NOS Nieuws - Algemeen

De natuurbranden die de afgelopen weken om zich heen grepen in Zuid-Europa en Turkije zijn grotendeels onder controle. Duizenden brandweerlieden probeerden de branden de afgelopen weken te bestrijden. Duizenden inwoners in verschillende Balkanlanden en Italië werden geëvacueerd.

Toch maken veel landen zich inmiddels al weer op voor nieuwe natuurbranden. De Spaanse meteorologische dienst Aemet waarschuwt dat de temperaturen vanaf vandaag weer langzaam oplopen. Vanaf morgen begint er naar verwachting een nieuwe hittegolf die tot zeker donderdag duurt. Dat geldt ook voor Portugal.

In Noord-Portugal woedt momenteel een brand bij het stadje Ponte da Barca. Ook die vuurzee is bijna onder controle, maar vanwege de verwachtte hitte is er een kans dat de branden opnieuw oplaaien. In Portugal geldt vanaf morgen daarom een verhoogde staat van paraatheid, hebben de autoriteiten bekendgemaakt.

"Voorkomen is beter dan genezen", liet de Portugese president weten. Hij sprak over een "erg moeilijke" periode, schrijft persbureau Lusa.

Veel hectares

De natuurbranden van de afgelopen weken hebben veel hectares aan natuur- en bosgebieden vernietigd. In Spanje en Portugal samen is sinds begin dit jaar meer dan 70.000 hectare verbrand. Ook Cyprus is zwaar getroffen. Zo'n 13.150 hectare werd daar dit jaar verwoest door brand.

De afgelopen tien jaar lag het gemiddelde op Cyprus op ruim 2000 hectare per jaar, blijkt uit gegevens van het Europees bosbrandagentschap EFFIS.

De branden eisten ook levens. In Turkije kwamen in juli zeker 14 mensen om. Het ging onder meer om tien brandweerlieden en reddingswerkers in de provincie Eskisehir, in het noordwesten van het land.

Ook in Griekenland en Italië blijft het risico op nieuwe branden hoog, melden de autoriteiten. In beide landen is regen gevallen, maar het risico in bijvoorbeeld de regio Athene en het zuiden van Italië blijft extreem hoog.

Hitte en wind

Hoge temperaturen verhogen het risico op bosbranden, zeker als er ook veel wind staat. De uitgedroogde vegetatie brandt snel en door de wind kan het vuur in rap tempo om zich heen grijpen.

Door onder meer klimaatverandering is het aantal bosbranden de afgelopen twintig jaar wereldwijd toegenomen, vooral op het noordelijk halfrond. Door de steeds drogere zomers en aanhoudende hitte zijn andere technieken nodig om het vuur te blussen. Zo wordt in Spanje vaker geblust zonder water, door vegetatie weg te halen of zelf gecontroleerde branden aan te steken.

Ook Nederlandse brandweerlieden vertrokken daarom vorige maand naar Spanje om daar meer te leren over het bestrijden van natuurbranden. In Nederland zijn jaarlijks honderden natuurbranden.

Het faillissement van de veelbelovende start-up Ocean Grazer in Groningen is het gevolg van mismanagement. Dat zeggen twee ondernemers die betrokken waren bij het bedrijf.

Ocean Grazer werkte aan een methode om stroom van zon en wind tijdelijk op te slaan in een waterbassin op de zeebodem en noemde dat een zeebatterij. Investeerders tot in Amerika stonden in de rij om geld in het bedrijf te stoppen. De Europese Unie subsideerde het bedrijf met 2,5 miljoen euro om het idee verder uit te werken, maar op 1 juli werd Ocean Grazer failliet verklaard.

Operationeel directeur Mark Duursma is niet verbaasd, zegt hij in een reconstructie van het faillissement door RTV Noord. Duursma kwam op 1 januari 2020 in dienst bij Ocean Grazer. Hij was onder andere kapitein op de grote vaart, leidt een bedrijf in maritieme robotica en weet waar hij het over heeft.

Proefopstelling

Net als anderen was Duursma onder de indruk van het idee om groene stroom tijdelijk op te slaan, zeker in een tijd dat het stroomnet volloopt. In de zeebatterij wordt de opgewekte elektriciteit die niet direct het net op kan, gebruikt voor het vullen van een waterbassin.

Op het moment dat het nodig is, wordt het bassin geopend en stroomt het water in een schacht. Daarin bevinden zich schoepen die een turbinesysteem in werking zetten waarmee de elektriciteit weer kan worden opgewekt. Vervolgens, zo is het idee, wordt het lege bassin opnieuw gevuld en begint de cyclus van voren af aan.

Om alle geïnteresseerde investeerders te overtuigen van de haalbaarheid van het project was er een pilot nodig, maar de opvattingen over hoe die pilot eruit moest zien, liepen uiteen, zegt Duursma.

Algemeen directeur Frits Bliek wilde een proefopstelling van ongeveer 18 miljoen euro. Corina Prent, directeur van de RUG Houdstermaatschappij (de commerciële tak van de Groningse universiteit die ook betrokken was bij Ocean Grazer) was het met Bliek eens.

Oplopende meningsverschillen

Volgens Prent zegden diverse partijen 13 miljoen euro toe, maar lukte het niet om de ontbrekende 5 miljoen binnen te halen.

Volgens Duursma had de proefopstelling veel goedkoper gekund. "Er lag een concreet, haalbaar plan voor een pilot van 4,5 miljoen euro, maar Bliek en Prent wilden meer en maakten het steeds groter", zegt hij. "Ook met een kleinere opstelling kun je prima het concept bewijzen. Je hebt geen gat nodig van driehonderd meter diep. Vijftig volstaat ook en dan heb je het over veel kleinere bedragen."

Volgens directeur Bliek was de pilot van 4,5 miljoen euro geen optie. "De haalbaarheid daarvan is uitvoerig onderzocht, maar het bleek technisch niet te kunnen", laat hij weten. Duursma verliet Ocean Grazer op 1 mei, twee maanden voor het faillissement, na oplopende meningsverschillen met Bliek en Prent.

Bij RTV Noord komt ook Gerard Mampaeij uit Dordrecht aan het woord, eveneens ondernemer in de maritieme sector. Ook Mampaeij was enthousiast en investeerde uit eigen middelen drie ton. Gaandeweg kreeg hij steeds meer twijfels. "Ik woonde wel eens online vergaderingen over techniek bij. Na verloop van tijd bleek dat ik telkens ongeveer dezelfde presentatie voorgespiegeld kreeg". zegt hij. "Na twee jaar dacht ik: dit gaat nergens toe leiden, helemaal nergens toe."

Gemiste kans

Eind vorig jaar besloot de ondernemer uit Dordrecht zich terug te trekken. Hij eiste en kreeg, na dreigen met juridische stappen, zijn investering terug. Daarmee is voor Mampaeij de kous af. "Dit is een gemiste kans", zegt hij. "Als een project niet van de grond komt, haken partijen af. Dat geldt ook voor mij."

