Aggregator

The iMac G3 is an absolute icon of industrial design, as (or perhaps more) era-defining than the Mac Classic before it. In the modern day, if your old iMac even …read more

Het kabinet voert de diplomatieke druk op de Israëlische regering op. Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken wil voorlopig niet verder onderhandelen over de verlenging van een Europees samenwerkingsprogramma met Israël, schrijft hij in een brief aan Kaja Kallas, de buitenlandchef van de Europese Unie.

Veldkamp vindt dat Israël met de humanitaire blokkade van Gaza de mensenrechten en democratische principes niet respecteert. Die principes staan in een verdrag tussen Israël en de EU. "Je hebt het recht om jezelf te verdedigen, maar de proporties lijken nu volledig zoekgeraakt", zei Veldkamp tegen de NOS.

Hij wil dat de EU onderzoek doet naar de naleving van het verdrag. Vijf vragen over het nieuwe, kritische standpunt van minister Veldkamp.

1. Op welk verdrag doelt Veldkamp?

Het EU-Israël Associatieverdrag is een akkoord waarin afspraken staan over handelsvoordelen en andere samenwerkingen tussen de EU en Israël. De EU is de grootste handelspartner van Israël. Het verdrag is gesloten voor zowel een betere economische als politieke samenwerking.

Daar hoort ook een actieplan bij. Daarin staat onder andere dat de EU en Israël samen moeten werken om "de gedeelde waarden van de democratie, de rechtsstaat en respect voor mensenrechten en internationaal humanitair recht te bevorderen".

Op dit moment wordt onderhandeld over dat actieplan, dat eigenlijk al in januari al verlengd had moeten worden.

2. Hoe zet Veldkamp nu druk?

Tot voor kort was diplomatieke druk achter de schermen volgens Veldkamp de beste manier om de Israëlische gijzelaars vrij te krijgen en humanitaire hulp in Gaza te krijgen, maar hij stelt dat de kans op een staakt-het-vuren "buitengewoon is geslonken". En dus is het tijd om op een andere manier de druk op te voeren.

Zolang dat onderzoek loopt "zal Nederland nieuwe samenwerkingen of actieplannen blokkeren die de EU met de regering Netanyahu aan wil gaan", zegt Veldkamp.

Nederland is het eerste land dat dit doet. Spanje en Ierland vroegen eerder om het hele verdrag op te schorten, maar daar moeten alle 27 landen het mee eens zijn.

3. Wat betekent het voor Israël?

Voor nu heeft het nog geen consequenties waar Israël meteen iets van merkt. Het hangt ervan af of het onderzoek dat Veldkamp graag wil, er daadwerkelijk komt en wat daaruit blijkt. Op langere termijn kan het wel consequenties hebben. Voor nu is het vooral een politiek signaal aan Israël, dat Nederland altijd heeft gezien als een van zijn trouwste bondgenoten.

Een officiële reactie van Israël is er nog niet. Israëlische media melden er ook niets over. Ook EU-buitenlandchef Kallas heeft nog niet gereageerd. Volgens Veldkamp is zijn Israëlische collega niet blij met de stap van de Nederlandse regering, net als "anderen in de Israëlische regering".

4. Hoe groot is de kans dat andere landen volgen?

Hongarije en Tsjechië blijven Israël steunen, maar steeds meer landen in de EU vinden dat er actie nodig is. "We zijn niet het enige land dat nu zegt: er is hier iets heel ernstigs aan de hand, daar moeten we op gaan reageren", zegt Veldkamp. "We geven een duidelijk signaal af", zegt de minister. Dat wordt ook gezien door zijn Europese collega's en die uit het Verenigd Koninkrijk, zegt hij. "Een aantal Europese collega's overweegt ook zelf hiernaar te kijken."

De buitenlandministers van Ierland, IJsland, Noorwegen, Luxemburg, Slovenië en Spanje hebben zich in een gezamenlijke verklaring uitgesproken over de nieuwe plannen van Israël. Daarin uiten ook zij hun zorgen:

Ook de Franse president Macron vindt dat Israël het recht heeft om een terroristische organisatie te bestrijden, maar dat het "onacceptabel" is dat het land handelt zonder zich aan de regels te houden.

Het plan van Veldkamp is gisteren besproken op een informele bijeenkomst in Warschau van Europese ministers van Buitenlandse Zaken. Vandaag gebeurt dat opnieuw.

5. Hoe reageren hulporganisaties op deze stap van Nederland?

Hulporganisaties die al langere tijd stevige kritiek hebben op het kabinetsbeleid reageren verheugd op de aankondiging van Veldkamp, al had zo'n "eerste stap" volgens hen al veel eerder genomen moeten worden. "Deze koerswijziging is laat, maar beter laat dan nooit", zegt Artsen zonder Grenzen. Save the Children noemt het "fijn dat de minister zich eindelijk wat aan lijkt te trekken van het internationaal humanitair recht".

