NOS Nieuws - Algemeen

Na minder dan twee jaar stopt Ton van Veen als bestuursvoorzitter van supermarktketen Jumbo. Hij verlaat het bedrijf binnen enkele maanden, wie hem opvolgt is nog niet bekend.

"Jumbo verlaten was voor mij absoluut geen makkelijk besluit om te nemen, want na meer dan twintig jaar intensief verbonden te zijn met Jumbo, heb ik een groot 'geel hart'", aldus Van Veen. Jumbo is eigendom van de familie Van Eerd. Tot september 2022 was Frits van Eerd de topman. Maar in die maand kwam naar buiten dat hij verdacht wordt van witwassen, waarna hij terugtrad als topman, in eerste instantie tijdelijk.

Ton van Veen verving Van Eerd toen eerst tijdelijk en sinds maart 2023 definitief. Daarvoor had hij juist een stap terug gedaan binnen de top van Jumbo, omdat hij meer tijd wilde besteden aan familie en andere zaken buiten Jumbo.

'Uitdagende tijd'

"De onverwachte gebeurtenissen leidden tot de vraag van familie Van Eerd om de rol van CEO op me te nemen. Met als doel om het bedrijf door een zeer uitdagende tijd te loodsen", zegt Van Veen daar nu over. "Er ligt nu een goed fundament voor verdere groei. Dit voelt als een logisch moment om het stokje over te dragen."

Colette Cloosterman-van Eerd, mede-eigenaar van Jumbo en de zus van Frits van Eerd, zegt al bezig te zijn met gesprekken met mogelijke opvolgers van Van Veen. "In een lastige periode zijn onder zijn leiding belangrijke stappen gezet die de basis onder de Jumbo-formule en het vertrouwen in de organisatie hebben versterkt. Wij gaan hem na al die jaren enorm missen."

Afgelopen september is de rechtszaak tegen Frits van Eerd begonnen. Hij wordt verdacht van het herhaaldelijk witwassen van grote bedragen. Hij is niet de hoofdverdachte in die zaak. Dat is de Drentse autohandelaar Theo E. Die is teambaas van een motorsportploeg.

Volgens het Openbaar Ministerie kreeg Van Eerd ook allerlei dure cadeaus van of via E., zoals een dieplader voor het vervoer van auto's, zes luxe gereedschapskisten en verschillende crossmotoren. In ruil daarvoor zou hij Jumbo voor honderdduizenden euro's sportploegen hebben laten sponsoren.

Een 25-jarige man uit Brunssum is vorige week aangehouden voor betrokkenheid bij een terroristische aanslag in Brussel. Dat bevestigt het Belgische Federaal Parket aan dagblad De Limburger. Afgelopen weekend werd ook op de luchthaven van de Spaanse stad Málaga een verdachte aangehouden.

Rond een voetbalwedstrijd van België tegen Zweden werden in oktober 2023 twee Zweedse voetbalsupporters doodgeschoten. Een derde raakte gewond. De twee verdachten die nu zijn aangehouden, zouden geholpen hebben bij de aanschaf van het moordwapen.

België heeft Nederland en Spanje gevraagd de verdachten over te leveren. De Brunsummer komt vrijdag in Amsterdam voor de rechter vanwege het uitleveringsverzoek, waarna hij naar België kan worden gebracht.

Schutter geradicaliseerd

De 45-jarige schutter, de Tunesiër Abdesalem Lassoued uit Brussel, werd op de dag na de aanslag in een café in Schaarbeek doodgeschoten door de politie, bij een poging hem te arresteren. In een videoboodschap die vlak na de aanslag rondging op sociale media eiste hij de verantwoordelijkheid voor de aanslag op en zei dat hij geïnspireerd was door de terroristische organisatie Islamitische Staat.

Lassoued opende met een automatisch wapen het vuur op Zweedse supporters in de aanloop naar de EK-kwalificatiewedstrijd tussen België en Zweden. De mannen zaten in een taxi op weg naar de wedstrijd.

Beelden van de avond van de aanslag:

Later bleek dat Lassoued jarenlang illegaal in België verbleef. Hij vroeg in 2019 asiel aan, maar dat werd afgewezen. Tunesië vroeg in 2022 om zijn overlevering, maar dat verzoek bleef liggen bij justitie in Brussel. Hij werd onder meer verdacht van mensenhandel en bedreiging. Ook waren er signalen dat hij was geradicaliseerd. Hij stond niet op een terreurlijst.

De Belgische minister van Justitie Van Quickenborne noemde dat "een fout met dramatische gevolgen". Hij bood zijn excuses aan aan de slachtoffers en nabestaanden en trad af vanwege "deze onaanvaardbare fout".

Een 51-jarige Nederlander is gearresteerd omdat er in Australische wateren op zijn jacht een voortvluchtige gevangene werd aangetroffen. De man kan een gevangenisstraf krijgen van tien jaar wegens mensensmokkel, melden lokale autoriteiten.

De voortvluchtige man (35) was ontsnapt uit een drugskliniek. Hij werd in juli 2023 op de luchthaven van Sydney gearresteerd op verdenking van drugsdelicten en het overtreden van een vuurwapenverbod, meldt de Australische douane ABF. Er stond een arrestatiebevel tegen hem uit nadat hij op 20 januari niet was verschenen bij de rechtbank in Sydney.

De nieuwssite 9News meldt dat de politie afgelopen zaterdag werd gewaarschuwd dat er een man was gezien die met een zaklamp scheen naar een jacht op East Woody Beach in het noorden van Australië. Ook werd gezien dat vanuit het jacht met een zaklamp naar de man werd geschenen.

Die avond werden de man en het jacht niet aangetroffen. De dag erna zagen de politie en douane de boot in noordelijke richting varen op de Arafurazee, tussen Indonesië en Australië, met de ontsnapte gevangene aan boord. Daarnaast trof politie de 51-jarige Nederlander en een tweede bemanningslid, een 42-jarige vrouw uit het Verenigd Koninkrijk, aan op het schip.

Vervolging ontlopen

Deze vrouw riskeert dezelfde gevangenisstraf als de Nederlander. Politiecommandant Paula Hudson zegt tegen 9News dat er vooralsnog van uit wordt gegaan dat de ontsnapte man "Australië probeerde te ontvluchten en vervolging te ontlopen". De politie probeert nog te achterhalen hoe de gevangene en de bemanning elkaar kenden.

