NOS Nieuws - Algemeen

De politie heeft twee nieuwe verdachten aangehouden in een onderzoek naar de moord op garagehouder Louis 'Loek' van Dam, ruim 33 jaar geleden. Beiden worden verdacht van betrokkenheid bij het overlijden van Van Dam. Eerder hield de politie in dit onderzoek al een 70-jarige verdachte aan.

De garagehouder, die door iedereen Loek werd genoemd, werd op 28 januari 1992 dood aangetroffen in zijn bedrijf in Den Haag. Uit het politieonderzoek bleek dat er zes keer op hem was geschoten. Er werd even aan een roofoverval gedacht, maar uit het bedrijf bleek niets gestolen. Ook waren de sloten niet geforceerd.

Niet lang na de moord werden drie verdachten opgepakt. Zij werden vrijgelaten wegens gebrek aan bewijs. Ondanks uitgebreid onderzoek werd de moord nooit opgelost.

Coldcasekalender

In 2020 zette het speciale coldcaseteam van de politie de moordzaak op de coldcasekalender, die onder andere in gevangenissen werd verspreid. Twee jaar later kwam nieuwe informatie binnen bij de politie.

In november vorig jaar besteedden de tv-programma's Opsporing Verzocht en Team West aandacht aan de zaak, waarop een aantal tips binnenkwam. Dankzij de informatie kon in maart de eerste verdachte worden aangehouden. Sindsdien zit de 70-jarige verdachte vast, meldt de politie.

Nieuwe verdachten

Eergisteren werden in het onderzoek nog twee andere mannen aangehouden. Het gaat om een 70-jarige man uit Den Haag en een 71-jarige inwoner van Overdinkel in Overijssel.

Volgens Omroep West zijn de twee mannen allebei nieuwe verdachten in de zaak, die tijdens het onderzoek van de afgelopen maanden in beeld zijn gekomen. Wat hun rol was in de zaak is niet bekendgemaakt.

Ondanks de aanhoudingen gaat het onderzoek door. Het coldcaseteam is nog altijd op zoek naar mensen die meer weten over de dood van Van Dam. Ook is er nog altijd een beloning beschikbaar van 15.000 euro voor de gouden tip die leidt tot oplossing van de zaak.

Een gebied groter dan tien voetbalvelden is zwartgeblakerd na de natuurbrand op de Brunssummerheide in Zuid-Limburg. De brand brak gisteravond uit, maar de brandweer was nog tot 11.00 uur vanochtend bezig met nablussen.

"Het ziet er echt verschrikkelijk uit. Zo'n mooi gebied verwoest", zegt Guus Stauvermann, die aan de rand van het natuurgebied woont. "We moesten onze belangrijkste spullen bij ons houden want de politie en marechaussee stonden klaar om te evacueren als dat nodig zou zijn", zegt hij tegen L1.

Omwonenden hoefden uiteindelijk niet hun huizen uit. Een kinderkamp in buitencentrum De Heikop werd wel geëvacueerd. Tientallen kinderen zijn elders ondergebracht.

Door de brand werd een deel van het natuurgebied verwoest:

De oorzaak van de brand is nog niet duidelijk. Vanochtend brak opnieuw een kleine brand uit, op zo'n 200 meter van het eerder getroffen gebied. Het vuur was snel onder controle.

Het Leidsche Rijn College in Utrecht moet een vwo-scholier die op 0,1 punt was gezakt alsnog een diploma geven. Dat heeft de voorzieningenrechter in Utrecht beslist, nadat de scholier zijn school had aangeklaagd.

Bij het het nakijken van het eindexamen Nederlands van de 18-jarige Lazar waren zeven taalfouten aan het licht gekomen. Hij kreeg daardoor vier punten aftrek bij het berekenen van het cijfer voor dit vak. Dat leverde een 5 als uitslag op, niet genoeg voor een diploma. Met een 5,1 zou hij wel zijn geslaagd.

Twijfel

Lazar en zijn moeder maakten gebruik van het recht om het controlewerk van de correctoren na te kijken. Ze ontdekten dat er op internet getwijfeld werd of een antwoord dat hij en ook anderen hadden gegeven wel als een taalfout moest worden beschouwd.

Het bezwaar dat ze maakten werd door de correctoren afgewezen. Ze gaven hem voor twee fouten het voordeel van de twijfel, maar hadden bij de hercontrole meer taalfouten geconstateerd. De puntenaftrek bleef daardoor vier punten en zijn cijfer voor Nederlands een 5, waardoor hij nog steeds was gezakt.

Onzorgvuldig

Volgens de rechtbank blijkt niet uit de ingeleverde stukken dat Lazar meer fouten had gemaakt. En zelfs als dat wel zo is, wist de scholier dat niet op het moment dat hij bezwaar maakte.

Die extra fouten hadden de correctoren daarom bij de beoordeling van het bezwaar buiten beschouwing moeten laten. Dat hebben ze niet gedaan en daarmee hebben ze onzorgvuldig gehandeld, zegt de rechtbank.

Het Leidsche Rijn College moet Lazar voor 1 september een diploma uitreiken. Doet de school dat niet, dan volgt een dwangsom van 500 euro per dag tot een maximum van 25.000 euro.

Een intern databestand van het Israëlische leger suggereert dat meer dan 80 procent van de doden in de Gazastrook sinds 7 oktober 2023 burgers waren. Dat blijkt uit gezamenlijk onderzoek van +972 Magazine, Local Call en The Guardian.

De cijfers staan haaks op de beweringen van premier Netanyahu en legerwoordvoerders, die maandenlang spraken van een bijna gelijk aantal burgers en terroristen onder de doden.

Volgens het onderzoek bevat de geheime databank van de Israëlische militaire inlichtingendienst de namen van meer dan 47.600 leden van Hamas en Islamitische Jihad. Van ongeveer 8900 van hen zou Israël in mei hebben aangenomen dat ze gedood waren, van wie 7330 met zekerheid.

Database legt kloof bloot

Op dat moment lag het officiële dodental in Gaza volgens het plaatselijke ministerie van volksgezondheid op 53.000. Dat betekent dat 83 procent van de doden burgers waren, zo concluderen de onderzoeksjournalisten.

