NOS Nieuws - Algemeen

Het zou er vandaag opzitten na zes weekenden in zes maanden, maar deelnemers van het Nationaal Burgerberaad Klimaat (NBK) hebben gezamenlijk besloten hun adviezen over de verkiezingen heen te tillen. Ze presenteren hun rapport nu eind november aan de nieuwe Tweede Kamer, die 29 oktober wordt verkozen.

Oorspronkelijk zou het klimaatadvies in september aan het kabinet en de Tweede Kamer - de opdrachtgevers van het burgerberaad - worden aangeboden, maar dat is volgens het burgerberaad de 'oude realiteit', terwijl een paar weken later de 'nieuwe realiteit' wordt geïnstalleerd. Het voorstel is vandaag ook besproken met de twee betrokken demissionaire ministers: Uitermark van Binnenlandse Zaken en Hermans van Klimaat en Groene Groei.

Het advies van het burgerberaad is niet bindend. Wel moeten het kabinet en Tweede Kamer als ze aanbevelingen uit het advies naast zich neerleggen, beargumenteren waarom dat zo is.

Politiek komt er niet uit

Een burgerberaad is een democratisch middel waarbij een groep burgers onder begeleiding samenkomt over kwesties waar de politiek niet uitkomt, zoals die in Ierland, waardoor abortus werd gelegaliseerd.

Wil een burgerberaad slagen, zei NBK-voorzitter Nienke Meijer eerder tegen de NOS, dan zijn er een aantal randvoorwaarden nodig: een goede afspiegeling van de samenleving in de deelnemers, voldoende transparantie over het proces, goede begeleiding en voldoende faciliteiten om deelnemers betrokken te houden. In hoeverre is dat geslaagd?

De NOS volgt een half jaar lang drie deelnemers. Deel 1: wie doen er mee?

Er zat veel werk in het komen tot een goede afspiegeling van de samenleving. 70.000 willekeurige Nederlanders ontvingen vorig jaar een brief met de vraag of ze wilden deelnemen. Ruim 4000 ontvangers zeiden 'ja', en daaruit werden 175 mensen geloot die wat betreft geslacht, leeftijd, provincie, opleiding en mening over klimaatbeleid een afspiegeling zijn van de samenleving.

De verdeling van Nederland versus de verdeling van de deelnemers:

Heel Nederland kon op de hoogte blijven via nieuwsbrieven en filmpjes. Ook de pers was vaak aanwezig. Al was dit wel op voorwaarde dat het proces niet mocht worden verstoord. Dus: wel praten met deelnemers en meekijken bij meerdere bijeenkomsten, niet bij inhoudelijke deelsessies waar de adviezen werden gemaakt.

In mei werd de mening van alle Nederlanders gevraagd via een enquête. Mensen die hem invulden konden aangeven waar volgens hen het burgerberaad rekening mee moet houden bij het doen van aanbevelingen.

De bijeenkomsten werden goed begeleid, mede door gespreksleiders die ervaren zijn in het begeleiden van gesprekken over polariserende onderwerpen. Deel 2: het proces.

De organisatie investeerde flink in de faciliteiten. Met de organisatie, locatie, hotels en reis ernaartoe waren grote bedragen gemoeid. De 6 miljoen euro die ervoor uitgetrokken werd, kwam uit het Klimaatfonds.

Op locatie waren kinderopvang, bidruimte en een coach aanwezig. "Als je dat niet aanbiedt, gaan mensen afhaken", zegt Meijer. "En we willen juist dat iedereen tot het einde meedoet om die afspiegeling te houden."

Extra tonnen nodig

De opdracht voor het beraad kwam van het kabinet Rutte-IV en een meerderheid van de toenmalige Tweede Kamer. Maar toen het eenmaal startte was duidelijk dat niet alle partijen fan waren. Het initiatief kreeg vanaf het begin kritiek van rechtse partijen als BBB, PVV en JA21. PVV-leider Geert Wilders, toen nog onderdeel van de coalitie, zei op zijn X-account dat het advies "linea recta de prullenbak in kon".

Tussentijds vroeg het burgerberaad om enkele tonnen euro extra financiering voor de opvolging van het advies. Ook dat kreeg veel kritiek van rechtse partijen en leidde tot Kamervragen van de BBB en twee moties van JA21: een om het geld niet te verstrekken, en een om het burgerberaad op te doeken. Minister Hermans besloot geen extra geld te geven.

15 afvallers

Deelnemers van het beraad lieten aan de NOS weten dat die felle kritiek al vanaf het begin demotiverend kon werken. Voorzitter Meijer zegt daarom dat er een ding is dat ze bij een volgend beraad anders zou doen: "We nodigden Kamerleden vanaf het begin uit voor het burgerberaad, maar slechts enkelen kwamen langs. Daarom gingen we op 28 mei zélf naar de Kamer met succes. Pas toen kregen Kamerleden echt een goed beeld van ons werk, dat had eerder gemoeten."

Uiteindelijk haalden ongeveer 160 deelnemers de finish. Meijer: "Dat is meer dan ik had durven dromen. Ik heb bijna iedereen gebeld die is afgevallen. Driekwart van de vijftien afvallers was vanwege medische- of privéredenen. Bij een kwart vond men de werkwijze niet fijn of de groep te groot voor discussies. Met de overblijvers gaan we een spannend najaar tegemoet."

Alle NAVO-lidstaten, ook Spanje, zijn akkoord met een nieuwe ontwerptekst over de defensie-uitgaven. Dat hebben diplomaten bevestigd aan de NOS. Het gaat om een verhoging van de uitgaven voor defensie tot op termijn 5 procent van het bbp, wat president Trump eist.

De afgelopen week verzette de Spaanse premier Sanchez zich hier nog tegen. Hij noemde dat percentage "onredelijk" en "contraproductief". Met een aanpassing in de tekst en een toezegging aan Spanje is de regering in Madrid volgens diplomaten nu wel akkoord.

De toezegging behelst dat lidstaten de vrijheid krijgen om zelf te bepalen hoeveel geld ze nodig hebben om de gezamenlijk gestelde doelen te halen - áls die doelen maar worden gehaald. Daarover heeft de NAVO een brief gestuurd aan Spanje, maar de toezegging geldt ook voor alle andere lidstaten.

Premier Sanchez legt het iets anders uit. Hij zegt bij de NAVO te hebben bedongen dat zijn land niet 5 procent van het bruto binnenlands product aan defensie hoeft te besteden. In een televisietoespraak zei hij overeengekomen te zijn dat Spanje maar 2,1 procent hoeft uit te geven.

