NOS Nieuws - Algemeen

In de Iraanse hoofdstad Teheran worden vanochtend de hoge militaire commandanten en kernwetenschappers begraven die tijdens de twaalf dagen durende oorlog met Israël zijn omgekomen. Staatsmedia melden dat ook burgers die in die periode zijn gedood vandaag worden begraven.

Het Iraanse persbureau Mehr meldt dat duizenden rouwenden de doodskisten van hun landgenoten begeleiden. "De straten rond het Enghelabplein en de Universiteit van Teheran zijn gevuld met mensen die hun de laatste eer bewijzen", schrijft Mehr.

Een impressie:

Het massale rouwbetoon moet aantonen dat de Iraanse bevolking nog steeds loyaal is aan het regime, dat sinds het staakt-het-vuren massaal vermeende tegenstanders en spionnen oppakt.

Op foto's zijn de kisten van hoge militaire commandanten en functionarissen te zien die door de straten worden gereden:

Bij de Israëlische aanvallen werden onder meer generaal Hossein Salami van de machtige Revolutionaire Garde, stafchef Mohammad Bagheri en generaal Amir Ali Hajizadeh, hoofd van het raketprogramma, gedood. Generaal Gholam-Ali Rashid werd gedood bij de eerste aanvallen. Zijn opvolger Ali Shadmani volgde enkele dagen later. Ook zijn zeker veertien atoomwetenschappers door Israël geliquideerd.

Israël viel Iran in de nacht van 12 op 13 juni aan en bleef dat daarna bijna twee weken lang doen. Bij de start van operatie 'Verrijzende Leeuw' zei de Israëlische premier Netanyahu dat de operatie moest voorkomen dat Iran een atoombom ontwikkelt. "Als Iran niet wordt gestopt, heeft het binnenkort een kernwapen. Misschien over een jaar, misschien binnen een paar maanden. Maar het is overduidelijk een gevaar voor Israëls bestaan."

De Verenigde Staten mengde zich in de strijd met aanvallen op drie nucleaire complexen in Iran.

De Israëlische aanvallen werden door Iran beantwoord met drone- en raketaanvallen. Iran was militair gezien de onderliggende partij in het conflict. De Israëlische luchtmacht kon haast ongestoord doelwitten bombarderen, terwijl de meeste raketten vanuit Iran werden neergehaald.

Onduidelijke schade kerninstallaties

In Iran vielen volgens de autoriteiten ruim 600 doden. In Israël was sprake van 28 doden. Voor zover bekend werd in Israël één militair gedood. Dinsdag werd een wapenstilstand bereikt. De Israëlische premier Netanyahu riep daarop de overwinning uit op Iran.

De Iraanse leider Khamenei deed donderdag hetzelfde. In zijn eerste boodschap na de wapenstilstand feliciteerde hij zijn land met de "overwinning op de vijanden". "Ondanks alle ophef is het zionistische regime bijna uitgeschakeld en vermorzeld door de Islamitische Republiek", hield hij vol in een tv-toespraak.

Hoe ver Iran is teruggeworpen met zijn kernprogramma is niet duidelijk. Deze week werd op de website van het Witte Huis een bericht over de kwestie geplaatst. De kop: "Irans nucleaire faciliteiten zijn verwoest en elke suggestie van niet is Fake News." Iran houdt vol dat de schade meeviel. Ook verschillende eerste inschattingen van inlichtingendiensten zouden daarop wijzen.

Voor online bestellingen plaatsen, internetbankieren of een ov-kaart kopen bij een automaat gelden vanaf vandaag nieuwe Europese regels. Bedrijven moeten ervoor zorgen dat ook mensen met een beperking dat 'gewoon' kunnen doen. Ondanks een Europese wet, denken organisaties die zich hiermee bezighouden dat het nog jaren duurt voordat alle websites en elektronische apparaten volledig toegankelijk zijn.

Iemand die elke dag ziet hoe het beter kan, is Tim Kroesbergen. Op het treinstation van zijn woonplaats Arnhem rijdt hij in zijn elektrische rolstoel naar de kaartautomaat. Hij pakt zijn bankpas om een treinkaartje te kopen. Als hij wil betalen, gaat het mis: de pinautomaat zit veel te hoog. Hij kan niet zien wat er op het scherm staat, zijn bankpas er niet bijhouden en zijn pincode niet intoetsen.

En zo komen mensen met een beperking allerlei obstakels tegen. "Ik kan het aanraakscherm goed bedienen, maar dat scherm is niet geschikt voor mensen die het van het voelen moeten hebben", zegt hij. "Dan heb je echte knoppen nodig. En er zijn genoeg mensen die hun armen niet ver genoeg kunnen uitstrekken om met een ov-chipkaart in te checken."

Tienduizenden sites ontoegankelijk

Ook online is het niet makkelijk voor mensen met een beperking, ziet Level Level. Dit adviesbureau uit Rotterdam onderzoekt jaarlijks de toegankelijkheid van honderden webwinkels. Vaak ontbreekt het kleurcontrast, waardoor mensen die niet goed kunnen zien nóg meer moeite hebben om de website te bekijken.

Wat ook vaak voorkomt: websites die niet duidelijk maken waar een link naartoe gaat of wat een knop doet. Of afbeeldingen die niet zijn omschreven. Die informatie is cruciaal voor blinde en slechtziende mensen: daarmee kan software die een website voorleest deze personen helpen navigeren.

Het beeld wordt bevestigd door een recent groot Europees onderzoek, waarvoor ook ruim 30.000 Nederlandse websites zijn bekeken. De conclusie: 93 procent 'zakt' voor de toegankelijkheidstest.

"Ik loop er elke dag tegenaan", zegt Ferry Molenaar. Hij is blind en navigeert websites met behulp van voorleessoftware. "Dat werkt goed als een website goed is gebouwd. Maar ik merk elke dag dat dit niet het geval is."

"Als ik een website bezoek, ben ik eerst een minuut bezig om uit te zoeken hoe die technisch in elkaar zit", legt hij uit. "En dan komt er eerst nog een cookiemelding. Cookies accepteer ik altijd maar, anders kom ik in een technisch rampscenario terecht. Ik ben zolang bezig met het eerst begrijpen van een website, voor ik hem daadwerkelijk kan bezoeken."

'Bedrijven moeten erop gewezen worden'

Dat zoveel websites niet toegankelijk zijn, komt doordat makers er niet altijd bij stilstaan, zegt Jan Jaap Slobbe van Stichting Accessibility. "Vaak zijn ze niet bekend met het onderwerp", zegt hij. "En als dat wel zo is, weten ze niet goed hoe ze de problemen moeten oplossen."

Ook heeft de Europese toegankelijkheidswet volgens hem onvoldoende aandacht gekregen. "De wet gaat nu van kracht, maar dat is al jaren bekend. Ik heb bedrijven gesproken die er twee maanden geleden pas achter kwamen. Vooral van grotere bedrijven verwacht ik beter: die hebben hele afdelingen met juristen die al jaren weten dat dit eraan komt."

