NOS Nieuws - Algemeen

Spanje en Portugal hebben te maken met een grote stroomstoring die grote delen van de landen platleggen. Vanuit bijna alle regio's in Spanje werd de storing gemeld. De Portugese overheid spreekt van een storing waarbij meerdere steden door het hele land zijn getroffen.

Ook waren er meldingen van stroomuitval in delen van Frankrijk, maar daar is het netwerk hersteld. Volgens Le Figaro ging het om de regio Frans-Baskenland, die grenst aan Spanje.

Miljoenen mensen zijn getroffen door de stroomstoring. Volgens de Spaanse netbeheerder is het de grootste storing die het land heeft gezien. Mogelijk duurt het nog zes tot tien uur voordat alle problemen opgelost zijn, zegt de netbeheerder.

De autoriteiten doen onderzoek naar de oorzaak. De Portugese regering sluit een cyberaanval niet uit.

In Lissabon staan de trams stil:

De stroomstoring begon kort na het middaguur. Onder meer luchthavens en het treinverkeer zijn getroffen. Zo rijden er geen treinen en staan metro's in onder meer Madrid en Barcelona stil. Verschillende metro's zijn ontruimd.

In veel steden is het chaos op de weg en staan er veel files doordat verkeerslichten het niet meer doen. De politie regelt daar op straat nu het verkeer.

De burgemeester van Madrid verzoekt inwoners van de stad om niet te reizen. Ook in verschillende regio's, zoals Andalusië, geldt dit advies. Op veel plekken in Spanje is een noodplan in werking gesteld en worden burgers opgeroepen om kalm te blijven.

Dit zijn beelden uit de metro in Madrid:

Er zijn ook berichten van mensen die vastzitten in de lift en dat vriezers ontdooien. Veel restaurants en winkels sluiten daarom hun deuren.

Portugese media schrijven over chaos op de vliegvelden, waar duizenden mensen zijn. Ook op het vliegveld van Madrid zijn problemen en vertragingen. Daarnaast zijn er problemen met geldautomaten en is het mobiele netwerk niet overal goed. Veel ziekenhuizen zijn niet in de problemen dankzij stroomgeneratoren.

Meldingen over de stroomstoring komen onder meer uit de steden Sevilla, Valencia, Barcelona, Pamplona, Madrid, Porto en Lissabon. De Spaanse Canarische Eilanden en de Balearen zijn niet getroffen.

Toptennisster Coco Gauff werd geïnterviewd tijdens de stroomstoring:

De Spaanse premier Sánchez en de minister van Energie hadden een crisisberaad met de netwerkbeheerder.

Het bedrijf dat verantwoordelijk is voor de stroomvoorziening in Spanje zegt dat sinds 13.00 uur in delen van het noorden en zuiden van Spanje de stroomvoorziening weer langzaam hersteld wordt. Onder meer uit Baskenland komen berichten dat daar weer stroom is.

De Russische president Poetin heeft opnieuw een eenzijdig staakt-het-vuren afgekondigd in de oorlog met Oekraïne. Het moet gelden van 8 tot en met 10 mei, meldt het Kremlin.

9 mei is de Dag van de Overwinning in Rusland, de dag waarop Rusland de overwinning op nazi-Duitsland viert. Hoewel het niet duidelijk is of Oekraïne instemt met het bestand, stelt Rusland dat het zal reageren als Oekraïne "het staakt-het-vuren schendt".

De Oekraïense minister Sybiha van Buitenlandse Zaken stelt op X dat Rusland "de wapens per direct moet neerleggen" als het echt uit is op vrede. "Waarom zouden we wachten tot 8 mei, als het staakt-het-vuren nu in kan gaan? Oekraïne is bereid een langdurig, duurzaam en volledig staakt-het-vuren te steunen. En dit is wat wij constant voorstellen, voor minstens 30 dagen."

'Trump wil permanent bestand'

Waarom Poetin nu opnieuw een bestand afkondigt, is onduidelijk. De Amerikaanse buitenlandminister Rubio herhaalde gisteren dat de VS stopt als bemiddelaar als de strijdende partijen niet snel een akkoord sluiten.

Op de aankondiging van het Kremlin vanmiddag reageert de woordvoerder van het Witte Huis dat de Amerikaanse president Trump geen tijdelijk maar een permanent staakt-het-vuren wil. Trump zou zich in toenemende mate frustreren over de opstelling van Poetin en Zelensky.

Eerder deze maand, met Pasen, kondigde Rusland ook al een eenzijdig staakt-het-vuren af. Beide partijen beschuldigden elkaar ervan dat bestand duizenden keren te hebben geschonden. Direct na afloop ervan startte Rusland ook weer op grote schaal met luchtaanvallen op Oekraïne.

Het Vaticaan heeft besloten dat 7 mei het conclaaf begint om een nieuwe paus te kiezen. De datum werd vandaag vastgesteld tijdens een besloten bijeenkomst van kardinalen in het Vaticaan.

Alleen de kardinalen die nog geen 80 jaar oud waren op de dag van het overlijden van Franciscus mogen stemmen in het conclaaf. Dat zijn er op dit moment 135, onder wie de Nederlandse kardinaal Wim Eijk.

Het is nog onduidelijk of alle kardinalen aan het conclaaf deel zullen nemen. Een aantal kan bijvoorbeeld door gezondheidsproblemen niet aanwezig zijn in Rome. De kardinalen komen uit alle uithoeken van de wereld.

Afgesloten van buitenwereld

Een dag voor de start van het conclaaf nemen alle kardinalen hun intrek in Casa Santa Marta, het gastenverblijf van het Vaticaan. Vanaf dat moment zullen ze worden afgesloten van de buitenwereld zodat hun keuze niet beïnvloed kan worden.

Na een eerste stemming op de eerste avond van het conclaaf zullen de kardinalen iedere ochtend en iedere middag tweemaal hun stem uitbrengen, in de beroemde Sixtijnse Kapel. Om tot paus te worden gekozen is twee derde van de stemmen nodig.

De laatste twee keer duurde het twee dagen totdat er een nieuwe paus was.

In de Sixtijnse Kapel staan twee kachels. Een voor het verbranden van de stembiljetten na iedere stemming, de andere is voor het toevoegen van een zwarte of witte kleurstof. Bij zwarte rook is er nog geen nieuwe paus gekozen, maar bij witte rook weten de mensen op het Sint-Pietersplein dat er een opvolger van Franciscus is. Die rookmomenten worden dagelijks rond 12.00 en 19.00 uur verwacht.