De spanning en de emoties waren net als gisteren voelbaar in de rechtbank van Rotterdam tijdens de rechtszaak tegen Erasmusschutter Fouad L. Familieleden van de doodgeschoten moeder Marlous en dochter Romy maakten vandaag gebruik van hun spreekrecht.

De tweelingzus van de destijds 14-jarige Romy richtte zich tot de verdachte: "Door jou is ons leven nooit meer hetzelfde. Dat neem ik je heel erg kwalijk." Over de dood van haar zus zei ze: "Het verlies van Romy voelt alsof een deel van mezelf weg is. Ik voel mij verloren."

De oudste zus van Romy is bezorgd over haar broertje. "Ik maak me zorgen om hem. Hij is te jong om alles goed te begrijpen en ik zie dat hij het moeilijk heeft."

'Marlous deed het juiste'

De vader van Romy sprak verdachte Fouad L. rechtstreeks aan. "Heb je gekregen wat je wilde? Is dit het waard geweest, zoveel verlies, gemis en pijn? Toen duidelijk werd dat je je artsdiploma niet zou krijgen, bedacht je een bizar plan en moesten er mensen dood. Ik kan het niet bevatten."

Hij prees het gedrag van Marlous, de moeder van Romy, die bij de politie klaagde over dierenmishandeling door haar buurman L. Die was daar boos over. Het leidde tot scheldpartijen en bedreigingen. "Wat Marlous deed was het juiste. Zij was zo sterk en dapper om niet te zwichten voor jouw dreigementen. En ook anderen zijn dapper geweest, waardoor is voorkomen dat jij arts hebt kunnen worden."

L. reageerde kort op de slachtofferverklaringen. "Dit is extreem verdrietig. Ik ben een beetje onder de indruk van het leed en het is totaal zinloos."

Fouad L. heeft bekend dat hij in september 2023 in Rotterdam eerst buurmeisje Romy en vervolgens haar moeder Marlous (39) doodschoot. Daarna ging hij naar het terrein van het Erasmus Medisch Centrum waar hij zijn derde slachtoffer om het leven bracht, arts en docent Jurgen Damen (43).

Het verkeersongeluk in Düsseldorf waarbij drie Nederlanders om het leven kwamen, werd veroorzaakt doordat de bestuurder onwel werd. Dat bevestigt de Duitse politie, die eerder dat vermoeden uitsprak.

De bestuurder, een man van 60, was op slag dood. Een man en een vrouw van 53 overleden later aan hun verwondingen. Een vierde inzittende ligt zwaargewond in het ziekenhuis. Volgens Duitse media gaat het om een man van 54. Hij zou achter de bestuurder hebben gezeten.

Een 54-jarige Duitser die bij een bushalte stond, raakte zwaargewond door rondvliegende brokstukken van de auto en verkeert volgens Duitse media nog in levensgevaar. Ook een fietser raakte gewond, maar is weer uit het ziekenhuis.

Bedrijfsuitje

Volgens Omroep Gelderland komen de dodelijke slachtoffers uit Groenlo en Lichtenvoorde. Ook de zwaargewonde inzittende komt uit Gelderland. Ze waren in Düsseldorf voor een personeelsuitje van een bedrijf uit de Achterhoek.

De bestuurder van de auto was de eigenaar van het bedrijf, een technische groothandel in Groenlo.

Het ongeluk gebeurde zaterdag op een verkeersplein in het noorden van Düsseldorf. De auto reed met hoge snelheid op het verkeersplein af, raakte in een slip en sloeg meerdere keren over de kop voor hij tot stilstand kwam.

Hoewel er een verbod geldt, reizen supporters van Feyenoord af naar Frankrijk voor de wedstrijd tegen Lille vanavond. De lokale politie meldt dat 53 mensen, die zeiden Feyenoordsupporters te zijn en de Franse grens wilden oversteken, zijn tegengehouden.

Twee mensen zijn aangehouden vanwege vuurwerkbezit. Daarnaast zijn in het centrum van Lille acht personen gearresteerd. Ook zij zeiden supporters te zijn van Feyenoord.

Vandaag herhaalt de lokale politie dat Feyenoordsupporters tot middernacht niet naar de regio mogen afreizen omwille van de veiligheid. Doen ze dat toch, dan riskeren ze een gevangenisstraf van zes maanden, een boete van 30.000 euro en een stadionverbod in Lille, klinkt het.

Op plekken bij de grens en routes die toegang bieden tot Lille en treinstations wordt er gecontroleerd door de nationale politie en de rijkswacht. Ook in Lille en naburige gemeenten Lezennes en Villeneuve d'Ascq is de politie aanwezig.

Gisteren werd duidelijk dat er definitief geen supporters van de Rotterdamse club naar Lille mochten afreizen.

Supportersvereniging FSV De Feijenoorder had het verbod aangevochten in een kort geding. Daarin werd de vereniging gesteund door Feyenoord en Europese, Nederlandse en Franse supportersorganisaties. De Franse Raad van State in Parijs wees het verzoek desondanks af.

Kees Lau van FSV De Feijenoorder is niet te spreken over het verbod. "De Franse autoriteiten hebben er alles aan gedaan om het onmogelijk te maken voor de Feyenoordsupporters om naar Lille te komen. Alles is getraineerd. Tot op het laatst is de aankondiging van het verbod uitgesteld en ook het kort geding en de uitspraak ervan zijn steeds uitgesteld."

Lau zegt dat met de Europese Supportersorganisatie FSE bij de Europese voetbalbond UEFA nu een klacht komt over de aanpak van de Franse autoriteiten. "De regeling die Feyenoord had voorgesteld was helemaal prima", vindt Lau. "De supporters zouden opstappen in een bus in Rotterdam en na afloop weer instappen en terug naar Rotterdam rijden. Bij een verbod roep je over jezelf af dat mensen op eigen houtje afreizen naar Lille."

Confrontatie aangaan

Het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken schatte eerder dat 1000 supporters van Feyenoord van plan zouden zijn om zonder kaartje af te reizen naar Lille. De vrees bestond dat sommigen van hen zullen proberen met geweld het stadion binnen te dringen.

Ook zouden enkele honderden supporters in Lille de confrontatie aan willen gaan met supporters van de thuisploeg, aldus het ministerie.