Terwijl er voor bedrijven ook kansen liggen, vinden MKB-Nederland en VNO-NCW, de vertegenwoordigers van het bedrijfsleven. "Wij vinden dat alle Nederlandse ondernemers hiermee aan de slag moeten", zegt projectleider toegankelijkheid Mohamed Nabih. "Met een toegankelijke website bereik je miljoenen mensen met een beperking die volledig mee moeten kunnen doen."

Grote verandering duurt nog jaren

Toch denken organisaties dat het nog jaren gaat duren voordat de tienduizenden websites aangepast zijn voor mensen met een beperking. "Bij een groot bedrijf duurt het al snel anderhalf jaar", zegt Ron Beenen van Deque. Dit bedrijf ontwikkelt de software waarmee het Nederlandse en Europese onderzoek is uitgevoerd. "Als niet álle afdelingen eraan meewerken, ga je er nooit komen."

Bedrijven moeten er bij alles wat zij ontwerpen rekening mee houden, zegt ook Slobbe van de Stichting Accessibility. "Je wil voorkomen dat klanten prima iets kunnen bestellen, maar bij het betalen tegen een scherm aanlopen waar ze niet uitkomen." Hij hoopt dat de toezichthouders maatregelen gaan nemen, nu zij de wet vanaf vandaag kunnen handhaven. "We hebben nog een lange weg te gaan."

Goedemorgen! In Hongarije wordt ondanks een verbod door de regering de Pride-mars gelopen. En het is Veteranendag vandaag.

Eerst het weer: Eerst zon, geleidelijk meer wolkenvelden en later op de dag in het westen weer meer zon. Maxima tussen 23 en lokaal 28 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De VS heeft per direct de onderhandelingen met Canada over importheffingen afgekapt. President Trump is woest over een Canadese techbelasting. Hij noemt die 'ongehoord' en 'een regelrechte aanval' op Amerika. Trump zegt dat hij binnen een week met strafheffingen komt voor het land.

Canada wil dat invloedrijke Amerikaanse techbedrijven een belasting gaan betalen van 3 procent. De maatregel geldt met terugwerkende kracht vanaf 2022 voor onder meer Meta, Amazon en Apple. Canada wil zo meer inkomsten genereren uit de winst die de bedrijven maken in het land.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het duo Suzan & Freek trad voor het eerst weer op sinds de kankerdiagnose van Freek. Bij het optreden op Concert at Sea waren zowel bij het koppel als het publiek de emoties zichtbaar:

Fijne zaterdag!

Ver van paparazzi en kritische betogers hebben Jeff Bezos en Lauren Sánchez elkaar het ja-woord gegeven tijdens een besloten ceremonie op een eiland in Venetië. De plechtigheid vol overdaad en beroemde gasten houdt de Italiaanse stad al dagen in zijn greep.

Onder haar nieuwe naam deelde Lauren Sánchez-Bezos (55) een foto van de ceremonie op Instagram. Ze is met de Amazon-miljardair stralend lachend te zien te midden van haar huwelijksgasten.

In een interview met modemagazine Vogue onthulde ze voor een speciaal gemaakte jurk van Dolce & Gabbana te hebben gekozen. Er waren 900 werkuren voor nodig om de jurk met Italiaans kant en 180 knoopjes van zijde-chiffon te voltooien. De bruid was naar eigen zeggen geïnspireerd door een film van Sophia Loren, Houseboat.

Bezos (61) kreeg de jurk pas bij de ceremonie voor het eerst te zien, al had hij wel geprobeerd een voorproefje te krijgen. "Ik had bijna toegegeven", vertelde Sánchez-Bezos aan Vogue. "Maar ik wilde de verrassing houden. Als je ouder wordt, zijn er al zo weinig verrassingen."

Beroemdheden

Bij de ceremonie in een basiliek op het eiland San Giorgio Maggiore, tegenover het San Marcoplein, waren ongeveer 250 genodigden aanwezig. Onder hen familieleden als de zeven kinderen van het echtpaar uit hun eerdere huwelijken, maar ook beroemheden als Leonardo DiCaprio, Orlando Bloom, Oprah Winfrey en Usher. Ook techmiljardairs Bill Gates, oprichter van Microsoft, en Sam Altman van ChatGPT zijn gespot.

Het huwelijk trok in Venetië veel kritiek vanwege de extravagante rijkdom van de techmiljardair. Volgens Fortune is de Amazon-baas ruim 230 miljard dollar waard en is hij daarmee de op drie na rijkste persoon ter wereld. Voor zijn huwelijk heeft hij naar schatting bijna 50 miljoen euro uitgetrokken.

Voorafgaand aan de ceremonie uitten betogers daarom hun onvrede over de overname van de stad door Bezos. Zo projecteerden ze met laserstralen 'No Bezos' op de klokkentoren van het San Marcoplein. Niet iedereen in de stad was echter zo kritisch: het gemeentebestuur rekende uit dat het evenement bijna 1 miljard euro oplevert, niet alleen in directe uitgaven, maar vooral in gratis reclame voor Venetië.

Verplaatst

Vanwege de protesten en de onrust in de wereld besloot Bezos zijn huwelijksfeest van morgen te verplaatsen. Het wordt nu niet meer in het centrum van de stad gehouden, maar op een voormalig scheepswerfterrein genaamd Arsenale, aan de rand van Venetië, dat moeilijker te versperren en makkelijker te beveiligen is.

Tegen Vogue onthulde Sánchez-Bezos al dat ze voor het feest een Oscar de la Renta-jurk heeft uitgekozen waarin 175.000 kristallen zijn verwerkt.

Bij een concert van Bruce Springsteen in het Duitse Gelsenkirchen zijn vrijdagavond drie bezoekers gewond geraakt door vallend metaal. Een 1,3 meter lang deel van de zogeheten videokubus viel in het publiek. Dat is een installatie van schermen boven het veld, waarop bezoekers uit alle hoeken van het stadion kunnen meekijken.

Drie mensen zijn naar een ziekenhuis gebracht: een vrouw van 22 en twee mannen van 48 en 50, allemaal uit Duitsland. Alle drie mochten ze na een controle in het ziekenhuis in de loop van de nacht het ziekenhuis weer verlaten, meldt publieke omroep WDR.

Het stuk metaal liet tegen het einde van het concert los. De Amerikaanse zanger maakte het concert gewoon af. Het leek erop dat hij niet op de hoogte was van het vooral. Ook veel andere fans in het stadion kregen niets mee van de consternatie. Op zijn website of sociale media heeft Springsteen nog niet gereageerd op het incident.

De politie nam na het concert het metalen deel van een paar kilo zwaar in beslag. Het stuk lijkt afkomstig te zijn uit de binnenhoek van het videoscherm. Hoe het kon losraken, wordt nog onderzocht.

