Aggregator

Wandelroute vertelt 25 jaar later verhalen van de vuurwerkramp

3 days ago

Vanaf vandaag is het mogelijk om de verhalenroute vuurwerkroute te lopen door de wijk Roombeek in Enschede. Op tien punten staan borden met QR-codes. Wie die scant, hoort verhalen van ooggetuigen van de ramp van zaterdag 13 mei 2000. Ook zijn er video's en interviews waarbij de gebeurtenissen centraal staan.

De verhalenroute maakt deel uit van de herdenking van de vuurwerkramp 25 jaar geleden. Bij de ontploffing van een opslagplaats voor vuurwerk vielen 23 doden. Bijna duizend mensen raakten gewond, 200 woningen in de wijk Roombeek werden verwoest.

"Met de wandelroute willen we de herinnering aan de vuurwerkramp levend houden", zegt Tom Meerbeek van RTV Oost, een van de initiatiefnemers van de route. "Maar we willen ook laten zien hoe Roombeek zich heeft ontwikkeld tot een symbool van veerkracht en vernieuwing."

Huis van Verhalen

De route is mede samengesteld door het Huis van Verhalen, sinds 2013 een ontmoetingsplek in Roombeek waar iedereen kan binnenlopen en haar of zijn verhaal doen. Een van de mensen die daar graag komt is Ed Rademacher. Hij was destijds buschauffeur bij Connexxion en werd kort na 13 mei 2000 gevraagd om bewoners door de wijk te rijden.

"De bewoners wilden graag zien hoe de situatie was. Sommige mensen moesten echt even op een rijtje krijgen wat er gebeurd was", vertelt hij 25 jaar later. In zijn bus zaten acht mensen. "Er waren er twee die de weg helemaal kwijt waren. Eén man was niet meer te houden, stond tegen de deur aan te rammen: 'Ik wil eruit! Ik wil eruit!' Maar dat mocht niet, het was veel te gevaarlijk", aldus Rademacher. "Ze zeiden: 'mijn huis staat daar, aan die kant'. Ze wilden kijken... ook al stond er niets meer."

Alles verloren

"Toen we terugkwamen wilden die mensen me geld geven. 5 gulden. Als dank dat ik ze rondgereden had", herinnert Rademacher zich. "Die mensen hadden alles verloren, stonden midden in de ellende. En toch wilden ze iets geven. Dan zie je wat paniek en dankbaarheid met mensen kunnen doen."

Tijdens de rit had Rademacher zijn emoties onder controle. Daarna werd dat moeilijk. "Ik hoorde over het Huis van Verhalen. Daar kun je je verhaal kwijt. Ik dacht: ik ga het toch eens doen", vertelt hij. "En dat heeft me goed gedaan."

Podcast

Het blijft niet bij een wandelroute. RTV Oost heeft ook vijf twintigers gevraagd om met betrokkenen van toen over de vuurwerkramp te spreken. In de podcastserie De ramp door jonge ogen komt onder anderen Herman Derksen aan het woord. Hij was toen directeur-bestuurder van een van de woningcorporaties in Enschede.

"Het is een totaal andere wijk geworden," zegt hij nu. "De ramp was heel emotioneel en beladen. Anderzijds heeft het ook gesterkt in de ontwikkeling van heel veel zaken, waarbij mensen er voor elkaar waren. Ik denk dat de Enschedeërs trots kunnen zijn op alles wat er daarna gebeurd is. Dat dit toch weer tot stand gekomen is."

Enschede huilt

De officiële herdenking begint dinsdag 15.00 uur, met het leggen van bloemen bij het monument in Roombeek. Daarbij is ook burgemeester Roelof Bleker. De kerkklokken luiden van 15.25 tot 15.30 uur (het tijdstip van de ramp). Daarna draagt directeur Hadassa Meijer van het Huis van Verhalen het gedicht Enschede huilt van Willem Wilmink voor. Ook wordt een minuut stilte gehouden.

Op tv is dinsdag de documentaire De middag van 13 mei te zien. Daarin vertellen kinderen uit Roombeek, inmiddels volwassen, hoe zij de ramp destijds beleefden. De documentaire is om 22.35 uur te zien op NPO2. Op tv is ook de vierdelige geromantiseerde serie de Vuurwerkramp te zien.

Bekijk hier een terugblik op de vuurwerkramp die we eerder maakten:

Chloorwolk boven Catalonië, advies om binnen te blijven ingetrokken

3 days 1 hour ago

Ruim 150.000 Spanjaarden moesten vanochtend binnenblijven na een brand waarbij chloor vrijkwam. Die brand brak uit in Vilanova i la Geltrú in Catalonië, een gemeente net onder Barcelona. Het thuisblijfadvies geldt nog wel voor mensen met een kwetsbare gezondheid.

In het brandende gebouw lagen producten voor zwembadreiniging opgeslagen. Daardoor is een grote hoeveelheid chloor vrijgekomen. In gasvorm is dat giftig.

Inwoners van vijf kustgemeenten werden geadviseerd om "niet naar buiten te gaan, noch thuis, noch op het werk". Het ging om de inwoners van Vilanova zelf en Roquetes, Cubelles, Cunit en Calafell.

Wegen en treinstations werden gesloten om te voorkomen dat mensen naar het gebied reizen.

De brandweer is nog druk bezig de brand te blussen en heeft nog geen meldingen van slachtoffers,.