Paus Franciscus overleed vorige week maandag op 88-jarige leeftijd. Afgelopen zaterdag was de uitvaartmis. Hij is begraven in de basiliek Santa Maria Maggiore in Rome.

Frauderen met identiteitsbewijzen gebeurt steeds vaker met rijbewijzen en identiteitskaarten. Dat bevestigt het Expertisecentrum Identiteitsfraude en Documenten na eerdere berichtgeving in De Telegraaf. Voorheen werd er meer gefraudeerd met paspoorten, maar dat neemt nu af.

Het expertisecentrum is een samenwerkingsverband van de politie en de Koninklijke Marechaussee. Volgens plaatsvervangend hoofd Ben van der Harg van het expertisecentrum is er geen eenvoudige verklaring voor de toename in het aantal vervalsingen van identiteitskaarten en rijbewijzen.

Hij denkt dat een reden kan zijn dat rijbewijzen en identiteitskaarten in het dagelijks leven vaker gebruikt worden, maar ook dat de toename kan komen doordat dit soort kaarten makkelijker zijn om na te maken. "Een heel paspoort vervalsen is veel moeilijker dan één pasje."

Ook herkennen instanties zoals de marechaussee, de politie en de gemeente valse rijbewijzen steeds beter. Dat komt volgens Van der Harg door investeringen in kennis van het gebruik van valse documenten.

Loep en goed verstand

Het is niet makkelijker geworden om te achterhalen of een document echt of nep is, zegt hij. "Met een loep en goed verstand kom je een heel eind, maar het is niet altijd makkelijk te ontdekken." Wel zijn er volgens hem wel basisprincipes waar medewerkers van de politie en overheidsinstanties op letten bij de controle van een identiteitsbewijs.

De mensen die een vals identiteitsbewijs gebruiken zijn "heel divers" volgens Van der Harg. "Iedereen die door de politie of marechaussee staande wordt gehouden of aan de kant wordt gezet, moet een identiteitsbewijs laten zien", zegt hij. "En het is niet zo dat er een specifieke groep heel erg uit springt."

Van vervalsen voor alcohol tot identiteitsfraude

Bij valse rijbewijzen ziet het expertisecentrum vaak valse bijschrijvingen. Dat betekent dat bij de categorieën vervoersmiddelen die mensen mogen besturen, staat dat mensen bijvoorbeeld in een vrachtwagen mogen rijden terwijl ze alleen bevoegd zijn om een personenauto te besturen.

Ook ziet het expertisecentrum dat identiteitsbewijzen vervalst worden om identiteitsfraude te plegen. Vaak is identiteitsfraude "faciliterend aan andere criminaliteit", zegt hij. "Wanneer iemand een criminele activiteit onderneemt, doet diegene dat liever niet onder eigen naam."

Van den Harg zegt wel dat identiteitsfraude zelf niet veel vaker plaatsvindt en de afgelopen jaren stabiel is. "Maar het is wel fors", besluit hij.

Het Duitse Openbaar Ministerie heeft bijna alle rechtszaken geseponeerd over een racistische video die vorig jaar werd gemaakt door Duitse jongeren. In de video is te zien dat verschillende mensen onder meer "alle buitenlanders eruit" en "Duitsland voor Duitsers" roepen. Dat gebeurde op het nummer L'Amour Toujours van dj Gigi D'Agostino.

De video werd vorig jaar gemaakt bij een nachtclub op het Duitse Waddeneiland Sylt en leidde tot veel ophef in Duitsland. Naast het roepen van racistische leuzen is ook te zien dat de Hitlergroet gebracht wordt en dat twee vingers onder de neus worden gehouden als teken van een Hitlersnor.

Eén aanklacht ingediend

Het Openbaar Ministerie heeft tegen één persoon een aanklacht ingediend. Het gaat om de persoon die de Hitlergroet deed met de Hitlersnor. Als voorwaarde voor een voorwaardelijke straf moest de persoon van de rechtbank onder meer 2500 euro aan een goed doel betalen.

Een strafzaak tegen twee mannen en een vrouw is geseponeerd omdat volgens het OM de leuzen "alle buitenlanders eruit" en "Duitsland voor Duitsers" niet strafbaar zijn. Ook de omstandigheden waarin het werd geroepen nam het OM mee. Volgens aanklagers was er geen sprake van het doelbewust oproepen tot haat of vijandigheid onder de bevolking. Twee jongeren raakten wel hun baan kwijt nadat de video was uitgekomen.

De Italiaan Gigi D'Agostino, de artiest van wie het nummer werd gebruikt, liet weten dat zijn lied uitsluitend over liefde gaat. Toch waren in de maanden voor het incident op Sylt meerdere incidenten waarbij nazi-leuzen werden geroepen op het nummer.

Friedrich Merz, de beoogd nieuwe bondskanselier van Duitsland, heeft de ministers voorgedragen die namens zijn partij CDU/CSU in het toekomstige kabinet moeten plaatsnemen. De christendemocraten zullen zeven ministers leveren.

De 62-jarige Johann Wadephul is naar voren geschoven als nieuwe minister van Buitenlandse Zaken. Wadephul is een ervaren politicus en wordt gezien als een trouwe bondgenoot van Merz. Hij heeft zich de laatste jaren onder meer hardgemaakt voor het leveren van wapens aan Oekraïne.

Katherina Reiche moet de nieuwe minister van Economie worden. Zij zat tot 2015 in de Bondsdag en werkte daarna voor E.ON, een groot energiebedrijf. De 51-jarige Reiche was van 1998 tot 2015 lid van het Duitse parlement. Ook was ze eerder onder meer staatssecretaris bij de ministeries van Milieu en Transport.

Nederlands tintje

Een van de naar voren geschoven ministers heeft een Nederlands tintje. Karin Prien is geboren en getogen in Amsterdam en moet de nieuwe minister van Onderwijs worden.

Priens Joodse grootouders vluchtten begin jaren dertig naar Nederland voor het oprukkende nationaalsocialisme in Duitsland. Begin jaren 90 trok ze naar Duitsland om daar te werken.

De 59-jarige Prien, sinds 1981 lid van de CDU, was in Duitsland onder meer al minister van Onderwijs in de noordelijke deelstaat Sleeswijk-Holstein. Ze maakt zich onder meer hard voor hogere salarissen voor docenten en wil het lerarentekort aanpakken.

Wanneer het nieuwe kabinet aantreedt, is nog niet bekend. Eerst moeten de leden van de CDU en de sociaaldemocratische SPD nog instemmen met het coalitieakkoord. Ook zijn nog niet alle ministersposten ingevuld. Eerder deze maand werd het coalitieakkoord tussen CDU/CSU en de SPD gesloten.