Lau verwacht niet dat het nu uit de hand gaat lopen in Lille. "Er gaan geen rellen plaatsvinden, dat kan ik alvast voorspellen. Maar Feyenoord heeft er sowieso alles aan gedaan om het in goede banen te leiden. Dat is moedwillig verpest door de Franse autoriteiten. En overigens is de club niet verantwoordelijk voor wat er buiten het stadion gebeurt."

De VVD wil "nog dit jaar" 1 miljard euro uittrekken om ervoor te zorgen dat werkenden erop vooruitgaan. De partij presenteert vandaag een plan om de energiebelasting met 750 miljoen euro te verlagen en de kinderopvangtoeslag voor mensen met een middeninkomen met 250 miljoen euro te verhogen.

Het geld zoekt de VVD in het kleiner maken van de overheid en het korten op ontwikkelingssamenwerking. De liberalen koersen met deze nieuwe plannen af op het openbreken van coalitieafspraken. VVD-leider Yesilgöz zegt in een toelichting dat ze tot nu toe "te weinig ambitie" heeft gezien van het kabinet om werkenden te helpen. "Dit is de VVD die in de Kamer kleur pakt", aldus Yesilgöz.

Op Prinsjesdag

In de 'agenda voor werkend Nederland' doet de VVD nog meer ideeën uit de doeken die positief moeten uitpakken voor werkende mensen. Zo wil de partij een koopkrachtwet, waarin wordt vastgelegd dat werkenden er altijd meer op vooruit moeten gaan dan mensen die niet werken. "Zo komt wettelijk vast te liggen dat het kabinet op Prinsjesdag altijd één uitkomst presenteert: werkenden staan op één en werken wordt in dit land beloond."

De bijstandsuitkering moet niet meer gekoppeld zijn aan het minimumloon, vindt de VVD. De bijstands- en werkloosheidsuitkering mogen alleen nog meegroeien met de stijging van de prijzen (inflatie). De AOW en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen mogen van de partij wel blijven meestijgen.

Sluipschutter

In het plan staat verder een inflatiewet, die de prijsstijgingen moeten beteugelen. "Inflatie is de sluipschutter voor de werkende middenklasse", stelt de VVD. In de nieuwe wet moet worden geregeld dat de overheid in tijden van hoge inflatie minder geld moet uitgeven. Hoge overheidsuitgaven worden gezien als aanjager van inflatie.

De partij zegt dat de middenklasse weer centraal moet komen te staan. Bij onderhandelingen over maatregelen die Nederlanders raken in de portemonnee, ligt volgens de liberalen "te vaak de focus op de laagste inkomens".

Het kabinet werkt aan een plan om het hoogste btw-tarief volgend jaar te verhogen naar 21,4 procent. Maar dat stuit nu al op veel verzet bij de fracties in de Tweede Kamer. Daardoor is de kans dat het plan ook doorgaat heel klein.

Het kabinet wil de Tweede Kamer een btw-voorstel voorleggen met verschillende opties, meldt het AD. De verhoging van de btw zou de "voorkeursvariant" zijn. Bronnen in Den Haag bevestigen dat deze optie op tafel ligt om een gat in de Rijksbegroting te dichten van 1,2 miljard euro. Dat gat is ontstaan door het schrappen van de btw-verhoging op sport, cultuur en boeken.

Het hoogste btw-tarief is nu 21 procent. Door dit te verhogen naar 21,4 procent worden onder meer kleding, streamingsdiensten en een nieuwe keuken of auto duurder. Dit zou zo'n 1,3 miljard euro opleveren.

Een van de andere varianten is om niet langer te werken met twee tarieven, van 9 en 21 procent, maar daar één uniform tarief van te maken dat tussen de 17 en 18 procent zou uitkomen. Maar dat zou betekenen dat bijvoorbeeld ook groente en fruit veel duurder worden.

'Juist lastenverlichting nodig'

De voorstellen vallen nu al niet goed bij de verschillende politieke partijen. PVV-leider Wilders maakt meteen korte metten met het plan. "Niks ervan!", schrijft hij op X. "Geen btw-verhoging. Gaan we niet doen!" Hij vindt dat het geld dan maar gezocht moet worden in minder ontwikkelingshulp.

Na een afwachtende reactie vanmorgen laat ook VVD-leider Yesilgöz weten het niets te vinden. "Nu helder is dat de staatssecretaris echt een plan heeft voor een btw-verhoging mag duidelijk zijn dat de VVD hier niet mee akkoord gaat. Zoals vanmorgen aangegeven, dit maakt het leven nog veel duurder voor veel Nederlanders. Er moet een beter voorstel komen."

Ook BBB-leider Van der Plas laat weten "faliekant" tegen het plan te zijn.

Staatssecretaris van Financiën Van Oostenbruggen (NSC) heeft volgens Haagse bronnen een ronde door de Kamer gemaakt om de opties te inventariseren en zou daaruit hebben opgemaakt dat een verhoging van het hoogste btw-tarief met 0,4 procentpunt daar het meest kansrijk is.

Maar dat blijkt niet uit de eerste reacties, ook niet van de oppositie. Fractieleider Timmermans van GroenLinks-PvdA noemt het plan "onbestaanbaar en asociaal". Hij kondigt aan om nog deze week met een voorstel te komen om het tegen te houden.

Ook Kamerlid Vijlbrief van D66 laat weten dat zijn partij tegen is. Hij vindt dat het kabinet niet "iedereen in Nederland" kan laten opdraaien voor het "eigen rommelige huishoudboekje".

SP-leider Dijk vraagt zich af: "Hoezo opkomen voor de hardwerkende Nederlander?" Volgens hem betalen de lage en middeninkomens bij dit kabinet de prijs.

'Boodschappen al duur genoeg'

Kamerlid Ergin van Denk zegt dat "speelgoed, een sportschoen en brandstof" op deze manier duurder worden. Hij heeft geen goed woord over voor het "dramakabinet van Wilders".

Ook de SGP "zit er niet op te wachten om nu alles voor iedereen duurder te maken", zegt fractievoorzitter Stoffer. "De benzine en de boodschappen zijn al duur genoeg."

Forum voor Democratie stelt dat het meest rechtse kabinet het niet goed voor elkaar heeft: "Terwijl de kosten voor onder andere immigratie, klimaat en de Europese Unie verder oplopen en de inflatie ons spaargeld doet verdampen, krijgt de Nederlandse burger voor dit wanbeleid de rekening gepresenteerd."

