Aggregator

Over en weer aanvallen in Kashmir, cricketcompetities opgeschort

4 days 3 hours ago

Bij gevechten tussen India en Pakistan in de betwiste regio Kashmir zijn afgelopen nacht vier Pakistaanse burgers gedood en raakten 12 mensen gewond. Dat meldt de Pakistaanse minister van Informatie. Aan Indiase kant kwam een vrouw om het leven. Ook vielen er twee gewonden, zeggen Indiase media.

De landen bestoken elkaar met aanvallen sinds op 22 april bij een terreuraanslag in Kashmir zeker 26 toeristen werden gedood. Indiase en Pakistaanse troepen hebben elkaar ook vannacht beschoten. Zo hoorden bewoners tot laat in de nacht zware explosies. "We zijn het gewend om beschietingen te horen", zegt een van hen tegen persbureau AP. "Maar vannacht was echt anders".

Volgens het Indiase leger probeerde Pakistan vannacht militaire doelwitten te raken. India zegt dat dat niet alleen in het Indiase deel van Kashmir, maar ook in het zuidelijker gelegen stad Pathankot in de deelstaat Punjab gebeurde. Het Pakistaanse leger ontkent dit en stelt dat als Pakistan een actie zou uitvoeren, "India dat wel zou merken".

Bewoners in de grensregio zeggen dat zij de hele nacht in het donker hebben gezeten als gevolg van de aanvallen. Dit zou ook opzettelijk kunnen zijn gedaan door het Indiase leger vanwege de verhoogde staat van alertheid in dat land. Zo is in hoofdstad New Delhi gisteravond het 42 meter hoge monument IndiaGate uit voorzorg ontruimd.

Informatieoorlog

Naast de vuurgevechten ontvouwt zich ook een informatieoorlog tussen beide landen. Beide landen doen al de hele week over en weer beweringen over aanvallen, die moeilijk te controleren zijn. De Indiase regering heeft daarom het sociale mediaplatform X bevolen 8000 accounts op te schorten, onder wie nieuwsorganisaties en factcheck-accounts.

Volgens X komt dit neer op censuur, maar het platform heeft de accounts wel geblokkeerd. India dreigde met boetes als X de accounts in de lucht zou houden.

In zowel India als Pakistan zijn op dit moment grote crickettoernooien bezig. In de Indiase stad Dharamsala zijn gisteravond ruim 10.000 mensen tijdens een wedstrijd geëvacueerd vanwege veiligheidsoverwegingen toen er drones over het stadion vlogen. Pakistan heeft vanwege de aanhoudende spanningen besloten de laatste acht wedstrijden van het toernooi te verplaatsen naar de Verenigde Arabische Emiraten.

De Indiase cricketcompetitie is voor in ieder geval een week opgeschort. Het is nog niet duidelijk wat er daarna gebeurt. Cricket is de grootste sport in India en Pakistan en daarmee zijn het miljoenenindustrieën. De opschorting van het competitie kan dan ook gezien worden als een maatregel die aantoont dat India nog niet weet hoelang het conflict met Pakistan zal duren.

OM-baas: 'Inez Weski wilde zelf niet worden overgeplaatst naar andere gevangenis'

4 days 4 hours ago

Voormalig strafrechtadvocaat Inez Weski wilde na haar eerste dagen in voorarrest niet worden overgeplaatst naar een andere gevangenis. Dat zegt OM-baas Otte in gesprek met De Telegraaf.

Weski heeft in interviews en in een vorig jaar verschenen boek steeds gezegd dat ze werd vastgehouden "in een gebouwtje onder de grond". Na negen dagen werd ze overgeplaatst naar de vrouwengevangenis in Nieuwersluis, waar ze alleen op een afdeling verbleef.

Over haar periode in voorarrest zei Weski dat de intercom kapot was, waardoor ze in geval van nood niet om hulp kon vragen. Ook zei ze dat ze niet wist waar ze was en dat haar familie en advocaten dat ook niet wisten. In gesprek met De Telegraaf zegt OM-baas Rinus Otte dat er "opstartproblemen" waren, maar hij nuanceert door Weski geschetste beeld.

Verzet tegen overplaatsing

"Nadat was gebleken dat de intercom niet goed werkte, kreeg ze een alarmknop en omdat de deur niet altijd van het slot ging, is besloten om die voortaan open te laten", zegt Otte. Dat haar advocaten niet wisten waar ze was, is volgens de OM-baas niet juist. "Ze hadden vanaf dag één toegang en bezochten haar ook op die locatie."

Vorige maand kwam de Inspectie Justitie en Veiligheid na onderzoek tot de conclusie dat Weski negen dagen lang tegen de regels werd vastgehouden op een geheime plek. In gesprek met De Telegraaf erkent Otte dat. "Wat betreft de kritiek op het vasthouden op een niet erkende en een niet gecontroleerde plek: die klopt. Dat wisten we niet. Inmiddels is dat wel geregeld."

Uiteindelijk wilde Weski zelf niet worden overgeplaatst, zegt Otte. "Na die eerste dagen liep het allemaal beter. Zo goed zelfs, dat Weski zich na die eerste negen dagen verzette tegen overplaatsing naar een vleugel van de gevangenis Nieuwersluis."

Berichten doorgeven van Taghi

Otte noemt het boek van Weski een "uitlaatklep" en een "verdedigingsmiddel". "Maar het staat niet gelijk aan de meest objectieve en onafhankelijke beleving, want zij is zelf onderwerp van onderzoek."

Weski, een vooraanstaand advocaat met een lange carrière, werd in april 2023 gearresteerd. Ze wordt door het Openbaar Ministerie verdacht van deelname aan de criminele organisatie van Ridouan Taghi. Justitie stelt inmiddels dat ze duizenden berichten doorgaf voor haar cliënt in de Extra Beveiligde Inrichting in Vught. Op die manier kon Taghi communiceren met zijn zoon en andere contacten.

Vorige maand werd opnieuw een advocaat van Taghi aangehouden op verdenking van deelname aan diens criminele organisatie. Ook Vito Shukrula wordt ervan verdacht stiekem berichten van Taghi te hebben doorgespeeld die bestemd waren voor Taghi's criminele netwerk in de buitenwereld.