De rookwolk is in de wijde omtrek te zien:

Dodental India en Pakistan loopt op, aanvallen op militaire bases ver over grens

3 days 1 hour ago

Het conflict tussen Pakistan en India is vannacht verder geëscaleerd. Pakistan meldt dat er dertien burgers zijn gedood en tientallen gewonden zijn gevallen door Indiase aanvallen in het Pakistaanse deel van Kashmir. Bij Pakistaanse aanvallen op het Indiase deel van de regio werden zeker vijf burgers gedood, meldt de lokale politie.

Beide landen voerden vannacht aanvallen uit op luchtmachtbases en andere militaire doelen ver over de grens. Hoewel de landen elkaar continu tegenspreken, wijzen de berichten op verdere intensivering in de strijd tussen de twee kernmachten.

Hoe groot de schade precies is, is onduidelijk. Pakistan beweerde eerder dat het militaire infrastructuur heeft verwoest. India doet dat af als "compleet onwaar".

Oog om oog

Pakistan stelt dat India vannacht zeker drie luchtmachtbases heeft aangevallen met raketten, waaronder Nur Khan, een belangrijke luchtmachtbasis vlak bij de Pakistaanse hoofdstad Islamabad. Getuigen zeggen tegen The New York Times dat ze zeker drie explosies hebben gehoord. Een van hen spreekt van "een grote vuurbal", die op kilometers afstand te zien was.

Bekijk hier beelden van de aanvallen:

Daar zou Pakistan op gereageerd hebben met aanvallen op meerdere militaire doelen in India. "Oog om oog", verklaarde het Pakistaanse leger. Eerder meldden Pakistaanse functionarissen dat de raad die over onder meer het nucleaire arsenaal gaat bijeen was geroepen voor een spoedoverleg, maar de Pakistaanse minister van Defensie sprak dat later tegen.

India beweert daarentegen dat het de militaire doelwitten in Pakistan aanviel in reactie op een reeks Pakistaanse luchtaanvallen. Het Pakistaanse leger zou droneaanvallen hebben uitgevoerd op 26 doelwitten in India, met "beperkte schade" aan materieel en personeel op vier luchtmachtbases tot gevolg, stelt een woordvoerster van het Indiase leger. Ook zou Pakistan burgerdoelen, waaronder gebedshuizen, hebben aangevallen.

De-escalatie

Zowel India als Pakistan stelde na de nieuwe reeks aanvallen dat ze willen de-escaleren, maar alleen als de andere partij dat ook doet. Nieuwe aanvallen zullen worden beantwoord, waarschuwen beide kernmachten.

De partijen hebben grote aantallen troepen naar de grens gestuurd. Het Pakistaanse luchtruim blijft tot zeker morgenmiddag gesloten. Ook in het noorden van India blijven veel luchthavens dicht.

Sinds de terreuraanslag in Kashmir waarbij eind april zeker 26 Indiase toeristen werden gedood, staan de twee gezworen vijanden weer lijnrecht tegenover elkaar. De daders zouden het specifiek op hindoes gemunt hebben. India beticht Pakistan ervan de terroristen te steunen; een bewering die door Pakistan wordt tegengesproken.

India viel Pakistan deze week aan. Bij de aanvallen over en weer vielen tot nu toe volgens beide landen zo'n zeventig doden.

Eerder maakten we deze video over betwiste regio Kashmir:

De G7 (Canada, Frankrijk, Duitsland, Italië, Japan, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten) roepen Pakistan en India op tot terughoudendheid en sporen beide landen aan om met elkaar te gaan praten.

De Amerikaanse minister Rubio van Buitenlandse Zaken heeft gisteren gebeld met de Pakistaanse legerchef. Rubio "blijft beide partijen aansporen om wegen naar de-escalatie te zoeken en heeft Amerikaanse hulp aangeboden bij het op gang brengen van constructieve gesprekken", zei een woordvoerster van het ministerie.

Chicago trots op 'Da Pope' van eigen bodem

3 days 2 hours ago

Zoals elke ochtend luiden de klokken van de Holy Name Cathedral in Chicago. Met een speciale mis viert de stad hier de verkiezing van 'hun' paus. 'DA POPE', zoals de Chicago Sun Times kopte, in het accent van de stad. "Chicago is in extase, trots dat het een man van hier is", zegt parochiaan Gail Kellogg over het moment dat er witte rook kwam, en duidelijk werd dat Robert Prevost het hoogste ambt binnen de katholieke kerk zou bekleden. "Iedereen zal wel wat meer geld in de collecteschaal stoppen vandaag", knipoogt ze.

"Elke keer in de kerk kijk ik om me heen hoeveel grijze mensen ik zie", zegt een andere kerkganger. "Ik denk dat dit de kerk een enorme boost zal geven en iedereen weer enthousiast zal maken." Dat zal moeten blijken. Vanochtend is het geen gewone ochtendmis, dat kan niemand hier ontgaan: tientallen journalisten en filmploegen hebben zich gemeld aan de trappen van de kathedraal, het hart van de aartsbisdom Chicago.