Ook Duursma spreekt over gemiste kansen, maar het stoort hem vooral dat "er minstens 2,5 miljoen subsidiegeld is verbrand voor een project dat er nog helemaal niet is". Duursma hoopt nu samen met een groep investeerders de failliete boedel van Ocean Grazer te kunnen overnemen.

De curator schat de totale schuld van Ocean Grazer tussen de drie en vier miljoen euro, maar het is de vraag wat er met het unieke idee gaat gebeuren. "Zonder de patenten en het overige intellectuele eigendom heeft het geen zin een bod uit te brengen", zegt Duursma. En inmiddels is snelheid geboden: "Elders in de wereld worden inmiddels soortgelijke ideeën ontwikkeld. We dreigen het momentum te verliezen."

De Deense hoofdstad Kopenhagen verandert in een "sponsstad" om zware regenval aan te kunnen. Ondergrondse wolkbreuktunnels, bassins en waterparken moeten overtollig water bij extreme regenbuien kunnen vasthouden en afvoeren. Zo moet worden voorkomen dat straten en kelders onderstromen.

De uitgestrekte haven in Kopenhagen verandert 's zomers in een soort strand, waar bewoners zij aan zij zonnen, flaneren en een duik nemen in het kraakheldere water. Dat is de trots van ingenieur Jan Rasmussen, die zich met de waterkwaliteit van de haven bezighoudt.

"We komen van ver", zegt hij. Tot midden jaren 90 was de haven in Kopenhagen sterk verontreinigd, waarbij rioolwater, olie en afvalwater van de industrie direct het water in stroomde. Het was zelfs verboden om er te vissen.

De afgelopen jaren zijn in en rond Kopenhagen onder meer veertien ondergrondse waterbassins gebouwd die functioneren als reservebassins. Ze zorgen ervoor dat het riool- en waterzuiveringssysteem bij zware regenval niet overbelast raakt en dat er geen afvalwater meer direct de haven instroomt. "Maar er is meer nodig om ervoor te zorgen dat straten niet onderlopen en mensen hier in de haven kunnen blijven zwemmen", stelt Rasmussen.

Wolkbreuktunnels

Daarom worden er in de Deense hoofdstad ondergrondse "wolkbreuktunnels" gebouwd. Pal naast het stuk van de haven dat Islands Brygge heet, werken bouwvakkers in en rondom een groot gat, twintig meter onder de grond. Louise Grøndahl van het Deense drinkwatervoorzieningsbedrijf Hofor geeft een rondleiding, terwijl ze zich goed vasthoudt aan de stellage die naar de bodem van het gat leidt.

Beneden aangekomen duikt een tunnel op, waar je met gemak in kunt lopen. Het is één van de vijf wolkbreuktunnels in Kopenhagen die zijn aangesloten op het rioolsysteem. "Ze werken als een grote tank", vertelt Grøndahl. "Bij extreme regenval wordt overtollig regenwater hiernaartoe geleid en vastgehouden, totdat er plaats is bij de waterzuiveringsinstallaties."

Directe aanleiding voor de bouw van het Deense wolkbreuksysteem was de extreme regenval op 2 juli 2011, een dag die veel Denen zich herinneren. De Denen noemen het de "één-in-duizend-jaar-wolkbreuk". Putdeksels spoten omhoog, straten en kelders stonden vol met rioolwater en dode ratten dreven rond.

Door stroomuitval moest het traumacentrum van het academisch ziekenhuis worden geëvacueerd en was de politie onbereikbaar. Later bleek dat een kwart van de medewerkers bij de riolering ziek was geworden door infecties, één medewerker overleed. De schade van de wolkbreuk liep op tot ruim 700 miljoen euro.

Het jaar erna werd het wolkbreukplan op poten gezet. Kosten 1,8 miljard euro. Die worden deels gefinancierd via de algemene belastingen en deels via een speciale waterconsumptie-toeslag. "Het is goedkoper dan niets doen", zegt ingenieur Rasmussen, die de berekeningen maakte.

Water vasthouden

Even verderop bij de wolkbreuktunnel ligt het Enghavepark dat is omgebouwd tot het grootste waterpark van Denemarken. Het hele park kan razendsnel worden omgevormd tot een watertank, om grote hoeveelheden water vast te houden.

"Er is plaats voor 23.000 kubieke meter water", zegt Grøndahl, wat gelijk staat aan ruim tien olympische zwembaden. Ze wijst op de betonnen poortjes, die driekwart van het park omheinen. "Deze betonnen muurtjes komen bij extreme regenval automatisch naar boven en vormen een soort dijk die het water tegenhoudt.

In het Enghavepark ligt ook een voetbal- en hockeyveld. Het is verdiept aangelegd, drie meter lager dan de omliggende wijk. Bij extreme regen verandert de verlaagde sportbaan in een bassin, waar het water wordt vastgehouden. De omliggende banken rondom vormen een soort aflopende regengoot, die het regenwater bij extreme weersomstandigheden naar het laagste punt leidt.

Het bassin heeft vele functies. Grøndahl: "Behalve sportbaan is het ook een openluchttheater, met zitplaatsen rondom. En de banken zijn gewild bij skaters omdat ze naar beneden aflopen."

Kust verstevigen

Volgende uitdaging voor de Denen is de versteviging van hun lange kust. Denemarken heeft een kustlijn van bijna 9000 kilometer, zo'n twintig keer de Nederlandse kustlijn, en ze zijn jaloers op de Nederlandse Deltawerken. Ze bouwen graag en veel vlak langs de kust; het verstevigen van de kust is nu een lappendeken aan oplossingen.

"De hele kust beschermen kan niet", zegt Rasmussen. "Daarom moeten we gaan kiezen. Het vliegveld in Kopenhagen en kasteel Kronborg liggen aan de kust en hebben hoge prioriteit. De vele zomerhuisjes vlak aan de Deense kust staan lager in de rangorde."

De regionale Noord-Brabantse partij Lokaal Brabant gaat toch niet meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen. De leden vinden de voorbereidingstijd te kort en hebben daarom op een partijcongres in Chaam tegen het voorstel van het bestuur gestemd.

De Brabantse partij heeft al langer de wens om in Den Haag de Brabantse belangen te behartigen. "Er wonen 2,6 miljoen mensen in Brabant, er zijn nu acht Brabantse Kamerleden. Dat is echt te weinig", zei partijvoorzitter John van Gorp eerder.

Maar volgens de leden komen de verkiezingen van 29 oktober te vroeg. Ze willen dat Lokaal Brabant de volgende keer wel een poging doet om in de Tweede Kamer te komen.

De Friese partij FNP wil in oktober wel meedoen aan de landelijke verkiezingen. Kandidaat-lijsttrekker Aant Jelle Soepboer was sinds eind 2023 Tweede Kamerlid voor NSC, maar gaf zijn zetel vorige maand terug om zich voor te bereiden op het lijsttrekkerschap van de Friese partij. De FNP is van plan in het hele land op de kieslijst te komen.

