NOS Nieuws - Algemeen

De 31-jarige Oekraïense legerarts Valeria Zoebko werd gevangengenomen door het Russische leger en zat zes maanden vast. De tengere majoor werd gemarteld en vernederd. Ze werkte in het ziekenhuis van Marioepol aan het begin van de oorlog, toen dat werd omsingeld. Krijgsgevangenschap was onontkoombaar.

"Het was zwaar, toen we dat hoorden. Dan weet je dat niet iedereen dit traject gaat overleven", vertelt Zoebko, zittend op een parkbankje in de stad Vinnytsja in het midden van Oekraïne. Daar werkt ze nu in een militair hospitaal, waar de zwaarstgewonden van het slagveld worden opgevangen.

Inmiddels is ze weer op gewicht. In Russische gevangenschap verloor ze tien kilo, omdat ze vooral pap kreeg. "Dat is ook een vorm van marteling."

Journaliste Viktoria Rosjtsjyna

Maar ze heeft het overleefd. Dat kunnen niet alle gevangenen zeggen. Zo werd het lichaam van de Oekraïense journaliste Viktoria Rosjtsjyna onlangs door de Russen terugbezorgd. Er waren enkele organen uit verwijderd, waarschijnlijk om de doodsoorzaak te verhullen. Haar lijkenzak was - al dan niet opzettelijk - anders gelabeld.

Rosjsjtyna was naar door Rusland bezet gebied afgereisd om onderzoek te doen naar de waarschijnlijk 16.000 Oekraïeners die zijn geïnterneerd. Ze lijkt al snel te zijn opgepakt. Journalisten hebben gereconstrueerd wat er met haar is gebeurd. Ze werd onder andere vastgehouden in een berucht gevangenkamp in Taganrog, dat vlak over de Russische grens aan de zee van Azov ligt.

Ook legerarts Zoebko werd daar vastgehouden: "Dat is het wreedste wat ik in heel mijn leven heb gezien. Het maakte daar niet uit of je man, vrouw of dokter was. 's Ochtends en 's avonds waren er controles. In de gang moesten we in spreidstand staan en werd je zonder reden geslagen - omdat we gevangenen waren."

"We moesten ons volledig uitkleden en door de gangen lopen. Dan wendde niemand zich af. Daar waren ook honden bij. Die beten niet, maar werden wel losgelaten."

Elektroshocks

Ook tijdens verhoren moest Zoebko zich uitkleden. "De ondervrager zei wat hij allemaal voor vreselijks van plan was. Ik antwoordde dat dat niet ging gebeuren." De arts kwam er met een pak slaag vanaf. Ze zegt niet te zijn verkracht. Of dat met andere vrouwen wel is gebeurd, wil Zoebko niet zeggen.

Haar ondervragers beschuldigden haar ervan Russische krijgsgevangenen te hebben mishandeld en daarbij lichaamsdelen te hebben afgesneden. Om een bekentenis af te dwingen werden elektroshocks gebruikt. "De eerste keer was dat verschrikkelijk. Het geluid van dat apparaat zal ik nooit vergeten."

Systematisch mishandeld

Het Oekraïense Media Initiative for Human Rights heeft vorige week een rapport gepubliceerd naar aanleiding van gesprekken met 138 ex-krijgsgevangenen. Slaan, vernederen, hondenaanvallen en het toedienen van elektroshocks zijn volgens het rapport allemaal gebruikelijke methodes.

De conclusies van het Oekraïense onderzoek zijn in lijn met wat de Hoge Commissaris voor de Rechten van de Mens zegt over de Russische behandeling van krijgsgevangenen: dat mishandeling wijdverspreid is en systematisch wordt toegepast. De hoge VN-commissaris gaat ervan uit dat de Russische autoriteiten daarvan op de hoogte zijn en dat er ook sprake is van coördinatie tussen de veiligheidsdiensten en het Russische gevangeniswezen.

Oekraïense militairen worden structureel gemarteld in Russische gevangenissen:

Zoebko beschrijft hoe ze in haar cel in Taganrog permanent het gegil uit de kelder hoorde van medegevangenen die werden gemarteld. Ze spreekt van "specifieke methodes", maar gaat liever niet in op details. De majoor weet wat er nodig is om iemand zo te laten gillen. In plaats van over gruwelijkheden te vertellen, lacht ze liever.

Vriendelijk begroet de legerarts de bleke soldaat Rostyslav Bohoetskyi (25 jaar) - ook een ex-gevangene. Samen wandelen ze op deze zonnige dag door het park. Zoebko helpt nu voormalige krijgsgevangenen om met hun trauma's om te gaan. "Wij kunnen praten over zaken waarover je niet kunt praten met mensen die dit niet hebben meegemaakt."

Rostyslav is net uitgeruild en heeft drie jaar vastgezeten. Zijn ouders vertellen dat het niet goed met hem gaat, maar weten niet wat hij heeft meegemaakt. "Hij vertelt niks", zegt zijn moeder, die toch vooral opgelucht is.

Majoor Zoebko: "Je gaat je familie niet vertellen wat je hebt meegemaakt, dat zou ze veel te veel pijn doen. Het is onverdraaglijk voor een vader of moeder om te horen wat ze allemaal met je kind hebben gedaan."

Wie vandaag naar de beurs keek zou denken dat de beurscrash door de Amerikaanse handelsoorlog veel langer dan vijf weken geleden is. De eerste dagen van april werden vergeleken met zwarte maandag uit 1987, het faillissement van zakenbank Lehman Brothers in 2008 en de coronalockdown uit 2020.

Maar met een slotkoers van bijna 902 punten is de pijn opvallend snel voorbij. Bijna dan. Want hoe broos het vertrouwen is bleek vanmiddag. Nadat de AEX was opgeklommen tot ruim 907 punten, gleed de beurs hard omlaag toen de Europese Commissie met een lijst maatregelen kwam om de Amerikaanse importtarieven te vergelden.

De storm waar beleggers vijf weken terug in belandden, was heftig. "Bij ons stond iedereen aan", blikt bestuurslid Wendy Winkelhuijzen van Van Lanschot Kempen terug op de door president Trump uitgeroepen 'Liberation Day'. "Markten houden niet van onzekerheid. En dat gebeurde die dag", zegt de bestuurder van de bank uit Den Bosch die werkt voor rijke klanten en pensioenfondsen.

Importtarieven

Vandaag bleek maar weer eens hoe broos het vertrouwen is. Het optimisme op de beurs, mogelijk doordat de Amerikaanse president Donald Trump een handelsakkoord met Groot-Brittannië zou sluiten, duurde tot ongeveer 2 uur 's middags.

Toen verdween de winst van de dag als sneeuw voor de zon omdat de Europese Commissie mogelijke tegenmaatregelen voor de Amerikaanse importtarieven presenteerde. Brussel wil onder meer vliegtuigen, auto's en auto-onderdelen en elektrische apparatuur uit de VS extra gaan belasten.