JA21 noemt het voorstel wereldvreemd. "Veel Nederlanders hebben het al zwaar door torenhoge inflatie en hoge vaste lasten", stelt de partij van Kamerlid Eerdmans. "Dit drijft de prijzen verder op en maakt het leven nog duurder."

In een voorstad van Sydney in Australië is een verlaten caravan vol explosieven gevonden. Ook lag er een lijst met Joodse doelwitten in de caravan.

De caravan stond al een aantal weken langs een buitenweg in het stadje Dural, ten noordwesten van Sydney. Een inwoner van de stad besloot op 19 januari op onderzoek uit te gaan en vond de explosieven en de lijst.

De politie vond aanwijzingen dat de explosieven gebruikt zouden worden voor antisemitische aanslagen. De politie spreekt dan ook van een mogelijke terreuraanval.

'Bedreiging geneutraliseerd'

Meer dan honderd rechercheurs zijn op de zaak gezet. Er zouden al mensen zijn gearresteerd, maar de politie is nog op zoek naar mensen die meer kunnen vertellen over wie de caravan daar neergezet heeft.

De politie heeft geen aanwijzingen dat er elders in de omgeving nog meer explosieven liggen om aanvallen op Joden of Joodse doelen te plegen. "We denken dat we de bedreiging hebben geneutraliseerd."

Australië is de laatste tijd vaker opgeschrikt door antisemitische incidenten en aanvallen. Sinds de terreuraanval van Hamas op 7 oktober 2023 en het daaropvolgende grootschalige geweld door het Israëlische leger in de Gazastrook zijn de spanningen in de Australische samenleving sterk toegenomen.

Om geld te besparen gaat vliegmaatschappij KLM 250 kantoorbanen schrappen. De maatregel is onderdeel van een groter, in oktober aangekondigd bezuinigingsplan. Er werken nu nog zo'n 5000 mensen in een kantoorfunctie bij KLM.

"Het is voor onze toekomst cruciaal om kosten structureel te verlagen en daar horen pijnlijke keuzes bij", zegt president-directeur Marjan Rintel. "Een daarvan is het reduceren van het aantal kantoorfuncties. Daarbij proberen we om gedwongen ontslagen te voorkomen, al kunnen we het niet bij voorbaat uitsluiten."

Geen nieuw hoofdkantoor

Eerder zei KLM al de bouw van een nieuw hoofdkantoor uit te stellen. Ook een investering in andere gebouwen wordt uitgesteld. Verder moet de productiviteit van het personeel met 5 procent omhoog. KLM denkt nog na over andere maatregelen. Al met al moeten die ertoe leiden dat de jaarlijkse winst zo'n 450 miljoen hoger wordt.

KLM zegt voor operationele functies nog steeds mensen te blijven werven. Een woordvoerder van KLM zegt dat er onder andere nog piloten en technici nodig zijn. Volgens de woordvoerder heeft de reorganisatie niet als doel dat kantoormedewerkers aan de slag gaan als operationeel medewerker. "Het is aan mensen zelf om te bepalen of het een goed moment is voor een carrièreswitch."

Alle medewerkers van de Nederlandse ambassade zitten thuis na de aanvallen gisteren in Kinshasa. Dat zegt Angèle Samura, de Nederlandse ambassadeur in de Democratische Republiek Congo. Zij is in Nederland voor een conferentie, maar haar gezin en team zijn in Congo. Gisteren vielen betogers in de Congolese hoofdstad een aantal ambassades aan, waaronder die van Nederland.

"Er werken 21 mensen op de ambassade, van wie vijf Nederlanders", vertelde Samura in radioprogramma NOS Met het Oog op Morgen. De ambassade is op dit moment leeg. "Iedereen is veilig thuisgekomen." Vandaag wordt er uit voorzorg thuisgewerkt.

Niet alleen ambassademedewerkers kregen gisteren te maken met de oproer. Zo werd Samura gisterochtend gebeld door haar zoon daar, die in de auto zat op weg naar school. Hij vertelde dat er mannen op brommers tegen de auto sloegen, schreeuwden en met stenen gooiden.

Volgens de ambassadeur hadden de betogers het gemunt op auto's met diplomatieke kentekens. "Onze auto was de pineut. Die werd gespot en voordat je het weet word je dan omringd door een grote meute met boze mannen op brommers."

Agressieve meute

Terwijl ze met haar zoon aan de lijn bleef, nam Samura contact op met de ambassade en het ministerie van Buitenlandse Zaken om te zeggen dat het misging. "Het begon vrij rustig met plukjes demonstranten, maar dat ontaardde binnen een uur of twee tot een hele agressieve meute voor de ambassade die probeerde de deur te forceren, brand aan het stichten was en probeerde over de muur te komen."

Het was een enge situatie, zegt Samura. "Ik kreeg toen paniek-appjes van de staf die er nog zat."

Met veel moeite is het volgens de Nederlandse ambassadeur goed afgelopen. "Er is tegenstand geboden, maar voornamelijk heel veel diplomatieke druk uitgeoefend. Onder anderen minister Veldkamp heeft onmiddellijk gebeld naar zowel de Congolese minister van Binnenlandse Zaken als de minister van Buitenlandse Zaken. Hij heeft aangedrongen op versterking en bescherming van de Nederlandse burgers en natuurlijk ook de ambassade."

Samura had gisterochtend graag teruggevlogen, maar de weg van het vliegveld was niet meer begaanbaar. Ze probeert haar mensen vanuit Nederland zo goed mogelijk te helpen en wacht af hoe de situatie in Congo verloopt.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken laat vandaag weten dat het geen consulaire hulpverzoeken heeft ontvangen. "We hebben geen verzoeken gekregen van Nederlanders in nood", zegt een woordvoerder. Over extra veiligheidsmaatregelen doet het ministerie geen uitspraken.

Het reisadvies is voor een groot deel van de Democratische Republiek Congo oranje. In het oosten is dat rood.

Inmiddels zijn duizenden mensen voor de rebellen in Goma op de vlucht geslagen. Op foto's is een menigte te zien bij de grens met Rwanda. Ze hebben matrassen en wat bezittingen bij zich. Terwijl de gevluchte mensen de grens overstaken, staken sommigen uit blijdschap handen in de lucht, schrijft persbureau Reuters. "We hebben vreselijke dingen gezien en gehoord", zegt een van hen. "Dode lichamen, geweerschoten en bommen."