Na de arrestatie van Shukrula besloten de twee overgebleven advocaten van Taghi de verdediging van hun cliënt neer te leggen.

Heineken daagt Jumbo voor de rechter omdat supermarktketen minder bier inkoopt

4 days 4 hours ago

Bierbrouwer Heineken heeft een kort geding aangespannen tegen supermarktketen Jumbo. Dat bevestigen de bedrijven na berichtgeving in het FD en AD. Volgens Heineken 'boycot' Jumbo de bierbrouwer door minder in te kopen en heeft dat lege schappen tot gevolg. De bierbrouwer eist dat de supermarktketen weer meer bier gaat afnemen en verkopen.

Jumbo zegt inderdaad minder van Heineken in te slaan, omdat de bierbrouwer te hoge prijzen vraagt. "Jumbo heeft het doel om de prijzen voor Heineken-producten laag te houden voor klanten." Jumbo doet dat niet in zijn eentje, de stap is onderdeel van een internationale actie van inkooporganisatie Everest. Jumbo is daar sinds 2023 bij aangesloten.

"Recent hebben Everest en haar partners besloten om voorlopig minder Heineken-producten af te nemen, omdat zij de inkoopprijzen die Heineken vraagt, te hoog vinden." Bij Everest zitten onder meer ook de Duitse supermarktketen Edeka en Auchan uit Frankrijk.

Niet vaak een rechtszaak

Supermarktketens en grote merken hebben regelmatig ruzie over de inkoopprijs. Dat leidt dan ook vaak tot lege schappen. Zo waren er eerder dit jaar lege koffieschappen, omdat het moederbedrijf van Douwe Egberts ruzie over de prijs had met Jumbo en Albert Heijn.

Maar het gebeurt niet zo vaak dat zo'n conflict over de prijs tot een rechtszaak leidt. Heineken vindt in dit geval dat de rechter zich erover moet buigen. "De beslissing van Jumbo om een groot deel van ons productassortiment niet meer te bestellen, gaat direct in tegen de afspraken die we met elkaar hebben gemaakt. Jumbo is sinds jaar en dag een belangrijke partner. Daarbij past dat partijen zich over en weer aan gemaakte afspraken houden."

Of Heineken een punt heeft moet op 22 mei blijken, dan doet de rechter uitspraak.

Van Chicago tot Chiclayo vieren katholieken de verkiezing van 'hun' paus Leo XIV

4 days 4 hours ago

De steden liggen ruim 5000 kilometer uit elkaar, maar ze staan deze dagen beide in het teken van de verkiezing van Robert Francis Prevost tot nieuwe paus: Chicago in de VS en Chiclayo in Peru. Met beide heeft de nieuwe leider van de Rooms-Katholieke Kerk een duidelijke band en daar staan gelovigen op verschillende manieren bij stil.

In zijn geboortestad Chicago kwamen belangstellenden onder andere samen bij de in onbruik geraakte kerk aan de rand van de stad waar Prevost als kind de mis bijwoonde. Hij groeide een paar straten verderop op, waar zijn ouders in 1949 een huis kochten tegen een hypotheek van 42 dollar per maand, schrijft de Chicago Sun-Times. Binnen de kerk waren zijn ouders, broers en hij betrokken als muzikant, misdienaar en vrijwilliger.

Een oud-klasgenoot met wie de BBC sprak herinnert zich Prevost als een "rustige, vriendelijke, zachtaardige, intelligente jongen". "Hij was altijd de beste van onze klas, altijd", aldus Charleen Burnette. Volgens haar wist Prevost als kind al dat hij priester wilde worden en stond hij tot laat de kerk aan te vegen.

Ook zijn broer John zegt dat van kinds af aan duidelijk was dat zijn broertje priester zou worden. "Dat was nooit een vraag, maar ik had niet gedacht dat hij het tot paus zou schoppen."

Graffiti in de kerk

De BBC nam er een kijkje bij het gebouw, dat jaren geleden vanwege een krimpende geloofsgemeenschap de deuren sloot. De glas-in-loodramen en het houten dak zijn behouden gebleven, maar van de vloer is weinig over en op de muren zit nu graffiti ("Oh my god"). Een jeugdvriend met wie de Chicago Sun-Times sprak hoopt op een heropening nu Prevost is verkozen tot paus.

In het centrum van de stad, bij de Holy Name-kathedraal, kwamen gelovigen gisteren samen om te bidden voor de nieuwe paus. Deze ochtend volgt nog een speciale mis. Aan de buitenkant van het gebouw zijn witte en goudgele slingers opgehangen als verwijzing naar de paus. Verderop in de VS werd het Empire State Building in New York voor de gelegenheid in dezelfde kleuren uitgelicht.

Ook een Peruaanse paus

Dik 5000 kilometer zuidelijker, in een stad niet ver van de Peruaanse kust, verzamelden gelovigen zich eveneens bij de kathedraal. Prevost bracht decennia door in het land als missionaris en werd in 2014 door de vorige paus benoemd als bisschop van Chiclayo, een stad op zo'n 700 kilometer ten noorden van hoofdstad Lima. Het jaar erop nam Prevost ook de Peruaanse nationaliteit aan.

"De paus heeft een Chiclayo-hart", valt te lezen op een banner met een grote beeltenis van Prevost die gelovigen in allerijl hebben laten maken. Samen zongen zij liederen om stil te staan bij de uitverkiezing van hun voormalige bisschop tot papa, een liefkozende term voor de paus die in Peru een dubbele betekenis heeft. Het woord betekent ook aardappel. Vandaar dat gisteren meteen gefotoshopte plaatjes rondgingen van de paus omringd door aardappels.

Op een heel andere plek in de wereld, in Gaza, is de hoop dat een dergelijke hechte band met Prevost kan ontstaan. "We zijn blij met de verkiezing van de paus", zegt George Antone, het hoofd van het noodcomité van de Heilige Familie Parochie in Gaza, tegen persbureau Reuters. "We hopen dat zijn hart bij Gaza zal blijven zoals bij paus Franciscus."