Gebeden wordt er door de voor- en kerkgangers, voor paus Leo XIV, hier beter bekend als Robert Prevost. "Onbeschrijflijk", zegt Darren uit South Carolina. "Een goddelijk moment", noemt hij de benoeming van Prevost, die opgroeide in Dolton, even ten zuiden van Chicago. Zijn vader was leraar, moeder Mildred werkte als bibliothecaresse, onder meer in de Holy Name Cathedral. "Ze deed veel vrijwilligerswerk, deelde haar gevoel van Gods liefde via haar liefde voor lezen, de boeken in de bibliotheek", vertelt Larry Sullivan. Hij is bisschop en vicaris in het aartsbisdom in Chicago, een katholiek bolwerk.

Kleine kans

Prevost stond wel op lijstjes, maar echt grote kansen werden hem niet toebedeeld. Op gokwebsites als Polymarket werden de kansen van Prevost, luttele momenten voor er witte rook uit de schoorsteen kwam, geschat op ruwweg 1 procent. Vergelijkbaar met de kansen van Wim Eijk, de Nederlandse kardinaal, van wie vrijwel niemand verwachtte dat hij het balkon op zou lopen. Parochianen zeggen blij te zijn dat de paus fan is van honkbalclub White Sox, anderen vertellen tot kortgeleden nog nooit van Prevost gehoord te hebben.

"Was ik verrast? Ja. Ben ik blij? Ja. Ben ik geschokt? Nee", zegt Sullivan gevraagd of hij had gedacht ooit nog een paus uit de VS mee te maken. "Als je je hart opent voor de Heilige Geest, is alles mogelijk", meent hij.

"Ze hebben een goede paus gekozen", lacht pastoor Andy Matijevic. Hij maakte Prevost een kleine tien jaar geleden mee als student aan het seminarium.

"Hij was heel gewoon, heel nederig", zegt Matijevic. "Heel benaderbaar, hartelijk ook." Of hij op dat moment al een toekomstig leider van het pontificaat zag? "Toen nog niet, destijds was hij nog bisschop. Toen hij kardinaal werd, zeker toen hij toetrad tot het conclaaf, kwam hij wel op mijn shortlist."

Kijk hier hoe de nieuwe paus werd aangekondigd:

Marianne Angarola kent hem al langer: ze zat bij Prevost in de klas op de 'St. Mary of the Assumption School'. "Als een elektrische schok die door mijn lijf schoot, ik was helemaal van streek", zegt ze over het nieuws. Haar telefoon ontplofte. "Nog steeds springen de tranen me in de ogen. Mijn klasgenoten en ik komen uit een piepkleine gemeenschap. Dat iemand van ons wordt gekozen als leider van de katholieke kerk? Dichter bij God kun je niet komen."

Klasgenoten spreken van een rustige, bedachtzame Prevost. "Robert was een allemansvriend en toonde compassie aan iedereen om hem heen", vertelt John Doughney, een oude jeugdvriend. Hij herinnert zich Prevost als een verlegen, gedreven en slimme jongen. "In de klas zat hij vaak vooraan, op de eerste rij." Angarola haalt een andere anekdote aan: de paus zou ook briefjes gestuurd hebben naar een meisje in de klas dat hij leuk vond. "Als paus geloof ik dat hij zal aandringen op meer menselijkheid en wereldwijd. Ik denk dat hij vriendelijkheid en mededogen voor iedereen zal verspreiden."

Met een paus in de gelederen filosoferen de oud-klasgenoten van Leo XIV al over de volgende reünie: wederom in een pizza-restaurant in de buurt, of toch meer op stand, in de stad van de 'Heilige Stoel'. "Ik zou me zeer vereerd voelen als hij ons zou uitnodigen in het Vaticaan. Ik weet zeker dat veel mensen zich zouden aanmelden," grapt Angarola.

Ruimtesonde uit Sovjettijd neergestort in Indische Oceaan

3 days 2 hours ago

Een ruim vijftig jaar oude Sovjet-ruimtesonde die vandaag terecht zou komen op aarde, is volgens de Russische ruimtevaartorganisatie Roskosmos neergekomen in de Indische Oceaan. Dat gebeurde ter hoogte van het Indonesische eiland Java.

Eerder meldde de Europese ruimtedienst ESA al dat de sonde waarschijnlijk was neergestort, omdat die tijdens een verwachte passage boven Duitsland niet meer op de radar werd waargenomen.

Het gaat om de Kosmos-482 uit de voormalige Sovjet-Unie, die ooit bedoeld was om op Venus te landen. De sonde werd in 1972 gelanceerd maar kwam door technische problemen nooit aan op de planeet. Het voertuig bleef zweven in een baan rond de aarde.

Soort bowlingbal

Het is een soort bowlingbal, zegt ruimtevaart-ingenieur Liam Pieters. "Van zo'n 500 kilo zwaar, een enorm groot stuk metaal." Dat de sonde in zijn geheel zou aankomen lag in de lijn der verwachting, aangezien de sonde bedoeld was voor Venus, waar de omstandigheden extremer zijn dan op aarde.

Vanwege de afmeting waren er zorgen dat het ding op land terecht zou komen. Volgens Pieters was die angst niet nodig. "Er is berekend dat de kans dat de sonde op iemands hoofd landt 1 op de 25.000 is."

Europese leiders en Oekraïne klaar voor bestand, Moskou reageert afhoudend

3 days 2 hours ago

Oekraïne en zijn bondgenoten zijn klaar voor een onvoorwaardelijk staakt-het-vuren in de oorlog in Oekraïne van minimaal dertig dagen. Dat bestand moet maandag al ingaan en zou de steun hebben van de Amerikaanse president Trump. Als Rusland niet akkoord gaat dreigen er nieuwe sancties voor het land., zeggen de Europese leiders.