Aanpassing tekst

In de verklaring die de lidstaten, en dus ook Spanje, komende woensdag in Den Haag zullen tekenen, wordt de 5-procentnorm nog steeds genoemd. Wel is de tekst volgens diplomaten iets aangepast. De formulering "we zeggen toe" om 5 procent aan defensie uit te geven, is volgens hen veranderd in "bondgenoten zeggen toe". Die nuance zou de verklaring wat flexibeler maken.

Sommige NAVO-landen, zoals de VS en sommige Oost-Europese lidstaten, wilden de nieuwe afspraken juist zo strikt mogelijk houden, maar ook die zijn dus akkoord met de nieuwe tekst.

Om meer landen achter de verhoging van de NAVO-norm te krijgen, had Rutte eerder al voorgesteld de 5 procent op te splitsen: landen mogen 3,5 procent aan pure defensie-uitgaven doen en 1,5 procent aan zaken waar de krijgsmacht ook baat bij heeft, zoals infrastructuur.

Het stof van de grootschalige Amerikaanse aanval op Iran zal nog nauwelijks zijn neergedaald als deze week wereldleiders bijeenkomen in Den Haag. Op de NAVO-top, die dinsdag begint, wordt de Amerikaanse president Trump verwacht en uiteraard zijn ook gastheer en NAVO-chef Mark Rutte en premier Schoof aanwezig. Maar ook de andere dertig leden komen met ieder hun eigen delegatie én wensenlijstjes.

Net als Nederland zullen andere West-Europese landen als Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk als doel hebben om de Europese defensiecapaciteiten te versterken en de banden tussen de NAVO-landen te behouden en te versterken. Ook zullen de landen pleiten voor steun aan Oekraïne, het versterken van de oostgrens van de NAVO en zullen ze pleiten voor een grotere rol binnen de NAVO naast de VS.

Op de top zullen de Baltische staten (Estland, Letland, Litouwen) zich hoogstwaarschijnlijk flink laten horen. Hoewel de staatshoofden misschien minder in het nieuws zijn, hebben zij naar eigen zeggen dagelijks te maken met de Russische dreiging. Ook vormen die landen tevens de buitengrens van de NAVO, gelegen aan de grens met Rusland.

De angst is dat, mocht de oorlog in Oekraïne eindigen, het Russische leger de Baltische staten als nieuw doelwit ziet. De landen willen dat de NAVO zich tot de tanden toe bewapent en dat alle landen zo snel mogelijk voldoen aan de 5-procentnorm voor de defensie-uitgaven ten opzichte van het bruto binnenlands product. Litouwen gaat die defensie-uitgaven de komende jaren al verhogen tot 6 procent. Op de top in Den Haag is het de bedoeling dat de nieuwe NAVO-norm van 5 procent officieel besloten worden.

Tegelijk is het onduidelijk wat voor effect de aanval van de VS op Iran zal hebben op de top, en in het bijzonder de nasleep van die aanval. Want komt Trump nog wel naar Den Haag, met een eventuele tegenreactie van Iran in het vooruitzicht? En zijn de meningen eensgezind binnen de NAVO over de Amerikaanse aanval op een soeverein land, waartoe Trump op eigen houtje besloot?

Turkse rol

Turkije heeft een interessante rol bij de NAVO. Het land is geen lid van de EU en heeft een bekoelde relatie met veel Europese landen. Maar niet voor niets riep NAVO-baas Rutte de Europese leiders vorige maand op de banden met Turkije te herstellen. Want als Europa en de NAVO zich willen weren tegen de Russische dreiging kan het niet om Turkije heen.

Niet alleen heeft Turkije na de VS het grootste leger binnen de NAVO, ook wil de alliantie niet dat Turkije richting China en Rusland trekt.

Als een van de weinige landen heeft Turkije de banden met Rusland niet verbroken. President Erdogan heeft duidelijk gemaakt dat militaire samenwerking niet gratis is en dat er wat tegenover moet staan. Hij zou vooral de economische banden met Europa willen aanhalen.

Meer weten over de NAVO? Bekijk hier onze interactieve special:

Een van de belangrijkste aanwezigen op de top is geen lid van de NAVO. De Oekraïense president Zelensky is door Rutte uitgenodigd, net als bij de voorgaande toppen. In de strijd tegen de Russische agressie kan Oekraïne rekenen op veel steun van NAVO-landen. Toch is Zelensky alleen welkom bij het diner in Paleis Huis ten Bosch, wanneer alle leiders met koning Willem-Alexander en koningin Máxima dineren.

Gasten die niet lid zijn

Naast de 32 NAVO-lidstaten en Zelensky zullen ook meerdere landen aanwezig zijn waar de alliantie mee samenwerkt. Zo zullen er ook delegaties van bijvoorbeeld Japan, Zuid-Korea, Australië en Nieuw-Zeeland. Maar ook voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen zal naar Den Haag komen.

Door de toegenomen spanningen in Oost-Azië is het strategisch belang van de NAVO gegroeid in die regio. Zo heeft de alliantie bijvoorbeeld de banden met Japan, Zuid-Korea, Australië en Nieuw-Zeeland de laatste tijd sterk aangehaald. Die landen vrezen voor onder meer de militaire opbouw van China en zien de dreiging groeien.

In april van dit jaar was Rutte bijvoorbeeld nog op bezoek in Japan en sinds het begin van het jaar heeft Japan zelfs een eigen ambassade bij het hoofdkwartier van de NAVO in Brussel. Beide partijen hebben belang bij een samenwerking. Zo is Japan dan minder afhankelijk van de VS als het op militaire steun aankomt en krijgt de NAVO meer invloed in een regio met landen als Rusland, China en Noord-Korea.

Overigens zullen niet NAVO-leden niet aanwezig zijn bij de belangrijkste vergadering tijdens de top, op woensdag. Die is alleen voor de leden.

De gemeente raadt zwemmers met klem af om nog langer het water in te gaan bij badstrand Grevelingendam.

Bij het populaire strand niet ver van Bruinisse houdt zich zeer waarschijnlijk de pieterman op. Dat is een vis met giftige stekels op de rugvin die zich ingraaft op de zeebodem. De stekels steken net boven het zand uit. Wie daarin stapt, kan veel pijn krijgen. Soms ontstaan ernstige allergische reacties.

Gisteren alleen al moesten zestien zwemmers bij de Grevelingendam zich onder medische behandeling stellen, meldt Omroep Zeeland. Ook vandaag hebben zich al zwemmers gemeld die in de stekels trapten, laat een woordvoerster van de gemeente Schouwen-Duiveland weten.