Op deze foto van een toeschouwer is de videokubus te zien:

Springsteen is momenteel op tournee door Europa. Dit was zijn laatste optreden in Duitsland, na Berlijn en Frankfurt. Hij heeft nog twee optredens in Milaan op het programma staan, maandag en donderdag.

De zanger bracht gisteren ook zeven nieuwe albums uit, met daarop oud, niet eerder gepubliceerd materiaal:

De VS heeft per direct onderhandelingen over importheffingen met Canada afgekapt. De Amerikaanse president Trump is woest over een Canadese techbelasting en zegt dat hij binnen een week met strafheffingen komt voor het land.

Trump sprak van een "ongehoorde belasting" die een "regelrechte aanval" op de VS is. "We zullen binnen zeven dagen laten weten welke heffing Canada moet betalen om zaken te mogen doen met de VS."

De woede van Trump richt zich op de Digital Services Tax van 3 procent die invloedrijke technologiebedrijven met terugwerkende kracht vanaf 2022 moeten betalen. Canada wil zo, net als bijvoorbeeld het VK en andere Europese landen, meer inkomsten genereren uit de winst die de bedrijven in het land maken.

Volgens eerste berekeningen zou dat bedrijven 3 miljard dollar kunnen kosten. Vooral enkele grote Amerikaanse bedrijven zullen door die belasting worden geraakt, zoals Meta van Facebook, Google's Alphabet, Amazon en Apple. Trump gruwt van dergelijke heffingen en ziet dit soort belastingen samen met bijvoorbeeld BTW als importheffingen.

25 procent

Trump startte al snel na zijn aantreden een internationale handelsoorlog, met importheffingen voor de belangrijkste handelspartners van zijn land, Mexico en Canada. Met zijn tweede plek is Canada goed voor 350 miljard import uit de VS en 400 miljard export ernaartoe. Trump kondigde in februari een tarief van 25 procent aan, al kwam er een uitzondering voor een groot aandeel van de handel.

De Canadese premier had juist eerder deze maand nog de hoop uitgesproken binnen een maand met de VS tot een handelsovereenkomst te komen. Ook de Amerikaanse minister Bessent van Financiën was eerder nog positief over meer verdragen met handelspartners, nadat de VS een voorlopig akkoord met China had gesloten.

Carney zei in een reactie nog niet met Trump te hebben gesproken sinds die de onderhandelingen afblies. Hij zegt nog steeds in te zetten op een overeenkomst. "De complexe onderhandelingen blijven doorgaan in het belang van de Canadezen. Dit hoort erbij."

Europese onderhandelingen

De VS spreekt ondertussen ook nog met de EU over importheffingen. Trump kondigde eind mei een tarief van 50 procent aan, om dat enkele dagen later alweer terug te brengen naar 10 procent. Hij gaf onderhandelaars tot 9 juli de tijd om definitieve afspraken te maken.

De vrees in Europa is dat het hoge tarief onmiddellijk terugkeert als die deadline niet gehaald wordt, al liet het Witte Huis ook doorschemeren dat er geen sprake is van een harde deadline als dat in het voordeel van de VS werkt.

Estland en Litouwen hebben de VN officieel laten weten uit het internationale verdrag tegen landmijnen te stappen. Beide landen zeggen dat ze niet gebonden willen zijn aan verdragen waar de vijand zich ook niets van aantrekt. Rusland heeft in de oorlog tegen Oekraïne op grote schaal landmijnen ingezet: ongeveer een kwart van het land is ermee bezaaid.

"We hebben dit besluit niet lichtzinnig genomen", garandeert de Litouwse minister van Buitenlandse Zaken. Hij zegt dat het land zich met landmijnen beter kan beschermen tegen Russische agressie. "Maak je geen illusies: Poetins Rusland is de belangrijkste dreiging voor Europa."

Litouwen en Estland benadrukken respect te blijven houden voor mensenrechten en internationale wetgeving, maar stellen dat de Russische dreiging hen geen keuze laat. "Litouwen zal er alles aan doen om onze staat, bevolking en elke centimeter NAVO-grondgebied effectief militair te beschermen."

Meer opzeggingen

Sinds 1997 spraken 160 landen hun steun uit voor het Verdrag van Ottawa, waarin landmijnen worden verboden. Het gebruik daarvan is omstreden, omdat opruimen in vredestijd moeilijk en gevaarlijk is en mijnen vaak jarenlang nog onschuldige slachtoffers maken. Supermachten en grote wapenfabrikanten als de VS, China en Rusland hebben zich er nooit aan gebonden.

Naast Estland en Litouwen willen ook Letland, Polen en Finland zich terugtrekken uit het verdrag, allemaal lidstaten van de NAVO en de EU en buurlanden van Rusland. Al die landen maakten eerder dit jaar hun intentie om eruit te stappen al duidelijk. Estland legt uit dat het land zo "meer flexibiliteit" in de verdediging krijgt.

Meer slachtoffers

Het Rode Kruis maakt zich zorgen over die ontwikkeling. De trend om het wapentuig steeds minder in te zetten lijkt namelijk gekeerd: in 2023 stierven door mijnen 833 mensen, het hoogste aantal sinds 2011.

"Meer dan 80 procent van de slachtoffers van antipersoneelsmijnen zijn burgers, geen gewapende strijders. Dit wapen maakt geen onderscheid", waarschuwt Jan Tijmen Ninck Blok, expert humanitair oorlogsrecht van de hulporganisatie. "Een landmijn kan vele jaren in de grond blijven liggen en het leven kosten aan een kind dat nog geboren moet worden."

Hij wijst bovendien op studies waaruit blijkt dat door de evolutie van oorlogsvoering de antipersoneelsmijn overbodig is geworden. Ze moeten constant worden beschermd tegen mineurs en beperken juist de flexibiliteit van het eigen leger.

Een Amerikaanse begrafenisondernemer heeft de maximale straf van 20 jaar gekregen voor het jarenlang respectloos opslaan van 190 lichamen. Nabestaanden dachten dat Jon Hallford hun de as van geliefden had opgestuurd, maar in feite liet hij de overledenen vergaan in een gebouwtje in de staat Colorado.

Het OM had een straf van 15 jaar geëist, zijn advocaten drongen aan op 10 jaar cel. De rechter vond echter alleen de maximumstraf gepast: "Dit is niet zomaar een ordinaire fraude".

De mensonterende praktijken van Hallford en zijn vrouw kwamen aan het licht toen de politie in 2023 een inval deed in hun "ecologisch uitvaartcentrum" vanwege een penetrante geur. Agenten ontdekten dat de ontbindende lichamen sinds 2019 willekeurig opgestapeld in het bedrijf waren bewaard.

Geschokte reacties

Nabestaanden waren geschokt over de feiten. "Ik lig 's nacht wakker: was ze naakt? Was ze als brandhout opgestapeld", zei nabestaande Derrick Johnson in een slachtofferverklaring na de dood van zijn moeder. In zeker twee gevallen bleek Hallford bij een uitvaart het verkeerde lichaam te hebben overgedragen.

