veelvuldig op Oekraïne worden afgestuurd.

Grootschalige Russische luchtaanvallen

Afgelopen weekend voerde Rusland nog een grootschalige aanval uit op Oekraïne. Daarbij werden van Oost- tot in West-Oekraïne explosies in steden gehoord. Volgens het Oekraïense leger werden er 477 drones en 60 raketten gelanceerd. Hiervan zouden 211 drones en 38 raketten zijn vernietigd.

Volgens de Oekraïense geheime dienst heeft Rusland de productie van raketten en drones fors opgevoerd. Zo zouden er in mei 17 procent meer aanvalsdrones zijn gemaakt dan de maand ervoor. Dat meldde de kritische krant The Moscow Times op basis van informatie van een pro-Kremlin denktank.

NAVO-top

De Amerikaanse president Trump en de Oekraïense president Zelensky hadden vorige week in de marge van de NAVO-top in Den Haag een ontmoeting. Dat gesprek ging onder meer over de aanschaf van Amerikaanse luchtafweer. Trump zei aan het eind van de top op een persconferentie: "Ze willen de luchtafweerraketten, Partriots, wel hebben. We gaan kijken of we er een paar beschikbaar kunnen stellen. Ze zijn erg moeilijk te krijgen."

Sinds de Russische inval in Oekraïne in februari 2022 hebben de Verenigde Staten voor meer dan 66 miljard dollar (ruim 55 miljard euro) aan wapens en militaire bijstand geleverd.

Oekraïne krijgt ook steun vanuit de EU. Volgens de Europese Raad is de totale EU-steun voor het Oekraïense leger, inclusief de steun van afzonderlijke lidstaten, bijna 60 miljard euro.

Een apotheek in Venlo mag per direct geen medicijnen meer verstrekken. Volgens de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) zijn er acute risico's voor de veiligheid van patiënten. De uitzonderlijke maatregel blijft van kracht totdat de apotheek voldoet aan alle wettelijke eisen.

De apotheek, Prime Pharmacy, is gevestigd op een industrieterrein en ontvangt recepten van internetartsen. De voorgeschreven medicijnen worden vervolgens per post naar patiënten gestuurd. Volgens de inspectie controleert het bedrijf daarbij niet goed of de juiste middelen in de juiste dosering worden geleverd, met de benodigde instructies.

Verder stelt de apotheek bij nieuwe patiënten de identiteit niet vast, maakt de vestiging geen risico-inschatting voor het gebruik van de medicijnen en wordt er niet gecontroleerd of er sprake is van ander medicijngebruik. Ook is er geen mogelijkheid voor patiënten om een consult aan te vragen met de apotheker, meldt L1 Nieuws.

Het verbod geldt voor patiënten die in Nederland wonen en duurt ten minste een week. De inspectie zegt het bedrijf nauwlettend in de gaten te houden. Als de apotheek zich niet aan de regels houdt, volgen aanvullende maatregelen zoals een dwangsom.

De PVV stemt komende donderdag in ieder geval met één van de twee wetten voor een strenger asielbeleid in, omdat het strafbaar stellen van illegalen (en degenen die hen helpen) in de asielnoodmaatregelenwet wordt opgenomen. Dat laat PVV-leider Wilders weten.

Een meerderheid van de Kamer stemde vandaag, tegen eerdere verwachtingen, met het PVV-voorstel in. Wilders spreekt van een "historisch moment" nadat zijn partij er "jarenlang voor heeft gepleit".

Dat betekent niet dat er automatisch een meerderheid voor de asielnoodmaatregelenwet is. Doordat de strafbaarstelling van illegalen er nu in opgenomen wordt, zijn andere partijen, zoals CDA en NSC, zich nog aan het beraden.

De asielnoodmaatregelenwet is nog gemaakt door voormalig PVV-minister Faber van Asiel en Migratie. Ook over Fabers wet voor een tweestatusstelsel zal gestemd worden. De wetten worden nu verdedigd door VVD-minister Van Weel en BBB-minister Keijzer.

Steun CDA onzeker

Het CDA wilde op de andere wet juist versoepelingen: het tweestatusstelsel zou later ingevoerd moeten worden, om de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) meer tijd te geven. Maar een voorstel van het CDA tot uitstel tot zeker 12 juni volgend jaar haalde het niet.