De vorige maand overleden voorganger van Prevost spande zich in voor vrede in de verwoeste Palestijnse enclave. Uren nadat de oorlog in Gaza in oktober 2023 begon belde hij met de kerk daar, iets wat hij vervolgens op dagelijkse basis bleef doen.

"We doen een beroep op de nieuwe paus om Gaza te bekijken door de ogen van paus Franciscus en het te voelen met het hart van paus Franciscus", zegt Antone. "Tegelijkertijd hebben we er vertrouwen in dat de nieuwe paus belang zal hechten aan Gaza en de vrede daar." In Gaza wonen naar schatting duizend christenen, voornamelijk Grieks-orthodoxen.

Regisseur James Foley overleden, bekend van Madonna-clips en Fifty shades

4 days 4 hours ago

De Amerikaanse regisseur James Foley is op 71-jarige leeftijd overleden. Hij maakte vooral naam in de slipstream van Madonna door videoclips van haar te regisseren en de film Who's that girl, waarin ze de hoofdrol speelde. Later in zijn carrière overzag hij onder meer de laatste twee films in de Fifty shades-serie.

Foley had zijn doorbraak in Hollywood te danken aan zijn goede contact met acteur Sean Penn. Hoewel zijn eerste film Reckless was geflopt, stond Penn erop alleen met Foley At close range te willen maken. Die film, met ook Christopher Walken in een hoofdrol, was wel een succes.

Belangrijker nog was dat Foley via kennissen van Penn op de set van een videoclip van Madonna wist te komen. Een ontmoeting met de superster in wording zou ook een versnelling in Foleys carrière betekenen. De drie raakten goed bevriend: Foley werd uiteindelijk getuige bij Penns huwelijk met Madonna.

Gedaanteverwisseling

Voor de zangeres regisseerde Foley in 1986 de videoclips van Live to tell, Papa don't preach en True blue. In die eerste clip schudde Madonna het imago van popzangeresje van zich af met haar eerste grote metamorfose: in plaats van gescheurde topjes, korte rokjes en een overdaad aan nepjuwelen, koos ze nu voor een Grace Kelly-look met een strak gestileerd kapsel en ingetogen jurk.

Foley gaf Madonna alle eer voor die gedaanteverwisseling, hij had er zelf juist zijn bedenkingen bij gehad. "Ze kwam opdagen in een jurk die mijn oma had kunnen dragen", herinnerde hij zijn eerste indruk. "Maar ze wist precies wat ze deed."

De clip van Live to tell:

Een grotere invloed had Foley op de clip van Papa don't preach. Het verhaaltje over een meisje dat losbreekt van haar vader, gespeeld door Danny Aiello, doorspekte hij met verwijzingen naar zijn jeugd in de arbeiderswijken van Staten Island.

Foley omschreef de filmische muziekvideo van 5 minuten ooit als zijn "meest persoonlijk cineastische ervaring": bij andere projecten had hij aanwijzingen moeten volgen van scriptschrijvers, filmstudio's of muzieklabels, maar zijn nauwe samenwerking met Madonna gaf hem nu veel vrijheid.

Titel veranderd

De drie clips mondden voor Foley ook uit in een volgend project in dienst van Madonna's Hollywoodambities: de regie van haar derde film Who's that girl. De film had aanvankelijk Slammer geheten, maar omdat de zangeres geen woord kon bedenken dat daarop rijmde, noemde ze haar begeleidende single Who's that girl.

Foley pleitte ervoor ook de film meteen maar zo te noemen. De single haalde ook in Nederland de top van de hitlijsten, maar de film deed het een stuk slechter. Een echte doorbraak als actrice voor Madonna bleef uit en Foley legde zich toe op eigen projecten.

Tv-afleveringen

Zo regisseerde hij zonder veel indruk te maken actiefilm The corruptor met Mark Wahlberg en Chow Yun-Fat en thriller Perfect stranger met Halle Berry en Bruce Willis. Ook legde hij zich toe op tv-maken, met de regie van aflevering van Twin Peaks, Hannibal en meerdere afleveringen van de succesvolle politieke thriller House of Cards.

Hoofdrolspeler Kevin Spacey was Foley eerder tegengekomen bij de succesvolle verfilming van het toneelstuk Glengarry Glen Ross van David Mamet. Voor dat drama, over de corrumpering van de Amerikaanse droom door gehaaide oplichters, verzamelde Foley een sterrencast met ook Al Pacino, Jack Lemmon, Alec Baldwin en Ed Harris.

De beroemdste scène uit de film:

Het laatste project dat Foley voltooide waren de laatste twee delen van de soft-SM-films: Fifty shades darker en freed. Hij nam de regie over van Sam Taylor-Johnson toen die vertrok vanwege creatieve verschillen met schrijver E.L. James.

Zelf had Foley naar eigen zeggen nooit problemen met bemoeienis van de auteur. "Ze kwam soms twee of drie keer per dag naar me toe en fluisterde dan in mijn oor hoe een scène in het boek was geweest, en dan zei ik soms 'O prima, prachtidee', en soms zei ik 'Dat gaat op film niet lukken'. En dan was ze altijd akkoord."

Foley verklaarde dat de complexe relatie tussen de hoofdpersonages hem in de films aantrok, "zowel psychologisch als seksueel uiteraard". Het publiek was het blijkbaar met het eens: de verfilmingen van de populaire boekenreeks leverden wereldwijd honderden miljoenen op.

Bij Foley werd vorig jaar een hersentumor vastgesteld. Hij overleed daaraan eerder deze week in zijn woonplaats Los Angeles.

Azc-jongeren krijgen toch een uitstapje tijdens dorpskermis Sint Annaparochie

4 days 4 hours ago

De groep jonge asielzoekers uit het Friese Sint Annaparochie gaat toch wel op een uitje tijdens de dorpskermis. Eerder uitte asielminister Faber haar ongenoegen over het voornemen om met de jongeren naar de Efteling te gaan. Ondanks de ophef gaat het uitstapje toch door, in een andere vorm, zeggen het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en de burgemeester tegen Omrop Fryslân.

Vorige week kwam naar buiten dat het COA een uitje naar het pretpark had georganiseerd om onrust te voorkomen op de drukste dag van het jaarlijkse dorpsfeest. Vorig jaar ontstonden in Sint Annaparochie opstootjes tussen jongeren uit de omgeving en jonge asielzoekers.