De Verenigde Staten roepen op tot een staakt-het-vuren. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio, zei gisteren tegen de Rwandese president Paul Kagame dat Amerika "diep verontrust" is door de escalatie van het conflict.

Op deze door de NOS geverifieerde beelden is te zien dat betogers brand hadden gesticht bij de entree van de Belgische ambassade. De Nederlandse ambassade zit in hetzelfde gebouw:

De onrust in Kinshasa volgt op de val van de belangrijke stad Goma, in het oosten van het land. Rebellengroep M23 trok die stad, die meer dan een miljoen inwoners heeft, maandag binnen en ontwapende regeringstroepen.

M23 wordt volgens de VN geholpen door het leger van buurland Rwanda. De regering van dat land ontkent dat. Vermoedelijk hebben de rebellen het gemunt op de kostbare mineralen en metalen in het gebied.

De gemeenteraad van Zeist heeft een motie aangenomen die het college oproept "stevig aan te dringen op het vertrek van de kliniek Fivoor uit Den Dolder". Dat gebeurde tijdens een extra raadsvergadering, na twee incidenten rond de kliniek deze maand.

Zondagochtend ontsnapte een 44-jarige man uit de kliniek. Hij werd behandeld vanwege een mishandeling door gevaarlijk rijgedrag en was op begeleid verlof. De patiënt werd een paar uur later aangehouden, na een grote zoekactie van de politie.

Dit gebeurde twee weken nadat een 76-jarige vrouw werd doodgestoken. De verdachte is een 27-jarige man, die ook patiënt was van Fivoor. In 2017 kwam de kliniek ook in opspraak, toen Anne Faber werd gedood door Michael P., die ook werd behandeld bij Fivoor.

Gevoel van onveiligheid

Naast aandringen op het vertrek van Fivoor, roept de gemeenteraad het college op om te komen met maatregelen "die (het gevoel van) onveiligheid kunnen doen afnemen".

Na de moord op Anne Faber werd besloten dat de forensische klinieken in Den Dolder zouden vertrekken, en dat het terrein zou worden verkocht. Fivoor moet per 1 januari 2027 weg zijn, maar het lukt niet om een nieuwe locatie te vinden. Bestuurder Erik Masthoff gaf eerder aan dat voor het geschikt krijgen van een nieuwe plek zo'n vier of vijf jaar nodig is.

"Er is in het verleden een toezegging gedaan, Fivoor gaat daar in 2027 weg. Die toezegging staat en kan niet aangepast worden", zei raadslid Jan Bredius van Nieuw Democratisch Zeist gisteravond.

Inwoners van Den Dolder maken zich zorgen over de psychiatrische kliniek in hun dorp:

"Er is niet genoeg grip op de situatie", zegt burgemeester Joyce Langenacker van Zeist. "Dat baart mij zorgen." Ze vertelde dat er al verschillende maatregelen zijn genomen, waaronder meer toezicht. "Maar er is blijkbaar meer nodig."

Patiënten overgeplaatst

Gisteren werd een van de beveiligde klinieken van Fivoor per direct gesloten, omdat het pand bouwkundig niet in orde blijkt. De 32 patiënten worden overgeplaatst naar andere locaties. In de gemeenteraad werd de vraag gesteld hoe het nu wel mogelijk was om tientallen mensen elders te plaatsen, terwijl dat eerder moeilijk leek te gaan.

De gemeente werd pas op het allerlaatste moment op de hoogte gesteld van de overplaatsing, schrijft RTV Utrecht. Langenacker dringt dan ook aan op betere communicatie vanuit Fivoor. "Wij willen weten wat daar speelt."

Fivoor noemt het zelf "bizar toeval" dat de kliniek ontruimd moet worden tijdens de discussie over het sluiten ervan. "We staan ook echt met onze oren te klapperen."

De financiering van het grootste aidsprogramma ter wereld, PEPFAR, is voor ten minste 90 dagen stopgezet door de Amerikaanse president Trump. "Bij de apotheek krijgen mensen nu te horen: 'Ga maar naar huis'", zegt Mark Vermeulen, Nederlandse directeur van het Aidsfonds tegen de NOS. Hij bezoekt in Washington DC een internationale conferentie over de financiering van hiv- en aidsbestrijding.

De nieuwe Amerikaanse president heeft per decreet vrijwel alle buitenlandse hulpprogramma's die gefinancierd worden door USAID gepauzeerd. Dat is de Amerikaanse organisatie voor internationale ontwikkeling. Trump vindt dat andere welvarende landen meer moeten bijdragen. Door Trumps besluit hebben miljoenen mensen die met hiv leven voorlopig geen toegang tot medicatie van PEPFAR. Medicatie die al is geleverd zou ook niet meer verstrekt mogen worden.

Medicijnen op voorraad, maar niet voor patiënten

"Van Oekraïne tot Zuid-Afrika krijgen wij berichten dat klinieken medicijnen op de plank hebben liggen maar het niet mogen uitgeven", vertelt Vermeulen, die zelf met hiv leeft. Afspraken zouden worden afgezegd en mensen weggestuurd bij klinieken.

Zonder de medicijnen wordt het virus niet meer onderdrukt en kan het worden overdragen. Vermeulen maakt zich vooral zorgen over ongeboren baby's van zwangere vrouwen met hiv. Moeders kunnen zonder de medicijnen het virus overdragen aan hun kind. "Dat deze behandeling nu wegvalt, is onmenselijk", aldus Vermeulen.

"Iedereen is in paniek", zegt Florence Anam uit Kenia. Ze is directeur van het wereldwijde netwerk van mensen met hiv. Anam uit haar zorgen over het stilvallen van de financiering voor PEPFAR. Dit heeft volgens haar grote gevolgen voor haar land, Kenia, waar meer dan 1,3 miljoen mensen met hiv leven: "Het vormt een ernstige bedreiging voor onze volksgezondheid."

Project van Bush

PEPFAR, staat voor The President's Emergency Plan for AIDS Relief. Het werd gelanceerd door de Republikeinse president George W. Bush in 2003 en de Amerikaanse overheid heeft door de jaren heen ruim 110 miljard dollar geïnvesteerd in het bestrijden van hiv en aids. "De Amerikanen waren ontzettend trots op PEPFAR, zowel linkse als rechtse politici."

