NOS Nieuws - Algemeen

De grote natuurbrand die sinds dinsdag in het zuiden van Frankrijk woedt is onder controle, zeggen de lokale autoriteiten. De brand in het departement Aude, grofweg tussen Carcassonne en Narbonne, heeft in korte tijd 170 vierkante kilometer aan struikgewas, pijnbomen en landerijen in de as gelegd.

Eerder vandaag meldde de brandweer al dat de bosbrand zich minder snel kon uitbreiden dan de afgelopen dagen. Toch werd verwacht dat hogere temperaturen en hardere wind het blussen verder zouden bemoeilijken.

Veelal brandweerlieden gewond

De natuurbrand is de grootste die Frankrijk in vijftig jaar heeft meegemaakt. Een vrouw die weigerde te evacueren uit het gebied is in haar woning om het leven gekomen. Dertien mensen raakten gewond, onder wie elf brandweerlieden. Voor zover bekend zijn 25 woningen beschadigd of verwoest en 35 voertuigen in vlammen opgegaan.

Inmiddels is bekend waar de brand ontstaan is, liet het ministerie van Binnenlandse Zaken vanochtend weten. Wel moet nog worden vastgesteld waardoor de brand is veroorzaakt en of het om een ongeluk of opzet gaat.

In Kenia, vlak bij de hoofdstad Nairobi, is een medisch vliegtuig van de hulporganisatie AMREF Flying Doctors neergestort in een woonwijk. Zeker zes mensen zijn daarbij om het leven gekomen, meldt persbureau AP.

Volgens de Afrikaanse hulporganisatie steeg het vliegtuig, een Cessna Citation XLS, op in Nairobi, en was het onderweg naar Somaliland. De Keniaanse luchtvaartautoriteit bevestigt aan lokale media dat het toestel drie minuten na het opstijgen radio- en radarcontact verloor.

Een lokale functionaris van Kiambu County, de regio waar de crash plaatsvond, zegt dat er vier inzittenden van het vliegtuig zijn omgekomen. De twee andere slachtoffers zouden zich in het huis waarop het toestel is neergestort hebben bevonden.

Het is niet duidelijk of er meer mensen aan boord waren, en of er nog vermisten zijn. De politie en het leger zijn bezig de wrakstukken te bergen.

De politie heeft bijna 1600 kilo cocaïne aangetroffen in twee voertuigen in Gorinchem. De drugs hebben een straatwaarde van enkele tientallen miljoenen euro's.

Volgens omroep Rijnmond zijn vier mensen opgepakt.

In de Rotterdamse haven worden door de douane vaker dergelijke hoeveelheden onderschept, maar de politie treft die niet vaak aan.

In dit geval blijkt het te gaan om een al langer lopend onderzoek, waarover de politie nog niet veel wil zeggen. Op 26 juni is een 53-jarige man opgepakt in Ede. Hoe de politie de man op het spoor was gekomen is onbekend, wel werd bij hem bijna zestig kilo cocaïne aangetroffen.

Vervolgonderzoek

Het vervolgonderzoek leidde de politie op 8 juli naar Gorinchem, waar in twee voertuigen bijna 1600 kilo cocaïne werd aangetroffen en in beslag genomen. Drie mannen van 22, 37 en 54 jaar oud uit Rotterdam werden direct aangehouden.

Na de vondst van deze partij coke doorzocht de politie nog dezelfde dag een pand in Gorinchem. Later die dag viel de politie ook binnen in een bedrijfspand op industrieterrein Oostervaart in Lelystad, meldt Omroep Flevoland.

Of er bij die doorzoekingen meer drugs of wapens zijn aangetroffen is niet bekendgemaakt. De vier verdachten zitten nog vast, meer aanhoudingen worden niet uitgesloten.

President Trump wil dat de topman van de Amerikaanse chipfabrikant Intel opstapt. Hij stelt dat er sprake is van een flinke belangenverstrengeling, maar geeft verder geen uitleg.

"Er is geen andere oplossing", schreef hij op Truth Social. Na deze uitspraken daalden de aandelen van het bedrijf met 3,5 procent. De chipfabrikant is een van de drie belangrijkste producenten ter wereld, samen met het Taiwanese TSMC en het Koreaanse Samsung.

De hoogste baas, de Amerikaan Lip-Bu Tan, zou voordat hij bij Intel werkte in honderden Chinese bedrijven hebben geïnvesteerd. Sommige daarvan hebben banden met het Chinese leger, ontdekte persbureau Reuters dit jaar.

Tan zou tussen maart 2012 en december 2024 zeker 200 miljoen dollar hebben geïnvesteerd, onder andere in Chinese chipbedrijven. In maart dit jaar werd hij de hoogste baas van Intel.

Vragen van senator

Reuters meldde deze week dat de Republikeinse senator Tom Cotton de voorzitter van de raad van bestuur van Intel vragen had gesteld over Tans banden met Chinese bedrijven.

"Amerikaanse bedrijven die overheidssteun krijgen moeten verantwoordelijk omgaan met belastinggeld en zich houden aan strenge veiligheidsvoorschriften", schreef Cotton erover op X.

Correspondent Verenigde Staten Sjoerd den Daas:

"Onorthodox voor een Amerikaanse president is het, om op te roepen tot het opstappen van een bestuursvoorzitter van een beursgenoteerd bedrijf. Niet voor Trump, die zich graag en veelvuldig mengt in alle facetten van de samenleving.

Trumps oproep lijkt vooral ingegeven door een onderzoek van persbureau Reuters, waarin geschreven werd over de belangen die Tan de afgelopen jaren opbouwde in Chinese chipbedrijven. Tan stond eerder aan het roer van een bedrijf dat afgelopen week erkende Amerikaanse exportrestricties te hebben overtreden.

Washington is al langer bezig chipbedrijven meer te laten investeren en produceren in Amerika, en probeert Chinese toegang tot geavanceerde chiptechnologie af te knijpen. Onder Trump is dat geïntensiveerd.

Sommige analisten zeggen dat Tans kennis van de Chinese markt een voordeel kan zijn, in een tijd waarin Amerika en China zijn verwikkeld in een strijd om technologische superioriteit. Anderen zien het juist als politiek risico, in een tijd waarin banden met China onder het vergrootglas liggen.

Intel, ooit een voorloper, loopt mijlenver achter op zijn concurrentie. Vooral als het gaat om de ontwikkeling van AI-chips. Om de inhaalslag te maken kreeg het de afgelopen jaren miljarden aan steun vanuit de overheid. Trump zal stappen willen zien van Intel die zijn beleid zullen ondersteunen."

De chipmaker heeft nog niet gereageerd op de uitspraken van Trump. Gisteren zei een woordvoerder dat zowel Intel als Tan "zeer toegewijd is aan de nationale veiligheid van de VS en de integriteit van onze rol in het Amerikaanse defensie-ecosysteem".

Het bedrijf wil ook in gesprek met de senator.

