NOS Nieuws - Algemeen

In het noorden van India zijn doden en gewonden gevallen bij een stormloop tijdens de Maha Kumbh Mela, de grootste bedevaart ter wereld. In het mortuarium liggen tot nu toe bijna veertig lichamen, zeggen bronnen binnen de politie tegen persbureau Reuters.

Indiase media schrijven nog dat wordt gevreesd voor zeker tien doden. Er nog geen officiële bevestiging van de lokale autoriteiten over het dodental.

Het is nog niet duidelijk hoeveel gewonden er zijn. Lokale autoriteiten schatten dat aantal ook op tien. Verder melden de autoriteiten dat de situatie inmiddels onder controle is, maar dat de menigte nog steeds enorm is.

In de stad Prayagraj zijn ongeveer 100 miljoen hindoes aanwezig voor de bedevaart. Ze zijn onderweg naar Sangam, waar drie voor hindoes heilige rivieren samenkomen: de Ganges, de Yamuna en de mythische Sarasvati-rivier.

Pelgrims zijn daar samengekomen om te baden, een ritueel dat onderdeel is van de bedevaart.

Volgens ooggetuigen zijn er in de enorme drukte mensen vertrapt en in de verdrukking geraakt:

Ooggetuigen zeggen dat mensen die op de oevers sliepen, zijn vertrapt door mensen die uit het water kwamen. Ook zou er een stormloop zijn ontstaan van mensen die het water in willen. Religieuze leiders hebben opgeroepen het baden uit te stellen, maar nog steeds zouden mensen het water in gaan.

Op beelden is te zien dat hulpverleners slachtoffers wegdragen op brancards. Een correspondent van de BBC ter plekke zegt dat er nog steeds mensen onderweg zijn naar Sangam.

Kumbh Mela

De Maha Kumbh Mela komt eens in de twaalf jaar voor en wordt gezien als een van de momenten waarop de meeste mensen ter wereld bij elkaar komen. Hindoes geloven dat ze door het baden in het heilige water worden gereinigd van hun zonden. Het feest duurt zes weken waarbij er naar schatting zo'n 400 miljoen mensen naar het noorden van India komen.

Een enorme menigte kwam eerder deze maand al bij deze oever bij elkaar voor een van de rituelen:

De Amerikaanse president Trump blijft ruim een week na zijn aantreden druk met het uitvoeren van zijn beleid. Volgens Amerikaanse media heeft hij twee miljoen ambtenaren een afkoopsom geboden om op te stappen, in een poging te bezuinigen. En hij heeft een decreet uitgevaardigd waarin staat dat de federale steun voor transgenderzorg aan minderjarigen wordt gestopt.

The Washington Post en NBC News melden dat het Witte Huis een mail heeft gestuurd aan ongeveer twee miljoen landelijke ambtenaren. Ze krijgen daarin het aanbod om op te stappen, met behoud van salaris tot 30 september. Niet alle ambtenaren komen ervoor in aanmerking. Diegenen die werken bij de immigratiedienst of in functies gericht op nationale veiligheid, de strijdkrachten en de post zijn uitgezonderd van de regeling.

Ambtenaren worden aangespoord het aanbod snel te accepteren, voor volgende week donderdag. Een hoge ambtenaar zegt tegen NBC News te verwachten dat 5 tot 10 procent van de federale werknemers zal opstappen. Dat zou een bezuiniging opleveren van ongeveer 100 miljard dollar.

Trump heeft een nieuw departement in het leven geroepen dat de overheid efficiënter moet laten werken en kosten moet terugdringen. Aan het hoofd van dat departement staat X-baas Elon Musk. Hij stuurde nadat hij het toenmalige Twitter overnam een zelfde soort mail naar zijn personeel.

Transgenderzorg

Trump heeft vandaag een nieuw decreet uitgevaardigd waarin de overheid transgenderzorg voor minderjarigen ontmoedigt. Die zorg wordt niet meer landelijk gefinancierd, gesponsord en gepromoot. "De VS zal alle wetten die deze destructieve en levensveranderende procedures verbieden of beperken, strikt handhaven", staat in het decreet.

Het is dus een federaal bevel. Individuele staten kunnen alsnog besluiten de transgenderzorg aan minderjarigen te (blijven) faciliteren.

Trump kondigde bij zijn aantreden al aan dat het "officieel beleid" wordt dat er twee genders zijn: man en vrouw. Ook wil hij dat Amerikanen zich niet meer als non-binair kunnen identificeren in officiële documenten.

De verwoestende branden in en rond Los Angeles van de afgelopen weken zijn verhevigd door klimaatverandering. Ook de kans op zulke grote branden is door de opwarming van de aarde groter, stellen 32 wetenschappers van de World Weather Attribution (WWA) in een analyse.

In de maanden voor de branden viel er nauwelijks regen in het gebied. De kans op zo'n droge periode in het najaar is volgens de experts 2,4 keer zo groot als in het pre-industriële tijdperk, dus toen mensen nog niet op grote schaal fossiele brandstoffen uitstootten.

De branden in Los Angeles werden veroorzaakt door een combinatie van warmte, droogte en harde wind. Zulke brandgevaarlijke omstandigheden komen nu per jaar veel vaker voor dan zonder klimaatverandering het geval zou zijn geweest, stellen de onderzoekers.

Zij verwachten dat met het huidige klimaat eens in de zeventien jaar omstandigheden voorkomen die kunnen leiden tot de recentste branden in Los Angeles.

Grote delen verwoest

Bij de recente branden in LA zijn zeker 28 doden gevallen. Meer dan 10.000 woningen en andere gebouwen zijn verwoest.

Afgelopen weekend viel er na weken van droogte voor het eerst weer regen in het gebied. Dat was een welkome opsteker voor de inwoners en de brandweerlieden die de branden onder controle probeerden te krijgen.

De regen zorgt wel voor een mogelijk nieuw gevaar; in het gebied kunnen daardoor modderstromen voorkomen. Mensen die geëvacueerd waren en terug willen om te zien of hun huis er nog staat, wordt aangeraden beschermende kleding te dragen. Volgens de lokale autoriteiten ligt de buurt vol met giftig as, afkomstig van bijvoorbeeld verbrande auto's, elektronica, batterijen of verf.

Het doorplaatsen van jongeren in de jeugdzorg kan tot veel problemen leiden. Het sociale leven en de mentale gezondheid van minderjarigen lijden onder de noodgedwongen verhuizingen, blijkt uit een onderzoek in opdracht van stichting Het Vergeten Kind.

Als een rechter besluit een minderjarige uit huis te plaatsen, komt het kind regelmatig niet direct op de juiste plek. Een gebrek aan passende hulp of problemen op de woonplek zijn vaak redenen om jongeren te laten verhuizen naar een andere locatie.