Ernst van de klachten

De gemeente heeft advies ingewonnen bij de veiligheidsregio en nu besloten om "gezien de ernst van de klachten en het grote aantal incidenten" het zwemmen bij de dam af te raden.

Tegelijkertijd wordt mensen die toch in de stekels zijn gestapt aangeraden om het wondje zo snel mogelijk te spoelen met warm water zodat het gif wordt afgebroken. Ook is het noodzakelijk om eventueel achtergebleven resten van de stekel met een pincet uit de wond weg te halen. Voor mensen die ook last krijgen van hoofdpijn, hartkloppingen, koorts, duizeligheid en braken is het advies om contact op te nemen met de huisarts.

Of er ook waarschuwingsbordjes bij de dam komen, is nog onduidelijk. "Wij gaan over het strand, de provincie over het water", zegt de gemeentelijke woordvoerster.

Bij een incident op een bruiloft in Frankrijk zijn twee doden gevallen. Onder de slachtoffers is de bruid. Zij werd doodgeschoten.

Het incident was volgens Franse media vannacht aan het einde van een trouwfeest in het dorpje Goult in het zuidoosten van het land. Het net getrouwde stel wilde met hun 13-jarige zoon en een vierde persoon in een auto vertrekken.

Op dat moment stapten vier mensen met capuchons over hun hoofd uit een andere auto en openden het vuur op het bruidspaar. De bruid overleefde dat niet, de drie andere inzittenden raakten ernstig gewond.

Een van de aanvallers kwam ook om het leven. Hij werd overreden door de trouwauto toen die achteruit reed in een poging om te vluchten.

Afrekening

De politie onderzoekt of het gaat om een afrekening in het criminele circuit en heeft honderd mensen op de zaak gezet. De bruidegom zou een bekende zijn van de politie vanwege drugsdelicten. De daders zijn nog niet gevonden.

In een loods in de Waalhaven in Rotterdam heeft vandaag urenlang een grote brand gewoed. Voor zover bekend is niemand gewond geraakt. Vanwege de rook verzond de veiligheidsregio meermalen een NL-Alert. Die zijn inmiddels ingetrokken.

De brand aan de Van Graftstraat in Waalhaven-Zuid brak even na 11.00 uur uit, meldt de regionale omroep Rijnmond. Over de oorzaak is nog niets bekend.

Al snel was er veel brandweer op de been, vooral om te voorkomen dat de brand zich uitbreidde. Na een paar uur was dat gevaar geweken.

De loods zelf is gedeeltelijk ingestort en niet meer te redden. Rond 15.45 uur melde de brandweer dat de brand onder controle was. Dat betekent niet dat het vuur uit is. Er komt een kraanwagen die het puin zo goed mogelijk weghaalt. Zo kan de brandweer overal bij om te blussen, laat de veiligheidsregio weten: "hier zal men tot in de loop van de avond mee bezig zijn."

Metingen

Bij de brand kwam veel rook vrij. De brandweer voerde metingen uit, maar heeft niet gezegd of er gevaarlijke stoffen zijn vrijgekomen. Het is ook niet bekendgemaakt wat er in de loods stond.

Om 12.00 uur werd een eerste NL-Alert verstuurd waarin omwonenden in de buurt van de Waalhaven werd opgeroepen om weg te blijven uit de rook en om ramen en deuren te sluiten. Iets na 13.30 uur draaide de wind naar west tot zuidwest en verstuurde de veiligheidsregio een tweede NL-Alert met dezelfde oproep, maar nu voor de bewoners van de Rotterdamse wijken Pendrecht, Charlois en Katendrecht. De NL-Alerts zijn om 16.55 uur ingetrokken.

De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Araghchi, zegt dat de Verenigde Staten met de aanvallen van vannacht een "vetgedrukte rode lijn" hebben overschreden.

Op een persconferentie zei hij dat Iran wordt gedwongen te reageren. Volgens hem heeft de VS het internationaal recht aan zijn laars gelapt en stuurt dat land de wereld af op een "gevaarlijke tijd".

'Nucleaire programma verwoest'

Op een persbriefing heeft de Amerikaanse minister van Defensie Hegseth meer verteld over de aanvallen. Volgens hem hebben die het Iraanse nucleaire programma verwoest.

Op de briefing vertelde de hoogste Amerikaanse militair, Dan Caine, dat er 125 vliegtuigen en een onderzeeër zijn ingezet. Ook werden er zeven B2-bommenwerpers gebruikt, die opstegen vanuit Missouri in de VS en achttien uur onderweg zijn geweest.

Er werden ongeveer 75 precisiewapens ingezet, waaronder 14 Massive Ordnance Penetrators, ook wel bunkerbusters genoemd. Dat zijn bommen die tientallen meters onder de grond kunnen komen en daar ontploffen.

Volgens Caine lijkt het erop dat Iran verrast werd door de aanvallen. Iraanse gevechtsvliegtuigen vlogen volgens hem niet. "Het lijkt erop dat de Iraanse luchtverdediging ons niet zag."

Verschillende landen en organisaties roepen Iran, Israël en de VS op om naar een diplomatieke oplossing te zoeken. Maar Araghchi zegt dat het nu niet het moment is voor onderhandelingen.

'VS heeft diplomatie verraden'

Volgens de Iraanse minister heeft de VS de diplomatie "verraden" op een moment dat er juist werd gesproken over een diplomatieke oplossing. Op X schijft Araghchi dat niet zijn land, maar juist Israël en de Verenigde Staten een diplomatiek gesprek onmogelijk hebben gemaakt. Iran heeft de onderhandelingstafel volgens hem nooit verlaten.

"Vorige week waren we in onderhandeling met de VS, toen Israël besloot dat gesprek op te blazen. Deze week waren we in gesprek met de EU, toen de VS besloot dat gesprek op te blazen."

De minister wil dat de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties een spoedoverleg houdt en dat de raad de aanvallen van de VS veroordeelt. Ook roept hij het VN-atoomagentschap IAEA op om de aanvallen te veroordelen.

Morgen bezoekt Araghchi naar eigen zeggen de Russische president Poetin in Moskou. Poetin had eerder, voor de aanvallen van de VS, geopperd om te bemiddelen in het conflict tussen Israël en Iran. Vandaag noemt het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken de Amerikaanse aanvallen "een duidelijke schending van het internationale recht".

'Antwoord waardoor ze spijt krijgen'

Ook de Iraanse Revolutionaire Garde reageert met stevige taal: "De 'indringers' kunnen een antwoord verwachten waardoor ze spijt zullen krijgen." De Garde zegt zich niet te laten intimideren door president Trump "of de criminele bendes die regeren in het Witte Huis en Tel Aviv".