De Britse premier Starmer, de Franse president Macron, de Duitse bondskanselier Merz en de Poolse premier Tusk spraken vandaag in Kyiv met president Zelensky. Tijdens deze bijeenkomst hadden ze telefonisch contact met Trump.

"Wij dagen samen met de VS Poetin uit", zei Starmer na afloop. "Als hij werkelijk vrede wil, heeft hij nu de kans om dat te laten zien. Geen als of maar of uitstel meer."

President Macron zei opnieuw dat een buitenlandse troepenmacht op naleving van het bestand moet toezien. Volgens hem neemt de VS het voortouw bij het toezicht daarop. Welke landen militairen voor zo'n troepenmacht zouden moeten leveren, zei hij niet.

Afhoudend

"De bal ligt nu bij Rusland", aldus EU-Commissievoorzitter Von der Leyen. "We staan klaar om zware druk op Rusland uit te oefenen en verdere, strenge sancties op te leggen in geval van schending van een staakt-het-vuren." Gedacht wordt aan maatregelen die de Russische energie- en bankensector treffen.

De eerste reactie uit Rusland is afhoudend. "Er komen uit Europa tegengestelde verklaringen, die eerder confronterend zijn dan dat ze onze relatie nieuw leven in blazen", zei Kremlin-woordvoerder Peskov.

Eerder vandaag zei hij dat eerst de Westerse wapenleveranties aan Oekraïne moeten stoppen, voordat een bestand kan ingaan. "Anders is het bestand in het voordeel van Oekraïne", zei hij.

Wending

De vier Europese leiders kondigden voorafgaand aan hun bezoek al aan dat ze opnieuw tot een onvoorwaardelijke wapenstilstand van dertig dagen zouden oproepen.

Het leek er een tijd op dat Oekraïne de Amerikaanse steun kon vergeten, omdat president Trump allerlei concessies aan Rusland deed zonder daar iets voor terug te eisen. Ook was er de confrontatie in het Witte Huis waarbij president Zelensky ondankbaarheid werd verweten.

Maar onlangs sloten de twee landen alsnog een akkoord over de exploitatie van grondstoffen in Oekraïne. Bovendien laat de VS zich sinds kort iets kritischer uit over de Russische opstelling inzake Oekraïne, al worden daar tot nu toe geen consequenties aan verbonden.

President Trump en president Zelensky ontmoetten elkaar onlangs in Vaticaanstad bij de begrafenis van paus Franciscus. Sindsdien lijkt de verstandhouding tussen de twee leiders verbeterd.

Het Kremlin stelt als voorwaarden voor vrede dat Oekraïne afziet van het NAVO-lidmaatschap, dat het wordt gedemilitariseerd en dat de regering van president Zelensky verdwijnt. Oekraïne wijst dit af en weet zich daarin gesteund door zijn Europese bondgenoten.

De Amerikaanse vicepresident JD Vance had de afgelopen dagen kritiek op de eisen die Moskou. "Op dit moment hebben de Russen een aantal eisen, een aantal concessies om het conflict te beëindigen. Wij vinden dat ze te veel vragen", zei hij eerder deze week.

President Trump zei gisteren tegen verslaggevers dat hij een boodschap had voor de twee landen: "Maak een einde aan deze oorlog. Maak een einde aan deze stomme oorlog. Dat is mijn boodschap aan beiden."

Bezoek Onafhankelijkheidsplein

De vier Europese leiders bezochten vanochtend het Onafhankelijkheidsplein in Kyiv, samen met Zelensky en zijn vrouw. Daar zijn duizenden vlaggen geplant op het centrale plein ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de oorlog met Rusland. De leiders betuigden hun respect en hielden een moment stilte, voordat ze met Zelensky in gesprek gingen.

Politie grijpt in bij kermis Hoogland: agent gewond en vijf arrestaties

3 days 2 hours ago

De politie heeft gisteravond een aantal charges uitgevoerd bij de kermis in Hoogland. Dat gebeurde nadat er massaal werd gevochten. De kermis ging de rest van de avond dicht,. Volgens de politie raakte een agent gewond. Vijf mannen zijn opgepakt.

Rond 21.30 uur ging het mis bij de kermis in het dorp vlak bij Amersfoort, meldt RTV Utrecht. Toen de politie daarop afkwam, richtten de vechtersbazen hun woede gezamenlijk op de agenten. Die werden bekogeld met stenen en andere voorwerpen. Daarop werden er meer agenten opgeroepen.

Organisator van de kermis Sebastiaan Vonk vermoedt dat de vechtpartijen ontstonden nadat een meisje de toegang tot de kermis was geweigerd. "Ze had een kermisverbod voor een dag, maar komt toch naar binnen", zegt hij. "Ze wordt eruit gezet, probeert weer binnen te komen en krijgt dan een kermisverbod voor een week. Dat accepteert ze niet en ze komt terug met een grotere groep. Het begint met een zoutkorrel en eindigt in een olievlek."

Geweld onacceptabel

Over de verwondingen van de agent is verder niets bekendgemaakt. De mensen die zijn aangehouden zijn een 19-jarige en 46-jarige man uit Leusden en drie mannen uit Amersfoort, van wie er twee 18 jaar oud zijn en eentje 37.