Dat leidde tot nieuwe onrust, weliswaar niet zoals vorige maand, toen bij Van Lanschot Kempen de telefoon roodgloeiend stond. "Klanten bellen ons, wij bellen klanten zelf ook actief. Iedereen kijkt naar wat dit betekent: wat weten we en wat kan er nog komen? We vragen ook vaak aan klanten: hoeveel risico kun je aan en waar word je wel en niet nerveus van?"

Verlies door paniek

Beleggers die snel nerveus worden hebben een maand na dato nog hoofdpijn. Wie in fondsen op de AEX belegde en in de eerste twee weken alles van de hand deed, kon 10 tot 5 procent van de winst kwijt zijn. Wie het hoofd koel hield door geen aandelen te verkopen, zit vergeleken met 31 maart nu op een plus van ongeveer een procent.

Vorig jaar kregen mensen die in Amerikaanse aandelen belegden ook te maken met de terugkeer van Donald Trump. Na zijn verkiezingswinst werden via stijgende beurskoersen in New York hoge winsten behaald.

Wie nog steeds in Amerikaanse aandelen belegt moet nu nog wat langer op de blaren zitten dan beleggers in Europese aandelen. Vergeleken met Liberation Day zit de belangrijkste graadmeter van de beurs in New York, de Dow Jones, nog zo'n 1,5 procent in de min. Daartegenover is de graadmeter met Amerikaanse technologiebedrijven, de Nasdaq, de klap met een plus van bijna 4 procent weer meer dan te boven.

Instapmoment

Van Lanschot Kempen zag dat de onrust op de beurzen juist ook nieuwe beleggers aantrok. "Er waren klanten die spaargeld beschikbaar hadden en dachten: 'Hé, dit is een goed moment om in te stappen'", zegt Winkelhuijzen

Ze pleit voor realisme: "Er is veel onrust geweest, maar de onrust is ondanks het herstel nog niet weg. Wij denken dat er importtarieven voor de EU komen, maar niet op het hoge niveau dat eerder werd genoemd. En ook dan is het belangrijk om met een goede beleggende blik te kijken naar welke bedrijven worden geraakt en wat dat voor hun bedrijfsvoering en resultaten betekent."

De Amerikaanse kardinaal Robert Prevost (69) is de nieuwe paus van de Katholieke kerk. Prevost is een belangrijke curiekardinaal die een groot deel van zijn leven in Peru heeft gewoond en gewerkt. Hij heeft gekozen voor de naam Leo XIV. Het is de eerste Amerikaanse paus.

Prevost is afgestudeerd in het kerkelijk recht en een kundig bestuurder. Onder de vorige paus was hij hoofd van de afdeling die bisschoppen benoemt. Hij spreekt vloeiend Engels, Spaans en Italiaans.

De 133 kardinalen in Vaticaanstad hebben in twee dagen een nieuwe paus gekozen. Om 18.06 uur kwam er witte rook uit de schoorsteen van de Sixtijnse Kapel, het teken dat er een opvolger van de vorige maand overleden paus Franciscus is.

Vier stemrondes

Het is erg snel gegaan. Na vier stemrondes is er een nieuwe paus gevonden, zegt Anton de Wit van het Katholiek Nieuwsblad.

Volgens hem is het een "historisch conclaaf met een enorme diversiteit aan kardinalen uit landen die nooit eerder deel hebben gemaakt uit het kardinalencollege". Het had volgens De Wit alle kanten kunnen opgaan. Het college bestond uit 133 kardinalen.

Bekijk hier het moment dat er witte rook uit de schoorsteen van de Sixtijnse Kapel komt:

Duizenden gelovigen op het Sint Pieterplein hebben de witte rook uit de schoorsteen van de Sixtijnse Kapel gezien. Er brak een luid gejuich uit toen bekend werd dat de kardinalen een nieuwe paus hadden gekozen.

De Nederlandse Bisschoppenconferentie is blij dat het zo snel gelukt is om een nieuwe paus te kiezen. "Daar zijn we natuurlijk blij mee, dat het zo snel is gelukt", zegt een woordvoerder van de bisschoppenconferentie tegen persbureau ANP. "En dat er dus waarschijnlijk grote eensgezindheid is onder de kardinalen die gekozen hebben."

Het is begin mei en veel mensen vragen zich af of ze met een gerust hart de planten buiten kunnen zetten, of dat ze vanwege mogelijke nachtvorst beter nog even kunnen wachten. Die overgangsperiode in mei wordt ook wel aangeduid als IJsheiligen, naar de naamdagen van een aantal katholieke heiligen.

De ijsheiligen zijn Mamertus (11 mei), Pancratius (12 mei), Servatius van Maastricht (13 mei) en Bonifatius van Tarsus (14 mei). Volgens een volkswijsheid zijn dit de laatste dagen waarop nog nachtvorst kan optreden. Daarna is het relatief veilig om vorstgevoelige planten buiten te zetten.

Dit jaar zit vorst er ook in de komende dagen vóór 11 mei niet meer in. Het is wel fris, maar onder de 3 graden zakt het kwik niet meer. Alleen in buitengebieden (dus buiten de bebouwde kom van steden en dorpen) kan het vlak boven de grond nog aan het vriespunt komen. Maar omdat je daar in het algemeen geen plantjes poot, zou je vanaf nu die plantjes wel buiten kunnen zetten.

Zonovergoten dagen

Het weer ziet er de komende dagen warm en zonnig uit. Tot en met zaterdag zou er ook wat stapelbewolking in de middag kunnen ontstaan, daarna volgen een aantal zonovergoten dagen. Daarbij lopen de temperaturen steeds verder op. Overdag komt het kwik in de loop van het weekeinde boven de 20 graden uit en dat houden we de hele volgende week naar alle waarschijnlijkheid wel vast. De minima stijgen ook nog wat en liggen vanaf zondag rond 8 graden.

Al met al prima weer, ware het niet dat droogte zo langzamerhand ook wel een onderwerp gaat worden. Langere perioden met droogte horen, net als juist erg natte periodes, bij de klimaatverandering waar we mee te maken hebben.

Door die veranderingen mag je ook verwachten dat de kans op vorst in de nacht eerder in het jaar afneemt. Maar een afnemende kans wil niet zeggen dat je niet ook begin mei nog uitschieters naar beneden kunt verwachten. Vooralsnog is het dus wel veilig IJsheiligen een beetje aan te houden.

Nederland had de beslistermijn bij asielaanvragen in 2022 niet mogen verlengen. Dat meldt het Europese Hof van Justitie in een uitspraak. Die termijn mag alleen worden overschreden als plotseling veel meer asielzoekers een verzoek indienen, oordeelt het hof.