Goedemorgen! Er is opnieuw een stemronde in het Vaticaan. Daar zijn 133 kardinalen samen om een nieuwe paus te kiezen. Gisteravond kwamen ze er niet uit. Ook in het Europees Parlement wordt gestemd. Daar gaat het over de wolf.

Eerst het weer: de dag begint fris met lokaal vorst aan de grond. Vanmiddag zonnig, maar er zijn ook stapelwolken. Het wordt 16 tot 19 graden.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Afgelopen maand was wereldwijd de op een na warmste april sinds het begin van de metingen. Dat meldt de Europese klimaatdienst Copernicus. De gemiddelde temperatuur was 14,96 graden Celsius. Dat is 1,51 graad warmer dan het gemiddelde vóór de industriële revolutie.

In de afgelopen 22 maanden kwam het volgens de Europese data 21 keer voor dat de opwarming door de 1,5 graad ging. Het consequent overschrijden van die 1,5 graad wordt gezien als een zorgwekkend verschijnsel, omdat het iets zegt over de slinkende kans om de opwarming van de aarde te beperken. Veel klimaatbeleid is er sinds het Klimaatverdrag van Parijs (2015) juist op gericht om de opwarming onder de 1,5 graad te houden.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het conclaaf, de verkiezing van een nieuwe paus, is begonnen in Vaticaanstad. Veel meer dan de vorige keer, twaalf jaar geleden, leeft het conclaaf online. Vooral bij jongeren die op sociale media veel video's langs zien komen, vaak met een grappige ondertoon:

Heb een mooie donderdag!

Ruim 2000 veehouders veroorzaken met hun bedrijven zo veel stankoverlast voor omwonenden dat ze maatregelen moeten nemen. Dat blijkt uit een onderzoek van Follow the Money naar cijfers van een adviesrapport over de gevolgen van een uitspraak van het gerechtshof.

Daarin is bepaald dat de stankoverlast van veehouderijen zo groot is dat de mensenrechten van omwonenden worden geschonden en dat de overheid direct moet ingrijpen.

Het advies is naar de Tweede Kamer gestuurd door PVV-staatssecretaris Jansen van Milieu. Daaruit blijkt dat 2300 van de 33.550 veehouderijen op basis van de uitspraak van het gerechtshof mogelijk moeten inkrimpen om de stank terug te dringen. Dat komt neer op 7 procent van alle veehouderijen.

Voor minimaal 1300 bedrijven zijn er geen technische oplossingen om de geurhinder te verminderen. Vooral koeien en varkens veroorzaken stankoverlast, dus zullen veehouderijen deze dieren moeten wegdoen.

Benauwd, duizelig en slapeloosheid.

Uit berichtgeving van BNNVARA-programma Zembla bleek al eerder dat mensen die kampen met stankoverlast hoofdpijn kunnen krijgen of benauwd of duizelig kunnen worden. Ook kan die lucht leiden tot slapeloosheid.

In 2022 bepaalde de rechter dat de overheid omwonenden onvoldoende had beschermd tegen geurhinder uit veehouderijen. Deze zaak was aangespannen door zestien omwonenden in onder meer Limburg, Overijssel en Noord-Brabant, die last hadden van stank van grote stallen in hun omgeving.

Na die zaak is de Staat in hoger beroep gegaan. Daarin besloot het gerechtshof in Den Haag dat twee omwonenden van stallen door de Staat onvoldoende beschermd zijn tegen stankoverlast. Zij hadden te maken met geuren die de maximale norm ruim overschreden. En daarmee waren hun mensenrechten geschonden.

De wettelijke norm is vastgesteld op 14 ou (odour units). Dat aantal betekent dat een stinkend geurmonster veertien keer verdund moet worden voor de gemiddelde persoon het niet meer ruikt.

Er zijn wel verschillende manieren voor bedrijven om daarvan af te wijken. Zo kunnen veehouderijen bijvoorbeeld hun bedrijf uitbreiden als technische innovaties de geur in theorie zouden beperken. Daarnaast zijn er ook in bepaalde gemeenten uitzonderingen, waardoor veebedrijven meer geur mogen verspreiden.

Wettelijke norm overschreden

Volgens het hof had de overheid bij 25 ou maatregelen moeten nemen. Bij de twee omwonenden was 34 en 57,6 ou vastgesteld en daarmee zijn hun mensenrechten geschonden. Dit betekende dat de Staat er per direct wat aan moet doen.

Het hof zei echter het voor deze uitspraak alleen "zeer extreme gevallen" te hebben beoordeeld, en wil daarmee niet zeggen dat minder dan 25 ou altijd goed is.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat benadrukt dat de uitspraak van het hof alleen directe gevolgen heeft voor de partijen in deze rechtszaak. Het hof stelde in maart ook al dat andere gevallen in aparte rechtszaken voorgelegd zouden moeten worden om vast te kunnen stellen of de Staat in die gevallen ook in overtreding is.