Om opstootjes dit jaar te voorkomen was het jaarlijkse uitje van de asielzoekers gepland naar de Efteling en zou er op andere dagen extra begeleiding zijn voor de jongeren. "Met de planning van dit bezoek aan een pretpark kwam het COA tegemoet aan de wens om bij te dragen aan het behouden van de rust in de gemeenschap", schreef de instantie eerder.

Asielminister Faber uitte op X haar ongenoegen over het voornemen en zei dat er met een trip naar het Brabantse pretpark sprake was van een "snoepreisje" op kosten van de belastingbetaler. Nadat ze had aangekondigd dat ze met het COA wilde gaan praten, werd besloten om het uitje naar de Efteling af te blazen en om "een andere invulling te geven" aan de excursie.

Ergens anders naartoe

Gisteren liet het COA aan Omrop Fryslân weten dat er iets anders op de planning staat. "De jongeren krijgen die dag een ander uitje, waarvan ze vanwege de rust en veiligheid buiten het zicht van alle aandacht kunnen genieten", zegt een woordvoerder. "Recreatieve activiteiten zijn onderdeel van onze begeleiding, zodat ze even hun zorgen kunnen vergeten en weer kind kunnen zijn." Wat ze precies gaan doen en waar, is niet bekend.

Burgemeester André van de Nadort van de gemeente Waadhoeke, waar Sint Annaparochie onder valt, vindt het "schandalig" dat minister Faber zich heeft bemoeid met het uitstapje. "Het is een beetje een affaire geworden die nergens naar leidt", zegt hij. "Een minister die haar eigen beleid onderuit schoffelt. Het is gewoon beleid waar zij verantwoordelijk voor is, wat gewoon in de wet staat: dat er naast opvang ook ruimte is voor ontspanning van de jonge asielzoekers."

Van de Nadort is dan ook niet te spreken over de actie van Faber. "Als zij via X haar eigen medewerkers voor de bus gooit, die gewoon haar beleid uitvoeren, dan is dat schandalig. Het geld is geen probleem. Het is de minister die er dwars doorheen fietst."

'Dorpsbewoners stonden achter uitstapje'

Volgens de burgemeester waren de inwoners van Sint Annaparochie in tegenstelling tot de minister juist heel tevreden met het plan van het COA om de asielzoekers op een van de dagen van de kermis naar de Efteling te laten gaan. "Het is mooi dat het COA erover nadenkt om dit jaar geen nare incidenten plaats te laten vinden. De druk is dan van de ketel."

De burgemeester zegt dat de asielzoekers nu iets anders gaan doen. "Ik heb begrepen dat ze nog wel ergens heen gaan", zegt hij. "Exact weet ik het niet en dat hoef ik ook niet te weten."

KB roept hulp publiek in bij opsporing gestolen Russische boeken

4 days 5 hours ago

De KB in Den Haag roept de hulp in van het publiek bij de opsporing van kostbare Russische boeken die in 2023 uit de collectie zijn gestolen. Het gaat om zes uitgaven uit de eerste helft van de 19de eeuw van de Russische schrijver en dichter Aleksandr Poesjkin.

Nu het politieonderzoek is vastgelopen, hopen de KB en de politie dat "internetspeurders" een doorbraak kunnen bieden. Daarom heeft de KB allerlei informatie over de verdwenen werken gepubliceerd.

Een vermoeden over wie er achter de diefstal zitten is er wel. Europese opsporingsdiensten hebben vorig jaar in Estland, Letland, Georgië en Frankrijk zeker vier Georgische verdachten opgepakt. Zij zouden lid zijn van een bende die zich specialiseerde in de diefstal van zeldzame en kostbare boeken.

Onschatbare waarde

Volgens Europol was deze bende in 2022 en 2023 verantwoordelijk voor de diefstal van boeken uit nationale en historische bibliotheken in Tsjechië, Estland, Finland, Frankrijk, Duitsland, Letland, Litouwen, Polen en Zwitserland.

In totaal zouden ze 170 boeken hebben buitgemaakt met een gezamenlijke waarde van 2,5 miljoen euro, maar van onschatbare waarde als cultureel erfgoed. Sommige van deze boeken zijn op veilingen in Moskou en Sint-Petersburg verkocht, waardoor ze als verloren moeten worden beschouwd, aldus Europol.

KB-directeur Wilma van Wezenbeek acht het waarschijnlijk dat deze bende ook voor de diefstal van haar boeken verantwoordelijk was. "We weten niet met 100 procent zeker", zegt ze. "Maar de kans is er dat zij het zijn geweest, omdat zij geïnteresseerd waren in die patriottische literatuur. Met de waarde van dergelijke literatuur waren ze bekend."

Van Wezenbeek pleit voor meer openheid over incidenten rondom cultureel erfgoed. "Uit angst voor het openbaren van gevoelige informatie en reputatieschade delen erfgoedinstellingen onvoldoende informatie. Juist die geslotenheid vergroot de kwetsbaarheid."

Het gaat haar niet alleen om fysieke dreigingen, zoals inbraken en brand en waterschade, maar ook om bedreigingen van digitale collecties door bijvoorbeeld hackers.

"Wij hebben als bibliotheken 2 miljard digitale bestanden. We hebben natuurlijk ook persoonsgegevens. Wat bendes doen, is dreigen met het publiek maken van data die ze hebben ontvreemd, omdat ze daar geld voor willen hebben."

Renovatie Van Brienenoordbrug minstens twee keer zo duur als gedacht

4 days 6 hours ago

De geplande renovatie van de Van Brienenoordbrug in Rotterdam gaat veel meer kosten dan aanvankelijk was begroot. In 2022 ging Rijkswaterstaat uit van een kostenplaatje van 680 miljoen euro, maar inmiddels wordt rekening gehouden met 1,5 tot 2 miljard euro, zegt Rijkswaterstaat tegen De Telegraaf.