Volgens PEPFAR hebben in 2024 wereldwijd meer dan 20 miljoen mensen levensreddende behandelingen gekregen. Meer dan 83 miljoen mensen hebben gebruikgemaakt van hiv-testdiensten. Initiatieven van PEPFAR zouden ertoe hebben geleid dat het aantal nieuwe hiv-diagnoses onder meisjes en jonge vrouwen aanzienlijk is gedaald.

Onzekere toekomst

Trumps nieuwe minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio, die zich vijf jaar geleden nog enthousiast uitliet over PEPFAR, stelt dat de 90-daagse stop een evaluatieperiode is voor alle internationale hulpprogramma's. Maar dit evaluatieproces, meldt The New York Times, kan de financiering van PEPFAR wel 180 dagen vertragen.

Trump wilde ook de financiering voor nationale hulpprogramma's stopzetten, maar dat heeft de rechter tot maandag uitgesteld om dit decreet te beoordelen.

Aidsfonds-directeur Vermeulen vindt dat de nieuw aangetreden regering van Trump bezig is met verwarring zaaien. Hij lobbyt in Washington voor het terugdraaien van deze maatregelen.

Op de internationale luchthaven Gimhae in het zuidoosten van Zuid-Korea is een passagiersvliegtuig vlak voor vertrek in brand gevlogen en volledig uitgebrand. Alle 176 inzittenden konden veilig worden geëvacueerd.

Het toestel, een Airbus-vliegtuig van de Zuid-Koreaanse luchtvaartmaatschappij Air Busan, stond op het punt om naar Hongkong te vertrekken toen de achterkant vlam vatte, meldt het ministerie van Transport in een verklaring. De 169 passagiers, zes bemanningsleden en één luchtvaarttechnicus werden via een vluchtglijbaan uit het toestel geëvacueerd.

Drie mensen liepen lichte verwondingen op tijdens de evacuatie. De brandweer meldt dat de brand ongeveer een uur nadat brandweerlieden en brandweerwagens ter plaatse waren geblust was. De oorzaak van de brand is nog niet duidelijk.

Beelden van de bluswerkzaamheden:

Het incident volgt een maand nadat een passagiersvliegtuig van Jeju Air neergestort was op Muan International Airport in het zuiden van Zuid-Korea. Daarbij kwamen 179 mensen om. Twee bemanningsleden overleefden als enigen het ongeluk. Dat was een van de dodelijkste rampen in de luchtvaartgeschiedenis van Zuid-Korea.

De oorzaak van dat ongeluk is nog niet vastgesteld. Wel kwam afgelopen maandag uit een voorlopig onderzoek naar voren dat sporen van vogels in de motoren zijn gevonden.

Chipmachinemaker ASML heeft in 2024 op het nippertje meer omzet gedraaid dan een jaar eerder. Deze kwam uit op 28,3 miljard euro. Vooral het laatste kwartaal was uitzonderlijk goed.

Na een stormachtige groei de afgelopen jaren, is die vorig jaar afgevlakt. Dat had het bedrijf al voorspeld, met daarbij de boodschap dat de weg omhoog van dit jaar weer gevonden gaat worden. Dat lijkt de laatste maanden te gebeuren, met een omzet van 9,3 miljard alleen al in het laatste kwartaal. Dat is 1,8 miljard meer dan in het vorige recordkwartaal.

De belangrijkste graadmeter voor die weg omhoog, zijn de bestellingen. Die zeggen iets over de actuele situatie. De omzet gaat eigenlijk over wat de klanten, chipfabrikanten, een jaar tot anderhalf jaar geleden hebben besteld en recent geleverd hebben gekregen. ASML kreeg in het laatste kwartaal van 2024 voor 7 miljard aan orders binnen, het hoogste aantal in een jaar tijd.

Volgens het bedrijf wordt 2025 weer een recordjaar, met een omzet tussen de 30 en 35 miljard euro.

Onmisbare schakel

Het bedrijf uit Veldhoven maakt de machines waarmee fabrikanten zoals Samsung en TSMC chips produceren. Die komen vervolgens weer terecht in alle denkbare apparaten, van fietsen tot telefoons tot servers voor in datacenters. ASML speelt in de wereldwijde chipindustrie een belangrijke rol en wordt gezien als een onmisbare schakel.

Die sector staat momenteel onder druk. Dat begon afgelopen najaar met chipfabrikanten Intel en Samsung die beide tegen hun eigen problemen aanlopen.

Daar komt deze week nog bij: het nieuws van de Chinese AI-chatbot DeepSeek zorgde voor veel consternatie in de techsector en in het bijzonder bij chipbedrijven. Het is gelukt om een chatbot te bouwen die ongeveer net zo goed is als de beste van OpenAI's ChatGPT, maar veel minder rekenkracht nodig heeft. Dat terwijl juist het idee is dat er de komende jaren alleen meer zeer rekenkrachtige - en dure - computerchips nodig zijn. En om die chips te kunnen maken heb je de machines van ASML nodig.

Het had maandag een flinke koersdalingen op de beurs tot gevolg bij verschillende chipgrootmachten, inclusief bij ASML.

Nieuwe baas

Het is vandaag naar het publiek toe ook de vuurdoop voor Fransman Christophe Fouquet, sinds april vorig jaar de nieuwe hoogste baas bij ASML. Hoewel hij al ruim acht maanden bestuursvoorzitter is, krijgt hij voor het eerst talloze vragen van media vanuit de hele wereld op zich afgevuurd.

En die gaan lang niet alleen over de techniek, maar de laatste jaren juist over de politieke wereldorde waar tegenover ASML zich moet verhouden. Iets waar zijn voorganger Peter Wennink op een zeker moment erg bedreven in was geworden. De verwachting is dat Fouquet zich anders zal opstellen dan zijn voorganger, die zeker in zijn laatste jaren als CEO er niet voor terugdeinsde om Nederland te waarschuwen.

Vandaag kan een cruciale dag in de Duitse politieke geschiedenis worden. Oppositieleider Friedrich Merz (CDU/CSU) legt een pakket vergaande asielmaatregelen voor aan de Bondsdag. Om een meerderheid voor zijn plannen te krijgen, heeft Merz de AfD nodig. Tot nu toe werd samenwerking met de radicaal-rechtse partij consequent afgewezen. Deze 'Brandmauer' in de Bondsdag lijkt nu, voor het eerst, afgebroken te worden.