Dodental fors opgelopen sinds mei

Het dodental in Gaza is sinds mei opgelopen tot meer dan 62.000, volgens het ministerie van volksgezondheid in Gaza. Het ministerie maakt daarbij geen onderscheid tussen burgers en leden van Hamas. Israëlische bronnen noemen de cijfers betrouwbaar.

Israëlische regerings- en legerwoordvoerders hebben tijdens de oorlog steeds gesteld dat het aantal burgerslachtoffers ongeveer gelijk was aan dat van het aantal gedode terroristen.

Het interne databestand schetst een ander beeld. Bovendien wisselden Israëlische cijfers over het aantal gedode strijders voortdurend. Zo werd in november 2023 nog gesproken over 10.000 dode Hamas-strijders, een maand later nog over 7800, en dit jaar liepen de schattingen uiteen van 14.000 tot 23.000.

Het Israëlische leger bevestigt het bestaan van de database, maar benadrukt dat de cijfers onvolledig zijn. Zo zouden strijders die niet geïdentificeerd konden worden, of lokale burgers die in de strijd meededen, niet in de cijfers zijn opgenomen. Ook politieke kopstukken van Hamas, die Israël als legitiem doelwit beschouwt, ontbreken. Daardoor zou het percentage gedode strijders volgens Israël in werkelijkheid hoger liggen.

Tegelijkertijd wijzen onderzoekers erop dat de cijfers van het ministerie van volksgezondheid waarschijnlijk een onderschatting zijn. Het werkelijke aantal doden in Gaza zou tienduizenden hoger kunnen liggen, waardoor het aandeel burgerslachtoffers juist nóg groter wordt.

Mogelijke oorlogsmisdrijven

"Als er zo systematisch burgerslachtoffers vallen wordt het steeds ingewikkelder om vol te houden dat dit geen aanval is op de burgerbevolking", zegt Marieke de Hoon, universitair hoofddocent internationaal strafrecht aan de Universiteit van Amsterdam. "Een aanval op de burgerbevolking kwalificeert naast oorlogsmisdrijf ook als misdrijf tegen de menselijkheid en draagt bij aan de bewijsvoering voor genocide."

Ze benadrukt dat percentages op zich geen bewijs zijn, maar wel zwaar wegen in de beoordeling. "Een hoog aantal burgerslachtoffers ondersteunt het geheel aan bewijs, omdat het tegenargument dat Israël zich richt op Hamas-strijders hiermee ongeloofwaardiger wordt."

Ook wijst De Hoon op eerdere Israëlische uitspraken waarin hoge aantallen burgerslachtoffers als "collateral damage" werden gerechtvaardigd. "In de jurisprudentie van onder meer het Joegoslavië-tribunaal zijn veel minder burgerslachtoffers al als disproportioneel bestempeld en werden oorlogsmisdrijven vastgesteld."

Volgens haar laat de systematiek van de cijfers zien dat het niet gaat om incidenten of verkeerde inlichtingen. "Het laat goed zien hoe weinig waarde er gehecht wordt aan Palestijnse levens."

Kyra Wigard, docent internationaal strafrecht aan de Universiteit Utrecht, wijst op de betekenis voor lopende onderzoeken. "Deze onthulling ondersteunt alleen maar verder het al verzamelde bewijs dat de acties van Israël disproportioneel zijn. Het is te verwachten dat het Internationaal Strafhof deze database nauwkeurig zal onderzoeken."

Beide juristen benadrukken dat de aantallen uitzonderlijk hoog zijn in vergelijking met moderne conflicten. "Vergelijkbare situaties zien we alleen bij de meest tragische gevallen: Rwanda, Srebrenica en recent Marioepol. Alle drie werden onderzocht door internationale tribunalen", zegt Wigard.

Offensief in Gaza-Stad

De onthullingen over burgerslachtoffers komen op een moment dat Israël een grootschalige aanval uitvoert op Gaza-Stad, waar naar schatting nog enkele honderdduizenden burgers verblijven. Premier Netanyahu kondigde donderdag aan binnen enkele dagen groen licht te geven voor een verdere uitbreiding van het offensief, met als doel om Hamas te verslaan en gijzelaars vrij te krijgen.

De KU Leuven heeft besloten dat een student die een medestudente verkrachtte zijn opleiding tot gynaecoloog en verloskundige niet mag afmaken. De man was in april door de rechtbank schuldig bevonden aan verkrachting en aanranding, maar hij kreeg geen celstraf opgelegd. Wel moest hij de vrouw een schadevergoeding betalen van 3500 euro. KU Leuven stelde de student vervolgens op non-actief.

Tot die tijd was hij werkzaam in het universitaire ziekenhuis van Leuven, als arts-specialist in opleiding tot gynaecoloog. In een tuchtprocedure heeft de universiteit besloten dat hij de opleiding moet verlaten. De man gaat niet in beroep. Wel mag hij zich aanmelden voor een selectie voor een andere specialisatie binnen de geneeskunde, schrijft de Belgische universiteit in een verklaring.

Maatschappelijke verontwaardiging

De verkrachtingszaak kreeg veel aandacht in zowel België als Nederland. De rechtbank legde geen celstraf op, onder meer omdat de man jong is, geen strafblad heeft en "zowel privé als professioneel een talentvol en geëngageerd persoon is".

Ook werd gezegd dat de man een "gunstige persoonlijkheid" had.

Het vonnis leidde tot verontwaardiging in België en Nederland. Onder meer studenten gingen de straat op tegen het vonnis.

Misbruikte haar dronkenschap

De vrouw was in november 2023 verkracht, nadat ze in een café dronken was geworden en op straat was aangesproken door de student. Hij bracht haar naar huis en stelde in de rechtbank dat de vrouw met de seks had ingestemd. Volgens de rechter heeft de man misbruik gemaakt van de situatie. "Zij was niet in staat om met seksuele handelingen in te stemmen."

De politie heeft een beloning van 10.000 euro uitgeloofd voor de tip die leidt naar de verblijfplaats van de 34-jarige Omar A. Hij wordt verdacht van betrokkenheid bij de dood van een 24-jarige vrouw in Almere. Ze is volgens de politie door een misdrijf om het leven gekomen.

Het lichaam van de Syrische vrouw werd op 14 augustus gevonden in het bos bij het Homeruspad in Almere. Ze werd toen al een week vermist. Ze is op 7 augustus voor het laatst gezien bij een supermarkt aan de Olivier van Noortstraat in de stad. Rond 10.00 uur die dag stapte ze vermoedelijk in de grijze Peugeot 307 SW van Omar A.

