Het Israëlische leger kampt met een groeiend tekort aan manschappen en bereidt zich daarom ook voor op het rekruteren van jonge Joden uit de diaspora, vooral uit de Verenigde Staten en Frankrijk. Dat meldt legerzender Galei Tzahal.
De stap komt op een gevoelig moment: terwijl legerchef Eyal Zamir plannen goedkeurt voor een nieuwe grootschalige aanval op Gaza-stad. Tegelijk ligt er een voorstel om tussen de 80.000 en 100.000 reservisten op te roepen.
Politieke druk versus militaire grenzenDe combinatie van een tekort aan soldaten, vermoeidheid onder reservisten en oplopende politieke druk legt de spanningen bloot in Israël. Zamir bepleitte eerder een belegeringsstrategie om slachtoffers onder gijzelaars en militairen te voorkomen, maar dat werd door defensieminister Israel Katz terzijde geschoven. Katz stelde dat Israël "met volle kracht" moet optreden, omdat Hamas volgens hem geen bereidheid toont om gijzelaars vrij te laten.
Volgens bronnen binnen het leger kan de grondinvasie in Gaza-Stad tot ver in 2026 duren. Het plan richt zich op gevechten in dichtbebouwde wijken, inclusief hoogbouw waarin Hamas volgens Israël guerrilla-eenheden geïnstalleerd heeft.
Oproep van reservisten: hoge tolVoormalig generaal Giora Eiland noemt de schatting van 100.000 reservisten overdreven, maar erkent dat zo'n oproep ontwrichting teweegbrengt. "Velen van hen zijn gewone burgers - studenten of zakenmensen - die al eerder in deze oorlog gediend hebben. Elke reservist kost de staat bovendien gemiddeld 400 euro per dag. Voor 100.000 mensen, maandenlang, is dat economisch nauwelijks houdbaar", zegt hij.
Behalve de financiële tol wijst Eiland op de mentale en maatschappelijke uitputting: "De oorlog duurt nu al 22 maanden. Israël heeft nooit eerder zo lang in zo'n intens conflict gezeten."
Volgens Yossi Mekelberg, analist bij denktank Chatham House, wordt de maatschappelijke impact steeds zichtbaarder. "Veel reservisten hebben al meer dan 400 dagen gediend. Aanvankelijk - na de Hamas-aanval van 7 oktober 2023 - kwam iedereen opdagen, nu is het nog maar 50 procent. Het leger houdt dat stil omdat het politiek slecht oogt."
Hij ziet niet alleen uitputting, maar ook groeiende morele twijfel. "Reservisten weten precies wat er in Gaza van hen wordt gevraagd. Als je uitgeput bent en twijfelt aan het nut van de missie, neemt de bereidheid af."
De mobilisatieplannen vallen samen met hevige protesten in Israël, geleid door families van gijzelaars. Afgelopen weekend trokken tienduizenden mensen door Tel Aviv. Premier Netanyahu beschuldigt hen ervan Hamas te helpen, wat de kloof tussen de regering en de samenleving verder vergroot.
Ook binnen de politieke en militaire top groeit de spanning. Katz en Zamir botsten recentelijk over legerbenoemingen. Katz beschuldigde de chef-staf van "beïnvloeding door anti-regeringsadviseurs", terwijl het leger benadrukte dat de procedure volgens de regels verloopt.
Diaspora als noodoplossingHet tekort aan soldaten wordt ook veroorzaakt door de weigering van de ultraorthodoxe charedim om in dienst te gaan. Zij houden zo tienduizenden mannen buiten het leger.
De diaspora-rekrutering moet dat gat deels gaan vullen, al gaat het voorlopig om een zeer bescheiden aantal van zo'n 700 nieuwe soldaten per jaar.
Volgens Eiland ziet de legerleiding dat er nauwelijks nog goede opties zijn in Gaza. "Toch blijft het vertrouwen in het leger groot. Als Zamir zegt dat de operatie nodig is, zullen reservisten uiteindelijk gehoor geven", zegt Eiland.
Mekelberg vermoedt dat de harde toon over de bezetting van Gaza-Stad ook een politiek doel dient: "Het kan een onderhandelingstactiek zijn, een spel van wie als eerste knippert. Maar Netanyahu's deadline om Hamas vóór 7 oktober dit jaar te verslaan, maakt de situatie gevaarlijk."
Een meisje is vorige week dinsdag slachtoffer geworden van een zedenmisdrijf in het Zuiderpark in Rotterdam. Dat is bekendgemaakt door de politie. Agenten houden sinds het incident zowel zichtbaar als onzichtbaar extra toezicht in het park.
Vanwege het mooie weer was het druk in het park. Het meisje zou rond 16.30 uur enkele minuten uit het zicht van haar moeder zijn verdwenen en toen zijn misbruikt door een man, meldt de regionale omroep Rijnmond.
De politie wil niet zeggen hoe oud het slachtoffer is. "Vanwege de privacy van slachtoffers zijn we terughoudend in de informatie die we delen." Het kind droeg een mouwloos donkerblauw jurkje met witte eenhoorntjes en witte sandaaltjes. Een woordvoerder van de politie kan niet ingaan op de aard van het misbruik.
SignalementDe politie heeft nog geen duidelijk signalement van de man en zoekt daarom naar beelden of getuigen. De verdachte is een witte man met een zwart/grijs baardje en groene of blauwe ogen. Hij is vermoedelijk ouder dan 35 jaar.
De politie heeft naar eigen zeggen een "groot onderzoeksteam" op de zaak gezet.
"Betaal niet aan internetcriminelen", benadrukt de politie. "Je houdt het verdienmodel in stand, en je hebt geen garantie dat je data veilig zijn."
Toch betalen bedrijven zo regelmatig dat het voor ransomware-groepen loont om structureel bedrijven aan te vallen. De relatief nieuwe ransomware-groep Nova, die Clinical Diagnostics succesvol aanviel en data dreigt te publiceren van Bevolkingsonderzoek Nederland, is slechts een van de vele.