Hallford gebruikte het geld voor de begrafenissen voor nieuwe auto's, om luxegoederen te kopen en in cryptovaluta te investeren. Johnson: "Het geld van mijn moeders crematie is waarschijnlijk opgegaan aan een cocktail, een dagje kuuroord of een eersteklasvlucht."

Naast de betalingen voor begrafenissen inde Hallford ook onterecht coronasteun van de overheid. In totaal maakte hij zo bijna een miljoen dollar buit. Zijn vrouw hoort in september haar straf. Naast deze fraudezaak loopt er ook nog een proces over het respectloos behandelen van de stoffelijke resten, dat vonnis volgt in augustus.

Hallford heeft excuses aangeboden aan de nabestaanden over zijn acties. "Het spijt me enorm. Ik haat mezelf om wat ik heb gedaan."

Een emotionele terugkeer voor Suzan & Freek op het podium, precies een maand na de kankerdiagnose van de 32-jarige zanger. Het publiek van Concert at Sea op de Brouwersdam in Zeeland heette hen welkom met een minutenlang applaus.

Er vloeiden ook veel tranen bij de nummers die het duo zong, zoals Dromen in kleuren, Blauwe dag en Weg van jou. Ook zijzelf waren duidelijk onder de indruk van de reactie van het publiek. "Onwerkelijk."

Zo kreeg het publiek Suzan & Freek weer te zien:

"Ik hoef niemand uit te leggen hoe moeilijk deze periode voor ons is", reageerde Freek, die tegelijk met zijn ziekte ook aankondigde dat hij vader wordt. "We gaan op dit moment door de moeilijkste fase van ons leven. Als in één keer je hele leven uit je handen wordt gegrepen, en je hele toekomst heel onzeker is, dan moet je daar een plek voor vinden.

"De ene dag gaat het heel goed. De andere dag wat minder. Maar er komt elke dag wat meer zon in ons leven."

De twee kwamen hand in hand het podium op, waarna Suzan onder hartelijk applaus Freek omhelsde. Wat beduusd maar lachend liet hij het eerbetoon over zich heen komen.

Terwijl de eerste muziek van Dromen in kleur al klonk veegde Freek nog wat tranen uit zijn ogen. Tranen van geluk en dankbaarheid, zei hij later.

'Alleen vandaag telt'

"Afgelopen maand hebben we geleerd dat er maar één ding belangrijk is. Wat telt is in het nu zijn. Alleen vandaag telt. We proberen de toekomst een beetje los te laten. Want hoe morgen eruitziet weten wij niet - maar dat weten jullie gek genoeg ook niet."

Freek gaf toch ook nog een update over hun "derde bandlid", hun ongeboren kind. Zijn partner "voelt zich heel goed in de zwangerschap", volgens hem. "Die kleine spruit in Suus haar buik is waar we op dit moment al onze hoop en kracht uit halen."

'Fysiek topfit'

Suzan & Freek zeiden onmiddellijk na de diagnose alle concerten af die ze op de agenda hadden staan, waaronder een reeks uitverkochte optredens in de Ziggo Dome waar ze midden in zaten.

Freek is inmiddels begonnen met levensverlengende medicijnen. Hij lichtte toe zich "fysiek topfit" te voelen. Daarom kozen ze er eerder deze maand weer voor deze zomer meerdere festivals aan te doen. "We willen niet thuis op de bank gaan zitten tot het misschien een keer iets minder gaat."

Het weerzien was emotioneel voor mensen in het publiek. "Overdonderend. Ik vind het heel mooi. Heel krachtig", reageert een vrouw. "Ik heb net een traantje gelaten, dus dat zegt wel genoeg", geeft een jongeman toe.

Twee mannen die betrokken waren bij het dodelijkste smokkeldrama aan de Amerikaans-Mexicaanse grens zijn door een Amerikaanse rechter veroordeeld tot tientallen jaren celstraf. Ze smokkelden in 2022 in een vrachtwagen 64 migranten de grens over. Van die groep overleefden 53 personen de reis niet.

De 30-jarige Felipe Orduna-Torres en de 55-jarige Armando Gonzales-Ortega werden afgelopen maart al door een federale jury schuldig bevonden aan mensensmokkel, zware mishandeling en het in gevaar brengen van levens.

Volgens de rechtbank hebben de twee tussen 2021 en 2022 migranten uit Guatemala, Honduras en Mexico naar de Verenigde Staten gesmokkeld. De migranten betaalden tussen de 12.000 en 15.000 dollar voor de reis.

In juni 2022 had het tweetal in een vrachtwagen 64 migranten, waaronder acht kinderen en een zwangere vrouw, vanuit Mexico over de grens naar de Amerikaanse staat Texas gesmokkeld toen het misging.

Levenslang

De snikhete wagen werd op een verlaten locatie in San Antonio teruggevonden met daarin de lichamen van 48 migranten, waaronder het lichaam van de zwangere vrouw. Vijf andere slachtoffers overleden later in het ziekenhuis.

Volgens de rechter wist Orduna-Torres dat de koelinstallatie defect was en heeft hij willens en wetens het risico genomen om de groep desondanks de grens over te smokkelen.

Orduna-Torres heeft levenslang gekregen en moet een boete van 96.000 dollar betalen, omgerekend ruim 82.000 euro. Gonzales-Ortega is 83 jaar celstraf opgelegd.

Ook vijf andere verdachten staan terecht in de zaak. Zij hebben schuld bekend voor hun aandeel en horen later dit jaar hun straf.

Oud-minister van Defensie Wim van Eekelen is afgelopen woensdag op 94-jarige leeftijd overleden, melden zijn nabestaanden vrijdag. De VVD'er was ook diplomaat, staatssecretaris en lid van zowel de Eerste als Tweede Kamer.

Van Eekelen was van 1986 tot 1988 minister van Defensie in het kabinet-Lubbers II. Hij trad af om zijn rol in de paspoortaffaire. De staat had de productie van een nieuw fraudebestendig Europees paspoort uitbesteed aan een particulier bedrijf, maar dat kon zijn verplichtingen niet nakomen.

De kwestie leidde tot een parlementaire enquête. De commissie, onder leiding van Loek Hermans (VVD), concludeerde dat er in het besluitvormingsproces veel was misgegaan.

Voordat Van Eekelen minister werd, was hij staatssecretaris van Defensie in het kabinet-Van Agt I. Ook was hij staatssecretaris van Europese Zaken in het eerste kabinet-Lubbers.

De Democratische Republiek Congo en Rwanda hebben vandaag een vredesakkoord getekend in Washington, waarmee een eind moet komen aan een decennialang conflict tussen beide landen.

Het vredesakkoord is tot stand gekomen door bemiddeling van de Verenigde Staten. De ministers van Buitenlandse Zaken van Congo en Rwanda tekenden de overeenkomst vandaag onder toeziend oog van de Amerikaanse buitenlandminister Rubio in Washington.