Meer dan honderd jongeren werkten mee aan het onderzoek. Gemiddeld verhuisden zij zes keer nadat ze uit huis waren geplaatst. Sommigen zijn tijdens hun periode van jeugdzorg tot wel twintig keer verhuisd.

"Negen keer heb ik moeten verhuizen", zegt de 21-jarige Serena. "Vaak was het onverwachts. Op de dag zelf kwam een groepsleider dan vertellen dat ik naar een andere plek moest. De reden was bijvoorbeeld dat er een plek vrij moest komen voor iemand anders of dat een locatie ging sluiten."

Een doorplaatsing heeft een grote impact op de mentale gezondheid, geven de ondervraagde jongeren in het onderzoek aan. Het verhuizen naar een nieuwe woonplek kan zorgen voor angst, eenzaamheid en depressie. Ook ernstige klachten, zoals suïcidale klachten, komen voor.

Ook het sociale leven van jongeren krijgt soms een knauw door de verhuizingen. Door de afstand of bepaalde voorwaarden vanuit de nieuwe woonplek kunnen ze vrienden niet meer zien of vallen hobby's weg. Ook kunnen ze soms tijdelijk niet naar school.

"Uiteindelijk ben ik gestopt om mij te hechten aan mensen", vervolgt Serena. "Een band opbouwen gaat niet van de ene op de andere dag. Ik wist dat de kans altijd groot was dat ik weer moest verhuizen. Dus ik koos ervoor geen band meer op te bouwen met andere jongeren en de groepsleider."

Aanhoudend probleem

Het onderzoek geeft het startschot voor de Week van Het Vergeten Kind met als thema doorplaatsingen. Dat is hetzelfde thema als zes jaar geleden.

"Het laat zien dat er nog te weinig is gebeurd", zegt de directeur van de stichting, Margot Ende-van den Broek. "Mensen die het beleid maken zien inmiddels in dat dit een probleem is. Er zijn pilots geweest, maar kinderen en jongeren merken nog geen verbetering."

Een meer menselijke en zorgzame aanpak is nodig, concludeert het onderzoek. Belangrijk is dat vaker de keuze wordt gemaakt om de hulp te verplaatsen, in plaats van de minderjarige. Ook het beter opleiden van hulpverleners om de oorzaak van moeilijk gedrag te kunnen achterhalen, kan doorplaatsingen voorkomen.

"Gemeenten moeten de zorg zo in gaan richten dat doorplaatsingen niet meer voorkomen. Zo moeten we af van leeftijdsgroepen, waarbij een kind of jongere weg moet van een locatie als ze een bepaalde leeftijd bereiken. Het systeem kan echt verbeterd worden met de juiste aanpak."

De Deense premier Mette Frederiksen krijgt in haar verzet tegen de claim van president Trump op Groenland steun van Duitsland, Frankrijk en NAVO-secretaris-generaal Rutte. Trump wil dat Denemarken Groenland afstaat aan de Verenigde Staten. Om dat te bereiken sluit hij economische druk en zelfs militair geweld niet uit.

"Grenzen mogen niet met geweld worden veranderd, wie het ook betreft", zei bondskanselier Scholz vandaag bij een bezoek van Frederiksen. Die laatste woorden sprak hij in het Engels, waardoor het duidelijk was voor wie ze bestemd waren. "Dit principe geldt voor iedereen", voegde hij er nog aan toe.

Frederiksen vloog daarna door naar Parijs om president Macron te ontmoeten. Na afloop klonk ze tevreden. "De duidelijke boodschap van de Scandinavische landen, van Europa en van landen buiten Europa is dat gebieden van soevereine staten gerespecteerd moeten worden", zei ze. "Dit is cruciaal in de internationale gemeenschap die na de Tweede Wereldoorlog is opgebouwd."

Rutte

NAVO-chef Rutte lijkt als topman van het trans-Atlantische bondgenootschap de aangewezen figuur om een compromis te vinden. Ook hij kreeg vandaag bezoek van Frederiksen.

Wat hij tegen de Deense premier heeft gezegd is niet bekendgemaakt. Uit de woorden van een bron van persbureau Reuters valt wel op te maken dat hij op zoek is naar dat compromis. De twee zouden het erover eens zijn dat de NAVO-bondgenoten hun defensie in het Noordpoolgebied moeten versterken en dat "alle bondgenoten daarin een rol hebben".

Frederiksen verzekerde zich twee dagen geleden al van de steun van Noorwegen, Zweden en Finland. Ze had de regeringsleiders bij haar thuis uitgenodigd, in Kopenhagen.

Trump zei in zijn eerste ambtsperiode ook al dat hij Groenland bij de VS wilde voegen. Frederiksen wees de claim toen nog als "absurd" van de hand.

Om de Amerikaanse president niet voor het hoofd te stoten, gaat ze dit keer omzichtiger te werk. De VS is voor de Denen het belangrijkste exportland; op wraak van Trump zit ze niet te wachten.

2 miljard

Groenland ligt nu als een buffer tussen Rusland en de VS. Trump vindt dat Denemarken onvoldoende in staat is om Groenland en de wateren eromheen te verdedigen.

Die boodschap is in Kopenhagen inmiddels aangekomen. Gisteren werd bekend dat de Denen 2 miljard euro uittrekken om hun strijdkrachten op Groenland te versterken. Met dat geld worden marineschepen, drones en satellieten aangeschaft.

In Zaandam heeft een 17-jarige jongen een agent op het hoofd geslagen met een hamer. De verdachte was op de vlucht nadat hij met een 13-jarige jongen een overval had gepleegd op een elektronicawinkel, meldt de politie. De agent kreeg medische hulp, maar hoefde niet in het ziekenhuis te worden opgenomen.

Het incident gebeurde rond 14.00 uur in een winkel aan de Gedempte Gracht in de Noord-Hollandse plaats. De jongen van 17 uit Zaandam en zijn jonge handlanger uit Amsterdam sloegen vitrines stuk met een hamer en gingen ervandoor met meerdere telefoons.

Politie in burger

In de buurt waren politieagenten in burger met een oefening bezig toen zij de gemaskerde verdachten zagen rennen. Een agent zette te voet de achtervolging in en wist de oudste verdachte in te halen.

De jongen verzette zich hevig en sloeg de agent meermaals met een hamer op het hoofd. Ondanks het geweld wist de agent de verdachte vast te houden totdat hij hulp kreeg van zijn collega's. De andere jongen werd door omstanders aangehouden en overgedragen aan de politie.

De twee verdachten zitten vast op het politiebureau en de gestolen telefoons zijn teruggegeven aan de winkel.

Ricardo Kaljouw uit het Zeeuwse Oost-Souburg heeft als eerste Nederlander op elk continent de hoogste vulkaantop beklommen. "Voor mijn doen ben ik nu de gelukkigste man op aarde", aldus Kaljouw vanuit het zuidelijke puntje van Chili.