ICT-beveiliger Pim Takkenberg, die gehackte bedrijven bijstaat, snapt wel dat bedrijven betalen. "Natuurlijk houd je het systeem in stand. Maar als jouw geliefde wordt ontvoerd, dan wil je ook gewoon je geliefde terug."
In dit geval gaat het niet om mensen van vlees en bloed, maar om gevoelige data die als drukmiddel worden gebruikt. Niet betalen betekent dat die informatie wordt gepubliceerd.
Dat heeft ook risico's: als gegevens worden gepubliceerd van klanten of werknemers, kunnen zij slachtoffer worden van oplichting. Takkenberg: "Dan zie je dat bedrijven vaak alsnog betalen."
Opnieuw betalenVanmorgen bleek de ransomware-groep Nova meer losgeld te vragen aan Clinical Diagnostics: minimaal 1,1 miljoen euro. Dat zou het bedrag zijn dat een externe koper voor de gestolen data in de vorm van 11 bitcoins wilde betalen.
De criminelen voeren daarbij als reden aan dat Clinical Diagnostics een afspraak met Nova zou hebben geschonden. Waarschijnlijk gaat het om het betrekken van de politie bij het datalek. De politie laat echter aan de NOS weten dat Clinical Diagnostics geen aangifte heeft gedaan, maar dat de politie wel onderzoek doet naar de hack.
Het publiceren van data als drukmiddel is relatief nieuw. In eerste instantie was ransomware enkel gericht op het platleggen van een bedrijf: alle bestanden werden ontoegankelijk gemaakt, met een cryptografische sleutel die enkel de oplichters hebben. Betalen is nodig om die sleutel te krijgen en de bestanden weer te kunnen openen.
Maar als een bedrijf goede back-ups van belangrijke bestanden heeft gemaakt, is er weinig reden meer om te betalen: het weren van de indringers uit het bedrijfsnetwerk en het terugzetten van bestanden is voldoende.
Nu steeds meer bedrijven dat goed op orde hebben, zijn ransomwaregroepen de afgelopen jaren overgestapt op een nieuw model: eerst zo veel mogelijk gevoelige gegevens stelen, en dan pas het netwerk op slot zetten. De gestolen privégegevens zijn een succesvol extra drukmiddel: zo betaalde de voetbalbond KNVB om die reden losgeld.
BeloftenDe criminelen houden zich vervolgens vaak goed aan de afspraken, zegt Tom Sturme van beveiligingsbedrijf Nerium. "Als je betaalt, dan gooien ze de gegevens niet openbaar op internet."
Vaak doen de criminelen daarbij ook allerlei andere beloften, zoals een rapport met informatie over hoe de aanvallers zijn binnengekomen en de afspraak dat het slachtoffer het komende jaar niet opnieuw wordt aangevallen.
Tegelijkertijd blijven het criminelen, en is er geen garantie dat de gegevens bijvoorbeeld niet alsnog ergens terechtkomen. "Dat is bijvoorbeeld gebeurd bij de Conti-groep, die samenwerkte met de Russische overheid", zegt Sturme.
Dat de Nova-groep nu opnieuw losgeld eist, is echter wel uitzonderlijk, zegt Takkenberg. "Ik heb het op deze manier nooit eerder gezien. De professionele ransomware-groepen houden zich keurig aan hun afspraken."
BlufIn het geval van Clinical Diagnostics suggereert Nova dus opnieuw losgeld te willen omdat het bedrijf contact zou hebben gehad met de politie. Tegelijkertijd zou een koper geïnteresseerd zijn in de gestolen data. Volgens ICT-beveiliger Sturme is het goed mogelijk dat Nova bluft. "Als je nu 1,1 miljoen euro kan verdienen, waarom zou je dan eerst teruggaan naar je slachtoffer?"
Hoe dan ook adviseert de politie om altijd contact op te nemen, hoewel veel ransomwaregroepen dat verbieden. "Doe aangifte, want we hebben eerder ook laten zien dat we echt infrastructuur uit de lucht kunnen halen en groepen kunnen aanpakken", zegt Stan Duijf, hoofd operaties high tech crime bij de politie.
De Autoriteit Persoonsgegevens sluit zich daarbij aan. Bedrijven moeten zich vooral beter beschermen, laat de instantie weten in een schriftelijke verklaring. "We zien dat het risico op digitale aanvallen te laag wordt ingeschat." En als er data worden gestolen, is een melding bij de Autoriteit Persoonsgegevens verplicht, tekent de waakhond aan. Ook als er is betaald.
De staking van het personeel van de Canadese luchtvaartmaatschappij Air Canada is illegaal. Dat heeft de Canada Industrial Relations Board (CIRB) bepaald nadat het personeel een eerdere oproep om weer aan het werk te gaan had genegeerd.
Sinds zaterdag hebben 10.000 stewards en stewardessen van Canada's grootste vliegtuigmaatschappij het werk neergelegd na het stuklopen van onderhandelingen tussen hun vakbond en Air Canada.
Air Canada stelde vervolgens voor om de Canadese regering als bemiddelaar bij de onderhandelingen te betrekken. Daar was de vakbond het niet mee eens.
130.000 reizigers getroffenVakbond Canadian Union of Public Employees (CUPE) en Air Canada zijn al acht maanden in gesprek over de arbeidsvoorwaarden. De werknemers willen onder meer hogere lonen, een beter pensioen en ook betaald worden voor werk buiten de cabine.
De Canadese vakbond moet nu van het CIRB uiterlijk om 12.00 uur lokale tijd leden oproepen om weer aan het werk te gaan. Het is niet bekend wat de gevolgen zijn als de oproep weer wordt genegeerd.