De Amsterdamse politie is op zoek naar drie fietsers die meer weten van de sabotage van het spoor tijdens de NAVO-top. Onbekenden staken toen meerdere belangrijke kabels in brand, waardoor het treinverkeer van en naar Schiphol de hele dag platlag. Tot nu toe is niemand opgepakt.

De politie komt voor het eerst met meer informatie over wat er op 24 juni is gebeurd bij het spoorviaduct over de Oeverlandenweg in Amsterdam Nieuw-West, meldt AT5. Tegelijkertijd zoekt de politie een aantal "belangrijke getuigen", onder wie de fietsers.

Op 24 juni werd al nadrukkelijk rekening gehouden met een misdrijf. Nu is de politie er zeker van dat de brand in de kabels is aangestoken, waarschijnlijk om bij het begin van de NAVO-top het treinverkeer te ontregelen.

Brandversnellende middelen

Koperdiefstal, een technisch mankement of een ongeluk worden uitgesloten. Uit forensisch onderzoek blijkt dat "brandversnellende middelen" zijn gebruikt. Daarom noemt het onderzoeksteam brandstichting nu "het meest aannemelijk".

Uit het onderzoek blijkt dat de brand vermoedelijk tussen 02.51 uur en 03.21 uur op 24 juni is aangestoken. Vijf mogelijke getuigen kunnen daar meer over vertellen, zegt de politie.

Zo fietsten drie mensen die nacht rond 03.00 uur onder het bewuste spoorviaduct door. Het onderzoeksteam is ook op zoek naar een taxichauffeur en zijn passagier, die rond 03.30 uur werd afgezet in de omgeving.

Op een KLM-vlucht naar Amsterdam heeft een oververhitte powerbank tot rookontwikkeling in de cabine geleid. Het vliegtuig was onderweg vanuit Sao Paolo in Brazilië. Het cabinepersoneel heeft het chemische ontbrandingsproces gestopt.

De vlucht vertrok dinsdagavond lokale tijd naar Nederland. Vier uur voordat het vliegtuig zou landen ontstond er veel rook in de cabine, afkomstig van het apparaat in een rugzak.

Beelden

De Braziliaanse passagier Simone Malagoli filmde het incident. Op de beelden die ze deelde op sociale media is te zien hoe passagiers hun gezichten bedekken met kussens en dat personeel rondloopt met brandblussers en speciale maskers over hun hoofd ter bescherming.

Een woordvoerder van KLM zegt dat de powerbank "snel en volgens procedures is geblust". Ook zijn de passagiers door het cabinepersoneel gerustgesteld, aldus de woordvoerder.

De vliegmaatschappij laat weten dat dit de eerste keer is dat er een dergelijk incident met een powerbank heeft plaatsgevonden, maar dat de vlucht veilig is voortgezet.

Langs en in wandelpaden in het Amsterdamse Bos zijn opvallende hoeveelheden van de zware metalen vanadium en chroom gevonden. Dit blijkt uit een studie die in opdracht van de gemeente is uitgevoerd.

In het populaire recreatiegebied zijn kilometers aan fiets- en wandelpaden aangelegd met een dunne laag Duomix, een materiaal dat grotendeels bestaat uit vervuilende staalslakken. Dit jaar ontstonden daar zorgen over en werd om een onderzoek gevraagd.

Staalslakken, een soort steenachtig materiaal, zijn resten die ontstaan bij de productie van staal door Tata Steel. Het werd tot voor kort zonder veel beperkingen gebruikt als goedkoop bouwmateriaal, bijvoorbeeld bij de aanleg van wegen en op fiets- en wandelpaden. Maar door onderzoek van onder andere het RIVM is al jaren duidelijk dat er schadelijke stoffen uit kunnen komen als het materiaal in contact komt met grond- of regenwater.

Na druk van de Tweede Kamer greep staatssecretaris Aartsen (VVD) van Milieu en Openbaar Vervoer deze zomer in. Hij stelde een gedeeltelijk verbod van een jaar in op het gebruik van staalslakken vanwege de schadelijke eigenschappen. Volgens hem moet eerst onderzocht worden of het materiaal op een veiliger manier gebruikt kan worden.

Worstcasescenario

Volgens ecotoxicoloog Milo de Baat van de Universiteit van Amsterdam is in het Amsterdamse Bos sprake van "onverantwoord gebruik" van staalslakken. "Effectief is dit het verplaatsen van een afvalprobleem in het milieu met vervuiling tot gevolg."

Hij wijst erop dat de zware metalen in staalslakken niet afbreken en zich ophopen in de omgeving. "Het gaat om kilometers bijna pure staalslakken. Dat zijn een hele hoop zware metalen die langzaam de bodem in lekken."

Ook Paul Scheepers, toxicoloog verbonden aan de Nijmeegse Radboud Universiteit, vindt de hoge waarden zorgwekkend. "Waar ik bezorgd over ben is een worstcasescenario waarbij wandelaars dit materiaal onder hun schoenen hebben en dit naar binnen lopen. Dit soort materiaal kun je moeilijk verwijderen met de stofzuiger en ik vrees dat kankerverwekkende metalen kunnen gaan stapelen. Dat kan op de lange termijn bijdragen aan een verhoogd risico op gezondheidsproblemen."

Geen meldplicht

De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied, die gaat over milieuhandhaving in het gebied, vindt het niet nodig om de paden af te graven. "Ja, deze situatie is onwenselijk, maar er is geen acuut risico", zegt specialist bijzondere bouwstoffen Vincent Vrolijk.

"In samenspraak met een aantal GGD's is een afweging gemaakt van waar het moet worden weggehaald. Zij zien risico's op kinderspeelplaatsen en plekken waar mensen in direct contact komen met het materiaal. Hier is dat niet zo." De dienst blijft wel de omgeving monitoren. Inmiddels is er in Amsterdam ook een meldplicht voor staalslakken.

De vraag waar nog meer staalslakken zijn gebruikt, is volgens de omgevingsdienst niet makkelijk te beantwoorden. Manager bodemtoezicht Michael Stolk: "Tot voor kort was er geen meldplicht. Het is dus heel lastig om te achterhalen waar het ligt."

Dilemma's

Deskundige Milo de Baat benadrukt dat de paden in het Amsterdamse Bos niet op zichzelf staan. Bekend is dat het materiaal op zeker honderd locaties is gebruikt en vermoedelijk ligt dat aantal nog een stuk hoger.

De Baat: "De invloedssfeer lijkt klein, maar als dit op veel meer plekken op deze manier is toegepast, kan dat samen toch een grote impact hebben." Zo kunnen de metalen bijvoorbeeld in rivieren en sloten terechtkomen en daar voor schade zorgen.

Volgens De Baat zou de beste oplossing zijn om het materiaal weg te halen. Maar hij ziet ook dat dit leidt tot dilemma's voor lokale overheden. "Het mag niet meer gebruikt worden als bouwmateriaal, dus je wil het eigenlijk opruimen. Maar zolang er geen goede saneringsopties zijn, los je de vervuiling daar niet mee op. De vraag is: waar laat je het?"