Ruimte voor tegengeluid

Julien van Ostaaijen, universitair docent in Tilburg en lector aan Avans Hogeschool, doet onderzoek naar lokale partijen. "Het is enigszins gissen waarom regionale partijen nu willen meedoen met de Tweede Kamerverkiezingen, maar ze hebben gezien dat er ruimte is voor tegengeluid om stemmen te winnen."

Lokaal Brabant werd in 2014 opgericht door een aantal lokale politieke partijen. Inmiddels zijn er zo'n 25 partijen bij aangesloten en maakt Lokaal Brabant, met vier zetels in Provinciale Staten, deel uit van de Brabantse coalitie.

De FNP bestaat al sinds 1962 en is vertegenwoordigd in het Waterschap en de lokale, regionale en Europese politiek. In mei 2024 besloten de leden om een gooi te doen naar het nationale hoofdpodium. Ze zetten in op twee zetels.

"Om die te halen hebben we veel meer stemmers nodig dan we ooit hebben gehad bij de provinciale verkiezingen. Dus we gaan ook op zoek naar kiezers in de regio, zoals Twente of Limburg", aldus woordvoerder Peter Boomsma. Over vier weken mogen de FNP-leden beslissen of ze de aanmelding doorzetten.

Focus op deelbelang

In 2012 deed het lokale initiatief Nederland Lokaal een gooi naar een zetel in de Tweede Kamer, maar dat mislukte.

De kritiek die vaak klinkt op dit soort initiatieven is dat de partijen maar één provincie zouden vertegenwoordigen en niet zouden thuishoren in de landelijke politiek. Van Ostaaijen deelt die mening niet: "Een landelijke partij als de VVD komt ook op voor een bepaalde groep Nederlanders, namelijk mensen met een hoger inkomen, net als 50plus, dat niet inzet op regio of inkomen, maar op generatie. Die partijen focussen zich dus ook op een deelbelang, maar zijn van mening dat dit ook het algemene belang ten goede komt."

Nieuwe partijen kunnen zich nog tot en met komende maandag aanmelden bij de Kiesraad. Als ze aan alle voorwaarden voldoen, kunnen ze met hun naam en logo op het stembiljet komen. Tot nu toe hebben zich een kleine tien nieuwe partijen aangemeld bij de Kiesraad. Daaronder zijn Partij Beer, die het kiesstelsel wil veranderen, en Vrij Verbond, een rechts-progressieve partij.

De politie heeft in Didam een 14-jarige jongen opgepakt die ervan wordt verdacht dat hij zeker vijf mensen heeft opgelicht. De tiener deed zich voor als agent. Hij liep gisteren in de val door een list die een van de gedupeerden (86) samen met een echte politieagent had bedacht.

Samen met de jongen werd ook een 20-jarige man aangehouden, meldt Omroep Brabant. Hij 'werkte' als chauffeur voor de nepagent. De twee waren ook al actief in de regio Rotterdam.

Een 86-jarige vrouw in Didam, bij Arnhem, werd gisteren eerst telefonisch benaderd door wat de politie "een vriendelijke vrouwenstem" noemt. Die beweerde dat er inbrekers actief waren in haar buurt en dat de vrouw haar waardevolle spullen veilig moest stellen.

Vervolgens verscheen de 14-jarige jongen aan de deur die de vrouw vroeg om haar geld en sieraden mee te geven. De Didamse vertrouwde het verhaal niet, wees de jongen de deur en belde de echte politie.

Camera's bij de woning

Toen een agent arriveerde om met de vrouw over de poging tot oplichting te praten, ging haar telefoon opnieuw. Aan de lijn hing weer een zogenaamde agent, dit keer met het verhaal dat de politie camera's wilde ophangen bij haar woning.

De vrouw en de politieman bedachten een list. Ze nodigden de nepagent uit om opnieuw langs te komen. Toen hij dat deed, werd hij gearresteerd door de echte politie. Het bleek een 14-jarige jongen uit Breda. Even verderop werd zijn chauffeur opgepakt.

De politie meldt nu dat de 14-jarige al eerder in beeld was voor soortgelijke oplichtingspraktijken. Hij is herkend op camerabeelden bij vergelijkbare incidenten in onder andere Berkel-Enschot, Stolwijk, Krimpen aan de Lek en Hellevoetsluis.

Het is nog onduidelijk of en hoeveel de twee hebben buitgemaakt met hun babbeltrucs.

De problemen met het netwerk van Odido in de omgeving van Gouda en Zoetermeer zijn voorbij. De storing was volgens een woordvoerder "een staartje van de storing van gisteren".

Gisteren hadden veel Odido-klanten problemen met mobiel bellen, sms'en en internetten. Dat kwam door een update die tijdens nachtelijke onderhoudswerkzaamheden niet goed was doorgevoerd. Gisteravond meldde Odido dat de storing overal verholpen was.

In het gebied rond Gouda en Zoetermeer bleken vandaag een aantal antennes toch nog niet goed te werken. Omdat andere antennes voor deel het werk overnamen, had niet iedereen in het gebied problemen, zegt de woordvoerder.

Mogelijk compensatie

Komende week wordt door Odido gekeken naar compensatie voor klanten die door de storingen zijn getroffen. "Klanten horen daar begin volgende week meer over."

De Canal Parade in Amsterdam lijkt volgens de politie rustig te zijn verlopen. "Los van een aantal incidenten is het feestelijk verlopen", zegt een woordvoerder van de politie. Er zijn vijf mensen aangehouden die demonstreerden tegen hoofdsponsor Booking.com.

De politie pakte twee demonstranten op voor het verstoren van de openbare orde, omdat ze bij de Booking-boot in het water sprongen, twee voor openlijk geweld en een persoon voor vernieling.

Het boekingsplatform voor reizigers is vaker doelwit van protestacties. Zo is ook voor het hoofdkantoor van het bedrijf gedemonstreerd. Vorig jaar oktober werd het kantoor beklad en zijn tientallen ramen en enkele deuren vernield. Actievoerders zijn boos dat het bedrijf accommodaties verhuurt in illegale Israëlische nederzettingen in bezet Palestijns gebied.

Ze wilden de boot van Booking tegenhouden:

Aan de parade voor lhbti+-organisaties deden dit jaar tachtig boten mee. Ze voeren van het Oosterdok via de Nieuwe Herengracht, de Amstel en de Prinsengracht naar het Westerdok. De kades langs de routes stonden vol met feestvierende mensen.

De organisatie Pride Amsterdam sprak na afloop over "een bijzondere editie". "Het niveau van de boten was hoog, de boodschappen waren krachtig. Je merkt dat iedereen wakker is geworden: Pride is protest."

Hoogtepunt van Pride

De Canal Parade is het hoogtepunt van Pride Amsterdam. Ieder jaar trekt het evenement honderdduizenden bezoekers die zijn uitgedost in roze, glitters en regenboogkleuren.

De eerste boten begonnen om 12.00 uur aan de feestelijke boottocht. De regen was net op tijd weggetrokken voor een zonnig begin van het feest.

Verschillende organisaties die meededen aan de parade grepen het evenement aan om een politieke boodschap over te brengen.