Air Canada heeft zo'n 700 vluchten per dag. Door de staking worden dagelijks zo'n 130.000 reizigers getroffen. Ook vanuit Schiphol zijn vandaag vluchten van en naar Toronto en Montreal geannuleerd.
Een nieuw kabinet moet als een van de eerste maatregelen de woonproblemen aanpakken en daarbij forse veranderingen doorvoeren, zoals snijden in de hypotheekrenteaftrek en bouwen op lege vliegvelden en verloederde bedrijventerreinen. Dat staat in het verkiezingsprogramma van GroenLinks-PvdA.
Ook een opmerkelijk plan: iedereen zou voor 59 euro per maand onbeperkt moeten kunnen reizen met het openbaar vervoer, zodat mensen minder de auto nemen.
In het 169 pagina's tellende programma valt de partij van Timmermans terug op bekende linkse thema's: een eerlijker verdeling van de welvaart en het terugbrengen van veel taken naar de overheid.
Zo moet de overheid de inkomensgrenzen voor sociale huurwoningen veranderen, zodat veel meer mensen voor zo'n woning in aanmerking komen, ook middeninkomens. Tegelijk moet de overheid een actievere rol spelen in de woningbouw, door bijvoorbeeld grond op te kopen die beschikbaar komt door het beëindigen van intensieve veehouderij.
Eerder werd al bekend dat de partij nieuwe wijken wil bouwen waar nu nog vliegvelden liggen. Ook verloederde bedrijfsterreinen zijn een optie. Een nieuwe wet moet belemmeringen in de woningbouw terugdringen, maar niet duidelijk wordt welke dit zijn.
Alle lonen omhoogGroenLinks-PvdA zegt terug te willen naar de volkshuisvesting, met woningcorporaties die weer veel meer zoals vroeger opereren: zonder winst en meer nationaal gereguleerd. De woekerhuren moeten stoppen en ook aan de hypotheekrenteaftrek moet wat de partij betreft een einde komen, omdat die de prijzen van koopwoningen alleen maar opdrijft.
In Nieuwsuur lichtte partijleider Timmermans toe dat hij de hypotheekrenteaftrek in 8 tot 12 jaar helemaal wil afbouwen. "Dat betekent dat de huizenprijzen zullen dalen. Daar zullen alle experts die zich ermee bezighouden bevestigen." Wat de inkomenseffecten zullen zijn voor mensen die al een huis hebben, moet nog worden berekend door het Centraal Planbureau.
Daarnaast wil de partij de inkomens eerlijker verdelen. Zo zou het minimumloon flink omhoog moeten. Alle lonen van werkenden zouden via een loonakkoord met de vakbonden omhoog moeten.
De rekening komt vooral te liggen bij de bedrijven die veel schadelijke stoffen uitstoten, miljonairs en grote investeerders.
Scherpere keuzes, streefcijfer migratieNa de vorige verkiezingen kreeg lijsttrekker Timmermans het verwijt dat hij onvoldoende zichtbaar was geweest in de campagne. De fusiepartij werd niet de grootste, wat wel de inzet was. Met scherpere keuzes hoopt GroenLinks-PvdA in deze stembusstrijd meer leidend te zijn, zo lijkt het.
De partij kiest bijvoorbeeld ook voor erkenning van de Palestijnse staat. Opmerkelijk is verder dat er voor het eerst een streefcijfer in het verkiezingsprogramma staat voor het aantal migranten (asiel- en arbeids- en andere vormen van migratie) dat Nederland er jaarlijks bij kan hebben. Dat is tussen de 40.000 en 60.000, wat GroenLinks-PvdA betreft. Vorig jaar lag dat migratiesaldo nog boven de 100.000.
Eind vorig jaar kwam de partij al met een enigszins aangescherpte migratiekoers, waarin aangesloten werd bij het advies van de Staatscommissie Demografische Ontwikkeling. Dat wordt nu in het verkiezingsprogramma bevestigd.
Nog een aantal punten uit het GroenLinks-PvdA-programma:Ook in Nederland is iemand besmet geraakt met de listeriabacterie door het eten van zachte, besmette kaas. Daarover schrijft het ECDC, de Europese gezondheidsdienst.
Vorige week werd bekend dat in Frankrijk twee mensen waren overleden aan de gevolgen van een listeria-infectie ontstaan door het eten van besmette kaas. In dat land werden in totaal zeker 21 mensen ziek.
Over de identiteit en de toestand van de besmette persoon in Nederland is niets bekendgemaakt. Wel meldt de gezondheidsdienst dat er in Nederland, België, Denemarken en Noorwegen vier gevallen zijn gemeld, en dat het gaat om mensen tussen de 35 en 70 jaar oud.
De listeriabacterie werd teruggevonden in verschillende zachte kazen met een schimmelkorst, waaronder camembert, geitenkaas, gorgonzola en brie. In Frankrijk werden meer dan veertig leveringen kaas teruggeroepen.
Zwangere vrouwenHet is niet 100 procent duidelijk of de besmettingen in de andere landen afkomstig zijn van diezelfde Franse kazen. Het onderzoek naar de herkomst van de besmetting loopt nog, aldus het ECDC.
Voor de meeste mensen is een listeria-infectie ongevaarlijk, maar die kan ernstig zijn voor zwangere vrouwen, ouderen en mensen met een verminderde weerstand.
Nederlandse reders discrimineren zeevaarders uit andere landen door verschillende lonen te hanteren. Tot dat oordeel komt het College voor de Rechten van de Mens. De uitspraak werd gedaan in een zaak over een Filipijnse en een Indonesische man die werken op Nederlandse schepen.
De mannen verdienen minstens 50 procent minder dan hun collega's op dezelfde schepen terwijl ze vergelijkbaar werk doen, aldus het college. "In de praktijk is het verschil waarschijnlijk nog groter, vooral door de beloning van overuren."