De Van Brienenoordbrug over de Nieuwe Maas, waar de A16 overheen loopt, is met ruim 230.000 voertuigen per dag de drukste brug van Nederland. De witte boogbrug bestaat uit twee delen. De westelijke boog werd in 1990 opgeleverd, maar de oostelijke boog stamt uit 1965 en is aan een grondige opknapbeurt toe.

Het renovatieproject werd een hoofdpijndossier voor Rijkswaterstaat. Al eerder werd de klus meerdere keren uitgesteld en gingen de verwachte kosten omhoog. Een aanbesteding in 2022 mislukte omdat maar één partij interesse had in het project en die vroeg volgens toenmalig minister Harbers een "excessief" bedrag. Ook werden de partijen het niet eens over wie het financiële risico op tegenvallers zou moeten dragen.

Omdat volgens Rijkswaterstaat steeds minder aannemers dit soort complexe projecten willen aannemen is de renovatie nu in vier onderdelen geknipt en komt er deze zomer een nieuwe aanbesteding. In 2026 volgt de eerste gunning.

"Alles is duurder geworden"

Dat Rijkswaterstaat (en daarmee het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat) diep in de buidel zal moeten tasten is onvermijdelijk, zegt omgevingsmanager Jörgen van der Meer van Rijkswaterstaat tegen De Telegraaf. "Dat is gewoon wat het werk kost tegen de huidige prijzen. Alles is gewoon veel duurder geworden."

Ook weigert de bouwbranche alle financiële risico's te dragen. De Telegraaf verwijst naar aannemer BAM, die bijna failliet ging toen een project aan de Afsluitdijk veel meer kostte dan gedacht. "De markt heeft de luxe om te zoeken naar de projecten die ze het liefst willen doen", zegt Van der Meer tegen de krant.

Veel verkeershinder

Wanneer de renovatie van start gaat zullen automobilisten daar veel hinder van ondervinden. Als de bogen worden vervangen rekent Rijkswaterstaat erop dat de brug twee keer twaalf weken deels dicht moet. Bij de vervanging van de beweegbare delen gaat het zelfs om een gedeeltelijke sluiting van twintig weken.

Het goede nieuws is dat er daarna volgens Van der Meer wel een brug ligt die nog honderd jaar mee kan.

Chinese export naar VS neemt af, totale export stijgt

4 days 7 hours ago

In april daalde de Chinese export van goederen naar de VS met ruim 20 procent ten opzichte van het jaar daarvoor, de scherpste daling in bijna twee jaar. De terugval is een direct gevolg van de Amerikaanse importtarieven voor Chinese goederen, die vorige maand stegen tot 145 procent.

Opvallender is de stijging van de totale Chinese export van ruim 8 procent, aldus officiële Chinese cijfers. Dit heeft er waarschijnlijk mee te maken dat veel Chinese bedrijven hun producten versneld naar derde landen hebben gestuurd om zo importtarieven van de VS te omzeilen.

De stijging in de totale export lijkt daarmee minder een teken van herstel, en meer een strategische zet om de impact van de Amerikaanse tarieven te beperken. Maar een langetermijnoplossing voor het handelsconflict dat de VS en China hebben is dit niet. En dus moet er voor beide partijen snel een oplossing komen.

Hoop op een snelle overeenkomst

Dit weekend gaan onderhandelaars van de VS en China voor het eerst met elkaar rond de tafel om te praten over het de-escaleren van de handelsoorlog. In Genève neemt de Amerikaanse minister van Financiën Scott Bessent plaats tegenover He Lifeng, China's belangrijkste economische beleidsmaker en een vertrouweling van president Xi.

Henry Wang, oprichter van de Chinese denktank Center for Globalization China, is niet verbaasd over de ontmoeting. "De afgelopen weken hebben Chinese beleidsmakers verschillende ontmoetingen gehad met Amerikaanse bedrijven en ambtenaren." De situatie is onhoudbaar geworden voor beide landen.

Volgens Wang moet de VS als eerste een concessie doen en het meest logische zou zijn als de VS de 20 procent importheffing voor China's vermeende rol in de fentanylhandel terugdraait.

Meer op het spel

"China heeft de afgelopen jaren, in samenwerking met de VS, veel gedaan om de illegale invoer van fentanyl tegen te gaan, met als gevolg een daling van 30 procent van sterfgevallen gerelateerd aan fentanylgebruik". Volgens Wang heeft Trump het Amerikaanse fentanylprobleem als excuus gebruikt om de handelsoorlog te starten.

"Als de VS bereid is om het 20 procent fentanyltarief te verwijderen, dan zijn de importheffingen weer gelijk aan elkaar, 125 tegenover 125", aldus Wang. "Als beide landen daar 100 procent vanaf halen, dan is het importtarief voor China gelijk aan dat van bijvoorbeeld de Europese Unie". Dan kunnen de landen serieus gaan onderhandelen.

Tijdens de eerste regeerperiode van Trump zat er ruim anderhalf jaar tussen de start van de handelsoorlog en het bereiken van een handelsdeal. Dat zal nu veel korter zijn, verwacht Wang. "De vorige keer duurde het lang, omdat Trump en zijn team onervaren waren. Dat is nu anders." Volgens hem heeft Trump nu veel meer controle en staat er meer op het spel.

Tarieven wederzijds afgezwakt

Verschillende media hebben de afgelopen week gemeld dat China Amerikaanse importproducten zoals farmaceutica en industriële chemicaliën vrijgesteld heeft van importheffingen. Bedrijven zouden individuele afspraken gemaakt hebben met Chinese autoriteiten daarover. Een officiële Chinese reactie is tot nu toe uitgebleven.

Ook de president van de Europese Kamer van Koophandel, Jens Eskelund, kan deze berichten niet bevestigen. Hij voegde daaraan toe dat het hem niet onwaarschijnlijk lijkt. "Waar rook is, is vaak vuur. De Chinese importtarieven zijn zeer schadelijk voor de eigen economie en dat weet China."

Ook de VS heeft inmiddels al een aanzienlijke hoeveelheid Chinese producten vrijgesteld van importheffingen. In totaal gaat dat om importen met een totale waarde van 90 miljard euro, zo'n 22 procent van de totale Amerikaanse import uit China.