Verkiezingen

Bij de landelijke verkiezingen in februari kwam CDU/CSU met 28,5 procent van de stemmen als grootste uit de bus. De radicaal-rechtse AfD werd tweede met ruim 20 procent van de stemmen. De sociaaldemocratische SPD verloor fors en werd met iets meer dan 16 procent de derde partij van het land.

Omdat CDU/CSU samenwerken in een coalitie met de AfD had uitgesloten, werd al snel duidelijk dat de christendemocraten en de sociaaldemocraten op elkaar waren aangewezen.

Het Openbaar Ministerie heeft excuses aangeboden aan de ex-vrouw van Wim Hof, bevestigt een woordvoerder na berichtgeving van de Volkskrant. In 2010 deed Hofs toenmalige partner Caroline aangifte van geestelijk en fysiek geweld door hem, maar daar hoorde ze nooit meer iets over.

Bij de behandeling van haar aangifte zijn fouten gemaakt, erkent het OM in een brief van afgelopen november die de Volkskrant heeft ingezien. De aangifte had "aanleiding moeten zijn om in ieder geval nader onderzoek, dan wel een uitgebreider en kritischer verhoor van Hof te laten plaatsvinden", schrijft de officier van justitie. Waarom er nooit een onderzoek werd gedaan, is volgens de officier niet meer te achterhalen.

Het OM bevestigt aan de NOS dat in november een excuusbrief is gestuurd aan de vrouw. In de maanden daarvoor waren ook al mondeling excuses aangeboden, zegt een woordvoerder. "In september 2024 is de zaak alsnog bekeken en de aangifte beoordeeld. De conclusie was dat er onvoldoende bewijs was voor geweldshandelingen dan wel bedreigingen."

Koudwatertrainingen

Wim Hof, ook wel The Iceman genoemd, staat bekend om zijn koudwatertrainingen en ademhalingsoefeningen. Ook heeft hij meerdere (extreme) kouderecords op zijn naam staan.

Afgelopen september werd de productie van een speelfilm over zijn leven stilgelegd vanwege beschuldigingen van huiselijk geweld in de Volkskrant. In het artikel vertelden Caroline en haar kinderen dat zij jarenlang fysiek en psychisch waren mishandeld door Hof.

Bloedneus en blauwe ogen

Caroline vertelde ook dat ze in 2010 aangifte had gedaan. Ze stapte naar de politie nadat Hof in mei van dat jaar door agenten op heterdaad was betrapt toen hij hun oudste zoon thuis mishandelde. De tiener liep daarbij een bloedneus en twee blauwe ogen op. Hof kreeg voor de mishandeling een taakstraf van 40 uur en een boete van 350 euro.

Bij de politie getuigde Caroline over de mishandeling, maar ook over het geweld in de negen jaar daarvoor. Zo verklaarde ze dat Hof haar had geschopt en geslagen toen ze zwanger was in 2002 en dat hij in 2006 haar keel had dichtgeknepen. De aangifte is nooit geregistreerd, blijkt nu. "Dat had niet mogen gebeuren en dat betreuren wij", schrijft het OM.

In een reactie op de publicatie in de Volkskrant ontkende Hof dat hij gewelddadig is. Over de ex-vriendin zei hij dat ze "op oorlogspad is en het nu allemaal anders wil doen voorkomen dan het was".

Het kabinet onderzoekt de invoering van een landelijke reispas waarmee mensen met een laag inkomen gratis of goedkoper buiten de spits met het openbaar vervoer kunnen reizen. Dat staat in een brief van minister Madlener en staatssecretaris Jansen (beide PVV) aan de Tweede Kamer.

De pas zou toegang geven tot trein, bus, tram en metro. Het kabinet wil op die manier mensen die op het sociaal minimum zitten meer mogelijkheden geven om te reizen. Het zou om honderdduizenden gezinnen gaan: rond de 500.000 huishoudens leven op of onder bijstandsniveau, ruim 400.000 gezinnen zitten daar net boven.

De maatregel zou gefinancierd moeten worden door 157,5 miljoen euro uit het Klimaatfonds te halen en 152,5 miljoen euro uit een Europees sociaal klimaatfonds te vragen, dat zich richt op klimaatmaatregelen tegen armoede. Het kabinet is daarnaast in overleg met lagere overheden, die zouden ook willen meebetalen aan de pas.

Kanttekeningen bij het idee zijn er ook: naast dat het plan nog door de beide Kamers moet zijn er ook vraagtekens bij het plan van de overkoepelende branche OV-NL. Eerder was de Kamer al kritisch op de plannen van het kabinet om jaarlijks 335 miljoen op het OV te bezuinigen.

Bezuinigingen

Volgens voorzitter Hatte van der Woude van de brancheorganisatie is het plan op zich een goed idee, en heeft de ov-branche er ook om gevraagd, maar gaat het de grotere problemen in de sector niet oplossen. Zij wijst erop dat er tegelijkertijd al bezuinigd wordt op het ov, terwijl het aantal reizigers de laatste jaren terugloopt. "Daardoor is het ov al duurder geworden en zijn er lijnen geschrapt."

Volgens Van der Woude zal de pas ergens van betaald moeten worden, en hebben vervoerders dan nog minder te besteden. Door de bezuinigen van de afgelopen jaren zullen vervoerders het dan niet meer "kunnen rondbreien". "Dat betekent óf duurdere kaartjes voor de andere reizigers, óf minder lijnen en haltes."

Een andere optie is volgens Van der Woude dat provincies gaan "bijpotten" maar dat zal dus ergens van betaald moeten worden en dan hebben provincies nog minder te besteden aan het openbaar vervoer. Ze pleit er daarom voor dat het kabinet de bezuinigingen van 335 miljoen per jaar terugdraait.

'Grote opgave blijft staan'

Op de vraag of de pas niet juist het aantal reizigers omhoog kan brengen verwijst Van der Woude naar Duitsland, waar ook zo'n initiatief was. Daarbij werden geen nieuwe doelgroep of nieuwe inkomsten aangeboord.

"Het ov in ons land is de laatste jaren al fors afgenomen, tien procent van de lijnen en haltes is verdwenen. Deze pas vinden wij een goed idee maar zonder extra bijkomende investeringen blijft de grote opgave voor het ov staan."

Het Nederlandse judo krabbelde bij de EK in Montenegro weer enigszins op met drie bronzen medailles. Het is een stap in de goede richting, na de Olympische Spelen in Parijs waar eremetaal voor het eerst in veertig jaar uitbleef. Maar het blijven onzekere tijden voor judoka's en trainers.