Tot nu toe zoeken de middenpartijen steeds gezamenlijk naar een compromis voordat een wetsvoorstel in de Bondsdag wordt behandeld. Zo zorgen ze ervoor dat er altijd een meerderheid zonder AfD bestaat. Zelfs als AfD een voorstel doet waar de andere partijen zich in kunnen vinden, wordt dat plan weggestemd en opnieuw ingediend door een van de middenpartijen.

Nu breekt Merz daarmee, door open te staan voor iedere mogelijke meerderheid. "Ik ben er klaar mee, dat we niet het goede doen, alleen maar omdat de verkeerde mensen het ook goed vinden", verdedigt Merz zijn stap. Naast AfD willen ook de liberale FDP en het links-conservatieve BSW voor de plannen stemmen. Samen halen zij net de meerderheid.

Wat Merz betreft hoeft de 'Brandmauer' tussen Afd en de andere partijen niet per se afgebroken te worden. Hij legt de bal bij de SPD en de Groenen: als zij voor de asielmaatregelen stemmen, is de steun van AfD niet nodig. De Groenen spreken daarom van chantage, de SPD komt met eigen voorstellen en vindt dat Merz die moet steunen.

Riskante stap

Samenwerking met het AfD gold altijd als absoluut taboe. De partij wordt door tegenstanders gezien als ondemocratisch, racistisch en gevaarlijk voor Duitsland. Verschillende afdelingen, met name in Oost-Duitse deelstaten, zijn door de binnenlandse veiligheidsdienst als extreemrechts bestempeld en worden daarom in de gaten gehouden.

De brandmuur rond AfD werkte, zolang de middenpartijen een compromis konden sluiten. Maar op het gebied van migratie zijn de hakken in het zand gezet, extra aangewakkerd door de korte maar hevige verkiezingscampagne.

De huidige minderheidsregering van bondskanselier Scholz, bestaande uit SPD en de Groenen, zegt dat veel van Merz' voorstellen onuitvoerbaar zijn of in strijd met internationale verdragen of de Duitse grondwet. Ook benadrukken zij dat de asielregels al flink zijn aangescherpt en het aantal uitzettingen stijgt. Voor CDU/CSU is dat niet voldoende.

Ook zijn er twijfels over de effectiviteit van de brandmuur. Het idee is dat de brand (AfD) niet in hevigheid toeneemt zolang er dankzij de brandmuur geen lucht bij komt. Dat zou wel het geval zijn als de partij gelegitimeerd wordt door samenwerking, luidt de redenering. Maar de realiteit is dat AfD bij iedere verkiezing groeit. In actuele peilingen zou de partij 20 procent van de stemmen halen.

Merz neemt, kort voor de Bondsdagverkiezingen, een riskante stap door de samenwerking met AfD op te zoeken. Veel opties heeft hij echter niet, omdat zijn partij nu gedwongen is tot samenwerking met links. Dat voedde juist de groei van AfD. Merz wil nu laten zien dat een stem op CDU/CSU wel degelijk tot strenge asielregels leidt. In verschillende campagne-uitingen noemt de partij zich 'het democratische alternatief voor AfD'.

Blauwdruk

Tegelijk zweert Merz de brandmuur goeddeels in stand te houden, door te beloven nooit met AfD te regeren. Ook probeert hij te benadrukken dat hij de samenwerking rondom de asielplannen liever niet wil. Vooraf deelde hij die plannen met de middenpartijen, maar niet met AfD. Ook wordt in het voorstel zelf specifiek afstand genomen van AfD.

Dat schrikt AfD in ieder geval niet af. Partijleider Alice Weidel viert het einde van de brandmuur als groot succes en zegt de asielplannen te zullen goedkeuren.

Hoewel een regering met AfD nog uitgesloten lijkt, kan vandaag een blauwdruk vormen voor na de verkiezingen. Een optie is een minderheidsregering van CDU/CSU en FDP, met gedoogsteun van AfD. Ook kan deze stap dienen als onderdeel van het openingsbod van Merz voor coalitie-onderhandelingen met SPD en/of de Groenen. Als zij niet buigen, kan Merz ook leunen op AfD, zal hij ze voorhouden.

De CDU-achterban is verdeeld over samenwerking met AfD. Bij een kiezersonderzoek uit augustus stond 45 procent van de CDU-leden daarvoor open, 55 procent sloot het uit. Voor Merz' asielmaatregelen bestaat echter brede steun, ook onder SPD-kiezers.

Goedemorgen! Op Curaçao doet een rechter vandaag uitspraak in de zaak van de moord op Toon Brood, adjudant bij de marechaussee. In de Champions League komt de eerste fase tot een ontknoping.

Eerst het weer: Vanochtend eerst regen, in de middag droger met kans op wat zon. Het wordt zo'n 8 graden bij een matige zuidwestenwind.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de storingen op en werkzaamheden aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Amerikaanse president Trump heeft volgens Amerikaanse media twee miljoen ambtenaren een afkoopsom geboden om op te stappen, in een poging te bezuinigen. En hij heeft een decreet uitgevaardigd waarin staat dat de federale steun voor transgenderzorg aan minderjarigen wordt gestopt.

The Washington Post en NBC News melden dat het Witte Huis een e-mail heeft gestuurd aan ongeveer twee miljoen landelijke ambtenaren. Ze krijgen daarin het aanbod om op te stappen, met behoud van salaris tot 30 september. Niet alle ambtenaren komen ervoor in aanmerking. Diegenen die werken bij de immigratiedienst of in functies gericht op nationale veiligheid, de strijdkrachten en de post zijn uitgezonderd van de regeling.

Ambtenaren worden aangespoord het aanbod snel te accepteren, voor volgende week donderdag. Een hoge ambtenaar zegt tegen NBC News te verwachten dat 5 tot 10 procent van de federale werknemers zal opstappen. Dat zou een bezuiniging opleveren van ongeveer 100 miljard dollar.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In Transnistrië, een pro-Russische regio in Moldavië, komt sinds 1 januari geen Russisch gas meer binnen. Tienduizenden huishoudens zitten nu zonder. Correspondent Christiaan Paauwe ging op bezoek bij een gezin dat het huis warm probeert te houden.

Fijne woensdag!