Het vorige kabinet verlengde de beslistermijn in 2022 van zes naar vijftien maanden. Het kabinet achtte dat nodig, omdat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) het hoge aantal asielaanvragen niet aankon. Er waren grote achterstanden ontstaan, waardoor veel asielzoekers veel langer moesten wachten op een beslissing dan de wettelijke termijn van zes maanden. Vanwege het overschrijden van de termijn van zes maanden, moest de IND miljoenen euro's aan dwangsommen betalen.

Een Turkse asielzoeker, wiens asielzaak met negen maanden was verlengd, vocht die verlenging aan in de rechtszaal. De rechtbank in Amsterdam oordeelde dat die verlenging in strijd was met de regels. Daarna werd het hoger beroep behandeld door de Raad van State. Die vroeg het Europese Hof van Justitie om uitleg te geven over de beslistermijn.

Het hof oordeelt dat de termijn alleen verlengd mag worden als het aantal asielaanvragen plotseling substantieel toeneemt. Dat was in 2022 niet het geval in Nederland. Personeelstekorten en bestaande achterstanden zijn volgens het hof geen geldige reden om de beslistermijn te verlengen.

'Kan duizenden zaken raken'

Wat dit in de praktijk betekent voor asieluitspraken in Nederland, is nog onduidelijk. De Raad van State zal de uitspraak van het EU-hof meenemen in het oordeel over de rechtszaak van de Turkse man. Daarna wordt duidelijk wat precies de gevolgen zijn voor lopende asielzaken in Nederland.

Volgens advocaat Marq Wijngaarden, die de Turkse asielzoeker bijstaat, raakt de uitspraak mogelijk duizenden lopende asielzaken. In maart had de IND in 35.730 zaken nog geen beslissing genomen na de termijn van zes maanden.

In al die zaken kunnen mogelijk dwangsommen worden opgelegd, zegt Wijngaarden tegen persbureau ANP. Zo'n dwangsom kan de overheid 100 euro per persoon per dag kosten. Zaken die inmiddels zijn afgehandeld, kunnen volgens hem geen aanspraak meer maken op een schadevergoeding.

VluchtelingenWerk, die zich ook aan de zaak verbond, noemt de uitspraak van vandaag tegen het ANP "van groot belang voor duizenden mensen die al jaren in onzekerheid verkeren".

De gemiddelde huurprijs voor een studentenkamer is januari, februari en maart dit jaar met ruim 6 procent gestegen ten opzichte van een jaar eerder. Studenten betalen nu gemiddeld 683 euro per maand, blijkt uit een nieuwe rapportage van verhuurplatform Kamernet. In de ene stad gaat het harder dan de andere: in Wageningen steeg de gemiddelde huurprijs met bijna twintig procent.

Kamernet ziet dat het aantal kamers met een paar honderd is toegenomen dit jaar, waardoor het tekort aan studentenhuisvesting groot blijft. Volgens de Landelijke Monitor Studentenhuisvesting is er inmiddels een tekort van 23.000 kamers.

"De kamerprijzen blijven stijgen, terwijl het aanbod nauwelijks toeneemt", vertelt Jim Bijwaard van Kamernet. "Dit betekent voor veel studenten: weinig keuze en hogere kosten."

Voor studenten zoals Mitchell de Vries (24) hebben de hoge prijzen directe gevolgen. Hij wilde graag in Zwolle wonen, maar vond lange tijd geen betaalbare kamer. "Ik ben daarom in Zutphen blijven wonen. Toen de prijzen in Zwolle verder opliepen was het eigenlijk nog onaantrekkelijker geworden om in Zwolle te gaan wonen."

Mitchell heeft zijn zoektocht inmiddels gestaakt. "De prijzen zijn gewoon absurd en de studiebeurs blijft achter. Het wordt eerder onmogelijk dan makkelijk."

Wetgeving drukt op het aanbod

Kamernet wijst onder andere naar nieuwe wetgeving als mogelijke verklaring voor het dalende aanbod. Wetgeving zoals de Wet Betaalbare Huur, die bedoeld is om huurprijzen eerlijker te maken, kunnen ertoe leiden dat verhuurders hun panden gaan verkopen. "De belastingdruk en strengere regels maken het voor particuliere verhuurders financieel minder aantrekkelijk om door te gaan", zegt Bijwaard. Hij roept beleidsmakers op om "effectieve en langetermijnoplossingen" te realiseren.

LSVb: studenten trekken steeds vaker aan de bel

De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) ziet de situatie met zorg aan. "Veel studenten kunnen de huur nauwelijks nog opbrengen", zegt Abdelkader Karbache, voorzitter van de LSVb. "Ze durven vaak geen actie te ondernemen vanwege hun tijdelijke huurcontract, uit angst om hun kamer te verliezen." Toch merkt de LSVb dat steeds meer studenten via huurteams juridische stappen zetten. "In tachtig procent van die zaken krijgen de studenten gelijk."

De politie heeft vorig jaar opnieuw meer drugslabs gevonden. Het waren er 167, zestien meer dan in 2023 en daarmee een nieuw record.

98 van deze productielocaties voor cocaïne, heroïne of synthetische drugs werden in woonwijken ontdekt, blijkt uit het jaarlijkse Nationaal Overzicht Drugslocaties. Dat zijn er flink meer dan in 2023, toen het er 72 waren. De meeste labs waren neergezet in een appartement of een ander soort huis.

Politiechef Willem Woelders zegt dat de veiligheid van omwonenden in het geding is door de grote risico's die criminelen nemen. "Dat het vreselijk mis kan gaan, hebben we meerdere keren gezien." Hij wijst op de explosie aan de Schammenkamp in Rotterdam begin 2024, waarbij drie mensen omkwamen.

Woelders waarschuwde vorig jaar al voor levensgevaarlijke situaties. Hij vraagt mensen om goed op te letten en verdachte signalen te melden. Begin dit jaar werd daarover ook een publiekscampagne gevoerd.

In de meeste drugslabs werden synthetische drugs gemaakt en dan met name MDMA. Dat gebeurde op 47 plekken, een stijging van bijna 50 procent. De politie schrijft dit toe aan de wereldwijd gestegen vraag naar die harddrug.

Bij de handel in cocaïne ziet de politie een nieuwe trend, namelijk de productie van procaïne. Criminelen gebruiken die pijnstiller om door de coke te mengen, het zogenoemde versnijden. Volgens de politie zetten drugsbendes hier fors op in "om zo meer winst te behalen uit de cocaïnehandel". Vorig jaar werden twintig plekken ontdekt waar procaïne werd geproduceerd.

Vermengd met mest

Bij de productie van harddrugs ontstaat ook veel chemisch afval, wat criminelen geregeld in de natuur dumpen of op straat achterlaten. In 2024 werden 217 dumpingen ontdekt, dat is het hoogste aantal sinds 2018.