Er gaat namelijk nogal wat veranderen. Donderdag begint Guillaume Elmont als nieuwe Directeur Topsport bij de judobond en hij krijgt te maken met verschillende knopen die moeten worden doorgehakt om Nederland terug naar de judotop te leiden.

Bijvoorbeeld bij de coachstaf die aanwezig was op de EK. De contracten van de staf lopen over twee maanden af, maar er zijn nog geen gesprekken geweest over het wel of niet verlengen.

"Die gesprekken zijn op zeer korte termijn gepland, dus daar komt snel meer duidelijkheid over", vertelt Bas Meerveld, die als 'olympisch coach' de leiding had bij de EK. "Wat ik zelf wil? Dat weet ik echt nog niet, dat hangt van verschillende factoren af. Daarvoor ga ik eerst het gesprek aan."

Duidelijkheid judoka's

Als dat is gebeurd, lijkt er ook duidelijkheid te komen voor de sporters. Enkele judoka's, zoals Jelle Snippe en Jur Spijkers, gaven deze week aan behoefte te hebben aan een vaste coach.

"Als je een eigen coach hebt, dan kent diegene je door en door", vertelde Spijkers. "Dat had ik bijvoorbeeld met mijn oude coach. De coaches op de EK kennen mij ook wel, maar niet op zo'n level als mijn oude coach. Daarin neem ik de huidige coaches niks kwalijk, maar ik hoop dat ik zo'n band snel weer heb met een vaste coach."

Meerveld hoorde tijdens de EK ook een ander geluid. "Eentje waarbij sporters meer verantwoordelijkheid, regie en autonomie namen voor hun prestaties en werkwijze. Natuurlijk is het goed dat sporters een goede band hebben met een of meerdere coaches, maar uiteindelijk is het alleen maar in je voordeel als je de volledige regie in handen hebt, zodat je met iedere coach zou kunnen schakelen."

"Als je het plan leest van onze interim-directeur topsport, dan lijkt het er ook op dat we meer die werkwijze gaan hanteren. Maar dat moet straks gaan blijken als de nieuwe technisch directeur begint", blikt Meerveld vooruit.

Lichtgewichten poetsen blazoen op

In Podgorica lieten vooral de judoka's in de lichtgewichtklassen positieve dingen zien. "Ik denk dat we hebben laten zien dat we daar competitiever zijn geworden", stelt Meerveld vast. "Naomi van Krevel heeft in de categorie tot 52 kilo een mooie medaille behaald."

Bekijk de bronzen EK-medailles van Catharina, Van Lieshout en Van Krevel:

"Daarnaast zit Emiel Jaring in de gewichtsklasse tot 60 kilo kort op de wereldtop, en je vraagt je zelfs af of er niet meer in had gezeten. En ook Amber Gersjes heeft laten zien dat ze om de medailles kan strijden. Daar hebben we hard voor gewerkt, dus dat is mooi om te zien."

Zwaargewichten stellen teleur

Daartegenover staat dat er in de hogere gewichtsklassen slechts één medaille werd behaald. En dat terwijl Nederland van oudsher een judoland is dat hoge ogen gooit in de zwaargewichtklassen.

Simeon Catharina pakte in de klasse tot 100 kilogram nog wel knap brons, terwijl hij nog maar net is hersteld van een dubbele hernia.

Meer gehoopt

Meerveld had in totaal op vier medailles gehoopt. Onder aan de streep te weinig resultaat, concludeert hij.

"Als je de judoka's zelf vraagt, dan zullen zij dat ook zeggen. Van Michael Korrel mag je qua statuur en eerdere prestaties meer verwachten, maar hij had vanwege blessureleed geen ideale voorbereiding."

"Marit Kamps verliest haar strijd om het brons terwijl ze op een vorig toernooi wel van diezelfde dame wint. Dat is ook de judosport, maar in deze gewichtsklassen hebben we wel judoka's zitten die eerder hebben bewezen dat ze op het podium kunnen eindigen. We zitten nu in een nieuwe cyclus en ze zullen zich opnieuw moeten bewijzen met het oog op de Spelen van 2028."

Alle ogen gaan vanaf nu op de nieuwe Directeur Topsport. Oud-judoka Elmont begint donderdag aan zijn nieuwe baan. Met als doel om een "aardverschuiving" teweeg te brengen, zodat Nederland succesvol voor de dag komt op de Spelen van 2028 in Los Angeles en 2032 in Brisbane.

In het verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamer schreef de PVV nog dat de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR) "een ander baantje zoeken" kon. Maar het kabinet heeft nu toch besloten om het instituut te verlengen tot 2029.

De ministerraad heeft hiermee ingestemd op het voorstel van minister Uitermark (NSC) van Binnenlandse Zaken.

De NCDR werd in 2021 door de Tweede Kamer in het leven geroepen om discriminatie en racisme in de samenleving gericht aan te pakken. Dat was toen voor een termijn van drie jaar, die door het vorige demissionaire kabinet met een jaar werd verlengd tot eind 2025.

Gemengde gevoelens

Daardoor kreeg het nieuwe kabinet de tijd om zorgvuldig te beslissen over de verdere toekomst van de NCDR. De huidige Nationaal Coördinator Rabin Baldewsingh pleitte voor een wettelijke verankering, omdat het tegengaan en voorkomen van discriminatie en racisme een zaak van de lange adem is. Maar daartoe heeft het kabinet nu dus niet besloten.

Momenteel werkt de NCDR samen met het kabinet aan het derde Nationaal Programma tegen Discriminatie en Racisme, schrijft het ministerie van Binnenlandse Zaken. "Omdat dit een meerjarenprogramma is, wordt ook de NCDR meerjarig aangehouden. Het instituut blijft hiermee tot en met 2029 bestaan."

Baldewsingh zegt gemengde gevoelens over de verlenging te hebben. "Aan de ene kant ben ik ontzettend blij dat er duidelijkheid is", zegt hij. "Maar ik ben ook teleurgesteld. Want bij het instellingsbesluit stond dat bij verlenging het instituut wettelijk verankerd zou worden. En dat is niet gebeurd."

'Giftige fenomenen'

De antiracismecoördinator stuurde de afgelopen jaren aan op excuses voor het slavernijverleden, pleitte voor puntenaftrek in het voetbal bij racistische spreekkoren en adviseerde het dragen van een hoofddoek bij de politie toe te staan. Ook liet hij zich kritisch uit over het taalgebruik in politiek Den Haag en sprak van een "zweem van racisme".

Het kabinet zegt dat de aanpak van racisme en discriminatie een belangrijk onderwerp is. Zo komt de regering naar eigen zeggen op korte termijn met een plan voor de aanpak van online discriminatie.

