NOS Nieuws - Algemeen

De Amerikaanse rapper Lil Nas X is op straat aangehouden omdat hij een agent belaagde, zegt een woordvoerder van de politie van Los Angeles.

Lil Nas X, onder meer bekend van de wereldhit Old Town Road, liep rond 06.00 uur 's ochtends in een witte onderbroek en cowboylaarzen over straat in de wijk Studio City. Hij is volgens de woordvoerder naar het ziekenhuis gebracht vanwege een mogelijke overdosis drugs.

De 26-jarige rapper werd enkele uren later overgebracht naar de gevangenis in Van Nuys, een buitenwijk van Los Angeles. Hij zit vast op verdenking van het tegenwerken van de politie.

Montero Lamar Hill, zoals de rapper echt heet, was de eerste openlijke homo die een Country Music Association Award kreeg voor zijn nummer Old Town Road. Hij ontving twee Grammy's voor het nummer, dat voor het eerst in 2018 werd uitgebracht. Een jaar later verscheen een remix met countryzanger Billy Ray Cyrus. Die versie werd een grote hit als vorm van country rap, een zeldzaam genre in de muziekindustrie.

Er komt later dit jaar een vierde compilatiealbum van The Beatles uit met dertien nog niet eerder verschenen demo's en andere zeldzame opnames van de band. De plaat verschijnt op 21 november.

Eerder verschenen al drie andere Anthology-albums. Samen met de nieuwe Anthology 4 bevatten die 191 Beatles-nummers. Ze worden op 21 november zowel in boxsets als voor streaming uitgebracht. Er staan ook nieuwe mixen op van de nummers Free As A Bird en Real Love, waarvoor oude demo's van de in 1980 vermoorde John Lennon werden gebruikt.

Interviews

Vanaf 26 november is ook de documentaireserie The Beatles Anthology te zien bij streamingsplatform Disney+, over de ontstaansgeschiedenis en het ongekende succes van de Britse band in de jaren 60. Die serie werd in 1995 voor het eerst uitgezonden en verscheen in uitgebreidere vorm in 2003 op DVD.

Voor de nieuwste versie wordt er aan de acht delen nog een negende toegevoegd met meer beelden van en interviews met Paul McCartney, George Harrison en Ringo Starr tijdens hun werk aan het Anthology-project in 1994 en 1995.

Ook komt er een nieuwe versie van het Anthology-boek dat in 2000 voor het eerst verscheen. Als dat voor fans nog niet genoeg is: de leden van de supergroep krijgen de komende jaren ook nog alle vier hun eigen biopic. Filmmaatschappij Sony mikt op 2027 voor het verschijnen van die films.

De politie heeft een verdachte aangehouden voor een ernstig zedendelict vorige week aan de Weesperzijde in Amsterdam. Het gaat om een 22-jarige man die verbleef op een locatie van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers in de hoofdstad.

In de nacht van donderdag 14 op vrijdag 15 augustus werd een vrouw aangevallen toen zij een wandeling maakte langs het water dicht bij de ringweg A10. Een onbekende man sprak haar rond 00.30 uur aan en beledigde haar. Vervolgens werd het slachtoffer geslagen en ernstig seksueel misbruikt.

De verdachte sloeg vervolgens op de vlucht in de richting van het centrum. De vrouw werd naar het ziekenhuis gebracht.

De politie startte een grootschalig onderzoek en stelde sporen veilig. Ook werden camerabeelden van de omgeving bekeken. In het onderzoek kwam de verdachte in beeld. Hij is donderdagavond aangehouden door een arrestatieteam.

Het onderzoek van de politie gaat door. Mensen die tussen 00.30 en 01.30 uur die nacht iets hebben gezien, wordt verzocht contact op te nemen met de politie.

Duivendrecht

De politie liet deze week weten dat deze zaak en het gewelddadige incident in Duivendrecht als twee losse incidenten worden behandeld, maar een verband wordt niet uitgesloten. Een woordvoerder van de politie in Amsterdam zegt dat er wordt gekeken "naar andere zaken dan waarvoor de verdachte is aangehouden". Er zullen ook sporen worden vergeleken van de zaak langs de Weesperzijde en die in Duivendrecht.

In de nacht van dinsdag op woensdag werd de 17-jarige Lisa uit Abcoude dood aangetroffen op de Holterbergweg in Duivendrecht. Ze bleek door geweld om het leven te zijn gekomen.

Naar de verdachte in die zaak wordt nog gezocht. Het onderzoeksteam van de politie heeft na de eerste getuigenoproep tientallen tips ontvangen. Die worden momenteel onderzocht.

De situatie in Gaza en het handelen van Israël hebben geleid tot een uitzonderlijke situatie in de Tweede Kamer. Een ingelast debat over eventuele maatregelen tegen Israël is zonder uitkomst beëindigd en wordt vandaag, na de wekelijkse ministerraad, voortgezet.

Het debat verliep chaotisch en de emoties liepen geregeld hoog op. Een motie van wantrouwen tegen demissionair minister van Buitenlandse Zaken Veldkamp (NSC) hangt nog in de lucht.

De botsing tussen de Kamerleden en de minister ontstond toen Veldkamp niet duidelijk kon zeggen welke voorstellen van de Kamer het kabinet bereid is uit te voeren en welke niet. Een deel van de Kamer wil bijvoorbeeld een volledig Nederlands handelsverbod voor producten zoals olijfolie en keppeltjes uit alle illegale nederzettingen in bezet Palestijns gebied. Ook ligt er een motie om geen defensiematerieel meer in te kopen bij Israël, materieel waar Defensie mogelijk niet buiten kan.

Ook regeringspartij NSC schaart zich nu volledig achter een Nederlands handelsverbod voor producten uit de illegale nederzettingen omdat "de emmer nu echt begint over te druppelen", zei NSC-fractievoorzitter Van Vroonhoven. "Een ministapje", noemden onder andere SP en GL-PvdA het.

Geërgerde minister

Veldkamp bood zelf de opening dat hij bereid is nieuwe maatregelen tegen Israël te nemen. Hij denkt daarbij aan een "handelsverbod op producten uit illegale nederzettingen". Maar toen de Kamer wilde weten of dat door het hele kabinet wordt gesteund, moest Veldkamp het antwoord schuldig blijven. Ook op de vraag of Defensie zonder het Israëlisch defensiematerieel kan, kon hij geen antwoord geven. Hij sloot uit dat het ministerie van Defensie dat nu al kan zeggen.

Dat vonden grote oppositiepartijen als GL-PvdA, SP en D66 onaanvaardbaar. Zij waren naar het debat gekomen om concrete afspraken te maken "omdat er een genocide plaatsvindt en er dagelijks mensen sterven", zo zeiden de Kamerleden.

Oud-diplomaat Veldkamp reageerde door de heftigheid van de discussie minder diplomatiek en zei dat hij zich ergerde aan het gepolariseerde debat in de Kamer. "Ik steek mijn nek uit, zet me voor alle mogelijkheden in, nationaal en internationaal. Daar heb ik me de afgelopen weken op geconcentreerd", zei Veldkamp. "Misschien ben ik te weinig bezig geweest met het debat in Nederland. En dat ergert me, hoe het debat hier verloopt. Er is te veel polarisatie."

De NSC-minister bekende min of meer dat hij de randen heeft opgezocht van wat politiek haalbaar is binnen het kabinet, met coalitiegenoten VVD en BBB.

Uitkomst ongewis

Veel oppositiepartijen hadden daar geen begrip voor. Zij wilden van Veldkamp weten welke maatregelen het kabinet wel of niet bereid is om uit te voeren, maar het werd pijnlijk duidelijk dat hij dat nog niet weet. Hij verwees naar de ministerraad van vandaag, waar dat zal moeten blijken. Daarop besloot de Kamer dat het pas zin heeft om over alle moties verder te praten na afloop van de ministerraad.