De lonen van de mannen liggen volgens de reders zo laag vanwege een afspraak in de cao, waarin staat dat zeevaarders loon krijgen op basis van het prijspeil van hun woonland. Maar armoede in het land van herkomst rechtvaardigt volgens het college de loonverschillen niet. Er is dus sprake van discriminatie.
Met deze uitspraak komt het college terug van een uitspraak uit 1997. Toen zag de voorloper van het college, de Commissie Gelijke Behandeling, nog wel ruimte voor verschillende lonen. Maar sindsdien zijn de omstandigheden veranderd, aldus het College. "Het bewustzijn over ongelijkheid is gegroeid, maar de praktijk in de maritieme sector is grotendeels hetzelfde gebleven."
Ondermijning gelijke speelveldDe Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR) reageert vol verbazing op de uitspraak en noemt deze "onbegrijpelijk". De branchevereniging stelt dat met deze nationale uitspraak het internationaal gelijke speelveld wordt ondermijnd. "Met alle risico's van dien voor de Nederlandse zeevaart", aldus directeur Annet Koster.
Wereldwijd is in de loop der jaren een systeem ontstaan om om te gaan met alle verschillende nationaliteiten van werknemers aan boord, aldus de branchevereniging. "Elk land kent een andere sociale inrichting, een ander juridisch systeem en een ander fiscaal beleid. Om een eerlijk systeem te hebben zonder loondiscriminatie wordt dus gekeken naar het woonland. Kosten voor levensonderhoud variëren immers van land tot land."
RechterDe uitspraak van het college is juridisch niet bindend, dus er volgt geen boete. Wel moet een rechter het oordeel meewegen, mocht er een rechtszaak zijn over het onderwerp.
Bij Stichting Equal Justice Equal Pay, die de zeevaarders steunde in de zaak, hebben zich ondertussen bijna 14.000 zeevaarders gemeld die ook een gelijke betaling willen. De stichting hoopt dat de KVNR de uitspraak serieus neemt. "Het is de hoogste tijd dat er een einde komt aan deze discriminatie van een bepaalde groep zeelieden. Mochten Nederlandse reders hun praktijken niet veranderen, dan zullen we dat via de rechter afdwingen."
De druk op uitgevers van schoolboeken om minder 'wegwerpboeken' te verkopen neemt toe. Jaarlijks belanden miljoenen schoolboeken bij het afval. Scholen zeggen dat ze daardoor veel duurder uit zijn.
Demissionair staatssecretaris Paul van Onderwijs noemt het "zonde dat er zoveel boeken worden weggegooid". Haar ministerie doet samen met het ministerie van Economische Zaken onderzoek naar de schoolboekenmarkt. Doel is "om tot een betere balans in prijs, kwaliteit en keuzevrijheid te komen".
Ook de Autoriteit Consument en Markt (ACM) zoekt uit hoe deze markt functioneert. De toezichthouder kan hierbij ook financiële gegevens opeisen.
Een inkoper en de voorzitter van het LAKS laten zien om wat voor soort boeken het gaat.
Scholen kopen hun boeken vooral bij Noordhoff, Malmberg en ThiemeMeulenhoff. Deze drie uitgevers hebben het overgrote deel van de markt voor schoolboeken in handen.
Sinds 2019 hebben zij hun schoolboeken-pakketten veranderd. In plaats van leerboeken met harde kaft die een aantal jaar meegaan, krijgen middelbare scholieren nu vooral werkboeken waarin ze schrijven.
'Gratis schoolboeken'Tot 2008 betaalden ouders de schoolboeken zelf. Dat was duur en vergrootte de kansenongelijkheid. De Wet Gratis Schoolboeken moest hier verandering in brengen. Sinds het invoeren hiervan krijgen scholen per leerling 340 euro om schoolboeken aan te schaffen.
Sinds 2019 gaat dat vooral volgens een systeem waarbij de school een digitale licentie koopt voor een methode die wordt gecombineerd met een papieren leerwerkboek.
Dit systeem zou als voordeel hebben dat de school beter maatwerk aan leerlingen kan bieden. Ook kan het online lesmateriaal makkelijk worden geactualiseerd.
Gevolg van de invoering van leerwerkboeken is dat bijna driekwart van de boeken aan het eind van het schooljaar in de prullenbak belandt. Dat constateert ook Emily Fernan, die voor voCampus, met dertien middelbare scholen in en bij Nijmegen, verantwoordelijk is voor de inkoop.
Weggegooid"Voor onze 15.000 leerlingen hebben we dit jaar zo'n 155.000 boeken ingekocht. Bijna 110.000 zijn werkboeken, waar leerlingen in schrijven en die dus aan het einde van het jaar worden weggegooid."
Zonde, vindt Fernan. Niet alleen uit oogpunt van duurzaamheid, ook qua kosten. "Wij zijn nu veel duurder uit dan bij het oude systeem, toen we vooral herbruikbare boeken kregen met een harde kaft, die meerdere jaren meegaan."
Het liefste zou Fernan zien dat scholen de keuze hebben om vooral herbruikbare boeken te kopen. ThiemeMeulenhoff beweegt wel wat in die richting. "Ze bieden nu voor het eerst twee werkboeken aan met harde kaft." Dat is lang niet genoeg, waardoor ook aan het eind van komend schooljaar weer het grootste deel van de boeken wordt weggegooid.
Sticker geplaktTot haar verbazing heeft de uitgever de tekst op de werkboeken met harde kaft niet aangepast. "Er staat nog steeds op dat je je naam en klas erop moet schrijven." Om te voorkomen dat leerlingen dat doen, heeft de school er stickers op geplakt. Overstappen naar een andere uitgever heeft niet veel zin. "De drie grootste hebben allemaal hetzelfde systeem."
ThiemeMeulenhoff herkent de kritiek. maar zegt ook dat het huidige systeem mede is ingevoerd op verzoek van een grote scholengemeenschap. Het heeft onder meer als voordeel dat scholen altijd met het meest actuele materiaal kunnen werken.