Burgemeester Lucas Bolsius laat via zijn woordvoerder weten dat het onacceptabel is dat er geweld is gebruikt tegen hulpverleners.

Gewoon door

Organisator Vonk wijst erop dat de vechtpartijen buiten het kermisterrein plaatsvonden. Hij ziet dan ook geen reden om te stoppen. "Gisteren zijn we eerder gesloten, maar vandaag gaan we gewoon weer door", zegt hij. De kermis is vanmiddag weer open gegaan.

De laatste tijd was er ook op andere kermissen onrust. Zo sloot de kermis in Houten eerder dan gepland, in Zeist werd gevochten en in Utrecht Overvecht werden spullen vernield. Steeds meer kermissen worden beveiligd, ook al betekent dat meer kosten voor de exploitanten en de bezoekers.

"Maar het heeft niks met de kermis te maken", zegt Vonk, die ook andere kermissen in Nederland organiseert. "Het is de groep van 12 tot 18 jaar die overal de maatschappij ontwricht. Jeugd die zich in een vrijstaat waant. We hebben een gezagsprobleem, gebrek aan opvoeding."

Nabestaanden van geweldslachtoffers willen landelijke aanpak cold cases

3 days 3 hours ago

De Federatie Nabestaanden Geweldslachtoffers (FNG) en GroenLinks-PvdA pleiten opnieuw voor een landelijke aanpak voor cold cases. Momenteel gaat elke politie-eenheid anders met deze zaken om. Nabestaanden weten vaak niet of er achter de schermen überhaupt nog aan hun zaak wordt gewerkt, zeggen ze.

Naar schatting zijn er in Nederland tussen de 1300 en 1700 onopgeloste moordzaken. "De afgelopen twintig jaar is slechts 6 procent van de cold cases opgelost, dus het is hoog tijd voor een landelijke aanpak", vindt Lena Olivier van de federatie.

Volgens de FNG is het bijvoorbeeld belangrijk dat alle cold cases centraal geregistreerd worden. Olivier: "Dan kan de politie op basis van kansrijkheid selecteren welke zaken worden opgepakt. Zo houden de nabestaanden hoop, maar geen valse hoop. Nu moeten zij altijd maar een beetje afwachten."

Die onzekerheid veroorzaakt veel leed onder nabestaanden, zegt Olivier. "Je kunt je voorstellen dat als geliefden al twintig jaar niet weten wat er met het dossier aan de hand is, dat dat niet bijdraagt aan hun gezondheid. Het gaat hier niet over archiefstukken - we hebben het over hele families."

Was Kamermeerderheid voor

Er wordt al jaren gepleit voor zo'n landelijke aanpak voor cold cases, ook door de Nederlandse Politiebond. In 2023 was daar zelfs een Kamermeerderheid voor. "Maar om de een of andere reden is dat nog steeds niet opgepakt", zegt Tweede Kamerlid Songül Mutluer (PvdA/GL). "Daar moet nu verandering in komen."

In Breda is vandaag de Cold Case dag, georganiseerd voor nabestaanden van onopgeloste moorden en vermissingen. Nabestaanden, politici, experts en medewerkers van de politie kunnen daar hun ervaringen uitwisselen.

Nederlandse slachtoffers bom op Nagasaki herdacht: 'Zijn vergeten verhalen'

3 days 3 hours ago

Een grote groep Nederlandse nabestaanden en Japanse gegadigden verzamelde zich vandaag in Nagasaki voor een bijzondere herdenking. Bij het monument dat twee jaar geleden is opgericht op de plek van Kamp Fukuoka 14B, worden de vergeten slachtoffers herdacht van de Amerikaanse atoombom herdacht: Nederlandse krijgsgevangenen die tijdens de Tweede Wereldoorlog dwangarbeid moesten verrichten.

"Vandaag zijn er 31 nabestaanden uit Nederland naar Japan gekomen", vertelt Rob Schouten, een van de initiatiefnemers achter het monument en de herdenking. "Het overgrote deel is hier nog nooit geweest. Een emotioneel moment." Zijn eigen vader, Everhard, overleefde ternauwernood de bomexplosie doordat hij tijdens de ontploffing ondergrondse tunnels moest graven, slechts 1800 meter van het centrum van de explosie.

Jaarlijks vinden al grote nationale herdenkingen plaats in Hiroshima en Nagasaki voor slachtoffers, maar buitenlandse krijgsgevangenen bleven lange tijd buiten beeld. Pas sinds enkele jaren komt daar verandering in. Dankzij samenwerking tussen Nederlandse nabestaanden en het ministerie van Defensie, lokale organisaties en de stad Nagasaki zelf, krijgen de verhalen van deze vergeten slachtoffers met een gedenkmonument nu een plek recht tegenover het Kernbommuseum van Nagasaki.

"Een moment van verzoening", noemt de Nederlands-Japanse Yoko Huijs-Watanuki het. Ze is lid van het Comité Kizuna, de organisatie die vanuit Nagasaki heeft geholpen. "Dat we hier kunnen samenkomen, dat is de intentie van de Japanse deelnemers."

Op het monument staat groot een kraanvogel, het Japanse symbool voor vrede. Voor de Nederlandse nabestaanden is het heuveltje vlak onder het centrum van de explosie vandaag een plaats geworden om de trauma's van hun families te verwerken, zegt Peggy Lesquillier. Haar vader Arno behoorde tot de groep Nederlanders die te werk werden gesteld op de scheepswerf van Mitsubishi. Tijdens de ontploffing stond hij bovengronds en raakte ernstig verbrand.