Onzekerheid slaat over op Europese bedrijven in China

Ondanks de versoepelingen heeft het ondernemersvertrouwen onder Europese bedrijven in China flinke schade opgelopen. Bijna 60 procent van de ondervraagde Europese bedrijven in China zegt dat het moeilijker is geworden om zaken te doen in vergelijking met het begin van dit jaar. Dat geldt ook voor bedrijven die niet direct zakendoen met de VS.

Het toekomstbeeld is nog minder rooskleurig. Slechts 23 procent van de bedrijven is optimistisch over de groeikansen van het bedrijf in de aankomende twee jaar. Maar slechts 7 procent denkt dat de winst zal toenemen. Er zal dus meer gemaakt worden, maar minder verdiend worden. Meer dan driekwart van de bedrijven vindt dat de druk vooral door de VS opgevoerd wordt.

De eindexamens gaan weer van start, maar hoe moet je focussen?

4 days 7 hours ago

Blokken, stampen en vele uren boven de boeken hangen: vandaag beginnen de centrale eindexamens voor middelbare scholieren. Voor havo-leerlingen staat natuurkunde op het programma, vwo'ers starten met Nederlands en vmbo'ers gl/tl hebben hun Engels examen.

Enkele tienduizenden vmbo-leerlingen zijn vorige maand al van start gegaan: scholen konden digitale eindexamens voor leerlingen van het vmbo basis- en kaderonderwijs al vanaf 1 april afnemen.

Ook leerlingen die schriftelijk staatsexamen doen, bijvoorbeeld leerlingen uit het speciaal onderwijs, zijn al begonnen.

Hele dagen blokken achter je bureau. Hoe zorg je dat je gefocust blijft en hoe voorkom je studieontwijkend gedrag? In Haarlem kunnen eindexamenleerlingen terecht in de kelder van het voormalige V&D-gebouw in het centrum. Hier is een rustige studieruimte geopend.

"Niet iedereen heeft thuis de ruimte of rust om zich goed te kunnen concentreren", legt woordvoerder Yagmur Demir van de gemeente Haarlem uit. "De bibliotheek was vaak vol, vandaar dat we nu dit aanbieden."

Een havo-leerling die druk aantekeningen maakt met zijn examenbundel Nederlands op tafel doet even zijn oordopjes uit. "Met noise-cancelling," legt hij uit, "want anders hoor ik steeds de reclames van de winkel hierboven." Toch zit hij liever hier te leren voor zijn examens dan thuis: "Op mijn kamer ga ik toch eerder op bed liggen dan aan mijn bureau zitten en hier is dat geen optie."

Zijn buurvrouw, een bureau verderop sluit zich daarbij aan. "Mensen hier om me heen motiveren me om te leren voor de examens", legt ze uit. En er is geen afleiding: "De telefoon leidt af, de omgeving ook, overal is afleiding, maar hier is dat niet."

Of bijna niet. Want Mila, de lerares ademhalingsoefeningen, vraagt even om aandacht. De tweede sessie deze week, die door de gemeente wordt aangeboden, staat op het punt van beginnen.

Blijf gefocust

Stefan van der Stigchel is hoogleraar Cognitieve Psychologie aan de Universiteit Utrecht en gespecialiseerd in focus. Hij raadt iedereen aan om in een prikkelvrije omgeving te gaan zitten, zoals een studiehal of een ander rustig plekje.

En leg die telefoon zo ver mogelijk weg. Je brein moet zo min mogelijk prikkels hebben. Elk berichtje of piepje haalt je uit je concentratie en het is daarna veel moeilijker om die focus weer te vinden.

Hij vergelijkt het met diëten met een pak koekjes naast je: "Ook dat werkt niet." Dus leg die smartphone of laptop in een andere kamer.

Wekdienst 9/5: Dag van de Overwinning in Moskou • Eerste centrale eindexamens

4 days 8 hours ago

Goedemorgen! Vandaag wordt in Moskou de Dag van de Overwinning gevierd. Ook gaat het eerste tijdvak van de centrale eindexamens voor de middelbare school van start en leidt de nieuwe paus Leo XIV zijn eerste grote mis.

Eerst het weer: het wordt een vrij warme en droge dag. Er ontstaan stapelwolken die vooral in de middag aanwezig zijn en het iets minder zonnig maken. De temperatuur stijgt naar 18 tot 21 graden. Alleen op de Waddeneilanden is het frisser.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het Amerikaanse ministerie van Defensie begint met het ontslaan van zo'n duizend militairen die openlijk transgender zijn. Mensen die in stilte transgender zijn, krijgen dertig dagen de tijd om zichzelf te melden.

Het besluit van minister Hegseth werd al verwacht, nadat het Hooggerechtshof dinsdag groen licht had gegeven voor een verbod. Lagere rechters hadden dat verbod in maart nog tegengehouden. President Trump had de ontslagronde bevolen per decreet.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Om 18.06 uur was het zover: er kwam witte rook uit de schoorsteen van de Sixtijnse Kapel, het teken dat er een nieuwe paus was gekozen. Het is de 69-jarige Amerikaan Robert Prevost. Hij zal paus Leo XIV zijn.

Prevost is de eerste Amerikaan die gekozen is als het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk. Hij werd geboren in de Amerikaanse stad Chicago. Een groot deel van zijn leven bracht hij door in Peru waar hij dertien jaar woonde en werkte, en ook de Peruaanse nationaliteit aannam.

Kijk hier de gebeurtenissen van gisteravond terug:

Fijne dag!

Voor het eerst in jaren tientallen staatshoofden bij Russische Overwinningsdag

4 days 8 hours ago

Waar je ook kijkt in Moskou wapperen kleurige vlaggen en herinneren affiches en reclameborden aan de overwinning van het Sovjetleger op nazi-Duitsland in 1945. De Dag van de Overwinning is voor veel Russen al jaren veruit de belangrijkste feestdag. Maar het karakter ervan is door de jaren heen danig veranderd. Dat is deze dagen goed te merken.

Na 1945 was 9 mei jarenlang geen feestdag, maar vooral een dag om te herdenken. De Sovjet-Unie verloor 27 miljoen mensen in de oorlog, meer dan alle andere deelnemende landen samen. Er is vrijwel geen familie in Rusland en de andere voormalige Sovjetrepublieken die niet is getroffen door de Tweede Wereldoorlog, die hier de Grote Vaderlandse Oorlog wordt genoemd.