NSC-fractieleider Van Vroonhoven nam het in het debat op voor Veldkamp en zei dat hij juist "zijn kop durft uit te steken". Achter de schermen wil Veldkamp al langer meer maatregelen tegen Israël, zeggen bronnen rond het kabinet. Daarover is flinke verdeeldheid; Veldkamp vindt vooral BBB en in mindere mate VVD tegenover zich.

Van Vroonhoven: "Als de ene helft van de Kamer ons als NSC verwijt dat we niet ver genoeg gaan en de andere helft dat we te ver gaan dan komen we nergens."

Na de ministerraad van vrijdag en het vervolg van het Kamerdebat wordt er alsnog gestemd over een aantal moties. De motie van wantrouwen tegen Veldkamp haalt vrijwel zeker geen meerderheid. Dat geldt ook voor moties die het kabinet oproepen om de Palestijnse staat te erkennen en een volledige boycot van Israël af te kondigen. Van de andere moties is de uitkomst ongewis.

Politiek verslaggever Jorn Jonker:

"Veldkamp maakte tijdens het debat bekend dat Nederland met 21 andere landen het omstreden bouwplan E1 op de Westelijke Jordaanoever ten strengste veroordeelt en de Israëlische regering oproept het plan in te trekken.

In zijn brief aan de Kamer, die hij dus officieel namens het hele kabinet stuurde, noemde Veldkamp aanvullende maatregelen "noodzakelijk", maar in het debat kon hij niet garanderen dat de ministerraad vrijdag ook echt met maatregelen zal komen.

Iedereen in de Kamer weet nu dat het onzeker is of hij zijn collega's in het kabinet kan overtuigen van de noodzaak daartoe en partijen vragen zich af of die brief wel echt namens het hele kabinet was. Vaststaat dat de ministerraad onder leiding van demissionair premier Schoof onder grote spanning zal staan."

De grote natuurbrand op de Brunssummerheide bij Heerlen is onder controle. Volgens de veiligheidsregio zal het nablussen nog uren duren.

Toen de brand werd gemeld, rond 21.00 uur, had die ongeveer de grootte van een voetbalveld. De veiligheidsregio zei dat het vuur zich snel uitbreidde tot een grote brand, die zo'n 7,5 hectare besloeg.

Een kinderkamp in buitencentrum De Heikop is geëvacueerd vanwege de brand. Tientallen kinderen zijn elders ondergebracht. Dat is volgens de woordvoerder prima verlopen.

Hulp uit wijde omgeving

Bewoners van de wijk Kakert in Landgraaf hadden rookoverlast. Ook zijn er roetdeeltjes neergekomen vanwege de brand en bluswerkzaamheden.

Vanwege de droogte werden veel brandweereenheden ingezet. Korpsen uit de wijde omgeving werden opgeroepen voor het blussen van de brand: naast hulpdiensten van Maastricht Aachen Aiport kwam ook de Duitse brandweer ter plaatse met diverse voertuigen. Ook zogeheten crashtenders, speciale blusvoertuigen van het vliegveld, werden ingezet.

Na de eikenprocessierups lijkt nu ook de dennenprocessierups zich te vestigen in Nederland. In vallen in Limburg werden onlangs twee vlinders van de dennenprocessierups gevonden, in Gelderland een.

"De eikenprocessierups is inmiddels berucht, maar zijn minder bekende broertje is nog vervelender", aldus het Rode Kruis op z'n website. "De dennenprocessierups heeft meer brandharen en kan dus nog meer jeuk en bultjes geven."

De komst van de dennenprocessierups is niet onverwacht. De rups die zich normaal vooral in Zuid-Europa en Noord-Afrika ophoudt, kwam door klimaatverandering al steeds dichterbij. In september vorig jaar werd het dier al in België waargenomen, dicht bij de Nederlandse grens.

Meteen raak

"De vlinders kunnen best behoorlijke afstanden vliegen, dus het moest er op enig moment van komen", aldus Arnold van Vliet, bioloog van Wageningen Universiteit, bij L1 Nieuws. "Om die reden zijn er dit jaar in Nederland vallen geplaatst in Wittem en Venray en een in Gelderland. Toch is het best uniek dat het meteen raak is en dat de vlinders meteen zijn waargenomen."

Waar de vlinders werden gezien, wordt geheim gehouden. Het onderzoek duurt nog tot medio september, waarna de vindplekken vrijgegeven worden.

Ademhalingsproblemen

Maar reden tot zorg is er nu al, vooral doordat elke dennenprocessierups tot een miljoen brandharen met weerhaakjes kan hebben. Jeuk, irritatie en builtjes worden vaak genoemd als vervelende gevolgen. De brandharen van dennenprocessierups kunnen ook tot ademhalingsproblemen leiden.

De levenscyclus van de dennenprocessierups is anders dan die van de eikenprocessierups. Zo komen de eitjes veel sneller uit en maken dennenprocessierupsen al direct nadat ze uit het ei komen een nest.

"In dat nest overwinteren de dennenprocessierupsen van ongeveer september tot maart, wanneer ze als rups leven", aldus bioloog Van Vliet.

Over wegen en door tuinen

In maart en april verlaten de dennenprocessierupsen de naaldbomen om zich te verpoppen. "In een zoektocht naar een geschikte plek lopen ze in processie naar een plek in de grond waar ze zich kunnen ingraven. Ze kunnen dan een een behoorlijke afstand afleggen, over wegen en door tuinen. En daarmee wordt de kans vergroot dat ze in contact komen met mens en dier", legt Van Vliet uit. "Tijdens deze wandelfase laten ze ook makkelijk hun brandharen los, wat tot vergelijkbare klachten kan leiden als bij de eikenprocessierups."

En zo ontstaat met de dennenprocessierupsen al vroeg in het seizoen overlast, want eikenprocessierupsen laten hun brandharen meestal later los, in de loop van mei of in juni.

Een hof van beroep in New York heeft een boete van een half miljard dollar (zo'n 430 miljoen euro) geschrapt die Donald Trump moest betalen. Hij werd vorig jaar veroordeeld vanwege financiële fraude.

Trump kreeg de boete omdat hij jarenlang zijn vermogen als te groot had voorgesteld aan partijen waarvan hij geld leende of waarmee hij zakendeals sloot, zoals banken en verzekeraars. Daardoor hoefde hij minder rente te betalen.

Trump, die toen nog geen president was, ging in beroep. Het hof heeft nu bepaald dat de rechter destijds terecht de bedrijfscultuur van de gedaagden aan banden legde.

De opgelegde boete is echter "excessief", schrijven de beroepsrechters in hun vonnis. De boete is volgens hen niet in overeenstemming met het achtste amendement van de Amerikaanse grondwet, waarin buitensporige boetes worden verboden. De vijf rechters waren over veel zaken in de beroepszaak sterk verdeeld, alleen over de te hoge boete waren ze het wel eens.

'Totale overwinning'

De bepaling dat Trump en zijn twee oudste zonen twee jaar geen functie mogen uitoefenen in de leiding van het familiebedrijf hielden de rechters overeind.

President Trump reageerde in een bericht op sociale media op de uitspraak, die hij een "totale overwinning" noemt. "Ik heb veel respect voor het feit dat het hof de moed had om deze onwettige en schandelijke beslissing, die het bedrijfsleven in de hele staat New York schade heeft berokkend, te verwerpen", schrijft hij.

Trump heeft de boete overigens nooit betaald. Hij kon dat voorkomen door een borgsom van 175 miljoen dollar over te maken. De partijen kunnen nog verder procederen bij een hoger hof van beroep. De openbaar aanklager heeft al aangekondigd dat te gaan doen.