Het CDA wil vandaag nog niet zeggen welke kant het met hun stem op gaat. "We gaan met de fractie naar alle amendementen kijken en ons beraden", aldus leider Bontenbal. In de Tweede Kamer kunnen de wetten ook een meerderheid halen zonder het CDA, maar in de Eerste Kamer zou het ontbreken van steun van het CDA problematisch kunnen worden.

Fouten met 'pairing' bij stemmen

Het plan voor de strafbaarstelling van illegalen haalde dinsdagmiddag vrij onverwacht een nipte meerderheid. Dat gebeurde bij een hoofdelijke stemming waarbij fouten gemaakt werden met het zogeheten pairen.

Sommige Kamerleden hadden aangegeven het heel belangrijk te vinden bij de jaarlijkse herdenking van de afschaffing van de slavernij te kunnen zijn. Denk had in de Tweede Kamer daarom vorige week woensdag nog om uitstel van de stemmingen gevraagd, eerst om uitstel van een dag, maar toen daar geen meerderheid voor bleek om uitstel van enkele uren.

Normaal gesproken spreken afwezige Tweede Kamerleden met elkaar af om te pairen, dat betekent dat een Kamerlid van een andere partij ook wegblijft om de uitslag hetzelfde te houden. Hier is bij GroenLinks-PvdA, de Partij voor de Dieren en NSC iets misgegaan, waardoor uiteindelijk een meerderheid voor het voorstel was. Het PVV-voorstel werd met 72 stemmen voor en 69 tegen aangenomen.

Maar niets is dus nog beslist. Donderdag wordt over beide complete wetten gestemd, waarbij tegenstanders van de strafbaarstelling van illegaliteit alsnog tegen de héle asielnoodmaatregelenwet kunnen stemmen.

De Franse president Macron heeft voor het eerst in 2,5 jaar met de Russische president Poetin gesproken.

Het gesprek over de telefoon duurde volgens de Fransen twee uur en ging voornamelijk over de oorlog in Oekraïne en het atoomwapenprogramma van Iran. Concrete resultaten heeft het gesprek voor zover bekend niet opgeleverd.

Oekraïne

Macron drong aan op een staakt-het-vuren in de oorlog van Rusland tegen Oekraïne en de start van onderhandelingen over de beëindiging van die oorlog.

Poetin legde de schuld voor deze oorlog opnieuw bij de westerse landen die in zijn ogen de "Russische veiligheidsbelangen" zouden hebben genegeerd.

Ook herhaalde hij dat een eventuele toekomstige vredesregeling op de "nieuwe territoriale werkelijkheid" gebaseerd moet zijn. Dat zou betekenen dat Oekraïne het al door Rusland veroverde gebied moet opgeven. Het is vooralsnog uitgesloten dat Oekraïne daarmee instemt.

Macron antwoordde dat alleen Oekraïne erover kan beslissen. Ook zei hij dat Frankrijk onvoorwaardelijk achter Oekraïne blijft staan.

Iran

Poetin zei over Iran dat dit land het recht heeft om een vreedzaam nucleair beleid te voeren, maar dat het zich ook aan het verdrag tegen de verspreiding van kernwapens moet houden.

Iran heeft na de Amerikaanse en Israëlische luchtaanvallen van vorige maand de samenwerking met de internationale nucleaire toezichthouder IAEA opgezegd. Macron wil dat Iran volledig meewerkt aan de inspecties.

Niet alleen voor mensen is het met deze temperaturen puffen en zweten, ook dieren hebben het zwaar. Vooral varkens die onderweg zijn naar het slachthuis krijgen het te verduren.

"In tegenstelling tot mensen kunnen varkens niet zweten, daardoor kunnen ze heel slecht hun warmte kwijt", zegt Niels Kalkman van de Dierenbescherming. Zeker in een afgesloten vrachtwagen, zonder ventilatie en frisse lucht hebben ze volgens hem snel last van hittestress.

Bij hittestress zijn dieren niet in staat om hun lichaamstemperatuur onder een bepaalde grens te houden. Ze kunnen uitdrogen, ervaren stress en in het ergste geval gaan ze dood.

Koelen in slachthuis

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) voert op dagen waarbij het in De Bilt warmer wordt dan 27 graden extra inspecties uit. Dan treedt het Nationaal plan voor veetransport bij extreme temperaturen in werking, waarin staat aangegeven welke extra maatregelen er genomen moeten worden.