Vaak werden de jerrycans of grotere vaten met vloeistoffen in de natuur gedumpt, maar niet altijd. In Amsterdam gooiden criminelen de stoffen ook in de ondergrondse afvalcontainers. Dat werd pas ontdekt toen de afvalverwerker de containers leeghaalde en er vloeistof uit de vuilniswagen liep. En in Noord-Brabant werd drugsafval vermengd met mest en over het land uitgereden.

De Europese Commissie dreigt heffingen in te voeren op verschillende Amerikaanse goederen die samen 95 miljard euro waard zijn. De Commissie wil die heffingen invoeren op het moment dat onderhandelingen met de Amerikanen over het schrappen van importheffingen niks opleveren.

De Commissie heeft een lijst opgesteld met goederen, waar de EU importtarieven op wil gaan heffen. Het gaat om landbouwproducten als noten, fruit en olijfolie. Ook staan vliegtuigen op de lijst, net als auto's en auto-onderdelen, elektrische apparatuur, camera's, jukeboxen en microfoons.

De Europese Commissie kondigde tegelijk met de presentatie van de lijst ook een procedure tegen de VS aan bij de Wereldhandelsorganisatie. Volgens de EU zijn de Amerikaanse heffingen een grove schending van de internationale handelsregels.

Onderhandelingen

Begin vorige maand kondigde Donald Trump importheffingen aan van 20 procent op alle producten die de VS vanuit de EU importeert. Kort daarna pauzeerde de Amerikaanse president die heffingen voor een periode van 90 dagen. Die tijd moest gebruikt worden voor het sluiten van handelsdeals en het verlagen of schrappen van heffingen.

Maar voor een heel groot deel van alle goederen die naar de VS gaan geldt nog altijd wel een importheffing van 10 procent. Voor auto's, staal en aluminium is de Amerikaanse heffing nog hoger: 25 procent. Ook die heffing is nog altijd van kracht.

Als tegenreactie heeft de EU vorige maand ook al een lijst opgesteld met goederen waar de EU importheffingen op wil gaan heffen. Die heffingen zijn toen gelijk met 90 dagen uitgesteld. De lijst van vandaag komt daar nu bij als extra druk op de VS, om nu toch echt serieus te gaan onderhandelen."

De Duitse inlichtingendienst noemt de Alternative für Deutschland (AfD) voorlopig niet "rechts-extremistisch" in afwachting van een rechtszaak van de partij. De inlichtingendienst komt niet terug van het besluit om de partij als zodanig te bestempelen, maar zal totdat er een uitspraak is de classificatie niet publiekelijk gebruiken.

De dienst hoopt daardoor het proces zo snel mogelijk te kunnen afronden, schrijven Duitse media.

AfD-leiders Alice Weidel en Tino Chrupalla laten in een gezamenlijke verklaring op X weten een "gedeeltelijk succes" te hebben geboekt. "Dit is een eerste belangrijke stap in de richting van onze feitelijke vrijspraak en daarmee het tegengaan van de beschuldiging van rechts-extremisme."

Bedreiging democratie

Eind vorige week werd bekend dat de Duitse inlichtingendienst de partij als rechts-extremistisch bestempelde. Volgens de dienst vormt de partij een bedreiging voor de democratie en bestaat er geen twijfel meer over dat de partij als geheel extreemrechts is. Volgens de inlichtingendienst zijn "de op etnische afkomst gebaseerde volksopvattingen die binnen de partij heersen niet verenigbaar met de vrije democratische basisorde".

Door de nieuwe status kregen de Duitse autoriteiten meer bevoegdheden om de partij in de gaten te houden. De partij zelf werd niet verboden. Dat de inlichtingendienst het stempel "rechts-extremistisch" voorlopig niet gebruikt, betekent ook dat de autoriteiten voorlopig minder ruimte hebben om de extra bevoegdheden te gebruiken.

Eerdere opschorting

In 2021 labelde de inlichtingendienst de AfD als "mogelijk rechts-extremistisch". Ook tegen dat label maakte de AfD bezwaar. De inlichtingendienst besloot daarop de term voorlopig niet te gebruiken, maar de partij werd vorig jaar niet in het gelijk gesteld door de rechter.

Bij de Bondsdagverkiezingen in februari dit jaar, werd AfD de tweede partij. In bijna heel voormalig Oost-Duitsland werd de partij de grootste.

Jongerentak Junge Alternative für Deutschland (JA) werd in 2021 al wel bestempeld als rechts-extremistisch. Dat jaar verbrak AfD de banden met de jongerenafdeling.

De brand die vandaag uitbrak bij een woonwinkel in Horst is onder controle. Dat meldt een woordvoerder van de veiligheidsregio. De brandweer is nog wel bezig met nablussen.

Ook de A73 is weer open. De snelweg werd eerder vandaag een tijdlang afgesloten vanwege zwarte rookwolken die er overheen trokken. Inmiddels komt er een stuk minder rook vrij, dus is de weg weer veilig voor verkeer.

Verloren

Ondertussen zijn brandweerlieden druk bezig met nabluswerkzaamheden aan de Bremweg. Het pand van woonketen Jysk is verloren, zegt de woordvoerder. Ook de naastgelegen dierenwinkel, waar het vuur later naar oversloeg, is niet meer te redden.

Wel zijn alle klanten en werknemers van beide winkels op tijd ontruimd. Ook bijna alle dieren konden naar buiten worden gebracht - alleen de vissen overleefden de brand niet, schrijft L1 Nieuws.

Het hele pand van de woonwinkel ging in vlammen op:

NL-alert

Bij de brand kwamen vandaag grote zwarte rookwolken vrij die in de wijde omgeving zichtbaar zijn. De wolken trokken over de A73 en richting bewoond gebied. Daarom kregen bewoners een NL-alert met het verzoek de ramen en deuren te sluiten en de ventilatie uit te zetten. Inmiddels geldt die waarschuwing niet meer.

In hoeverre er schadelijke stoffen vrijkomen, is nog onduidelijk. "Er zijn meetploegen onderweg om metingen te verrichten", aldus de woordvoerder.

Roetdeeltjes zijn neergeslagen tot het station een paar kilometer verderop, maar daar zaten geen giftige stoffen in.

Over de oorzaak van de brand is nog niks bekend.

Premier Schoof steunt minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken, die wil dat de EU onderzoekt of Israël zich nog houdt aan afspraken over mensenrechten en democratische principes. "Ik sta er natuurlijk achter. Dat is eenheid van kabinetsbeleid", zegt Schoof in een interview met NOS Stories.

PVV-leider Wilders suggereerde gisteren dat het besluit van Veldkamp om te vragen om een EU-onderzoek niet door het hele kabinet was genomen. "Waren alle ministers van alle partijen vooraf op de hoogte?, vroeg hij op X.