Een hooggeplaatste Iraanse functionaris zegt tegen persbureau Reuters dat elke poging om de hoogste leider ayatollah Khamenei uit te schakelen "alle rode lijnen zal overschrijden" en de deur zal sluiten voor elke vorm van een deal of onderhandelingen.

Onderzoek naar schade

De aanvallen van vannacht waren gericht op drie nucleaire complexen, die in Natanz, Isfahan en Fordo. Op dit moment wordt nog onderzocht wat de schade precies is, zegt de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken.

President Trump zei dat het complex van Fordo, dat diep onder de grond ligt, volledig is weggevaagd. Maar volgens Iran valt de schade wel mee. Het meeste verrijkte uranium en het personeel waren volgens het land al voor de aanvallen naar andere plekken verplaatst.

Bij een felle brand in Uden zijn drie woonhuizen in de as gelegd en onbewoonbaar geraakt. De bewoners waren aanwezig toen de brand uitbrak, maar wisten op tijd weg te komen. Ze bleven ongedeerd.

Het vuur brak rond 10.00 uur uit in een schuur en sloeg over naar een blok met vijf woningen, meldt Omroep Brabant. Drie daarvan brandden in korte tijd volledig uit.

Bij de brand kwam veel rook vrij. Rond 12.00 uur liet de brandweer weten het vuur meester te zijn. Om goed te kunnen afblussen is daarna de houten gevel van de woningen gesloopt en zijn de dakpannen verwijderd.

Ook de schuur waar de brand ontstond is uitgebrand. Twee schuren daarnaast raakten beschadigd.

Hoe de brand kon ontstaan, is nog niet duidelijk.

Bij een schietpartij in een supermarkt in Vlissingen is een dode gevallen. Dat gebeurde rond het middaguur, meldt Omroep Zeeland.

In een Jumbo-vestiging in de wijk Papegaaienburg ontstond een gevecht, waarna een schot werd gelost. Het slachtoffer, een man van 43, lag daarna vlak bij de ingang van de supermarkt. Medische hulp mocht niet meer baten. Het gaat om een man die direct betrokken was bij de ruzie.

De vermoedelijke schutter sloeg op de vlucht en werd even later opgepakt.

Tweede schietpartij van vandaag

Vannacht was in Vlissingen ook al een schietpartij, op een plein iets verderop. Aan dat incident, rond 03.50 uur, zou een ruzie zijn voorafgegaan. Een 22-jarige man uit Vlissingen raakte gewond. De dader is nog niet aangehouden.

De politie denkt dat er geen verband is tussen de twee incidenten, maar onderzoekt dat nog.

Impact

Burgemeester Bas van den Tillaar uit zijn medeleven met alle betrokkenen. "Dit zijn twee zeer ernstige gebeurtenissen, omdat er een dodelijk slachtoffer te betreuren is én omdat het incident van vandaag plaatsvond in het bijzijn van medewerkers van de supermarkt en omstanders", laat hij weten. "Ik besef dat de impact daarvan op hen groot is."

De gemeente organiseert morgen of dinsdag een bijeenkomst voor mensen die willen praten over wat er is gebeurd.

Risicogebied

Vorig voorjaar was er ook een reeks schietpartijen in Vlissingen. Inmiddels is een deel van de stad veiligheidsrisicogebied en mag de politie in een groot deel van de binnenstad preventief fouilleren.

Vogelaars zijn in de ban van een bijzondere lammergier die op dit moment een rondje Nederland maakt. Vorig weekeinde werd de grote vogel gespot in een woonwijk in Groningen, nu zit hij vlak bij de Oosterschelde in Zeeland.

"Door mijn verrekijker zag ik meteen dat het om een lammergier ging. Die beesten zijn sowieso heel groot, maar hij heeft ook een wigvormige staart en dat valt dan gelijk op", zegt vogelaar Paul van Tuil bij Omroep Zeeland. "Ondanks dat het heel heet is, krijg je daar als vogelaar gelijk kippenvel van."

De lammergier of Gypaetus barbatus is een van de grootste vogels van Europa en wordt bijna nooit gezien in Nederland. De laatste keer dat dat gebeurde was op 26 mei 2021, toen een jonge lammergier zich te pletter vloog op een windmolen in de Wieringermeer.

Het liefst houdt de lammergier zich op in het hooggebergte in Midden- en Zuid-Europa. Daar is altijd zijn favoriete voedsel voorradig: de lammergier eet vooral kadavers en dan met name het merg uit de botten.

Spanwijdte van drie meter

Toch zat er vorig weekeind plotsklaps een lammergier in de Groningse stadswijk De Hunze. "Heel, heel, heel bijzonder. Ongelooflijk zelfs, echt", stamelde boswachter Bart Zwiers bij RTV Noord. "Dat zo'n beest met een spanwijdte van drie meter nu in De Hunze op een gebouwtje zit, dat verwacht je nooit. Bizar."

"Hij is verdwaald. Honderd procent zeker", weet Zwiers. "Zo'n gier vliegt op thermiek, dat is opstijgende warme lucht, op grote hoogte met een glijvlucht richting het noorden in dit geval. De wind kwam vanuit het zuiden. En plotseling blijkt hij dan in een woonwijk in Groningen te zitten."

De boswachter heeft inmiddels achterhaald waar deze lammergier vandaan komt. De vogel blijkt gezenderd te zijn en komt uit een 'herintroductietraject' uit 2019 in de Zuid-Beierse Alpen. Zwiers verwacht dat de vogel langzamerhand weer naar zijn leefgebied zal terugkeren, als de wind goed staat.

Oosterscheldekering

Maar de lammergier lijkt geen haast te maken, want na een reeks waarnemingen in de provincie Groningen, dook hij dit weekeinde ineens op in het Zeeuwse Burgh-Haamstede, vlak bij het begin van de Oosterscheldekering.

Inmiddels is de vogel alweer een klein stukje verder gevlogen. "De laatste waarneming was dat hij ten westen van de stormvloedkering naar het zuiden vloog, dus hij hangt ergens boven Walcheren", aldus vogelaar Van Tuil.

Het zou kunnen dat de vogel met dit warme weer nog even blijft. Maar voor hetzelfde geld is hij zo weer gevlogen. Want, vertelt Van Tuil: als ze eenmaal hoog in de lucht gaan zweven, zijn ze binnen een mum van tijd weer een paar honderd kilometer verder.