Groepen toeristen die selfies maken aan de rand van een kolkende lavarivier: de burgemeester van Biancavilla, een dorp aan de zuidwestkant van de Etna op Sicilië, wil het niet meer hebben. Het is sinds vanochtend verboden om binnen 50 meter van de lava te komen.

Volgens burgemeester Bonanno gedragen sommige bezoekers van de Etna zich onverantwoordelijk en houden ze geen rekening met de gevaren. De afgelopen dagen kwamen video's naar buiten waarin toeristen met hun rug naar de lava op een rand stonden en selfies maakten.

De Siciliaanse vulkaan is al sinds begin deze maand aan het rommelen. Afgelopen weekend ontstond er een lavastroom op de zuidelijke helling, op bijna 3000 meter hoogte. Af en toe zijn er explosies. De lava is inmiddels tot iets onder de 2300 meter aangekomen.

'Bewonderen: ja. Uitdagen: nee'

Burgemeester Bonanno benadrukt dat het niet verboden is om de Etna te bezoeken. Excursies gaan door, maar de verplichte afstand van 50 meter geldt voor iedereen. Op de hogere delen van de vulkaan mag je alleen komen onder begeleiding van een gids, benadrukt hij. Dat is altijd zo. Ook wijst hij op het belang van de juiste kleding en andere veiligheidsmaatregelen die mensen moeten nemen. "Bewonderen: ja. Uitdagen: nee", aldus Bonanno.

De Etna is een zeer actieve vulkaan van 3300 meter hoog, die bijna elk jaar wel tot uitbarsting komt. Rookwolken en as zijn er regelmatig te zien; lavastromen zijn iets zeldzamer. Een lavastroom beweegt zich erg langzaam. Ook als de Etna uitbarst, is de berg meestal nog gewoon te bezoeken. Soms wordt een deel afgesloten. Dat is nu niet het geval, behalve dus in een zone van 50 meter rond de lava.

Het laatste dodelijke slachtoffer van de Etna viel in 1987.

In Arcen is de aanleg begonnen van een zelfsluitende waterkering. Als die klaar is zal hij bijna nooit zichtbaar zijn omdat hij in de grond zit. Alleen als het water van de Maas (te) hoog komt te staan, stroomt een betonnen bak vol water en komt de kering twee meter boven het maaiveld uit.

De 670 meter lange zelfsluitende waterkering "is een complex, maar ook uitdagend project." zegt Jeroen Achten van Waterschap Limburg bij L1 Nieuws. Zo wordt de kering dwars door 36 tuinen van bewoners van het Noord-Limburgse dorp aangelegd.

Maar die vinden dat niet erg, ze verwelkomen de graafmachines. Sterker nog, ze hebben geld ingezameld om mee te betalen aan de aanleg van de zelfsluitende waterkering omdat die ervoor zorgt dat zowel het uitzicht op de Maas als het aanzicht van het dorp behouden blijft.

Betonnen muur

Bij het oorspronkelijke plan ging het waterschap nog uit van een verhoging met een betonnen muur, met daarbovenop een glazen wand.

De bewoners vroegen meteen of dit niet anders kon, herinnert Achten zich. "In Steyl hebben we een zelfsluitende kering ontwikkeld", vertelt Achten. "De vraag was toen: kan dat hier ook? Dankzij de inzet en financiële bijdrage van de inwoners zelf hebben we de markt uitgedaagd om te kijken of het hier ook mogelijk is. En dat is gelukt."

De bewoners van Arcen wisten het geld bij elkaar te krijgen door crowdfunding. Het ging om een bedrag van zo'n 10.000 euro. "Het heeft misschien geen enorme som geld opgeleverd, maar het liet wel zien hoe sterk de Arcenaren achter dit concept staan", zegt Paul Hermsen, een van de bewoners die de waterkering door hun tuin krijgen.

Niet procederen

De bewoners zamelden niet alleen geld in, ze deden ook nog enkele toezeggingen aan het waterschap. "We hebben afgesproken niet te procederen. Het geld dat daarvoor was gereserveerd, kon zo worden gebruikt voor de uitvoering", aldus Hermsen. "Ook hebben we de gronden waar de dijk komt ter beschikking gesteld. Ze blijven weliswaar ons eigendom, maar het waterschap mag de dijk erop bouwen. En als derde hebben de bewoners gezegd dat zij hun tuinen na afloop van de werkzaamheden op eigen kosten zullen herstellen."

Ook wisten de bewoners van Arcen de gemeente, de provincie en het Rampenfonds ervan te overtuigen om ieder nog eens een half miljoen euro in het project te investeren.

Zijn tuin ligt dus binnenkort overhoop, maar bewoner Hermsen is tevreden. "Het uitzicht op de Maas blijft behouden, maar ook andersom: bezoekers die langs de Maas over de promenade wandelen, zeker in de zomer, houden zo ook een mooi zicht op het dorp", stelt hij.

Oude dijk

De zelfsluitende waterkering is onderdeel van een nieuwe dijk langs de Maas bij Arcen die in totaal 4,8 kilometer lang wordt. De noodzaak daarvan is duidelijk, vindt Achten: de oude dijk stamt uit 1993 en die voldoet niet meer aan de huidige eisen. "Het is een hele hakkelige dijk die door de tuinen loopt. Straks wordt het een rechte lijn die van begin tot eind wordt doorgetrokken."

Waterschap Limburg hoopt dat het project in 2028 klaar is.

Wat mij betreft pak ik de komende dagen al een extra laagje aan kleding uit de kast. Ik heb het zelden te warm, maar wel snel koud. Morgen wordt het niet warmer dan 18 tot 20 graden, met een aanhoudende noordwestenwind en kans op een paar buitjes.

Ook zaterdag blijft het koel met 17 tot hooguit 20 graden - behoorlijk fris voor deze tijd van het jaar. Normaal zou het nu nog 19 tot 23 graden zijn. Zondag zien we langzamerhand weer een verandering aankomen.

Die lagere temperaturen zijn niet alleen het werk van de noordwestenwind en wolkenvelden. Er speelt nog iets fundamenteels mee: augustus transformeert stilletjes onze nachten, en daarmee ook onze dagen.

Langere nachten, frissere ochtenden

Sinds het begin van deze maand is er elke dag ruim 3 minuten zonlicht verdwenen. Klinkt weinig, maar die kleine stapjes tellen op. Aan het eind van augustus zijn we zelfs al bijna twee volle uren daglicht kwijt, vergeleken met eind juni. En dat voel je buiten.

Op 1 augustus kwam (in Utrecht) de zon nog om 06.01 uur op en ging zo rond 21.30 uur onder. Vandaag, op 21 augustus, is de zonsopgang al verschoven naar 06.33 uur en verdwijnt de zon om 20.51 uur achter de horizon. Dat is meer dan een uur verschil - en we zijn nog niet eens bij september.

Overdag slaat de aarde energie op van de zon - in de grond, in gebouwen, in water. 's Nachts geeft ze die warmte weer af aan de ruimte. Minder daglicht betekent dus minder energie-input, langere nachten betekenen meer tijd om af te koelen.

In de junimaand, met dagen van zestien uur zonlicht, was er in de korte nachten veel minder tijd om de aarde te laten afkoelen. Nu kantelt die balans week na week. En dat merk je bijvoorbeeld in de ochtenden, als het ineens een stuk frisser is als je de deur uit stapt.

De noordwestenwind dit weekend versterkt het effect nog eens. Koelere lucht uit het noorden, gecombineerd met bewolking die de zon wat afschermt, en dus nachten die steeds meer tijd krijgen om alles af te laten koelen. Het resultaat: temperaturen die wat onder het seizoengemiddelde duiken.

Je hebt het vast al gemerkt

Dus pak je er misschien al wel een jas bij als je 's ochtends vertrekt op de fiets. En 's middags is dat dan weer overbodig. 'Laagjes kleding' is voor deze tijd vaak wel erg handig. En dat geldt zeker voor morgen en het weekend.