Bij vleesverwerker Vion hebben ze in de zogenoemde opstelplaats ventilatoren geplaatst en is er verneveling om de varkens te koelen. "Het is onze verantwoordelijkheid om het ongemak tijdens het transport en het lossen zo beperkt mogelijk te houden", zegt dierenarts Derk Oorburg.

Op die locatie zijn er dus voorzorgsmaatregelen genomen, maar voordat de varkens daar aankomen hebben ze wel een reis afgelegd en kunnen ze alsnog aan hittestress lijden. "Wij controleren de dieren zodra ze hier binnenkomen. Als er iets mis is, kunnen we ze van het transport halen zodat ze kunnen afkoelen in de schaduw", zegt Oorburg.

Ook schapen

Het zijn niet alleen varkens die hun warmte slecht kwijt kunnen. Ook schapen hebben daar last van. Daarom kijkt de NVWA of schapenhouders hun dieren in de wei goed beschermen tegen hitte. Is er voldoende schaduw? Hebben ze de mogelijkheid om zelf die schaduw op te zoeken? Is er voldoende vers drinkwater? Het zijn allemaal punten waar een inspecteur op let bij een bezoek aan een schapenboerderij.

"We kijken naar hoe de schapen erbij liggen", zegt een NVWA-inspecteur. "Op het moment dat ze het heel erg warm hebben, gaan ze heel snel ademhalen en op een gegeven moment kunnen ze ook gaan hijgen en in extreme gevallen zelfs gaan kwijlen."

Op de boerderij die de inspecteur bezoekt, is dat gelukkig niet het geval. De schapen kunnen zelf kiezen of ze binnen in de stal liggen of buiten in het weiland. Bij schapenhouderijen komt ze ook niet vaak situaties tegen waar de dieren aan hittestress lijden. "Maar we zien het wel bij het transport van dieren."

Extreme hitte

Voor dat transport is afgesproken dat als de buitentemperatuur uitkomt op 35 graden of hoger er geen dieren mogen worden vervoerd. Het maakt dan ook niet uit of het om een korte rit gaat. Dierenorganisaties maken zich al langer zorgen om deze grens. Zij pleiten voor verlaging naar 22 graden.

In de politiek is er een motie aangenomen om de maximumtemperatuur voor transport te verlagen van 35 naar 30 graden.

Douwe Bob is op advies van de politie met zijn gezin vertrokken uit Nederland, zegt hij op sociale media. "Ik schrijf dit vanuit de auto onderweg uit Nederland. Om de veiligheid van m'n gezin en mezelf te waarborgen hebben we besloten voorlopig te vertrekken."

De politie wil niet bevestigen of de zanger op advies van de politie het land heeft verlaten. Zijn management zegt tegen de NOS dat er serieuze bedreigingen zijn geuit aan het adres van Douwe Bob. "Er was sprake van acuut gevaar. We hebben 112 moeten bellen."

De zanger heeft aangifte gedaan bij de politie van meerdere serieuze bedreigingen.

Joodse kinderen

Douwe Bob weigerde zondag op het laatste moment op te treden bij het jaarlijkse Joodse voetbaltoernooi Jom Ha Voetbal in Amsterdam. Volgens de zanger waren er "zionistische posters en pamfletten" te zien en dat zou tegen de afspraken zijn die hij had gemaakt met de organisatie.

"Ik hou van de Joodse gemeenschap, ik ben tegen zionisme en dat is wat daar wordt verkocht, daardoor kan ik hier nu niet spelen. Sorry", zei de artiest, waarna hij het podium afliep.

VVD-leider Yesilgöz beschuldigde de zanger daarna van Jodenhaat. Diezelfde dag nog deelde Yesilgöz beelden van Douwe Bob op X met een verwijzing naar de Tweede Wereldoorlog. "Zó gewoon is Jodenhaat geworden. Pure haat, in het volle zicht", schreef Yesilgöz er ook bij.

Verkiezingscampagne

Vandaag zei ze geen excuus te gaan maken aan de zanger. Over de bedreigingen aan het adres van Douwe Bob zei de VVD-leider dat ze dat erg vindt, maar ze koppelt dat niet aan haar eigen woorden. Ze vindt niet dat ze olie op het vuur heeft gegooid.

"In de media en door politici wordt nog steeds het beeld geschetst dat ik niet wilde spelen voor kinderen vanwege hun Joodse afkomst", zegt de zanger vanavond op sociale media. "Gelukkig is dit een totale leugen."

