NOS Nieuws - Algemeen

Na een marathonzitting van iets meer dan 24 uur heeft de Amerikaanse Senaat ingestemd met de belangrijkste uitgavenwet van president Trump, door hem de 'One Big Beautiful Bill' genoemd.

Hoewel de Republikeinen een meerderheid van 53 zetels hebben in de Senaat, was de uitslag van de stemming 50-50. Vicepresident en Senaatsvoorzitter Vance hakte, zoals gebruikelijk als de stemmen staken, de knoop door.

Met de stemming is het wetsvoorstel nog niet definitief aangenomen. De door de Senaat gewijzigde tekst gaat terug naar het Huis van Afgevaardigden, dat al had ingestemd met een eerdere versie. Trump hoopt de wet uiterlijk 4 juli, Onafhankelijkheidsdag, op zijn bureau te hebben om te ondertekenen.

Kritiek Democraten

De wet is omstreden. Vooral Democraten hebben kritiek vanwege de voorgestelde bezuinigingen op de sociale zekerheid. Ze zijn het ook niet eens met voorgestelde belastingverlagingen, extra geld voor streng migratiebeleid en het terugdraaien van subsidies voor groene energie.

De leider van de Democraten in de Senaat Schumer reageerde fel op de uitslag. "Republikeinen hebben het Amerikaanse volk verraden en de Senaat te schande gemaakt", zei hij.

Trump noemde de uitslag van de stemming "muziek in mijn oren". Hij reageerde op vragen van verslaggevers tijdens een bezoek aan een nieuw detentiecentrum voor migranten in Florida.

America Party

Elon Musk kondigde aan dat als de wet er echt komt hij "de volgende dag" zijn eigen partij zal oprichten: The America Party. Musk steunde Trump tijdens diens campagne en de eerste maanden van zijn presidentschap, maar raakte begin juni in de clinch met de president. Hij is het niet eens met het verhogen van de federale uitgaven en liet zich vernietigend uit over de Big Beautiful Bill.

Toen die ruzie escaleerde, maakte de topman van Tesla en SpaceX excuses aan Trump, maar nu distantieert hij zich dus weer van de president. Hij is ook kritisch op de Senatoren die voor de wet stemden. "Ze moeten zich schamen", schrijft hij op X.

Hogere staatsschuld

De strijd rond de wet zal nu opnieuw losbarsten in het Huis van Afgevaardigden, dat ook nog zaken mag aanpassen. In eerste instantie stuitte het voorstel al op tegenstand van Democraten die zich verzetten tegen forse bezuinigingen in de gezondheidszorg en voedselhulpprogramma's voor de armen.

Ook een aantal Republikeinen is kritisch, vooral over de verhoging van de staatsschuld. In de eerste versie van de wet steeg die al met 3,3 biljoen dollar. Die versie kwam in mei met maar twee stemmen verschil door het Huis.

Miljarden extra

De nieuwe versie die door de Senaat is goedgekeurd, is zo aangepast dat er nog eens 651 miljard dollar extra wordt uitgegeven. Dat betekent een verdere verhoging van de staatsschuld en daar komt de rente nog bij, waarschuwde een groep conservatieve critici maandag. "Dat is niet fiscale verantwoordelijkheid nemen, niet waar we ja tegen hebben gezegd."

Een aantal gematigde Republikeinen is ook tegen de zwaardere bezuinigen op gezondheidszorgprogramma Medicaid in de versie van de Senaat.

Voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Johnson is desondanks optimistisch. "Het Huis zal snel werken om de One Big Beautiful Bill die de America First-agenda van president Trump doorvoert, aan te nemen voor 4 juli. Het Amerikaanse volk heeft ons een duidelijk mandaat gegeven en na vier jaar falen van de Democraten zijn we van plan om te leveren, zonder uitstel."

Elk jaar maken minstens 20.000 Nederlandse mannen zich schuldig aan seksueel kindermisbruik in het buitenland. Dat concluderen onderzoekers die dat in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) hebben onderzocht. Ze zeggen dat het voor het eerst is dat er zo'n representatieve schatting is gemaakt.

Voor het onderzoek werd een online-enquête ingevuld door ruim 9000 mannen in de leeftijd van 18 tot en met 80 jaar. 2,3 procent van hen gaf aan dat hij als volwassene ooit in het buitenland betaalde seks heeft gehad met een persoon jonger dan 18 jaar en/of onbetaalde seks heeft gehad met een kind onder de 16.

De onderzoekers schatten dat dit op de hele bevolking neerkomt op 131.000 tot 171.000 Nederlandse mannen die zich ooit schuldig hebben gemaakt aan seksueel kindermisbruik.

Twee derde van die 2,3 procent gaf aan dat dit in de afgelopen vijf jaar is gebeurd. Wie dit doorrekent, komt volgens de onderzoekers uit op minstens 20.000 Nederlandse mannen die jaarlijkse afreizen naar het buitenland en zich daar schuldig maken aan kindermisbruik.

Wie zijn het?

Criminoloog Anneke Koning van de Vrije Universiteit, een van de betrokken onderzoekers, wilde graag meer weten over deze groep. "Dat stereotiepe beeld van een pedofiel is lang niet altijd het geval", stelt ze. "Gemiddeld zijn ze 35 jaar oud en heeft het overgrote deel ten tijde van de vragenlijst een romantische relatie. Ook hebben ze niet allemaal seksuele interesse in kinderen."

Over waarom de mannen zich vrij genoeg voelen om eerlijk te antwoorden, heeft de criminoloog ook wel een theorie.

"We hebben allerlei vragen gesteld over seksualiteit, seksueel gedrag en naar wat voor porno ze kijken. Maar daar binnen hebben we dus ook vragen gesteld als: 'Heeft u weleens betaald voor seks? Zo ja, hoe oud was degene waarmee u dat deed?" Volgens Koning heeft die methode ervoor gezorgd dat de ondervraagden eerlijk antwoordden.

In het onderzoek is niet alleen fysiek seksueel kindermisbruik onderzocht. Ook is er gekeken naar het zogeheten transnationaal seksueel kindermisbruik dat via online kanalen wordt gepleegd. Daarmee stijgt het percentage plegers van de ondervraagden naar 3,4 procent.

Nederland zucht onder de hitte, maar in het zuiden van Europa zouden ze blij zijn met onze temperaturen. In Frankrijk, Spanje en Italië worden temperaturen van 40 graden en meer bereikt.

In al die landen zijn maatregelen genomen. Ook worden veel sterfgevallen toegeschreven aan de hitte. Onze correspondenten zetten alles op een rij.

In Frankrijk is de hittegolf een bloedserieuze aangelegenheid. De temperaturen zijn historisch en de hitte is bijna ondraaglijk. De regering, ministers, meteorologen en media raken er niet over uitgepraat.

In Parijs was het om 15.00 uur 38 graden. "Een marteling", schreef de krant Le Parisien met grote letters op de voorpagina. De Franse tv had het vandaag niet over "de heetste dag", maar over "de ergste dag". Maandag werd al de hoogste gemiddelde temperatuur ooit gemeten in een junimaand (40,2 graden), maar vandaag is het nog warmer. Er zijn pieken tot 41 graden.