Het akkoord geeft de VS ook toegang tot de felbegeerde minerale grondstoffen in Congo. De Amerikaanse president Trump kondigde vorige week het "prachtige verdrag" aan op Truth Social en noemde het een "geweldige dag" voor Afrika. "Ik was in staat om ze bij elkaar te krijgen", aldus Trump. "En dat niet alleen, we krijgen voor de Verenigde Staten veel mineraalrechten uit Congo."

Het aanhoudende geweld in de regio kostte aan duizenden mensen het leven. Het Congolese leger vocht in Oost-Congo tegen rebellengroep M23. Dat is er de grootste rebellengroep, die wordt gesteund door buurland Rwanda. Dit voorjaar kreeg M23 de stad Goma in handen. Sinds begin dit jaar won de rebellengroep aan terrein. Daarbij vielen duizenden doden en raakten honderdduizenden ontheemd.

Terugtrekken

Persbureau Reuters meldt op basis van een versie van het akkoord dat de twee landen akkoord zijn gegaan met het implementeren van een akkoord van vorig jaar. Dat zou betekenen dat de Rwandese troepen zich binnen negentig dagen moeten terugtrekken uit Oost-Congo. En dat de twee landen binnen drie maanden een kader opzetten voor economische integratie.

De strijd in Oost-Congo draait vooral om grondstoffen. In Congo zitten onder meer materialen als goud, lithium en coltan in de bodem. Dat zijn zeer gewilde materialen. Lithium is bijvoorbeeld belangrijk voor het maken van accu's en coltan voor de productie van telefoons en laptops.

Beide buitenlandministers lieten weten dat er nog veel moet gebeuren voordat de gevechten echt ten einde zijn. "Degenen die het meest hebben geleden, kijken toe. Ze verwachten dat deze overeenkomst wordt nageleefd en we mogen hen niet teleurstellen", zei de Congolese minister Wagner.

"We moeten erkennen dat er veel onzekerheid is in onze regio en daarbuiten, omdat veel eerdere overeenkomsten niet zijn geïmplementeerd", zei haar Rwandese ambtgenoot Nduhungirehe.

Sinds 2021 werden er meerder keren wapenstilstanden afgekondigd, maar die hielden niet stand. Wel zei Nduhungirehe dat hij gelooft dat er een keerpunt is bereikt met de voortdurende steun van de VS.

Naar verwachting zullen de twee ministers later vandaag nog de Amerikaanse president Trump ontmoeten.

In de omgeving van de Italiaanse stad Turijn zijn twee kinderen van 6 en 9 jaar aangetroffen die volgens de rechter afgezonderd van de maatschappij leefden, melden Italiaanse media. De kinderen hebben Nederlandse ouders. Niemand buiten de boerderij waar ze leefden, wist van het bestaan van de kinderen. Ze zijn inmiddels elders ondergebracht.

De situatie van het gezin kwam aan het licht nadat de gemeente het huis wilde ontruimen na een zware overstroming. Toen de autoriteiten aankwamen troffen ze daar de kinderen onder erbarmelijke hygiënische omstandigheden aan, schrijven media. Ze droegen allebei nog luiers, konden nauwelijks spreken, lezen of schrijven en waren volledig van de buitenwereld afgesloten.

Rayan (9) en Noha (6) stonden niet ingeschreven bij de burgerlijke stand en zijn nooit naar school geweest. Ze hebben ook geen geboortebewijs, geen identiteitsbewijs en hadden volgens de media nog nooit een dokter gezien.

De jongen en het meisje leefden in een vervallen boerderij midden in het bos. Ze hebben een Nederlandse vader van 54 en moeder van 38. Waar de ouders in Nederland vandaan komen en of de kinderen ook in Nederland hebben gewoond, is niet duidelijk. Tegen de politie zei de man dat ze een tijd in Duitsland hebben gewoond.

'Geen verwaarlozing'

Tegen de Italiaanse krant La Stampa zegt de vader, een kunstenaar die metalen sculpturen maakt, dat er geen sprake is van verwaarlozing van de kinderen. Hij spreekt van een alternatieve opvoeding.

Volgens hem waren de kinderen pas twee weken geleden in Italië aangekomen. Uit gemeentegegevens blijkt dat de man al drie jaar in het dorp woont. De kinderen waren dus waarschijnlijk langer dan twee weken bij hem, concludeert de krant.

Op de vraag waarom de kinderen niet naar school gingen, zei hij dat ze online lessen volgen. Ook zouden ze veel speelgoed hebben, elk hun eigen computer en muziekinstrumenten. In de zomer zouden ze gaan paardrijden.

Beschermde opvang

De kinderrechter oordeelde dat de kinderen geen passende zorg hebben gekregen. Niet van de moeder, die volledig afwezig zou zijn geweest. En niet van de vader, die de kinderen zou hebben verwaarloosd, in sociaal isolement zou hebben geplaatst en hebben onthouden van educatie.

De rechter heeft de kinderen ondergebracht in een beschermde opvang. Mogelijk worden ze in een pleeggezin geplaatst. Contact met de ouders mag voortaan alleen in neutrale ruimtes, schrijft de krant. De instantie die verantwoordelijk is voor de jeugdzorg zorgt ervoor dat de kinderen officiële documenten krijgen en toegang tot onderwijs en een arts.

"Het is een delicate zaak", zegt burgemeester Mara Baccolla. "Het belangrijkste is nu dat deze kinderen stabiliteit en evenwicht vinden."

Ondanks een verbod van de politie na nieuwe Hongaarse wetgeving, gaan de voorbereidingen voor de Boedapest Pride die voor morgen gepland staat in volle vaart door. Sterker nog, deelnemers denken dat het juist de grootste mars in de hoofdstad ooit kan worden.

In het cultuurcentrum Aurora leggen betogers de laatste hand aan hun protestborden en vlaggen. "Er komen hopelijk veel meer mensen", zegt Botond (25), die zelf biseksueel is. Hij helpt als vrijwilliger mee met de Pride en zit met een potlood in zijn hand over een vel papier gebogen. "Maar mensen zijn wel veel banger, en er staat veel meer op het spel."

Het verbod op de Pride-mars heeft tot boze reacties uit Europese hoofdsteden geleid en ervoor gezorgd dat demonstranten en hoogwaardigheidsbekleders uit alle hoeken van het continent meedoen. Vertegenwoordigers van ambassades en zeventig Europarlementariërs lopen mee. Ook burgemeester Halsema van Amsterdam en Tweede Kamerlid Dassen (Volt) zijn erbij.

'Antidemocratisch'

Namens de Nederlandse regering is demissionair staatssecretaris Paul van Emancipatie in Boedapest. Ze is bij verschillende kleinere Pride-evenementen aanwezig, maar of ze meedoet met de door de regering verboden mars, beslist ze pas zaterdagochtend omdat er tegenstrijdige lezingen zijn over of de mars mag doorgaan. Tijdens een toespraak in het stadhuis in de Hongaarse hoofdstad sprak ze zich wel uit tegen de "antidemocratische acties van de Hongaarse regering".

