NOS Nieuws - Algemeen

Op de Lange Voorhout in Den Haag hebben honderden mensen de genocide in Srebrenica uit 1995 herdacht. Voorafgaande aan de herdenking werd vanuit Wassenaar een mars van 11 kilometer gelopen, een verwijzing naar 11 juli. Ook werd bij het voormalige Joegoslaviëtribunaal een zogenoemde plaatsmarkering onthuld, in afwachting van een permanent monument.

Sommige mensen die vandaag bij de herdenking aanwezig waren, droegen een wit shirt met daarop 'Never forget Srebrenica', anderen hadden een Bosnische vlag bij zich. Er waren toespraken van burgemeester Jan van Zanen en enkele overlevenden.

"Mijn familie is ook omgekomen in die oorlog", zegt een van de nabestaanden tegen de NOS. "Ik vind het belangrijk dat mensen weten wat er toen is gebeurd, want er wordt niet echt over gesproken."

Van Zanen benadrukte dat de massamoord in Srebrenica ook deel uitmaakt van de geschiedenis van Nederland en Den Haag. "Het herdenken ervan is iets van nationaal belang." Hij sprak zijn wens uit dat het herdenken van de slachtoffers een aansporing blijft om "ons steeds in te zetten voor vrede, vrijheid en mensenrechten. Wereldwijd en dicht bij huis".

Dertig jaar geleden werden onder leiding van generaal Ratko Mladić meer dan 8000 moslimmannen en -jongens vermoord door Bosnisch-Servische troepen. De mannen zouden beschermd moeten worden door Nederlandse VN-militairen, maar later bleek dit onuitvoerbaar. Enkele honderden militairen hadden uiteindelijk tienduizenden vluchtelingen moeten beschermen.

De veteranen hebben de afgelopen decennia moeten leven met vooroordelen en schuldgevoelens. Dat het een onmogelijke missie was, werd pas drie jaar geleden officieel erkend. Samen met de nabestaanden strijden ze voor een permanente gedenkplek.

Een terugblik op de val van Srebrenica en de rol van Nederland:

Vandaag werd vooruitlopend op dat monument de plaatsmarkering onthuld door een nabestaande en een vertegenwoordiger van de Dutchbat III-veteranen, bij het tribunaal waar de aanstichters van de massamoord zijn veroordeeld. De plaatsmarkering bestaat uit een steen met 8372 kleine steentjes, afkomstig uit de grafstenen uit Srebrenica. Exact hetzelfde aantal als de slachtoffers van de genocide.

Demissionair minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken zegt zich hard te maken voor een definitief monument in Nederland. "We voelen de gedeelde verantwoordelijkheid van Nederland in het falen van 1995."

Plek betwist

Het Nationaal Monument laat al jaren op zich wachten omdat de gemeente Den Haag en de Rijksoverheid het niet eens worden over de plek. Initiatiefnemers willen het op het Churchillplein, met in het gebouw van het Joegoslavië-tribunaal een nog op te richten kenniscentrum.

"In Nederland malen de molens weleens heel langzaam", zei Veldkamp daarover. Maar hij is vastberaden dat het monument er komt. "Nu is het een tijdelijk monument, maar het is zaak dat er nu echt een definitief monument komt."

Veldkamp sprak namens Nederland op de herdenking in Srebrenica. Daar kwamen duizenden mensen bijeen. "We voelen ons beschaamd. Wij, de internationale gemeenschap, hebben gefaald om ze te beschermen", begon Veldkamp zijn toespraak.

Srebrenica herdenkt genocide:

Een inwoner uit Den Haag heeft een halfjaar na aankoop van een decemberkraskalender de hoofdprijs van één miljoen euro geïnd. De anonieme winnaar meldde zich bij de Nederlandse Loterij, waarna het prijzengeld werd uitgekeerd.

"Geniet ervan! Dat wil ik tegen de winnaar zeggen", aldus eigenaresse Nathalie Koning van tabakspeciaalzaak Scheveningen in Den Haag. In die speciaalzaak werd de winnende kraskalender ergens eind vorig jaar verkocht.

De winnaar is nog niet langs geweest om het verhaal over het gewonnen prijzengeld te delen. "Of hij of zij heeft niets gezegd", zegt Nathalie. "Ik zou dat wel heel leuk vinden als ik het winnende lot echt in mijn handen heb gehad", zegt ze tegen Omroep West.

Begeleiding bij hoofdprijs

De Nederlandse Loterij, waar de decemberkraskalender van Krasloten onder valt, heeft de Hagenaar wel persoonlijk gesproken. "We zijn blij dat de winnaar van deze prijs zich alsnog bij ons heeft gemeld", zegt prijswinnaarbegeleider Bjorn Rosner.