Baldewsingh vindt dat zonder wettelijke verankering het instituut wordt overgelaten aan de grillen van het ambtelijk apparaat en de politieke realiteit. "Racisme en discriminatie zijn giftige fenomenen in de samenleving, en die moeten bestreden worden." Dat moet wat hem betreft niet "onder een politiek vergrootglas komen te liggen."

Andere rol

Wel gaat de rol van de antiracismecoördinator veranderen, laat het ministerie weten. "De NCDR moet de rol bij het aanjagen en signaleren van thema's onafhankelijk kunnen uitvoeren. Daarom wil het kabinet duidelijker onderscheid maken tussen deze adviesrol en de positie van het kabinet, die de meerjarenprogramma's uiteindelijk vast moet stellen."

Daarmee zou de functie van de NCDR meer in lijn komen met andere regeringscommissarissen, zoals bijvoorbeeld de Nationaal Coördinator Antisemitisme Bestrijding.

Baldewsingh weet nog niet hoe zijn nieuwe rol eruit gaat zien. "Het is duidelijk dat mijn functie als aanjager er is. Daar gaat wat mij betreft niet veel veranderen dan wat ik voorheen deed", meent hij. "Een advies kan aangenomen immers worden, maar kan ook in een la eindigen."

Racisme neemt toe

Hij stelt dat racisme en discriminatie in Europa en in Nederland toeneemt. Dat blijkt ook uit het jaarlijkse rapport over discriminatiecijfers. Daarin staat dat de politie en andere officiële instanties vorig jaar opnieuw meer meldingen van discriminatie binnenkregen.

Volgens Baldewsingh is dit een fenomeen dat niet binnen enkele jaren op te lossen is. "Ik hoop dat we met deze verlenging een beweging op gang kunnen krijgen om terug te keren naar het prachtige, mooie en tolerante land dat we waren."

Steeds meer mensen zijn burgerhulpverlener. Ze schieten te hulp als iemand een hartstilstand krijgt en beginnen met reanimeren. Dat is hard nodig, omdat de aanrijtijden van ambulances oplopen. Door die vrijwilligers is de kans dat je een hartstilstand overleeft de afgelopen jaren toegenomen.

Podcast De Dag verruilt het grote wereldnieuws een week voor goed nieuws. Want het nieuws is, zeker in deze tijd, vol ellende, onheil en somberte. En daarom verlaten we deze meivakantie de studio en trekken het land in voor 5 opbeurende lichtpuntjes. Met vandaag: het leven redden van een vreemde.

Reageren? Mail naar dedag@nos.nl.

Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek

Redactie: Judith van de Hulsbeek

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

De man die verdacht wordt van de moord in een moskee in Frankrijk is opgepakt in Italië. De verdachte, Olivier H., meldde zich gisteravond rond 23.00 uur bij de politie in Midden-Italië.

De moord was afgelopen vrijdagochtend in het dorpje La Grand-Combe in Zuid-Frankrijk. In de moskee in het dorp zat H. aanvankelijk samen te bidden met het slachtoffer, een man van begin 20 genaamd Aboubakar.

Maar plots stak H. tientallen keren op Aboubakar in. Hij begon zijn slachtoffer te filmen terwijl hij beledigingen over de islam schreeuwde.

De Franse openbaar aanklager, Abdelkrim Grini, bevestigt aan persbureau AFP dat H. zichzelf heeft aangegeven bij een politiebureau in de Italiaanse stad Pistoia. Er werd het hele weekend naar de man gezocht.

'Mogelijk islamofobe daad'

Olivier H. was tot nu toe niet bekend bij de politie. De Fransman is in 2004 geboren in Lyon en komt uit een Bosnische familie. Hij is werkloos en ontvangt een uitkering.

Er wordt onderzoek gedaan naar het motief voor de moord. "Er is een kans dat dit een islamofobe daad was en dat onderzoeken we als eerste, maar het is niet het enige mogelijke motief", aldus openbaar aanklager Grini.

De Franse premier Bayrou sprak op X al wel van een "islamofobe schande". De minister van Binnenlandse Zaken Retailleau heeft gevraagd om verscherpte veiligheidsmaatregelen rond moskeeën in het hele land. In Parijs werd gisteren een protestmars tegen islamofobie gehouden.

Een woning in het Gelderse dorp Ugchelen is vannacht verwoest door een brand. Het vermoeden bestaat dat de brand is aangestoken, zegt een woordvoerder van de politie. In het politieonderzoek is nog niemand aangehouden.

Een bewoner liep brandwonden op en werd met een ambulance naar het ziekenhuis gebracht. De andere bewoners zijn volgens de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland ongedeerd.

De brandweer probeerde het vuur met meerdere voertuigen te blussen, maar het huis met rieten dak ging alsnog in vlammen op. Omdat het pand aan de rand van de Veluwse bossen staat, hield de brandweer scherp in de gaten of het vuur niet oversloeg naar de omgeving.

Om iets voor 05.00 uur gaf de brandweer het sein "brand meester".

Het huis ging in vlammen op:

Natuur kun je niet bezitten, ze is van zichzelf. De mens is slechts een voogd van de natuur, belast met de taak ervoor te zorgen. Dat is het eenvoudige idee waar de inheemse Maori's in Nieuw-Zeeland al eeuwenlang van overtuigd zijn.

Het is een principe dat ook verankerd is in de Nieuw-Zeelandse wet. In 2017 kreeg de Te Awa Tupua-rivier, ook bekend als de Whanganui-river, als eerste rivier ter wereld dezelfde juridische rechten als een mens. Deze historische beslissing erkende de rivier als een levend wezen met dezelfde rechten en plichten als een rechtspersoon.

Het is het resultaat van een 140 jaar lange strijd door inheemse Maoristammen die langs de rivier wonen, vertelt Maori-riviervoogd Ned Tapa. Zijn familie woont al generaties lang aan de oever van de rivier. De Maori's hebben een speciale uitdrukking voor hun band met de rivier. "Ko au te awa, ko te awa ko au. Ik ben de rivier, de rivier ben ik. Er is geen onderscheid tussen ons", zegt Tapa.

Tapa heeft lang, zilverkleurig haar en een grote tatoeage op zijn gezicht, een moku in de Maori-taal. De tatoeage vertelt een verhaal over wie hij is en waar hij vandaan komt. De rivier speelt een belangrijke rol. "De rivier is altijd al een onderdeel van mijn leven. Ik ben praktisch geboren op de rivier, aan de rivier. En van jongs af aan zit ik al op een of ander vaartuig op het water."