Volgens de progressieve burgemeester Karácsony van Boedapest is de mars een gemeente-evenement en mag die daarom gewoon doorgaan. Hij heeft zich sinds het verbod verder achter de organisatie van Pride geschaard. "We kunnen geen tweederangs- of derderangsburgers hebben in Hongarije", zei hij vrijdag tegen een zaal bomvol internationale journalisten.

Karácsony benadrukte dat het verbod past in een campagne die Orbán al 15 jaar voert tegen minderheden in Hongarije. Ook beloofde hij dat de gemeente ervoor zal zorgen dat niemand gevolgen zal ondervinden van deelname. Een dreigement van de regering dat hij opgepakt kan worden, lachte de burgemeester weg.

Tegendemonstratie

Orbán heeft er met het verbod voor gezorgd dat het lhbti-protest een Europese kwestie is geworden over de toekomst van een democratisch Hongarije. De premier benadrukte in een persconferentie vrijdag dat burgers zich moeten houden aan de wet, en dat het aan de politie is om in te grijpen of niet. In de tussentijd heeft een extreemrechtse groep ook een demonstratie aangekondigd langs de route van de Pride.

"We maken ons natuurlijk zorgen om lhbti-rechten", zegt vrijwilliger Botond in het cultuurcentrum. "Maar deze wetgeving zal gevolgen hebben voor iedereen die tegen de Hongaarse regering wil protesteren."

De wet kwam eerder dit jaar door het Hongaarse parlement. Daarin is vastgelegd dat de 'bescherming van kinderen' zwaarder weegt dan het recht om te demonstreren. De regering stelt lhbti-rechten gelijk aan pedofilie en zegt dat de Pride daarom niet door mag gaan.

Ook Blanka Rakos, die het cultuurcentrum runt, doet altijd mee aan Pride. Ze is met spuitbussen en tape bezig met haar vlag die ze bij de mars mee wil dragen. "Misschien voel je het als je geen lhbti'er bent niet nu meteen, maar onze rechten worden afgenomen en dat is een probleem voor iedereen."

Volle homobarren

Achter Blanka zit haar 9-jarige dochter op de grond. Met spuitbussen tekent ze regenboogvlaggen op kartonnen borden. Normaal mag ze altijd mee naar Pride. "Ik denk dat iedereen een plek verdient in de wereld, en dat is iets waar we voor moeten protesteren", zegt het meisje.

Maar dit jaar weet Blanka het niet zo goed. Omdat de regering specifiek zegt kinderen te willen beschermen tegen lhbti-uitingen, is ze toch bang voor de gevolgen. De politie zou bijvoorbeeld gezichtsherkenningstechnieken kunnen gebruiken, zegt ze. "Als ik dan met mijn dochter daar ben, kunnen ze misschien wel deze plek sluiten."

Ja, het verbod hakt er wel in, stelt Botond. Zeker bij de lhbti-gemeenschap. Veel vrienden en kennissen zijn door alle anti-lhbti-maatregelen naar het buitenland vertrokken of overwegen te emigreren. "Het is eng, al helemaal voor trans personen, om het doelwit te zijn van zoveel haat en propaganda van de regering."

Toch blijft hij optimistisch. Als hij uitgaat, zijn homobarren in Boedapest nog altijd vol en wordt er volop gedanst. "Ik heb er vertrouwen in dat we hier doorheen komen. We waren er altijd en zullen er altijd zijn."

De man die vorig jaar een 14-jarige jongen in Londen vermoordde met een samoeraizwaard is veroordeeld tot minimaal veertig jaar cel, meldt de BBC.

De 37-jarige Marcus Monzo takelde Daniel Anjorin op straat zo zwaar toe dat hij later in het ziekenhuis aan zijn verwondingen overleed. De man viel ook vijf andere mensen aan. Onder de gewonden waren twee agenten.

Nabestaanden van de jongen zeggen dat "het recht heeft gezegevierd". Zijn ouders spreken van een "pijnlijk en traumatisch hoofdstuk in ons leven". "Geen enkele uitspraak of straf zal onze zoon terugbrengen. Daniël is ons ontnomen op een manier die geen enkel gezin zou moeten meemaken."

De rechter zei tegen Monzo dat zijn overmatige gebruik van cannabis mede de oorzaak was van zijn daad. "Je was enigszins gewaarschuwd voor de nadelige effecten op jou; je wist dat het je paranoïde maakte en in elk geval tot paniekaanvallen leidde."

Onderweg naar school

De man werd woensdag al schuldig bevonden. Hij is ook veroordeeld voor poging tot moord op drie andere slachtoffers en voor het verwonden van twee anderen. Op beelden van de bodycam van de agenten is te zien dat agenten gewond raakten toen ze het wapen van Monzo wilden afpakken.

De beelden werden getoond in de rechtbank:

Getuigen zeggen dat Monzo schreeuwde uit vreugde en glimlachte toen hij Daniël verwondde. Het slachtoffer was onderweg naar school. Hij had gymkleding aan en een koptelefoon op. In de uren voordat Monzo op straat tekeerging had hij zijn eigen kat al gedood en gevild.

Er komt waarschijnlijk toch weer subsidie voor de bouw van windparken op de Noordzee. Dat maakte demissionair minister Hermans van Klimaat vandaag bekend tijdens een werkbezoek aan het windpark Hollandse Kust Noord van Shell en Eneco.

De afgelopen jaren werden de windparken op zee zonder subsidie gebouwd. Maar hoge kosten en onzekerheid over toekomstig elektriciteitsgebruik van de industrie maken subsidie nu toch weer nodig, aldus energiebedrijven.

In 2033 is driekwart van de elektriciteit in Nederland afkomstig van windparken op de Noordzee. Alle windparken die hiervoor zorgen, zijn of worden binnenkort gebouwd.

De komende jaren worden de windparken aanbesteed die na 2033 gebouwd moeten worden. Om er zeker van te zijn dat ook die stroom in de toekomst wordt afgenomen, is er duidelijkheid nodig over de elektriciteitsafname van de zware industrie in Nederland.

Risico van te lage stroomprijs

Weliswaar zijn er allerlei plannen van grote bedrijven om van aardgas over te stappen op duurzame elektriciteit of groene waterstof, maar de definitieve investeringsbesluiten hierover laten op zich wachten. Windparkbouwers lopen hierdoor het risico dat het aanbod van elektriciteit groter wordt dan de afname.

Hierdoor kan de elektriciteitsprijs naar een niveau zakken waarop de windparken verliesgevend worden. Verschillende bedrijven hebben daarom de afgelopen tijd gepleit voor een nieuwe vorm van subsidie.

Het gaat om het systeem dat ook in het Verenigd Koninkrijk en Denemarken wordt gehanteerd. Het zogenoemde 'contract for difference'. Hierbij past de overheid bij als de elektriciteitsprijs door een vastgestelde minimumprijs zakt. Als de elektriciteitsprijs door het dak schiet roomt de overheid de winst van de windparkeigenaar af. Binnen het vastgelegde minimum en maximum kan de markt zonder overheidsbemoeienis zijn gang gaan.