"Dat mijn vader zo veel pijn heeft gehad, vind ik het ergste. En dat hij daar nooit over heeft gesproken, vind ik moeilijk." Hij bleef 24 uur lang zonder medische hulp liggen, zwaargewond. "Ik kwam er pas op latere leeftijd achter dat hij vol brandwonden zat en zijn zicht bijna weg was. Desondanks had hij het altijd over dat we niet mogen haten. Hij zou blij zijn dat ik in Nagasaki ben vandaag", zegt ze met tranen in haar ogen.

Hoewel het vandaag om een bescheiden herdenking gaat, is de belangstelling groot. Japanse cameraploegen zwermen om de nabestaanden heen. Het Amerikaanse, Britse en Australische leger hebben hun afgezanten gestuurd. Twee Japanse parlementsleden leggen namens hun partijen bloemen neer en ook vanuit de Nederlandse overheid is er een grote vertegenwoordiging aanwezig.

"Tachtig jaar zijn voorbijgegaan, maar de littekens van de oorlog blijven achter", zegt de Nederlandse diplomaat Rob Anderson in zijn toespraak. "Maar conflicten en onderdrukking zetten zich nog voort. We moeten zorgen dat de lessen van de geschiedenis niet verloren gaan."

De herdenking krijgt extra aandacht door de recente Nobelprijs voor de Vrede voor Nihon Hidankyo, de Japanse organisatie van kernbomslachtoffers. De 83-jarige vicevoorzitter Teruko Yokoyama zou vandaag spreken, maar zegde op het laatste moment af wegens gezondheidsredenen. "De bom trof ons niet alleen op die dag, maar ook daarna. En het blijft ons nu en in de toekomst pijn doen", zei ze eerder op een bijeenkomst voor overlevenden.

Nucleaire spanningen

Wereldwijd nemen de zorgen over nucleaire veiligheid toe. Volgens het Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) groeit de rol van kernwapens in het internationale beleid, onder meer doordat Rusland zijn nucleaire retoriek aanscherpt en Noord-Korea doorgaat met rakettesten. Ook de spanningen tussen kernmachten India en Pakistan lopen opnieuw op.

Japan spreekt zich internationaal uit voor kernontwapening, maar blijft in de praktijk leunen op de Amerikaanse nucleaire bescherming. Als gevolg daarvan heeft het land het VN-verbod op kernwapens niet ondertekend, ondanks zijn unieke geschiedenis als enige natie die ooit werd getroffen door kernbommen. "Een schande", volgens Yokoyama.

Rob Schouten vindt daarom dat deze dag niet alleen belangrijk is voor nabestaanden om eindelijk rust te vinden, maar ook als waarschuwing voor de toekomst. "Door de verhalen van onze vaders en grootvaders levend te houden hopen we toekomstige generaties bewust te maken van de gevolgen van oorlog en kernwapens", zegt hij in zijn toespraak. "Ik roep de wereldleiders op om verantwoordelijkheid te nemen."

Bekijk hier een terugblik op de verwoestingen in Hiroshima en Nagasaki door de atoombommen die we eerder maakten:

Wekdienst 10/5: Station Groningen onbereikbaar • PSV en Twente in bekerfinale

3 days 6 hours ago

Goedemorgen! Het station in Groningen is vanaf vandaag ruim twee maanden onbereikbaar. En de voetbalsters van PSV en FC Twente strijden om de KNVB-beker.

Eerst het weer: de zon schijnt volop, enkel het noordoosten is gevoeliger voor een paar wolkenvelden. De temperatuur loopt op naar 17 graden op de Wadden tot lokaal 23 graden in het zuiden. Er staat hierbij een matige wind uit het oosten. De komende dagen is het droog, zonnig en warm.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Bij een aanval van het Pakistaanse leger op het door India bestuurde deel van Kashmir zijn vanochtend volgens de politie vijf doden gevallen. De aanval kwam na een eerdere aanval van het Indiase leger op Pakistan.

Daarbij waren drie luchtmachtbases het doelwit. Eén van die bases ligt aan de rand van de hoofdstad Islamabad, in de buurt van het hoofdkwartier van het leger. Ooggetuigen zeggen tegen persbureau Reuters dat er zware explosies te horen waren.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Een giertank is gisteren in Son en Breugel duizenden liters plantaardige mest verloren. Volgens getuigen had de zwarte drab een penetrante geur. Meerdere auto's en vrachtwagens kwamen onder te zitten, waardoor de meststof zich verder door het dorp verspreidde.

Fijne zaterdag!

Doorwerken na AOW-leeftijd staat vaker in cao's: 'Manier om actief te blijven'

3 days 6 hours ago

Hij had naar eigen zeggen nu languit met een boek in de tuin kunnen liggen. In plaats daarvan zorgt Jos Schrauwen (69) een paar dagen per week voor mensen met een ernstige verstandelijke beperking, ruim 40 jaar zijn baan. Dat doet Schrauwen niet omdat het moet, maar omdat hij het wil. Ondanks een pensioen en AOW.

Schrauwen is daarin niet de enige: volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek is een kwart miljoen van de werkenden een AOW'er: iemand die vanaf de AOW-leeftijd recht heeft op de automatisch opgebouwde oudedagsvoorziening van de overheid.