Als het gaat om de 2000 veehouderijen die te veel stankoverlast veroorzaken is nog onduidelijk wat het ministerie hieraan gaat doen. Er wordt gewerkt aan nieuwe geurwetgeving en de uitspraak van het hof wordt daarbij bestudeerd. Het ministerie zal begin 2026 met een voorstel hiervoor komen.

In Parijs zijn zeker drie mensen gewond geraakt toen een auto inreed op voetbalfans. Zij vierden de overwinning van Paris Saint-Germain in de halve finale van de Champions League.

De slachtoffers werden aangereden in de buurt van de Champs-Élysées. Volgens Franse media verkeert een van hen in kritieke toestand. Ook de andere twee slachtoffers zouden zware verwondingen hebben opgelopen.

Het is niet duidelijk of de auto expres inreed op de supporters. Na het incident zou een menigte de wagen hebben achtervolgd en in brand hebben gestoken. Onbekend is of de inzittenden zijn aangehouden.

Ongeregeldheden

Paris Saint-Germain won gisteravond voor eigen publiek met 2-1 van Arsenal. Daarmee haalde de club voor de tweede keer in de clubgeschiedenis de finale van de Champions League.

In de uren na de wedstrijd waren er veel ongeregeldheden op en rond de Champs-Élysées. Ruiten werden ingeslagen en er werd brand gesticht. De politie heeft zeker 43 mensen aangehouden.

De vijf Iraanse mannen die afgelopen weekend werden aangehouden in Engeland, worden ervan verdacht dat ze de Israëlische ambassade in Londen wilden aanvallen. Dat melden The Times en persbureau Bloomberg op basis van bronnen.

De politie arresteerde de vijf mannen zaterdag op verschillende locaties in het Verenigd Koninkrijk. Anti-terreuragenten grepen in met hulp van het leger omdat de vrees bestond dat er een aanslag ophanden was.

Twee van de opgepakte mannen zijn 29 jaar, één is 24 jaar, één 40 jaar en één 46 jaar. De 24-jarige is vrijgelaten op borgtocht. De andere vier worden volgens The Times verhoord.

De Engelse minister van Binnenlandse Zaken Cooper spreekt van een van de grootste anti-terrorismeoperaties van de afgelopen jaren.

Meer aanhoudingen

Afgelopen weekend werden nog drie Iraanse mannen aangehouden in Engeland. Zij worden er volgens The Times van verdacht dat ze werkten in opdracht van een buitenlandse staat, vermoedelijk Iran. Deze aanhoudingen staan volgens de politie los van de vijf aanhoudingen voor een mogelijk aanval op de Israëlische ambassade.

Researchers from the USA and India have proposed that Floquet Majorana fermions may improve quantum computing by controlling superconducting currents, potentially reducing errors and increasing stability. In a study published …read more

Afgelopen maand was wereldwijd de op een na warmste april sinds het begin van de metingen. Dat meldt de Europese klimaatdienst Copernicus. De gemiddelde temperatuur was 14,96 graden Celsius. Dat is 1,51 graad warmer dan het gemiddelde vóór de industriële revolutie, toen de mens op grote schaal steenkool, olie en aardgas ging verbranden waardoor extra broeikasgassen in de atmosfeer kwamen.

"Wereldwijd was april 2025 de op een na heetste april ooit gemeten, waarmee de lange reeks van maanden met temperaturen boven de 1,5 graad boven het pre-industriële niveau wordt voortgezet", zegt Copernicus-bestuurder Samantha Burgess.

In de afgelopen 22 maanden kwam het volgens de Europese data 21 keer voor dat de opwarming door de 1,5 graad ging. Het consequent overschrijden van die 1,5 graad wordt gezien als een zorgwekkend verschijnsel, omdat het iets zegt over de slinkende kans om de opwarming van de aarde te beperken. Veel klimaatbeleid is er sinds het Klimaatverdrag van Parijs (2015) juist op gericht om de opwarming onder de 1,5 graad te houden.

Wanneer alleen Europa wordt bekeken, was afgelopen maand met een gemiddelde temperatuur van 9,38 graden niet de op een na warmste, maar de op vijf na warmste april ooit gemeten. In Oost-Europa, het westen van Rusland, Kazachstan en Noorwegen werden de grootste uitschieters naar boven gemeten. In Turkije, delen van Bulgarije, Roemenië, Oekraïne en Scandinavië was het juist kouder dan normaal.

Buiten Europa was het vooral uitzonderlijk warm in het westen en midden van Azië, het grootste deel van Noord-Amerika en delen van Antarctica. In India en Pakistan kregen honderden miljoenen mensen bijvoorbeeld te maken met een vroege hittegolf.

Droogte

Ook de droogte, waar in Nederland al weken veel over te doen is, is in de Europese gegevens over april goed zien. Zo is te zien dat in grote delen van Nederland fors minder regen is gevallen en dat de grond erg droog was. Verder was het in Centraal-Europa en een deel van Oost-Europa droger dan gemiddeld, net als in Groot-Brittannië en het zuiden van Scandinavië.