Hij is inmiddels al twee dagen terug op het vasteland in Zuid-Amerika. Tien jaar lang droomde hij van de expeditie naar Antarctica en het beklimmen van de vulkaan Mount Sidley. Het was de laatste op zijn lijstje van de zeven hoogste vulkaantoppen om te beklimmen. Het idee dat zijn missie eindelijk is gelukt, begint langzaam te landen.

Levensgevaarlijk

De expeditie kende veel obstakels. Tijdens de eerste poging om vanuit het kamp de vulkaan te beklimmen, werd de expeditie onderbroken door de medische evacuatie van zijn gids. Die liep een longoedeem op, wat betekent dat er vocht in de longen komt door de hoogte.

Na die mislukte poging probeerde het team van avonturiers met wie Kaljouw de klim zou voltooien het nog twee keer. Het weer sloeg elke keer plotseling om, waardoor het zicht ernstig werd belemmerd, wat bij een tocht over ijs levensgevaarlijk kan zijn. De expeditie gebeurt normaal gesproken in december, dan is het weer op Antarctica het meest stabiel, zegt Kaljouw.

Na de drie mislukte pogingen kreeg de groep een bericht van de organisatie. "We moesten binnen drie dagen de klim voltooien, daarna zou de terugvlucht klaarstaan en moesten we Antarctica verlaten." Een krap tijdsframe voor de groep. De klim zou bij gunstige omstandigheden namelijk twee dagen duren en dan was er nog een dag nodig voor het opruimen van het kamp. Op dat moment besloten ze dat ze het er op zouden wagen.

"Die avond voor de laatste klimpoging was ik erg zenuwachtig", aldus Kaljouw. "Mentale weerbaarheid is belangrijk in deze sport, maar ik dacht echt een paar keer: het gaat niet meer gebeuren." De volgende ochtend klaarde de lucht bijna magisch op, zegt hij.

"Het weer was bijna aangenaam, dat is op Antarctica als het -35 graden is met weinig wind." De groep bereikte na zesenhalf uur klimmen de top. De Zeeuw kan zijn overwinning dan nog niet vieren. "Je kunt wel euforisch zijn op de top, maar eigenlijk ben je pas halverwege."

Heelhuids, met bevroren snor

Op de terugweg sloeg het weer in de laatste drie uur toch nog om. Het begon flink te waaien, wat bij de barre temperaturen snel kan zorgen voor bevriezing van de vingers, ogen, wangen en voeten. "Gelukkig kwam ik alleen met een bevroren baard en snor terug in het kamp." Pas toen hij weer op het vaste land in Chili aankwam, besefte hij wat hij had bereikt.

"Als ik video's terugkijk van het moment op de top, besef je hoe weinig mensen zoiets hebben meegemaakt", zegt Kaljouw. Hij is de eerste uit de Benelux die de zeven hoogste vulkanen op alle continenten heeft beklommen en tevens de vijftigste in de wereld. Ook is hij een van de slechts honderd mensen die Mount Sidley beklommen.

Een expeditie die eigenlijk vijf dagen zou duren, liep door alle obstakels uit op twee weken. Na zoveel dagen zonder contact, is de familie van Kaljouw opgelucht. Niet alleen omdat hij heelhuids is teruggekeerd, maar ook omdat zijn droom in vervulling is gegaan.

Drijvende kracht

"Mijn vrouw is mijn steunpilaar", zegt hij vol trots. Zijn vrouw deelt zijn passie voor het beklimmen van hoge vulkaantoppen niet, maar is de drijvende kracht achter zijn avonturen. "Zij zei tegen mij: 'Je bent goed in het klimmen en het is je passie, je moet hier iets mee doen'." Niet elke vrouw zou haar man op die manier onvoorwaardelijk steunen, zegt de Zeeuw, voornamelijk vanwege het gevaar. "Ik vertel haar na elke expeditie hoe belangrijk zij voor mij is."

Wat er nu nog op de planning staat voor de avonturier? "Vooral genieten van deze overwinning." Maar moe van het klimmen is hij zeker niet. "Er is nog zoveel moois te zien in de wereld. Misschien volgt er een klimreeks van de meest afgelegen vulkanen ter wereld."

Meerdere verdachten van de kunstroof in het Drents Museum komen uit Noord-Holland. Dat blijkt volgens de politie uit onderzoek.

Sinds de roof in de nacht van vrijdag op zaterdag is onderzoek gedaan in onder meer Alkmaar, Witmarsum, Groningen, Assen en Rolde. Dat heeft volgens de politie geleid tot "interessante sporen".

Meerdere van die aanknopingspunten liggen in Noord-Holland, zegt de politie. Zo werd een van de vluchtauto's gestolen in Alkmaar.

Helm van Cotofenesti

Bij de diefstal in Assen werden vier kunstschatten uit Roemenië gestolen, waaronder de iconische helm van Cotofenesti. De stukken waren in bruikleen van het Nationaal Historisch Museum in Boekarest. Op bewakingsbeelden was te zien dat de daders onder meer een deur openbraken om binnen te komen.

In een uitzending van Opsporing Verzocht vroeg de politie aandacht voor goederen die de daders mogelijk hebben gedumpt na de inbraak. Het gaat bijvoorbeeld om gereedschap en kleding. Gisteren werd in het water bij het museum al een voorhamer gevonden.

Roemeense museumdirecteur ontslagen

In Roemenië is onthutst gereageerd op de roof. Premier Ciolacu zei vandaag dat hij onderzoekt of hij in Nederland een schadevergoeding kan eisen, omdat de beveiliging van de kunstobjecten gebrekkig zou zijn geweest.

Verder heeft de minister van Cultuur bekendgemaakt dat ze de directeur van het Nationaal Historisch Museum in Boekarest ontslaat vanwege de kwestie. Door de kunstschatten uit te lenen aan het Drents Museum heeft de directeur volgens haar verzuimd het nationale erfgoed adequaat te beschermen.

Eerder op de dag, nog voor zijn ontslag, reageerde de museumdirecteur geëmotioneerd op de zaak:

Twee vrienden van de Belgische oud-minister van Justitie Van Quickenborne moeten een boete betalen voor het plassen tegen een politiebusje na een verjaardagsfeestje bij de oud-minister thuis.

Het busje stond in 2023 ter afschrikking voor zijn huis, omdat hij bedreigd werd vanuit het drugsmilieu. Er zaten geen agenten in, maar die keken wel mee via een bewakingscamera die bij het huis was geplaatst.