Ook werd door verschillende opvarenden de spot gedreven met de Amerikaanse president Trump. Het COC riep kiezers op om bij de Nederlandse verkiezingen in oktober te stemmen op een partij die de lhbti+-belangen belangrijk vindt. "De vrijheid en mensenrechten die we vieren met de Pride worden mede bepaald bij de Kamerverkiezingen", stelt de belangenorganisatie.

Motorproblemen

De seniorenboot had vanochtend problemen met de motor, meldt AT5. Het is onduidelijk of die uiteindelijk wel van start is gegaan.

De boot van luxe sportschool Saints & Stars ontbrak in de parade. De sportschool is in opspraak geraakt na berichten over uitbuiting van schoonmakers. In plaats van Saint & Stars deed LGBT Asylum Support mee, een stichting die opkomt voor queer asielzoekers.

Ruim 400 jaar nadat het schip van Willem Barentsz bij Nova Zembla kwam vast te zitten in het ijs, komt een replica van het schip naar de hoofdstad om daar later deze maand deel te nemen aan Sail Amsterdam.

"Barentsz had het schip juichend opgewacht", zegt Paul Meijeraan bij omroep NH. Samen met een groep vrijwilligers heeft hij vijftien jaar lang gewerkt aan de replica van de Witte Swaen.

Het verhaal van Willem Barentsz spreekt nog altijd tot de verbeelding. In 1596 vertrok de zeevaarder, cartograaf en ontdekkingsreiziger naar het noordpoolgebied. De expeditie was bedoeld om een noordelijke doorvaart naar Azië te vinden en werd gefinancierd door Amsterdamse kooplui. In de mast wapperde de Amsterdamse vlag.

Dominee Plancius

De gedachte om een route 'om de noord' te vinden kwam niet van Barentsz zelf. "Er was een dominee, Peter Plancius. Hij had gezegd: je kunt wel naar Azië varen via het noorden", aldus Meijeraan eerder bij Omrop Fryslân. "Maar ja, een dominee heeft het niet altijd bij het rechte eind. Dat weten we."

Het lukte Barentsz nog om de noordpunt van de archipel Nova Zembla te ronden. Vervolgens kwam de Witte Swaen muurvast te zitten in het ijs. Barentsz overleefde door van aangespoelde bomen een huis te bouwen waarin hij en de bemanning onder barre omstandigheden overwinterden.

Pas de volgende lente werden twee sloepen zeewaardiger gemaakt, zodat de zeventien opvarenden alsnog naar de bewoonde wereld konden terugkeren. Barentsz stierf een week na het vertrek. De bemanning kon wel terugreizen naar Nederland.

Roemruchte tocht

"Het is toch wel een hele roemruchte tocht geworden", zegt Meijeraan, dat maakte het ook bijzonder voor vrijwilligers om al die jaren aan een herbouw van het expeditieschip te werken.

De moderne Witte Swaen is gebouwd in Harlingen en ligt daar nu in de haven. In 2023 is er al een proefvaart geweest. De vrijwilligers willen er nu dus mee naar Amsterdam. Aanleidingen genoeg, zegt Meijeraan: de replica is helemaal af. Amsterdam bestaat 750 jaar en Sail 50 jaar.

Maar varend van Harlingen naar Amsterdam? Dat gaat niet lukken. zegt hij. Dat komt doordat het schip niet in aanmerking komt voor een zogenoemd binnenvaartcertificaat. De binnenvaart moet nu eenmaal voldoen aan allerlei regels.

Sponsoractie

"We mogen wel op zee, maar niet via het IJsselmeer naar Amsterdam", aldus Meijeraan. "Theoretisch gezien zouden we naar Nova Zembla kunnen varen, maar niet naar Amsterdam."

De Witte Swaen wordt dus van Harlingen naar Amsterdam gesleept. Meijeraan begon een sponsoractie om de overtocht te financieren en dat loopt goed. De kosten voor de heenweg zijn al ingezameld, zegt hij. "Dus we hopen dat we nog wat extra op zullen halen, zodat we niet in Amsterdam hoeven te overwinteren."

Bij een voetbaltraining in Tsjechië is een speler gistermiddag geraakt door de bliksem. De jongen ligt zwaargewond in het ziekenhuis.

Het ongeluk gebeurde bij een amateurclub in de stad Opava, aan de Poolse grens. Tijdens de training sloeg de bliksem in en zakte één van de spelers in elkaar op het veld. Volgens Tsjechische media bleef hij roerloos liggen. Ambulancepersoneel verleende hem eerste hulp en vervoerde de jongen per helikoper naar het ziekenhuis in Ostrava.

De tienerjongen, van wie de leeftijd niet bekend is gemaakt, had volgens de hulpdiensten een hartstilstand en verschillende brandwonden opgelopen. Zeven andere tieners en een volwassene werden met lichte verwondingen in het ziekenhuis behandeld.

De toestand van de jongen die getroffen werd is "zeer ernstig, maar stabiel", zeggen de hulpdiensten. Zijn vrienden is slachtofferhulp aangeboden.

In Tsjechië worden voor het hele weekend regen- en onweersbuien verwacht. Ook voor vandaag is er een waarschuwing afgegeven voor zware onweersbuien.

David Møller Wolfe vertrekt bij AZ en gaat spelen voor Premier League-club Wolverhampton Wanderers. De Noorse verdediger heeft voor vijf jaar getekend in Engeland.

Naar verluid betaalt de club uit de Premier League 12 miljoen euro voor de linksback.

Møller Wolfe (23) speelde twee seizoenen voor AZ, dat hem in 2023 overnam van SK Brann. Hij groeide uit tot vaste waarde, maar de afgelopen Europese wedstrijden ontbrak hij al bij de Alkmaarders. De Noorse voetballer werd enige tijd in verband gebracht met een overstap naar Lille, maar uiteindelijk werd het toch de Premier League. Møller Wolfe had nog een contract voor drie jaar in Alkmaar.

Voor AZ betekent de transfer van de Noorse vleugelverdediger de derde uitgaande transfer van ver boven de tien miljoen euro. De club verkocht eerder Ruben van Bommel aan PSV voor zo'n 15 miljoen euro en Jayden Addai aan het Italiaanse Como voor ongeveer 14 miljoen euro. Met Mees de Wit en Mateo Chávez heeft AZ de vervangers al in huis.

Nooit vergeten

"Ik ben AZ en de hele AZ-familie ontzettend dankbaar", laat Møller Wolfe weten. "Vanaf moment één heb ik mij heel welkom gevoeld bij de club. Ook de fans bleven ons steunen door dik en dun. Zelfs wanneer we in een lastige fase zaten bleven zij ons altijd aanmoedigen. Dat ga ik nooit vergeten", aldus de linksback. "AZ heeft een heel speciale plek in mijn hart. Ik ben heel, heel blij met mijn tijd bij AZ."

Bij een woning in Almelo is afgelopen nacht een explosief afgegaan. De bewoner en zijn huisdier bleven ongedeerd, maar er is wel schade aan de woning.