Natter dan normaal was het bijvoorbeeld in Zuid-Europa, het noorden van Noorwegen, Zuid-Finland en het westen van Rusland. In de Alpen leidde de vele neerslag tot overstromingen, lawines en aardverschuivingen. Ook in Canada en Alaska was het natter dan gemiddeld, terwijl het in het westen van Noord-Amerika juist droger was.

De Oekraïense krijgsmacht meldt verschillende schendingen van het door Rusland eenzijdig uitgeroepen staakt-het-vuren. Hoewel vanochtend vroeg volgens de luchtmacht boven Oekraïne geen Russische drones of raketten zijn ontdekt, zou de noordoostelijke regio rond Soemy vannacht meerdere keren onder vuur zijn genomen.

Tegen persbureau Reuters zegt een woordvoerder van het leger in het oosten van het land dat Rusland ook daar na middernacht op verschillende plekken aanvallen heeft uitgevoerd.

WOII-herdenking

Rusland kondigde onlangs een eenzijdig staakt-het-vuren af in de oorlog met Oekraïne. Dit zou drie dagen moeten gelden, van 8 tot en met 10 mei. In Rusland is het morgen de Dag van de Overwinning, waarmee het land het verslaan van nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog viert en herdenkt.

Hoogtepunt is een grote militaire parade op het Rode Plein in Moskou. Daarbij zijn behalve de staatshoofden van veel oud-Sovjetrepublieken ook twee wereldleiders aanwezig: de Chinese president Xi en president Lula van Brazilië.

Zelensky wil dertig dagen

Oekraïne accepteerde het staakt-het-vuren niet. Het land stelt dat Rusland alleen maar de illusie wekt dat het vrede wil. President Zelensky maakt zich, met de Verenigde Staten, hard voor een wapenstilstand van dertig dagen.

Rusland heeft gezegd dat het leger komende dagen niet zal vechten. Maar als Oekraïne aanvalt, wordt er "onmiddellijk gereageerd".

Een 85-jarige vrouw uit Ermelo is mogelijk omgekomen door een misdrijf. De vrouw werd woensdagochtend dood aangetroffen in haar woning in de Gelderse plaats.

De politie deed woensdag onderzoek naar de identiteit van de vrouw en de oorzaak van haar dood. Nu er een misdrijf wordt vermoed, is er een groot politieonderzoek opgestart. Op de oprit van het huis aan de Heidelaan staat een mobiel kantoor vanwaaruit rechercheurs hun werk kunnen doen, een zogenoemde PD-unit.

De politie vraagt mensen om informatie te delen die het onderzoek mogelijk verder helpt, zoals videobeelden van dinsdag of woensdag.

Drie voormalige agenten zijn in de Amerikaanse staat Tennessee vrijgesproken voor hun rol bij de dood van een zwarte man. De mannen riskeren nog steeds een jarenlange gevangenisstraf omdat ze in de federale zaak wel zijn veroordeeld.

De 29-jarige Tyre Nichols werd twee jaar geleden bij een arrestatie door de agenten zwaar mishandeld, en overleed drie dagen later. Op beelden van de aanhouding in de stad Memphis was te zien dat Nichols hardhandig uit zijn auto werd gehaald, waarna hij werd geslagen en geschopt.

Zijn dood leidde tot felle protesten over buitensporig politiegeweld tegen zwarte mensen. Toch is deze zaak anders dan andere bekende gevallen van politiegeweld tegen zwarte burgers, want de agenten zijn zelf ook zwart.

Veroordeeld in federale zaak

De drie agenten, Tadarrius Bean, Demetrius Haley en Justin Smith, zijn in de staat Tennessee van alle aanklachten vrijgesproken. In de federale zaak werden zij wel veroordeeld voor beïnvloeding van getuigen. Eén van hen werd toen ook schuldig bevonden aan het schenden van Nichols burgerrechten met de mishandeling.

Van de zwaarste aanklachten werd het drietal door de federale rechter vrijgesproken, waardoor zij geen levenslang meer riskeren. De mannen kunnen tot twintig jaar gevangenisstraf krijgen.

Roekeloos rijgedrag

In totaal waren er vijf agenten betrokken bij de aanhouding van Nichols. De twee andere agenten, Edmitt Martin en Desmond Mills, stonden niet terecht in Tennessee omdat zij een schikking hadden getroffen met de aanklagers. In de federale zaak hebben zij schuld bekend.

Nichols werd aangehouden vanwege roekeloos rijgedrag. Omdat hij niet zou hebben meegewerkt, zou hij zwaar zijn mishandeld.

De beelden van de mishandeling kunnen als schokkend worden ervaren:

It might seem strange to people like us, but normal people hate wires. Really hate wires. A lot. So it makes sense that with so many wireless technologies, there should …read more

Het dodental als gevolg van de Indiase aanvallen op buurland Pakistan is opgelopen tot 31, meldt het Pakistaanse leger. Het aantal gewonden is gestegen tot 57.