"Het is een besluit van minister Veldkamp", zegt Schoof daar vandaag over. "Hoe het tot stand is gekomen, daar doe ik geen uitspraken over." Maar hij steunt de stap van de Nederlandse NSC-minister van Buitenlandse Zaken "om een signaal af te geven dat we ons echt zorgen maken".

Hij voegt daaraan toe dat er vier coalitiepartijen zijn en dat het kabinet "altijd zoekt naar de steun van die vier fracties", maar dat dat niet altijd mogelijk is. Morgen zal er in de ministerraad over het besluit worden gesproken en daarin zitten ook de PVV-bewindspersonen.

Naar verwachting volgt er volgende week een debat in de Tweede Kamer. En het oordeel van PVV, VVD, NSC en BBB speelt dan een belangrijke rol. "Maar het is niet zo dat we, zeg maar, naar één fractievoorzitter luisteren ten opzichte van de stappen die wij zetten", zegt Schoof naar aanleiding van de tweet van Wilders.

Kijk hier naar het interview van NOS Stories met Schoof:

De premier denkt dat de aankondiging van Israël om de operatie in Gaza uit te breiden "heeft meegewogen" in het besluit van Veldkamp om een brief te schrijven aan EU-buitenlandchef Kallas. Hij vindt niet dat dat te laat is. "Nee hoor. Ik vind dat we echt op de juiste momenten de juiste dingen hebben gedaan."

Veldkamp maakte gisteren bekend dat Nederland de diplomatieke druk op Israël wil opvoeren. "Je hebt het recht om jezelf te verdedigen", zei hij, "maar de proporties lijken nu volledig zoekgeraakt. Dit is echt een streep in het zand."

Het kabinet heeft zich niet eerder in zulke scherpe bewoordingen over de acties in Gaza uitgelaten.

Er moet wat Nederland betreft Europees onderzoek worden gedaan naar de naleving door Israël van afspraken met de Europese Unie. Die afspraken hangen aan een handelsverdrag tussen de EU en Israël.

Er wordt op dit moment onderhandeld over verlenging van die afspraken. Nederland wil daar niet mee doorgaan zolang het onderzoek nog loopt, heeft Veldkamp aan Kallas laten weten.

De politie heeft twee verdachten aangehouden voor de ongeregeldheden van een week geleden in Scheveningen. Het zijn de eerste arrestaties voor de rellen in de badplaats.

De aangehouden verdachten zijn een jongen van 17 uit Rotterdam en een 16-jarige jongen uit Den Haag. De 17-jarige wordt verdacht van het vernielen van een politieauto en -busje, de 16-jarige van openlijke geweldpleging tegen de politie.

In Scheveningen liep het vorige week donderdag uit de hand na een oproep op sociale media om te gaan vechten. Daar waren honderden jongeren op afgekomen. Nadat zij zich tegen de politie hadden gekeerd, werd de mobiele eenheid ingezet. Groepen jongeren bekogelden de politie met onder meer stenen, fietsen en glaswerk.

Zo zag de confrontatie tussen de ME en de rellende jongeren eruit:

De politie zegt nog meer verdachten in beeld te hebben en gaat ervan uit dat nog meer mensen worden aangehouden. Vanmiddag praat de gemeenteraad in Den Haag over de rellen.

Vorige week kondigde de politie aan onder meer onderzoek te doen naar de oproepen die gedeeld werden op sociale media. Ook zei de politie te gaan kijken naar het eigen optreden en het opschalen naar de ME.

Minister Van Weel van Justitie en Veiligheid noemde de gebeurtenissen in Scheveningen op X bizar. "Wat bezielt je om onze agenten aan te vallen? Zij bewaken onze veiligheid en verdienen respect, geen geweld, geen stenenregen. Onacceptabel!"

Woningcorporaties stappen naar de rechter als het kabinet het plan om de sociale huren te bevriezen niet binnen twee weken intrekt. Volgens de woningcorporaties worden bouwen en verduurzamen daardoor onmogelijk.

Vorige maand bereikten de coalitiepartijen een akkoord over de voorjaarsnota. Onderdeel daarvan is dat de sociale huren dit en volgend jaar niet mogen stijgen.

Maar in december hadden de corporaties nog met het kabinet afgesproken dat de huren per 1 juli gemiddeld met 4,5 procent omhoog mogen. Met het kabinet was afgesproken om van een kleine 18.000 nieuwe corporatiewoningen per jaar te groeien naar 30.000 per jaar.

180.000 minder woningen

Dat is nu onhaalbaar, zeggen ze. Door de huurbevriezing hebben ze minder inkomsten, verslechtert hun financiële positie en daardoor kunnen ze veel minder geld lenen om te investeren. Ze verwachten door de huurbevriezing uiteindelijk 180.000 minder woningen te kunnen bouwen of 1,6 miljoen minder huizen te isoleren.

"Dat je zo'n ingreep doet in de investeringscapaciteit en dus het eigendom van corporaties, dat is ongekend. We denken dat het goed is dat we dan de rechter vragen om er een oordeel over te geven", zegt Liesbeth Spies, voorzitter van corporatievereniging Aedes. "Dit is heel slecht voor zittende huurders en desastreus voor het oplossen van de wooncrisis in dit land."

'Onbetrouwbare partner'

Aedes denkt een sterke zaak te hebben. "De minister heeft zelf in een Kamerdebat al aangegeven dat het ingrijpen in de huren het eigendomsrecht van corporaties aantast."

Dat mag de wetgever onder bepaalde omstandigheden doen, maar volgens Spies moeten corporaties dan wel een behoorlijke tijd van tevoren weten waar ze aan toe zijn en daarvan nu geen sprake. De huurbevriezingsplannen kwamen op 16 april naar buiten en de corporaties waren van plan om 2,5 maand later, per 1 juli, de huren te verhogen.

Ook maakt het kabinet volgens Aedes dus inbreuk op eerder gemaakte afspraken. Op de zogeheten Woontop in december is afgesproken welke investeringen corporaties de komende 10 jaar doen in nieuwbouw, onderhoud en isolatie. Om al die investeringen mogelijk te maken werd ook afgesproken dat de huren de komende jaren gematigd zouden stijgen. "De coalitiepartijen hebben deze afspraken geschonden. Het kabinet heeft dat bekrachtigd door te zeggen dat ze dit als een politiek feit accepteren. Daarmee zijn ze een onbetrouwbare partner gebleken."

'Te weinig compensatie'

De corporaties worden door het kabinet wel deels gecompenseerd voor het verlies aan huurinkomsten. In totaal krijgen ze 1,1 miljard verdeeld over drie jaar. Maar dat is volgens de corporaties veel te weinig, omdat ze in diezelfde drie jaar ruim 3 miljard euro mislopen doordat ze de huur niet mogen verhogen. Bovendien werkt de huurbevriezing van twee jaar in de jaren daarna nog door. De huren blijven dan structureel lager dan als ze wel waren verhoogd in de voorgaande jaren.