Wie de Peugeot of de verdachte ziet wordt gevraagd meteen 112 te bellen, Andere tips kunnen naar de opsporingstiplijn.

Twee mannen die werden gezocht voor een mishandeling op de Pride in Eindhoven, hebben zich gemeld bij de politie. Dat deden ze nadat de politie beelden van het geweld had vrijgegeven, meldt Omroep Brabant.

Twee mannen die de Pride bezochten werden op zaterdagavond 14 juni aangevallen in het centrum van de stad. Volgens de politie liepen ze over straat toen ze uit het niets werden belaagd door de twee verdachten. Op de beelden was te zien dat een van hen vol inslaat op de slachtoffers.

"De slachtoffers hebben flinke klappen gekregen en een van hen is even buiten bewustzijn geweest", zei een politiewoordvoerder tegen de omroep. De politie sluit niet uit dat zij zijn mishandeld om hun seksuele geaardheid.

De politie heeft een verdachte aangehouden voor de gewelddadige dood van de 17-jarige Lisa uit Abcoude. De verdachte is dezelfde man die gisteren al werd aangehouden voor een zedenmisdrijf een week geleden op de Weesperzijde in Amsterdam. Een vrouw werd daar mishandeld en seksueel misbruikt.

De verdachte is een 22-jarige man die verbleef op een locatie van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) in de hoofdstad. De politie kan nog niet meer kwijt over hem. Zijn nationaliteit is nog niet vastgesteld.

Hij wordt ervan verdacht de 17-jarige Lisa in de nacht van dinsdag op woensdag om het leven te hebben gebracht. De politie vond onder meer steek- of snijwonden in haar hals. Er zijn geen aanwijzingen dat ze seksueel is misbruikt.

Verklaring familie van Lisa

"We voelen opluchting dat er een verdachte is aangehouden en dat er zicht is op gerechtigheid. Voor ons als familie ligt de focus nu op het afscheid van Lisa. We hopen dat in alle rust en geborgenheid, samen met onze dierbaren, te kunnen doen."

De Amsterdamse politiechef Holla zei vanavond bij een persconferentie dat de verdachte ook in verband wordt gebracht met een derde incident, op 10 augustus in Amsterdam, ook op de Weesperzijde.

Daarbij werd een vrouw aangevallen. In eerste instantie leek dat een poging tot straatroof, maar nu gaat de politie uit van een poging tot seksueel geweld. Het slachtoffer deed eergisteren aangifte na een oproep van de politie.

Bekijk hieronder een samenvatting van de persconferentie:

De politie vroeg gisteren getuigen die Lisa in de nacht van dinsdag op woensdag op de Holterbergweg hebben zien fietsen om zich te melden. Rechercheurs hoopten in ieder geval een scooterbestuurder te spreken en de bestuurders en inzittenden van twee auto's die daar tussen 04.10 uur en 04.30 uur zijn geweest.

Lisa was die nacht om 03.30 uur op het Leidseplein op de fiets gestapt om naar huis te gaan. Toen ze werd aangevallen, wist ze de politie nog te bellen, maar de hulp kwam te laat. Agenten troffen haar levenloos aan. Ze bleek door geweld om het leven te zijn gebracht.

De politie wijst erop dat het onderzoek nog loopt. Ondertussen is al 500 uur aan beeldmateriaal bekeken. De politie heeft meerdere verbanden tussen de twee eerste zaken en de verdachte kunnen leggen.

Vanwege de ernst van de misdrijven is besloten om nu al, in een vroeg stadium van het onderzoek, een persconferentie te geven. Ze hoopt ook dat eventuele getuigen of slachtoffers van andere pogingen tot een seksueel misdrijf zich zullen melden.

Extra maatregelen

Burgemeester Halsema van Amsterdam kondigde extra maatregelen aan in de strijd tegen geweld tegen vrouwen.

"Als burgemeester, maar ook als vrouw en moeder, sloeg de kou me om het hart", zei Halsema over het moment dat ze van de dood van Lisa hoorde. "Maar ook woede. Terecht eisen duizenden vrouwen nu de nacht terug. Wat vanzelfsprekend zou moeten zijn, de veiligheid van vrouwen en meisjes, is niet vanzelfsprekend. Een schandvlek voor onze samenleving."

Ze ging niet in op de vraag wat die extra maatregelen zullen zijn.

De woorden van burgemeester Halsema:

Het COA laat weten dat de organisatie het "net als iedereen vreselijk vindt" wat er is gebeurd en noemt het goed dat er snel een verdachte in beeld is gekomen en aangehouden.

"Wij betuigen ons medeleven aan de nabestaanden van Lisa en het slachtoffer van het geweld aan de Weesperzijde en wensen hen heel veel sterkte toe."

De FBI heeft het huis en het kantoor doorzocht van John Bolton, de voormalig veiligheidsadviseur van president Trump. Amerikaanse media melden dat het gaat om een heropend onderzoek naar de omgang met geheime documenten door Bolton.

Om 07.00 uur plaatselijke tijd deden FBI-agenten een inval in het huis in de staat Maryland. Ook het kantoor van Bolton in Washington is doorzocht. De FBI heeft bevestigd dat er onderzoek is gedaan. "Er is geen gevaar voor de openbare veiligheid. We geven verder geen commentaar."

John Bolton was in de eerste termijn van Donald Trump anderhalf jaar lang de Nationale Veiligheidsadviseur. Bolton en Trump botsten in die periode regelmatig over Iran, Afghanistan en Noord-Korea. In september 2019 ontsloeg de president Bolton, die zei een dag daarvoor al zelf zijn ontslag te hebben aangeboden.

Onthullend boek

In de jaren na zijn vertrek toonde Bolton zich steeds kritischer op Trump. Heet hangijzer was een boek met memoires, waarin hij Trump ervan beschuldigde de Chinese president Xi te hebben gevraagd te helpen om herkozen te worden. Ook stelt Bolton in het boek dat Trump militaire hulp beloofde aan Oekraïne, in ruil voor belastende informatie over zijn rivaal Joe Biden.

De huiszoekingen zijn onderdeel van een FBI-onderzoek naar de vraag of Bolton in zijn boek uit 2020 geheime informatie heeft onthuld, zeggen bronnen die bekend zijn met de zaak tegen CNN. Daarnaast zouden de onderzoekers naar mogelijke andere lekken van geheime informatie op zoek zijn, zegt een bron.