"We zijn continu met scholen en andere partijen in gesprek om onze leermiddelen duurzamer te maken. Zo bieden we steeds vaker leermiddelen die je zelf, deels, kunt samenstellen", laat een woordvoerder weten. "Dit is een stap vooruit maar daarmee zijn we er nog niet."
Verkeerde voorbeeldHet Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) zou ook graag zien dat het systeem op de schop gaat. "Als je elk jaar zoveel boeken weggooit geef je het verkeerde voorbeeld", zegt voorzitter Thijmen Widlak.
Van de twaalf boeken die hij vorig jaar kreeg worden er twee hergebruikt. De rest gaat de kliko in. Een doos met nieuwe boeken voor komend schooljaar staat alweer klaar.
"Ik werk graag met de online licentie. Dat is handig voor mij en voor de docent die inzage heeft in wie zijn huiswerk heeft gedaan." Wat Widlak betreft zou een combinatie van online werkboeken en herbruikbare leerboeken ideaal zijn.
GripOnderwijsorganisaties en vakbonden vroegen vorige jaar in een manifest om 'meer grip op de kwaliteit van leermiddelen'. In een commissiedebat dit voorjaar beloofde demissionair staatssecretaris Paul in kaart te brengen welke maatregelen het kabinet kan nemen.
De resultaten van het onderzoek van de overheid naar de schoolboekenmarkt worden volgend voorjaar verwacht.
De zoon van de Noorse kroonprinses Mette-Marit wordt vervolgd voor 32 aanklachten, waaronder vier verkrachtingen. Dat heeft het Noorse Openbaar Ministerie bekendgemaakt. Marius Borg Høiby riskeert een gevangenisstraf van maximaal tien jaar.
Behalve voor vier verkrachtingen wordt de 28-jarige Høiby ook aangeklaagd voor onder meer mishandelingen, het bedreigen van een agent en meerdere verkeersovertredingen.
Høiby is het oudste kind van Mette-Marit uit een eerdere relatie. Hij is de stiefzoon van troonopvolger Haakon en heeft geen koninklijke titel. Toen Høiby 4 jaar oud was trouwde zijn moeder met Haakon.
Vorig jaar werd Høiby meerdere keren gearresteerd. In juni werd het politieonderzoek naar hem afgerond en aan het OM overgedragen.
De officier van justitie spreekt van een zeer ernstige zaak en benadrukt dat Høiby "niet anders zal worden behandeld omdat hij deel uitmaakt van de koninklijke familie".
BewijsmateriaalVolgens het Noorse OM is er veel bewijsmateriaal. Zo zou Høiby vier verschillende vrouwen in hun slaap hebben verkracht en dat gefilmd hebben. De verkrachtingen zouden tussen 2018 en 2024 zijn gepleegd.
Ook zou hij zonder toestemming de geslachtsdelen van vrouwen hebben gefilmd. "Verkrachting en geweld in relaties zijn heel ernstige misdrijven die blijvende sporen kunnen achterlaten en levens kunnen verwoesten", zegt de officier van justitie. Høiby weerspreekt dat hij vrouwen heeft verkracht.
Geschopt en geslagenHet OM verdenkt Høiby ook van het mishandelen van een vrouw met wie hij in 2022 en 2023 een relatie had. Hij zou haar onder meer hebben geslagen, geschopt en in een wurggreep hebben gehouden. Ook zou hij haar psychisch hebben mishandeld.
Later kreeg hij een relatie met een andere vrouw, die hij ook zou hebben mishandeld. Daarvoor werd hij vorig jaar aangehouden. Tegen de Noorse publieke omroep NRK gaf Høiby toe gewelddadig te zijn geworden terwijl hij onder invloed van alcohol en cocaïne was.
Hij bekende "lange tijd" geworsteld te hebben met een drugsverslaving en opnieuw in behandeling te gaan.
De zaak tegen de zoon van Mette-Marit begint waarschijnlijk in januari. Het OM denkt dat het proces zes weken gaat duren.
De Groot-Nederlandse Studentenvereniging (GNSV) trekt zich terug van de introductiemarkt van de Radboud Universiteit in Nijmegen. Op de introductiemarkt maken eerstejaarsstudenten kennis met Nijmeegse verenigingen.
Vorige week werd een 24-jarig lid van de rechts-nationalistische studentenvereniging opgepakt in Badhoevedorp, op verdenking van een terroristisch misdrijf.
De GNSV zegt zich nu terug te trekken van de markt vanwege bedreigingen "uit extreemlinkse hoek", zonder te noemen wie deze bedreigingen zou hebben geuit. "De veiligheid van onze leden en medestudenten is de hoogste prioriteit", zegt voorzitter Daan Meershoek.
Of hij ook aangifte heeft gedaan van bedreiging, is onduidelijk. De organisatie is al de hele dag onbereikbaar voor commentaar en de Nijmeegse politie zegt hier geen uitspraken over te kunnen doen.
VechtpartijIn 2023 ontstond onrust over deelname van de studentenvereniging aan de introductiemarkt. Drie mensen werden gearresteerd nadat er een vechtpartij op de campus van de Radboud Universiteit was uitgebroken. Volgens Vox, het onafhankelijke studentenblad van de Nijmeegse universiteit, was de vorige week aangehouden verdachte lid destijds ook aanwezig op die introductiemarkt.
De Radboud Universiteit hanteert naar eigen zeggen twee toelatingsvoorwaarden voor die introductiemarkt. "Of een vereniging wettelijk verboden is en of deze zich aan de gedragscodes op de introductiemarkt houdt", zegt een woordvoerder van de universiteit.
De GNSV voldeed volgens de universiteit aan die voorwaarden. "We gaan beoordelen of deze criteria nog de juiste zijn." De GNSV heeft geen financiële en organisatorische banden met de universiteit, aldus de woordvoerder.