Een 44-jarige man uit het Belgische Knokke-Heist is door de rechtbank in Middelburg veroordeeld tot tien jaar cel en tbs met dwangverpleging. Hij stak in januari zijn stiefvader dood op de rondweg bij Oostburg in Zeeuws-Vlaanderen. Ze waren samen onderweg naar een afkickkliniek in België.

Bij de steekpartij speelde de jarenlange alcoholverslaving van de 44-jarige man een grote rol, bleek in de rechtszaak waarover Omroep Zeeland bericht.

De Belg kwam begin dit jaar uit een stukgelopen lange relatie. Hij was gefrustreerd dat hij zijn kinderen minder mocht zien en was erg aan de drank. Een maand eerder was hij ontslagen uit een verslavingskliniek.

Fles tequila

Hij was in een vakantiehuisje in Breskens beland, maar viel daar terug in zijn drankgebruik. Op 15 januari kocht hij een fles tequila die hij achter elkaar leegdronk. Vervolgens sloopte hij een deel van het interieur van het huisje.

De eigenaar van het vakantiehuisje meldde dat bij de politie, die op 16 januari met de man sprak en hem dringend adviseerde opnieuw naar een afkickkliniek te gaan.

Geen vervoer

Toen op dat moment geen vervoer beschikbaar bleek besloten de stiefvader en de moeder van de man om hem die avond nog met de auto naar een kliniek te brengen.

In de tussentijd had hij evenwel een fles cognac gekocht, die hij nog voordat hij in de auto stapte half leeg dronk. Vlak daarna ontstond ruzie. De man dronk de fles cognac leeg en stak daarna zijn 67-jarige stiefvader in de nek. De man bloedde dood.

Na het steekincident sloeg de verdachte op de vlucht. Een paar uur later werd hij opgepakt in het nabijgelegen Zuidzande.

Doodslag

De rechtbank oordeelde dat de man zijn stiefvader in een opwelling heeft doodgestoken. Er is dus sprake van doodslag en niet van moord.

Omdat de rechtbank de kans op herhaling aanwezig acht kreeg de man een celstraf van tien jaar opgelegd en tbs in een gesloten kliniek. Ook moet hij bijna 40.000 euro schadevergoeding betalen aan de nabestaanden.

De bosbranden in het zuiden van Frankrijk breiden zich nog steeds uit. Volgens persbureau Reuters zijn inmiddels tweeduizend inwoners en toeristen gevlucht. Nederlanders die in het gebied wonen, zijn bang dat ze hun huis moeten verlaten.

Eén van hen is de van oorsprong Groningse Astrid Mellema. Het vuur kwam dinsdagavond tot een paar kilometer van het dorp waar ze woont, Fraissé-des-Corbières. Vandaag laait de brand opnieuw op. "Ik heb de tassen al klaarstaan met paspoorten, contant geld, kleding en voer voor mijn hond en kat", zegt Mellema.

Als we met haar bellen, staat ze op het kerkhof. Daar heeft ze nog een beetje mobiel bereik, al hapert de verbinding flink. "Het halve dorp staat hier, want alle masten zijn stuk. Thuis heb ik geen mobiel bereik meer en sinds gisteravond ook geen internet via de kabel."

Mellema's huis ligt zo'n beetje aan de rand van het dorp. Ze moet er niet aan denken dat het vuur het dorp bereikt. "Mijn huis ligt bij een stuk land met een paar dode bomen. Als daar brand in komt, ben je aan de goden overgeleverd."

Toen het vuur dinsdagavond heel dichtbij kwam, nam ze maatregelen om haar huis te beschermen. "Ik hoorde dat je natte handdoeken over de ramen moet hangen, zodat het vuur minder kans heeft om naar binnen te komen. Dat heb ik dan maar gedaan. Ook heb ik emmers gevuld en het bad vol laten lopen om te kunnen blussen."

Of ze bang is geweest? "Nee, dat is het gekke. Ik ging over in een extreem rustige stand. Je kunt maar beter je kop erbij houden. Toen ik mijn spullen pakte, schoten er wel wat gekke gedachtes door mijn hoofd. In mijn kast hangen leuke zomerjurkjes en shirtjes. Toen ik de deur dicht deed, dacht ik: misschien zie ik ze nooit meer."

Vanmiddag ziet ze weer rookwolken achter de heuvels van haar dorp Fraissé-des-Corbières verschijnen. "Ik zie allemaal blusvliegtuigen die kant op gaan", zegt ze.

In het iets noordelijker Montbrun des-Corbières runt Johanna van der Spek samen met haar man een chateau. Het ligt op ongeveer 25 kilometer ten noorden van gebied waar de branden woeden. Haar zoons zitten beiden als vrijwilliger bij de brandweer. Ze helpen sinds gisteren mee met blussen.

Van der Spek: "Ze hebben brandweermannen uit alle departementen ingezet." In het dorp zag ze ook deze ochtend continu brandweerwagens voorbijrijden. Ook waren er brandweermannen die op ligstoelen langs de weg probeerden uit te rusten. Vanuit allerlei dorpjes brengen mensen hen eten."

"De dorpen naast ons zijn vanochtend al ontruimd. Hoewel we hier een aantal kilometers van de brand zitten, merk, ruik en zie je de rookwolken. Vanochtend lag er een aslaag op de auto's", zegt Van der Spek.

Bang is ze wel even geweest, omdat het dorp omringd wordt door dennenbomen. "Gelukkig is de wind vannacht gaan liggen, maar die schijnt hier later in de middag weer aan te trekken en meer landinwaarts te gaan. Mijn zoons werken beiden al meer dan vijftien jaar bij de brandweer, maar zo'n grote brand hebben ze nog nooit gezien."

De komende dagen is het afwachten wat er gaat gebeuren. Mellema: "Het blijft droog. Alles wat dinsdag nog niet brandde, kan opnieuw vlam vatten. Komend weekend wordt het weer 35 graden en valt er geen regen. Het risico op bosbranden blijft heel hoog. Het is heel heftig."

Het is een snoeihard oordeel van de rechter: voormalig Jumbo-topman Frits van Eerd is schuldig aan witwassen, omkoping en valsheid in geschrifte. Daarvoor moet hij twee jaar de cel in. Een harde klap voor Van Eerd, die uitging van vrijspraak, zo laat zijn advocaat na afloop weten.

"We zijn verbaasd", zegt advocaat Robbert Jonk. "Alle verklaringen van Van Eerd worden terzijde geschoven." Hij acht de kans groot dat ze in hoger beroep gaan. Van Eerd mag dat hoger beroep in vrijheid afwachten.

De zaak rond Van Eerd kwam in 2022 aan het rollen. De politie vond tijdens huiszoekingen 4,5 ton aan contant geld in zijn huis. Geld dat de Jumbo-topman had gekregen van autohandelaar Theo E, die het weer had verkregen uit criminele activiteiten.