Het boek leidde al eerder tot ophef. Trump spande al voor de publicatie een rechtszaak aan tegen Bolton, omdat hij in zijn boek geheime informatie uit het Witte Huis zou hebben gedeeld. Ook werd onderzocht of Bolton onzorgvuldig was omgegaan met vertrouwelijke informatie. Beide onderzoeken naar Bolton werden stopgezet onder Trumps opvolger Biden.

Aan het begin van zijn tweede termijn trok Trump de beveiligingsmaatregelen in van tientallen voormalige medewerkers, onder wie Bolton.

Correspondent Sjoerd den Daas:

"John Bolton geldt als een luis in de pels van zijn oude baas. In de afgelopen maanden schoof hij veelvuldig aan voor kritische interviews en commentaren, onder meer bij CNN. Afgelopen week, in de aanloop naar de top van Trump met Poetin in Alaska, sprak Bolton van een overwinning voor Poetin. Daar uitte de Amerikaanse president zijn frustratie over op zijn sociale mediaplatform Truth Social.

Trump was al woest op Bolton over de onthullingen in diens boek uit 2020, een ongekend inkijkje in de manier waarop Trump als president volgens Bolton opereerde. In The Room Where It Happened schrijft Bolton dat Trump in zijn schaarse veiligheidsbriefings vooral zelf aan het woord was over niet relevante onderwerpen.

De inval komt op een moment dat de FBI volop bezig is met een veldslag tegen politieke opponenten van Trump. Duidelijk is dat een rechter een 'go' heeft gegeven voor deze huiszoeking van de FBI, maar de beweegredenen daarvoor zijn niet vrijgegeven."

Het Russische Openbaar Ministerie heeft het Nederlandse Aidsfonds bestempeld als ongewenste organisatie. Het Aidsfonds heeft daarop besloten zijn werkzaamheden in Rusland onmiddellijk te staken, ook omdat lokale organisaties niet meer met het Aidsfonds mogen samenwerken.

Het Aidsfonds was tot vandaag zo'n 15 jaar actief in Oost-Europa, zegt Lynn Werlich, manager internationale programma's van het Aidsfonds tegen de NOS. Volgens Werlich is in Rusland sprake van de snelst groeiende hiv-epidemie in Oost-Europa.

Het Aidsfonds spant zich wereldwijd in voor de bestrijding van hiv en aids. De van origine Nederlandse organisatie doet onder meer aan voorlichting en preventie van de infectieziektes en lobbyt om de aanpak ervan onder de aandacht te brengen.

'Ondergronds'

Door de Russische maatregel is het "onmogelijk om programma's uit te voeren waarbij mensen worden getest, behandeld of preventieve hiv-zorg ontvangen", schrijft het Aidsfonds in een verklaring. "Het werd al steeds moeilijker om daar te werken. Andere grotere donoren trokken zich eerder ook terug", zegt Werlich. Onder meer de Elton John Aids Foundation kreeg recentelijk hetzelfde stempel van de Russische autoriteiten.

Vanwege de toenemende druk vanuit de Russische overheid verrichtte het Aidsfonds zijn werkzaamheden "ondergronds", zegt Werlich. Onder meer verwijzingen naar kwetsbare doelgroepen, zoals homomannen en sekswerkers, werden achterwege gelaten en de doelgroepen werden alleen benaderd in voor hen veiligere ruimtes, zoals homo-ontmoetingsplekken.

Het Aidsfonds ziet de Russische beslissing als "onderdeel van de systematische onderdrukking van het Russische maatschappelijke middenveld en de vrije pers".

'Strategieën lagen klaar'

"Ze waren vrij laat", zegt Werlich over het Russische besluit. "We hadden al strategieën klaarliggen. De vraag was meer wanneer en hoe." Dit geldt ook voor het beëindigen van de samenwerking met de lokale partners. Zij zullen nu zoveel mogelijk zelfstandig hun hulpprogramma's voortzetten, maar nu zonder de inbreng van het Aidsfonds.

Het debat in de Tweede Kamer over Gaza met demissionair minister Veldkamp (NSC), dat om 16.00 uur zou beginnen, is opnieuw uitgesteld. Dat komt doordat de ministers veel langer dan verwacht in de ministerraad overleggen over de vraag of er nieuwe maatregelen moeten worden genomen tegen Israël. In de Haagse wandelgangen is te horen dat het "heel spannend" is.

Om 19.00 uur kwamen de Kamerleden bij elkaar om te besluiten of ze willen wachten op een besluit uit de ministerraad of volgende week verdergaan. Een meerderheid zei het te willen afwachten. "Ik heb mijn campingbedje meegenomen", zei PVV-Kamerlid De Roon. Ook linkse oppositiepartijen willen niet naar huis. "Het is beschamend dat het kabinet er zo lang over moet doen om maatregelen te nemen tegen de genocide die plaatsvindt", zei GL-PvdA-Kamerlid Piri.

Kamervoorzitter Bosma zei dat de ministers op een gegeven moment naar buiten zijn gekomen maar toen meteen weer naar binnen gingen. Hij heeft regelmatig contact met de ministerraad, maar heeft ook geen idee hoelang het nog gaat duren.

Veldkamp beloofde gisteren de Tweede Kamer met aanvullende maatregelen te komen. Hij noemde die in een brief aan de Tweede Kamer "noodzakelijk". Maar hij had dit politiek gevoelige voornemen niet afgestemd met de andere leden van het kabinet. Vooral voor BBB liggen verdere sancties, zoals een volledig importverbod voor producten uit illegale Israëlische nederzettingen, lastig.

Het debat in de Tweede Kamer begon gisteren, maar werd uiteindelijk afgebroken omdat het onduidelijk was welke maatregelen Veldkamp wilde nemen. De bedoeling is dat dat debat na een besluit vanuit de ministerraad verdergaat.

Geloofwaardigheid onder druk

De geloofwaardigheid van Veldkamp staat inmiddels flink onder druk. Een dag na zijn Kamerbrief met de toezegging van maatregelen, is het nog altijd onduidelijk of hij de kabinetsleden van VVD en BBB meekrijgt. Zij wilden voor de ministerraad niet zeggen of ze extra maatregelen steunen.