De vereniging werd in 2021 in Leiden opgericht door leden van de extreemrechtse organisatie Geuzenbond. Dat is een ultranationalistische groep die actief is in Nederland en België. Volgens het Openbaar Ministerie streeft de groep naar "normalisering van het rechts-extremistische gedachtegoed en het weerbaar maken van het 'blanke ras' door fysieke training".
Vanwege aanhoudende bosbranden hebben duizenden inwoners van het oosten van Canada hun huis moeten verlaten. Nog eens duizenden mensen zijn gewaarschuwd om extra alert te zijn. In de provincie Newfoundland en Labrador is de noodtoestand uitgeroepen.
Canada wordt al enige tijd geteisterd door branden. Momenteel zijn er volgens het Canadian Interagency Forest Fire Centre zo'n 700 actieve branden in het hele land. Opvallend is dat veel bosbranden woeden in gebieden waar ze normaal gesproken relatief klein blijven.
Extreem droog en heetDe centraal gelegen provincies Saskatchewan en Manitoba zijn het zwaarst getroffen. De grootste brand is de Shoe Fire in Saskatchewan, die sinds 7 mei woedt. Deze natuurbrand heeft inmiddels een gebied verwoest groter dan de provincie Gelderland.
In British Columbia, in het westen van Canada, woeden 75 bosbranden, waarvan er vier onbeheersbaar zijn, meldt de Canadese zender CBC. Een daarvan woedt bij een berg op Vancouver Island, ten westen van Vancouver, waar het extreem droog en heet is. Eerder moesten honderden mensen het eiland verlaten.
Maar ook in het oosten aan de Atlantische Oceaan (Newfoundland en Labrador) woeden er branden die moeilijk beheersbaar zijn. Daarom is daar nu de noodtoestand uitgeroepen. Dat is opvallend, want in het oosten komen bosbranden minder vaak voor, onder meer door het vochtigere klimaat en andere vegetatie.
De premier van Newfoundland en Labrador kondigde vorige week een verbod aan op het gebruik van voertuigen op bebost terrein. Er is geen bewijs dat voertuigen een rol spelen bij de branden; de premier zegt dan ook dat hij deze beslissing uit voorzorg heeft genomen.
Twee keer zo groot als NederlandIn Canada is dit jaar tot nu toe zo'n 75.000 vierkante kilometer aan bos verbrand, een gebied dat bijna twee keer zo groot is als Nederland. Dat is in deze eeuw het slechtste jaar na 2023.
Hoewel bosbranden elk jaar in Canada voorkomen, is het dit seizoen uitzonderlijk ernstig door het aanhoudende hete en het droge weer. Grote delen van het land kampen met ernstige droogte, en de sneeuw die normaal de grond tot ver in het voorjaar vochtig houdt, was dit jaar schaars. Daardoor is de vegetatie volledig uitgedroogd, waardoor vuur makkelijk overslaat. Het brandseizoen in Canada piekt in juli en augustus en kan doorgaan tot in september of oktober.
De rol die klimaatverandering speelt bij de de bosbranden verschilt per gebied. Het is wel zo dat weersomstandigheden die gunstig zijn voor bosbranden (hitte, droogte en harde wind) vaker voorkomen door klimaatverandering.
In Saskatchewan en Manitoba heeft het de afgelopen vier dagen geregend. Daarom worden daar in de komende dagen koelere temperaturen verwacht.
Tv-presentator Art Rooijakkers vertrekt bij het SBS6-programma Nieuws van de Dag. Vorige week werd ook al bekend dat medepresentator Malou Petter stopte bij het programma.
De 48-jarige Rooijakkers schrijft op Instagram dat het programma "niet mijn plek is". Opinie is volgens hem een steeds groter onderdeel van het programma geworden. "En daar voel ik me minder bij thuis", schrijft Rooijakkers, die wel programma's blijft maken voor Talpa.
Oud-presentatrice van het NOS Journaal Petter (35) schreef vorige week soortgelijke woorden, toen ze haar vertrek wereldkundig maakte. "Ik kan me niet vinden in de huidige koers", aldus Petter, die verder zei dat Nieuws van de Dag "niet matchte met mijn journalistieke waarden".
Nieuwe presentatorThomas van Groningen wordt nu de nieuwe vaste presentator van Nieuws van de Dag, meldt Talpa Network. Pim Sedee wordt zijn vaste invaller. Beiden waren al geregeld te zien als presentator van het programma.
Begin dit jaar startte Talpa met Nieuws van de Dag, een opinie- en nieuwsprogramma in samenwerking met De Telegraaf. Het programma wordt dagelijks aan het begin van de avond uitgezonden.
"Bewust of niet, maar gisteren is het riool van Khan Younis gebombardeerd. Het Nasser-ziekenhuis is nu niet alleen figuurlijk, maar ook letterlijk een shithole. Het team is er gister en vandaag geweest. Het is om te janken, wat een gruwelijk leed. Hoeveel zullen er nu overlijden aan ernstige darminfecties?". Het is een van de passages in het dagboek van de Nederlandse chirurg Ron van Doorn.
Na zeven weken werken in een noodziekenhuis net ten noorden van de Gazaanse stad Rafah, opgezet door de Britse hulporganisatie UK-Med, vliegt de 63-jarige Van Doorn eind deze week terug naar Nederland. Op de vraag hoe het met hem gaat, zegt hij dat het goed gaat, al voelt hij de vermoeidheid wel. "In het begin deed ik van alles, maar ik merk dat ik de laatste weken niet meer zo hard kan hollen."
In 2018 werkte Van Doorn ook al eens in Gaza. "De situatie was toen heel anders, nu is het heftiger", zegt hij. "Het is net een grote gevangenis, want mensen kunnen er niet in of uit. Zeven jaar geleden kon ik iets vrijer bewegen, nu zit ik opgesloten in de compound van het ziekenhuis."