De Pakistaanse premier Sharif zei op de nationale televisie dat India "de gevolgen zal moeten dragen" van de luchtaanvallen. De minister van Defensie van het land stelde dat de krijgsmacht uitsluitend militaire doelen zal aanvallen bij een vergeldingsactie.

Bij de luchtaanvallen van dinsdagavond Nederlandse tijd werden volgens India op negen locaties doelen geraakt. Pakistan zei tijdens de aanvallen vijf gevechtsvliegtuigen te hebben neergehaald.

De spanningen tussen de twee kernmachten waren de afgelopen weken al fors opgelopen. India houdt Pakistan verantwoordelijk voor een aanslag door militanten in het deel van Kashmir dat onder controle staat van India. Daarbij vielen vorige maand zeker 26 doden.

Bezorgdheid

EU-buitenlandchef Kallas is "buitengewoon bezorgd" over de escalatie tussen de twee kernmachten. "Deze oorlog is voor niemand goed", zei ze vanmiddag. "We proberen te bemiddelen." Andere Europese leiders, onder wie de Britse premier Starmer, de Franse president Macron en de kersverse Duitse bondskanselier Merz, riepen eerder al op tot kalmte en de-escalatie.

India en Pakistan liggen al decennialang met elkaar overhoop over de regio Kashmir. Beide landen vinden dat dit stuk land bij hen hoort, en dat leidde al vaker tot oorlog. Een bestandslijn vormt op dit moment de scheiding tussen het Indiase en Pakistaanse deel.

In de video zie je meer over waarom India en Pakistan al zo lang strijden om Kashmir:

Van de provincie Limburg mag de geplande waterstoffabriek op bedrijventerrein Chemelot gebouwd worden. De Commissie voor de milieueffectrapportage (mer) gaf daar eerder dit jaar nog een negatief advies over, maar de provincie legt dat naast zich neer.

De waterstoffabriek is onderdeel van het project FUREC, dat huishoudelijk afval wil omzetten in waterstof. Dat moet met twee fabrieken gebeuren: één komt op een industrieterrein in het Limburgse dorp Buggenum, de ander dus in Sittard-Geleen op Chemelot.

De initiatiefnemer van FUREC noemt het een van de grootste "groene investeringen" op het industriecomplex, schrijft L1 Nieuws. De waterstof moet het aardgasverbruik van fabrieken op Chemelot verminderen.

Onduidelijke milieugevolgen

Maar de mer oordeelde in maart dat de gevolgen van het project voor het milieu niet helder genoeg zijn. "Het daadwerkelijke effect op luchtkwaliteit, klimaat en op beschermde natuurgebieden is nog onduidelijk." Zo zijn geen oplossingen aangedragen voor een mogelijk te groot effect van zwavel en stikstof op de natuur.

Reden genoeg voor de mer om de provincie te adviseren nog geen milieuvergunning te verlenen. Maar daar denken de Gedeputeerde Staten anders over. "Hoewel de commissie in haar toetsingsadvies signaleert dat belangrijke informatie ontbreekt, is deze informatie niet nodig voor de besluitvorming", schrijven ze.

Bovendien worden volgens de provincie in de (nog vast te stellen) omgevingsvergunning voorwaarden opgenomen "waarmee de veiligheid en het beschermen van de gezondheid en het milieu zijn gewaarborgd".

Risico

Maar volgens de commissie is aanvullende informatie "essentieel om het belang van de leefomgeving volwaardig mee te kunnen wegen". Met het negeren van dat advies, neemt de provincie als vergunningverlener een risico.

Zo heeft de provincie een zwakkere positie in mogelijke bezwaarprocedures bij de Raad van State, die adviezen van de mer in het oordeel betrekt.

Aardgas

De milieuvergunning voor de fabriek op Chemelot moet nog gegeven worden, maar voor de andere fabriek in Buggenum is die wel al binnen. Omwonenden vechten die juridisch aan.

Met de twee fabrieken van het FUREC-project is een investering gemoeid van in totaal ongeveer een miljard euro.

They might call it Levity, but there’s nothing funny about Rapid Liquid Print’s new silicone 3D printer. It has to be seen to be believed, and luckily [3D Printing Nerd] …read more

De Syrische interim-president Ahmed al-Sharaa is voor het eerst op staatsbezoek in Europa. Hij is te gast in Frankrijk, waar president Macron hem verdere versoepeling van de EU-sancties tegen Syrië in het vooruitzicht heeft gesteld. Deze sancties stammen uit de tijd dat dictator Assad nog aan de macht was.

Het bezoek wordt overschaduwd door de recente gewelddadigheden in het land. Daarnaast blijft Israël bombardementen uitvoeren op doelwitten in Syrië. Sharaa maakte bekend dat er indirect wordt gepraat met Israël om de situatie niet verder te laten escaleren.