De Verenigde Staten hebben vannacht luchtaanvallen uitgevoerd op Iran. President Trump maakte op zijn socialemediaplatform bekend dat de Amerikaanse luchtmacht drie nucleaire complexen heeft gebombardeerd.

Als reactie heeft Iran doelen in Israël geraakt met raketten. Daarbij zijn tientallen mensen gewond geraakt.

Internationaal wordt er met bezorgdheid gereageerd op de escalatie.

Dit weten we over de Amerikaanse aanvallen: Zo wordt er internationaal gereageerd: Nederland:

Als oud-zwemleraar Benno L. straks zijn celstraf van negen jaar in Duitsland heeft uitgezeten, moet hij zich in dat land onder psychiatrische behandeling (tbs) laten stellen.

L. ging vorig jaar in beroep tegen de tbs-maatregel die hem was opgelegd. Maar het gerechtshof in Aken heeft nu besloten dat zijn beroep ongegrond is. De maatregel blijft dus in stand, meldt Omroep Brabant.

De voormalige zwemleraar uit Den Bosch stond in 2009 voor het eerst terecht, toen nog in Nederland. Hij werd toen beschuldigd van drie pogingen tot verkrachting, meerdere pogingen tot seksueel binnendringen en 29 aanrandingen. Verder ging het in de zaak toen om veertig gevallen van ontucht en het bezit van kinderporno. Hij zocht bij zijn daden met opzet kwetsbare meisjes uit, "om de kans op ontdekking zo klein mogelijk te houden", zei hij in de rechtszaal.

L. kreeg door de Nederlandse rechtbank zes jaar cel opgelegd. Ook werd hij veroordeeld voor het maken en het bezitten van kinderporno.

Opnieuw slachtofffers

Nadat hij twee derde van zijn straf in Nederland had uitgezeten, kwam L. vrij. Hij verhuisde naar Duitsland waar hij opnieuw slachtoffers maakte. Onder de naam Hans Peter begon hij een nieuw leven in het stadje Düren, waar hij bevriend raakte met twee kwetsbare gezinnen.

L. gaf de kinderen - vijf meisjes tussen de 3 en 11 jaar oud - gitaarles en hielp de ouders bij het schrijven van brieven. Hij ging met de kinderen zwemmen en mee op vakantie. De kinderen bleven ook bij hem logeren. Een medewerker van jeugdzorg raakte gealarmeerd toen een van de Duitse meisjes vertelde hoe 'Hans Peter' naast haar in bed lag tijdens het logeren. L. werd opgepakt. Zijn appartement bleek vol te hangen met camera's.

Nadat hij in 2023 al door de rechtbank in Duitsland was veroordeeld, werd L. vorig jaar zomer ook in hoger beroep tot negen jaar cel veroordeeld. Daar kwam in december 2024 de tbs-maatregel bovenop.

Demissionair premier Schoof vindt het "van het grootste belang" dat Iran nooit een kernwapen in handen krijgt, zei hij in een persmoment na een bijeenkomst van de Nationale Veiligheidsraad. Hij roept Iran op snel weer aan de onderhandelingstafel te komen.

Schoof uitte grote zorgen over de ontwikkelingen in het Midden-Oosten. Hij hield zich op de vlakte over de Amerikaanse bombardementen op Iran; zo hij wilde niet zeggen of het kabinet daar wel of niet achter staat. "Ik doe geen uitspraken over of hiermee het internationaal recht gepasseerd is", zei Schoof.

Spoedbijeenkomst Veiligheidsraad

Het demissionaire kabinet hield vandaag een extra bijeenkomst van de Nationale Veiligheidsraad. In die raad bespreken de ministers ontwikkelingen die ook de Nederlandse veiligheid raken.

Vooralsnog zijn er volgens het kabinet geen grote gevolgen voor de NAVO-top, die dinsdag en woensdag plaatsvindt. Nu de Amerikaanse president Trump druk is met de bombardementen op Iran en de nasleep ervan, is het ook de vraag of zijn bezoek aan Nederland doorgaat. "Ik ga daar nog steeds van uit, ik heb geen tegenbericht ontvangen", zegt Schoof daarover.

Op dit moment zitten er nog zo'n 150 Nederlandse militairen in Irak, het buurland van Iran. Zij kunnen daar nu niet weg, omdat het luchtruim gesloten is. Volgens demissionair minister Brekelmans (Defensie) zijn ze op dit moment nog veilig, maar wordt wel gekeken hoe ze daar snel weg kunnen.

Brekelmans van Defensie zei verder vanochtend in het televisieprogramma WNL op Zondag de stap van de Amerikaanse president Trump in ieder geval niet verrassend te vinden. "We zijn niet formeel op de hoogte gesteld, maar hadden via onze bronnen al indicaties dat het zou gebeuren."

Brekelmans zegt de bombardementen op Iran te begrijpen, omdat de nucleaire dreiging van het land voor Israël te groot is. "Het kan niet zo zijn dat Israël de hele tijd het vuile werk opknapt. Uiteindelijk moeten er afspraken met Iran komen, waardoor ze het nucleaire programma stopzetten."

De VVD-minister hoopt dan ook dat Iran ingaat op het aanbod om te onderhandelen. "Wat mij betreft moeten we de druk op Iran opvoeren om aan tafel gaan. Ik denk dat er vrijwel niemand enige sympathie heeft voor dit Iraanse regime, gezien wat ze voor de eigen bevolking doen."

VVD en NSC achter bombardementen, geschokte reacties bij oppositie

De regeringspartijen staan achter het onschadelijk maken van het nucleaire programma van Iran. VVD-fractieleider Yesilgöz noemt dat programma "een existentiële bedreiging voor Israël, maar ook voor de rest van de vrije wereld", onder meer doelend op de Iraanse cyberaanvallen in Nederland.

PVV-voorman Geert Wilders schrijft op X: "Raak die ayatollahs en raak ze hard." Hij vindt dat er alleen "vrede door kracht" kan zijn, zonder concessies voor het "islamitische kwaad". NSC-Kamerlid Kahraman is van mening dat Iran "de handreikingen van de VS moet aangrijpen om tot duurzame vrede te komen".

'Roekeloze actie'

Meerdere oppositiepartijen reageren juist geschokt op de Amerikaanse aanvallen op Iran. GroenLinks-PvdA-leider Timmermans noemt het op X "een roekeloze actie", SP-voorman Dijk spreekt van "de zoveelste illegale oorlog van de VS" en Denk-leider Van Baarle heeft het over "twee gevaarlijke gekken die gestopt moeten worden".