Gedragregels Jumbo

De rechter is vooral hard over de rol van Van Eerd als directeur. Van Eerd handelde in strijd met de eigen gedragsregels van Jumbo. De rechtbank haalde in zijn uitspraak een filmpje aan dat Van Eerd had opgenomen om nieuwe medewerkers te wijzen op de gedragsregels.

"Het is buitengewoon kwalijk dat de CEO zelf deze regels schendt", zei de rechter. De straf die de rechtbank oplegt, is hoger dan de strafeis van het Openbaar Ministerie. Dat had een celstraf van twee jaar geëist, waarvan acht maanden voorwaardelijk.

Dat de rechter zo hard oordeelt over de rol van Van Eerd als directeur, viel ook Tom Loonen op, hoogleraar financieel recht en integriteit aan de Vrije Universiteit Amsterdam. "Een CEO van zo'n grote Nederlandse onderneming, die beschuldigd wordt van omkoping, witwassen en valsheid in geschrifte, kan ik me niet heugen", vertelt hij.

Aandeelhouder

Na de politie-inval in 2022 trad Van Eerd terug als topman van de supermarktketen, maar bleef hij wel aan als aandeelhouder. Hij heeft nog een derde van de aandelen van Jumbo en verkeert daarmee nog in een invloedrijke positie.

"Het is niet het vermoeden dat zijn rol als aandeelhouder in het gedrang is, maar het is ook niet ondenkbaar dat stakeholders, zoals banken of familieleden, druk gaan uitoefenen op Van Eerd om zijn rol te heroverwegen", vertelt Loonen.

Een strafblad is geen belemmering om ergens aandeelhouder te zijn. "Maar qua integriteit en moraliteit kun je je afvragen of hij als aandeelhouder kan aanblijven. Dat is nu nog speculeren", legt Loonen uit. De supermarktketen laat weten dat Jumbo 'meeleeft' met de familie Van Eerd, maar gaat inhoudelijk niet in op de rol de voormalig topman.

Tegenstrijdig belang

Ondernemingsrechtadvocaat Marnix Holtzer van DLA Piper zou het verstandig vinden als Jumbo Van Eerd ertoe beweegt zijn aandelen te verkopen. Of, als hij dat weigert, te proberen via de rechter de aandelen bij een derde partij in beheer te brengen.

"Jumbo heeft steeds gezegd dat dit een privézaak is, maar dat lijkt me onhoudbaar. De rechter zegt dat Van Eerd zich associeerde met zware criminaliteit en dat hij zich ten koste van Jumbo verrijkte."

En door zijn aandelenbezit kan hij ook als veroordeeld crimineel (eventueel in afwachting van een uitspraak in hoger beroep), nog altijd meebeslissen bij aandeelhoudersvergaderingen.

"Jumbo kan aan de Ondernemingskamer vragen een beheerder voor die aandelen te benoemen". Daarmee verliest Van Eerd tijdelijk zijn stemrecht, maar hij is dan nog wel eigenaar van de aandelen.

Volgens Holtzer zou het goed zijn als de raad van commissarissen van Jumbo zich hiervoor inzet. Interessant daarbij is dat de president-commissaris van Jumbo Colette Cloosterman-Van Eerd is, de zus van Frits van Eerd. "Ik denk dat zij zich vragen moet stellen over haar eigen positie. Heeft ze voor dit thema niet een tegenstrijdig belang?"

De politiek kijkt met afschuw naar de situatie in Gaza, maar blijft verdeeld over wat Nederland kan doen om de verschrikkingen te stoppen.

Oppositiepartijen willen dat het kabinet zich harder opstelt tegen Israël en met verdergaande maatregelen en sancties komt, maar daar is geen meerderheid voor. Dat bleek tijdens een extra ingelast debat in de Tweede Kamer, waarvoor Kamerleden het reces hebben onderbroken.

Rode vloeistof

Buiten het Kamergebouw waren demonstraties. Een persfotograaf zag dat het gebouw van het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël (CIDI) in Den Haag met rode vloeistof besmeurd werd. Binnen in het Kamergebouw lopen de emoties bij het debat soms hoog op.

Met het aanhoudende geweld, de hongersnood en aanwijzingen dat Israël Gaza volledig wil bezetten vinden oppositiepartijen het onbegrijpelijk dat het kabinet niet meer doet om Israël tot een andere koers te bewegen.

'Hitler van 21e eeuw'

"Er komt een dag dat we zeggen: hoe kon dit gebeuren? Dat een heel volk verhongert terwijl er duizenden vrachtwagens klaarstaan", opende D66-Kamerlid Paternotte het debat. Denk-leider van Baarle stelt dat de wereld anders zou reageren als het niet om Gaza ging, maar om een gebied met Oekraïense of Joodse mensen, winkels, gebouwen en ziekenhuizen.

"Partijen geven niet om Palestijnen", zegt Van Baarle. Hij noemt de Israëlische leider Netanyahu "de Hitler van de 21e eeuw". Het kabinet maakt zich volgens hem schuldig aan een ambtsmisdrijf, omdat het wegkijkt van een genocide op het Palestijnse volk. GroenLinks-PvdA Kamerlid Piri hekelt de bewuste uithongering in Gaza, "de meest gruwelijke plek ter wereld". "Waar is ons hart?", zegt Volt-leider Dassen.

Onder meer GroenLinks-PvdA, D66, Volt, Partij voor de Dieren, SP en Denk pleiten voor verdergaande handels-en wapenembargo's, maar in de Kamer is daar geen meerderheid voor. Minister Veldkamp kondigde vorige week wel een inreisverbod tegen twee Israëlische ministers en een beperking van de wapenexport aan.

Genocide voorkomen

Maar oppositiepartijen vinden dat niet genoeg en vinden dat alle wapenexport moet stoppen. Omdat de Europese Unie tot nu toe niet met een maatregelenpakket komt vinden ze dat Nederland zelf de druk op Israël moet opvoeren. Ze verwijzen naar recente rapporten, waarin onder meer staat dat Nederland een verplichting heeft om genocide te voorkomen.

Partijen als VVD, SGP en ChristenUnie daarentegen vinden dat oplossingen vooral in Europees verband moeten worden bereikt. De ChristenUnie zegt dat vergaande maatregelen ook de Israëlische bevolking en de veiligheid van Israël raken, en benadrukt dat er verschil is tussen de bevolking en de regering-Netanyahu.

VVD-Kamerlid Van der Burg vindt net als het kabinet ook dat er "alles aan moet gebeuren" om de oorlog te stoppen. Tegelijkertijd, zegt hij, is Israël een "belangrijke geopolitieke partner in de strijd tegen terreur en het regime in Iran. En het enige democratische land in het Midden-Oosten."