De politieke overlevingskansen van Veldkamp hangen af van welke maatregelen steun krijgen in de ministerraad. Als hij met vrijwel lege handen naar het debat in de Tweede Kamer moet, hangt hem een motie van wantrouwen van de oppositie boven het hoofd. De vraag is of hij dan nog kan en vooral wil aanblijven.

Live bij de NOS

Het debat in de Tweede Kamer is straks live te volgen bij de NOS. Via NPO Politiek & Nieuws en deze livestream in de NOS-app en op NOS.nl.

De politie in Amsterdam heeft bijna 200 reacties binnengekregen in de zaak van de door geweld om het leven gebrachte 17-jarige Lisa uit Abcoude.

"Dat is best veel", zegt een woordvoerder. "Het toont de betrokkenheid en de wil van mensen aan om mee te denken." Of bij de reacties bruikbare tips zitten, kan of wil ze niet zeggen.

De politie riep gisteren mensen op om zich te melden als ze het meisje in de nacht van dinsdag op woensdag tussen de Breitnertoren bij het Amstelstation en de Holterbergweg hebben gezien.

De politie hoopt met name dat de bestuurders en passagiers van twee auto's en een scooter zich melden die tussen 04.10 uur en 04.30 uur op de Holterbergweg hebben gereden. Tot nu toe hebben ze dat niet gedaan.

Gisteren werd al bekend dat Lisa na een avondje uit om 03.30 uur van het Leidseplein was vertrokken om naar huis te fietsen. Op de Holterbergweg werd ze aangevallen door één dader. De politie hield er gisteren rekening mee dat ook de dader op een fiets reed.

Het meisje wist de politie nog te bellen, maar toen die ter plaatse kwam, was ze al overleden. Ze bleek door geweld om het leven te zijn gekomen. Een uitgebreide zoektocht naar de dader leverde niets op.

Werkgevers en regeringen moeten werknemers beter beschermen tegen hittestress, want de gezondheidsrisico's en economische gevolgen van extreme hitte zijn groot en worden alleen maar groter. Die oproep doen de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) van de Verenigde Naties. Het is voor het eerst sinds de jaren 60 dat ze de richtlijnen over hitte bijwerken.

"Beroepsmatige hittestress is een wereldwijde uitdaging voor samenlevingen, die zich niet langer beperkt tot landen langs de evenaar. Dat is duidelijk gebleken bij de recente hittegolven in Europa", waarschuwt plaatsvervangend secretaris-generaal Ko Barrett van de WMO. "Werknemers beschermen tegen extreme hitte is niet alleen voor de gezondheid belangrijk, het is economisch noodzakelijk."

Vakbond FNV kan zich vinden in de oproep, zegt interim algemeen secretaris Leo Hartveld van de bond. "Wat FNV betreft doen werkgevers te weinig om medewerkers te beschermen tegen hitte. De meeste mensen houden natuurlijk van lekker weer, maar veel mensen werken in de volle zon en dat is niet zonder risico."

Mogelijk fataal

Vooral voor mensen die in Nederland op het land werken ziet de bond die gezondheidsrisico's. "Maar ook bij stratenmakers, in de horeca of mensen die in niet-gekoelde fabriekshallen werken." Ook in bijvoorbeeld de detailhandel en de kinderopvang spelen dit soort problemen, onder meer doordat er op de werkplek geregeld geen zonneschermen zijn of doordat het er heet is door goede isolatie die de warmte vasthoudt.

In het rapport waarop de VN-organisaties hun oproep baseren staat onder meer dat de frequentie en intensiteit van extreme hittegolven flink is gestegen, met groeiende risico's voor werknemers in de buiten- én binnenruimte. Zo riskeren zij uitdroging, hitteberoerte, nierfalen en neurologische aandoeningen. Hitte veroorzaakt dus meer dan wat lichamelijk ongemak, en kan zelfs fataal uitpakken, is de strekking van hun boodschap.

Het aantal dagen met extreme hitte in Nederland, per jaar:

Ongeveer de helft van de wereldbevolking ondervindt de nadelige gevolgen van hitte, concluderen ze. Ook geven de organisaties inkleuring aan de grote economische gevolgen van hitte: ze stellen vast dat de productiviteit van werknemers met 2 tot 3 procent afneemt met elke graad boven de 20 graden Celsius. Hittegolven schaden zonder maatregelen dus dagenlang fors de productiviteit bij bedrijven.

'Geen grenswaardes in Nederland'

Omdat klimaatverandering vaker dit soort hitte-extremen met zich zal meebrengen, stellen de organisaties voor dat er bijvoorbeeld ventilatoren en koelsystemen worden opgehangen, of dat er desnoods speciale "verkoelingsoases" worden ingericht waar werknemers kunnen drinken en hun lijf kunnen afkoelen. Daarnaast moet het werktempo worden aangepast op hete dagen, vinden ze.

Volgens de FNV nemen werkgevers de Arbowet niet serieus genoeg. Bovendien: "FNV vindt de Arbowet te algemeen. Grenswaarden om aan te geven wanneer het werk gevaarlijk wordt door de hitte, ontbreken. Er is daardoor ook geen prikkel voor werkgevers om de noodzakelijke maatregelen te nemen om hun werknemers te beschermen", zegt Hartveld. De bond wil dat er een 'wettelijke grenswaarde' komt voor werken in de hitte.

Sommige Nederlandse bedrijven houden bij hitte een tropenrooster aan:

Werknemers moeten volgens de VN-organisaties verder beter worden voorgelicht over hoe ze moeten omgaan met blootstelling aan extreme hitte, en over het herkennen van waarschuwingssignalen van hun lichaam. Gedacht wordt bijvoorbeeld aan het verstrekken van kleurstaaltjes waarmee werknemers kunnen vaststellen of hun urine te donker is en ze dus zonder het door te hebben een vochttekort hebben.

2,4 miljard mensen

Nederland kreeg dit jaar te maken met twee hittegolven, en zeker ook het zuiden van Europa zuchtte onder de extreme hitte. In veel landen werden deze zomer meerdere hittewaarschuwingen afgegeven en kwamen mensen om het leven. Al langer waarschuwen experts dat extreme hitte zeker in grote delen van Europa nog een onderschat gezondheidsrisico is, met grote gevolgen voor bijvoorbeeld mensen die 's zomers buiten moeten werken.