En het zijn niet alleen steden waar wordt gezweet en het platteland waar boeren balen. Ook water en bergen merken de gevolgen van het stijgende kwik. In de Middellandse Zee is begin deze week de hoogste juni-temperatuur ooit van het oppervlaktewater gemeten: 26,01 graden. Dat is vandaag verder gestegen tot 30 graden. Voor de Mont Blanc wordt verwacht dat het vandaag nergens op de berg vriest, zelfs niet op de top op ruim 4800 meter hoogte. Normaal gebeurt dat alleen wel eens in hartje zomer.

In zestien van de bijna honderd Franse departementen, waaronder Groot-Parijs, geldt vandaag en morgen code rood. In Parijs en omstreken was het vijf jaar geleden dat die hoogste alarmfase werd afgekondigd.

Code rood betekent dat overheden en bedrijven vergaande maatregelen moeten of mogen nemen. Bijna 2000 scholen zijn geheel of gedeeltelijk gesloten. Eerstehulpposten in ziekenhuizen zijn in hoogste staat van paraatheid. Sport- en buitenactiviteiten worden afgelast. Werknemers krijgen aangepaste werktijden.

Zwembaden zijn in verschillende steden gratis toegankelijk. Het gemeentebestuur van Parijs stelt vrijwel alle parken ook vannacht open voor publiek.

In Spanje zijn de afgelopen week 265 mensen overleden van wie de dood is toe te schrijven aan de hoge temperaturen. Het land monitort al jaren de zogeheten 'premature' sterfgevallen, die zich eerder voordoen dan verwacht zou mogen worden. In de winter doen zich er veel voor tijdens de griepepidemie en in de zomer is meestal de hitte de schuldige. Van de 265 mensen die tussen 22 en 30 juni 'voortijdig' overleden, waren acht op de tien ouder dan 65 jaar.

Ook wordt afgeraden te lang in de zon door te werken. Afgelopen weekeinde overleed een medewerkster van de reinigingsdienst van Barcelona na haar dienst; ze had de hele dag op straat gewerkt. Of de hitte ook de doodsoorzaak was, wordt nog onderzocht.

Ondanks die mogelijke sterfgevallen is de hittegolf in Spanje op de derde dag nauwelijks nog in het nieuws. Het is meer van hetzelfde en bovendien is het land inmiddels gewend aan zeer hoge temperaturen.

Wat het dit keer wel uitzonderlijk maakt, is dat de extreme hitte al direct bij het begin van de zomer plaatsvindt. Barcelona registreerde maandag met 37,6 graden de hoogste temperatuur ooit in juni gemeten. Maar dat valt nog mee in vergelijking met de cijfers uit andere regio's. Vandaag was de vierde dag op rij dat veel steden, vooral in het zuiden en in het binnenland, de 40 graden aantikten.

Het plaatsje El Granado in Zuidwest-Spanje boekte zaterdag al het record van deze hittegolf met 46 graden. Morgen zou de hittegolf moeten eindigen, maar ook dat is relatief: de temperaturen zullen (ver) boven de 30 graden blijven.

Ook Italië is in de greep van het hogedrukgebied Pluto, op veel plaatsen stijgt het kwik tot tegen de 40 graden. In steden als Taranto en Florence gaat de temperatuur daar zelfs overheen.

In heel het land hebben zo'n twintig steden een zogeheten bollino rosso: een waarschuwing van de overheid om op te passen met de hitte. Het zijn de standaardadviezen om de zon te mijden tijdens de heetste uren van de dag en veel te drinken. Ondanks de waarschuwing is gisteren in Bagheria op Sicilie een 53-jarige vrouw bezweken aan de hitte. Rond 14.00 uur zakte ze op straat in elkaar, ze overleed later in het ziekenhuis.

Er zijn geen actuele cijfers over het aantal doden die de extreme hitte veroorzaakt, maar de ziekenhuizen in heel Italië melden wel een toename van het aantal patiënten op de eerste hulp. SEH-artsen zien een stijging van 5 à 20 procent, vooral in de grote steden en in de toeristische gebieden.

In dertien Italiaanse regio's, waaronder Lombardije in het noorden, de centrale regio Abruzzen en op Sicilië, hebben de autoriteiten een verbod ingesteld op buiten werken tijdens de warmste uren van de dag. Boeren, bouwvakkers en wegwerkers moeten pauze houden tussen 12.00 en 16.00 uur. Die maatregel geldt tot 31 augustus.

In de Waal bij Zaltbommel is een zwemmer overleden. De man werd sinds 15.15 uur vermist nadat hij volgens omstanders onder water was verdwenen. Zowel de politie als de veiligheidsregio wil niets zeggen over de identiteit van het slachtoffer.

Brandweerduikers troffen hem rond 16.00 uur in het water aan. Hij is nog gereanimeerd, maar de hulp mocht niet baten, meldt een woordvoerder van de veiligheidsregio aan Omroep Gelderland.

De woordvoerder waarschuwt voor de gevaren van zwemmen in rivieren: "Zwemmen in een rivier als de Waal is lastiger dan je denkt. Veel mensen onderschatten de gevaren. De stroming is heel sterk." Afgelopen weekend kwam een 21-jarige man uit Polen om het leven in de Waal bij Ochten. Vorige maand verdronken meerdere mensen in rivieren en recreatieplassen.

Ook dode in Vianen

In een recreatieplas in Vianen is rond 17.00 uur het lichaam van een man gevonden, meldt de politie. Burgemeester Fröhlich van Vijfheerenlanden, waar Vianen onder valt, zegt dat de man is verdronken. Over de identiteit van het slachtoffer is nog niets bekend. De politie onderzoekt wat er is gebeurd.

Op de Merwedebrug (A27) bij Gorinchem zijn kort na elkaar twee ongelukken gebeurd. Rond 17.00 uur botsten in de richting van Breda een vrachtwagen en een motor op elkaar.

Het is volgens Omroep Brabant nog onduidelijk of er slachtoffers zijn gevallen. Politie, ambulance en brandweer werden opgeroepen.

De snelweg richting Breda werd afgesloten en de vertraging liep op tot een uur. Toen de bergingswerkzaamheden bijna waren afgerond, botsten op vrijwel dezelfde plek drie auto's op elkaar, meldt Rijkswaterstaat.

De vertraging op de route van Utrecht naar Breda liep op tot zo'n drie kwartier. Na 19.00 uur was de weg weer vrij en liep de vertraging snel terug.

30 juni was een van de dodelijkste dagen in weken voor Gaza, met minstens 74 doden. Zeker 39 mensen werden gedood en tientallen raakten gewond bij een Israëlische luchtaanval op café Al-Baqa, aan het strand bij Gaza-Stad. In Palestijnse media klinkt veel woede dat de aanval was gericht op een recreatieplek, waar men juist kwam om de oorlog te vergeten.

Een woordvoerder van het Israëlische leger claimt dat Hamas-leden doelwit waren, maar ook dat het leger onderzoek gaat doen naar mogelijke fouten. Het café lag buiten de zone waarvoor Israël een evacuatiebevel heeft afgegeven.