Hij vindt dat de 27 ministers van Buitenlandse Zaken van de EU-lidstaten samen tot een sanctiepakket moeten komen. GroenLinks-PvdA Kamerlid Piri noemt dat standpunt "een grote deceptie", omdat het in Europa juist niet van de grond komt.

Bij het uitblijven van een Europees pakket roept SP-Kamerlid Dobbe de VVD op om Nederlandse sancties te steunen. Maar volgens Van der Burg hebben moties uit het Nederlandse parlement geen effect.

"Er is geen motie-Dobbe die ervoor zorgt dat er vanavond vrachtwagens Gaza binnenrijden. Er is Netanyahu iets minder aan gelegen om te luisteren naar mevrouw Dobbe of meneer Van der Burg, dan bijvoorbeeld naar Trump."

Erkenning Palestijnse staat

Groenlinks-PvdA, D66, Volt, Partij voor de Dieren, SP en Denk bepleiten het erkennen van de Palestijnse staat, zoals Frankrijk, Engeland en Canada dat willen doen. Maar ook dit voorstel krijgt geen meerderheid, al sluit het CDA zich daar voor het eerst, onder voorwaarden, bij aan. "Erkenning van Palestina kan bijdragen aan een geloofwaardige en duurzame basis voor vrede in de regio" zegt Kamerlid Boswijk.

Demissionair minister Veldkamp bestrijdt in het debat dat Nederland te weinig doet. Het klopt volgens hem niet dat er geen nationale stappen worden gezet. "Nederland doet wel degelijk een heel aantal dingen."

Hij wijst op zijn brief van vorige week, waarin een beperkt wapenexportembargo en de sancties tegen twee Israëlische ministers werden aangekondigd. Maar "Israël komt pas echt onder druk als we gezamenlijk iets als Europa doen en de VS zich daarbij zou aansluiten", zegt hij ook.

"Met heel beperkte nationale maatregelen nemen doet Nederland niet genoeg om genocide te voorkomen", zegt SP-Kamerlid Dobbe, "en is Nederland medeplichtig". Veldkamp is dat niet met haar eens.

"Ik werp dat verre van me." Het kabinet komt nog met een officiële reactie op het deze week verschenen advies dat het meer moet doen om genocide te voorkomen.

De Rotterdamse politie is op zoek naar drie Turkse supporters die gisteravond een aantal Feyenoord-fans belaagden met een zware paal. Een van de Feyenoord-supporters kreeg de paal tegen zijn hoofd.

"Eén persoon raakte lichtgewond, maar dat had veel erger kunnen aflopen", zegt de politie bij omroep Rijnmond.

Meteen na het incident werd iemand opgepakt, maar na onderzoek en het bekijken van camerabeelden bleek dat diegene de paal niet heeft gegooid. Hij is vrijgelaten.

Deze beelden gaan rond op sociale media:

Het incident vond rond 23.00 uur plaats, na de wedstrijd die Feyenoord gisteravond speelde tegen de Turkse club Fenerbahçe in de derde voorronde van de Champions League.

Betonnen blok

Op meerdere video's die op sociale media rondgaan zijn twee mensen te zien die samen een rood-wit paaltje optillen. Aan de paal zit een betonnen blok. De paal is zo zwaar dat er een derde man of vrouw komt helpen.

Met z'n drieën gooien ze de paal met een boog omhoog waarna hij in een groep van agenten, stewards en supporters landt. De paal komt tegen het hoofd van een supporter. Hij valt gewond op de grond.

Ondanks de vele beelden is de politie nog op zoek naar de drie verdachten.

Kleine messen

De politie heeft in totaal elf mensen opgepakt rondom de voetbalwedstrijd, onder meer mensen die vuurwerk afstaken of in het bezit waren van wapens. Bij dat laatste gaat het om kleine messen.

De Bosnische kiescommissie heeft de Bosnisch-Servische leider Milorad Dodik uit zijn functie ontheven. De president van de Republika Srpska, waar een Servische meerderheid woont, heeft al aangekondigd zich daar niet bij neer te leggen. Hij wil een referendum organiseren over de vraag of hij kan aanblijven.

De beslissing van de kiescommissie volgt op de uitspraak van de hoogste Bosnische rechter tegen Dodik in februari. Die veroordeelde hem tot een jaar celstraf. Ook mag hij zes jaar lang geen politiek ambt bekleden.

Volgens de rechter werkt Dodik de vredesakkoorden van Dayton tegen die in 1995 een einde maakten aan de jarenlange Bosnische burgeroorlog. Op 1 augustus hield een beroepshof dat vonnis overeind. Een poging van de staatspolitie SIPA om hem te arresteren werd in april verhinderd door de plaatselijke politie in het Servische gebied.

'Toerist'

Door de Daytonakkoorden werd Bosnië onderverdeeld in de Federatie Bosnië en Herzegovina, met vooral Bosniakken (Bosnische moslims) en etnische Kroaten, en de Republika Srpska. Een vertegenwoordiger van de internationale gemeenschap houdt toezicht op de afspraken.

Dodik erkent die internationale vertegenwoordiger, momenteel de Duitser Christian Schmidt, niet. Hij noemt Schmidt "illegaal" en "een toerist". Ook dreigt hij regelmatig met de afscheiding van de Republika Srpska van Bosnië.

De Bosnisch-Servische leider verzet zich ook tegen de uitspraak van de rechter. Hij zei aan het het werk te blijven en steun te zoeken bij Rusland en de VS. "Overgave is geen optie", schreef hij op X. Hij kondigde woensdag ook een referendum aan om de bevolking over zijn politieke lot te laten beslissen.

Politiek gemotiveerd

In principe kan Dodik nog bezwaar maken tegen de beslissing om hem uit zijn ambt te zetten. Na de bezwaartermijn worden er binnen 90 dagen vervroegde verkiezingen uitgeschreven. Dodiks advocatenteam wil een rechter vragen de celstraf en het verbod op politieke ambten uit te stellen.

De regering van de Republika Srpska noemt het besluit van de kiescommissie politiek gemotiveerd. Ook vanuit Servië, Hongarije en Rusland kon Dodik rekenen op steunbetuigingen. Volgens Moskou brengt de uitspraak van de rechtbank tegen Dodik de eenheid van Bosnië in gevaar.

De luxe Amsterdamse sportschool Saints & Stars heeft schoonmakers geld aangeboden in ruil voor een verklaring dat ze "altijd goed behandeld waren". Dat meldt Het Parool. De sportschool kwam eind vorige maand in opspraak na berichtgeving van de krant over uitbuiting van Filipijnse en Indonesische schoonmakers.

Medewerkers vertelden dat ze lange werkdagen moesten maken, van soms wel zeventien uur per dag. Minstens 23 buitenlandse werknemers moesten hun paspoort inleveren. Een aantal verbleef in een villa van sportschooleigenaar Tom Moos, waar ze met vier mensen in één bed moesten slapen, soms met onbekenden, zo vertelden ze tegen Het Parool.