Het rapport van de WMO en WHO sluit aan bij een rapport dat de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) vorig jaar al schreef. Daarin werd vastgesteld dat wereldwijd 2,4 miljard mensen worden blootgesteld aan extreme hitte, met jaarlijks ruim 22,85 miljoen beroepsgerelateerde ongevallen en aandoeningen tot gevolg.

VN-voedselwaakhond IPC heeft officieel vastgesteld dat er hongersnood is in een deel van de Gazastrook. Dat blijkt uit een nieuw rapport van het instituut. Het is volgens het IPC voor het eerst dat er hongersnood is vastgesteld in een land buiten Afrika.

Er is sprake van hongersnood als minstens 20 procent van de bevolking geen toegang heeft tot eten, een op de drie kinderen aan acute ondervoeding lijdt en er per dag twee mensen op de 10.000 doodgaan door honger. En dat niveau is nu bereikt in het noordelijke deel van de Gazastrook, schrijft het IPC. Daar liggen onder meer Gaza-Stad en andere kleine steden en vluchtelingenkampen.

Voedselonzekerheid en hongersnood

The Integrated Food Security Phase Classification (IPC) is opgezet met als doel wereldleiders te voorzien van grondige, op bewijs gebaseerde analyses van de voedselonzekerheid en acute hongersnoden in de wereld. Het IPC bestaat uit negentien organisaties en ngo's die voedselcrises wereldwijd monitoren.

Met de resultaten kunnen medewerkers en beleidsmakers van ngo's, regeringen en VN-organisaties noodmaatregelen nemen en beleid voor de lange termijn ontwikkelen.

Israël laat na een maandenlange blokkade weer sporadisch eten en hulpmiddelen toe tot de Gazastrook, maar dat is nog lang niet voldoende. Volgens de voedselwaakhond is er "onmiddellijk grootschalige actie nodig". Tom Fletcher, de VN-chef die zich bezighoudt met humanitaire zaken, stelt dat de hongersnood voorkomen had kunnen worden als Israël de toegang niet systematisch had geblokkeerd.

In een rapport in mei werd al geconstateerd dat alle inwoners van Gaza het risico liepen door hongersnood getroffen te worden.

VN-mensenrechtenchef Volker Turk noemde de hongersnood vanochtend "een direct gevolg van het handelen van de Israëlische regering". Hij zei ook dat het uithongeren van mensen voor militaire doeleinden een oorlogsmisdaad is. VN-secretaris-generaal Guterres stelt dat de hongersnood in Gaza niet ongestraft kan doorgaan.

Slechtste fase

Het IPC gebruikt voor het monitoren van honger en voedselonzekerheid vijf verschillende niveaus. In de eerste fase is er sprake van een klein voedsteltekort. In de vijfde en daarmee slechtste fase is er sprake van een extreem tekort aan voedsel en hongersnood.

Ruim een half miljoen mensen in Gaza zitten nu in de slechtste categorie. De voedselwaakhond gaat ervan uit dat dat aantal nog oploopt tot 641.000 mensen, tenzij er direct wordt ingegrepen.

De hongersnood kan nog worden gestopt en teruggedraaid, zegt het IPC. Hulporganisaties als het Rode Kruis zeggen voortdurend dat de grenzen van de Gazastrook open moeten voor het ongehinderd doorlaten van hulpgoederen.

Israël ontkent dat er sprake is van hongersnood in Gaza. Volgens het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft het IPC "een op maat gemaakt rapport gefabriceerd om daarmee Israël vals te beschuldigen".

De Nova-ransomwaregroep heeft het dreigement ingetrokken om binnenkort meer data van slachtoffers te publiceren. Een klok die aftelde tot het moment dat alle data worden gepubliceerd, is weg, en de groep wekt de suggestie de privégegevens te hebben verwijderd.

Het ging daarbij om persoonsgegevens van hoofdzakelijk vrouwen van wie weefsel in het laboratorium van Clinical Diagnostics werd onderzocht, onder andere uitstrijkjes die via Bevolkingsonderzoek Nederland werden afgenomen.

De groep schrijft dat "het verlies van geloofwaardigheid" van Clinical Diagnostics "de straf is die we hebben opgelegd". "Breek nooit afspraken die je tijdens onderhandelingen met ons maakt." Daarmee doelen ze waarschijnlijk op hun eerdere beschuldiging dat Clinical Diagnostics de politie had ingeschakeld.

Dreigement

Het is niet duidelijk waarom de hackers terugkomen van hun dreigement. Ze eisten eerder 1,1 miljoen euro in bitcoins als straf voor het overtreden van de voorwaarden, maar het is onbekend of er daadwerkelijk is betaald. Clinical Diagnostics wil daarop niet inhoudelijk reageren. Een woordvoerder van Bevolkingsonderzoek Nederland zegt ook van niets te weten.

Op de vraag of de groep de data van patiënten echt niet meer zal publiceren, reageert de Nova-ransomwaregroep tegenover de NOS: "Eer komt boven al het andere."

Sympathie voor patiënten

Opvallend is dat de Nova-aanvallers in eerste instantie schreven dat ze tot hun besluit waren gekomen "na overleg met onze leden en uit sympathie voor de patiënten". Die zin werd echter binnen vijf minuten weer verwijderd.

Waarschijnlijk doelt de groep met "leden" op de criminelen waar de groep mee samenwerkt: de Nova-groep ontwikkelt ransomware die anderen, zogenoemde affiliates, vervolgens kunnen gebruiken om bedrijven te gijzelen.

"Het lijkt mij waarschijnlijk dat die affiliates hebben gezegd: we hebben last van deze gang van zaken", zegt Pim Takkenberg van Northwave Cybersecurity, die regelmatig met internetcriminelen onderhandelt.

Het 'businessmodel' van ransomwaregroepen werkt namelijk alleen als getroffen organisaties erop kunnen vertrouwen dat de criminelen zich aan hun afspraken houden; anders is er geen reden om ze te betalen.

In dit geval eisten de aanvallers opeens opnieuw geld, omdat de voorwaarden zouden zijn geschonden, iets dat volgens deskundigen nooit eerder voorkwam. "De kans is groot de affiliates zeiden: dit raakt de bereidheid om te betalen, we lopen bij je weg", zegt Takkenberg.