"Als hij zijn pad vervolgt dan zullen wij dat ook doen", zei de Franse president tegen de pers over zijn gesprek met Sharaa. Macron zegde ook toe dat hij de VS zal aansporen eveneens strafmaatregelen af te bouwen. Daarnaast zal hij lobbyen in Washington om Amerikaanse militairen voorlopig niet terug te trekken uit Syrië voor de stabiliteit in dat land.

Sektarisch geweld

Vorige week waren er hevige gevechten in Syrië tussen militanten uit de druzen-gemeenschap en pro-regeringsstrijders. Daarbij vielen bijna honderd doden. In maart kwamen naar schatting ruim duizend mensen om het leven. De slachtoffers waren voornamelijk burgers van de alawitische minderheid, die uit wraak werden gedood door soennitische strijdgroepen.

De Syrische interim-president probeert zo veel mogelijk steun te krijgen op bezoek in Europa. Hij heeft met Macron gesproken over de wederopbouw van zijn land. Sharaa staat internationaal onder druk om zijn belofte waar te maken dat hij een leider zal zijn voor alle bevolkingsgroepen van het land.

Vrees voor vervolging

Met zijn militie HTS, die begon als afsplitsing van al-Qaida, nam Sharaa in december vorig jaar de macht over in Syrië. Hij beweert dat hij gematigd is geworden, maar critici zijn daar niet van overtuigd. Zo hebben leiders die gelieerd zijn aan Sharaa in maart opgeroepen tot geweld tegen alawieten. Behalve alawieten vrezen ook de druzen en christenen voor vervolging door de overwegend soennitische regering.

Sinds de val van Assad heeft Israël vele honderden luchtaanvallen uitgevoerd op Syrië. Het buurland heeft van het machtsvacuüm gebruik gemaakt om marineschepen, straaljagers, opslagplaatsen voor chemische wapens en andere militaire doelen te vernietigen. Daarnaast heeft Israël een groter deel van Zuidoost-Syrië bezet, naar eigen zeggen als militaire bufferzone.

In het Vaticaan hebben de kardinalen in de eerste stemronde van het conclaaf zoals verwacht geen nieuwe paus gekozen. Uit de schoorsteen boven de Sixtijnse Kapel kwam rond 21.00 uur de traditionele zwarte rook, die aangaf dat er nog geen besluit was gevallen over de opvolger van paus Franciscus.

Vanaf morgen zijn er elke dag twee stemrondes: in de ochtend en in de middag. Aan het begin van de middag en in de loop van de avond, krijgen we zwarte of witte rook te zien.

Pas als een van de kandidaten voor het pontificaat een tweederdemeerderheid krijgt, is diegene daadwerkelijk gekozen tot 267e paus. Dan is er niet alleen witte rook te zien, maar wordt ook de grote klok van de Sint-Pieter feestelijk geluid.

De 133 kardinalen die aanwezig zijn zitten afgezonderd van de buitenwereld in het Vaticaan om de nieuwe leider van de Rooms-Katholieke Kerk te kiezen.

Zo werkt het conclaaf:

De EU zet een nieuwe stap om volledig onafhankelijk te worden van Russische energie. Gisteren werd bekend dat er over twee jaar definitief een einde moeten komen aan de invoer van gas en olie.

Europa is al enige tijd bezig om die afhankelijkheid af te bouwen. Maar waar staan we nu eigenlijk en waar halen we anders het gas vandaan? Vijf vragen en antwoorden.

Komt er dan nog zo veel Russisch gas Europa binnen?

De import van kolen uit Rusland is al gestopt en de import van olie is ook zo goed als volledig afgebouwd, maar voor gas ligt dat anders. "Er komt nog steeds Russisch gas Europa binnen", zegt Martien Visser, lector energietransitie. "Vooral via pijpleidingen naar landen als Hongarije en Slowakije."

De verhoudingen zijn nu wel anders. Het aandeel Russisch gas in de EU daalde van 45 procent in 2021 tot 13 procent nu. In Nederland is dat van 24 procent in 2021 naar zelfs maar 5 procent nu gegaan. "Daarmee verliest het Russische chantagewapen flink aan kracht", vertelt Rene Peters, gasexpert van TNO.

Is 2027 niet te laat?

Het voelt misschien nog ver weg, maar volgens Visser is 2027 juist logisch. "Je kunt zo'n grote draai niet in één keer maken. Als de EU te vroeg was gestopt met Russisch gas, dan hadden ze zichzelf in de vingers gesneden."

Inmiddels is dat anders. De afgelopen jaren is door Europa keihard geïnvesteerd in vloeibaar gas (lng). Dit is gebeurd in de vorm van nieuwe terminals, schepen en routes, om zo geleidelijk de afhankelijkheid van Rusland af te bouwen. Op die manier probeert Europa te voorkomen dat met deze overstap de gasprijzen omhoogschieten.