Morgenochtend begint de dag al wisselend bewolkt en heel veel zonneschijn staat er niet op het programma. Er is kans op een klein spatje regen en het wordt 's middags op veel plekken maximaal 18-20 graden, met daarbij soms een stevige noordwestenwind.

Zaterdag is er weinig verandering, de kans op buien neemt nog wat toe. Op de zondag zelf blijft het koel, maar lijkt er al wel wat verandering aanstaande. We zien zondag al meer zon, het blijft droog en de temperatuur loopt een klein beetje op (na wel eerst een frisse nacht en ochtend).

In de nieuwe week zien we in de verwachting dan weer een stuk warmere dagen verschijnen, 's middags behoort 22 tot 26 graden dan weer tot de mogelijkheden. Dat patroon zullen we de komende weken vaker zien: grillige dagtemperaturen door wisselend weer, maar een onderliggende trend van koelere nachten die de dagen steeds meer kleurt.

"De nacht is van het gevaar en dat hebben we maar te slikken." Het zijn woorden van schrijver en opiniemaker Nienke 's Gravemade, in een bericht op Instagram over de dood van de 17-jarige Lisa, dat duizenden keren is gedeeld. Onder de noemer "recht op de nacht" schrijft ze: "Ik eis de straten op, 24 uur per dag."

"Het liet me gewoon niet meer los wat er gebeurd is met Lisa", vertelt 's Gravemade aan de NOS. "Zij heeft alles goed gedaan. Ze dacht: ik ben 17, ik ga lekker naar huis fietsen, ik heb een snelle fiets en het vertrouwen van mijn ouders. En zij moet het terechte gevoel hebben gehad dat ze het recht had daar te fietsen, en dat is haar ontnomen. Het is verschrikkelijk."

Dit is het bericht op Instagram dat de afgelopen uren massaal werd gedeeld:

Het sentiment wordt ruim gedeeld. Haar bericht is inmiddels door tienduizenden mensen overgenomen, vooral door vrouwen. "Het is mooi om te zien dat ik niet de enige ben die er zo instaat", reageert 's Gravemade.

'Ik baal van mezelf'

In haar bericht benoemt de schrijver ook gedachten die ze heeft over waarom Lisa niet met een taxi naar huis is gegaan, of waarom ze niet met andere mensen samen fietste. Ze schaamt zich ervoor dat ze Lisa daarmee in feite medeplichtig maakt aan haar eigen dood. "Ik baalde echt enorm van die gedachte. Het meisje heeft verdomme de politie nog gebeld. En toch bekruipt ons allemaal het gevoel van: ze heeft iets fout gedaan, al is het maar heel even."

Roy Heerkens van Slachtofferhulp Nederland noemt het desondanks begrijpelijk dat dit bij je opkomt. "Heel menselijk is het ook, om vrij snel te denken: hoe was dit te voorkomen geweest? Maar er is precies één iemand die dit had kunnen voorkomen en dat is de dader."

Abcoude rouwt om Lisa

In Abcoude, de woonplaats van Lisa, wordt geschokt gereageerd op het nieuws van haar dood. "Iedereen kent die ene weg", aldus Darlene, reagerend op het nieuws dat er per direct extra cameratoezicht komt op de plek waar Lisa gisternacht werd gevonden. "Mijn zus van 15 fietste er ook altijd. Het had haar ook kunnen overkomen." Hier kun je meer lezen.

"Iedereen schrikt bij het horen van zo'n bericht. Maar dan krijg je al snel victim blaming, wat 's Gravemade ook overkwam, waarbij de schuld bij het slachtoffer wordt gelegd en niet bij de dader."

"Had ze niet samen moeten fietsen? Wat deed ze daar zo laat alleen? Terwijl het slachtoffer natuurlijk nooit de schuld heeft van een misdrijf. Het zijn gedachten waar we onszelf gerust mee stellen: als ik het handiger aanpak, gebeurt zoiets mij of mijn dierbaren niet."

's Gravemade is het zat. "Dat ik zo denk, dat we met zijn allen zo denken. Dat het altijd over het meisje gaat en niet over de dader. Bijzonder dat zo veel mensen dat begrijpen."

Ook bij Slachtofferhulp doen ze er van alles aan om victim blaming de wereld uit te helpen. "Dit is schadelijk en staat het herstelproces in de weg", zegt Heerkens. "Het zou mooi zijn als mensen eens zouden beginnen met het herkennen van deze gedachten, dat is een mooie eerste stap."

Nederland treedt anders dan andere landen nog altijd niet op tegen de Russische schaduwvloot. Ons land blijft passief ondanks een belofte van het kabinet om deze schepen te controleren, die werd gedaan nadat de Tweede Kamer daar in een motie om had gevraagd.

De Russische schaduwvloot bestaat uit oude, versleten tankers die Rusland gebruikt om onder valse vlag olie te exporteren naar landen als China en India en daarmee westerse sancties te omzeilen.

Uit navraag van de Volkskrant blijkt dat deze schepen ongestoord door het Nederlandse deel van de Noordzee kunnen varen. Hoewel in januari werd besloten controles uit te voeren, blijkt dit nog steeds niet te zijn gebeurd, zegt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat tegen de NOS.

Andere landen doen dit wel. Zo trof Finland maatregelen nadat een vermoedelijk Russisch schaduwschip onderzeese stroomkabels beschadigde. Het leidde tot aangescherpte sancties en controles. Die schaduwvloot wordt ook door het risico dat ze vormt voor het milieu als onwenselijk gezien.

Juridisch

Bij controles wordt gevraagd om verzekeringspapieren. Het is juridisch echter niet toegestaan een schip aan te houden of aan boord te gaan zonder expliciete toestemming.

Een schip kan dus ook weigeren om mee te werken. "Dat kan zodra je je buiten territoriaal water van een land begeeft, en dat is het grootste gedeelte van de Noordzee", zegt Friso Dubbelboer, specialist maritieme territoriale conflicten, verbonden aan het Leiden-Azië Centrum.

"Het is net als op straat", zegt Dubbelboer. "Kom ik je tegen, dan kan ik je niet tegenhouden, maar ik kan je wel wat vragen." Hoewel het een beperkt middel is, kan het volgens hem toch nuttig zijn. "Een schip dat weigert inzage te geven in papieren, maakt zichzelf verdacht en wordt daarna meer in de gaten gehouden."

Viceadmiraal buiten dienst Ben Bekkering weet uit ervaring dat controles in de praktijk lastig zijn: "Om op internationale wateren papieren te kunnen inzien moet je én de vlaggenstaat, én de kapitein om toestemming vragen. Want zo'n schaduwvloot gaat echt niet zomaar voor anker liggen of varen in territoriale wateren."

Praktische bezwaren

Hoewel Nederland nog niet zelf schepen controleert, zegt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat dat het samenwerkt met Europese landen die dat wel doen, zoals Duitsland, Denemarken en Finland.

"Wij horen van hen precies welke schepen geen goede verzekeringspapieren laten zien", zegt een woordvoerder. "En wij weten wel degelijk waar in ons Europese zeegebied welk schip is."

Dat Nederland zelf niet om papier vraagt, komt volgens het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat vooral door praktische bezwaren: zo varen schepen hier ver van de kust, terwijl in kuststaten als Finland schepen door smallere zeestraten varen, zegt de woordvoerder van het ministerie.

Daarnaast is het volgens het ministerie een capaciteitskwestie. "Het zijn keuzes in hoeverre je schepen en helikopters hiervoor wil inzetten."