Overigens heeft woonminister Mona Keijzer duidelijk gemaakt ook niet echt blij te zijn met het huurbevriezingsplan van PVV, VVD, NSC en haar eigen partij BBB. Kort nadat het naar buiten was gekomen zei ze: "Had ik dit liever anders gezien? Ja natuurlijk." En een paar dagen geleden zei ze op X: "Volgens mij is door bijna iedereen aan die voorjaarsnotatafel onderschat wat de precieze consequenties zijn."

Ministerie: snel duidelijkheid

In een reactie op de juridische stappen erkent het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening dat "de huurbevriezing grote gevolgen heeft voor de investeringscapaciteit van woningcorporaties".

"De minister is momenteel bezig om de huurbevriezing uit te werken en oplossingen in kaart te brengen voor die investeringscapaciteit. Alles is erop gericht om zo snel mogelijk duidelijkheid te bieden."

Niet alleen de corporaties zijn tegen de huurbevriezing. In een gezamenlijke oproep keerden onder meer de provincies, gemeenten en de bouwbranche zich ertegen. En de instantie die garant staat voor de leningen van corporaties, het Waarborgfonds Sociale Woningbouw, waarschuwde deze week voor financiële problemen bij corporaties. Het fonds verwacht dat 140 van de 262 corporaties de komende vijf jaar in de problemen komen.

Hoofddorp heeft een nieuwe naam verzonnen voor een oude fontein. Omdat niet elke omwonende de oude naam Hódmezövásárhely kon uitspreken, is nu gekozen voor de Kruisdorpfontein. Kruisdorp verwijst naar de originele naam van de plek in de Haarlemmermeerpolder, toen die werd drooggelegd.

"De nieuwe naam is tenminste goed uit te spreken", zegt een omwonende bij NH. "Die vorige naam... ik kan me nog steeds niet bedenken hoe je dat toen bedacht hebt":

De fontein in het centrum van Hoofddorp werd in 2010 vernoemd naar Hódmezövásárhely, een stadje in het zuidoosten van Hongarije waarmee de gemeente Haarlemmermeer toen een stedenband had.

Hutsky-Flutsky fontein

Die vriendenband werd al in 2014 verbroken, maar de naam bleef. Tot verbazing van veel Hoofddorpers, die het onderling vaak over de Hutsky-Flutsky-fontein hadden of hun tong braken op een meer correcte uitspraak.

Uiteindelijk pakte de gemeente de kwestie op. Er werd een wedstrijd uitgeschreven om een goede nieuwe naam te verzinnen. Dat leverde serieuze, maar ook ludieke suggesties op zoals De navel van Hoofddorp, McFonteinFace en De Hongaar.

Versgewonnen land

De keus viel op Kruisdorp. Wethouder Marja Ruigrok is er blij mee: "We zijn als het Amerika van Nederland: het vers gewonnen land. De polder die ontstaan is in 1852", stelt ze. "Dan is het juist mooi als er dingen zijn die verwijzen naar de historie."

Met de nieuwe naam komt niet alleen een eind aan de discussie over de naam, maar ook over de toekomst van de fontein. Vooral door de gestegen energieprijzen ging het de laatste jaren vaak over de hoge onderhoudskosten.

Maar nu praat niemand meer over geld. Terecht, reageert de Hoofddorpse polderdichter Leo Richardson: "Hij hoort hier, zeker nu hij een nieuwe naam heeft. Het heeft iets sprankelends, iets klaterends, iets levends in zo'n centrum."

Veilinghuis Sotheby's heeft een veiling afgeblazen van juwelen uit het graf van Boeddha. India had bezwaar aangetekend tegen de verkoop van de religieuze schat. Sotheby's erkent nu dat er verdere discussie nodig is.

De grafgiften werden in 1898 gevonden, toen de Britse functionaris William Claxton Peppé in de huidige Indiase deelstaat Uttar Pradesh het graf van de religieus leider ontdekte. In urnen waarop de naam van Boeddha stond vond hij tussen de as en botresten een ongekende schat.

De stoffelijke resten gingen destijds naar de Thaise koning Rama V en werden verspreid over verschillende boeddhistische landen, waar ze nog altijd worden vereerd. De urnen en het leeuwendeel van de edelstenen gingen naar een museum in Kolkata. Peppé mocht daarnaast een deel voor zichzelf houden, zo'n 1800 robijnen, topazen, safieren en stukjes goud.

Ethische vragen

Die schat bleef sindsdien in het bezit van nazaten van Peppé, maar zijn achterkleinzonen willen de stukken nu laten veilen. Sotheby's verwachtte er gisteren op een veiling in Hongkong zeker 11 miljoen euro voor te kunnen krijgen. Een woordvoerder benadrukte dat vooraf alle ethische vragen over herkomst en eigendom van de juwelen waren meegewogen.

Toch riep de veiling veel protest op. Experts spraken van een vondst van onschatbare waarde, die voor veel gelovigen bovendien ook een grote spirituele betekenis heeft. India dreigde met juridische stappen.

Volgens de Indiase minister van Buitenlandse Zaken zijn de juwelen "het onvervreemdbare culturele en religieuze erfgoed van India en de boeddhistische gemeenschap". Verkoop daarvan is volgens hem in strijd met VN-verdragen en Indiase en internationale wetten. Sotheby's maakte zich volgens hem schuldig aan "het voortzetten van koloniaal onrecht en de onethische verkoop van religieuze relikwieën".

'Eerlijkst en transparant'

Verkoper Chris Peppé zegt dat hij vooraf alternatieven als een schenking overwogen heeft, maar dat er "bij nader inzien allerlei verschillende problemen ontdekt werden". Volgens hem is een veiling daarom "de eerlijkste en meest transparante manier" om een nieuwe eigenaar te vinden.

India is blij met het besluit van Sotheby's en spreekt van een belangrijke overwinning voor het land. Het veilinghuis laat weten dat "voor verder overleg tussen de partijen" de veiling voorlopig is uitgesteld. "We kijken ernaar uit met meer nieuws te kunnen komen als dat er is."

Het boeddhisme komt voort uit de spirituele zoektocht naar verlichting van de jonge prins Siddhartha Gautama, die zo'n 500 jaar voor Christus werd geboren. Toen hij na een beschermde jeugd het leed in de wereld ontdekte, probeerde hij door een ascetisch leven de vergankelijkheid van deze wereld te overstijgen.

Zijn inzichten groeiden uit tot de vierde religie wereldwijd, met zo'n 500 miljoen gelovigen. De urnen met de stukken werden destijds gevonden in Lumbini, volgens de overlevering de geboorteplaats van Boeddha.