Behalve het "gebiedje" waarin hij zit, ziet hij weinig van de Gazastrook. Van Doorn: "Ik kom niet buiten de poort. Misschien is dat ook maar beter. Toen ik met de auto hierheen reed, zag ik allemaal platgebombardeerde huizen, net een maanlandschap. Mensen slapen in tentjes tussen de huizen. Vreselijk en mensonterend."
OperatiekamersOp zelfgemaakte foto's is te zien in wat voor ruimte hij werkt. In containers en tenten bevinden zich geïmproviseerde operatiekamers, ingericht met tafels en medische apparatuur. "We zijn met twee internationale chirurgen, een lokale arts en een orthopeed. Sommige dagen duren tot in de nacht, andere dagen tot zeven uur in de avond. Op de vrijdag ben ik vrij."
Elke ochtend begint de chirurg uit Dongen met een ronde langs de patiënten. "Daarna beginnen we met opereren. Vorige week waren er 150 patiënten. Soms gaat het om kleinere ingrepen, zoals een verbandwissel, maar er waren ook grotere operaties."
Van Doorn ziet geregeld flinke wonden aan de buik of borst, schotwonden of scherfwonden. Het gaat dan vaak om mensen die gewond zijn geraakt bij voedseluitgiftepunten, voedseldroppings of bombardementen. "Als er een bom valt, vliegen de scherven door de tenten", zegt Van Doorn.
Ook ziet hij geregeld mensen terugkeren in het ziekenhuis. "Laatst kwam er een patiënt binnen die zijn linkerarm was verloren en daarna zijn beide benen. En een jonge jongen kreeg na een schotwond pennetjes in zijn onderarm en werd opnieuw geraakt door een scherf, in zijn andere onderarm."
CompassieDe leefsituatie van de Palestijnen noemt hij erbarmelijk. "Het is bloedheet in de tenten, meer dan 35 graden. Er is wel een ventilator, maar geen airco. Ook is er weinig eten, soms een maaltijd per dag en nauwelijks drinkwater."
"Deze mensen leven al twee jaar in ellende. De nood is hoog hier en ze hebben steun nodig. Al zouden wij niet kunnen helpen, dan zijn ze alsnog blij dat er mensen zijn die om hen geven. Deze mensen verdienen compassie, verdienen dat mensen voor hen zorgen. Ik ben bevoorrecht dat ik dat mag doen."
Zaterdag verwacht Van Doorn weer in Nederland te zijn. Maar als het aan hem ligt, keert hij in oktober terug naar Gaza.
Of hij zich veilig voelt in Gaza? "Veiligheid is een relatief begrip", zegt hij. "Ik denk dat we veilig zijn. Volgens mij is er geen directe dreiging. Ik weet dat er altijd wat kan gebeuren, maar ik voel me veilig. Het kan schijnveiligheid zijn."
Cliniclown zonder rode neusDe chirurg ziet veel ellende om zich heen, maar probeert op zijn manier ook luchtigheid te brengen. "Even een beetje gek dansen in de zaal of grapjes maken, zodat de kinderen heel even kunnen lachen." Hij omschrijft zichzelf als een cliniclown zonder rode neus. "Het is belangrijk dat deze mensen even een moment van ontspanning krijgen".
Met zijn gezin in Nederland heeft Van Doorn een keer per dag telefonisch contact. "Het internet is redelijk stabiel, dus ik bel elke dag naar huis. Ik heb gelukkig geen last van posttraumatische stress. Ik weet natuurlijk nooit of het nog komt, maar ik kan alles goed verwerken. Ik deel alleen niet alles met mijn familie, want sommige dingen zijn te gruwelijk."
In Deurne zijn 24 woningen ontruimd vanwege een grote brand. Het vuur brak rond 13.15 uur uit in een hoekwoning aan de Maassingel en breidde zich snel uit naar de andere drie huizen in het blok. De vier getroffen huizen zijn voorlopig onbewoonbaar, schrijft Omroep Brabant.
De bewoners van de getroffen huizen en de ontruimde woningen zijn opgevangen in een nabijgelegen cultuurcentrum. Een paar mensen zijn nagekeken door ambulancepersoneel omdat ze rook hadden ingeademd, maar niemand raakte ernstig gewond. Vanwege de vele rook werd een NL-Alert verspreid.
Razendsnel"Ik hoorde wat kleine plofjes, zag wat vlammetjes en daarna ging het heel snel", zegt een bewoner die tegenover het getroffen huizenblok woont. "Ik heb nog geprobeerd wat te blussen met een tuinslang, maar het ging allemaal zo razendsnel."
De brandweer van Deurne kreeg hulp van collega's uit onder meer Geldrop en Venray. Rond 15.30 uur was de brand onder controle. Wel zal het nablussen nog een tijd duren.
Hoe de brand kon ontstaan, is nog niet duidelijk. Volgens Omroep Brabant begon het vuur in een tuin. Er was "vrijwel zeker" niemand in de woning waar de brand begon, aldus de omroep.
Een school in de buurt van de brand hoefde niet te worden ontruimd. Wel kregen de medewerkers en omwonenden het advies om ramen en deuren gesloten te houden.
Sinds de ontmoeting tussen Trump en Poetin in Alaska wordt er gestuurd op een alomvattende vredesdeal voor Oekraïne, inclusief draconische eisen van Rusland. Trump wil dat Zelensky de deal accepteert. Europese leiders, die samen met Zelensky het Witte Huis bezoeken, gaan proberen Trump weer 'aan hun kant te krijgen'. Maar gaat dat wel lukken?
"Het geduld van Trump begint op te raken", zegt VS-correspondent Sjoerd den Daas, die op de Alaska-top in Anchorage was. Hij schetst in de podcast hoe de Amerikaanse president daarnaartoe ging en met welk gemoed hij is teruggekomen. Het belooft voor Oekraïne niet veel goeds.