Jarenlang streden lokale Maoristammen voor erkenning van hun verbinding met de rivier. "Mijn grootvader was al betrokken bij rechtszaak om de rivier te beschermen. Toen hij overleed, nam mijn vader het stokje over. En toen ik."

Sinds de rivier een rechtspersoon is, ziet hij een verandering. "De rivier is nog nooit zo schoon geweest." Ook het bos Te Urewera is erkend als een levend rechtspersoon in de Nieuw-Zeelandse wet. In januari dit jaar werd ook de berg Taranaki toegevoegd aan de lijst.

Catherine Iorns, hoogleraar natuurrecht aan de Victoria University in Wellington, legt uit hoe het werkt. "Als je de natuur een juridisch persoon maakt, dan is het van zichzelf. Het kan bezittingen hebben, en heeft het recht om dat eigendom te verdedigen."

Net als een bedrijf

Dat is minder ongebruikelijk dan het klinkt. "Ook bedrijven kunnen een rechtspersoon zijn, met rechten en plichten. Dit is hetzelfde principe." Concreet betekent het dat de belangen van de rivier worden behartigd door vertegenwoordigers van zowel de lokale Maoristam als de regering.

De zorg voor de rivier was hard nodig, zegt Tapa. Hij neemt regelmatig mensen de rivier op in zijn waka, een traditionele Maori-kano. Daar was een paar jaar geleden weinig animo voor, want de rivier was zwaar vervuild.

"Zodra iemand het toilet doorspoelde, kwam de ontlasting direct uit in onze rivier. Je zag het toiletpapier in de waterplanten hangen", zegt hij. Ook bedrijven en fabrieken langs de oevers dumpten hun chemische afval in het water.

Respect

Inmiddels worden op steeds meer plaatsen in de wereld rivieren, bossen en bergen aangewezen als rechtspersonen. Het natuurrecht is een van de snelst groeiende juridische bewegingen ter wereld. In 38 landen, verdeeld over zes van de zeven continenten, zijn er inmiddels delen van de natuur een rechtspersoon.

In Europa is de Spaanse lagune Mar Menor, die in 2022 rechten kreeg, het bekendste voorbeeld. Het was het eerste Europese ecosysteem met rechtspersoonlijkheid. "Het slaat internationaal enorm aan", zegt hoogleraar Iorns. "Mensen zijn op zoek naar een nieuw instrument, een andere manier om zich tot de natuur te verhouden."

Ook in Nederland is het een discussie. Zo zijn er groepen die ervoor pleiten om het Waddengebied of de Veluwe als rechtspersoon aan te duiden. In de Zuid-Limburgse gemeente Eijsden-Margraten is het al zover: in 2023 werd een motie aangenomen om rechten aan de natuur toe te kennen.

Inheemse volkeren vervullen voorbeeldfunctie. "Voor ons is de rivier een tupuna, een voorouder. Die kun je niet bezitten, maar hoor je te respecteren", zegt Tapa. Ook voor niet-Maori's biedt dat kansen. "Het idee van voogdijschap spreekt veel mensen aan, in plaats van eigendom. Het is de taak van ons allemaal om voor de natuur te zorgen."

Goedemorgen! Canada gaat naar de stembus en in Duitsland wordt een oordeel geveld over het coalitieakkoord. Ondertussen beginnen in Den Haag de hoorzittingen over de vraag of Israël de noodhulp mag blokkeren aan Gaza.

Eerst het weer: de ochtend begint fris, maar na zonsopgang warmt het snel op. De zon gaat uitbundig schijnen en er trekt slechts wat sluierbewolking over de noordelijke provincies. De noordoostenwind is zwak en de temperatuur stijgt naar 19 tot 23 graden. Aan de kust steekt in de loop van de middag een frisse zeewind op.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Noord-Koreaanse militairen vechten mee aan de Russische kant tegen Oekraïne. Dat heeft de Noord-Koreaanse regering bevestigd. Eerder dit jaar pakte Oekraïne enkele Noord-Koreaanse militairen op als krijgsgevangenen, waarmee duidelijk werd dat Noord-Korea zich in de strijd had gemengd. Tot nu toe had het land, een bondgenoot van Rusland, echter de inzet nog niet officieel bevestigd.

In een verklaring die via staatspersbureau KCNA werd verspreid, zegt de militaire commissie van de regerende Arbeiderspartij dat Noord-Koreaanse troepen hebben bijgedragen aan de bevrijding van Russisch grondgebied, waarmee vermoedelijk de Russische regio Koersk wordt bedoeld. Rusland zei dit weekend dat die regio, die maandenlang voor een groot deel was bezet door Oekraïne, weer volledig in Russische handen was. Oekraïne ontkent dat.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

Oud-Feyenoord coach Arne Slot heeft in zijn eerste seizoen bij Liverpool de Premier League gewonnen. Hij is de eerste Nederlandse coach die de titel binnensleepte.

Fijne dag!

Nederland loopt achter op andere Europese landen als het gaat om het vaccineren van volwassenen, waardoor vooral kwetsbare groepen gevaar lopen. Een coalitie van zorgprofessionals roept de regering op om het vaccinatiebeleid te verbeteren. De overheid zou sneller besluiten moeten nemen over de implementatie van vaccins.

In de coalitie zitten onder meer artsenfederatie KNMG, apothekersorganisatie KNMP, het Aidsfonds, het Longfonds en Senioren Netwerk Nederland. Ze noemen als voorbeeld de vernieuwde griepvaccins. Die kunnen ernstige hartproblemen voorkomen bij mensen met een medisch risico.

De Gezondheidsraad wees het ministerie van VWS al maanden geleden op het belang van de inzet van deze nieuwe vaccins. Maar de overheid heeft volgens de zorgcoalitie nog altijd geen stappen genomen om ze op te nemen in het vaccinatieprogramma.

'Waarom wachten?'

Aan het begin van de Europese immunisatieweek brengt het verbond nu een pamflet naar buiten met de titel Vooruit met Vaccineren. "Vaccineren is een bewezen effectief en veilig middel om ziekte en sterfte te voorkomen. Waarom wachten als we nu al bescherming kunnen bieden?", zegt voorzitter Ted van Essen van de Nederlandse Immunisatie Stichting.

De terugkeer van ziekten als mazelen onder kinderen onderstreept volgens de initiatiefnemers het belang van vaccineren. Bovendien is de inenting niet alleen voor jezelf, maar ook voor elkaar, aldus KNMG-bestuurslid Sylvia van der Burg. "Elke vaccinatie draagt bij aan de bescherming van kwetsbaren en voorkomt dat ernstige infectieziekten terugkeren."