Uit nieuwe informatie in handen van de krant zou blijken dat vijf ontslagen schoonmakers uit de Filipijnen via een advocaat een schadevergoeding hebben geëist. De sportschool zou hen uiteindelijk een bedrag van 5000 euro per persoon hebben aangeboden, wat netto neerkomt op zo'n 3000 euro.

Saints & Stars vond dat bedrag passend, omdat sommige schoonmakers pas een paar weken bij de sportschool werkten, aldus Het Parool, dat verder schrijft dat de sportschool ontkent dat er een schikkingsvoorstel is gedaan.

'Giftige werkcultuur'

De schoonmakers zouden het voorstel hebben afgewezen en via de rechter een schadevergoeding willen eisen van 60.000 euro per persoon. Ze zouden spreken van een "giftige werkcultuur" bij Saints & Stars en stellen dat het niet zou moeten uitmaken hoelang de uitbuiting heeft geduurd.

De sportschool spreekt tegen dat er sprake is geweest van uitbuiting en zegt volledig mee te werken aan een onderzoek van de Arbeidsinspectie. Het managementteam dat verantwoordelijk is voor de schoonmaakwerkzaamheden bij de Saints & Stars is op non-actief gesteld.

Wanneer de rechtszaak tussen de vijf ontslagen schoonmakers en Saints & Stars wordt opgestart, is niet bekend.

Frits van Eerd, voormalig algemeen directeur van supermarktketen Jumbo, moet 24 maanden de cel in. De rechtbank in Groningen oordeelde vanmiddag dat de gevallen supermarktdirecteur zich schuldig heeft gemaakt aan witwaspraktijken. Door valsheid in geschrifte lichtte hij zelfs zijn eigen bedrijf op.

De straf is hoger dan de eis van het Openbaar Ministerie: dat had ook twee jaar geëist, maar wel met acht maanden voorwaardelijk. Medeverdachte Theo E. kreeg van de rechtbank 3,5 jaar cel opgelegd.

De politie vond in 2022 bij huiszoekingen 4,5 ton aan contanten in het huis van Van Eerd, die hij in de loop der jaren had ontvangen van autohandelaar E. De rechtbank oordeelde dat Van Eerd wist dat die grote som geld uit criminele activiteiten afkomstig was.

Tijdens de rechtszaak diende zijn advocaat verklaringen in van vrienden en familie over de herkomst van de 446.000 euro aan cash die bij hem thuis was gevonden. De rechter vond die verklaringen alleen ongeloofwaardig en niet te verifiëren. Waar het wel geverifieerd kon worden, bleken de verklaringen in de meeste gevallen niet te kloppen.

Geen goede uitleg

De rechter vond eveneens de uitleg van Van Eerd dat hij zo veel geld in huis heeft omdat hij een vermogend man is met dure racehobby's niet geloofwaardig. Ook omdat het geld op ongebruikelijke plekken lag verstopt, zoals in enveloppen achter boeken, een houten doosje en zelfs in een koelkast. Daarbij zaten er verdachte biljetten van 500 euro tussen en was het geld niet opgegeven bij de belasting.

Volgens de rechter is er daarom geen andere conclusie dan dat het aangetroffen geld "uit enig misdrijf afkomstig is". "En dat wist Van Eerd", zei de rechter. Daarvoor had de rechter het al "overtuigend bewezen" verklaard dat Van Eerd zich had laten omkopen door E. Die had hem contant geld en spullen gegeven voor valse sponsorfacturen voor Jumbo: "Hij heeft zo spullen gekregen die in feite door Jumbo werden betaald".

De rechter oordeelde daarom dat Van Eerd zijn positie als topman van Jumbo heeft misbruikt: "Hij heeft zich ten koste van Jumbo verrijkt. Niet alleen heeft hij de wet, maar ook de interne regels van Jumbo geschonden." De rechter noemde het "buitengewoon kwalijk" dat de topman juist deze regels aan zijn laars lapte. "In een filmpje wijst hij nieuwe medewerkers zelfs op deze regels."

Gevallen topman

Van Eerd was sinds 2002 gevierd topman van Jumbo. Onder zijn leiding groeide het familiebedrijf uit van zaak met 54 vestigingen met zo'n 2000 medewerkers tot een landelijke supermarkt met ruim 700 filialen met ruim 41.000 personeelsleden.

In zijn eerste jaar als algemeen directeur boekte Jumbo nog een omzet van 425 miljoen euro. Toen Van Eerd drie jaar geleden vertrok als directeur was die omzet gegroeid tot meer dan 10 miljard euro. In 2016 werd ook restaurantketen La Place ingelijfd.

Onder leiding van Van Eerd groeide Jumbo door tot de tweede supermarktketen van het land. Het bedrijfslogo stond op de tenues van sporters die de Tour de France en de Formule 1 Grand Prix op Zandvoort wonnen. De supermarktdirecteur zelf reed in zijn vrije tijd diverse malen de 24 uur van Le Mans.

Inval

Alles veranderde toen de politie en de opsporingsdienst FIOD in september 2022 met veel machtsvertoon het huis van Van Eerd in Heeswijk-Dinther binnenvielen. De Jumbo-topman bleek verdachte in een grote witwaszaak met sponsorcontracten en motoren door autohandelaar Theo E.

Van Eerd zat vier dagen vast voor verhoor. Na zijn vrijlating legde hij tijdelijk zijn taken bij Jumbo neer, om uiteindelijk definitief als directeur te vertrekken. Wel is Van Eerd met een derde van de aandelen nog altijd mede-eigenaar van Jumbo.

Jumbo noemt de veroordeling een "ingrijpend moment" voor de familie Van Eerd "en daarmee voor Jumbo als familiebedrijf". "Daarbij willen we benadrukken dat Jumbo geen partij is in deze zaak, omdat het een zaak is waarbij Frits van Eerd privé betrokken is", laat de supermarktketen in een reactie weten. Jumbo gaat ook niet inhoudelijk in op de uitspraken van de rechter over de rol van Van Eerd binnen het bedrijf.

Tijdens de inhoudelijke behandeling werd Van Eerd stevig ondervraagd door de rechtbank. Luister in deze podcast hoe de voormalig Jumbo-baas daarop reageerde en wat tot deze celstraf heeft geleid.

In het Verenigd Koninkrijk zijn voor het eerst migranten vastgezet sinds de migratiedeal met Frankrijk is ingegaan. Op foto's is te zien hoe migranten in Dover met boten van de grenspolitie aan wal worden gebracht. De arrestanten worden vastgehouden in zogenoemde uitzettingscentra, tot ze naar Frankrijk worden uitgezet, meldt het Britse ministerie van Binnenlandse Zaken.

De migratiedeal werd vorige maand aangekondigd door president Macron en premier Starmer. Onder de zogenoemde One in, one out-deal mogen de Britten migranten die zonder geldige papieren aan de Engelse kust aankomen terugsturen. Voor iedere migrant die wordt teruggestuurd, mag er één asielzoeker legaal vanuit Frankrijk naar het Verenigd Koninkrijk komen.