D66-Kamerlid Paternotte vindt dat, ondanks de escalatie van de oorlog, de Europese Unie morgen moet beslissen over handelssancties tegen Israël. "Laat die beslissing niet wegdrukken door de aanval op Iran", schrijft hij op X.

Is Frits van Eerd schuldig aan omkoping en witwassen? Over die vraag buigt de rechtbank Groningen zich de komende week.

Het is alweer bijna drie jaar geleden dat de toenmalige Jumbo-topman werd aangehouden op zijn landgoed in Heeswijk-Dinther. Vier dagen zat hij vervolgens vast voor verhoor.

Een van de vragen is waar de stapels bankbiljetten vandaan komen die toen, in september 2022, in beslag werden genomen. Het geld zat onder meer in enveloppen achter een stapel boeken en in een koelkast in de autowerkplaats op het Jumbo-terrein. Ook zaten er biljetten in een houten kistje. In totaal ging het om 446.000 euro.

En hoe zit het precies met de sponsorcontracten met een veroordeelde crimineel, Theo E, in ruil voor goederen? Volgens het Openbaar Ministerie betrof het onder meer 25.000 euro aan contanten, een dieplader en twee crossmotoren. Theo E. was eigenaar van een leasebedrijf dat auto's leverde aan zware criminelen, stelt het OM.

Verkoop van auto's

Zelf zegt Van Eerd dat hij met zijn sponsoractiviteiten in de motor- en autosport binnen de grenzen van de wet handelde. Het contante geld zou de opbrengst zijn van de verkoop van auto's en motoren. Getuigen kunnen de transacties bevestigen, aldus Van Eerd.

Justitie denkt er echter heel anders over. De grote hoeveelheid aangetroffen 500 eurobiljetten en de bijzondere opbergplekken van een deel van het geld zouden wijzen op witwassen. Daarop staat een gevangenisstraf die kan oplopen tot acht jaar.

Volgens Het Financieele Dagblad, dat het strafdossier inzag, legde Van Eerd uit dat hij bang was om thuis te worden overvallen en het geld daarom op diverse plekken in zijn woning bewaarde. Het was volgens hem "juist bedoeld om eventuele overvallers af te kopen. Dan kan ik ze buiten zetten met contant geld."

Van Eerd is erbij

De rechtszaak in Groningen begint morgen met het vaststellen van de ten laste gelegde feiten. Frits van Eerd zal daarbij aanwezig zijn. Het is voor het eerst dat hij zich vol in de schijnwerpers zal verdedigen; tot nu toe zweeg hij.

De rechtbank zal naar verwachting veel vragen hebben om een goed beeld van de zaak te krijgen. Dinsdag begint justitie aan de strafeis.

Alles veranderde in goud

Los van hoe de zaak verder uitpakt, is het leven van Van Eerd de afgelopen jaren op zijn kop gezet. Tot 2022 veranderde zo'n beetje alles wat hij aanraakte in goud. Samen met zijn zussen Colette en Monique en hun vader Karel van Eerd (overleden in december 2022), groeide Jumbo sinds begin jaren 80 onstuimig.

De Brabantse ondernemersfamilie opende in een razend tempo tientallen supermarkten. Eerst in Brabant, Zeeland en Limburg, later in het hele land. Door uitbreiding en overnames van ketens als Super de Boer, C1000 en Em-Té groeide Jumbo onder leiding van Frits van Eerd tot circa 725 winkels nu.

Zijn ultieme streven om qua marktaandeel even groot te worden als Albert Heijn is ondanks alle overnames echter niet gelukt. Verre van. De blauwe concurrent uit Zaandam heeft nu bijna 38 procent van de markt in handen, Jumbo komt niet verder dan 20 procent.

Zijn baan als topman van het supermarktbedrijf is Van Eerd inmiddels kwijt. En als hij schuldig wordt bevonden, riskeert hij ook een jarenlang verblijf achter de tralies.

Bij een schietpartij in Vlissingen is vannacht iemand gewond geraakt. Het 22-jarige slachtoffer was aanspreekbaar en is naar het ziekenhuis gebracht.

De politie kreeg rond 04.00 uur een melding uit de omgeving van het Bellamypark, een plein in de buurt van de haven met diverse cafés. Een groepje vrienden liep daar toen een van hen bij zich geroepen werd door een onbekende man.

Vrijwel meteen werd op hem geschoten, zegt de politie. De dader vluchtte en het slachtoffer uit Vlissingen bleef gewond achter.

De politie heeft nog niemand aangehouden en zoekt naar getuigen.

Goedemorgen! De wereld reageert op de aanvallen van de VS in Iran en in Den Haag is vandaag een demonstratie tegen de regering in Israël. Verder is er veel sport, met onder meer beachvolleybal, BMX en paardensport.

Eerst het weer: In het oosten zonnig, vanuit het westen neemt de bewolking toe. De hoogste temperaturen worden relatief vroeg op de dag bereikt, met maxima van 25 tot 29 graden in het westen. In het oosten kan het nog 30 tot lokaal 35 graden worden. In de loop van de middag wordt het geleidelijk minder warm. Lokaal is kans op een bui.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het Amerikaanse leger heeft drie nucleaire complexen in Iran aangevallen. Een van die locaties is het ondergrondse complex Fordo. President Trump spreekt van een "zeer succesvolle aanval". Iran bevestigt de aanvallen, maar zegt dat de schade aan Fordo meevalt. De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken noemt de aanvallen "schandalig" en zegt dat ze "eeuwige gevolgen" zullen hebben.

Voor Israël is directe hulp van de VS cruciaal om een forse slag toe te brengen aan het nucleaire programma van Iran. Om Fordo te treffen, dat tientallen meters onder de grond ligt, zijn er speciale bommen nodig die alleen met een Amerikaanse B-2-bommenwerper kunnen worden afgevuurd. Lees meer over de aanvallen in ons liveblog.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In 1961 floten vrouwelijke scheidsrechters voor het eerst een wedstrijd in het jeugdvoetbal. Tegen de wens van de KNVB-voorzitter. Nu krijgt het drietal alsnog erkenning.

Fijne dag!

Op het terrein van een zorginstelling in het Drentse dorp Peest heeft een grote brand gewoed. Het vuur brak uit in een schuur op het terrein waar mensen met een verstandelijke en psychische beperking wonen, meldt RTV Drenthe.

De brand ontstond iets voor middernacht en vlammen sloegen metershoog uit het dak.

Brandweerkorpsen uit meerdere plaatsen rukten uit om het vuur te bestrijden:

De gebouwen waar cliënten wonen, zijn ontruimd. Naar schatting achttien mensen zijn met een bus naar een opvangplek in Roden gebracht. Volgens de veiligheidsregio is geen van de cliënten in gevaar geweest.