Kwetsbare groepen als ouderen en mensen met een chronische aandoening zouden door de trage handelwijze van de overheid langer moeten wachten op essentiële vaccins. "Het is een land als het onze onwaardig en niet te rechtvaardigen", zegt voorzitter Margriet Schneider van de Samenwerking Infectieziekten.

Gordelroos

Ook de toegang tot vaccinaties is volgens de coalitie een knelpunt. Er zou in de praktijk nog veel onduidelijkheid zijn over de vergoeding van vaccinaties voor kwetsbare groepen onder de 60 jaar. En de vaccinatie voor gordelroos is voor ouderen soms te duur.

De initiatiefnemers hopen dat de regering met hen in gesprek wil gaan en willen toewerken naar een "effectief en toekomstbestendig vaccinatiebeleid".

De Canadese premier Mark Carney heeft de plek bezocht van de aanslag in Vancouver. Ook woonde hij in een kerk een wake bij met mensen uit de Filipijnse gemeenschap. Bij de aanslag op een Filipijns straatfeest afgelopen weekend kwamen zeker elf mensen om het leven en raakten twintig mensen gewond.

De slachtoffers zijn tussen de 5 en 65 jaar oud. Hun namen zijn nog niet bekendgemaakt. Sommige slachtoffers zijn nog in kritieke toestand, zegt Ken Sim, de burgemeester van Vancouver.

De verdachte werd na de aanval opgepakt door de politie: Kai-Ji Adam Lo (30) is een inwoner van de stad, en bekend bij de politie. Hij heeft een een geschiedenis van mentale problemen en verward gedrag. De politie sluit uit dat hij een terroristisch motief had. Lo wordt verdacht van acht gevallen van doodslag. Er worden nog meer aanklachten verwacht.

'Donkerste dag'

Carney zei dat de aanslag het land "geschokt, verwoest en diepbedroefd" heeft achtergelaten. Hij annuleerde zijn twee laatste campagnebijeenkomsten in aanloop naar de parlementsverkiezingen vandaag. Zo'n 29 miljoen Canadezen gaan naar de stembus. "In deze ongelooflijk moeilijke tijd moeten we de nabestaanden troosten, voor elkaar zorgen en ons verenigen."

De lokale politiechef Steve Rai noemde de aanslag "de donkerste dag in de geschiedenis van Vancouver" en zei tegen verslaggevers dat het "onmogelijk is te overschatten hoeveel levens zijn geraakt" door de aanslag. De verdachte handelde in zijn eentje.

Volgens getuigen reed de man zaterdag iets na 20.00 uur in een zwarte SUV langs de barrières die waren geplaatst aan het begin van het festivalgebied. Toen hij tussen de mensen was, gaf hij ineens gas. David Eby, de premier van British Columbia, zei dat de bestuurder 'opzettelijk' had gehandeld.

Bowlingkegels

"Het klonk als een Formule 1-wagen die ineens optrekt", vertelt straatverkoper Kris Pangilinan. "Ik zag lichamen hoog de lucht in vliegen. Het leek een bowlingbal die kegels raakt, en al die kegels vlogen de lucht in."

Leden van de Filipijnse gemeenschap vierden zaterdag Lapu Lapu, een evenement ter ere aan een inheemse leider die streed tegen de Spaanse kolonisatie van de Filipijnen in de zestiende eeuw. Het festival werd in Vancouver in 2023 in leven geroepen. In Vancouver aan de westkust van Canada wonen ruim 38.000 Filipijnen, zo'n 6 procent van de totale bevolking van de stad.

De organisatie achter het festival schrijft op Instagram diepbedroefd te zijn door de zinloze tragedie en dringt omstanders en familieleden aan om slachtofferhulp op te zoeken. "We leven mee met de families en slachtoffers. We moedigen iedereen aan om contact met elkaar op te nemen en elkaar te steunen. U staat er niet alleen voor."

De Filipijnse president Ferdinand Marcos jr. betuigde in een verklaring zijn medeleven aan de slachtoffers en hun families. Ook zei hij dat het Filipijnse consulaat-generaal met de Canadese autoriteiten zal samenwerken om de aanslag verder te onderzoeken.

Op sociale media worden sinds de aanslag beelden gedeeld van een verwarde man in een zwarte hoodie die staande lijkt te zijn gehouden door omstanders, in afwachting van de politie. Hij wordt door enkele mannen afgeschermd van een boze menigte, en zegt op een gegeven moment "het spijt me".

Volgens politiechef Rai werd de dader inderdaad aangehouden door burgers voordat de politie was gearriveerd, maar hij weigerde te reageren op de video.

Motief onbekend

De autoriteiten hebben nog geen motief van de man bekendgemaakt. Hij is achter gesloten deuren voor de rechter verschenen en blijft een maand in hechtenis. Op 26 mei komt hij opnieuw voor de rechter.

De laatste dodelijke aanslag op voetgangers in Canada was in 2018. Toen reed een man met een bestelbusje in op voetgangers. Tien mensen kwamen om het leven en nog eens vijftien mensen raakte gewond. De meeste slachtoffers waren vrouwen. De man kreeg levenslang.

De Noord-Koreaanse regering heeft voor het eerst toegegeven dat militairen uit het land aan Russische zijde meevechten tegen Oekraïne. In een verklaring die via staatspersbureau KCNA werd verspreid, zegt de militaire commissie van de regerende Arbeiderspartij dat Noord-Koreaanse troepen hebben bijgedragen aan de bevrijding van Russisch grondgebied, waarmee vermoedelijk de Russische regio Koersk wordt bedoeld.

Rusland zei dit weekend dat die regio, die maandenlang voor een groot deel was bezet door Oekraïne, weer volledig in Russische handen was. Oekraïne ontkent dat.

Militair verbond

Volgens de Noord-Koreaanse leiders is de bevrijding van Koersk een signaal van het "hoge strategische niveau van de stevige militaire vriendschap" tussen Noord-Korea en Rusland. "Onze strijdkrachten beschouwen het grondgebied van Rusland als hun eigen grondgebied. Zij hebben gevochten voor rechtvaardigheid en zijn helden."

De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un tekende vorig jaar een militair verbond met de Russische president Poetin, waarna zowel wapensteun als mankrachten vanuit Noord-Korea naar Rusland vervoerd werden. Volgens Oekraïense inlichtingendiensten zijn er sinds de deal zo'n 14.000 Noord-Koreanen naar Rusland gestuurd, onder wie zo'n 3000 manschappen die gesneuvelde of gewonde militairen moesten vervangen.