Militaire macht

Veteranen van toen, die op deze dag jarenlang elkaars gezelschap zochten, zijn er nauwelijks meer. Onder Vladimir Poetin kwam het accent vooral te liggen op het vertoon van militaire macht in de jaarlijkse parade op het Rode Plein. Sinds 2008 wordt jaarlijks een grote hoeveelheid militair materieel getoond, tot en met intercontinentale raketten aan toe. In voorgaande decennia was dat wapentuig slechts sporadisch te zien.

En sinds 2022, maar in feite al veel eerder, doet het Kremlin er alles aan om aan te tonen dat er een rechtstreeks verband is tussen de strijd tegen nazi-Duitsland en die tegen het huidige Oekraïne. Al sinds 2014 duiden de Russische staatsmedia en officiële woordvoerders de Oekraïense leiders dag in dag uit aan als neonazi's.

In het centrum van Moskou zijn straattentoonstellingen ingericht onder het motto 'Van de Grote Vaderlandse Oorlog tot de Speciale Militaire Operatie'. Met dat laatste wordt in Rusland het Russische optreden tegen Oekraïne aangeduid.

Voor Poetin heeft deze Overwinningsdag een bijzondere betekenis vanwege de aanwezigheid - voor het eerst in vele jaren - van tientallen staatshoofden en regeringsleiders. Zijn belangrijkste gast is de Chinese president Xi, met wie Poetin inmiddels meer dan drie uur heeft gesproken. De twee hebben een akkoord over verdere strategische samenwerking getekend, om de toch al innige banden nog verder aan te halen. China is voor Rusland een cruciale bondgenoot en veruit de belangrijkste handelspartner.

Chinese militairen doen dit jaar mee aan de parade op het Rode Plein, en voor zijn er ook soldaten uit Noord-Korea op de tribune. Zowel Rusland als Noord-Korea hebben eerder bevestigd dat er Noord-Koreaanse troepen zijn ingezet tegen het Oekraïense leger in de Russische grensprovincie Koersk.

Onder de aanwezigen op het Rode Plein zijn ook de Braziliaanse president Lula, de Venezolaanse president Maduro - met wie Poetin ook een strategisch partnerschapsverdrag heeft getekend - en de Servische president Vucic.

'Verre van geïsoleerd'

De Slowaakse premier Fico is de enige vertegenwoordiger van een EU-land. Hij arriveerde donderdagavond via een grote omweg in Moskou, nadat de Baltische staten eerder hun luchtruim hadden gesloten voor zijn vliegtuig. Met de aanwezigheid van bijna dertig buitenlandse leiders in Moskou wil het Kremlin demonstreren dat Rusland verre van geïsoleerd is, alle westerse inspanningen daartoe ten spijt.

In de dagen voorafgaand aan 9 mei is de spanning in Moskou opgelopen, met het oog op mogelijke Oekraïense acties. Poetin had eerder een eenzijdig staakt-het-vuren van drie dagen afgekondigd, maar Kyiv weigerde zich daarbij aan te sluiten.

Afgelopen week vond bovendien de grootste Oekraïense drone-aanval op Rusland tot nu toe plaats. Volgens het Russische ministerie van Defensie zijn meer dan vijfhonderd drones neergehaald, maar om wat voor aantal het werkelijk gaat, blijft onduidelijk. Zeker een drone heeft ook de Russische hoofdstad bereikt.

Bijzondere veiligheidsmaatregelen

Als gevolg van de droneaanvallen werden meerdere vliegvelden gesloten en raakte het vliegverkeer in grote delen van Rusland ernstig ontregeld. Buitenlandse luchtvaartmaatschappijen staakten tijdelijk hun vluchten naar Russische bestemmingen. Duizenden passagiers liepen vertragingen op of moesten uitwijken naar andere bestemmingen. Donderdagavond meldden de Russische autoriteiten dat de situatie was genormaliseerd.

In en om Moskou zijn in verband met de aanvallen en de aanwezigheid van de vele hoge gasten bijzondere veiligheidsmaatregelen genomen. In de dagen voorafgaand aan de parade is het mobiele internet in Moskou en enkele andere steden meermalen platgelegd, ook navigatiesystemen functioneerden slecht.

De maatregelen leidden tijdelijk tot grote problemen in het betalingsverkeer, bij taxi's en bezorgingsdiensten. Vandaag is cafés, restaurants en winkels langs de route van de parade gesommeerd de deuren gesloten te houden.

AI-versie van vermoorde Amerikaan geeft verklaring in rechtszaak

4 days 9 hours ago

Bij een rechtszaak in de Verenigde Staten is een zogenoemde AI-avatar ingezet om het verhaal van een slachtoffer te vertellen. Voor zover bekend is dat nooit eerder gebeurd.

In Phoenix in de staat Arizona stond Gabriel Paul Horcasitas terecht voor het doodschieten van Christopher Pelkey bij een verkeersruzie. Familie en vrienden van het slachtoffer dienden tientallen brieven in bij de rechtbank. Ze beschreven zijn humor, zijn persoonlijkheid en het feit dat hij gediend heeft in het leger.

Ook Pelkeys zus, Stacey Wales, wilde een verklaring opstellen, maar het lukte haar naar eigen zeggen niet om de juiste woorden te vinden. Daarop dacht ze: degene die het verhaal van mijn broer het beste kan vertellen, is hijzelf. Ze schreef een script en liet haar man een AI-versie van haar broer maken, die in de rechtszaal werd getoond. In Arizona is dat toegestaan.

'Waarschijnlijk vrienden geweest'

Het door kunstmatige intelligentie gecreëerde videopersonage wendde zich tot de schutter, Horcasitas. "Het is zonde dat we elkaar op die dag in 2021 onder die omstandigheden hebben ontmoet", sprak de AI-versie van Pelkey. "In een ander leven zouden we waarschijnlijk vrienden zijn geweest." Hij zei vergevingsgezind te zijn. "Dat ben ik altijd geweest en zal ik ook altijd zijn."