Bob Deen, Oekraïne-deskundige van Instituut Clingendael, maakt zich ook grote zorgen. Hij vertelt in deze podcast wat er nu bekend is over wat er met de Russen besproken is, waaronder eisen over grondgebied en veiligheidsgaranties.
Poetin lijkt succesvol een wig te hebben gedreven tussen de VS en Oekraïne, zegt Deen, waardoor Trump de Oekraïense president als dwarsligger is gaan zien. De 'artikel 5-achtige veiligheidsgarantie' waar speciaal gezant Steve Witkoff nu over spreekt, noemt hij "vaag" en daardoor ook gevaarlijk.
Reageren? Mail dedag@nos.nl
Presentatie en montage: Elisabeth Steinz
Redactie: Judith van de Hulsbeek
Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!
Onze podcasts:
De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.
Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.
Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.
Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.
De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door de NOS en EenVandaag.
Jeugdjournaal-podcast: iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.
Voor het eerst in anderhalve maand was het vanochtend weer ouderwets druk op schoolpleinen in het zuiden van het land. Voor tal van leerlingen van scholen in de provincies Limburg, Noord-Brabant, Zeeland en een flink aantal gemeenten in Gelderland eindigde namelijk de zomervakantie.
Met het einde van de vakantie in regio Zuid ging het op die schoolpleinen vanzelf ook alweer snel over datgene wat al jaren het grootste probleem is in het onderwijs: het structurele personeelstekort in de sector.
Dat tekort gaat breder dan alleen leraren, weten ze op basisschool Sint Jozef in het Noord-Limburgse Tegelen. In die regio is ook een tekort aan schoolleiders. De school heeft daarom met dertien andere schoolbesturen een opleiding opgezet om nieuwe schoolleiders op te leiden én te behouden voor de regio en het onderwijs.
Sinds 2023 zijn er nu achttien schoolleiders opgeleid, waarvan driekwart een baan vond als schooldirecteur in de regio. Het zijn precies de initiatieven die demissionair staatssecretaris Paul (Onderwijs, VVD) toejuicht. Vanochtend was Paul daarom aanwezig op de school in Tegelen, bij de start van het schooljaar.
Structureel tekortZe noemt het initiatief in Noord-Limburg "supermooi" en een goed voorbeeld van hoe scholen op eigen houtje een probleem aanpakken, omdat een schoolleider volgens haar "heel bepalend" is voor het reilen en zeilen van een school.
Paul onderstreept dat er geen magische oplossing als het gaat om het structurele tekort aan leraren en schoolleiders. "Je ziet die tekorten ook in andere sectoren, zoals in de zorg en techniek", zegt ze.
Eind vorig jaar schreef Paul in een Kamerbrief al dat het tekort aan leerkrachten en schoolleiders de komende jaren groot blijft, onder meer omdat het aantal leerlingen naar verwachting toeneemt en de komende jaren meer schoolleiders en leraren met pensioen gaan.
In de grote steden zijn de problemen het grootst. Basisscholen kwamen vorig jaar 7700 fulltime leraren tekort en op middelbare scholen was er sprake van een tekort aan 3800 voltijdsbanen.
WatertrappelenDe staatssecretaris zegt met een pakket aan maatregelen de schoolleiders te willen helpen die nu, aan het begin van het schooljaar, "met hun handen in het haar zitten".
Naast het toejuichen van initiatieven zoals de schoolleidersopleiding in Noord-Limburg noemt ze daarbij het stimuleren van zij-instroom, het aanmoedigen van het werken van meer uren "voor leraren die dat kunnen en willen", en het goed begeleiden van beginnende leerkrachten.
"Want we weten allemaal dat als iemand in de eerste drie jaar niet goed wordt begeleid, en mensen het gevoel krijgen dat ze aan het watertrappelen zijn, dat ze het onderwijs dan weer verlaten", legt Paul uit. Daarnaast moeten leraren behouden blijven voor het onderwijs door onder meer te investeren in salarissen en het verlagen van werkdruk. "Daar zetten we ook zwaar op in."
21 kinderen per klas?D66 en SP lanceerden vandaag, bij de start van het nieuwe schooljaar, een pleidooi voor maximaal 21 kinderen per klas. Volgens de partijen gaat zo de onderwijskwaliteit omhoog en de werkdruk voor leraren omlaag. Dat maximumaantal per klas zou dan ook in de wet moeten worden vastgelegd.
Paul noemt het plan van de twee oppositiepartijen "een heel mooi wensdenken", maar volgens haar is het belangrijker om in te zetten op maatregelen dan "allerlei zaken wettelijk te verankeren".
Paul: "Als ik al die leraren op de planken had liggen, zou ik ze nu allemaal inzetten. Maar die heb ik niet. En het is belangrijk om te zeggen dat de gemiddelde klassengrootte in Nederland 23 is, dus we zitten al dicht tegen die 21 aan."
Het treinverkeer is verstoord op een van de drukste spoortrajecten van ons land, tussen Eindhoven en Utrecht. Verzakkingen van het spoor leiden tot problemen.
Door de verzakkingen rijden al een groot deel van de dag twee in plaats van zes intercity's per uur tussen Eindhoven en Utrecht. Ook reden er urenlang minder sprinters op een deel van het traject.
De eerste problemen werden donderdag ontdekt, waardoor de maximumsnelheid al werd teruggebracht tot 80 kilometer per uur. Vanochtend kwamen er nieuwe problemen bij, waardoor er op een flink stuk van de route slechts 40 kilometer per uur kan worden gereden.
Spoorbeheerder ProRail zegt dat de nieuwe verzakkingen gevonden zijn tussen Zaltbommel en Den Bosch. Verklaren kan de spoorbeheerder de verzakkingen vooralsnog niet.
De NS waarschuwt dat de problemen in ieder geval nog de hele maandag zullen duren. Het vervoersbedrijf denkt dat de verstoring rond 01.15 uur is opgelost.