Zijn management hoopt dat Douwe Bob en zijn gezin nu even rust kunnen vinden "en dat politici iets anders vinden voor hun verkiezingscampagne."

Het volgende optreden van Douwe Bob staat gepland op 5 juli op Gelderpop. Of dit concert doorgaat, kan het management nog niet zeggen.

Morgen is het zover: het EK voetbal in Zwitserland. Nu al is duidelijk dat de aandacht voor vrouwen in het voetbal verder groeit. De ticketverkoop gaat sneller dan de vorige keer, voetbalbond UEFA rekent behalve de fans in het stadion op ruim een half miljard kijkers wereldwijd en het prijzengeld is meer dan verdubbeld.

Toch blijven de verschillen met de mannen groot. En daar hopen ze in Zwitserland iets aan te doen, ook op andere plekken in het stadion.

"24ste minuut: GOAAALLL voor Zwitserland!" De stem van Nadia Holdener schalt door het stadion in Winterthur, waar de Zwitsers in een vriendschappelijk duel de Tsjechen op achterstand zetten. Ook voor Holdener is het een oefenwedstrijd: zij volgde de afgelopen weken een opleiding tot stadionspeaker, een baan die tot nu bijna uitsluitend mannen hebben.

Droombaan

Silvana Zollinger, die achter de microfoon naast haar zit, wijst Holdener nog snel op de volgende regel in het stappenplan: de nieuwe stand omroepen. "Zwitserland 1, Tsjechië 0." De duim van Zollinger gaat omhoog, Holdener is nog niet helemaal tevreden met zichzelf.

Een droombaan is het voor hen, al dromen ze er nog maar kort van. "Pas toen de Zwitserse voetbalbond een oproep plaatste, had ik door dat dit mogelijk is", aldus Holdener. "Ik merkte al gauw dat dit precies is wat ik wil doen."

Geen eendagsvlieg

De directeur van de vrouwenafdeling van de Zwitserse voetbalbond SFV, Marion Daube, vindt het hoog tijd dat vrouwen ook achter de microfoon plaatsnemen. "We wilden in elk geval iets doen waarbij we vrouwen een stem geven. En vooral ook met het doel dat op de lange termijn door te zetten. Het moet geen eendagsvlieg zijn. Deze vrouwen moeten ook de kans krijgen bij de mannenwedstrijden, of bij ons in de vrouwenliga."

En dus werden de afgelopen weken veertien vrouwen tot stadionspeaker opgeleid. Daarmee moet dit het eerste EK worden waar alle speakers vrouw zijn. Ze zijn vanaf morgen volledig inzetbaar. Toch is er een verschil met de mannen dat blijft: ze krijgen dit keer namelijk nog niet betaald. Dat leidde tot discussie in Zwitserland.

Voor nu geen probleem, vindt Zollinger. "Ik krijg een gratis opleiding, veel anderen betalen daar veel geld voor." Na het toernooi hoopt ze ook betaald als speaker aan het werk te kunnen gaan.

Goed voorbereid naar het EK kijken? Lees onze landengids:

Het is de realiteit voor vrouwen in het voetbal, zo ziet Holdener het. "Zeker in Zwitserland. Veel spelers in de hoogste competitie krijgen niet betaald of te weinig om van te leven. Zij investeren nog veel meer en het is heel belangrijk dat daar aan een gepast loon gewerkt wordt." Dat ze er überhaupt bij kan zijn, is op dit moment loon genoeg.

Het geld dat kan worden uitgegeven bij een toernooi als het EK, moet eerst ergens binnenkomen, legt directeur Daube uit. Zoveel uitgeven als bij de mannen gaat op dit moment niet, daar zijn de inkomsten nu nog van een andere orde.

De stadionspeakers richten hun aandacht de komende weken vooral op het werk. De namen van de spelers bijvoorbeeld. Holdener: "De grootste uitdaging is denk ik Polen. Daarvoor zal iemand langskomen, ik wil elke naam uiteraard correct uitspreken."

Nederlandse fans die naar de eerste wedstrijd zaterdag van Oranje in Luzern afreizen, zullen daar de stem van Zollinger horen, die de spelers voorstelt. "Jackie Groenen, Esmee Brugts": ze rollen er op verzoek vlekkeloos uit.