Volgens getuigen waren bezoekers in het café aan het werk en werd er een kinderfeest gehouden. Via een lijst van slachtoffers die via Telegram wordt gedeeld door een Palestijnse journalist weten we wie enkele slachtoffers zijn. De socialemediaprofielen van de jonge slachtoffers geven een inzicht in hun leven als journalist, kunstenaar, IT'er of sporter.

In oudere artikelen beschrijven bezoekers het café als een plek waar vrienden en families samenkwamen, met een sfeer "vervuld van gelach, plezier en de genegenheid van vriendschap". Ook na 7 oktober 2023 kwamen Gazanen hier om feestdagen te vieren en de oorlog even te vergeten - ook nadat vorig jaar de bovenste verdieping door een bombardement was verwoest.

Daarnaast was het ook een van de weinige plekken in Gaza-Stad waar de internetverbinding relatief stabiel was. Volgens de Facebookpagina van Al-Baqa werden hier enkele weken geleden nog voetbalwedstrijden gestreamd. Mede voor die verbinding met de buitenwereld kwamen hier veel mensen: studenten, journalisten, activisten en kunstenaars.

Een van die mensen was Ismail Abu Hatab. Hatab was filmmaker, fotojournalist en oprichter van ByPa, een collectief van Palestijnse makers. Zijn serie Between sky and sea werd vertoond op een expositie in Los Angeles, in eenzelfde tent als waarin Gazaanse vluchtelingen worden opgevangen. Hatabs foto's lieten zien hoe Gazanen tussen het oorlogsgeweld zochten naar plezier en een normaal leven.

In november 2023 raakte Hatab ernstig gewond toen hij verslag deed van een Israëlische luchtaanval. Hoewel hij hierdoor een jaar niet kon lopen, werkte hij verder aan exposities. De aanval op het Al-Baqa café overleefde hij niet, net als collega-journalist Omar Zaino. Een andere prominente journaliste, Bayan Abu Sultan, raakte gewond.

Ook onderdeel van het ByPa-collectief was Frans al-Salmi. Voor 7 oktober 2023 maakte ze voornamelijk digitale portretten, maar volgens haar Instagram-pagina begon ze weer met schilderen "tijdens de wrede genocide, zodat een deel van me weer tot leven kon komen". Voor ByPa maakte ze onder meer promotiemateriaal en comics.

Onder de slachtoffers zijn ook meerdere mensen die het café gebruikten als werkplek. Nasim Sabha en Mohammed Abu Odeh werkten allebei op afstand als IT'er.

Volgens het Palestijnse Olympisch Comité werden twee sporters gedood bij de luchtaanval: voetballer Mustafa Abu Amireh en bokser Malak Musleh.

Abu Amireh speelde bij de club van Al-Zeitoun en werkte in het Al-Baqa café. Musleh was een van de jongste vrouwelijke boksers in Gaza. Volgens het Olympisch Comité droomde ze ervan om als eerste Palestina te vertegenwoordigen op internationale vrouwentoernooien.

Op de lijst van slachtoffers staat ook de zoon van Ayman Mansour. Mansour zou de commandant van Hamas in Jabalia zijn geweest, tot hij in juni 2023 werd doodgeschoten. Op de lijst met slachtoffers staan meerdere mensen met de achternaam Mansour; zij zouden ook familieleden zijn.

Het is mogelijk dat de familieleden het doelwit van de aanval waren, al is onduidelijk of zij banden hebben met Hamas. De woordvoerder van het Israëlische leger stelt dat er is "geprobeerd het risico op burgerslachtoffers te verkleinen door luchtbeelden te maken".

Dit zijn beelden van de luchtaanval op het café in Gaza-Stad en van het bergen van de doden:

Polen voert tijdelijk controles in langs de grens met Duitsland en Litouwen. Dat heeft premier Donald Tusk bekendgemaakt. De controles moeten maandag ingaan.

Polen volgt daarmee België, Duitsland en Nederland, die de afgelopen maanden eveneens extra grenscontroles instelden om illegale migratie tegen te gaan. De maatregel is vooral een reactie op de Duitse controles, waarbij ongedocumenteerden terug naar Polen worden gestuurd. Duitsland liet in februari weten de extra controles aan zijn kant van de grens met zes maanden te verlengen.

Het debat daarover laaide de afgelopen weken flink op in Polen. Rechtse activisten begonnen op eigen houtje grenscontroles te houden bij de Duitse grens.

Mag van Schengen

"We achten de tijdelijke herinvoering van grenscontroles noodzakelijk om de ongecontroleerde toevloed van migranten over de Pools-Duitse grens tot een minimum te beperken", zei Tusk tijdens een vergadering van zijn kabinet.

Tusk heeft ook kritiek op het Duitse beleid. Volgens hem leidt dat tot meer druk op Polen. "Het Poolse geduld raakt op", aldus de premier.

Binnen de afspraken van het Schengenakkoord is het landen toegestaan tijdelijk extra controles bij de grenzen te houden. De Duitse bondskanselier Merz zei vandaag dat zijn land het Schengensysteem in stand wil houden, maar dat dat alleen kan als het vrije verkeer van personen en goederen niet wordt misbruikt door mensensmokkelaars.

Merz zegt dat Duitsland en Polen "een gezamenlijk probleem hebben dat we samen willen oplossen".

Ook bij Litouwen

Knut Abraham, een CDU-partijgenoot in de Bondsdag, is kritischer ten opzichte van Polen. "De oplossing kan niet liggen in het heen-en-weer schuiven van migranten tussen Polen en Duitsland of het instellen van grenscontroles aan beide kanten", zei hij tegen de krant Die Welt.

De nieuwe Poolse controles gelden ook voor de grens bij Litouwen. De Litouwse minister van Buitenlandse Zaken Kestutis Budrys zegt daarover te zijn geïnformeerd door de Poolse regering. "We moeten kijken welke maatregelen het effectiefst zijn. Ze moeten ons gezamenlijke belang in het vrije verkeer van personen niet schaden en bijdragen aan de bescherming van de buitengrenzen van de EU en de NAVO", aldus Budrys.

De man die in 2022 in de Amerikaanse staat Idaho vier studenten vermoordde, ontloopt de doodstraf. Tot woede van de nabestaanden is hij met het Amerikaanse Openbaar Ministerie overeengekomen dat hij schuld zal bekennen. Ook doet hij afstand van het recht op hoger beroep. Waarschijnlijk krijgt hij nu vier keer levenslang.

Het OM zegt in een brief aan de families van de nabestaanden dat het met de schikking voorkomt dat de 30-jarige Bryan Kohberger wordt vrijgesproken of dat de zaak zich in hoger beroep nog tientallen jaren voortsleept.

Kohberger stak de drie vrouwelijke en een mannelijke student van de Universiteit van Idaho dood in een nacht in november 2022, vermoedelijk toen ze lagen te slapen. Twee andere bewoners, ook studenten, liet hij met rust.

Motief onduidelijk

Zijn motief is nog altijd onbekend. Het is onduidelijk of hij een van de slachtoffers kende. Zelf studeerde hij strafrecht aan een naburige universiteit.

Uit onderzoek van zijn telefoon en beelden van beveiligingscamera's kwam naar voren dat hij voorafgaand aan de moord de buurt van de woning waar de drie vrouwen woonden meerdere keren heeft bezocht. Ook in de nacht van de moord is hij daar geweest.