Hij acht de kans klein dat de groep opnieuw van zijn besluit terugkomt en de gegevens alsnog publiceert. "Of ze de gegevens echt helemaal niet meer hebben, durf ik niet te zeggen, maar als ze de gegevens nu toch publiceren zouden ze helemaal ongeloofwaardig zijn."

Een andere kans is volgens Takkenberg dat de aanvallers en Clinical Diagnostics wel opnieuw afspraken over een betaling hebben gemaakt, en dat het dreigement daarom is ingetrokken.

Niet bang maken

De hackersgroep roept nieuwsmedia verder op om "mannen en vrouwen niet bang te maken". "Alle berichten dat er data zijn gelekt, zijn nep", schrijft de groep. Ook moet de politie "niet met vuur spelen en van ons afblijven".

In eerste instantie lekte de groep echter wel degelijk data van circa 53.000 mensen, met onder andere bsn-nummers en adresgegevens. Inmiddels zijn die gegevens van de website van de Nova-groep verwijderd, maar ze hebben wel geruimde tijd online gestaan.

Rusland doet alles om te voorkomen dat er een ontmoeting komt tussen president Poetin en de Oekraïense president Zelensky. Dat heeft Zelensky gezegd na afloop van een ontmoeting met NAVO-secretaris-generaal Rutte.

De twee spraken elkaar in Kyiv.

Een week geleden spraken Poetin en de Amerikaanse president Trump elkaar in Alaska. Na afloop meldde Trump dat Poetin had ingestemd met een rechtstreekse ontmoeting met Zelensky, maar vanuit Rusland is dat tot nu toe niet bevestigd.

Rol voor Turkije

Zelensky en Rutte spraken elkaar over veiligheidsgaranties voor Oekraïne na het beëindigen van de oorlog met Rusland. Volgens Zelensky moeten die lijken op die in artikel 5 van het handvest van de NAVO. Dat bepaalt dat als een lid wordt aangevallen de andere leden dat beschouwen als ook een aanval op hun grondgebied.

Eerder deze week kwam zo'n constructie ook al ter sprake, na het gesprek in Alaska en later bij het overleg in Washington tussen Trump, Zelensky, Rutte en een aantal Europese leiders. Volgens Zelensky heeft Turkije gezegd een rol te willen spelen bij het garanderen van de veiligheid in Oekraïne.

Zelensky drong ook opnieuw aan op verdere sancties tegen Rusland, als het land niet duidelijk laat zien dat het bereid is de oorlog te beëindigen.

Geen agenda

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov heeft over een mogelijke ontmoeting tussen Poetin en Zelensky gezegd dat daar nog geen agenda voor is. Hij werd geïnterviewd door de Amerikaanse zender NBC. Lavrov zei dat Poetin tot een ontmoeting bereid als aan een aantal voorwaarden wordt voldaan en er een duidelijke agenda is. "En dat is nu nog helemaal niet het geval", zei Lavrov.

Volgens Lavrov moet er vooraf duidelijkheid zijn over bepaalde punten. Als voorbeeld noemde hij dat Oekraïne geen lid mag worden van de NAVO en afspraken over wie welk gebied krijgt. Hij stelde dat de Oekraïense leider Zelensky overal 'nee' tegen zegt.

Meer samenwerking

Rutte benadrukte na het gesprek met Zelensky dat de NAVO aan de kant van Oekraïne staat en dat robuuste veiligheidsgaranties noodzakelijk zijn. Als doel van zijn bezoek noemde hij de verdere verdieping van de samenwerking met Oekraïne.

Rutte wees op een nieuw systeem waarmee westerse landen Oekraïne van wapens voorzien. De zogeheten Prioritised Ukraine Requirements List (PURL) is een lijst waarop Oekraïne aangeeft welk defensiematerieel het het hardst nodig heeft.

1,3 miljard euro

NAVO-landen kunnen daar dan op intekenen, de spullen in de Verenigde Staten bestellen en die in Oekraïne laten afleveren. Nederland maakte begin deze maand als eerste gebruik van PURL en bestelde voor 500 miljoen euro een pakket met Amerikaanse luchtverdedigingssystemen, munitie en ander militair materieel.

Volgens Rutte is PURL een succes en is er al voor zo'n 1,3 miljard euro aan materieel voor Oekraïne besteld. Hij prees ook de Oekraïense defensie-industrie en dan met name de productie van drones. "De NAVO-landen kunnen daar veel van leren", zei Rutte.

Hij spreekt behalve met Zelensky ook nog met de minister van Defensie Sjmyhal en bezoekt later vanmiddag een forum met Oekraïense veteranen. Later vandaag vertrekt Rutte weer uit Oekraïne.

Het Indiase parlement heeft een wet aangenomen die online gokken verbiedt. Het aanbieden, promoten en financieren van online games die draaien om geld wordt strafbaar. Wie daarvoor wordt veroordeeld kan maximaal vijf jaar cel krijgen.

In het Aziatische land zijn platforms voor kaartspellen, poker en fantasy sports populair. Vaak wordt er om geld gespeeld. Vooral fantasycricket-apps, waarbij spelers hun eigen virtuele teams samenstellen met de namen van echte cricketspelers die een wedstrijd gaan spelen, zijn geliefd.

"Deze wet is bedoeld om verslaving, financiële ondergang en sociale nood, veroorzaakt door roofzuchtige gameplatforms die gedijen op misleidende beloften van snelle rijkdom, tegen te gaan", zegt de Indiase overheid. Een op de drie inwoners heeft geld verloren met online gokken.

Investeerders teleurgesteld

In de nu aangenomen wet wordt een uitzondering gemaakt voor e-sports en educatieve spellen. De Indiase gamesector is een van de grootste ter wereld. Brancheorganisaties zinspeelden op regulering en het belasten van online gokken, in plaats van een algeheel verbod. Veel durfkapitalisten hebben geld geïnvesteerd in deze miljardensector. Vermoedelijk zullen partijen in de gamesector proberen voor zichzelf een uitzonderingspositie te krijgen. Mogelijk stappen ze daarvoor naar de rechter.

Problemen op de online gokmarkt spelen wereldwijd. In februari nam het Nederlandse kabinet maatregelen om de online gokmarkt aan banden te leggen. Maar van een algeheel verbod zoals in India is hier geen sprake. Wel is de minimumleeftijd voor deelname aan risicovolle gokspellen in Nederland verhoogd van 18 naar 21 jaar.