Zijn zus plaatste de video op YouTube:

De rechter in de zaak, Todd Lang, was onder de indruk van wat hij zag. Hij noemde het aannemelijk dat de 37-jarige Pelkey inderdaad gereageerd zou hebben zoals zijn AI-versie had gedaan.

De 54-jarige dader is veroordeeld voor doodslag en heeft een celstraf van 10,5 jaar gekregen. De advocaat van Horcasitas gaat in hoger beroep omdat hij vindt dat de rechter bij het vonnis te afhankelijk is geweest van de AI-getuigenis.

Tot nu werd AI binnen de rechtspraak in de VS vooral gebruikt voor administratieve taken, research en het voorbereiden van zaken. Een lid van het Hooggerechtshof in Arizona erkent dat de populariteit van AI binnen de rechtspraak is gegroeid. Daarom is er een commissie in het leven geroepen die erop moet toezien dat alles volgens de regels verloopt.

Start rechtszaak kunstroof Assen: veel geprobeerd, maar buit nog spoorloos

4 days 9 hours ago

De politie heeft de afgelopen tijd alles op alles gezet om de uit het Drents Museum gestolen kunstschatten uit Roemenië terug te vinden, maar nog altijd zonder resultaat. Vandaag staan voor het eerst twee verdachten terecht voor de geruchtmakende kunstroof in Assen.

Het tweetal hoort bij een groepje uit Heerhugowaard en omgeving dat achter de diefstal zou zitten van de kostbare helm van Cotofenesti. Ook zijn drie gouden armbanden gestolen. Het zijn archeologische topstukken, die voor een speciale tentoonstelling waren geleend van het Nationaal Historisch Museum in Boekarest.

Om de kunstschatten terug te krijgen, zou een van de verdachten vorige week nog een deal aangeboden hebben gekregen. Volgens De Telegraaf luidde het voorstel zijn straf te halveren, als hij zou vertellen waar het goud is gebleven. Hij ging er niet op in.

Voor die tijd waren ook al undercoveragenten ingezet, meldde de krant. Politiemensen deden zich voor als criminelen en benaderden een andere verdachte. Zij boden hem 400.000 euro voor het goud. Ook hij ging er niet op in.

Wel zou deze verdachte hebben aangegeven dat de helm en armbanden nog ergens verstopt liggen; het tweetal dat vandaag moet voorkomen zou weten waar. Douglas W. (36) en Bernhard Z. (35) behoren volgens het Openbaar Ministerie tot de mannen die met grof geweld bij het Drents Museum hebben ingebroken.

Vuurwerkbom

Op beelden is te zien hoe drie mannen met capuchons op zaterdagnacht 25 januari met een vuurwerkbom een verwoestende explosie veroorzaken bij het museum. De klap was zo hard, dat in de omgeving ruiten sneuvelden.

Eenmaal binnen sloegen ze vitrines kapot. Daarna gingen ze ervandoor met enkele van de vele tientallen tentoongestelde kunstschatten uit Roemenië. Waaronder dus de befaamde gouden helm.

De schok over de kunstroof was enorm. In Roemenië werd het vergeleken met de diefstal van de Nachtwacht.

Miljoenenclaim

De bijna zuiver gouden helm van Cotofenesti is in Roemenië een nationaal symbool. De helm dateert uit de vijfde eeuw voor Christus en komt uit het oude rijk Dacië, waar nu Roemenië en Bulgarije liggen.

De verontwaardiging over de diefstal was zo groot dat de Roemeense premier dreigde met een miljoenenclaim als de helm en armbanden niet zouden terugkomen. De onthutste directeur van het Nationaal Historisch Museum in Boekarest werd op staande voet ontslagen.

Diplomatiek overleg was nodig om de gemoederen weer enigszins tot bedaren te brengen. Nederland beloofde dat alles op alles zou worden gezet om de buit terug te vinden. "Laten we hopen dat de stukken gevonden worden voordat ze worden omgesmolten", zei de Roemeense ereconsul Andrea Teunissen eerder tegen de NOS.

Arrestaties

Al een paar dagen na de roof verrichtte de politie de eerste arrestaties. Een weggegooide tas met kleding zette de politie op het (DNA-)spoor van Douglas W. en Bernhard Z. Zij waren al eerder veroordeeld; een van hen voor een gewelddadige woningoverval.

Toen bleek dat zij niet wilden zeggen waar de buit was, nam het Openbaar Ministerie een ongebruikelijke stap. Het OM zette hun foto en volledige naam online in de hoop op tips van mensen die de verdachten nog hadden gezien na de roof.

Hun advocaten vonden de maatregel buiten alle proporties, maar volgens justitieminister Van Weel hadden de verdachten zelf de keuze: praten of hun foto online zien. Daarnaast loofde het OM een beloning van 100.000 euro uit voor de gouden tip.

Zijdelingse rol

Behalve de twee verdachten die vandaag terechtstaan, pakte de politie nog vijf mensen op. Van hen zit alleen een 20-jarige man uit Heerhugowaard nog vast. Hij moet later voorkomen.

De rest van de groep zou zijdelings een rol hebben gespeeld bij de kunstroof. Zo zou een van hen een vluchtauto hebben klaargezet zonder te weten waarom. Een andere verdachte, de vriendin van Douglas W., zegt ook dat ze van niets wist.

Ook de hoofdverdachten ontkennen dat ze bij de roof betrokken waren. Zij houden dus ook vol dat ze niet weten waar de archeologische schatten zijn gebleven.

Optimistisch

Als de helm en armbanden niet worden teruggevonden, kan dat Nederland miljoenen euro's kosten. De regering staat garant voor eventuele schade aan geleende kunststukken.

Functionarissen bleven de afgelopen tijd optimistisch over het terugvinden van de armbanden en de helm van Cotofenesti. Onder hen de hoogste baas van het Openbaar Ministerie van Noord-Nederland en de Roemeense minister van Cultuur.

En als er iemand is die vurig hoopt dat de helm en armbanden uiteindelijk weer opduiken, is het de ontslagen Roemeense museumdirecteur wel. Een paar uur voor hij werd weggestuurd, zei hij tegen de NOS: "Voor mij zijn die stukken als mijn kinderen."