"We voorzien hem of haar van advies en begeleiding om goed met deze plotselinge nieuwe rijkdom om te gaan."

De identiteit van winnaars van grote geldprijzen wordt door de Nederlandse Loterij nooit bekendgemaakt. Waarom de gelukkige Hagenaar zo lang heeft gewacht met innen van de prijs, is niet bekend.

Op een strand in Italië is een jongen van 17 omgekomen toen hij in een kuil werd bedolven onder het zand. Riccardo Boni uit Rome stierf door verstikking.

Het ongeluk gebeurde gistermiddag op het strand bij Montalto di Castro, zo'n 100 kilometer boven Rome. De jongen verbleef daar met zijn gezin op een camping.

De familie was op het strand neergestreken, waarna de tiener met twee broertjes een eindje verderop een gat was gaan graven. De jongens van 8 en 5 gingen op een gegeven moment terug naar hun ouders. Riccardo bleef in de kuil van zo'n 1,5 meter achter en is vermoedelijk een tunnel gaan graven. Toen de wanden instortten, kon hij geen kant op, schrijven Italiaanse media.

Pas na 40 minuten gevonden

Nadat zijn ouders zijn afwezigheid hadden opgemerkt, begonnen ze hem te zoeken. Uiteindelijk wees de 5-jarige de plek van de kuil aan, die op dat moment niet goed zichtbaar meer was. De vader heeft met hulp van strandgangers de kuil opgegraven. Daar vond hij het levenloze lichaam van zijn zoon.

De zoektocht had ruim 40 minuten geduurd. De hulpdiensten hebben nog geprobeerd de jongen te reanimeren, maar dat was tevergeefs.

De burgemeester van de plaats zegt dat de tragedie haar en de gemeenschap hebben geschokt. "Het is ondenkbaar dat een jongeman op deze manier om het leven kan komen." Ook kan ze zich "niet voorstellen dat hij daar beneden stierf als een muis in een val".

De Italiaanse politie en het Openbaar Ministerie onderzoeken het overlijden van de jongen.

Demissionair minister Wiersma wil af van de kritische depositiewaarde (KDW), die wettelijk voorschrijft hoeveel stikstof een natuurgebied aan kan zonder dat de natuur er verslechtert. In een wetsvoorstel schrijft ze dat ze de kritische waarde uit de wet wil schrappen. In plaats daarvan moet er een norm voor de stikstofneerslag komen.

Nu staat in de wet dat de overheid moet zorgen dat de neerslag van stikstof onder de waarde komt die de natuur aankan. Die waarde is recent aangescherpt, waardoor het probleem nog ingewikkelder werd.

Wiersma wil af van dit "bewegende doel", waardoor ze volgens haar opeens voor een grotere opgave komt te staan. Haar voorganger op dit dossier, minister Van der Wal, was daar ook voor, maar kwam tot de conclusie dat er geen alternatief was dat aan de Europese regels voor natuur voldoet.

'Houdbaar alternatief'

Wiersma denkt dat het wel kan. "De juridische check is gedaan, dit is een houdbaar alternatief." De wetswijziging moet samengaan met een pakket aan maatregelen om stikstof te verminderen als aanvulling op al aangekondigd beleid. Die moeten wat haar betreft optellen tot de stikstofreductiedoelen.

Boeren willen al lange tijd van de KDW af, omdat zij naar eigen zeggen wel kunnen sturen op de uitstoot van stikstof, maar niet op waar het neerkomt.

Wiersma wil aan die wens tegemoetkomen door het stikstofbeleid te baseren op emissienormen. "En dan mogen boeren zelf bepalen op welke wijze ze daaraan willen voldoen." Dat kan bijvoorbeeld door technologische installaties in de stal of door het voer aan te passen, als het aan de minister ligt.

Voorlopig verandert er niets

Het plan gaat nu eerst in internetconsultatie. Dat betekent dat iedereen er nog op kan reageren. Daarna gaat het, met eventuele wijzigingen, naar Tweede en Eerste Kamer.

Wiersma zegt dat de boeren voorlopig nog niets zullen merken van de wetswijziging. Pas als er een norm voor de langere termijn komt, die niet tussentijds wordt aangepast, zullen ze er volgens haar iets van merken. "Maar vandaag gaat het om het schrappen van de kritische depositiewaarde uit de wet."

Wiersma komt op Prinsjesdag met verdere stikstofplannen. Het pakket dat ze in april presenteerde, is volgens een meerderheid van de Tweede Kamer, het bedrijfsleven en mede-overheden te weinig om Nederland van het stikstofslot te halen.