Zijn DNA komt overeen met DNA op het foedraal van het moordwapen dat de recherche in de woning van de studenten aantrof.

De schikking wordt morgen in de rechtbank behandeld. Als de rechter die accepteert, kan de zaak snel worden afgedaan.

VVD-leider Yesilgöz gaat geen excuses maken aan zanger Douwe Bob omdat ze hem van Jodenhaat heeft beschuldigd. In een interview met een aantal journalisten in het Tweede Kamergebouw benadrukt Yesilgöz dat ze achter haar X-bericht van zondag blijft staan. "Wat we hebben gezien, heeft veel mensen, en mij ook, geraakt."

Douwe Bob weigerde zondag op het laatste moment op te treden bij het Joodse kindervoetbalevenement Jom Ha in Amsterdam. Volgens de zanger waren er "zionistische posters en pamfletten" te zien en dat zou tegen de afspraken zijn die hij had gemaakt met de organisatie.

"Ik hou van de Joodse gemeenschap, ik ben tegen zionisme en dat is wat daar wordt verkocht, daardoor kan ik hier nu niet spelen. Sorry", zei de artiest, waarna hij het podium afliep.

Tweede Wereldoorlog

Diezelfde dag deelde de VVD-leider beelden van Douwe Bob op X met een verwijzing naar de Tweede Wereldoorlog. "Zó gewoon is Jodenhaat geworden. Pure haat, in het volle zicht", schreef Yesilgöz er ook bij.

De artiest zei die avond in talkshow Renze dat hij "met de dood was bedreigd" vanwege het gebeuren. Nadien volgde nog een uitnodiging van Yesilgöz aan Douwe Bob om koffie te drinken, maar daar wil de zanger niks van weten. Zijn management zei gisteren tegen persbureau ANP dat hij geen koffie wil, maar excuses.

Propaganda

Yesilgöz bleef vandaag dus bij haar kritiek. Volgens haar heeft Douwe Bob "de kinderen in het publiek afgewezen om wie ze zijn", omdat hij zionisme heeft afgewezen. "Dat is in essentie het bestaan van een Joodse staat."

"Het kan zijn dat hij niet scherp had wat hij zei of dat hij propaganda napraatte", zei Yesilgöz. "Maar als je zegt het zionisme af te wijzen, dan zeg je tegen die mensen daar: ik wijs jouw identiteit af."

Over de bedreigingen aan het adres van Douwe Bob zei Yesilgöz dat ze dat erg vindt, maar ze koppelt dat niet aan haar eigen stevige woorden. Ze vindt niet dat ze olie op het vuur heeft gegooid.

"Mijn woorden staan niet los van de context", zei Yesilgöz:

Het aantal meldingen over bedreiging van politici is vorig jaar met 48 procent afgenomen. Het Openbaar Ministerie zegt dat het 363 meldingen van politici heeft ontvangen. In 2023 waren dat er 753. Het aantal politici dat bedreigd wordt, is hetzelfde gebleven.

Waardoor er een daling was van het aantal meldingen in 2024, is niet helemaal duidelijk. Volgens het OM komt het mogelijk door de lange formatie van het kabinet Schoof vorig jaar. "Bedreigingen hangen vaak samen met politieke gebeurtenissen en die waren er in 2024 dus minder", valt te lezen in het persbericht.

Het aantal meldingen in de eerste helft van dit jaar lijkt meer in lijn te liggen met de jaren voor 2024, zegt het OM tegen de NOS.

Het merendeel van de bedreigingen wordt gedaan op sociale media. In veel van die berichten worden politici bedreigd met zware mishandeling of met de dood, aldus het OM.

Veroordeeld

Van de 363 meldingen in 2024 ging het in 235 gevallen om een strafbare bedreiging. 41 verdachten moesten dan ook voor de rechter komen. Ook deze week verschenen zes verdachten op een speciale themazitting bij een strafrechter. Onder hen was een man uit Vlaardingen die een bedreiging had geuit aan het adres van toenmalig minister Hugo de Jonge met de tekst: 'Een kogel door je kop'.

Een andere man uit Hoevelaken riep op tot het "afschieten" en "ophangen" van verschillende politici, iemand anders had op Facebook een afbeelding van een kogel geplaatst, bedoeld voor D66-leider Rob Jetten.

Themazittingen

Vijf van de zes verdachten zijn veroordeeld. De zesde verdachte moet komend najaar nog een keer voor de rechter verschijnen. Het is niet de eerste keer dat er zo'n themazitting wordt gehouden. Dat gebeurde ook eind 2024.

Het OM zegt met de themazittingen speciale aandacht te willen vestigen op bedreigingen jegens politici. "Het bedreigen van politici kan ertoe leiden dat die hun werk niet meer vrij en in alle openheid durven te doen. Daarmee ondermijnen deze feiten onze democratie. Daarom vinden we dit zo'n ernstig delict", aldus het OM.

Op dit moment lopen er nog 96 onderzoeken naar bedreiging. Het OM verwacht dat die tot nieuwe dagvaardingen en zittingen zullen leiden.

De Tweede Kamer roept scholen, huisartsen en hulpverleners op om de komende tijd melding te doen bij Veilig Thuis als zij denken dat meisjes of jonge vrouwen gevaar lopen om genitaal verminkt te worden. Veilig Thuis is het meldpunt voor huiselijk geweld en kindermishandeling.

Elk jaar na de zomervakantie komen tientallen en mogelijk honderden meisjes beschadigd terug in de klas, als ze in een land zijn geweest waar vrouwelijke genitale verminking gebruik is. "Hier staat een gefrustreerd Kamerlid", zegt Bente Becker van de VVD. "Nog steeds wordt bij meisjes de clitoris met een bot mes verwijderd of worden zij van beneden dichtgenaaid. Ik vraag al sinds 2019 om extra maatregelen en er is nog niets gebeurd."

"Ik wil niet eens denken aan deze gruwelijkheden die u beschrijft", zegt demissionair staatssecretaris Teun Struycken voor Rechtsbescherming. "Behalve dat het wel helpt om de urgentie te onderschrijven." Struycken noemt het mensonterende vormen van huiselijke geweld die niet passen bij de normen en waarden van de samenleving.

D66-Kamerlid Hanneke van der Werf wil dat het kabinet nog voor de zomervakantie een brief stuurt aan scholen en hulpverleners met voorlichting en aanwijzingen wat zij kunnen doen. Dat heeft de staatssecretaris toegezegd. Een meerderheid in de Tweede Kamer wil ook dat Struycken snel aan de slag gaat met het advies van het WODC, een belangrijke adviseur van het kabinet over de rechtsstaat.

Die presenteerde gisteren een rapport over huwelijksdwang, achterlating en vrouwelijke genitale verminking. De onderzoekers concluderen dat de Nederlandse aanpak tekortschiet, wat betekent dat duizenden meisjes en vrouwen onnodig slachtoffer worden.

Eerdere conclusies bevestigd

Het onderzoek bevestigt eerdere conclusies van deskundigen. Slachtoffers zijn niet of te laat in beeld omdat hulpverleners de signalen niet herkennen of het gevaar niet goed inschatten. Als hulpverleners zien dat een vrouw of meisje gevaar loopt, vinden zij het lastig om dit bespreekbaar te maken en in te grijpen. Door groepsdruk werkt de 'Nederlandse' bescherming maar tijdelijk, en vinden de overtredingen alsnog, in het buitenland, plaats.