De trend dat mensen vaker doorwerken na de AOW-leeftijd is terug te zien in arbeidsovereenkomsten, blijkt uit een rondgang van de NOS. Vijf jaar geleden stond dit nog in 21 procent van de cao's die vakbond FNV afsloot. Nu wordt in zo'n 33 procent van de gevallen gesproken over doorwerken.

In die cao's staan veelal geen specifieke voorwaarden voor het doorwerken, maar wordt vooral de mogelijkheid opengelaten om een nieuw contract af te sluiten. Het is dus geen recht om door te mogen werken. Er staat dan bijvoorbeeld dat het kan, als werknemer en werkgever samen tot een overeenkomst komen.

"Het taboe op doorwerken is eraf", ziet een woordvoerder van vakbond De Unie. "Wij vinden: als mensen dit willen, moeten ze dat zelf weten. Maar mensen moeten ook leren dat de kwaliteit van leven niet alleen draait om werk."

Plezier in het werk, verveling bezweren, je nuttig voelen: het zijn allemaal drijfveren voor mensen om door te werken, blijkt uit recent onderzoek van demografisch instituut NIDI. En in mindere mate het verdienen van geld, al is dat voor 10 procent van de mensen wel erg belangrijk.

Zorgmedewerker Schrauwen moest niet denken aan stoppen. "Je bouwt zo'n stevige band op met de cliënten, dat wilde ik gewoon niet kwijt. Ook viel er veel sociaal contact weg toen ik met pensioen ging."

In zijn branche, de gehandicaptenzorg, is dit jaar voor het eerst in de cao opgenomen dat mensen die doorwerken ook na de AOW-leeftijd onder de cao vallen. In de praktijk werkten AOW'ers al langer door. "En het bevalt uitstekend", zegt Schrauwen. "Het grote verschil is dat het moeten eraf is. Ik kies er nu bewust voor om hier te lopen."

De belangrijkste reden voor werkgevers om mensen aan te houden, zijn de personeelstekorten. Werkgevers vertellen dat ze blij zijn met alle handen die ze kunnen krijgen of behouden. Zo vragen werkgevers in de technologische industrie regelmatig of medewerkers langer kunnen doorwerken.

Mensen die al jaren voor een bedrijf werken, beschikken ook over een groot goed voor werkgevers: kennis en ervaring. "En laat je hen gaan, dat gaat dat verloren", aldus werkgeversorganisatie AWVN. "Bovendien blijven mensen veel langer vitaal. Niet alleen kantoormensen blijven, ook bijvoorbeeld buschauffeurs."

Ook FNV ziet dat een groeiend aantal mensen graag langer doorwerkt. "Het is een mooie kans voor die mensen. Hoewel dit niet bij alle beroepen past, zoals bij fysiek zware beroepen."

Kritiek op de ontwikkeling is er ook. Zo is vakbond CNV geen voorstander omdat hierdoor oneerlijke concurrentie zou ontstaan met mensen onder de AOW-leeftijd. "Werklozen in de leeftijd 55-67 komen zo moeilijker aan werk."

Volgens uitkeringsorganisatie UWV is er overigens een relatief lage werkloosheid in deze leeftijdscategorie.

Krapte

Voor werkgevers zijn er eigenlijk alleen maar voordelen aan het inhuren van een AOW'er, weet arbeidsmarktexpert Rob Witjes van het UWV. Werkgevers hoeven namelijk geen premies meer te betalen voor sociale verzekeringen of een ontslagvergoeding.

"Het is een van de knoppen waaraan werkgevers kunnen draaien", zegt Witjes. "Maar die fitte zeventiger die nog wil werken, is natuurlijk niet altijd aanwezig. Voor wie het wel kan, is dit een mooie manier om actief te blijven. En daar kunnen werkgever en werknemer van profiteren."

Meer hersteltijd nodig

Veel AOW-gerechtigden werken niet fulltime, Schrauwen evenmin. "Ik zei dat ze mij mochten bellen als er gaten in roosters vielen." In de praktijk is dat best vaak: hij wordt zo'n een à twee keer per week ingezet. En op zijn leeftijd, is dat ook wel voelbaar. "Ik heb meer hersteltijd nodig van zo'n dienst dan voorheen."

Willian Kroeze staat aan het roer van Schrauwens team met daarin ook drie andere AOW'ers. Dat mensen doorwerken verbaast haar niet. "Het begint hier namelijk echt met een passie en dat houdt niet ineens op."

Hoewel de hulp welkom is, erkent Kroeze dat het fysiek haalbaar moet zijn. "Dit is een zeer zorgintensief beroep, daarom beginnen we altijd met de vraag of iemand dat nog aankan en wat de wensen zijn."

Dat het voor het eerst in de cao wordt benoemd, vindt zij een goede ontwikkeling. "Want al zijn het maar een paar mensen die hierdoor blijven, iedereen telt. Met de krapte zijn we namelijk dagelijks bezig."

Van onze correspondent... Charlotte Waaijers (Duitsland)

3 days 7 hours ago

Charlotte Waaijers vertelt in deze podcast over haar stap van economieverslaggever in Hilversum naar correspondent op een van de meest gewilde plekken: bureau Berlijn. Ze heeft een persoonlijke band met Duitsland. Dat helpt haar om verhalen te vinden en begrijpen die illustreren hoe dit land - de politiek en de onderstromen in de maatschappij - een periode van grote en fundamentele veranderingen beleeft. Vaak wordt gedacht dat Nederlanders en Duitsers erg op elkaar lijken, zegt ze, maar er zijn grote verschillen.