Bij een autobedrijf in Rotterdam heeft vannacht een grote brand gewoed. Meerdere auto's die buiten stonden, zijn daarbij uitgebrand. Ook naastgelegen bedrijven hebben schade opgelopen. Inmiddels is de brand onder controle.

De brand woedde op een industrieterrein aan de Dulderstraat in Rotterdam-West. Rond 03.10 uur kreeg de brandweer een melding, waarna meerdere brandweervoertuigen erheen werden gestuurd.

Naast schade aan de auto's die buiten staan, is er grote schade aan vier van de twaalf bedrijfspanden in de straat. Een deel van het dak van een van de panden is ingestort. Ook was een gasleiding kapotgegaan door de brand, waardoor gas ontsnapte. Netbeheerder Stedin is bezig met het dichten van de leiding, schrijft Rijnmond.

De brandweer verwacht nog de hele ochtend bezig te zijn met nablussen. Er zijn geen gewonden gevallen. Over een oorzaak is niets bekend. De politie doet wel onderzoek naar brandstichting.

Rooksysteem

Een van de uitgebrande panden is het APK-bedrijf van Mohamed Bhageloe. Toen hij vannacht werd gebeld door zijn beveiligingsbedrijf omdat er rook was gezien, dacht hij er nog niet veel van. Hij verwachtte dat het rooksysteem in werking was getreden tegen inbrekers en dacht dat de politie het zou afhandelen.

Maar na het bekijken van live camerabeelden waarop vuur te zien was, besloot Bhageloe zelf naar het industrieterrein te rijden. Zijn pand is volledig in vlammen opgegaan. "Wat nu? Ik heb een vrouw, een kind, een huis. Die moet ik onderhouden", zegt hij tegen de regionale omroep.

Het pand is wel verzekerd, vertelt Bhageloe. "Maar wanneer kan ik er weer in? Ik weet niet hoe ik dit moet gaan doen. We gaan klanten mislopen."

In het noorden van India zijn doden en gewonden gevallen bij een stormloop tijdens de Maha Kumbh Mela, de grootste bedevaart ter wereld. In het mortuarium liggen tot nu toe bijna veertig lichamen, zeggen bronnen binnen de politie tegen persbureau Reuters.

Indiase media schrijven nog dat wordt gevreesd voor zeker tien doden. Er nog geen officiële bevestiging van de lokale autoriteiten over het dodental.

Het is nog niet duidelijk hoeveel gewonden er zijn. Lokale autoriteiten schatten dat aantal ook op tien. Verder melden de autoriteiten dat de situatie inmiddels onder controle is, maar dat de menigte nog steeds enorm is.

In de stad Prayagraj zijn ongeveer 100 miljoen hindoes aanwezig voor de bedevaart. Ze zijn onderweg naar Sangam, waar drie voor hindoes heilige rivieren samenkomen: de Ganges, de Yamuna en de mythische Sarasvati-rivier.

Pelgrims zijn daar samengekomen om te baden, een ritueel dat onderdeel is van de bedevaart.

Volgens ooggetuigen zijn er in de enorme drukte mensen vertrapt en in de verdrukking geraakt:

Ooggetuigen zeggen dat mensen die op de oevers sliepen, zijn vertrapt door mensen die uit het water kwamen. Ook zou er een stormloop zijn ontstaan van mensen die het water in willen. Religieuze leiders hebben opgeroepen het baden uit te stellen, maar nog steeds zouden mensen het water in gaan.

Op beelden is te zien dat hulpverleners slachtoffers wegdragen op brancards. Een correspondent van de BBC ter plekke zegt dat er nog steeds mensen onderweg zijn naar Sangam.

Kumbh Mela

De Maha Kumbh Mela komt eens in de twaalf jaar voor en wordt gezien als een van de momenten waarop de meeste mensen ter wereld bij elkaar komen. Hindoes geloven dat ze door het baden in het heilige water worden gereinigd van hun zonden. Het feest duurt zes weken waarbij er naar schatting zo'n 400 miljoen mensen naar het noorden van India komen.

Een enorme menigte kwam eerder deze maand al bij deze oever bij elkaar voor een van de rituelen:

De Amerikaanse president Trump blijft ruim een week na zijn aantreden druk met het uitvoeren van zijn beleid. Volgens Amerikaanse media heeft hij twee miljoen ambtenaren een afkoopsom geboden om op te stappen, in een poging te bezuinigen. En hij heeft een decreet uitgevaardigd waarin staat dat de federale steun voor transgenderzorg aan minderjarigen wordt gestopt.

The Washington Post en NBC News melden dat het Witte Huis een mail heeft gestuurd aan ongeveer twee miljoen landelijke ambtenaren. Ze krijgen daarin het aanbod om op te stappen, met behoud van salaris tot 30 september. Niet alle ambtenaren komen ervoor in aanmerking. Diegenen die werken bij de immigratiedienst of in functies gericht op nationale veiligheid, de strijdkrachten en de post zijn uitgezonderd van de regeling.

Ambtenaren worden aangespoord het aanbod snel te accepteren, voor volgende week donderdag. Een hoge ambtenaar zegt tegen NBC News te verwachten dat 5 tot 10 procent van de federale werknemers zal opstappen. Dat zou een bezuiniging opleveren van ongeveer 100 miljard dollar.

Trump heeft een nieuw departement in het leven geroepen dat de overheid efficiënter moet laten werken en kosten moet terugdringen. Aan het hoofd van dat departement staat X-baas Elon Musk. Hij stuurde nadat hij het toenmalige Twitter overnam een zelfde soort mail naar zijn personeel.

Transgenderzorg

Trump heeft vandaag een nieuw decreet uitgevaardigd waarin de overheid transgenderzorg voor minderjarigen ontmoedigt. Die zorg wordt niet meer landelijk gefinancierd, gesponsord en gepromoot. "De VS zal alle wetten die deze destructieve en levensveranderende procedures verbieden of beperken, strikt handhaven", staat in het decreet.

Het is dus een federaal bevel. Individuele staten kunnen alsnog besluiten de transgenderzorg aan minderjarigen te (blijven) faciliteren.

Trump kondigde bij zijn aantreden al aan dat het "officieel beleid" wordt dat er twee genders zijn: man en vrouw. Ook wil hij dat Amerikanen zich niet meer als non-binair kunnen identificeren in officiële documenten.