Onvoldoende

D66-kamerlid Jan Paternotte, mede-indiener van de motie, wil dat het kabinet meer doet. "Het lijkt alsof het kabinet het niet belangrijk genoeg vindt, en dat is heel vreemd aangezien het kabinet keer op keer zegt hoe gevaarlijk de situatie met de Russische schaduwvloot is."

Deskundigen vragen zich echter af hoe erg het is dat Nederland niet zelf controleert. "Er zijn zoveel landen waar de schepen langsvaren die wel controles uitvoeren en intensief samenwerken met Nederland op dit dossier. Normaal gesproken kunnen zij dus als eerste een schip ondervragen. En je wil niet dat je hetzelfde schip 3 of 4 keer inspecteert", zegt Bekkering.

Dubbelboer schaart zich hierachter. "Dat is een logische gedachte, al weet ik niet of elk schip eruit wordt gehaald. Als we het zouden willen als land, is mijn inschatting in ieder geval wel dat het zou kunnen. Het is echt een kwestie van politieke wil om de middelen hiervoor vrij te maken, om al dan niet steekproefsgewijs dit soort onderzoeken te doen en schepen te bevragen."

Paternotte is niet overtuigd door het excuus dat schepen eerst langs andere controlerende landen varen. "Het Verenigd Koninkrijk ligt ook aan de Noordzee en voert die controles wél uit. Oekraïne steunen en onze wateren veilig houden moeten we niet alleen maar aan andere landen over laten."

Walibi Holland heeft tijdelijk een video offline gehaald waarin ter promotie van een Halloween-evenement in het pretpark een vrouw wordt geveild en vermoord. Op sociale media kwamen hierover honderden woedende reacties binnen.

In de video was een doodsbange vrouw te zien die zit opgesloten in een glazen kooi. Ze wordt geveild als object 666, het getal dat wordt geassocieerd met de duivel.

Griezelige figuren, voornamelijk mannen, brengen een bod uit bij de veilingmeester, Eddie The Clown.

Als het hoogste bod is geaccepteerd zakt de vrouw door de bodem van de kooi, waarna de ramen van de glazen kooi volledig met bloed worden besmeurd. De veilingmeester en het publiek lachen er hartelijk om.

Femicide

Op sociale media werden felle reacties geplaatst bij de video. "Een doodsbange mishandelde vrouw reduceren tot een object, haar 'veilen' en daarna vermoorden. In welke ziekmakende manosphere-fuik zijn jullie terechtgekomen?" vraagt iemand zich af. "Walgelijk en onacceptabel."

"Femicide is een nationale noodsituatie, geen marketingtruc", schrijft de organisatie Women_inc bij de video. De feministische protestbeweging De Dolle Mina's heeft een tip voor het pretpark: "Walibi, kleine tip: femicide is geen decorstuk voor Halloween (...) Volgende keer graag een script waar vrouwen méér zijn dan slachtoffers en nabestaanden niet gekwetst worden. Do better!!!"

Lisa

In de honderden reacties wordt ook veel gerefereerd aan de gewelddadige dood gisteren van de 17-jarige Lisa in Duivendrecht. "Iedere acht dagen wordt een vrouw vermoord, omdat ze vrouw is. Gisteren werd een meisje van zeventien vermoord, alleen op haar fiets. Ruim 7000 gevallen van mensenhandel per jaar. Allemaal in Nederland. Doek jullie marketingteam op", aldus actrice en schrijfster Nienke 's Gravemade.

Veel mensen vroegen Walibi de video direct offline te halen. Inmiddels heeft Walibi Holland hier gehoor aan gegeven. "Rekening houdend met de recente gebeurtenissen en uit respect hebben we dan ook besloten deze video tot en met aanstaande zondag terug te trekken uit al onze communicatie uitingen", is te lezen op de site van het pretpark.

Geïnspireerd op Banksy en Kingsman

Verder schrijft het bedrijf dat het duidelijk is dat het in de video om fictie gaat en dat geen enkele relatie met de realiteit werd nagestreefd. "Ook wij betreuren ten zeerste de recente gebeurtenissen en de gruwelijkheid ervan waarbij de realiteit de fictie overstijgt. Dat wil echter niet zeggen dat er geen fictie meer zou mogen gemaakt worden."

De video was volgens het pretpark geïnspireerd door de verkoop van een kunstwerk van Banksy (dat zichzelf na de verkoop voor de ogen van de koper deels versnipperde) en de film Kingsman, the Golden Circle.

De geruchtmakende ontvoering van twee kinderen (6 en 11) bij hun pleegouders in Dalfsen in maart van dit jaar blijkt door hun ouders minutieus te zijn voorbereid, meldt RTV Oost.

Tijdens de rechtszaak vandaag bleek dat ze pruiken en nepbrilletjes hadden meegenomen om de kinderen tijdens de ontvoering te vermommen. Ook hadden ze een tweede auto gehuurd als vluchtauto.

Tijdens de ontvoering reden ze bovendien via Duitsland met een grote bocht om naar België, met de bedoeling om de politie op een dwaalspoor te brengen.

Amber alert

De ontvoering van de twee kinderen uit het Overijsselse dorp deed veel stof opwaaien op 31 maart. Vrijwel meteen gaf de politie een landelijk amber alert uit waarin werd opgeroepen uit te kijken naar de kinderen. Zo'n oproep wordt alleen gedaan als een kind in levensgevaar is, zei een politiewoordvoerder toen. "Je moet een amber alert dus echt zien als het allerzwaarste middel dat we als politie inzetten bij vermissingen."

Tijdens de rechtszaak vandaag werd duidelijk waar de politie bang voor was. Volgens het Openbaar Mnisterie (OM) lijdt de moeder aan kindermishandeling door falsificatie, ook wel bekend als het syndroom van Münchhausen by proxy. Dat is een psychiatrische aandoening waarbij de ouder het eigen kind ziek maakt, meestal om zo zelf aandacht te krijgen.

Chronisch ziek

De 11-jarige dochter werd op jonge leeftijd slachtoffer van haar moeders ziekte. Al in 2016 werd het gezin onder toezicht geplaatst. In 2021 was de situatie zodanig verslechterd dat de kinderen definitief uit huis werden geplaatst. Ze werden op een geheim adres bij pleegouders ondergebracht.

Maar voor de biologische ouders bleek dat geheime adres niet onvindbaar. Het OM vermoedt dat ze het konden achterhalen door trackers te plaatsen in de auto's van de begeleiders van de kinderen.

Het spoor leidde naar het huis van de pleegouders in Dalfsen. Daar werd het meisje op 31 maart met geweld van haar fiets gereden. Vervolgens dwong haar moeder het kind met een stroomstootwapen (taser) om in de auto te gaan zitten. Het zoontje werd uit de auto op de oprit van de pleegouders gegrist, aldus het OM.

Goede gezondheid

Vervolgens werden ze in een auto gezet en even later in een andere auto. De ontvoering eindigde in een huurhuis in Oudenaarde in Vlaanderen, waar de politie nog diezelfde avond een inval deed, de kinderen in goede gezondheid aantrof en hun ouders oppakte.

Het is nog niet bekendgemaakt hoe de politie die inval zo snel kon doen.

De zus van de moeder is ook aangehouden. Zij had volgens justitie in Dalfsen voorverkenningen gedaan in aanloop naar de ontvoering. Zo had ze onder meer foto's gemaakt van de situatie ter plaatse, die later zijn teruggevonden.

Voorschot op pleidooi

De rechtszaak krijgt een vervolg in november, maar zowel de vader, advocaat van beroep, als de moeder kwam vandaag al even aan het woord.

Ze zeiden dat ze in juni van dit jaar door de kinderrechter definitief uit de ouderlijke macht zijn gezet, maar tijdens de ontvoering nog niet. Vandaar dat zij vinden dat ze in hun recht stonden en dat juridisch gezien geen sprake kan zijn van ontvoering.