Van Quickenborne kwam zelf ook in beeld, maar ging vrijuit omdat er geen bewijs tegen hem was. De beelden wekken de indruk dat hij in kennelijke staat van dronkenschap verkeerde en op de openbare weg een "plasbeweging" maakte. Een vriend die erbij was heeft dat ontkend. Hij zou tegen de politie hebben gezegd dat de oud-minister "luchtgitaar speelde".

Van Quickenborne vierde op 14 augustus 2023 zijn vijftigste verjaardag. Hij had een zestigtal mensen bij hem thuis uitgenodigd. Voor "pintjes en pita's, net zoals in mijn jonge jaren", verklaarde hij later. De stemming werd baldadig, blijkt uit de beelden waar de Vlaamse publieke omroep VRT beslag op wist te leggen.

Om 20.38 uur kwam een aantal gasten naar buiten, waarvan een in het wit geklede man tegen het busje urineerde. Enkele uren later kwamen er opnieuw gasten naar buiten, ook allemaal in het wit geklede mannen. Een van hen stampte tegen de bumper en loosde daarna zijn plas.

"Door heel de avond heen wordt alles samen vier keer - door twee personen - tegen de politiecombi geürineerd", schrijft de Vlaamse omroep op zijn website.

Beledigd

De politieagenten die het pand van afstand observeerden voelden zich zwaar beledigd en eisten een schadevergoeding. Justitie startte daarop een onderzoek naar smaad. Maar de bezoekers van het feest werkten niet mee, ook Van Quickenborne niet. "Niemand wilde naar verluidt namen noemen", aldus de VRT.

Twee mannen, van 50 en 52 jaar, werden wel geïdentificeerd. Ze moeten een boete van 1250 euro betalen en een morele schadevergoeding van 1 euro aan de agenten overmaken. Ook draaiden ze op voor het schoonmaken van het busje.

In Kroatië is een Nederlander opgepakt die in België tot levenslang is veroordeeld. De 54-jarige Michel Z. werd eind vorige maand aangehouden en is inmiddels overgeleverd aan België, bevestigt het Openbaar Ministerie in Gent aan Belgische media.

Z. werd medio december bij verstek veroordeeld tot een levenslange celstraf. De rechters achtten bewezen dat hij opdracht had gegeven tot de moord op een Belg van 41 jaar. Het lichaam van deze Raouf Ben Alita werd eind 2018 gevonden in Kloosterzande, in Zeeuws-Vlaanderen.

De man bleek te zijn doodgeschoten vanwege een conflict in het drugsmilieu. Z. handelde met zijn broer in oude busjes met verborgen ruimtes die werden gebruikt voor drugshandel. Bij een deal met Ben Alita hadden ze ruzie gekregen.

Zes Nederlanders veroordeeld

De rechters veroordeelden uiteindelijk zes Nederlanders voor de moord, onder wie hoofdverdachte Michel Z. en zijn broer. Michel Z. kreeg levenslang, de andere vijf veroordeelden kregen celstraffen oplopend tot twintig jaar.

Opdrachtgever Z. was echter niet bij die veroordeling aanwezig: hij had zich bij het begin van het proces moeten melden bij de gevangenis maar bleef weg.

Na een Europees arrestatiebevel werd hij onlangs opgepakt in een Kroatisch dorp bij de Servische grens. Nu hij in België vastzit, kan hij nog in beroep gaan tegen zijn veroordeling.

Het Louvre in Parijs, één van de grootste musea ter wereld, wordt de komende jaren flink verbouwd. Er komt een geheel nieuwe extra ingang voor bezoekers. Die moet de huidige ingang, de beroemde glazen piramide, ontlasten. Het pronkstuk van het museum, de Mona Lisa, wordt verplaatst.

Het meesterwerk van Leonardo Da Vinci krijgt een nieuwe, geheel eigen zaal zonder andere schilderijen. Dat maakte president Macron bekend bij een bezoek aan het Louvre. De werkzaamheden gaan tien jaar duren en kosten ongeveer 700 tot 800 miljoen euro.

"Het project is realistisch en financieel onderbouwd", zei de president. "Het Louvre wordt gerestaureerd en wordt groter." Hij zei dat het museum in de toekomst 12 miljoen bezoekers zal kunnen ontvangen. Nu zijn dat er 8 à 9 miljoen. Bezoekers van buiten de Europese Unie moeten straks meer gaan betalen voor een toegangskaartje.

De maatregelen van de president volgen op een uitgelekte brandbrief die topvrouw Laurence des Cars van het Louvre op 13 januari aan de Franse regering stuurde. "Het museum is zorgwekkend aan het verouderen", schreef ze. Het Louvre wordt geteisterd door technische mankementen, lekkages en scheuren in daken en muren, en temperatuurschommelingen die schadelijk kunnen zijn voor de kunstwerken.

Afbladderende verf en schimmel

De NOS mocht deze week, onder begeleiding, een wandeling door het Louvre maken langs de plaatsen waar problemen zijn. Op plafonds is afbladderende verf te zien. Stukken verf die naar beneden vallen, landen op het publiek dat daar loopt.

Op muren, ook direct boven schilderijen, is er schimmelvorming omdat regenwater door die muren sijpelt. In andere zalen zijn restanten van waterstralen te zien. Onder de glazen piramide bij de ingang van het museum zitten flinke scheuren in de muren. Ook daar lekt regenwater door de kieren.

Die mankementen zijn niet alleen gevaarlijk voor het gebouw en voor de bezoekers, maar ook voor de schilderijen en beeldhouwwerken, schreef Des Cars in haar brandbrief. Kortom: de kunst loopt gevaar. Afgelopen maand moesten in een zaal kunstwerken worden weggehaald vanwege lekkages. Ruim een jaar geleden werd een complete tentoonstelling geannuleerd omdat een waterleiding was gesprongen.

Enorme toestroom

De aangekondigde renovatie moet een oplossing bieden voor deze problemen, maar details daarover gaf Macron niet. Zijn aankondigingen richten zich vooral op een ander probleem: de enorme toestroom van bezoekers. De laatste grote renovaties dateren uit de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw. Toen kwamen er zo'n 4 miljoen bezoekers per jaar. Nu zijn dat er twee keer zo veel.

"Het is niet makkelijk en het kost veel tijd om bij de kunstwerken in de buurt te komen", aldus de directrice. Zo staan er elke dag lange rijen en massa's mensen voor de Mona Lisa, een van de pronkstukken van het museum. De NOS zag hoe een bezoekster in een rolstoel noodgedwongen aan de zijkant van de zaal moest blijven en de Mona Lisa zittend in haar rolstoel niet kon zien.

Het beroemde doek van Da Vinci krijgt de komende jaren daarom een eigen, ruimere zaal.