Geen pantservoertuigen of drones

Volgens Oekraïne hebben de Noord-Koreanen in de eerste maanden van hun inzet stevige verliezen geleden, omdat ze geen pantservoertuigen hadden en niet gewend waren aan drones. Inmiddels hebben de Koreanen zich goed aangepast aan de manier van vechten tussen Rusland en Oekraïne, zeggen Oekraïense inlichtingendiensten.

Rusland bevestigde afgelopen zaterdag al dat Noord-Koreanen aan hun kant meevochten in Koersk. In een bericht dat de regio weer was heroverd, zei legerleider Gerasimov dat ze "schouder aan schouder hadden meegevochten" en "professionaliteit, standvastigheid, moed en heldhaftigheid in de strijd" hadden laten zien.

Eerder dit jaar pakte Oekraïne enkele Noord-Koreaanse militairen op als krijgsgevangenen, waarmee duidelijk werd dat Noord-Korea zich in de strijd had gemengd. Tot nu toe had de oppermachtige Arbeiderspartij echter die inzet nog niet officieel bevestigd.

Bij Russische luchtaanvallen in Oost-Oekraïne zijn vier mensen omgekomen, melden de lokale autoriteiten. Het zou gaan om burgers. Volgens regionale bestuurders raakten zeker vijf mensen gewond, onder wie een 14-jarig meisje.

Volgens het Oekraïense leger werden bijna 150 drones gelanceerd, waarvan een groot deel werd onderschept. Een van de vier doden viel vanochtend in de regio Dnipropetrovsk. Later op de dag waren er drie bombardementen op een stad in de regio Donetsk. Daarbij werden een echtpaar (47 en 48 jaar) en een 78-jarige man gedood.

De Russische luchtaanvallen komen op een moment dat de onderhandelingen over een einde aan de oorlog volgens de VS vergevorderd zijn. President Trump wil zo snel mogelijk een doorbraak forceren en sprak afgelopen weekend een-op-een met de Oekraïense president Zelensky in Rome. Daarna uitte de Amerikaanse president openlijk kritiek op zijn Russische ambtgenoot Poetin.

'Aan het lijntje houden'

"Er was geen reden voor Poetin om raketten in woonwijken, steden en dorpen te schieten de afgelopen dagen. Het doet me afvragen of hij misschien niet de oorlog wil stoppen en dat hij me aan het lijntje houdt", zei Trump op sociale media. Ook dreigde hij met sancties, waar hij zich eerder zich nog geregeld lovend uitliet over de Russische leider.

Na zijn bericht op sociale media, zei Trump ook nog eens tegen verslaggevers dat hij "teleurgesteld" bleef in Poetin. "Ik wil dat hij stopt met schieten, gaat zitten en een deal sluit." Op de vraag wat hij zou doen als Rusland niet zou stoppen met zijn aanvallen, zei Trump: "Ik heb een heleboel dingen die ik kan doen."

Overigens zei hij in zijn persgesprek ook dat hij met Zelensky "kort" over de Krim had gesproken, maar dat het een uitgemaakte zaak was: volgens hem hadden Obama en Biden dat verkwanseld. "Waarom wordt er over de Krim gesproken? Dat is al zo lang geleden. Niemand heeft er twaalf jaar over gesproken en nu wel. Dus ik heb hem gezegd: ga Obama eens vragen, waarom hij het heeft laten gaan zonder een schot te lossen."

Trump lijkt daarmee dus opnieuw open te staan de illegale annexatie van de Krim door Rusland te bestendigen. Zelensky heeft altijd gezegd dat het voor hem geen optie is om delen van zijn land op de geven.

'Kritieke week'

Marco Rubio, de minister van Buitenlandse Zaken van de VS, zei vandaag tegen NBC News dat de komende week "kritiek" wordt. Rusland en Oekraïne zijn volgens hem dichter bij een bestand zijn dan ooit in ruim drie jaar oorlog. "Maar ze zijn er nog niet."

De bewindsman dreigde opnieuw dat de VS stopt als bemiddelaar als de strijdende partijen niet snel een akkoord sluiten. "Beide partijen moeten iets opgeven wat ze beweren te willen bereiken, en iets aan de ander bieden wat ze liever niet weggeven." Analisten vragen zich af of er daadwerkelijk iets kan worden bereikt, omdat de standpunten zo ver uit elkaar liggen.

Artikel-5-bescherming

Afgelopen vrijdag publiceerde Reuters een voorstel van Oekraïense en Europese onderhandelaars. Van de VS werden "robuuste" veiligheidsgaranties geëist. Volgens het plan moet Amerika een soort artikel-5-bescherming bieden aan Oekraïne, zonder dat er expliciet geëist wordt dat het land lid moet worden van de NAVO.

Over het eventueel opgeven van grondgebied wordt volgens het voorstel pas gepraat nadat een wapenstilstand is bereikt. De VS had eerder aangegeven dat Washington bereid is om annexatie van de Krim door Rusland te erkennen, wat leidde tot woede in Kyiv en Brussel. In het door Reuters gepubliceerde tegenvoorstel staat daar niets over vermeld.

De bronzen plaquette over de Slag om Arnhem bij de John Frostbrug in Arnhem is verdwenen. De gemeente vermoedt dat het monument is gestolen en gaat aangifte doen.

"Het is een schande dat mensen dit soort dingen doen", zegt wethouder Bob Roelofs tegen de Gelderlander. "Die mensen hebben totaal geen idee wat dit monument betekent. Het is de meest heilige plek van Arnhem, waar de herdenking van de Tweede Wereldoorlog zo intens plaatsvindt", zegt Roelofs.

Operatie Market Garden

Op de bronzen plaquette staat in het Nederlands en Engels de oorlogsgeschiedenis van de brug beschreven. De brug over de Rijn is vernoemd naar de Britse luitenant-kolonel Frost. Hij probeerde de brug in september 1944 in handen te houden bij de Slag om Arnhem, die deel uitmaakte van operatie Market Garden.

Dat lukte uiteindelijk niet door een onverwacht grote Duitse tegenstand. Frost en zijn troepen moesten zich terugtrekken, waarna de regio Arnhem verwoest achterbleef en Nederland boven de rivieren de hongerwinter meemaakte. De brug en de plaquette spelen elk jaar in september een grote rol bij de herdenking van die strijd.

De diefstal werd vrijdag opgemerkt door een gids die rondleidingen geeft over Operatie Market Garden.

Volgens Roelofs zat de plaquette goed vast. "Hij is er helemaal uit gesloopt. Hier moet wel een plan achter hebben gezeten."