Ook schieten de juridische mogelijkheden tekort, zegt het WODC. Hoewel vrouwelijke genitale verminking ruim tien jaar geleden werd opgenomen in het Wetboek van Strafrecht is er nog niet één zaak voor de rechter gekomen. Het aantal slachtoffers neemt toe, blijkt uit de praktijk van gynaecologen, verloskundigen en de GGD. Gynaecologen moeten meisjes helpen van soms pas 4 jaar oud. Zij hebben vaak de rest van hun leven ernstige medische klachten.

Het WODC stelt voor om naar Brits voorbeeld een combinatie van civiel recht en strafrecht te gaan inzetten. Vrouwen en meisjes die het risico lopen verminkt of tegen hun wil uitgehuwelijkt te worden, kunnen bescherming krijgen via zogenoemde beschermingsbevelen, protection orders. Verschillende partijen die weten dat een vrouw of meisje risico loopt - ook hulpverleners, leraren of familieleden - kunnen aan de rechter om zo'n maatregel vragen.

Gevangenisstraf werkt afschrikwekkend

In het bevel komt te staan wat er rond het meisje of de vrouw niet mag gebeuren, zoals meenemen naar het buitenland. Wie dat toch doet, overtreedt het beschermingsbevel en is strafbaar. Er geldt een lage bewijslast in de zin dat het risico moet worden aangetoond. En het middel kan relatief snel worden ingezet zodat het echt preventief kan werken. De gevangenisstraf van maximaal 5 jaar werkt volgens Britse experts afschrikwekkend.

Wat de Kamer betreft, kan het kabinet hier nu mee aan de slag. Staatssecretaris Struycken noemt het Britse voorbeeld "inspirerend", maar wijst ook op een advies van de landsadvocaat uit 2021 die zei dat deze beschermingsmaatregelen niet goed passen in het Nederlandse rechtssysteem. Hij wil het advies eerst bestuderen.

Door tussentijdse verkiezingen en steeds nieuwe bewindspersonen die het onderwerp in hun portefeuille krijgen, zit er weinig voortgang in de aanpak, constateren de Kamerleden. SP-Kamerlid Sarah Dobbe wil daarom komen met een initiatiefwetsvoorstel. Samen met de VVD wil zij een meldplicht voor onderwijs- en zorgpersoneel vastleggen. Kamerlid Songül Mutluer van GL-PvdA wil dat in de tussentijd het straat- en huisverbod vaker in deze gevallen wordt ingezet. "We moeten echt harder optreden."

Wie graag zwemt in de Noordzee merkte het mogelijk al. Het water is iets warmer dan gemiddeld voor de tijd van het jaar. Maar in de Middellandse Zee bij Spanje en Frankrijk is dat nog beter voelbaar; het zeewater is daar 4 tot 6 graden Celsius warmer dan gemiddeld voor deze tijd van het jaar. Fijn voor zwemmers, maar niet voor het zeeleven.

Periodes waarin het zeewater lokaal veel warmer is dan gemiddeld zijn niet nieuw. Zulke hittegolven in zee ontstaan bijvoorbeeld door zonnig weer met aanhoudende windstille omstandigheden of veranderingen in oceaanstromingen.

In deze omstandigheden mengt de bovenste laag van de zee nauwelijks. "Alle hitte van de zon wordt zo opgevangen in de toplaag van het water", zegt Dewi le Bars, oceaanonderzoeker bij het KNMI, "en die kan daardoor heel snel opwarmen". Ook diepere delen van de oceaan warmen op, maar dat gaat langzamer.

Hoewel hittegolven in zee van alle tijden zijn, komen ze door klimaatverandering vaker voor en worden ze heviger. "De verklaring hiervoor is heel simpel", zegt Le Bars, "er zit gewoon veel meer warmte in de oceaan".

Wereldwijd is het zeewater daardoor gemiddeld steeds warmer en de temperatuur bereikt sneller extreme waardes. De planeet warmt op doordat mensen - door olie, steenkool en gas te verbranden - gassen in de lucht brengen die hitte op aarde vasthouden. De oceanen nemen het leeuwendeel van die extra warmte op.

Alarm geslagen

"In de Middellandse Zee is 25 jaar geleden al alarm geslagen over dit probleem", zegt Katja Philippart, zeebioloog bij het Nederland Instituut voor Onderzoek der Zee. "Die zee heeft nauwelijks verbindingen met andere oceanen en warmt onevenredig snel op."

Warme jaren als 1999 en 2003 lieten zien wat voor gevolgen dat had voor het zeeleven. "Je ziet massale sterfte van dieren. Vooral dieren die vastzitten en niet weg kunnen zwemmen", zegt Philippart. "Denk aan schelpdieren, sponzen, roodwieren." Vissen kunnen naar dieper water zwemmen.

In andere zeeën trekken vissen met de opwarming mee naar het noorden, maar dat is in de Middellandse Zee lastig omdat deze van west naar oost loopt. "Vissen botsen al snel op een kust en dan kunnen ze niet verder." In het oosten van de Middellandse Zee duiken steeds meer soorten op uit de warmere Rode Zee. Inmiddels voelen zij zich hier ook thuis.

Ook in de Noordzee is het effect van opwarmend zeewater goed zichtbaar, zegt Philippart: "We zien exact dezelfde dingen. Dieren die niet weg kunnen, sterven. In de Waddenzee zien we massale sterfte van kokkels na een hittegolf." Ook duiken er zomers steeds meer vissoorten op uit het zuiden. "Soorten die op het menu stonden toen we twintig jaar geleden naar de Middellandse Zee gingen, zoals dorade of sardientjes. Soorten als kabeljauw verplaatsen zich juist naar koeler water in het noorden.

Philippart maakt zich grote zorgen over de invloed van steeds warmer zeewater op het leven. "Waar gaat het heen met deze toename van hittegolven?" Ook is ze bang dat er meer gevolgen opduiken die we nu nog niet eens weten.

Zeespiegelstijging

De opwarming van het zeewater heeft ook gevolgen voor het weer en klimaat. Zo kunnen boven warm water makkelijker stormen ontstaan, zegt Le Bars van het KNMI. Verder verdampt meer water en kan dus meer neerslag vallen. Op de lange termijn leidt het ook tot zeespiegelstijging. Naarmate het opwarmt, zet zeewater uit en dat leidt tot een hogere zeespiegel. Tot dusver leidt uitzetten van het water tot meer zeespiegelstijging dan het smelten van de ijskappen.

Het is niet voor het eerst dit jaar dat het water bij Europa opvallend warm was. In mei was het water voor de kust van Ierland zo'n 4 graden warmer dan normaal. Vissers gaven aan toen opvallend veel inktvissen te zien, soorten die normaal zuidelijker voorkomen. Ook in 2023 was het water in het noorden van de Atlantische Oceaan opvallend warm, omdat er weinig wind was.

De Middellandse Zee warmt naar verwachting komende maanden nog verder op. Meestal bereikt de temperatuur in augustus de hoogste waarde. Ook de afgelopen jaren was het water in de Middellandse Zee opvallend warm in de zomer. De huidige temperaturen - hoewel hoog - zijn dus nog geen absoluut record.

