Op de feestdag van Maria Tenhemelopneming maakt Leo XIV zijn eerste honderd dagen vol als paus. Hij doet dat met een mis in Castel Gandolfo, het traditionele buitenverblijf van de pausen in de heuvels buiten Rome.
Het is al de tweede keer deze zomer dat hij daar de hitte van de stad ontvlucht. Daarmee herstelt hij de eeuwenoude traditie van de pauselijke zomervakanties, die door zijn voorganger Franciscus opzij was geschoven.
Tijdens zijn vakantie houdt Leo wel een nieuw gebruik, ingesteld door Franciscus, in stand. In de door Franciscus gecreëerde biologische boerderij in de pauselijke tuinen van Castel Gandolfo nodigt hij honderd armen uit voor een gezamenlijke lunch.
Het toont zijn betrokkenheid bij thema's die zo belangrijk waren voor de vorige paus. Net als Franciscus, en met even weinig succes, veroordeelt hij ook geweld en pleit hij voor een diplomatieke oplossing van conflicten.
Vorm en inhoud
Na zijn verkiezing leek Leo XIV door zijn kledingkeuze en voorliefde voor het Latijn terug te keren naar een meer traditionele kerkvorstelijke stijl. Tot opluchting van veel conservatieve katholieken die zich tijdens het radicale pausschap van Franciscus in de kou gezet voelden.
Maar op dit moment lijkt het erop dat Leo de vorm wellicht wat heeft teruggedraaid naar vroeger, maar de inhoud grotendeels wil behouden, al heeft hij tot nu toe niets van zich laten horen op het gebied van bijvoorbeeld de Latijnse mis en de positie van vrouwen en mensen uit de lhbtiq+-gemeenschap.
Franciscus' afwijzing van die traditionele mis en zijn benoeming van vrouwen op belangrijke posities plus de zegen voor homostellen hadden tot grote wrijving met de conservatieve flank geleid. Waar Leo op deze punten precies staat, is nog onduidelijk.
Inwerkperiode
In de afgelopen maanden heeft Leo XIV vooral met heel veel mensen gesproken: van topmensen binnen de Vaticaanse financiën tot hoofden van alle afdelingen van de Curie, het bestuursapparaat van de kerk.
Tot nu toe heeft hij nog geen belangrijke hoge functionarissen benoemd. Uit de benoemingen die hij wel heeft gedaan, blijkt dat hij het beleid van zijn voorganger volgt.
Volgens veel Vaticaan-watchers wil Leo eerst een beetje de kat uit de boom kijken. Helemaal vreemd is dat niet. De in de VS geboren Robert Francis Prevost, zoals hij eigenlijk heet, werd pas in 2023 door paus Franciscus naar Rome gehaald om hoofd te worden van de afdeling voor de benoemingen van bisschoppen. Daarvoor was hij missionaris en bisschop geweest in Peru en hoofd van de orde van Augustijnen.
Eenheid bewaren, hervormingen implementeren
Hoewel hij in die laatste functie ook in Rome verbleef, is zijn kennis van het bestuursapparaat beperkt. We weten wel dat hij vele zaterdagen urenlang met paus Franciscus doorbracht om te praten over de kandidaten voor een bisschopsbenoeming en, vermoedelijk, over de toestand van de kerk.
Naar nu naar buiten sijpelt, is er hard gewerkt aan zijn stille kandidatuur als opvolger van Franciscus. Niet in de laatste plaats door de overleden paus zelf. Dat resulteerde in een razendsnelle verkiezing met, volgens de geruchten, een zeer comfortabele meerderheid.
107 van de 133 kardinalen kozen hem, zo klinkt het in de wandelgangen. Zijn belangrijkste taken: het bewaren van de eenheid van de kerk en het implementeren van de hervormingen van Franciscus. Vooral op het gebied van de kerkvernieuwing: een nieuwe, evangeliserende manier van kerk-zijn met gedeelde verantwoordelijkheid, ook bestuurlijk, tussen geestelijken en gewone gelovigen. Mannen én vrouwen.
De verlegen paus
Vanaf de eerste balkonscène op de dag van zijn verkiezing blijkt dat paus Leo er moeite mee heeft om constant in de schijnwerpers te staan. In tegenstelling tot zijn zeer extraverte en impulsieve voorganger leest hij zijn toespraken voor en spreekt hij zelden uit de losse pols. Hij lijkt soms schuchter en verlegen en volgens sommigen zelfs wat saai.
Maar tijdens de jongerendagen van het Heilig Jaar bleek hij goed contact te maken met een miljoen jonge pelgrims in Rome. Bijzonder is dat hij moeiteloos kan switchen tussen het steeds beter uitgesproken Italiaans van de kerk, het Spaans dat hij in Peru voortreffelijk leerde en zijn moedertaal Engels. Het geeft zijn pausschap een internationale allure.
Hoewel hij voor nu de kaarten tegen de borst lijkt te houden, is de verwachting dat Leo XIV binnen afzienbare tijd zal laten blijken wat voor koers hij kiest voor de kerk.