De logistiek van het Louvre is ook niet meer geschikt voor de huidige bezoekersaantallen. "Het aanbod van versnaperingen en toiletten is onvoldoende. Voor bezoekers is er nergens plaats om even uit te rusten. De bewegwijzering moet verbeterd", schreef de directrice. En de piramide is mooi, maar vormt in de zomer vaak een nachtmerrie voor het personeel dat er werkt. De glazen reconstructie werkt dan als een serre: eronder wordt het snikheet.

President Macron beloofde dat de Franse belastingbetalers niet hoeven mee te betalen aan de renovatie van het museum. De kosten worden volgens hem onder meer gedekt door de hogere tarieven voor niet-EU-burgers, door donaties, en door een bijdrage van het Louvre-filiaal in Abu Dhabi.

Drie grote, rood-witte schoorstenen doemen op in de verte. Alleen uit de middelste komt nog rook. Het is dé energiecentrale van Transnistrië, de zelfverklaarde pro-Russische republiek in het oosten van Moldavië. De rook is van de steenkoolreserves die opgemaakt worden om nog wat stroom op te wekken.

Want sinds begin dit jaar is de regio afgesloten van Russisch gas, wat in heel Moldavië een gascrisis heeft veroorzaakt. Tienduizenden huishoudens in Transnistrië zitten zonder verwarming en grote delen van de dag zonder stroom. In de rest van Moldavië zijn de energieprijzen verdubbeld.

Bovendien zijn er zorgen dat er een humanitaire crisis uitbreekt als straks ook de stroom wegvalt in Transnistrië. De tijd dringt, en ondanks het bondgenootschap met Rusland moet de republiek nu overwegen hulp te accepteren van de EU en Moldavië.

Gratis gas

Transnistrië is een gebied zo groot als de provincie Noord-Holland en een Russische pion op het geopolitieke schaakbord. De zelfverklaarde republiek ligt tussen Oekraïne en de rest van Moldavië - allebei landen die juist een pro-Europese koers verkozen hebben. Transnistrië huisvest een paar duizend Russische militairen en is de afgelopen tientallen jaren met feitelijk gratis gas uit Rusland overeind gehouden.

"Het is zwaar nu, maar we houden het vol", zegt de gepensioneerde Vasya. Met de fiets in de hand wandelt hij over een zandweggetje in een dorpje vlakbij de centrale. Zoals veel mensen in de kleine dorpjes komt hij de winter door met zijn houtkachel. "Het is allemaal de schuld van Zelensky."

Vanwege de oorlog besloot Kyiv vanaf dit jaar geen Russisch gas meer door te laten over eigen grondgebied, wat ook in landen als Slowakije en Hongarije gevoeld wordt. Er zijn andere routes om het gas in Transnistrië te krijgen. Maar Rusland greep het moment aan om geld te eisen van Moldavië voor wat Moskou ziet als niet-betaalde gasleveringen aan Transnistrië. Iets wat Moldavië tegenspreekt.

Inwoners die in appartementen wonen met stadsverwarming, hebben de grootste problemen. Die hebben geen houtkachels en kunnen hun woningen alleen met elektrische kachels opwarmen. Maar er is slechts een paar uur per dag stroom.

Ook bij het gezin van Rodika. Vanwege de crisis gaan haar vier dochters sinds Kerstmis niet meer naar school. "Vooral 's nachts is het zwaar, wanneer de kinderen wakker worden in het donker en het koud is", zegt ze. "Maar ze zeggen dat er een oplossing komt, dus daar wachten we op."

Het gezin probeert het huis zo goed en zo kwaad als het gaat warm te houden:

Door de energiecrisis kampt Transnistrië met allerlei brandjes door technische problemen, kortsluiting en andere ongelukken. Meerdere mensen zijn omgekomen door koolstofmonoxidevergiftiging van een gasbrander.

In de tussentijd probeert de regering in de Moldavische hoofdstad Chisinau een oplossing te vinden. Door de hoge gasprijzen in de rest van Moldavië keldert namelijk ook de populariteit van de partij van de pro-Europese president Sandu, die onlangs een tweede termijn won en via een referendum de EU-ambities van Moldavië vastlegde in de grondwet. Hoe langer de crisis voortduurt, hoe groter de kans dat pro-Russische partijen het straks weer voor het zeggen krijgen in het land.

EU biedt hulp aan

De Moldavische regering besloot een eerste kleine gaslevering aan te bieden voor wat eerste hulp, die werd geaccepteerd door Transnistrië. De afgelopen dagen kwamen Brussel en Chisinau met een verdergaand voorstel: het tijdelijk leveren van gratis gas voor de centrale. Daarmee zou het belangrijkste instrument voor de Russische grip op de regio wegvallen. Het is alleen zeer de vraag of Moskou het Transnistrië toestaat om op het voorstel in te gaan.

Overal in de regio hoor je de hoop dat Moskou toch weer te hulp zal schieten. "Ik wil absoluut verder met Rusland. Dat is 100 keer beter", zegt een man op straat. "Rusland zal ons altijd helpen." Buiten een supermarkt steekt een jongen een sigaret op. Of toenadering tot Moldavië mogelijk is gezien de huidige crisis? "We kunnen echt niet op Moldavische hulp rekenen. Ze beschouwen ons hier als terroristen."

De leden van De Dijk hebben tussen de oprichting van de band in 1981 en hun afscheid in 2022 veel foto's, gouden platen, prijzen en fanmail verzameld. Dat hele archief wordt nu opgeslagen in het Stadsarchief Amsterdam. "Dat zijn allemaal werkstukken van dierbare fans. Die pleur je niet zomaar in de sloot", zegt zanger Huub van der Lubbe tegen AT5.

De Dijk, vernoemd naar de Amsterdamse Zeedijk, scoorde grote hits met Dansen op de vulkaan, Als ze er niet is en Mag het licht uit. In 2022 gaf de band als onderdeel van het afscheid nog vijf uitverkochte concerten in de Ziggo Dome. De band stopte definitief na twee concerten in Paradiso. De poster van die afscheidsconcerten en het affiche van hun allereerste optreden in 1981 hingen tot vandaag nog in het boekingskantoor van de band aan het Singel.

Zanger Huub van der Lubbe, bassist Hans van der Lubbe en drummer Antonie Broek hebben bij het kantoor de vrachtwagen opgewacht die alle dozen vol popgeschiedenis heeft opgehaald. Alles is verhuisd naar de depots aan van het stadsarchief.

Alles bewaard

Huub van der Lubbe: "Vanaf het begin heb ik krantenknipseltjes, recensies, besprekingen, interviews en dat soort dingen allemaal bewaard en in mappen gedaan. In een doos onder een bureau. Eind van het jaar was die doos vol, ging er een deksel op, schreef ik er 1982 op en dan kwam de volgende doos. Dat heb ik toch wel volgehouden die 41 jaar. Maar waar laat je dat, hè? Het was de vrouw van Antonie Broek die zei: 'Niets mag weg. Dit is allemaal cultureel erfgoed'."