In de nacht van woensdag op donderdag waren er ook al twee explosies in Almelo, toen bij een woning elders in de stad. De politie onderzoekt of er een verband is tussen de explosies, meldt RTV Oost.

De ontploffing van afgelopen nacht was rond 03.30 uur bij een woning aan de Hoornbladstraat. De politie zette de straat af en schakelde een explosievenspecialist in, maar weet nog niet wie erachter zit

Afgelopen woensdagavond ging er rond 22.30 uur een explosief af bij een woning aan de IJsduiker, in een andere wijk van Almelo. Die werd rond 05.30 uur donderdagochtend gevolgd door een tweede explosie bij dezelfde woning.

Niet zomaar vuurwerk

De bewoners van de woning aan de IJsduiker bleven ook ongedeerd, maar ze zijn wel aangeslagen. De bewoonster vertelde deze week aan RTV Oost hoe zij, haar man en hun kinderen in alle vroegte wakker werden van twee harde knallen, kort na elkaar.

Ze gaat uit van een gerichte aanslag. "Dit was niet zomaar vuurwerk, we roken duidelijk benzine", zegt ze.

Wat de reden kan zijn geweest, weet ze niet. Ze heeft geen vijanden, zegt ze. "Dit komt helemaal vanuit het niets. Geen idee wat hier aan de hand is."

Zorgbureautje

De vrouw runt vanuit haar woning een zorgbureautje. Volgens gegevens van de Kamer van Koophandel is dat op 1 januari 2016 van start gegaan en gericht op thuiszorg en welzijnswerk voor ouderen.

Het bureau komt niet voor op de lijst van gecontracteerde zorgaanbieders van de Twentse gemeenten. De bewoonster vraagt om rust. "Het belangrijkste voor ons is dat er niemand gewond is geraakt", zegt ze.

In China is een bijzonder muziekfenomeen opgestaan. Jay Chou, beroemd om zijn zoetsappige liefdesliedjes, is na jaren niet langer in het buitenland de meest beluisterde artiest die in het Mandarijn zingt. Deze maand is hij van de troon gestoten door de Chinese rapper Skai Isyourgod.

Die is nu met ruim 4 miljoen maandelijkse streams de meest beluisterde 'mando-popartiest' buiten China. Zijn muziek lijkt op het eerste gezicht niet heel toegankelijk. Hij combineert Chinese opera en lokale folklore met Amerikaanse Memphis-rap, een subgenre van hiphop dat ontstaan is in de jaren 80.

De combinatie van rap en traditionele Chinese muziek doet het al jaren goed in China, waar hij ook erg populair is. Wat Skai Isyourgod zo bijzonder maakt, is dat hij in zijn teksten zowel de Chinese cultuur viert, als deze op de hak neemt. Het is een balanceeract, waarmee hij mensen die kritiek hebben op het huidige China en zelfs de overheid voor zich weet te winnen.

Man van de straat

Bij het buitenlandse publiek staat hij bekend als Skai Isyourgod, in China noemt hij zichzelf Lanlao. Daarmee omschrijven Chinezen mannen die hun geld niet altijd legaal verdienen, jongens van de straat, ritselaars. Zo ziet de artiest zichzelf.

Hij werd geboren in Huizhou, een middelgrote stad in de zuidelijke provincie Guangdong. Van zijn afkomst en etniciteit heeft hij een belangrijk onderdeel van zijn stijl en imago gemaakt. Zo vertelt hij in vele interviews dat zijn muziek is geïnspireerd op het leven dat hij kent "van de straat".

In zijn grootste hit, Bafang Laicai (letterlijk vertaald als 'Rijkdom komt uit alle richtingen') portretteert hij op sarcastische wijze het Chinese gangsterbestaan. In de muziekvideo zien we mannen die op het ene moment ruzie met elkaar maken aan de pokertafel en op het andere moment in een tempel vragen om Gods zegen.

Hij houdt de luisteraar een spiegel voor over de maatschappelijke tegenstrijdigheden in het moderne China, een maatschappij waarin men zowel geld en status als spiritualiteit en innerlijke rust najaagt. Dergelijke thema's komen in veel van zijn nummers terug. Met satire maakt hij het mogelijk om zaken aan het licht te brengen die de Chinese overheid normaliter liever de kop indrukt.

Zo is het sinds een paar jaar niet meer toegestaan om online aan geldverheerlijking te doen of om overmatige rijkdom te tonen. Waar de grens precies ligt van wat wel mag en niet mag, is niet duidelijk.

Ook gokken is in China ten strengste verboden. Dat het gebeurt, is bekend, maar het wordt niet vaak zo openlijk getoond als in de muziekvideo's van Skai. Dat hij het ook op de hak neemt, lijkt het acceptabel te maken voor de overheid.

Cultureel zelfvertrouwen

De Chinese staatsmedia prijzen hem zelfs om het vertrouwen in de Chinese cultuur dat hij uitstraalt. Vooral zijn gebruik van lokale muziekstijlen krijgt veel waardering. Tegen de Chinese staatskrant Global Times zegt de rapper dat hij hoopt via zijn muziek de wereld te kunnen laten zien hoe rijk de Chinese cultuur is.

Op de vraag of hij ook het idee heeft dat Chinese rappers steeds meer waarde hechten aan hun eigen (Chinese) verhalen, antwoordt hij bevestigend. "In het verleden maakten we oppervlakkige 'snelle-praat'-rap. Daarna volgde een periode waarin we buitenlandse rapstijlen imiteerden. Nu zijn we eindelijk toe aan het vertellen van onze eigen verhalen."

Dat is precies waar de Chinese Communistische Partij op aanstuurt. Volgens de partij is vertrouwen in de eigen cultuur van essentieel belang voor het versterken van de binnenlandse eenheid en voor het internationale prestige van China. Erkenning van de Chinese culturele rijkdom past bij de invloedrijke speler op het wereldtoneel die China is.

Skai Isyourgod is buiten China vooral in Zuidoost-Azië populair, maar via apps als TikTok heeft zijn muziek inmiddels ook een flinke schare fans buiten Azië. Eind september gaat hij voor het eerst op tournee in Europa, waar hij Londen en Parijs zal aandoen.

Het is hoogzomer, maar een tuincentrum in Zoetermeer is al in kerststemming. In een van de net voltooide kerstdorpen zit de kerstman op een arrenslee, knispert het haardvuur en staan rendieren kniehoog in de nepsneeuw.

"Ja, het is wel heel erg vroeg", zegt een opa in korte broek met zijn kleinzoon op de schouders bij Omroep West. "Maar die kleine vindt het prachtig."

De trend is er al langer: de decemberfeestdagen werpen hun commerciële schaduw steeds verder vooruit. Afgelopen dinsdag lagen bij een supermarkt in Doetinchem al de eerste kruidnoten in de schappen.

In het tuincentrum in Zoetermeer werd toen nog gebouwd aan het kerstdorp. Dat is nu af. "Ieder jaar wordt onze kerstpresentatie groter. Dus zijn we langzaamaan weer gestart", zegt medewerker Jean-Paul Smits.