De Tweede Kamer wil de twee nieuwe wetten voor een strenger asielbeleid verder aanscherpen. De PVV heeft steun gekregen voor zijn eis dat illegaal verblijf van vreemdelingen strafbaar moet worden. Ook mensen en organisaties die illegalen helpen, kunnen op een straf rekenen. Nu is dat niet zo.

De Tweede Kamer stemde vanmiddag over in totaal 44 amendementen, veranderingen van de wetten. Slechts negen van die voorstellen zijn aangenomen. Vrijwel geen van de amendementen van de linkse oppositie om de wetsvoorstellen te versoepelen, hebben het gehaald.

Daardoor is de kans gestegen dat de partij van Geert Wilders instemt met de twee wetten. Pas donderdag wordt duidelijk of de twee complete wetten het wel of niet gaan halen.

Naar de stemmingen over extra aanscherpingen of versoepelingen was met spanning uitgekeken. Het ging over de asielnoodmaatregelenwet (25 amendementen) en een wet over het tweestatusstelsel (19 amendementen), die nog gemaakt zijn door de voormalig PVV-minister Faber van Asiel en Migratie.

Voor een meerderheid is in de Tweede Kamer de PVV nodig en in de Eerste Kamer is het CDA heel belangrijk, omdat anders de steun afhangt van een verzameling kleine partijtjes. Maar juist PVV en CDA dreigden elkaar via de amendementen te blokkeren.

Strenger en versoepelen

De PVV heeft eerder gezegd absoluut niet te willen dat er maar "een letter" aan de wetten wordt gewijzigd. Elke verandering wordt gezien als een afzwakking en dat vindt de partij "slappe hap". De PVV eiste aanscherpingen, zoals de onmiddellijke intrekking van de spreidingswet en het strafbaar stellen van illegaliteit. De intrekking van de spreidingswet wil de meerderheid van de Kamer dus niet, maar de strafbaarstelling dus wel.

Het CDA wil op zijn beurt een versoepeling: het tweestatusstelsel zou later ingevoerd moeten worden, om de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) meer tijd te geven. Maar een voorstel van het CDA tot uitstel tot zeker 12 juni volgend jaar haalde het niet.

De stemming over de strafbaarstelling van illegaliteit liep in eerste instantie uit op een gelijkspel. Bij de hoofdelijke stemming die volgde, bleek dat er meerdere tegenstanders afwezig waren. Zo waren GroenLinks-Pvda-leider Frans Timmermans en Christine Theunissen van de Partij voor de Dieren bij de Nationale Herdenking Slavernijverleden.

Normaal gesproken spreken afwezige Tweede Kamerleden met elkaar af om te 'pairen'. Dat betekent dat een Kamerlid van een andere partij ook wegblijft, om de uitslag hetzelfde te houden. Hier is iets misgegaan, waardoor uiteindelijk een meerderheid voor het voorstel was.

Duidelijkheid op donderdag

Het is nu de vraag wat de PVV en het CDA precies gaan doen. Donderdag is de officiële stemming over de complete wetten en dan zou het duidelijk moet zijn. Wilders wilde na de stemmingen niets zeggen. "U zult op donderdag moeten wachten", was zijn korte reactie.

Bontenbal liet weten dat hij de wetswijzigingen eerst met de fractie wil bespreken. "Het zijn nogal gewichtige beslissingen die je neemt, dus je moet niet gaan freeriden", zei hij na afloop van de stemmingen.

Drie leidinggevenden van het Britse ziekenhuis waar verpleegkundige Lucy Letby zeven baby's vermoordde, zijn gearresteerd. Ze worden verdacht van doodslag door grove nalatigheid. Ze zaten alle drie in het managementteam van het Countess of Chester Ziekenhuis, bij Liverpool, in de tijd dat de kinderen overleden.

Lucy Letby is tot meerdere malen levenslang veroordeeld voor de moord op zeven baby's en poging tot moord op zeven andere baby's. Ze werkte in 2015 en 2016 op de kraamafdeling van het ziekenhuis.

Letby zou de kinderen hebben omgebracht op een manier die weinig sporen naliet, zoals het injecteren van lucht in hun bloedbaan en het vergiftigen met insuline. In 2023 werd ze in een spraakmakend proces tot levenslang veroordeeld. Ze kan daartegen niet in beroep en heeft ook te horen gekregen dat ze nooit zal worden vrijgelaten.

De rechercheur die het onderzoek leidt, wil weten of het ziekenhuis medeverantwoordelijk is voor de slachtoffers en of er op de juiste manier is ingegrepen toen de moorden aan het licht kwamen. De medewerkers zijn na verhoor op borgtocht weer vrijgelaten.

Twijfels

Letby heeft altijd haar onschuld volgehouden en haar advocaat heeft dit jaar een verzoek ingediend om de zaak te herzien bij een commissie die mogelijke gerechtelijke dwalingen beoordeelt. Dat verzoek werd ondersteund door juridische en wetenschappelijke experts die de gebruikte bewijzen in twijfel trekken.

Een panel van twaalf medische experts concludeerde dit jaar dat natuurlijke oorzaken of slechte medische zorg tot de dood van de kinderen had geleid. Zij schreven ook dat de medewerkers in het ziekenhuis niet bekwaam genoeg waren in onder meer reanimatie en het inbrengen van beademingsbuizen.

De zaak doet in Nederland denken aan die van Lucia de B. De Haagse verpleegkundige werd ervan verdacht dat ze ernstig zieke kinderen en bejaarden had gedood door hen overdoses medicijnen te geven. Na zes jaar gevangenschap kwam ze in 2008 vrij, nadat deskundigen bewijs tegen haar onderuit hadden gehaald. In 2010 werd ze vrijgesproken.

De dalai lama zelf voorspelt dat hij 113 jaar zal worden en dat maakt nadenken over zijn opvolging als leider van de Tibetaanse boeddhisten misschien voorbarig. Toch is zijn opvolging vlak voor de 90ste verjaardag van de dalai lama precies wat iedere Tibetaanse boeddhist bezighoudt.

Vanaf morgen gaat een groep hoge leiders van verschillende scholen binnen het Tibetaanse boeddhisme in gesprek met de dalai lama over zijn positie. Zo willen ze Chinese inmenging voorkomen. "De Chinese overheid is al jaren aan het plannen wat er moet gebeuren als de dalai lama overlijdt", zegt Berthe Jansen, universitair docent Tibetaanse Studies van de Universiteit Leiden.

Hoe de dalai lama zelf Chinese inmenging wil ondervangen, maakt hij mogelijk morgen duidelijk in een aangekondigde videoboodschap.

Reïncarnatie

Een dalai lama wordt aangewezen via reïncarnatie. Lama's moeten eerst sterven, zodat de nieuwe incarnatie, vaak in een jong kind, geïdentificeerd kan worden. Zo werd de huidige dalai lama, de veertiende, als 2-jarige jongen gevonden toen zoekteams door verschillende windstreken van Tibet trokken.