Ook de eerste stemrondes op de tweede dag van het conclaaf hebben geen nieuwe paus opgeleverd. De duizenden gelovigen die vol spanning wachten op het Sint-Pietersplein zagen rond 11.50 uur opnieuw zwarte rook uit de schoorsteen van de Sixtijnse Kapel komen.

De aanwezigen ontvingen het signaal gelaten, met wat verspreid applaus. Velen richtten hun telefoon op de schoorsteen om het moment vast te leggen. Er waren overigens aanmerkelijk minder mensen aanwezig op het plein dan gisteren bij de eerste dag van het conclaaf.

Kijk hieronder naar het moment waarop er vandaag zwarte rook uit de schoorsteen kwam:

133 kardinalen zijn sinds gisteren in afzondering bijeen in het Vaticaan om een opvolger van paus Franciscus te kiezen. Over het proces achter gesloten deuren mag niets naar buiten komen, maar bekend is dat er elke ochtend en elke middag twee kiesrondes op het programma staan.

Als een kandidaat de benodigde tweederdemeerderheid behaalt (89 stemmen), wordt dat wereldkundig gemaakt met witte rook uit de schoorsteen en het luiden van de kerkklokken in de wijde omgeving. Dat moment wordt elke dag rond 12.00 en 19.00 uur verwacht, maar kan ook vroeger komen als de kardinalen er eerder al uit zijn, of later zonder opgave van reden.

Langer wachten

De grote menigte die gisteren op het centrale plein in Vaticaanstad bijeengekomen was rond 19.00 uur, moest langer dan gebruikelijk wachten op de rook. Pas bij het vallen van de duisternis, vlak na 21.00 uur, was het moment daar.

Waarom de eerste ronde bijna anderhalf uur langer duurde dan in 2013 bij Franciscus is vanwege de geheimhouding niet officieel meegedeeld. Het Italiaanse persbureau ANSA meldt dat het kwam doordat veel kardinalen nog nooit een conclaaf hebben bijgewoond en de stemronde daardoor langer duurde. Ook zou de procedure langzamer zijn verlopen doordat velen van hen geen Italiaans spreken.

Het merendeel van de kardinalen die bijeen zijn is door Franciscus aangesteld: 108 van de 133. Het gaat ook om een veel meer diverse groep dan voorheen: de kardinalen zijn afkomstig uit 70 landen, tegen 48 in bij het laatste conclaaf in 2013.

Dagenlang wachten

Hoelang het zal duren tot de groep tot een besluit komt is afwachten. Het kortste conclaaf ooit duurde in 1503 enkele uren, het langste eindigde in 1271 na 1006 dagen. De afgelopen eeuw waren er nooit meer dan elf stemrondes nodig; Franciscus, Benedictus XVI en Johannes Paulus II werden respectievelijk in vijf, vier en acht rondes gekozen.

Voorafgaand aan het begin van het conclaaf sprak de 91-jarige kardinaal Giovanni Battista Re zijn geloofsgenoten toe. Vanwege zijn anciënniteit speelde hij tot nu toe een grote rol in het proces, maar omdat hij boven de 80 is mag hij niet meestemmen. Hij vroeg zijn collega's een paus te kiezen "die de kerk en de mensheid ten goede komt".

Ook riep hij op rekening te houden met alle verschillen binnen de kerk: "Eenheid betekent niet eenvormigheid, maar een sterke en diepgewortelde gemeenschap in diversiteit".

Enkele kandidaten, van jong naar oud:

India heeft opnieuw aanvallen met drones uitgevoerd op buurland Pakistan. Daarbij zijn volgens het Pakistaanse leger zeker vier militairen gewond geraakt. Meerdere drones zijn neergehaald. Pakistan claimt ondertussen dat tientallen Indiase militairen zijn gesneuveld bij gevechten in het grensgebied.

India beschuldigde Pakistan vandaag van nachtelijke aanvallen met drones en raketten. Die zouden zijn gericht op doelen in het noorden en westen van India. De Indiase autoriteiten zeggen dat die aanval is afgeslagen door de Indiase luchtverdediging.

Volgens India zijn er in het grensgebied in Kashmir sinds woensdagochtend zestien mensen omgekomen, onder wie drie vrouwen en vijf kinderen. India zegt dat Pakistan "de intensiteit van onuitgelokt vuren" bij de omstreden grenslijn heeft opgevoerd.

Radarinstallaties aangevallen

Het Indiase leger zegt verder dat het vandaag zelf radarinstallaties in Pakistan heeft aangevallen. Het Pakistaanse leger stelt 25 Indiase drones te hebben neergehaald. Die waren op doelen in verschillende grote steden als Karachi en Lahore gericht. Een burger kwam om het leven door vallende wrakstukken.

Bij de Pakistaaanse stad Lahore is een luchtverdedigingssysteem "geneutraliseerd", zegt India. Het Amerikaanse consulaat-generaal in Lahore heeft medewerkers gewaarschuwd voor aanvallen met drones. Er zijn "drone-explosies, neergehaalde drones en mogelijke schendingen van het luchtruim in en rond Lahore" gemeld.

Gebieden ontruimd

De diplomatieke post zegt ook berichten te hebben gehad dat gebieden bij het vliegveld van de stad worden ontruimd door de autoriteiten. "Burgers die zich in een conflictgebied bevinden, wordt aangeraden te vertrekken als ze dat veilig kunnen doen."

De spanning tussen India en Pakistan is opgelopen, nadat vorige maand 26 toeristen in Kashmir werden gedood. India beschuldigt Pakistan ervan achter die aanslag te zitten. Pakistan spreekt dat tegen. Bij een Indiase raketaanval op Pakistaanse doelen werden eergisteren 31 burgers gedood, meldde Pakistan. De Pakistaanse premier Sharif zwoer de slachtoffers van die aanval te zullen wreken.

In de uitlegvideo zie je meer over waarom India en Pakistan al zo lang strijden om Kashmir:

Pakistan zegt Chinese straaljagers te hebben ingezet tegen de Indiase luchtmacht gisteren. Het land claimt vijf Indiase gevechtsvliegtuigen te hebben neertgehaald, maar India doet dat af als desinformatie. Op vragen overt de inzet van Chinese jets heeft het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken geantwoord daar niets van te weten

China, dat aan India en Pakistan grenst, heeft beide landen opgeroepen "te handelen in het belang van de vrede en stabiliteit" in de regio. Peking wil naar eigen zeggen samenwerken met de internationale gemeenschap om "om te voorkomen dat er activiteiten plaatsvinden die de situatie verder compliceren".

Rusland en de VS hebben de partijen opgeroepen terughoudendheid te betrachten. De EU roept de regeringen in Delhi en Islamabad op tot de-escalatie van de spanningen.