Gele kersttrein

Nieuw dit jaar is een gigantische waterval, die in de vijver van het kerstdorp neerklettert. Daaromheen staan kersthuisjes met flikkerende lichtjes. Miniatuurpoppetjes krullen in het ijs en een gele kersttrein is begonnen met het maken van zijn rondjes.

"O, kijk nou wat leuk"', zegt een bezoekster als ze de knikkende rendieren en rekken vol kerststalletjes ziet staan. "Ik houd ervan."

Een andere potentiële klant: "Ja, ik heb er nu wel weer zin in. Laat het maar tien graden vriezen."

En volgens medewerker Smits blijft het niet bij kijken. Sommige klanten kopen ook. "Je moet weten dat er ieder jaar nieuwe producten op de markt komen. Ja, voor sommigen moet de verzameling compleet zijn", zegt hij.

Groene draak

Speciale belangstelling is er volgens hem voor kersthuisjes en figuurtjes uit het sprookjesbos van de Efteling. "Zie je die groene draak uit het sprookje? Die hebben we zelf gemaakt", zegt hij trots.

Al in januari werden de eerste schetsen op papier gezet voor de kerstpresentaties die het tuincentrum dit jaar opbouwt, vertelt Smits. Nu is er dus een eerste kerstdorp. Uiteindelijk, in oktober, wordt vrijwel het hele tuincentrum in kerstsfeer gebracht.

En dit alles terwijl het dus nog volop zomer is, maar die loopt commercieel gezien al op zijn einde. "Nu net is de grote sale van tuinmeubels begonnen. Daarna barsten wij op de kerstafdeling echt los", zegt Jean-Paul Smits.

In een asielzoekerscentrum in Delft heeft vanochtend een explosie plaatsgevonden. Daardoor is een deel van de gevel op de vijfde verdieping weggeblazen.

Bij de explosie raakte niemand gewond, zegt een politiewoordvoerder. De bewoners van het deel dat is beschadigd, worden elders opgevangen.

De schade aan het pand is groot:

De politie kreeg iets na 08.00 uur een melding van de ontploffing in het pand aan de Kleveringweg. In deze noodopvang is plek voor 170 mensen. Op de melding kwamen meerdere hulpdiensten af.

De politie doet onderzoek naar de oorzaak van de explosie. Een van de scenario's waarmee rekening wordt gehouden is dat er een elektrische step is ontploft. Op beelden is een verkoolde step voor het appartement te zien. Ook gaat de politie na of de explosie is ontstaan door menselijk handelen.

Het is vandaag zwarte zaterdag en dat is te merken op de Europese wegen. Rond het middaguur stond op het hoogtepunt van de drukte ruim 1000 kilometer file in Frankrijk, voornamelijk rond de vakantiebestemmingen. In Duitsland en Noord-Italië staan files door terugkerende vakantieverkeer, meldt de ANWB.

Onder andere Parijs heeft vanaf vandaag vakantie, Parijzenaren verlaten in groten getale de stad. Dat is zoals elk jaar goed te zien op de Route du Soleil, de snelweg van de Franse hoofdstad naar de Côte d'Azur. Daar moeten reizigers aan het begin van de middag rekening houden met 2,5 uur vertraging.

Als vakantiegangers vervolgens via de A9 langs Narbonne naar de Spaanse grens gaan, moeten ze wederom rekening houden met 2,5 uur file, zegt een woordvoerder van de ANWB. Ook richting de Franse westkust is er veel vertraging.

Terugkerend vakantieverkeer

Verder is het erg druk op de wegen in Oostenrijk, zoals op de A10 van Salzburg naar Villach. Ook bij de Gotthardtunnel in zuidelijke richting moeten reizigers anderhalf uur extra reistijd inboeken, zegt de ANWB. Op de A8 bij München richting Oostenrijk rijdt het langzaam of staat het stil.

Vanuit Slovenië en in Duitsland zorgen terugkerende vakantiegangers juist voor veel drukte op de weg. In Duitsland wordt in het hele land op veel plekken aan de weg gewerkt. Ook op de Italiaanse wegen richting Oostenrijk is het vol door terugkerende vakantiegangers, aldus de ANWB.

In Kroatië moeten weggebruikers rekening houden met meer dan anderhalf uur vertraging op de A1 ten zuiden van Zagreb.

In Nederland is het vooral drukker bij de Duitse grens door grenscontroles. Ook wordt er drukte verwacht in en bij Amsterdam en Roermond vanwege de Canal Parade en Festival Solar.

Het spoor tussen Duisburg en Düsseldorf is weer vrijgegeven, schrijft het Duitse nieuwsplatform Die Zeit. Op dit traject reden afgelopen dagen geen treinen vanwege branden die vermoedelijk zijn aangestoken.

Het treinverkeer lag sinds donderdag plat nadat er brand had gewoed in een kabelgoot. Gisteren werd op een andere plek aan hetzelfde spoor nog een brandschade ontdekt. De politie vermoedt dat beide branden donderdag zijn gesticht.

De schade is inmiddels hersteld. Nadat er testritten waren uitgevoerd, mochten de treinen vanochtend weer over het spoor.

Actie tegen 'industriële systeem'

Op het linkse online platform Indymedia eist de actiegroep Angry Birds Commando de verantwoordelijkheid op voor de brandstichting. "Veel zaken zouden oneindig veel beter werken zonder het industriële systeem", staat in een verklaring. De politie onderzoekt of de claim authentiek is.

De lijn tussen Duisburg en Düsseldorf is een van de belangrijkste spoorverbindingen in het land. Dagelijks rijden hier honderden treinen.

Volgens de Duitse spoorwegen zijn tienduizenden reizigers getroffen door de sabotageacties. Er werden vervangende bussen ingezet, maar dat verliep volgens de WDR niet soepel.

Dertien kinderen stierven afgelopen maand in een vluchtelingenkamp in Darfur, in het westen van Sudan, aan ondervoeding. De BBC illustreerde het verhaal deze week met een bord met wat noten erop en lege schillen ernaast. Het is moeilijk om de ernst van een crisis te laten zien waar geen beelden van zijn.

Beelden uit Gaza zijn wereldwijd bekend. Maar Sudan is een ongeziene hongerramp, zonder beelden die viraal gaan, zonder gezichten, en dus zonder publieke verontwaardiging. Geen trending berichten op sociale media. Geen discussies op het hoogste politieke niveau. Geen protestmarsen.

Dit is geen vergelijking. Of misschien wel. Een vergelijking niet over welk leed en verlies het ergste is, maar over waarom Sudan wordt vergeten, genegeerd, terwijl het momenteel de grootste humanitaire crisis ter wereld is.

Meest verwoestende crisis

Vorig jaar riep de IPC, de voedselwaakhond van de VN, op meerdere plekken in Sudan officieel hongersnood uit. Die term wordt zelden gebruikt; het is pas de vierde keer in deze eeuw dat wereldwijd zo'n alarmerende situatie werd vastgesteld. De grote hulporganisatie IRC plaatst Sudan bovenaan haar crisislijst, en de Verenigde Naties noemen het de meest verwoestende crisis ter wereld.