Migiza Victoriashoop, hoofd van de afdeling collecties van het Stadsarchief, is heel blij met de nieuwe aanwinst uit de Nederlandse popgeschiedenis. "Natuurlijk vanwege de faam van de band, maar ook omdat het echt een mooie toevoeging is aan onze collectie."

De bandleden hadden ook nog veel herinneringen thuis liggen. "Bij mij in de kast staan ook nog een heleboel verhuisdozen. Ik moet dat allemaal nog uitzoeken. Alle T-shirts die ooit zijn gemaakt, alle teksten die Huub altijd uitdeelde. Ik weet niet of ik dat allemaal ga bewaren, maar ik moet dat allemaal nog doen", zegt Hans van der Lubbe.

3 consumpties

Fans kunnen binnenkort onder meer het contract bewonderen van het allereerste optreden van De Dijk. De bandleden kregen 150 gulden en drie consumpties.

Van der Lubbe heeft veel van het materiaal dat hij nog thuis had staan overgebracht naar het boekingskantoor. "Met het idee dat het naar het Stadsarchief zou gaan, ben ik het allemaal nog een keertje doorgegaan. Ik was hier eergisteren nog. Toen pakte ik zo'n map en daar zaten een heleboel handgeschreven - ik denk originele - teksten in. En die vind ik eigenlijk toch wel leuk om zelf te houden. Ik weet niet waarom."

De voormalig bandleden hebben zelf hun dozen met herinneringen naar binnen gedragen bij het Stadsarchief. Huub van der Lubbe: "Het is niet weg. Er zijn nu andere mensen die er zorg voor gaan dragen. En dat is een fijn idee."

Frankrijk begint een gerechtelijk onderzoek naar witwassen en belastingfraude bij cryptoplatform Binance. Ook witwassen in verband met drugshandel wordt onderzocht. De overtredingen zouden zijn begaan in Frankrijk, maar ook in andere Europese landen, tussen 2019 en 2024.

Volgens de Franse justitie heeft het platform gehandeld zonder de nodige goedkeuringen en heeft het niet voldaan aan zijn plicht om de identiteit van klanten en eventueel verdachte transacties goed te monitoren. Daardoor heeft het bedrijf "waarschijnlijk meegewerkt aan het witwassen van bedragen afkomstig uit drugshandel en belastingfraude".

Het vooronderzoek startte in 2022, nadat gebruikers van het platform klaagden dat ze geld hadden verloren omdat het bedrijf hen verkeerd had geïnformeerd. Binance zou mensen hebben benaderd met reclame via influencers en advertenties op sociale media op een manier die in strijd is met de wet.

"Binance ontkent de beschuldigingen met klem en zal elke aanklacht fel bestrijden", aldus een woordvoerder van Binance tegen persbureau Reuters. Het zou volgens het bedrijf om een zaak gaan die al jaren oud is. Volgens de woordvoerder van Binance heeft het bedrijf intussen vooruitgang geboekt in het bestrijden van witwaspraktijken.

Vier maanden cel

Het is niet voor het eerst dat de rechterlijke macht zijn pijlen op Binance richt. In de Verenigde Staten werd het bedrijf na jarenlang onderzoek beschuldigd van allerlei overtredingen, waaronder ongeregistreerde effectenhandel. Volgens de aanklagers hanteerde het platform "een werkwijze die criminelen verwelkomde", en liet het na om tienduizenden verdachte transacties met terroristische groeperingen te melden. Binance-oprichter en voormalig ceo Changpeng Zhao trof een schikking en moest vier maanden de cel in en een schadevergoeding van 4,3 miljard dollar betalen.

In Nederland stopte het bedrijf alle activiteiten in juli 2023 nadat De Nederlandsche Bank (DNB) hen een miljoenenboete had opgelegd, omdat ze zonder vergunning cryptodiensten aanboden. Daarmee onttrok Binance zich volgens DNB aan de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme.

Behalve in Frankrijk lopen er in nog meer landen onderzoeken naar het grootste cryptoplatform ter wereld. Binance is gevestigd op de Kaaimaneilanden.

Justitie in Italië is een onderzoek begonnen naar premier Meloni en een aantal andere kabinetsleden. Aanleiding is de vrijlating en uitzetting, vorige week, van een Libische agent die werd gezocht door het Internationaal Strafhof (ICC).

Meloni heeft zelf bekendgemaakt dat er een onderzoek tegen haar loopt. In een videoboodschap op Instagram zegt ze dat aanklagers haar verdenken van verduistering en medeplichtigheid aan een misdrijf.

Andere bewindslieden die worden onderzocht, zijn minister Piantedosi van Binnenlandse Zaken en minister Nordio van Justitie.

Oorlogsmisdaden

De zaak draait om de Libiër Osama al-Masri Njeem, die door het ICC wordt verdacht van oorlogsmisdaden in zijn tijd als hoofd van militiegevangenissen in Tripoli. Anderhalve week geleden werd hij in Turijn opgepakt op basis van een arrestatiebevel van het ICC.

Italië bleek echter niet van plan Njeem uit te leveren aan het ICC, maar liet hem na een paar dagen vrij en zette hem uit naar Libië. Het ICC reageerde geïrriteerd en ook politici van de Italiaanse oppositie waren verbijsterd.

Minister Piantedosi zei er in de Senaat alleen over dat de Libiër werd uitgezet om "dringende veiligheidsredenen". De man zou "een gevaar" hebben gevormd. De minister lichtte niet toe waarom hij niet aan het ICC werd overgedragen.

'Ik laat me niet chanteren'

In haar videoboodschap toont premier Meloni zich strijdbaar. "Ik laat me niet chanteren, ik laat me niet intimideren en daarom ben ik niet geliefd bij degenen die niet willen dat Italië verandert en beter wordt", aldus Meloni.

Ze zegt dat het onderzoek naar haar wordt geleid door de aanklager die ook vicepremier Salvini voor de rechter bracht vanwege het tegenhouden van een schip met migranten. In die zaak werd Salvini vorige maand vrijgesproken.

Het aantal daklozen is voor het tweede jaar op rij gestegen, met 8 procent naar zo'n 33.000 mensen. Dat blijkt uit vandaag gepubliceerde cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Het werkelijke aantal daklozen ligt beduidend hoger, want het CBS telt in schattingen alleen mensen tussen 18 en 65 jaar mee.

Met twee mensen uit de grotere groep daklozen had de NOS de afgelopen weken uitgebreid contact. De twee kwamen ruim vier jaar geleden op straat te staan, nadat zij door hun woningcorporatie Trudo uit Eindhoven op een zwarte lijst waren gezet. Vanaf dat moment mochten zij vijf jaar lang geen woning meer huren in Eindhoven en omgeving, want de andere corporaties in de regio namen deze maatregel vanwege onderlinge afspraken over.