Zorginstelling Cosis zegt dat de brand grote impact heeft op de bewoners en andere betrokkenen. "In de komende dagen bekijken we welke ondersteuning en begeleiding nodig is voor iedereen die hierbij betrokken is."

Schuur verwoest

De schuur is volledig uitgebrand en wordt als verloren beschouwd. De brandweer wist te voorkomen dat het vuur oversloeg naar het aangrenzende wooncomplex.

De oorzaak van de brand is nog niet bekend en ook is onduidelijk wanneer de bewoners weer terug kunnen.

"Er zal óf vrede komen, óf er zal een tragedie plaatsvinden voor Iran die veel groter is dan wat we de afgelopen acht dagen hebben gezien", dreigde de Amerikaanse president Trump de afgelopen avond (plaatselijke tijd) in een televisietoespraak. Hij lijkt de leiders van Iran met een eenmalige militaire actie op de knieën te willen krijgen. Toch riskeert hij verzeild te raken in waar hij zich in zijn verkiezingscampagne juist zo hard tegen verzette.

Geen eindeloze oorlogen meer, was de boodschap die Donald Trump keer op keer herhaalde tijdens zijn campagnebijeenkomsten. Of, zoals hij het verwoordde bij zijn eigen inauguratie eind januari: "We zullen ons succes niet alleen meten aan de veldslagen die we winnen, maar ook aan de oorlogen die we beëindigen. En misschien nog wel het belangrijkste: de oorlogen waar we nooit aan beginnen."

Iran met kernwapens 'onacceptabel'

In de dikke week sinds de eerste aanvallen van Israël diende één vraag zich dan ook steeds nadrukkelijker aan: zou Trump, los van de steun aan Israël, zich ook zelf actief gaan mengen in de oorlog met Iran? In de afgelopen jaren heeft hij herhaaldelijk aangegeven dat een Iran met kernwapens onacceptabel is, daarin is Trump consistent. Hoe hij dat zou willen bereiken, daar was hij minder duidelijk over.

Een diplomatieke oplossing had lang de voorkeur. Twee weken zou Iran krijgen, zei de woordvoerder van Trump ook afgelopen donderdag nog, na steeds dreigender taal van de president op Truth Social. "Heeft Iran twee weken, of zou u ook daarvoor al kunnen overgaan tot een aanval?" vroeg een journalist hem, kort voordat hij vrijdagmiddag aan boord stapte van Marine 1, de presidentiële helikopter.

"We gaan zien hoeveel tijd het wordt, maar ik zou zeggen dat twee weken wel het maximale is", antwoordde de president, onderweg naar een 'MAGA-diner' op zijn golfresort in New Jersey, verwijzend naar zijn campagneslogan 'Make America Great Again'. Binnen zijn achterban is er weinig enthousiasme voor nieuwe avonturen van het Amerikaanse leger in het Midden-Oosten. Meerdere grote namen in 'kamp MAGA' uitten zich ronduit kritisch, ook de Republikeinse partij is verdeeld.

Patriotten

Twee weken worden twee dagen. Amper 24 uur na zijn vertrek keert Trump alweer terug naar Washington, voor een reeds geplande bijeenkomst met zijn veiligheidsadviseurs in de Situation Room. Even voor achten 's avonds geeft hij zelf antwoord op die meest gestelde vraag in de hoofdstad: doet 'ie het of doet 'ie het niet? "We hebben een zeer geslaagde aanval uitgevoerd op de drie nucleaire locaties in Iran", schrijft Trump om 19.46 uur op Truth Social.

Het oorspronkelijke bericht wordt al snel weer verwijderd. Enkele minuten daarna, om 19.50 uur, publiceert hij opnieuw. Los van een extra spatie achter de zin 'Nu is de tijd voor vrede!' blijft de rest van het bericht hetzelfde. "Ik wil de geweldige Amerikaanse patriotten feliciteren die vanavond die magnifieke machines hebben gevlogen", spreekt Trump in de daaropvolgende toespraak over de bommenwerpers, vermoedelijk van het type B2.

Bekijk hier de toespraak van Trump:

Eerder op de dag was een onbekend aantal bommenwerpers vertrokken vanaf de Whiteman-luchtmachtbasis in Missouri. Onderweg naar Guam, lekten Amerikaanse functionarissen toen aan de media. Een afleidingsmanoeuvre dus, zo is nu duidelijk. Officieel is er nog geen bevestiging, maar bronnen reppen dat een zestal B-2's de 'bunkerbrekende bommen' heeft losgelaten op de drie Iraanse atoomfaciliteiten. Volgens de New York Times waren de B-2's liefst 37 uur onderweg, in de lucht werd er meermaals bijgetankt, daar was in de afgelopen dagen al op voorgesorteerd.

Overtuigend bewijs dat Iran enkele weken tot enkele maanden verwijderd was van de ontwikkeling van een kernwapen, zoals Trump claimt, heeft Washington niet gedeeld. In hoeverre de aanvallen van die "magnifieke machines" ook daadwerkelijk succesvol zijn geweest om zo'n dreiging te neutraliseren, laat zich zonder objectieve waarnemers aan de grond moeilijk controleren.

Het blijft niet bij blaffen

Met de militaire acties, specifiek gericht op de nucleaire faciliteiten in Iran, lijkt Trump een sterk signaal te willen sturen naar het regime in Teheran. Als opperbevelhebber van de Amerikaanse strijdkrachten blijft het niet bij blaffen, hij is bereid te bijten, lijkt daarbij de belangrijkste boodschap. Hij zegt bereid te zijn tot harder militair ingrijpen als Iran niet terug aan tafel komt en een deal sluit.

Trump waarschuwt Iran met harde woorden vooral niet over te gaan tot vergeldingsacties. "Iran zal worden bestreden met een kracht die die van vanavond ruimschoots overtreft", schrijft de president op Truth Social. Peace through strength noemt Trump dat: vrede dankzij macht. De komende dagen zullen moeten uitwijzen of Iran zwicht voor die druk, of juist terugslaat.

Het Amerikaanse leger heeft drie nucleaire complexen in Iran aangevallen. Een van die locaties is het ondergrondse complex Fordo. Iran heeft woest gereageerd.

Ook de complexen in Isfahan en Natanz zijn geraakt. Trump spreekt van een "zeer succesvolle aanval". "Fordo is weg." Alle vliegtuigen zijn volgens de president veilig teruggekeerd.

Iran bevestigt de aanvallen, maar stelt dat het werk op de complexen doorgaat. Over Fordo zegt het land dat de schade meevalt en dat het complex nog te redden is.