De Britse minister Cooper van Binnenlandse Zaken wilde niet zeggen hoeveel migranten worden vastgehouden. "Maar niemand hoeft er nog aan te twijfelen: iedereen die vanaf nu arriveert, komt in aanmerking voor onmiddellijke detentie en terugkeer." Ze stelt dat de eerste migranten binnen enkele weken kunnen worden teruggestuurd.

Pilotperiode

Het gaat in eerste instantie om een pilotperiode, zei Starmer vorige maand, maar wat dat precies inhoudt is onduidelijk. Volgens politieke bronnen worden er voorlopig zo'n 50 mensen per week teruggestuurd. Gemiddeld maken iedere week zo'n 800 migranten de oversteek van Frankrijk naar het VK.

Correspondent Verenigd Koninkrijk en Ierland Fleur Launspach

"Het idee achter de afspraak is afschrikking: waarom nog de gevaarlijke overtocht wagen, als je het risico loopt direct teruggestuurd te worden? Hoewel het om kleine, bijna symbolische aantallen gaat, is het toch een diplomatiek succes voor de Britse premier Starmer. Waar zijn voorgangers faalden, wist hij voor het eerst in jaren een terugstuurafspraak met Frankrijk te maken. En dat is een flinke stap vooruit, na jaren van moeizame en verbitterde Brexit-relaties tussen Londen en Parijs."

Verschillende Britse regeringen hebben geprobeerd om migratie via Het Kanaal een halt toe te roepen. De vorige conservatieve premier Rishi Sunak lanceerde de slogan "Stop de boten" en voerde verschillende dure juridische procedures om migranten te kunnen uitzetten naar het Afrikaanse land Rwanda. Dat plan kwam echter niet van de grond.

Ondertussen blijft het aantal migranten stijgen dat met rubberbootjes Het Kanaal oversteekt. Dit jaar wisten tot nu toe 25.000 mensen Engeland zo te bereiken. Dat is 49 procent meer dan rond deze tijd in 2024.

Gülsah Ercetin wordt de nieuwe NOS-correspondent voor Turkije. Zij werkt al zestien jaar op de buitenlandredactie van de NOS en volgt Mitra Nazar op, die aan de slag gaat als verslaggever bij Nieuwsuur.

"Hoe bijzonder is het dat ik straks aankom in een land waar mijn ouders ooit uit vertrokken met een koffer vol verhalen. Nu ga ik terug in een andere tijd om als correspondent nieuwe koffers met belangrijke nieuwsverhalen te vullen. Een tijd waarin de rol van Turkije op het wereldtoneel steeds belangrijker lijkt te worden", zegt Ercetin over haar benoeming.

Als buitenlandredacteur ontwikkelde Ercetin (44) zich als Turkije-specialist. Ze is meerdere keren in het land geweest om de correspondent te ondersteunen bij grote nieuwsgebeurtenissen. Ook gaf ze duiding bij de arrestatie van burgemeester Imamoglu van Istanbul afgelopen maart.

In 2023 maakte Ercetin een online reportage over de Turkse verkiezingen na de verwoestende aardbeving:

"Gülsah is met haar jarenlange journalistieke ervaring en kennis van de Turkse taal en cultuur geknipt voor deze positie", zegt NOS-hoofdredacteur Nieuws Giselle van Cann. "Zij heeft een goed oog voor menselijke verhalen, ziet grotere verbanden en weet de vertaalslag te maken naar het Nederlandse publiek."

Ercetin begint op 1 januari op haar nieuwe standplaats Istanbul.

In Hoef en Haag in de gemeente Vijfheerenlanden staan honderden kinderen op de wachtlijst voor opvang. De nood is dus hoog, maar in het kleine Utrechtse nieuwbouwdorp is nergens plek. De gemeente wil daarom een kinderopvang op het water bouwen.

De kinderopvang komt op een drijvend ponton. De gemeente moest aan dat idee wennen, geeft raadslid Cees Vis (D66) toe. "De ruimte op land ontbreekt. Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan. En dus hebben we iets bedacht wat in deze waterrijke omgeving wel realiseerbaar is."

De locatie is al gekozen. "Er komt een verbinding van het ponton naar het land waar ruimte komt om te spelen", legt Vis uit.

De locatie van de drijvende kinderopvang:

Toen de bouw van het nieuwe dorp in 2016 begon, werd niet verwacht dat er zoveel jonge gezinnen zouden gaan wonen. Inmiddels wonen er bijna 3800 mensen in Hoef en Haag, waarvan 1150 kinderen onder de 15 jaar, schrijft RTV Utrecht.

Het dorpje heeft al een kinderopvang, maar die barst uit zijn voegen. "Voor peuters hebben we niet of nauwelijks plek, want daar hebben we interne doorstroom", zegt bestuurder Yvonne Schubad. "Er worden een paar baby's geplaatst als een kind doorstroomt naar de peuters. Het kan zeker betekenen dat er gewoon geen plek is voor je kind."

Veel ouders uit Hoef en Haag brengen hun kind nu naar een opvang in een andere gemeente. "Er zitten mensen in Houten, Nieuwegein, IJsselstein en Lopik. Sommigen zoeken kinderopvang bij hun werk omdat hun kinderen hier niet terechtkunnen", zegt een ouder die in het dorp woont.

Veiligheid

Schubad bevestigt dat. "We merken dat ouders hun kinderen meenemen naar hun werkomgeving. Dat betekent dat kinderen heen en weer gesjouwd worden. We horen zelfs dat ouders hun baan opzeggen, omdat ze zonder opvang niet kunnen werken."

Een kinderopvang op het water roept vragen op over veiligheid. Volgens Vis geldt dat echter voor iedere opvang. "Bij de huidige kinderopvang rijden ook auto's langs en staat er een hek omheen dat op slot kan."

Schubad: "We willen dat het veilig is. Ik heb er vertrouwen in dat dat gaat lukken." De opvang op het water moet over een jaar of twee opengaan.

Energievoorzieningen en het Openbaar Vervoer moeten weer volledig in handen van de overheid komen, de minimumlonen moeten fors omhoog en er moeten een miljoen huurhuizen bij komen met een maximum huur van 800 euro. Dat zijn enkele kernpunten van het concept verkiezingsprogramma van de SP, dat vandaag gepresenteerd wordt. Mensen mogen als het aan die partij ligt ook maximaal nog 50 miljoen aan bezittingen hebben.

Jimmy Dijk wordt weer de lijsttrekker; hij was de afgelopen jaren al fractievoorzitter in de Tweede Kamer. Tweede Kamerleden Van Kent en Van Nispen stoppen na de verkiezingen. Sandra Beckerman wordt de nummer twee op de lijst en nieuwkomers zijn onder meer Bastiaan Meijer, voormalig voorzitter van SP Jongeren en FNV Jong, en de Apeldoornse Sunita Biharie.