De politie heeft meer bekendgemaakt over de dood van de 17-jarige Lisa, die gisternacht dood werd aangetroffen in Duivendrecht. Het onderzoeksteam heeft geen aanwijzingen dat het slachtoffer en de dader elkaar kenden.

De politie laat verder weten dat Lisa zelf de meldkamer van de politie heeft gebeld. Dat deed ze toen ze werd aangevallen door een man, zegt een woordvoerder.

Agenten troffen haar lichaam vervolgens rond 04.15 uur aan langs de waterkant op de Holterbergweg in Duivendrecht. Ze bleek door geweld om het leven te zijn gekomen.

Uit het politieonderzoek blijkt dat Lisa rond 03.30 uur met een (elektrische) fiets is vertrokken vanaf het Leidseplein in Amsterdam. Onderweg naar Abcoude kwam ze over de Holterbergweg. Daar werd ze aangevallen door een man op een fiets. "Op het moment dat ze werd aangevallen heeft ze ons gebeld", zegt de woordvoerder. Over de inhoud van dat gesprek kan de politie niks zeggen.

Ook is niet duidelijk of ze voor de aanval is achtervolgd door de dader. "Dat is de vraag. Juist de minuten daarvoor hebben we niet goed genoeg in beeld", aldus de woordvoerder.

Het meisje werd niet ver van de Ziggo Dome gevonden:

Op een groot deel van haar route is het slachtoffer op camerabeelden vastgelegd. Alleen van de laatste zeven minuten ontbreken duidelijke beelden. De politie zoekt daarom getuigen die Lisa tussen de Breitnertoren bij het Amstelstation en de Holterbergweg hebben gezien, of mogelijk over dashcam-beelden beschikken.

De recherche is met name op zoek naar de bestuurders en passagiers van drie voertuigen die mogelijk informatie over de verdachte kunnen geven, omdat zij tussen 04.10 en 04.30 uur op de Holterbergweg reden. Het gaat om een scooterrijder en om de inzittenden van een lichtkleurig bestelbusje en van een Biro, een elektrisch stadsautootje.

Het onderzoeksteam van de politie heeft na de eerste getuigenoproep tientallen tips ontvangen. Die worden momenteel onderzocht.

Een team van 110 politiemensen houdt zich met de zaak bezig. Het gebied waar het meisje werd gevonden wordt minutieus uitgekamd. Een sloot is drooggelegd, er worden metaaldetectors ingezet en camerabeelden worden nagekeken en waar mogelijk opgewaardeerd. "Speurhonden, forensisch specialisten, duikers, alles wordt uit de kast getrokken om dit op te lossen", aldus de politiewoordvoerder.

Zeer uitzonderlijk

Als de dood van het meisje uit Abcoude het gevolg is van geweld door een onbekende dader is dat zeer uitzonderlijk, zegt Marieke Liem, hoogleraar veiligheid en interventies bij de Universiteit Leiden. Uit de afgelopen tien jaar is er in Nederland niet één geval bekend van moord of doodslag op minderjarige meisjes (in de leeftijd van 0 t/m 20 jaar) die door een onbekende om het leven waren gebracht. Daarbij gaat het alleen om enkelvoudige moord of doodslag, dus niet om gevallen waarbij vrouwen mede-slachtoffer waren.

Bij vrouwen die slachtoffer worden van moord is de dader volgens Liem in meer dan de helft van de gevallen de partner of ex-partner. Soms zijn het familieleden of worden vrouwen omgebracht in de context van een roofmoord, ruzie of sekswerk.

Reactie familie Lisa

De familie van Lisa laat zich in het contact met de pers vertegenwoordigen door de organisatie Namens de Familie. Die laat in een persbericht weten hoe het nieuws is aangekomen bij de familie:

"Onze harten zijn gebroken. We hopen in alle rust en privacy samen te kunnen rouwen om het verlies van Lisa. We ervaren veel steun in de liefde en het medeleven van familie, vrienden en dorpsgenoten en willen daar onze dankbaarheid voor uitspreken."

Namens de Familie heeft de pers opgeroepen de rust en privacy van de familie te respecteren "in deze uiterst moeilijke tijd".

Na maandenlange onderhandelingen en meerdere treinstakingen ligt er een cao-akkoord voor NS-medewerkers. Daarin staan ook afspraken over eerder stoppen met werken.

De vakbonden willen nu het vroegpensioen ook voor andere bedrijfstakken definitief regelen. Kunnen we al die vroege stoppers wel missen?

Vijf vragen over het vroegpensioen.

Wat is er bij de NS precies afgesproken?

Wie zwaar werk bij de NS doet, kan eerder afzwaaien. Om te bepalen of je eerder kunt stoppen, wordt een puntensysteem gebruikt. Je scoort punten als je fysiek zwaar of onregelmatig werk doet, of als je veel met agressie of lawaai te maken hebt. Ook het aantal gewerkte dienstjaren telt mee. Hoe zwaarder je werk is, hoe eerder je kunt stoppen.

De precieze puntentelling zal worden uitgewerkt door een commissie met daarin leden van de vakbond, de NS-directie en de ondernemingsraad. De NS gaat er alvast vanuit dat zo'n 12.000 van de ongeveer 22.000 medewerkers op termijn in aanmerking komen voor de regeling. Daarmee is nog niet gezegd dat al deze mensen er gebruik van gaan maken. Je levert dan namelijk wel inkomen in.

Want wat houdt die regeling in?

Een jaar geleden spraken het ministerie van Sociale Zaken, de vakbonden en werkgevers af dat er een regeling komt voor vroegpensioen per 2026. Zoiets bestond al, maar dat was een tijdelijke regeling.

De permanente regeling zorgt ervoor dat mensen met een zwaar beroep maximaal 3 jaar voor hun AOW-leeftijd (nu 67 jaar) kunnen stoppen met werken. Ze krijgen dan nog geen geld van hun pensioenfonds, maar wel van hun werkgever maandelijks een bedrag van 2.273 euro. Dat kost de werkgever dus geld, maar die hoeft over die uitbetaling geen belasting af te dragen. En het moet voorkomen dat de oudere werknemers uitvallen.

Verder beloven werkgevers dat ze hun best doen om zwaar werk zoveel mogelijk uit te bannen. Denk daarbij aan tilhulp in plaats van sjouwen, het vervangen van fysiek werk door bureauwerk en een regelmatiger rooster. Zo is er bij de NS nu afgesproken dat medewerkers na een bepaalde leeftijd geen nachtdiensten meer hoeven te doen, tenzij de roosters dat echt niet toelaten.

Wie bepaalt wat zwaar werk is?

Dat gebeurt bij de cao-onderhandelingen per sector. Volgens de bonden kun je niet in één landelijke norm vatten wat wel of geen zwaar werk is.

Helemaal vrij spel is er niet. Als er akkoord is over een zwaarwerkregeling, moet dit worden voorgelegd aan TNO. Het onderzoeksbureau gaat beoordelen of niet zomaar overal het etiket 'zwaar werk' op wordt geplakt. Ook moet het gaan om bewezen gezondheidsrisico's, bijvoorbeeld als gevolg van nachtwerk, stress, tillen of blootstelling aan gevaarlijke stoffen.

Hoe staat het er nu voor?

Vlak voor de zomer bekeek het ministerie van Sociale Zaken 665 actuele cao's, die gaan over 6,1 miljoen werknemers. In 273 van die nieuwe akkoorden staan afspraken over vroegpensioen. Daar zitten grote sectoren bij: 92 procent van de werknemers kan nu iets lezen over vroegpensioen in zijn of haar cao.

Of je met vroegpensioen kan, hangt vrijwel altijd af van het aantal dienstjaren. Gemiddeld moet je 33 jaar zwaar werk gedaan hebben. Meestal zijn er ook aanvullende eisen zoals over functie, rooster en inkomen.