Sindsdien zwerven zij door Nederland en soms ook door België. Van vakantiepark naar schuur naar hotel, maar soms ook naar een bushok. Meer dan 110 verschillende adressen hebben zij inmiddels gezien. Momenteel hebben zij even helemaal geen plek. Het zijn een ouder van inmiddels in de zeventig en diens meerderjarige kind. Zij willen zoveel mogelijk anoniem blijven. Formeel zijn zij tot eind dit jaar alleen ongewenst als huurders in Eindhoven en omgeving, maar in de praktijk lukt het elders in het land ook niet om een woning te vinden.

Positieve verhuurdersverklaring

Grootste probleem is dat corporaties overal in het land een zogenoemde positieve verhuurdersverklaring willen zien. Dat is een document waarop de laatste verhuurder laat weten dat iemand de afgelopen periode geen problemen heeft veroorzaakt. Die krijgen deze twee niet van hun laatste corporatie. En voor een woning in de vrije sector komen zij niet in aanmerking vanwege hun inkomen.

"Ernstige overlast" voerde woningcorporatie Trudo aan als reden om deze zware stap te zetten. De twee ontkennen het in alle toonaarden. Volgens hen waren zij in hun laatste onderkomen het slachtoffer van getreiter en andere vormen van wangedrag van omwonenden.

Als zij werkelijk voor onhoudbare situaties zouden zorgen, hoe kan het dan zijn dat zij in het huis daarvoor wel jarenlang hebben gewoond zonder dat er ernstige klachten kwamen? Het tweetal laat een verhuurdersverklaring zien van een vorige corporatie die dat onderschrijft. En ze trekken een vergelijking met de toeslagenaffaire: "Daar hadden instanties het stempel 'fraudeur' op mensen weten te plakken. En daarmee was je vogelvrij. Bij ons is dat gelukt met het stempel 'overlastgever'."

Zwarte lijsten van sociale verhuurders zijn toegestaan, om huurders te beschermen tegen uiterst agressieve buren en verhuurders tegen notoire wanbetalers of mensen die van hun huis een hennepplantage of bordeel maken. Maar onderzoeker Nienke Boesveldt, die al sinds 2018 een groep van zo'n 600 daklozen volgt, ziet dat op dit soort lijsten steeds meer mensen terechtkomen die zij schaart in de categorie 'lichtere gevallen'. "Mensen die niet de hele boel kort en klein slaan en waar een woningcorporatie in mijn ogen best mee om zou moeten kunnen gaan."

Hoeveel mensen er in Nederland op dit soort zwarte lijsten staan is niet bekend. Aedes, de koepel van woningcorporaties, houdt het niet bij. Maar alleen al bij het betrekkelijk kleine Trudo met z'n 5600 woningen gaat het om 66 mensen. In Limburg waren het er afgelopen zomer al 440. Dat maakt het zeer waarschijnlijk dat we het landelijk over duizenden mensen hebben.

Niet alle mensen op een zwarte lijst raken dakloos; sommigen vinden wél alternatieve woonruimte. Maar vele anderen lukt dat niet. Het zijn er al acht in de groep daklozen die Boesveldt volgt. "Sowieso kun je je afvragen: wat is de gedachte er achter?", zegt de onderzoeker. "Wat bereik je hiermee? Is daar wel voldoende over nagedacht? Gaat het beter met mensen als ze op straat komen, wordt de samenleving er ook maar iets beter van? Mijn antwoord zou zijn: nee, natuurlijk niet."

Voor ouder en kind uit de regio Eindhoven zit de sanctie er eind dit jaar op. Maar gaat het dan wel lukken om weer een sociale huurwoning te krijgen? Ook dan zullen corporaties een positieve verhuurdersverklaring vragen voordat zij hen als nieuwe huurder accepteren. En die geeft Trudo dus niet af. Zo dreigt hun tijdelijke plek op een zwarte lijst definitief te worden.

"Tot eind dit jaar duurt sowieso al veel te lang. Dit is onmenselijk, wij zijn op, permanent burned-out."

Oud-minister Hanke Bruins Slot gaat terug het leger in. Voordat ze de politiek inging, werkte Bruins Slot ook al bij de Landmacht.

"Ik wil me graag weer inzetten voor Defensie en veiligheid", zegt de 47-jarige Bruins Slot. Ze krijgt de hoge rang van generaal-majoor, maar wat haar functie wordt is nog niet bekendgemaakt.

Bruins Slot was namens het CDA minister van Binnenlandse Zaken en later van Buitenlands Zaken in het vierde kabinet-Rutte. Daarvoor was ze negen jaar Tweede Kamerlid en drie jaar gedeputeerde in Utrecht.

Afghanistan

Voor haar politieke loopbaan was Bruins Slot militair bij de Landmacht. Ze werkte onder meer als pelotonscommandant in Afghanistan.

Commandant der Strijdkrachten Onno Eichelsheim is blij met de terugkeer van Bruins Slot: "Met al haar opgedane ervaringen in de afgelopen jaren is zij een aanwinst voor Defensie."

Een van de beveiligde klinieken van Fivoor in Den Dolder is per direct gesloten omdat het pand bouwkundig niet in orde blijkt. De 32 patiënten worden overgeplaatst naar andere locaties.

Bij een bouwkundige inspectie zijn "meerdere materiële tekortkomingen" geconstateerd, aldus Fivoor in een statement. Een woordvoerder kan niet zeggen wat er mis is met het gebouw. Het gaat om de Wier+kliniek. Daar verblijven patiënten met een licht verstandelijke beperking die intensieve zorg nodig hebben en in aanraking zijn gekomen met justitie.

Begin dit jaar heeft een patiënt van de nu plots gesloten kliniek een 76-jarige inwoner van Den Dolder doodgestoken. Afgelopen weekend ontsnapte een patiënt van Fivoor met TBS met voorwaarden. Die 44-jarige man is zaterdagnacht aangehouden.

Er zijn al langer zorgen over de psychiatrische kliniek. Fivoor is ook de instelling waar Michael P. verbleef toen hij in 2017 Anne Faber verkrachtte en vermoordde.

Burgemeester Langenacker van Zeist is met het ministerie van Justitie en Veiligheid in gesprek over een nieuwe plek voor de instelling. De kliniek wil weg uit Den Dolder, maar het lukt niet om een andere geschikte locatie te vinden.

'Bizar toeval'

"Dit is echt een bizar toeval. We staan ook echt met onze oren te klapperen", zegt een woordvoerder van Fivoor tegen RTV Utrecht. Volgens de woordvoerder is het personeel nu vooral druk met de verhuizing. "Maar de verwachting is dat binnen afzienbare tijd alle patiënten een passende alternatieve omgeving hebben gevonden om hun behandeling voort te zetten."