Verder geeft ze antwoord op prangende vragen als: hebben Duitsers nou wel of geen humor? En weet Charlotte waar haar fietssleutel ligt?

De cultuurtip van Charlotte: alle films met Sandra Hüller, in het bijzonder Toni Erdmann en The zone of interest.

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Eindredactie: Rosanne Sies

Reageren? Of als je een vraag wil insturen voor Afrika-correspondent Elles van Gelder, volgende week te gast in de serie, stuur die dan op (liefst in de vorm van een voice-bericht) naar dedag@nos.nl.

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

Verdachten opgepakt voor dodelijke schietpartij metro Brussel

3 days 9 hours ago

De Belgische politie heeft meerdere verdachten opgepakt voor een dodelijke schietpartij bij metrostation Clemenceau in de Brusselse gemeente Anderlecht. In februari kwam daarbij een negentienjarige man om het leven. Hij zou slachtoffer zijn geworden van een ruzie tussen twee rivaliserende drugsbendes.

Donderdag deed de politie op verschillende plekken huiszoeking. Ze kwamen de verdachten op het spoor nadat de gestolen vluchtauto kon worden geïdentificeerd. Onder de arrestanten zou zowel de schutter als de minderjarige bestuurder van de vluchtauto zitten.

De verdachten ontkennen alle betrokkenheid en weigeren een verklaring af te leggen.

Volgens de procureur-generaal van Brussel had de schietpartij te maken met afrekeningen in het drugsmilieu. Afgelopen februari waren er meerdere schietincidenten rond metrostations in Anderlecht.

Aanvallen over en weer tussen Pakistan en India, vijf doden in India gemeld

3 days 11 hours ago

Bij een aanval van het Pakistaanse leger op het door India bestuurde deel van Kashmir zijn vanochtend volgens de politie vijf doden gevallen. De aanval kwam na een eerdere aanval van het Indiase leger op Pakistan.

Daarbij waren drie luchtmachtbases het doelwit. Eén van die bases ligt aan de rand van de hoofdstad Islamabad, in de buurt van het hoofdkwartier van het leger. Ooggetuigen zeggen tegen persbureau Reuters dat er zware explosies te horen waren.

Bekijk hier beelden van de aanvallen:

Een woordvoerder van het Pakistaanse leger zegt dat de meeste raketten zijn onderschept en dat ze hun doelen niet hebben geraakt. Volgens de Pakistaanse staatsomroep zijn er vergeldingsaanvallen op India uitgevoerd.

De Indiase autoriteiten melden dat verschillende militaire locaties en een raketopslag het doelwit van de Pakistaanse aanvallen zijn. Ook zouden verschillende drones zijn gesignaleerd boven de stad Amritsar in de Indiase staat Punjab. Een woordvoerder van het leger zegt op X dat die zijn vernietigd.

Luchtruim dicht

Het Pakistaanse luchtruim is gesloten tot zaterdagmiddag lokale tijd. Dertig vliegvelden in het noorden en westen van India zijn tot 15 mei dicht voor burgervluchten.

De G7 (Canada, Frankrijk, Duitsland, Italië, Japan, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten) roepen Pakistan en India op tot terughoudendheid en sporen beide landen aan om met elkaar te gaan praten.

India viel deze week Pakistan aan in Kashmir, omdat het dat land verantwoordelijk houdt voor een terreuraanslag in Kashmir waarbij eind april zeker 26 Indiase toeristen werden gedood. Pakistan ontkent iedere betrokkenheid. De afgelopen dagen zouden er zeker 48 mensen zijn gedood.

Eerder maakten we deze video over betwiste regio Kashmir:

Station Groningen ruim twee maanden dicht vanwege verbouwing

3 days 12 hours ago

Station Groningen is vanaf vandaag ruim twee maanden grotendeels onbereikbaar. De verbouwing van het Hoofdstation van Groningen gaat een nieuwe fase in. Daardoor rijden er tot en met 12 juli minder treinen en is er dit weekend helemaal geen treinverkeer mogelijk.

Het station wordt compleet vernieuwd: er komt een voetgangerstunnel, er worden sporen vernieuwd en verlegd en het busstation wordt verplaatst. Volgens ProRail kunnen reizigers daardoor straks sneller en makkelijker overstappen.

Bekijk hier beelden van de verbouwing:

Dit weekend worden tussen Groningen en omliggende stations snelbussen ingezet. In de meeste richtingen rijden vanaf maandag weer treinen, maar van 14 juni tot en met 12 juli gaat het station opnieuw dicht. Op de laatste dagen wordt in vrijwel de hele provincie het treinverkeer stilgelegd.

Vanwege de werkzaamheden reden gisteren ook al minder treinen van en naar het hoofdstation. Vannacht om 00:50 uur vertrok de laatste trein.

"Dat wordt straks wel even wennen", zegt machinist Jos van der Veen tegen RTV Noord. Hij had gisteravond zijn laatste rit naar het "oude hoofdstation"". "Ik vind het mooi om een stukje spoorweggeschiedenis mee te maken, zowel aan het einde van iets of het begin van iets. Nu mag ik het einde meemaken, hartstikke leuk."

Het vernieuwde Hoofdstation van Groningen moet op 13 juli weer volledig opengaan.