Andere werelddelen

Als de zware industrie overschakelt op elektriciteit kunnen de kosten voor de overheid meevallen. Zo niet dan kan de nieuwe subsidie in de papieren lopen. Minister Hermans moet de herinvoering van subsidie in augustus nog door het demissionaire kabinet zien te krijgen. Daarna moet de Tweede Kamer het plan nog goedkeuren.

Voor bedrijven die afhankelijk zijn van de bouw van de windparken is het van belang dat er snel duidelijkheid komt. Zo heeft offshorebedrijf Van Oord net het grootste installatieschip ter wereld in gebruik genomen. De Boreas kost maar liefst een half miljard euro en moet dus niet te veel stilliggen.

Van Oord werkt het liefst op de Noordzee, maar als opdrachten daar uitblijven vaart het schip naar andere werelddelen. Ook het Nederlandse SIF, dat de funderingen voor de windturbines bouwt, heeft duidelijkheid nodig. De nieuwe fabriek op de Tweede Maasvlakte kan in de problemen komen als de vraag langdurig komt stil te liggen.

Het Amerikaanse hooggerechtshof heeft de macht van federale rechters deels ingeperkt. Federale rechters zijn niet langer bevoegd om zonder meer de uitvoering van presidentiële decreten tegen te houden.

Het Hof deed uitspraak over het besluit van rechters in Maryland, Massachusetts en Washington over het decreet van president Trump om het geboorterecht op Amerikaans staatsburgerschap te beperken. Op de eerste dag van zijn tweede termijn had Trump daartoe besloten. Kinderen van migranten zonder papieren worden daardoor niet langer automatisch staatsburger.

Drie rechters, in de staten Maryland, Massachusetts en Washington, hielden dat beleid tegen, maar zijn nu teruggefloten door een meerderheid van zes conservatieve hoge rechters. De uitspraak kan gevolgen hebben voor zo'n 150.000 kinderen die jaarlijks in de VS worden geboren, meldt persbureau Reuters.

De zaak bij het hof was opmerkelijk omdat de regering-Trump aanvoerde dat federale rechters niet het recht hebben om landelijk beleid in te perken. Aan het hof werd gevraagd om die bevoegdheid formeel in te perken, zonder naar de inhoud van wetten te kijken. Federale rechters hebben vaker landelijke verboden opgelegd om Trumps vergaande gebruik van zijn presidentiële bevoegdheden te beteugelen.

Grondwet

Tegenstanders stellen dat het inperken van de macht van federale rechters in strijd is met het veertiende amendement van de Amerikaanse grondwet. In dat amendement staat dat iedereen die in de VS is geboren of genaturaliseerd automatisch staatsburger is. De regering-Trump stelt dat dat niet van toepassing is op mensen die illegaal in het land verblijven, of op tijdelijke bezoekers zoals studenten of arbeidsmigranten.

Trump ziet de uitspraak van het hof als "een gigantische overwinning". Volgens hem heeft "de hoax van het geboorterecht, zij het indirect, een harde klap gekregen".

De uitspraak van het Hof heeft mogelijk ook gevolgen voor tientallen andere zaken waarin federale rechters decreten van Trump hebben tegengehouden. De uitspraak maakt dit niet onmogelijk, maar stelt er voorwaarden aan.

Migranten naar derde landen

Deze week boekte de Amerikaanse president ook al een overwinning rondom migratie. Het hof oordeelde dat de regering migranten naar landen mag uitzetten die niet hun thuisland zijn, zonder dat ze de kans krijgen om aan te tonen dat ze gevaar lopen in dat land.

De directeur van een organisatie die strijdt voor de rechten van Latijns-Amerikaanse vrouwen zegt dat die uitspraak "de deur opent naar discriminatie, staatloosheid en een fundamentele uitholling van rechten voor mensen die op Amerikaanse bodem zijn geboren".

"Door het opheffen van het verbod op dit wrede en ongrondwettelijke presidentiële besluit, zullen gezinnen in het hele land te maken krijgen met chaos en verwarring", zegt ze in een verklaring.

De rechtbank in Den Bosch heeft een taakstraf van 120 uur opgelegd aan een voormalig justitiemedewerker voor het kopiëren van vertrouwelijke informatie over de beveiliging binnen de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught en de gevangenis op Schiphol.

De man uit Hilversum mailde vier jaar geleden 29 pdf-bestanden met gevoelige informatie van zijn werk- naar zijn privémailadres. Daarin stonden onder meer de procedures rondom de beveiliging van de gevangenissen, namen van zijn collega's, kentekens en een mail van het Team Criminele Inlichtingen (TCI) over vermeende plannen voor een uitbraakpoging van Ridouan Taghi uit de EBI in Vught.

Mustapha F. (42) werkte jarenlang bij de Landelijke Bijzondere Bijstandseenheid (LBB), onderdeel van de Dienst Justitiële Inrichtingen. De LBB is verantwoordelijk voor de uitvoering van binnenlandse veiligheidsoperaties.

Herwaardering van functie

Volgens F. mailde hij de geheime bestanden naar zijn privémailadres voor een onderzoek naar de herwaardering van zijn functie. Met een werkstuk wilde hij in kaart brengen wat de werktaken en de bijbehorende risico's waren, schrijft Omroep Brabant.

Omdat de man thuis geen toegang had tot de beveiligde computers van DJI mailde hij de vertrouwelijke informatie naar zijn privémailadres. Volgens F. deed hij dat omdat hij het werkstuk alleen buiten werktijd kon maken.

De geheime informatie over een mogelijke ontsnappingspoging van Taghi met een helikopter zou hij als concreet voorbeeld van een veiligheidsincident hebben gebruikt. F. verzamelde deze incidenten in opdracht van de integriteitscommissie van het ministerie van Veiligheid en Justitie, zo vertelde hij tijdens de zitting.

De rechtbank oordeelde dat zijn uitleg niet onaannemelijk is. Uit het strafdossier komt naar voren dat de man daadwerkelijk over zijn werkstuk een presentatie heeft gegeven en dat de doorgestuurde bestanden daarin naar voren kwamen.

Veiligheid in geding

Toch is F. wel strafbaar, oordeelt de rechtbank. Door de niet-openbare gegevens naar een onbeveiligde laptop te mailen, kon de veiligheid van anderen in gevaar komen. Ook had F. geen toestemming van zijn werkgever om de gegevens naar zichzelf te sturen en is niet duidelijk geworden waarom hij de voorbeelden van veiligheidsincidenten niet binnen de beveiligde computeromgeving van de DJI kon verzamelen.

Bovendien vindt de rechtbank het gedrag van F. opmerkelijk voor iemand die gewend was te werken met strenge veiligheidseisen. "Het staat haaks op zijn inzet voor een veiligere werkomgeving", stelt de rechtbank. Er zijn geen aanwijzingen dat de oud-ambtenaar de bestanden naar anderen heeft doorgestuurd of dat hij te linken is aan een criminele organisatie.