En die dertien overleden kinderen, dat is in slechts één kamp, waar zo'n 7000 mensen wonen. In Zamzam, een veel groter kamp, zou vorig jaar elke twee uur een kind zijn gestorven.

Meer cijfers uit 2024: ruim dertig miljoen mensen hebben hulp nodig, 638.000 verkeren in acuut levensgevaar. Op sommige plekken is het aantal ondervoede kinderen inmiddels verdubbeld.

Hongersnood

Hongersnood gaat bijna altijd gepaard met conflict. In Sudan woedt al 27 maanden oorlog. Het regeringsleger staat tegenover strijdgroep RSF. Ondertussen hebben zich ook andere gewapende groepen aangesloten. Die worden weer gesteund door verschillende landen, vooral de Golfstaten.

Een van de doelen van het uitroepen van een hongersnood is dat er meer hulp komt. Want er zijn wel mogelijkheden, ook als internationale hulp beperkt naar binnen kan. Zo zijn er veel lokale soepkeukens. Maar de VN heeft slechts 6 procent binnen van het geld om mensen te helpen in Sudan.

En dat zijn alleen de cijfers die wél bekend zijn. Er zijn gebieden die onbereikbaar zijn. De situatie is waarschijnlijk het slechtst in Darfur, waar de paramilitaire RSF de dienst uitmaakt. Hulp wordt daar geplunderd, geblokkeerd of zelfs ingezet als oorlogswapen. Hulpverleners zijn gedood.

Zoom je verder in dan is daar de stad El-Fasher, die al geruime tijd belegerd wordt door de RSF. Burgers zijn deels afgesneden van voedsel, water en medicijnen. Het is de laatste stad die de RSF-strijders nog niet in handen hebben in Darfur.

De angst is groot wat er gebeurt als ze de burgers daar zullen bereiken. Want de RSF wordt ook beschuldigd van genocide. Ze verkrachten, moorden en plunderen. Dat deden ze ook al toen ze dat hongerkamp Zamzam bereikten.

Maar we zien het niet. Internationale journalisten komen Darfur niet in en ook in de rest van Sudan is het moeilijk. En er zijn amper lokale collega's die iets naar buiten kunnen brengen. Velen zijn gevlucht.

De angst om verslag te doen is groot, omdat je dat met je leven kunt bekopen: je wordt al snel als partijdig gezien door een van de partijen. Bovendien werken internet- en telefoonlijnen nauwelijks in de regio Darfur.

In de steek gelaten

Toch proberen we verhalen te vertellen. Soms alleen met de stemmen van mensen die vastzitten in bijvoorbeeld die belegerde stad, omdat dat alles is wat we binnenkrijgen. Wanhopige voiceberichtjes die me worden toegestuurd. Maar het blijft een stem, ver weg, abstracter en minder invoelbaar.

En er speelt meer dan beeldgebrek. In het geval van Sudan past honger ook in beelden die we wél hebben over het continent, misschien zijn we daarom minder verontwaardigd. En we zijn simpelweg minder geïnteresseerd.

Veel Sudanezen voelen zich in de steek gelaten. "Ik ben ziek van 's werelds selectieve empathie en activisme", schrijft iemand op X. En ook: "De wereld keert het lijden van degenen met een donkerder huid de rug toe."

Geen gezicht. Ver weg. Vooroordelen. Of simpelweg emotionele uitputting na maanden van slecht nieuws? Het maakt dat kinderen in Sudan sterven in stilte. Ver buiten beeld.

NOS op 3 maakte deze explainer over de vergeten oorlog in Sudan:

Goedemorgen! In Amsterdam is het hoogtepunt van de Pride: de Canal Parade. En in de Tour de France Femmes staat de zwaarste etappe op het programma.

Eerst het weer: vanochtend krijgen we eerst vrij veel bewolking en enkele stevige buien, lokaal met onweer. Vanmiddag wordt het vanuit het noordwesten droger en is er geregeld zon. Bij een matige tot vrij krachtige noordwestenwind wordt het 19 of 20 graden. Vanavond en vannacht is er in het noordoosten regen, elders blijft het droog.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Ghislaine Maxwell is overgeplaatst naar een "gevangenenkamp" in de Amerikaanse staat Texas. De Britse werd drie jaar geleden tot twintig jaar celstraf veroordeeld voor het ronselen van jonge meisjes die misbruikt werden door haar voormalige partner, miljardair Jeffrey Epstein.

Voor haar overplaatsing zat Maxwell vast in een gevangenis in Florida. Het gevangenenkamp waar ze nu zit, is volgens persbureau AP minimaal beveiligd en de gevangenen die er zitten zouden het laagste veiligheidsrisico hebben. Sommige van dit soort kampen zouden geen of maar beperkte omheiningen hebben.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het fantasyfeest Castlefest in Lisse is enorm populair. Waar er bij de eerste editie 'slechts' 4500 fantasyliefhebbers kwamen, zijn er nu 55.000 kaartjes verkocht. Op het festival zijn overal elfjes, piraten en Vikingen te zien.

Fijne zaterdag!

"Mensen zeggen altijd: vraag het als je iets nodig hebt, wij helpen jou", zegt Ans van Gestel (86). "Maar juist hulp vragen, vind ik moeilijk." Toch durft de Hilvarenbeekse dat vaker, sinds ze deel uitmaakt van een voorzorgcirkel. "Het haalt een drempel weg", zegt ze. "Natuurlijk, een buurman brengt mij ook graag naar het ziekenhuis, maar je wilt niet altijd dezelfde persoon vragen. Ik betaal graag een kilometervergoeding aan wie mij helpt."

Van Gestel heeft het over één van de 23 mensen in haar voorzorgcirkel: een netwerk opgericht 'uit voorzorg', voorbereidend voor later, als kwetsbaarheid onvermijdelijk is.

Henk Geene, oud-directeur van zorginstanties, bedacht de cirkels waarvan er in Nederland nu tientallen zijn. Elke groep bestaat uit buurtgenoten en een 'verbinder', die groepsleden koppelt op basis van vraag en aanbod. Niet iedereen is immers handig met klusjes of kan koken.

Hulp op loopafstand

Een zorgcirkel valt of staat bij de nabijheid van mensen, zegt Geene. "Je moet het op loop- of fietsafstand doen, laten we zeggen: maximaal 10 minuten. Dan kan je 's morgens langs bij Pietje om zijn hond uit te laten en 's avonds weer. Je moet denken aan praktische zaken: de groencontainer buitenzetten, iemand naar een verjaardag brengen. Groeit het vertrouwen, dan kan je ook met andere problemen bij elkaar aankloppen."

Idealiter is zo'n groep een mix van leeftijden. In de groep van Ans van Gestel is zij de oudste. Laatst nog hield Van Gestels vriezer ermee op. "Het was weekend en daar zat ik. Omdat ik geen familie in de buurt heb, belde ik de verbinder van mijn groep. Zij stuurde een appje in de groep met de vraag wie mij kon helpen en binnen een halfuur was het probleem opgelost, geweldig!"