Onder leiding van Tenzin Gyatso, zoals de veertiende dalai lama heet, moesten veel Tibetanen vluchten toen de Chinezen Tibet in 1959 bezetten. Sindsdien leeft een groot deel van de Tibetanen met hem in ballingschap in het Noord-Indiase Dharamsala en ziet de gang van zaken rond zijn opvolging er heel anders uit.

"Er zijn zorgen bij het Tibetaanse volk dat onder druk van China de nieuwe dalai lama niet voldoende erkenning zal krijgen in de westerse wereld", zegt directeur Wangpo Tethong van de Internationale Campagne voor Tibet.

Door China gekozen

Controle krijgen over de meer dan 7 miljoen Tibetaanse boeddhisten is belangrijk voor China. Dat bleek al bij de opvolging van de op een na hoogste lama, de panchen lama, in 1989. China accepteerde de jongen die in bezet Tibet werd aangewezen niet en wees een eigen reïncarnatie aan. Van de eerste jongen en zijn familie is sinds 1995 niets meer vernomen.

Toch zegt Tethong dat de Chinezen gefaald hebben: " Geen Tibetaan gelooft dat deze door China gekozen jongen echt belangrijk is voor de religie".

Onder de huidige dalai lama is de strijd voor autonomie altijd vreedzaam gevoerd, maar bij versplintering van de gemeenschap kan er nieuw en radicaler verzet ontstaan. "Tibetanen zijn vreedzaam, maar ze worden ook al heel lang onderdrukt door de Chinese overheid, daarom kan ik hun reactie niet voorzien als China een eigen dalai lama uitroept", zegt Tethong.

Verschillende opties

In 2011 nam Tenzin Gyatso als politiek leider al afstand van de Tibetaanse volk. Bij zijn terugtreden zei hij dat hij een definitief besluit over zijn opvolging neemt als hij 90 is. Dat is op 6 juli, maar morgen al is er een speech aangekondigd waarin hij mogelijk meer duidelijkheid geeft.

"Hij heeft lang verschillende opties geopperd, zonder definitief een conclusie te trekken", zegt Jansen, die denkt dat hij op deze manier vooral wilde testen hoe verschillende uitkomsten vielen bij zijn achterban.

Want dat er opties zijn, is binnen het boeddhisme een compleet nieuw begrip, juist omdat de opvolging van de dalai lama altijd via reïncarnatie gaat. Eén van de opties die al eens voorbijkwam, is dat er geen nieuwe dalai lama zal zijn, maar daar lijkt Gyatso de laatste jaren van terug te komen. "Hij gaat morgen officieel aankondigen dat er een vijftiende dalai lama komt en dat hij geboren zal worden in een vrije wereld", denkt Jansen.

Een derde optie zou een overdracht van geest bij leven zijn. Ook dat is nog nooit eerder voorgekomen, maar het is geopperd om een mogelijk machtsvacuüm dat een zoektocht naar een nieuwe dalai lama tot gevolg kan hebben, te voorkomen. "Het kost minimaal negen maanden, want je moet een zwangerschap afwachten na de dood van de lama." Volgens Jansen kan dat bewustzijn er zelfs voor kiezen om nog jaren te wachten met reïncarneren.

Spannende dag

De leider van de Tibetaanse overheid Penpa Tsering zei eerder tegen The Economist dat China sinds enkele jaren de regering polst over het tijdspad van opvolging. "Als er een ding is waar China niet tegen kan, is het onduidelijkheid" zegt Tsering.

Voor de Tibetanen is het vooral belangrijk dat er voor de Tibetaanse keuze voor opvolging van de dalai lama internationale steun is, vooral vanuit de VS en India, hoe die opvolging er ook uitziet. "Ik ben jaloers op jonge Tibetanen die de groei van een nieuwe dalai lama op het wereldtoneel gaan meemaken", zegt de 60-jarige Tethong. Zoals zo veel Tibetanen kende hij nooit een andere leider. Morgen wordt daarom een extra spannende dag voor hem.

Deense vrouwen die 18 worden, kunnen na vandaag opgeroepen worden om te dienen in het Deense leger. Dat leger komt personeel tekort. Het aantal vrijwilligers dat zich meldt, is niet voldoende.

Om dat aan te vullen, kunnen al langer mannen die 18 worden worden opgeroepen om in het leger te dienen. Vanaf morgen geldt dat ook voor vrouwen. Wie zich moet melden en wie niet wordt bepaald door loting.

Tegelijkertijd wordt de diensttijd voor opgeroepen dienstplichtigen verlengd van vier naar elf maanden.

Russische dreiging

De regeling zou eigenlijk begin 2027 ingaan, maar dat is vanwege de "huidige veiligheidssituatie" vervroegd, zegt de kolonel die voor de dienstplicht verantwoordelijke is tegen persbureau AP. Hij doelt daarmee op de dreiging die van Rusland uitgaat. "Door het aantal dienstplichtigen te vergroten, verhoog je de gevechtskracht."

Opgeroepen dienstplichtigen ondergaan eerst een training van vijf maanden. Daarna volgt een periode van zes maanden actieve dienst en aanvullende opleidingen.

Denemarken volgt het voorbeeld van de buurlanden Noorwegen en Zweden. Noorwegen kent al sinds 2013 militaire opkomstplicht voor vrouwen, Zweden sinds 2017.

Niet in Nederland

Ook het Nederlandse leger heeft meer mensen nodig. De minister en staatssecretaris van Defensie kondigden vorig jaar maatregelen aan. De oude dienstplicht keert "niet direct" terug, schreven ze in de Defensienota, maar er wordt wel gezocht naar "een dienmodel dat voorziet in maatregelen met een (gradueel) meer verplichtend karakter".

Een groot deel van de vijftigplussers zegt dat er onvoldoende waardering is voor ouderen in de samenleving, staat in een onderzoek van Stichting Ideële Reclame (SIRE). Vijftigplussers hebben te maken met vooroordelen, waardoor ze zich naar die vooroordelen gaan gedragen en dat heeft volgens SIRE negatieve gevolgen.

Volgens SIRE is seniorisme, discriminatie op basis van leeftijd, een groeiend probleem in de samenleving.

De stichting heeft daarom de campagne Je bent nooit te oud om te leven in het leven geroepen, om vooroordelen te ontkrachten en om te laten zien dat vijftigplussers nog volop in het leven staan.

'Kwetsbaar'

De meest gehoorde vooroordelen waar vijftigplussers volgens SIRE mee te maken hebben, zijn het niet openstaan voor nieuwe dingen, eenzaam zijn en dingen minder zelf kunnen. Ook dat ouderen kwetsbaar zijn en vaker hulp nodig hebben, zijn hardnekkige vooroordelen volgens SIRE.

"Het idee dat alle ouderen kwetsbaar zijn, is een misvatting met verstrekkende gevolgen" legt hoogleraar Richard Ridderinkhof van de Universiteit van Amsterdam uit. Hij doet onderzoek naar onder meer seniorisme. "Als je vaak hoort dat je 'op' bent, ga je je ernaar gedragen."

Dat heeft volgens de onderzoeker veel gevolgen voor de fysieke en mentale gezondheid. "Mensen met een negatieve kijk op hun eigen ouder worden leven zelfs gemiddeld 7,5 jaar korter", aldus Richard Ridderinkhof.