Voor Israël is directe hulp van de VS cruciaal om een forse slag toe te brengen aan het nucleaire programma van Iran. Om Fordo te treffen, dat tientallen meters onder de grond ligt, zijn er speciale bommen nodig die alleen met een Amerikaanse B-2-bommenwerper kunnen worden afgevuurd.

Volgens Fox News zijn bij de aanval zes van deze speciale bommen gebruikt, de zwaarste niet-nucleaire bommen die de VS bezit.

Tegenaanvallen

De Amerikaanse president voegt zich met de aanval in de strijd tegen Iran, ruim een week nadat Israël was begonnen met bombardementen op het land. Iran voerde sindsdien verschillende tegenaanvallen uit.

In een televisietoespraak na de aanvallen zei Trump dat Iran "vrede moet bewerkstelligen". "Als er geen vrede komt, dan gaan we andere doelen aanvallen met precisie, en met hoge snelheid." De aanvallen zijn volgens de Israëlische premier Netanyahu afgestemd met Israël. Trump en Netanyahu hadden de afgelopen weken intensief contact en ook na de aanvallen van vannacht spraken de twee elkaar weer telefonisch.

De VN-kernwaakhond IAEA meldt dat er na de Amerikaanse aanvallen op de nucleaire installaties geen verhoogde stralingsniveaus zijn vastgesteld en wil morgen een spoedvergadering. Ook Iran zegt dat er geen verhoogde straling is waargenomen.

Dit zijn de locaties die zijn aangevallen:

Volgens het Amerikaanse persbureau AP heeft Iran kort na de Amerikaanse aanval een van zijn zwaarste ballistische raketten ingezet tegen Israël. In totaal zijn dertig raketten op Israël afgevuurd, meldt de Iraanse staatsradio. Volgens Israëlische huldiensten zijn daarbij zeker zestien mensen gewond geraakt. Onder meer in het midden van het land werden inslagen gemeld. Ook boven Tel Aviv waren explosies te horen.

Een aanval door de Amerikanen hing al een aantal dagen in de lucht. Trump zei hier woensdag over: "Misschien doe ik het, misschien niet. Niemand weet wat ik ga doen." Witte Huis-woordvoerder Leavitt zei donderdag dat Trump binnen twee weken een besluit zou nemen over een eventueel militair ingrijpen.

Dat de VS nu ingrijpt, ligt gevoelig bij de mensen in Trumps achterban die hechten aan Trumps "America First"-beleid, waarbij de VS zich zo veel mogelijk buiten buitenlandse oorlogen wil houden en zich vooral wil richten op het eigen land.

Weekend

Binnen het ambtelijke apparaat in de Verenigde Staten werd evenwel al rekening gehouden met een mogelijke aanval in het weekend. Persbureau Bloomberg meldde donderdag op basis van bronnen dat hoge ambtenaren zich aan het voorbereiden waren op een aanval binnen enkele dagen.

Daarbij lijkt vooralsnog het doel vooral het uitschakelen van nucleaire installaties. Hoewel Trump daar zelf geen duidelijkheid over heeft gegeven, meldde een hoge functionaris een aantal dagen geleden aan nieuwssite Politico dat de regering met de aanvallen geen regimeverandering in Iran als doel heeft.

Dat betekent dat Iraans geestelijk leider ayatollah Khamenei waarschijnlijk buiten schot blijft, hoewel Trump vorige week nog openlijk dreigde de leider te laten doden. Khamenei had de VS gewaarschuwd dat een aanval op Iraanse doelen zou resulteren in "onherstelbare schade" aan de Amerikanen. Op de Iraanse staatstelevisie zei een politiek commentator na de aanvallen dat iedere Amerikaanse burger of militair in het gebied nu een doel is geworden.

Kijk hier naar de toespraak van Trump, waarin hij de aanvallen toelichtte:

Khamenei heeft nog niet gereageerd. Minister Araghchi van Buitenlandse Zaken noemt de aanvallen "schandalig" en zegt dat ze "eeuwige gevolgen" hebben.

Secretaris-generaal Guterres van de Verenigde Naties spreekt van "een gevaarlijke escalatie in een regio die al op scherp staat". Volgens hem wordt het risico steeds groter dat het conflict uit de hand loopt, "met catastrofale consequenties voor burgers, de regio en de wereld". Het is nu zaak om verdere chaos te voorkomen, zegt Guterres. "Er is geen militaire oplossing. De enige weg voorwaarts is diplomatie. De enige hoop is vrede."

De Cubaanse president Diaz spreekt van "een gevaarlijke escalatie van het conflict", terwijl Australië juist het nucleaire programma van Iran "een bedreiging voor de internationale vrede" noemt.

Het illegale dancefeest dat sinds gisterochtend werd gehouden op een weiland bij Munnekezijl in he noordoosten van Friesland is voorbij. Rond 12.00 vanmiddag was de muziekinstallatie afgebroken en vertrokken de laatste van de 200 tot 250 bezoekers.

De politie greep niet in. Volgens burgemeester Johannes Kramer waren er te weinig agenten beschikbaar vanwege de NAVO-top komende week en een demonstratie van Extinction Rebellion gisteren op de Afsluitdijk.

Gisteren en vannacht werden nieuwe bezoekers wel tegengehouden, maar de feestgangers zijn ongemoeid gelaten, meldt Omrop Fryslân vanmiddag.

Organisatie vrijuit

Ook de organisatoren van het feest gingen vrijuit, hoewel zij waarschijnlijk ook verantwoordelijk waren voor de rave die in de nacht van vrijdag op zaterdag plaatsvond bij Borgsweer, 65 kilometer van Munnekezijl in het oosten van de provincie Groningen.

In Borgsweer greep de politie trouwens wel in: rond 03.00 uur zaterdagochtend zetten agenten de geluidsinstallatie uit en rond 06.00 uur was het terrein leeg. Maar ook daar werd niemand opgepakt.

Zeehondenpup

Wel trof de politie op het weiland in Groningen een pasgeboren zeehondenpup aan. Het vermoeden is dat de moeder vlak bij Borgsweer is bevallen en dat de pup per ongeluk tussen de feestgangers terecht is gekomen. De pup is opgevangen in het zeehondencentrum in Lauwersoog.

Burgemeester Kramer spreekt over "een reizend circus" van raves. Daarvoor is volgens hem niet veel nodig. "Ze hadden een podiumpje en grote geluidsboxen", aldus Kramer. Hij verwacht niet dat er alsnog mensen worden opgepakt.