"De verplaatsing vindt zorgvuldig plaats gezien de uiteenlopende behandelingen van de patiënten van Wier+", zegt Fivoor.

De patiënten worden deels ondergebracht in een kliniek op het eigen terrein en deels in klinieken op andere plekken in Nederland, schrijft de regionale omroep.

Zorgen

De burgemeester van Zeist heeft tijdens een ingelaste raadsvergadering over de incidenten rond de kliniek verbaasd gereageerd op de sluiting. De gemeente werd pas op het allerlaatste moment op de hoogte gesteld. Burgemeester Joyce Langenacker: "Het roept allerlei vragen op, waar komt dit ineens vandaan? Wij dringen aan op betere communicatie, wij willen weten wat daar speelt."

Langenacker stelt dat de veiligheid in de Fivoor-klinieken in Den Dolder momenteel "niet geborgd" is. "Het incident van dit weekend is daarvan een voorbeeld. Er is niet genoeg grip op de situatie. Dat baart mij zorgen."

In het noordwesten van Frankrijk geldt ook morgen nog code rood. Storm Herminia heeft zware overstromingen veroorzaakt. Het water stijgt nog steeds en het hoogtepunt wordt morgen pas verwacht, omdat de volgende storm alweer in aantocht is.

Na Herminia stevent nu storm Ivo op de Franse noordwestkust af. Ook daarbij wordt veel wind en regen verwacht. Vooral de rivier de Vilaine is al op grote schaal buiten zijn oevers getreden. De verwachting is dat de waterstanden in de loop van woensdag hoger dan ooit zullen zijn.

Inwoners van de departementen Ille-et-Vilaine, Loire-Atlantique en Morbihan moeten rekeningen houden met overstromingen van "uitzonderlijke intensiteit", meldt het Franse weerinstituut Météo-France. Voor vier andere departementen geldt code oranje.

Op de beelden is duidelijk te zien dat veel gebieden onder water staan:

Er zijn inmiddels duizend mensen geëvacueerd in het departement Ille-et-Vilaine. Volgens de energiemaatschappij Enedis zitten nog 2300 huishoudens zonder elektriciteit in de regio Bretagne.

In het departement zijn ongeveer honderd wegen afgesloten en ook het treinverkeer is ernstig verstoord. Spoorvervoerder SNCF raadt treinreizigers aan om hun reis uit te stellen. Sommige stations zijn ook overstroomd.

In de stad Redon staan de sluizen en dammen onder water. De meeste scholen zijn gesloten en er wordt noodopvang ingericht voor mensen die hun huis uit moeten. In Rennes zijn honderden mensen opgevangen in gymzalen.

'Volkomen uitzonderlijk'

"Dit is een volkomen uitzonderlijke situatie die heftiger is dan wat we de afgelopen tientallen jaren hebben gezien", zegt de Franse staatssecretaris François-Noël Buffet. Volgens de staatssecretaris is het een geluk dat er geen slachtoffers zijn gevallen.

In de stad Rennes is in de laatste vier weken 171 millimeter regen gevallen, drie keer meer dan gemiddeld in januari en een record voor de afgelopen 75 jaar. Volgens de burgemeester zijn zeker 15.000 mensen getroffen door de zware regenval.

Spanje, Portugal, VK

Storm Herminia zorgde in de Alpen voor veel sneeuw. De autoriteiten in Zwitserland en Frankrijk waarschuwen voor verhoogd lawinegevaar. Ook Portugal, Spanje en het Verenigd Koninkrijk hebben overlast gehad vanwege storm Herminia. Het noorden van Spanje en Portugal krijgen ook met storm Ivo te maken. In het Verenigd Koninkrijk lijkt het ergste voorlopig voorbij.

De helft van de veehouders zit in juridische onzekerheid sinds de Raad van State in december een nieuwe ingrijpende stikstof-uitspraak deed. Dat is een eerste grove schatting van de Rabobank en agrarisch adviesbureau Flynth, bevestigt de bank na berichtgeving van boerenweekblad Nieuwe Oogst. Als deze schatting klopt, dan wacht het kabinet een megaklus.

Ook tegenover de Volkskrant stelde de Rabobank - waar het merendeel van de boeren bankiert - dat de helft van de veehouderijen sinds de uitspraak van de Raad van State zonder geldige vergunning zit. Dat zou neerkomen op zo'n 14.000 veehouders, want in totaal zijn er ruim 28.000 veehouderijen in Nederland, volgens de meest recente CBS-cijfers.

'Nattevingerwerk'

De Rabobank heeft een ruwe schatting gemaakt, blijkt bij navraag. "Het probleem is dat we heel veel niet weten", zegt Alex Datema, directeur Food & Agri Nederland bij de Rabobank. "We hebben geen rekensom gemaakt, maar op basis van wat wij horen, schatten we met de natte vinger dat het richting de helft van de veehouders gaat."

De veehouders zonder geldige vergunning vallen volgens Datema uiteen in drie categorieën. In de eerste plaats zijn er de PAS-melders die sinds de uitspraak van de Raad van State in 2019 al zonder geldige vergunning zitten. Daarnaast zijn er de zogeheten 'interimmers' met een oude milieuvergunning. En daar zijn in december de veehouderijen bijgekomen die door de meest recente Raad van State-uitspraak worden geraakt.

Het kabinet doet er alles aan om bedrijven die in onzekerheid zitten te helpen, laat een woordvoerder van minister Wiersma weten. "Het doel is om op korte termijn perspectief te bieden aan alle sectoren en bedrijven die door deze rechterlijke uitspraken zijn geraakt." De rechter heeft daar tot 2030 de tijd voor gegeven.

Eerder bleek het makkelijker gezegd dan gedaan om illegaal geworden boeren aan een vergunning te helpen. De PAS-melders zitten al bijna zes jaar in grote onzekerheid. Hun was uiterlijk dit jaar een geldige vergunning beloofd, maar onlangs verschoof het kabinet de deadline naar 2028.

Buiten beeld

De nieuwe ministeriële commissie die Nederland van het stikstofslot moet halen, heeft onder meer als doel om in kaart te brengen wat de impact is van de uitspraak van de Raad van State. Dat wordt lastig, want veel van de getroffen bedrijven hoefden voorheen geen vergunning aan te vragen. Daardoor zijn ze niet allemaal in beeld bij de overheid.

Ook de Rabobank zal de omvang niet exact in beeld krijgen, verwacht Datema. "Als bedrijven een financiering bij ons aanvragen dan kijken wij of er op dat moment een geldige vergunning is. Op de diverse soorten vergunningen hebben wij geen zicht."

Naar verwachting komt de nieuwe ministeriële commissie over twee maanden met nieuwe stikstofplannen.