De campagne roept ouderen dan ook op om zich te blijven uitdagen, want de komende jaren zal de vergrijzing verder toenemen in Nederland. Het is volgens SIRE daarom belangrijk dat er wordt nagedacht over hoe iemand gezond en prettig oud wordt.

Vergrijzing

Belangenvereniging voor ouderen ANBO-PCOB is blij met de bewustwordingscampagne. Volgens de vereniging zal in 2040 een kwart van de Nederlandse bevolking 65 jaar of ouder zijn. Omdat ouderen steeds essentiëler worden voor de samenleving moeten ze daarom ook betrokken blijven, zegt ANBO-PCOB.

"Ouderen leveren een enorme bijdrage in de samenleving en daar wordt soms makkelijk aan voorbijgegaan. Ze doen bijvoorbeeld veel vrijwilligerswerk en passen op de kinderen."

Ouderen hebben bovendien ook veel kennis, zegt ANBO-PCOB. "Je ziet bij bedrijven dat 65-plussers langer blijven werken. 65 is een soort getal waarbij het beeld is ontstaan dat mensen zijn afgeschreven, terwijl de levensverwachting met tien jaar is gestegen", legt een woordvoerder uit.

Geen creditcard

Vooral 65-plussers hebben te maken met seniorisme, zegt de vereniging. Bedrijven houden volgens ANBO-PCOB vast aan een maximumleeftijd voor hun producten waardoor ouderen worden buitengesloten. "Ouderen kunnen bijvoorbeeld geen creditcard aanvragen vanaf een bepaalde leeftijd of betalen meer voor een verzekering, terwijl daar geen goede onderbouwing voor is."

Volgens de vereniging voor ouderen kan iemand van 75 jaar megavitaal zijn: "Wij zeggen: kijk niet naar het getal, maar naar wie je voor je hebt."

De snelweg A7 op de Afsluitdijk is vanmiddag in beide richtingen enige tijd dicht geweest vanwege "technische problemen bij de Stevinsluizen". Na ongeveer een uur meldde Rijkswaterstaat dat de weg weer open is.

Over de oorzaak van de storing is nog niets bekend. Het is dus ook niet duidelijk of het met de hitte te maken heeft.

Automobilisten kregen het advies om te rijden via de A6 door de Flevopolder. Aan beide kanten ontstond een kilometerslange file.

Vorig weekend was de Afsluitdijk ook enige tijd afgesloten door een actie van Extinction Rebellion tegen gasboringen in de Waddenzee.

Het openluchtzwembad in Wateringen (Zuid-Holland) neemt maatregelen na overlast door jongeren. Gisteren werd het zwembad zelfs ontruimd vanwege ongeregeldheden.

Leo Zwinkels, manager van het bad, baalt enorm: "We werden gisteren overlopen door groepen jongeren. Ze bedreigden andere mensen, pikten spullen. Toen twee groepen van 25 á 30 man achter elkaar aan renden, konden we het niet meer managen en is de politie gebeld", zegt hij bij Omroep West.

Begeleiding van ouders

Medewerkers zijn vanochtend bij elkaar gekomen om te praten over de ongeregeldheden en maatregelen te bedenken. Het zwembad heeft nu een bord bij de ingang gehangen met daarop de tekst: 'Onder 18 jaar zonder ouder (of voogd) geen toegang'. Het bad kan zo groepen die eerder overlast gaven bij de deur weren.

"Dit geldt voor iedereen, ook voor meiden. We willen op zijn minst een ouder bij de toegang zien. Jongeren zijn welkom, mits ze zich gedragen."

1600 mensen

Zeker met het warme weer is het druk in het onlangs gerenoveerde bad. Er is plek voor zo'n 1600 bezoekers.

Minder mensen binnenlaten, is geen optie, zegt een medewerker. Het zwembad verkoopt geen tickets meer aan de deur, maar alleen vooraf online. "We hebben een maximum aantal kaartjes beschikbaar en daardoor voorkomen we dat het echt te druk wordt."

Na de excuses voor het slavernijverleden die premier Rutte en de koning twee jaar geleden maakten, moet er een vervolg komen om een eind te maken aan de achterstelling van de nazaten van tot slaaf gemaakten. Dat was de centrale boodschap bij de Nationale Herdenking Slavernijverleden in het Oosterpark in Amsterdam.

Ook wezen verschillende sprekers erop dat nog lang niet iedereen het belang van de herdenking inziet en dat het "witte superioriteitsgevoel" niet weg is en weer de kop opsteekt.

De Amsterdamse burgemeester Halsema zei dat de geschiedenis helaas geen rechte weg vooruit is, maar dat er ondanks tegenwerking "uiteindelijk maar één uitkomst kan zijn: de inlossing van de universele menselijke belofte van vrijheid voor allen".

Olifant in de kamer

Wendeline Flores van NiNsee (Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis) en voormalig minister-president van Sint-Maarten Silveria Jacobs zeiden dat er ook geld nodig is om een eind te maken aan de structurele achterstelling waar nabestaanden van tot slaaf gemaakten mee te maken hebben.

Zo werd in Amsterdam stilgestaan bij het afschaffen van het slavernijverleden:

Volgens Flores worden de kosten anders nog veel hoger, denk bijvoorbeeld voor de zorg die nodig is voor mensen die als gevolg van hun achterstelling kampen met een slechte gezondheid.

Jacobs sloeg een felle toon aan. Ze toonde zich dankbaar voor de excuses, maar "er wordt niet gepraat over hoe we gecompenseerd worden voor de schade die we tot vandaag ervaren. Dat blijft de roze olifant in de kamer".

Nicolaas Beets

Demissionair premier Schoof zei er in zijn toespraak niets over, al zei hij wel dat we als samenleving doorgaan op het pad dat is ingeslagen door zijn voorganger en door de koning. Hij herinnerde eraan dat er de laatste twee jaar tal van initiatieven zijn geweest. Schoof wees er onder meer op dat het voor nabestaanden van tot slaaf gemaakten gemakkelijker is geworden om hun achternaam te veranderen. Dit soort initiatieven gaat door, verzekerde hij. "We zijn onderweg."

Om te illustreren dat de verwerking van het slavernijverleden een zaak van iedereen is, citeerde hij de Nederlandse dichter, schrijver en dominee Nicolaas Beets, die in 1853 dichtte: 'Laat de ketens vallen. Breekt, verbreekt het juk!'. Tien jaar later schafte Nederland de slavernij af. Wel volgde daarop een periode van zogenoemd staatstoezicht waarbij de voormalige tot slaaf gemaakten nog tien jaar op de plantages moesten doorwerken.

Martin Bosma

Na de toespraken werden er kransen gelegd bij het Nationaal Slavernijmonument. Namens de Tweede Kamer deed ondervoorzitter Tom van der Lee (GroenLinks/PvdA) dat. Voorzitter Martin Bosma was ook dit jaar niet bij de herdenking.

De herdenking was vanwege de hitte vervroegd en er waren witte paraplu's en flesjes water uitgedeeld. Ondanks de hitte waren honderden mensen naar het Oosterpark gekomen. Vandaag is het 162 jaar geleden dat de slavernij in Suriname werd afgeschaft. Het Keti Koti-festival waar dit herdacht wordt, gaat nog de hele dag door.