Revolver

De man is ook veroordeeld voor het bezit van een revolver met munitie en een gasdrukpistool, die bij een doorzoeking van zijn woning werden aangetroffen. Die waren volgens F. afkomstig van een familielid, die naar een verzorgingshuis was gegaan.

De officier van justitie had een taakstraf van 240 uur en een voorwaardelijke celstraf van zes maanden geëist. De straf valt lager uit, onder meer omdat de man is ontslagen.

De hoge koffieprijs blijft een pijnpunt. Gisteren berichtte het FD dat het moederbedrijf van Douwe Egberts, JDE Peet's, z'n prijzen voor de tweede keer gaat verhogen. De fabrikant is nog in gesprek met supermarkten die de koffie inkopen, maar als de prijsstijging van 15 tot 25 procent doorgaat, betekent dat dat een pak koffie weer duurder wordt.

Hoeveel kost koffie nu?

Dat hangt ervan af. Allereerst verschilt de prijs van een A-merk natuurlijk met het huismerk van een supermarkt. Zo betaal je voor het huismerk van Albert Heijn zo'n 16 euro per kilo. Dat bedrag betaal je ook ongeveer voor het huismerk van PLUS, Jumbo rekent 13 euro voor een kilo huismerkkoffie. Een kilozak koffiebonen van Douwe Egberts kost bijna 22 euro. Fairtrade en biologische koffie kosten gemiddeld een paar euro meer per kilo.

Op de wereldwijde inkoopmarkt kost een kilo arabicabonen, de populairste koffiesoort ter wereld, ongeveer 6 dollar 70. Met de huidige wisselkoers is dat omgerekend bijna 6 euro.

De koffieprijs daalt, waarom stijgt de prijs in de supermarkt dan?

De koffiemarkt heeft te maken met een aantal vertragingen. De grafiek van de inkoopprijs hierboven gaat over een dagprijs, maar fabrikanten kopen niet elke dag los bonen in.

Zij maken afspraken over een bepaalde prijs en die contracten lopen tussen de 3 en 12 maanden, zegt Sebastiaan Schreijen, econoom bij RaboResearch. "Dat contract voor de producent loopt op een bepaald moment af en als de prijs dan hoger is, zijn ze voor het nieuwe contract meer kwijt." Als inkoopprijzen stijgen, voelt de consument dat pas maanden later. Voor prijsdalingen geldt hetzelfde, ook dat merkt de klant pas na een paar maanden.

De vertraging wordt ook veroorzaakt door de onderhandelingen tussen producenten en supermarkten. Het duurt soms maanden voor ze het eens worden over een prijs. Schreijen schreef in een analyse begin dit jaar al dat de prijsstijging voor koffie nog wel even door zou kunnen zetten, tot gemiddeld 20 euro per kilo. Dat is voor sommige merken al het geval.

Maar koffie wás toch al duurder geworden?

Klopt, eerder dit jaar kwam JDE Peet's na lange onderhandelingen met de supermarkten al met een verhoging van tientallen procenten. Volgens de fabrikant zijn deze prijsstijgingen het gevolg van tegenvallende oogsten, onder meer in Brazilië en Vietnam.

De brancheorganisatie van koffie en thee in Nederland ziet nog meer redenen voor de prijsstijging: "Ook verhoogde productiekosten, bijvoorbeeld van transport en landbouwbenodigdheden, worden doorberekend in de prijs van koffie. Parallel hieraan blijft de vraag naar koffie wereldwijd groeien, vooral in opkomende markten zoals China en India. Deze verhoogde vraag zet extra druk op de toch al beperkte voorraden, wat de prijzen verder opdrijft."

Fabrikant JDE Peet's maakte afgelopen jaar flinke winst dankzij de duurdere koffie.

ING-sectoreconoom Thijs Geijer zegt dat de prijsstijging van dit voorjaar nog niet volledig is doorberekend aan de consument. Supermarkten hebben volgens hem een deel van de gestegen prijzen voor eigen rekening genomen.

In dit koffiehuis in Delft blijven ze koffie drinken, hoe duur een bakkie ook wordt:

Komt mijn dagelijkse kopje koffie in gevaar?

Er komt voorlopig geen einde aan de grote vraag naar koffie wereldwijd. Door die grote vraag zal het verbouwen van de plant voor veel boeren interessant blijven, ondanks de problemen die door klimaatverandering worden veroorzaakt (droogte, extreme regen), zegt ING-econoom Geijer. "Om de kosten te drukken, kun je minder koffie gaan drinken, of overstappen van een A-merk op een huismerk."

Uit een kilo filterkoffie kun je volgens Geijer zo'n 143 kopjes zwarte koffie halen. Omgerekend gaat het dan per kopje globaal om 9 tot 15 cent. In de horeca betaal je natuurlijk meer. In dat geval betaalt de klant ook voor de huur van een pand en de gestegen personeelskosten.

Rabobank-econoom Schreijen: "Uiteindelijk is koffie een van de goedkoopste dranken, op water en thee na. Sappen, frisdranken en bier zijn veel duurder."

Wordt koffie in de supermarkt ooit weer goedkoper?

De sterkste stijging is nu waarschijnlijk wel voorbij, maar zowel Schreijen als Geijer verwacht niet dat de prijs van koffie snel of veel gaat zakken. Volgens Geijer zullen mensen gewend raken aan de hogere prijs.

Toch zullen prijsverlagingen (tijdelijke kortingen en aanbiedingen) blijven bestaan. En als klanten op grote schaal overstappen naar het huismerk, kan dat ertoe leiden dat A-merken de adviesprijs voor hun koffie verlagen.

Marius Borg Høiby, zoon van de Noorse kroonprinses Mette-Marit, wordt verdacht van 23 misdrijven en overtredingen. Daaronder zijn drie verkrachtingen en vier gevallen van seksueel misbruik.

De Noorse politie maakte bekend dat het onderzoek naar Høiby na tien maanden is afgerond en dat de zaak aan het Openbaar Ministerie is overgedragen. Dat zal beslissen of Høiby wordt vervolgd.

De 28-jarige Høiby werd vorig jaar meermalen opgepakt voor zaken als verkrachting, mishandeling en het negeren van een straatverbod.

Slachtofferaantal onbekend

De Noorse politie maakte niet bekend hoeveel slachtoffers er zijn. Een van de advocaten van Høiby stelt dat het er tussen 15 en 20 zijn, meldt de Noorse publieke omroep NRK.

Høiby ontkent dat hij schuldig is aan verkrachting. Hij zou veertien keer zijn verhoord door de politie. Het Noorse koninklijke huis zal niet reageren zolang de zaak loopt.

Høiby is de oudste zoon uit een eerder huwelijk van kroonprinses Mette-Marit en stiefzoon van kroonprins Haakon. Hij heeft geen koninklijke titel. Høiby blijft op vrije voeten in afwachting van een mogelijk proces.