De Duitse wapenfabrikant Rheinmetall blijft maar profiteren van de spanningen in de wereld. Uit de cijfers over de eerste drie maanden van 2025 blijkt dat er veel meer defensiematerieel is verkocht dan in hetzelfde kwartaal vorig jaar.

Dit jaar verkocht Rheinmetall al voor ruim 1,7 miljard euro aan wapentuig, een toename van 73 procent ten opzichte van 2024. De winst verdubbelde ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Onder aan de streep bleef er 108 miljoen euro winst over.

Tanks en kogels

Rheinmetall verkoopt vooral meer defensievoertuigen. Het bedrijf levert, onder andere, tanks aan verschillende delen van de wereld.

Ook kogels verkopen goed. De verkoop van tanks vormt weliswaar een groter deel van de omzet, maar aan kogels wordt meer verdiend. In de eerste drie maanden van 2025 maakte de fabrikant ruim 19 procent winst met de verkoop van munitie.

De rek is er nog niet uit, denkt Rheinmetall. In eigen land en in het Verenigd Koninkrijk wordt de productie opgeschroefd. Ook wordt er veel verwacht van een samenwerking met Lockheed Martin. Er worden raketten gemaakt die aan de gevechtstoestellen van de Amerikaanse vliegtuigfabrikant gehangen kunnen worden.

Krijgsmacht versterken

Sinds de Russische inval in Oekraïne is de vraag naar defensiematerieel in Europa hard gestegen. Landen binnen de Europese Unie hebben met elkaar afgesproken dat ze de staatschuld mogen laten oplopen om zo hun krijgsmacht beter te kunnen versterken.

Ook de Verenigde Staten voeren de druk op. De Amerikaanse president eist dat NAVO-landen hun defensie-uitgaven opschroeven. Dat ziet Rheinmetall terug in de cijfers. "We moeten en zullen leveren," zegt topman Armin Papperger.

Overigens maakt Rheinmetall niet alleen spullen voor defensie, maar ook voor de civiele markt, zoals auto-industrie. Met die tak van het bedrijf gaat het juist niet goed.

Zeker vijf mensen zijn de afgelopen maanden in zeer kritieke toestand in het ziekenhuis beland door het gebruik van vapes, meldt RTL Nieuws op basis van eigen onderzoek. Vier van hen lagen langere tijd in coma.

De vijf die in het ziekenhuis belandden gebruikten allemaal verschillende soorten en verschillende merken vapes met smaakjes. Sinds begin 2024 zijn dit soort vapes illegaal. Alleen elektronische sigaretten met een tabakssmaak zijn nog toegestaan.

RTL vroeg 71 ziekenhuizen of zij de afgelopen tijd patiënten hadden opgenomen die klachten hadden na het gebruik van vapes. Zestien ziekenhuizen reageerden hierop dat dit inderdaad het geval was. Hun patiënten hadden onder meer klaplongen, longontstekingen of de longziekte COPD gekregen na vapen.

In vijf gevallen werden er geen andere oorzaken gevonden waardoor de patiënten zo ziek waren geworden. Zo hoestte de 28-jarige Robin plotseling grote hoeveelheden bloed op. Hij lag dagenlang in coma. Na uitgebreid onderzoek stelden de artsen dat het vapen de oorzaak was van zijn toestand.

Ernstige longziekte

In Terneuzen belandden een 19-jarige man en een veertiger vlak na elkaar in het ziekenhuis. Beide mannen moesten in coma worden gebracht om de ernstige longziekte die ze hadden opgelopen te kunnen overleven, schrijft RTL, die de behandelend arts sprak. Volgens de arts hadden de twee het niet overleefd als ze enkele uren later opgenomen waren.

Sinds eind 2023 vraagt de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde artsen om melding te maken als patiënten ziek geworden zijn na vapen. In 2024 belandden zeker veertien kinderen in het ziekenhuis nadat zij hadden gevapet. Ook dit jaar komen er meldingen binnen, ziet NVK-voorzitter Lissy de Ridder. "En dit is waarschijnlijk nog maar het topje van de ijsberg."

Ook de kinderen belandden met ernstige klachten in het ziekenhuis. "We zien onder andere ernstige astma-aanvallen, kinderen die heel benauwd zijn of een longbloeding krijgen", zegt De Ridder.

Hoge dosering

Waar roken vaak pas op de langere termijn tot gezondheidsklachten leidt, is dat in deze gevallen niet zo. "Dat heeft bijvoorbeeld te maken met een relatief hoge dosering nicotine", legt De Ridder uit.

Daarnaast zijn er allerlei ongezonde stoffen die toegevoegd worden aan vapes, die tot schade kunnen leiden. "Juist omdat het zo verschillend is, is het lastig om daar goed grip op te hebben."

Het is al langer bekend dat het gebruik van vapes niet alleen schade kan aanrichten in de longen, maar ook aan de hersenen en andere organen. Door het inhaleren komen giftige metalen diep in de longen terecht en daarna verder in het lichaam.

Ook de blootstelling aan zware metalen kan blijvende schade veroorzaken die niet alleen op de lange termijn, maar ook op de korte termijn merkbaar is, waarschuwen onderzoekers.

In 2022 onderzocht NOS Stories de gevaren van het vapen in deze video:

De markt blijft zich verder ontwikkelen, waardoor er steeds nieuwe varianten van vapes op de markt komen, ziet De Ridder. "Een nieuwe ontwikkeling is dat er inmiddels vapes met cannabis zijn."

Er is daarom een belangrijke taak voor de overheid weggelegd, zegt De Ridder. "Het is belangrijk dat de overheid de nodige maatregelen neemt, zoals voorlichting, hogere accijns en handhaving op de regels die er nu al zijn."

De Amsterdamse beurs is de klap van begin april, toen de Amerikaanse president Donald Trump wereldwijde importtarieven aankondigde, weer te boven. Op Trump's zelfverklaarde 'Liberation Day' op 2 april stond de belangrijkste graadmeter AEX op ruim 900 punten. Na een scherpe daling tot onder de 800 punten, is de AEX nu weer terug op het niveau van begin vorige maand.

Wereldwijd zakten de beurzen een maand geleden in elkaar, nadat beleggers waren geschrokken van de door Trump aangekondigde importtarieven voor tientallen landen. Zo moest er in de Verenigde Staten een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie komen. Vooralsnog is alleen een heffing van 10 procent ingevoerd. Onduidelijk is of Trump de overige 10 procent nog gaat doorvoeren.

Een week na 'Liberation Day' matigde Trump zijn toon, omdat niet alleen de koersen van aandelen van Amerikaanse bedrijven, maar ook die van obligaties en de dollar hard kelderden. Sindsdien krabbelden de beurzen weer wat op.

Vanaf 9 april ging in Amsterdam de AEX van een dieptepunt van 796 punten langzaam weer omhoog. Vanmorgen ging de index kort na de opening van de handelsdag door de belangrijke grens van 900 punten.