Nederlandse online gokmarkt

In Nederland zet Loket Kansspel zich in op preventie en vermindering van gokproblemen en houdt de Kansspelautoriteit (Ksa) toezicht op de Nederlandse online gokmarkt. De Ksa constateert grote problemen in het illegale circuit, waar honderden miljoenen euro's in rond gaat.

De nieuwe Nettelhorsterbrug bij Lochem wordt vandaag en morgen op zijn plek over het Twentekanaal geschoven. Tijdens de bouw van de brug kwamen in februari 2024 twee mensen om het leven.

Net als vorig jaar is de brug opgebouwd naast het Twentekanaal. Vanmiddag wordt hij vanaf deze plek op een speciaal voertuig op wielen verplaatst. Gisteren is hij al gedraaid. "De brug is dus direct in de goede hoek gelegd", zegt een woordvoerder van de provincie Gelderland uit bij Omroep Gelderland.

Het invaren van de 1750 ton zware brug is een tijdrovende klus. De werkzaamheden werden tot twee keer toe uitgesteld vanwege slechte weersomstandigheden.

De brug moet eerst 75 meter afleggen om bij het water te komen. Eenmaal bij de kade wordt een deel op een drijvend platform gezet. Ook dat gaat uren duren.

Over het water

Morgenvroeg rond 07.00 uur moet de brug nog tientallen meters het water over. De verwachting is dat de klus morgenavond klaar is.

Een andere brug, de Lochemsebrug, is tijdens de werkzaamheden gesloten voor auto's. Geïnteresseerden kunnen vanaf een speciale tribune vlak bij het station naar de werkzaamheden kijken.

De werkzaamheden zijn ook te volgen via een livestream:

In februari 2024 viel tijdens de bouw een van de grote brugbogen uit de takels van een kraan, dwars door een steiger, waarop bouwvakkers stonden. Twee mensen overleden ter plekke, twee anderen raakten gewond.

De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft het onderzoek nog niet afgerond. Hoe het met het onderzoek van de arbeidsinspectie staat, is niet bekend.

Het is nog niet duidelijk wanneer de Nettelhorsterbrug precies opengaat. De nieuwe provinciale weg moet nog op de brug worden aangesloten.

Het Britse Nationaal Archief heeft een document teruggevonden over de bevochten afhandeling van de erfenis van William Shakespeare. Nabestaanden ruzieden decennia na het overlijden van de schrijver over wie de eigenaar was van het huis waarin hij tot zijn dood woonde.

Toen Shakespeare in 1616 stierf liet hij het statige New Place in Stratford-upon-Avon na aan zijn dochter Susanna Hall, die er samen met haar dochter Elizabeth en schoonzoon Thomas Nash ging wonen.

Het nu gevonden document is het testament van Thomas Nash uit 1642. Bij zijn overlijden in 1647 leidde dat tot een erfkwestie, want Nash wees New Place daarin toe aan zijn neef Edward.

Verkeerd gegokt?

Susanna en Elizabeth werden daar uiteraard onaangenaam door verrast. Ze woonden nog in het huis van de beroemde toneelschrijver en waren niet van plan te vertrekken. Nash had immers helemaal het recht niet om hun eigendom weg te schenken. Mogelijk was hij ervan uitgegaan dat hij zijn vrouw zou overleven.

Neef Edward sleepte zijn aangetrouwde familie voor de rechter om het huis in handen te krijgen. Het omstreden testament werd vanwege die rechtszaak opgenomen in een juridisch archief. Hoewel het in de 19e eeuw nog genoemd werd in werken over Shakespeare, was het origineel daarna onvindbaar.

Archivaris Dan Gosling vond het nu in een doos ongesorteerde juridische stukken. "Een prachtvondst."

Wat de rechter bepaalde in de zaak is niet duidelijk. Wel is bekend dat toen Elizabeth in 1670 kinderloos stierf, ze bepaalde dat Edward "zoals afgesproken" het huis zou erven. Hij is echter nooit geregistreerd als eigenaar en het huis werd enkele jaren later afgebroken.

Het Nationaal Archief neemt het testament nu op in het Shakespeare-archief, dat op de Unesco-lijst van werelderfgoed staat. Daarin zitten bijvoorbeeld ook zijn eigen testament en een koninklijk besluit uit 1603 dat zijn toneelgroep mag optreden "als de infecties voor de pest verminderen".

Shakespeare zelf zal begrepen hebben hoe archivaris Gosling zich zal hebben gevoeld: "That what we have, we prize not to the worth whiles we enjoy it; but being lack'd and lost, why, than we rack the value", schreef hij al in Much ado about nothing. Oftewel: je waardeert iets pas echt als je het bent kwijtgeraakt.

De man die gistermiddag werd aangehouden op verdenking van een ernstig zedenmisdrijf in Zeist is een man 46, die is opgepakt in Bunschoten. Dat heeft de politie gezegd.

Daarmee wordt bevestigd wat het AD gisteren al schreef. Volgens de krant is de gearresteerde man een Georgiër, maar daar zegt de politie niets over. Volgens de krant is de man opgepakt in een pand waar arbeidsmigranten wonen.

De aanhouding volgde kort nadat beelden van de verdachte waren gedeeld, waarop hij goed te zien was. Volgens de politie was de aanhouding het gevolg van meerdere bruikbare tips.

De verdachte zit in volledige beperkingen. Dat betekent dat hij alleen contact mag hebben met zijn advocaat. De politie zegt dat er nu wat informatie naar buiten wordt gebracht, omdat de verdenking tegen de verdachte sterker is geworden. Waarop dat is gebaseerd, wordt er niet bij gezegd.

De politie benadrukt dat het onderzoek nog niet is afgerond en dat verklaringen van getuigen welkom blijven.

Hard schreeuwen

Vandaag een week geleden werd een vrouw aan het begin van de middag aan de oostkant van Zeist slachtoffer van ernstig seksueel geweld. Wat er precies is gebeurd, is niet bekendgemaakt. De man vluchtte daarna het bos in. De politie begon een grote zoekactie, die dus gisteren resultaat had.

De opgepakte man wordt ook verdacht van een ander incident, op dezelfde dag, zo'n anderhalf uur eerder. Daarbij werd een vrouw aangesproken, ook in een natuurgebied in Zeist. Toen ze hard begon te schreeuwen, ging de man ervandoor.