Voordat de EU kan stoppen met de import van Russisch gas, moeten lidstaten eerst instemmen met de plannen. Maar landen zoals Hongarije en Slowakije ontvangen nog steeds gas via pijpleidingen uit Rusland. "In West-Europa wordt vloeibaar gas via schepen aangeleverd, die kan je makkelijker van richting laten veranderen dan een pijpleiding", legt Visser uit.

Wat gaan Nederlanders van deze maatregel merken?

Voor de meeste mensen zal er voorlopig weinig veranderen. Wel kan de prijs van gas iets omhooggaan. "Als je minder aanbieders hebt, is er minder concurrentie en kan de prijs stijgen", zegt Peters van TNO. "Maar het verschil zal niet schokkend zijn."

Wat wél verandert, is waar het gas vandaan komt en hoe het hiernaartoe gaat. Zo is het broeikaseffect van vloeibaar gas uit de Verenigde Staten tijdens productie en transport vele malen hoger dan bijvoorbeeld bij het gas uit Groningen. Dit komt doordat Amerikaans schaliegas met een omstreden methode uit de grond wordt gehaald, legt energieadviseur Sjak Lomme uit. "Hierbij kan methaan vrijkomen. Ook het gekoeld hierheen verschepen is niet erg milieuvriendelijk."

Is het realistisch om volledig te stoppen met Russische olie en gas?

Toen de gaskraan in 2022 werd dichtgedraaid, voelde Europa dat meteen in de portemonnee. "Het was een poging van Poetin om Europa onder druk te zetten", zegt energie-analist Jilles van den Beukel, verbonden aan het HCSS. "Een test: houden we onze steun aan Oekraïne vol als het gas opraakt? Dat is gelukt, al heeft het Europa veel gekost."

Volledig stoppen met Russische olie en gas is mogelijk, want inmiddels zijn we voor een groot deel overgestapt van gas via pijpleidingen naar vloeibaar gas dat via schepen in Europa arriveert.

Wat is het alternatief voor Russische olie en gas?

Terwijl de vraag naar Russisch gas vanuit de EU de afgelopen jaren afnam, heeft de VS bijna volledig de rol van Rusland overgenomen. De vraag is wel of dat zo handig is. Zo waarschuwt Hans van Cleef, energie-econoom bij Publieke Zaken, voor het risico op chantage. "Als we te afhankelijk van de VS worden, kan ook dat land gas als wapen gebruiken."

De andere twee opties zijn dan Noorwegen en het Noordzeegebied, maar die twee zijn niet voldoende. Wat de situatie ingewikkelder maakt is dat Europa ook is aangewezen op autoritaire regimes en gebieden waar conflicten zijn. Bijvoorbeeld het Midden-Oosten en Afrika.

"Zo kunnen Egypte en Algerije voor een deel voorzien in de gasbehoefte, maar in andere Afrikaanse landen is veel onrust. Dat maakt hen ongeschikt als betrouwbare leverancier van pijpleidinggas", zegt Lomme.

Daarnaast ziet Van Cleef dat Qatar nu een belangrijkere handelspartner van Europa is geworden. "Maar dat land heeft mensenrechten niet erg hoog zitten." Volgens hem is de beste oplossing de transitie naar groene energie. "Maar dat is wel een langetermijnoplossing."

Nederlandse rechters roepen politici op de rechtspraak te beschermen. Rechters worden steeds vaker als zondebok gebruikt wanneer politieke oplossingen voor maatschappelijke problemen uitblijven, schrijft de Raad voor de rechtspraak in het nieuwste jaarverslag.

Voorzitter Henk Naves van de raad vindt het begrijpelijk dat er kritiek kan komen op een uitspraak van rechters. Als voorbeeld noemt hij de rechtszaak tussen Milieudefensie en Shell over het verminderen van de CO2-uitstoot, die samenhangt met het Nederlandse klimaatbeleid.

"De rechter oordeelt niet over wat wenselijk is, maar over wat volgens het recht mag, en dat is een fundamenteel verschil", zegt de voorzitter.

Winnaar en verliezer

"Rechterlijke uitspraken, met vaak een winnaar en een verliezer, roepen soms heftige emoties op", aldus Naves. "Zeker als het gaat om maatschappelijke kwesties waarbij mensen recht tegenover elkaar staan."

Hij heeft minder begrip voor politici die de onvrede aanwakkeren over uitspraken van rechters en niet zoeken naar een oplossing voor maatschappelijke problemen. "Dan ondermijnen ze het gezag van de rechter en het vertrouwen in de rechtsstaat", aldus Naves.

Zo zei landbouwminister Wiersma na een uitspraak begin dit jaar over stikstof "dat het niet de uitspraak was waar ze op had gehoopt" en eind maart zei justitieminister Van Weel dat hij "met verbazing" een uitspraak van de Amsterdamse rechtbank had gelezen.

Volgens Naves ligt "de erosie van de rechtsstaat" op de loer. Als de rechter steeds vaker als een "sta-in-de-weg" wordt afgeschilderd, wordt de weg naar het negeren van rechterlijke uitspraken vrijgemaakt, zegt Naves.