Ook Annemie Donkers uit Eindhoven heeft een buurtgroep opgezet die elkaar helpt:

Bedenker Geene zag de noodzaak voor de cirkels jaren geleden, met een vergrijzingspiek in aantocht, toenemende eenzaamheid en steeds minder zorgpersoneel om de ouder wordende bevolking te verzorgen.

Ook Actiz, de brancheverenging van zo'n 400 zorginstellingen, ziet dat zorgcirkels een rol kunnen spelen. "Want niet iedereen heeft familie, maar iedereen heeft wel buren", zegt woordvoerder Olfert Koning. "Het wordt steeds belangrijker om daarvan gebruik te maken."

Hoewel informeel en lokaal van aard, zijn er landelijk ook zorginstellingen betrokken bij de cirkels. En ook grote zorgverzekeraars investeren erin. Zo stopt VGZ naar eigen zeggen 'tonnen' in het aanjagen ervan en wil het de komende jaren minimaal 300 ervan helpen opzetten.

Dat moet de druk op de zorg verlichten. "Want niet de apotheker bezorgt dan de medicijnen maar een wijkgenoot en niet een wijkverpleegkundige, maar een buurman helpt dan weleens met de steunkousen", zegt een woordvoerder.

Do's en don'ts

Toch is het verlichten van de druk op de zorg niet het doel van de cirkels, benadrukt Willemijn Krol, projectleider bij Nederland zorgt voor Elkaar, een instantie die de zorgcirkels helpt op te zetten.

"Het is echt om elkaar te helpen en naar elkaar om te zien. Bijkomend voordeel is dat het deels de personeelskrapte kan verhelpen." Ook Geene benadrukt dit. "Het gaat ons erom dat mensen die dicht bij elkaar wonen tegen elkaar zeggen: 'vanaf nu zijn wij er voor elkaar in goede en slechte tijden'."

Iedereen kan bovendien een zorgcirkel beginnen. "En dat is juist de charme", zegt zorgeconoom Marcel Canoy. "Zet mensen bij elkaar, vorm een appgroep, noem het een cirkel en klaar ben je", zegt hij. Soms heet het anders, dan noemt iemand het een buurtcirkel of gewoon: de buurt-app.

"Er zijn wel do's en don'ts", zegt Canoy. "Vrijwilligersorganisaties kunnen daarbij helpen, zoals met voorlichtingsbijeenkomsten, maar de kracht is juist dat dit kan bestaan zonder instanties of geld."

Samenredzaamheid

Volgens hem is de trend van de zorgcirkel onomkeerbaar. Hij is van mening dat de hulp die mensen elkaar bieden uiteindelijk ook de druk op de zorg verlicht. "Het lijkt klein, maar dit is een belangrijke opstap naar meer", zegt hij. "In andere landen is de samenredzaamheid groter, dat moeten we hier ook meer zijn en dit is daar een vorm van."

Of dat al gebeurt, is te vroeg om te zeggen. Wachtlijsten voor verpleeghuizen lijken minder hard te groeien, ziet de branche van zorginstellingen. "Mogelijk door zorgcirkels, maar ook omdat mensen in het algemeen bewuster nadenken over oud worden. Er wordt veel meer op voorbereid, over gepraat met vrienden en kinderen: wat als het minder gaat, hoe ziet jouw netwerk eruit?"

En dan is er nog iets dat de voorzorgcirkel mogelijk verhelpt: eenzaamheid. Want behalve praktische hulp leveren de groepen ook nieuwe connecties op, ook voor de Brabantse Ans van Gestel. Zij leerde zo een andere vrouw kennen die ook haar man is verloren. "We zijn al een paar keer bij elkaar op bezoek gegaan, dus ook voor sociaal contact is het heel prettig."

En een sterk netwerk, verlicht ook de druk op mantelzorgers. "Mijn kinderen wonen in Amsterdam, Maastricht en Culemborg", zegt Van Gestel. "Om dan doordeweeks een beroep op hen te doen, dat valt niet mee. Ik wil ze niet te veel belasten en probeer zelf mijn kring sterk te houden. Voor hen is dat ook plezierig, het scheelt ze, denk ik, zorgen."

Ghislaine Maxwell is overgeplaatst naar een "gevangenenkamp" in de Amerikaanse staat Texas. De Britse werd drie jaar geleden tot twintig jaar celstraf veroordeeld voor het ronselen van jonge meisjes die misbruikt werden door haar voormalige partner, miljardair Jeffrey Epstein.

Voor haar overplaatsing zat Maxwell vast in een gevangenis in Florida. Het gevangenenkamp waar ze nu zit, is volgens persbureau AP minimaal beveiligd en de gevangenen die er zitten zouden het laagste veiligheidsrisico hebben. Sommige van dit soort kampen zouden geen of maar beperkte omheiningen hebben.

Het is niet bekendgemaakt waarom ze is overgeplaatst. Twee weken geleden werd bekend dat het Amerikaanse ministerie van Justitie met Maxwell in gesprek is over de zaak rond haar voormalige partner. Justitieminister Bondi zei dat president Trump "opdracht heeft gegeven om al het geloofwaardige bewijs openbaar te maken". "Als Maxwell over informatie beschikt die strafbare feiten aantoont, luisteren de FBI en het ministerie van Justitie naar wat zij te zeggen heeft", aldus Bondi.

Geen gratie

De advocaat van Maxwell toonde zich namens haar cliënt eveneens bereid om mee te werken aan het onderzoek. "Ghislaine zal eerlijk getuigen. We zijn president Trump dankbaar voor zijn inzet om de waarheid in deze zaak aan het licht te brengen.

Trump zegt dat hij niet van plan is om haar gratie te verlenen, waardoor ze eerder op vrije voeten zou kunnen komen. "Ik zou het mogen doen, maar niemand heeft het me gevraagd. Ik weet niets van de zaak."

Dossiers vrijgeven

Epstein werd in 2019 dood in zijn cel gevonden nadat hij was aangeklaagd voor sekshandel. Hij werd ervan verdacht jarenlang minderjarige meisjes te hebben misbruikt en ze onder druk te hebben gezet om seks te hebben met zijn rijke vrienden. Epsteins dood werd als zelfdoding bestempeld, maar dat werd vrijwel direct betwijfeld door complotdenkers.

Ook Donald Trump stond in de contactenlijst van de miljardair en is meermaals samen met hem gefotografeerd terwijl ze op feestjes waren. Na een zee van kritiek gaf Trump opdracht om getuigenissen in de zaak-Epstein vrij te geven, maar het complete dossier is nog niet openbaar.

Inconsistenties

Donderdag meldde de Amerikaanse nieuwszender CBS dat er verschillende inconsistenties zitten in de bewakingsbeelden die rond Epsteins dood zijn opgenomen. Zo ontbreekt er beeldmateriaal en zijn er geen beelden van delen van zijn cel.