Vakbond FNV wil voor meer beroepsgroepen een zwaarwerkregeling. In Nieuwsuur noemde de bond de zorg. Met ruim 1,3 miljoen zorgmedewerkers zou dat kunnen betekenen dat er heel wat extra gebruik gemaakt gaat worden van het vroegpensioen.

Stoppen er niet te veel mensen voortijdig?

Overal wordt personeel gezocht. Dus wil de regering voorkomen dat er te veel mensen vroegtijdig stoppen met werken.

Het ministerie heeft daarom een 'signaalwaarde' ingesteld. Als blijkt dat er jaarlijks meer dan 15.000 mensen met vroegpensioen gaan, wil het ministerie van Sociale Zaken van de werkgevers en werknemers weten waar het misgaat. Het ministerie gaat dan kritisch kijken in welke sectoren er naar verhouding veel gebruik wordt gemaakt van de regeling.

De afgelopen jaren, onder de tijdelijke regeling, werd er beperkt gebruik gemaakt van het vroegpensioen. Inmiddels weten meer mensen hun weg te vinden naar de regeling. In 2021 gingen 4300 werknemers met vroegpensioen. In 2024 waren het er drie keer zoveel: 13.200 medewerkers. Ambtenaren, zorgmedewerkers en politieagenten maken het meest gebruik van de regeling.

De actie van drie Belgische kitesurfers, die afgelopen weekend van Zeebrugge in België naar het Britse Ramsgate surften, is niet in goede aarde gevallen bij de Belgische overheid. Schepen werden verrast door de kitesurfers uit Brussel.

"Het Kanaal is de drukst bevaren zeeroute ter wereld", aldus de Federale Overheidsdienst Mobiliteit, een Belgisch ministerie. "Verschillende schepen werden dan ook verrast door drie kitesurfers die met een begeleidingsboot plots op de scheepvaartroute verschenen. Een gevaarlijke situatie, want grote vrachtschepen kunnen niet zomaar reageren. Als zij hun koers moeten wijzigen, kan dat leiden tot aanvaringen met andere schepen of infrastructuur zoals windmolenparken."

De kitesurfers waren volgens de VRT zo'n vijf uur onderweg. De drie jonge surfers staken het Kanaal over om aandacht te vragen en geld in te zamelen voor een waterzuiveringsproject in Madagaskar.

Volgens de autoriteiten was voor de actie een vergunningsaanvraag gedaan, maar was die vanwege de gevaren niet verleend. Wie op meer dan twee zeemijl (3,7 kilometer) van de kust watersporten wil beoefenen, moet daarvoor een vergunning aanvragen. Ook had de begeleidingsboot geen identificatiesysteem, waarmee schepen elkaar kunnen zien.

De overheidsdienst zegt het op prijs te stellen dat mensen zich inzetten voor een goed doel. "Maar deze activiteit bracht de kitesurfers, passagiers op ferry's en de bemanning op vrachtschepen in gevaar. Het was levensgevaarlijk."

Het is niet bekend of de drie kitesurfers vervolgd worden.

Normaal is eind augustus de tijd van het jaar waarin Abcoude zich opmaakt voor de feestweek. Maar veel inwoners moeten daar nu niet aan denken, vanwege de dood van hun 17-jarige dorpsgenoot Lisa. De tiener werd gisternacht met geweld om het leven gebracht in Duivendrecht.

De hele dag lopen mensen in en uit bij buurtwinkel Fred Abcoude om het over de tragische gebeurtenis te hebben. "We zijn onder andere een stomerij, je kan hier je pasfoto's laten maken en we hebben een pakketservice. Dus iedereen komt hier langs", vertellen de twee medewerksters achter de toonbank. "Klanten beginnen zelf over Lisa om hun hart te luchten, of ze vragen uit nieuwsgierigheid of wij meer weten."

De winkeliers zijn niet van alle aandacht gediend. "Er kwam hier ook iemand binnen van een juice channel, die zich niet netjes voorstelde. Maar wij kennen iedereen hier, dus pikken zo'n persoon er zo uit. Ook bij de slager aan de overkant gaat het de hele dag over het meisje."

Op de markt hebben twee nichtjes van 14 een stroopwafel gehaald. Darlene uit Abcoude en Evelijn uit het naastgelegen Baambrugge kenden Lisa niet persoonlijk, maar weten om wie het gaat. Volgens hen leeft het hele dorp mee.

"Iedereen kent die ene weg", aldus Darlene, reagerend op het nieuws dat er per direct extra cameratoezicht komt op de plek waar Lisa is aangetroffen. "Mijn zus van 15 fietste er ook altijd. Het had haar ook kunnen overkomen."

Op de plek in Duivendrecht waar Lisa om het leven werd gebracht worden bloemen gelegd. De politie doet er nog onderzoek:

Haar ouders zijn best streng als het gaat om die weg. "Mijn vader haalt ons het liefst op. Veel jongeren blijven na het uitgaan slapen bij vriendinnen in Amsterdam, zodat ze niet naar huis hoeven te fietsen. Of ze nemen een Uber."

Aan de overkant van de markt loopt een moeder met haar bijna 16-jarige dochter. "Wij zijn echte Abcoudenaren", vertelt de moeder. "Maar iedereen is ermee bezig, ook mensen die hier later zijn komen wonen." Haar dochter kende het slachtoffer van gezicht. "Ze zat op hockey."

Details rond de dood van Lisa zijn er nog niet. De moeder vertelt wel dat het nieuws je weer even op scherp zet als ouder. "Je kan als kind wel je locatie delen als je richting huis vertrekt, maar dat maakt je niet per se veiliger."

De feestweek die voor de deur staat, zal wel anders verlopen dan normaal. Een vrouwelijke voorbijganger laat weten dat ze nog niks heeft gehoord over festiviteiten die worden geannuleerd.

In de buurtwinkel laat een van de medewerksters weten dat ze hoopt dat er nog iets wordt georganiseerd voor Lisa. "Een stille tocht zou mooi zijn."

Reactie familie Lisa

De familie van Lisa laat zich in het contact met de pers vertegenwoordigen door de organisatie Namens de Familie. Die laat in een persbericht weten hoe het nieuws is aangekomen bij de familie:

"Onze harten zijn gebroken. We hopen in alle rust en privacy samen te kunnen rouwen om het verlies van Lisa. We ervaren veel steun in de liefde en het medeleven van familie, vrienden en dorpsgenoten en willen daar onze dankbaarheid voor uitspreken."

Namens de Familie heeft de pers opgeroepen de rust en privacy van de familie te respecteren "in deze uiterst moeilijke tijd" en het contact via de organisatie te laten verlopen.

De middelbare school waar Lisa op zat meldt op zijn website dat "het verschrikkelijke bericht dat onze oud-leerling Lisa is overleden" de school gisteren bereikte.

"Vanwege het lopende onderzoek naar haar overlijden is ons gevraagd dit bericht pas vandaag te delen. Als schoolleiding en -team zijn wij intens verdrietig en in onze gedachten bij de familie."

Het duurde even, maar ze zijn eruit. De Europese Commissie en de Verenigde Staten zijn het eens geworden over uitwerking van de handelsovereenkomst die eind juli gesloten werd.

Zoals al eerder door Commissievoorzitter Von der Leyen en President Trump was afgesproken, worden de importtarieven die de VS hanteert voor goederen uit de EU 15 procent, in plaats van de 30 procent waar Trump mee dreigde.

Afgelopen maanden was onduidelijk of de 15 procent ook zou gaan gelden voor onder meer de auto-industrie. Nu is afgesproken dat dat inderdaad zo wordt. Ook voor farmaceutische producten, halfgeleiders en hout wordt het tarief beperkt tot 15 procent, zo is nu afgesproken.