De Houthi's bevestigen dat een bestand is getekend met de Verenigde Staten. Gisteren reageerde de militie in Jemen nog terughoudend op de bekendmaking van president Trump dat de VS de bombardementen stopt. Nu erkent de hoofdonderhandelaar van de Houthi's dat er een wapenstilstand geldt.

Het onverwachte akkoord werd gesloten met behulp van bemiddelaar Oman. "De overeenkomst staat volledig los van Israël", zegt Houthi-onderhandelaar Mohammed Abdulsalam tegen Reuters. Hij onderstreept daarmee dat de beschietingen tussen Israël en Jemen nog niet voorbij zijn.

Nieuwe aanval op Israël

De Houthi's hebben vandaag drones en raketten ingezet tegen Israël. Volgens Israël hebben de onbemande toestellen en projectielen geen doel getroffen. Het Israëlische leger heeft gisteren diverse plekken in Jemen onder vuur genomen. Onder meer de luchthaven van Sanaa raakte zwaar beschadigd.

Zolang Washington zich houdt aan de toezegging om niet meer te bombarderen, zullen de Houthi's zich naar eigen zeggen ook aan de afspraken houden. Het akkoord wordt toegejuicht door regionale grootmachten Iran en Saudi-Arabië. Het is een grote diplomatieke doorbraak, hoewel nog moet blijken of de partijen woord houden.

Onder Trump en Biden

De VS heeft sinds maart ruim duizend Houthi-doelen in Jemen gebombardeerd. Ook onder Trumps voorganger Biden zijn talloze luchtaanvallen uitgevoerd op de militante beweging, die de macht heeft in een groot deel van Jemen. Washington deed dit in reactie op de aanvallen op de internationale scheepvaart door de Houthi's.

Uit solidariteit met de Palestijnen in Gaza, en bondgenoot Hamas, vielen de Houthi's in anderhalf jaar tijd ruim honderd passerende tankers of vrachtschepen aan in de Rode Zee. Twee schepen werden tot zinken gebracht en meerdere matrozen werden gedood of gegijzeld.

De NOS maakte eerder deze uitleg over de situatie in Jemen:

In veel gevallen hadden deze schepen niet of nauwelijks een link met Israël. De handel via deze cruciale zeeroute kwam nagenoeg tot stilstand, wat wereldwijd vele honderden miljarden dollars heeft gekost.

Oman en de VS stellen dat het bestand ook de commerciële scheepvaart beschermt. De Houthi's hebben dit echter niet expliciet toegezegd. Aangezien de aanvallen op Israël doorgaan, lijkt de kans groot dat het gevaar voor passerende schepen nog niet is geweken.

VS verloor drones en straaljagers

Sinds januari van dit jaar zijn er geen beschietingen van koopvaardijschepen door de Houthi's gemeld. De strijd met het Amerikaanse leger was daarentegen nog in volle gang. Zeker zeven Reaper-drones, van zo'n 30 miljoen dollar per stuk, werden neergehaald in de afgelopen weken.

De VS verloor ook drie straaljagers in een halfjaar tijd. In december werd een F-18, ter waarde van zo'n 60 miljoen dollar, per ongeluk neergehaald door een Amerikaans marineschip. Dit incident gebeurde in de nasleep van een Houthi-aanval.

Eind april viel eenzelfde soort straaljager van een vliegdekschip in de Rode Zee. Volgens CNN gebeurde dit na een ontwijkingsmanoeuvre voor een Houthi-aanval. Een anonieme functionaris zei tegen de nieuwszender dat deze actie had bijgedragen aan de val overboord van het oorlogsvliegtuig.

Vandaag viel opnieuw een F-18 in zee vanaf een vliegdekschip. Ditmaal was er volgens het leger van de VS sprake van een technische fout: het systeem om de landende straaljager op te vangen zou niet hebben gewerkt. In geen van deze gevallen kwam een Amerikaanse piloot of militair om het leven.

Burgerslachtoffers

De Houthi's hebben zware schade opgelopen bij de luchtaanvallen door de VS. Vele honderden strijders en enkele leiders zouden zijn gedood. Er werden ook burgerslachtoffers gemaakt: onlangs zouden tientallen migranten in een detentiecentrum zijn omgekomen door een Amerikaanse aanval.

De succesvolle raketaanval op een Israëlische luchthaven afgelopen zondag laat zien dat de Houthi's verre van uitgeschakeld zijn. Er woedt al ruim tien jaar een burgeroorlog in Jemen. In die tijd heeft Saudi-Arabië jarenlang luchtaanvallen uitgevoerd, maar ook dat heeft de Houthi's niet verslagen.

In tien jaar tijd zijn honderdduizenden Jemenieten om het leven gekomen. De meeste slachtoffers zijn gestorven aan indirecte gevolgen van de oorlog, zoals honger en ziekte.