Dijk spreekt op de website van de SP van "cruciale" verkiezingen waarbij het wat de SP betreft allemaal "veel socialer en eerlijker moet". Bij zijn aantreden als SP-leider zei Dijk al dat de werkende klasse moet "opstaan" en "nemen wat ons toebehoort".

Vermogensplafond

Om de minimumlonen te verhogen - en de uitkeringen daarmee mee te laten stijgen - stelt de partij onder meer een vermogensplafond voor. Wie meer dan 50 miljoen aan vermogen heeft wordt verplicht dat geld te gebruiken om de economie en samenleving te versterken.

Dat geld kan wat de SP betreft naar onderwijs, onderzoek, infrastructuur, zorg, en bijvoorbeeld de politie. Het minimuloon dat op dit moment 14,40 per uur is zou naar 18 euro moeten.

De partij wil geen verdere investeringen in defensie en zet zich af tegen partijleiders "van Timmermans tot Wilders" die zich gecommitteerd hebben aan de Trump norm van vijf procent voor extra defensie-investeringen. De 35 miljard euro per jaar waar dit op neerkomt zal "ten koste gaan van uitgaven aan zorg onderwijs en sociale voorzieningen", waarschuwt de SP.

'Onnodige onrust en angst'

De partij pleit voor een leger dat "de eigen landsgrenzen kan verdedigen", in nauwe samenwerking met Europese landen, die zich wat de SP betreft verder losmaken van Amerika en de Amerikaanse wapenindustrie. In het concept-verkiezingsprogramma staan hierbij geen bedragen maar navraag bij de partij leert dat de huidige 19,9 miljard per jaar (iets meer dan 2 procent) wat de SP betreft niet verder mag stijgen.

Dienstplicht vindt de partij onnodig. "Politici en media willen ons laten geloven dat Nederland op het punt staat binnengevallen te worden. Het hoofd van de NAVO raadde zelfs mensen aan om Russisch te leren. Deze verhalen zijn niet op feiten gebaseerd. Bovendien zorgen ze ook nog eens voor veel onrust en angst in de samenleving".

Vanaf vandaag gelden er in de Verenigde Staten weer nieuwe invoerbelastingen op producten uit het buitenland. De EU en de VS sloten vorige week net op het nippertje een akkoord. Voor de meeste Europese producten zal voortaan een 15 procent invoerbelasting worden geheven in de VS. Omdat nog veel onduidelijk is hier vijf basisvragen over de Amerikaanse heffingen.

Wat is een invoerheffing?

Een invoerheffing is een belasting die bedrijven moeten betalen voor spullen die ze uit het buitenland halen. Zo'n belasting is vaak bedoeld om de eigen markt te beschermen tegen goedkopere producten uit het buitenland. De afgelopen decennia zijn heffingen wereldwijd verlaagd. Ook is het aantal handelsakkoorden tussen landen, waarin is afgesproken geen invoerheffingen te hanteren, fors toegenomen.

In deze video leggen we uit hoe importheffingen werken:

Wie betaalt de invoerbelasting?

Als je de afgelopen maanden de Amerikaanse president Trump hoort praten, dan lijkt het soms net alsof dit een belasting is op landen of buitenlandse bedrijven, maar dat is niet zo. In feite is het invoeren van deze importbelastingen gewoon een forse belastingverhoging voor Amerikaanse bedrijven die spullen uit het buitenland halen. Zij betalen de heffing dan ook.

Het kan zijn dat bedrijven die naar Amerika exporteren, hun prijzen iets omlaag gaan doen om toch nog spullen aan Amerikaanse klanten te kunnen verkopen. Maar dat verschilt per sector en zelfs per bedrijf.

Tot nu toe blijkt dat Amerikaanse bedrijven verreweg het grootste deel voor hun eigen rekening nemen. Omdat Trump geen geheim heeft gemaakt van zijn plannen om de heffingen in te voeren, hebben veel bedrijven dit jaar gigantische voorraden ingeslagen voordat de heffingen ingingen. Op dit moment merken de Amerikanen daarom nog niet zo heel veel van de belastingverhoging. Ook hebben veel bedrijven gewacht met het doorrekenen van de belasting naar hun klanten. Er was nog hoop dat Trump de heffingen niet of in mindere mate zou doorvoeren, maar nu de eerste akkoorden zijn gesloten is de verwachting dat de Amerikanen het over een aantal maanden wel zullen gaan merken in de portemonnee.

Gaan wij er dan niets van merken?

Europese bedrijven die naar Amerika exporteren merken er al wel degelijk wat van. Sinds april geldt er al een invoerheffing van 10 procent op producten uit Europa. Op staal, ijzer en aluminium is dat zelfs 50 procent. Het verschilt per sector en ook per bedrijf hoeveel ze ervan merken, maar bedrijven die producten maken waar een Amerikaans alternatief voor is, zullen wel voelen dat hun producten door de heffingen opeens een stuk duurder zijn.

Wij als consument merken er vrij weinig van. De heffingen worden immers betaald in de Verenigde Staten, maar het kan zo zijn dat we op een gegeven moment ook sommige producten duurder zullen zien worden. Bedrijven in de VS kunnen ervoor kiezen hun producten wereldwijd een beetje duurder te maken, zodat ze voor de heffingen kunnen betalen en zo niet de rekening volledig bij de Amerikaanse consument neerleggen. Vooralsnog is het nog te vroeg om vast te stellen of dit daadwerkelijk gaat gebeuren.

Is er een manier om de heffingen te omzeilen?

Er is geen legale manier om de Amerikaanse belastingdienst te omzeilen. Bedrijven die hun product via een land met een lagere heffing naar de VS proberen te verschepen, overtreden de wet. Trump heeft ook aangekondigd de heffingen met 40 procent te verhogen als er gebruik wordt gemaakt van zo'n constructie.

Veel bedrijven hebben wel een manier gevonden de pijn een beetje te verspreiden. Ze slaan hun producten achter slot en grendel op in magazijnen in de Verenigde Staten. Pas als zij de producten daadwerkelijk nodig hebben, geven ze de goederen aan bij de douane en worden ze vrijgegeven. Op deze manier kunnen bedrijven de kosten van de heffingen over een aantal maanden verspreiden in plaats van een keer heel veel.

Wat gaat dit betekenen voor de Amerikaanse economie?

De verwachting is dat de komende maanden veel producten in de VS duurder gaan worden. Zelfs dingen die Amerika worden gemaakt, bestaan vaak uit grondstoffen van buiten de VS.

Ook op de langere termijn gaan het gevolgen hebben. Trump hoopt dat steeds meer bedrijven weer in Amerika gaan produceren, maar dat kost tijd en zal zeer waarschijnlijk niet direct leiden tot lagere prijzen. Voor alle andere landen zal het betekenen dat Amerika een andere rol gaat spelen in de wereldhandel en wat dit precies zal betekenen, is nog niet duidelijk.