Auto's en wijn

Het was de afgelopen weken nog spannend of de VS zou instemmen met het beperken van de invoertarieven voor alle sectoren. Met name de auto-industrie en de wijnproducenten keken met spanning uit naar de technische invulling van de politieke deal die was gesloten.

Voor de autosector lijkt er nu een duidelijke afspraak te liggen: ook die valt onder de heffingen van 15 procent. De Amerikanen hebben daar wel als voorwaarde aan verbonden dat de EU wetgeving presenteert waarin heffingen op Amerikaanse producten worden afgeschaft. Volgens Eurocommissaris Sefcovic gaat dat deze maand nog gebeuren.

Vooral de Duitsers keken met spanning uit naar wat er verder afgesproken zou worden over heffingen op auto's. Duitsland heeft een grote auto-industrie die veel naar Amerika exporteert. Tijdens de uitwerking van de afspraken tussen de VS en de EU golden voor het land hoge tarieven van 27,5 procent.

De Franse wijnboeren hebben nog geen zekerheid: over heffingen op alcohol zijn de twee handelsblokken nog in gesprek.

Frontale botsing EU en VS afgewend

Aan de gezamenlijke verklaring van vandaag gingen weken van intensieve onderhandelingen vooraf. Ondertussen was er ook felle kritiek op de politieke deal die Von der Leyen had gesloten met Trump. Europa zou zich te veel in de verdediging hebben laten drukken door de agressieve handelspolitiek van de Verenigde Staten, zo klonk het vooral in de Franse media.

EU-commissaris Sefcovic spreekt vandaag van een strategisch belangrijke deal. "Het alternatief, een handelsoorlog met torenhoge tarieven en politieke ruzies, zou schadelijk zijn voor banen, groei en de economie."

EU-correspondent Kysia Hekster:

"Het is niet zo dat alles nu rond is, er moet nog steeds veel verder worden uitgewerkt. Dat is ook logisch, je kan niet in een paar maanden een handelsakkoord sluiten waar normaal gesproken jaren over onderhandeld wordt. Maar de druk was groot om in ieder geval voor enige stabiliteit te zorgen in deze onzekere tijden.

Eerder klonk veel kritiek op de afspraken die de Europese Commissie eind juli maakte met de VS. Het uitgangspunt van de Europeanen was immers géén heffingen, omdat die altijd slecht zijn voor de handelsbetrekkingen. Maar ze kwamen uit op 15 procent, hoger dan de 10 procent die het VK afsprak met de Amerikanen.

Bovendien beloofde de EU voor honderden miljarden aan Amerikaanse energie en wapens te kopen en gingen tegenmaatregelen waar eerder mee gedreigd werd, terug de la in, om erger te voorkomen. Sommigen spraken daarom zelfs van een politieke vernedering van de Europeanen, die zich lieten afpersen door de VS. Anderen noemden de strategie van de-escalatie juist verstandig.

De EU had geen andere keus, zegt de Europese Commissie. Het alternatief van geen akkoord en nog veel hogere heffingen zou helemaal rampzalig zijn. Nu de afspraken concreter zijn, kunnen de EU-landen kijken wat ze voor hun eigen bedrijven en economieën gaan betekenen en beter de balans opmaken."

In ruil voor de afspraak om de invoerheffingen te beperken, belooft de EU de markt open te stellen voor producten uit de VS en bestaande heffingen af te schaffen. Daardoor kunnen onder andere Amerikaanse vis, noten, melkproducten, fruit, zaden, varkens- en rundvlees makkelijker op de Europese markt gebracht worden.

De Europese Commissie zal de afspraken met spoed omzetten in Europese wetgeving, waar de lidstaten en het Europees Parlement nog mee moeten instemmen. De Commissie heeft haast, want de Amerikanen laten de lagere tarieven pas ingaan wanneer Europese wetsvoorstellen gepresenteerd zijn. In het Europees Parlement en tussen lidstaten kan nog discussie ontstaan over de verschillende belangen die op het spel staan.

De Europese Commissie hoopt dat de lagere heffingen voor de auto-industrie met terugwerkende kracht vanaf 1 augustus ingaan.

Rusland heeft vannacht 614 drones en 40 raketten afgevuurd op Oekraïne, melden Oekraïense functionarissen. Daarbij werd één Oekraïner gedood en vielen tientallen gewonden. Het zou gaan om de grootste aanval in augustus tot nu toe. De aanval richtte zich vooral op het westen van het land, ver van de frontlinie.

In de westelijke stad Lviv viel een dode. Drie mensen raakten gewond en tientallen huizen werden beschadigd, meldt de burgemeester van de stad.

Rusland voerde ook een raketaanval uit op een elektronicabedrijf in het westen van Oekraïne, schrijft de Oekraïense minister Sybiha van Buitenlandse Zaken op X. Daarbij raakten 15 mensen gewond. Sybiha stelt dat het gaat om een Amerikaans bedrijf dat "enkel consumentengoederen produceert en niets te maken heeft met defensie of het leger".

President Zelensky schrijft op X dat de aanval "om een reactie vraagt". "De Russen voerden deze aanval uit alsof er helemaal niets is veranderd, alsof er geen wereldwijde inspanningen zijn om deze oorlog te stoppen. Er is druk nodig: zware sancties en invoertarieven."

Trilaterale ontmoeting

De aanvallen vinden plaats terwijl er volop wordt gesproken over een mogelijke ontmoeting van Zelensky en de Russische president Poetin, die zou worden geregeld door president Trump. Zelensky herhaalde vanochtend tegen journalisten dat hij openstaat voor zo'n ontmoeting. "Maar wat als de Russen er niet klaar voor zijn? Dan willen we graag een krachtige reactie van de Verenigde Staten zien."

De Oekraïense president wil dat voorafgaand aan de ontmoeting al duidelijk is hoe de veiligheidsgaranties voor Oekraïne eruit zullen zien. "We willen binnen zeven tot tien dagen een raamwerk hebben voor de veiligheidsgaranties. We moeten begrijpen welk land op elk specifiek moment klaar is om wat te doen."

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov zei vanmiddag dat president Poetin bereid is om Zelensky te ontmoeten, maar noemde vervolgens een aantal weinig concrete voorwaarden. "Alle kwesties die op het hoogste niveau moeten worden besproken, zullen eerst moeten worden uitgewerkt", zei Lavrov. Ook "moeten experts en ministers passende aanbevelingen doen."

Daarna stelde hij dat "de kwestie van de legitimiteit van degene die deze overeenkomsten namens Oekraïne zal ondertekenen eerst moet worden opgelost". Met die uitspraak trekt Lavrov de legitimiteit van Zelensky in twijfel, iets dat Poetin ook regelmatig doet.

Hongarije

Een aantal landen heeft aangegeven dat ze de ontmoeting kunnen organiseren. Op een persconferentie opperde Zelensky als mogelijke locaties Zwitserland, Oostenrijk en Turkije.

De Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken Szijjarto heeft de eigen hoofdstad Boedapest voorgesteld. Dat is vanuit Oekraïens oogpunt niet de meest voor de hand liggende locatie, want de Hongaarse premier Orbán onderhoudt warme banden met het Kremlin. Hongarije heeft meermaals geprobeerd om Europese steun aan Oekraïne te dwarsbomen.

Op de persconferentie ging Zelensky niet in op het Hongaarse aanbod. Wel zei hij dat hij Trump heeft gevraagd om Hongarije onder druk te zetten om de onderhandelingen over de toetreding van Oekraïne tot de EU te deblokkeren. Volgens de Oekraïense president heeft Trump beloofd daarmee aan de slag te gaan.

Het Amerikaanse persbureau Bloomberg schreef eergisteren dat Trump Orbán direct na het gesprek met Zelensky heeft gebeld. Orbán heeft het gesprek niet bevestigd.