Mensen die door rekenfouten bij uitkeringsinstantie UWV een te hoge arbeidsongeschiktheidsuitkering kregen, hoeven dat geld niet terug te betalen. Dat heeft demissionair minister Van Hijum van Sociale zaken beloofd in een brief aan de Tweede Kamer.

Op dit moment worden 43.000 uitkeringen onderzocht waarbij de bedragen zowel te hoog als te laag kunnen zijn. Het gaat vooral om WIA-uitkeringen.

Van Hijum had al aangegeven zeer terughoudend te willen zijn met het terugvorderen van geld. Dat zou alleen gebeuren in uitzonderlijke gevallen, bijvoorbeeld als iemand echt wist dat die te veel kreeg. In navolging van een motie in de Tweede Kamer is nu besloten niets terug te gaan vorderen.

Het UWV maakte van 2020 tot en met 2024 fouten in de berekening van hoeveel iemand per dag gemiddeld verdiende voordat diegene arbeidsongeschikt werd. Op basis van dat dagloon wordt de hoogte van een uitkering bepaald.

Tekorten wel terug

Mensen die te weinig uitkering kregen, gaan dat misgelopen geld alsnog krijgen. Daarvoor heeft de overheid 66 miljoen euro vrijgemaakt en voor het opnieuw controleren van al die uitkeringen en de situatie herstellen nog eens 53 miljoen. Minister Van Hijum verwacht dat de hele operatie pas in 2027 is afgerond.

Het alsnog krijgen van het geld kan voor mensen ook nadelige gevolgen hebben. Ze krijgen daardoor in één keer veel extra geld en dus een hoger jaarinkomen. Daardoor hebben ze mogelijk minder recht op toeslagen of moeten ze meer belasting betalen.

Daarom kijkt de overheid nog naar hoe dat kan worden voorkomen. Een van de opties is dat de terugbetaling niet wordt meegerekend bij het inkomen.

Nederland gaat in Brussel opnieuw pleiten voor een uitzondering op de regels om mest uit te rijden. Demissionair minister Wiersma van Landbouw stuurt vanmiddag een brief aan verantwoordelijk Eurocommissaris Jessika Roswall (Milieu).

Nederland had altijd een uitzondering op de zogenoemde derogatieregels, maar raakt die in 2026 kwijt. Dat betekent dat boeren de mest van hun koeien niet meer kwijt kunnen op hun eigen land en op zoek moeten naar andere oplossingen, wat tot financiële problemen leidt.

Behalve op deze problemen wijst Wiersma in haar brief op de goede waterkwaliteit bij bedrijven die hun mest de laatste jaren op het eigen terrein uitreden. Om dat te mogen doen, moesten zij een minimale hoeveelheid gras telen. Dat is beter voor de waterkwaliteit dan akkerbouw, zei Wiersma na de ministerraad.

Dat boeren bovendien minder kunstmest gebruiken als ze meer dierlijke mest op hun land mogen uitrijden, is voor de minister nog een argument waarmee ze de Eurocommissaris voor Milieu hoopt te overtuigen. "Daarmee besparen we ook weer import van duur Russisch gas en sluiten we de kringloop."

Niet voor uitzonderingen

Roswall zei dit voorjaar bij een werkbezoek aan Nederland dat de waterkwaliteit in Nederland aantoonbaar verbeterd moet zijn. Ze zei verder dat ze sowieso niet voor uitzonderingen op de Europese regels is, omdat er dan geen sprake meer is van een gelijk speelveld.

Wiersma is desalniettemin hoopvol over haar aanvraag: "Ik zie dat in Brussel een andere wind waait, een commissie die een andere visie op landbouw heeft. Ik kan me vanuit bestuurlijke verantwoordelijkheid niet voorstellen dat de Commissie die verantwoordelijkheid niet voelt."

Diplomaat Marc Kuipers wordt de nieuwe Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Hij volgt op 1 januari Pieter-Jaap Aalbersberg op, die de functie ruim zes jaar heeft vervuld. Zo was Aalbersberg onlangs nog nauw betrokken bij de veiligheidsoperatie rond de NAVO-top in Den Haag.

Kuipers is sinds 2021 consul-generaal in de Japanse stad Osaka. Daarvoor was hij inspecteur-generaal bij de Inspectie SZW, wat nu de Nederlandse Arbeidsinspectie is. Ook was hij plaatsvervangend directeur-generaal bij de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst en directeur Dienst Justis, de screeningsautoriteit bij het ministerie van Justitie.

Hybride dreiging

De ministerraad heeft vandaag ingestemd met zijn voordracht door demissionair minister Uitermark van Binnenlandse Zaken. "In deze tijd van hybride dreiging is samenwerking essentieel: tussen overheid, professionals en samenleving, nationaal en internationaal. Daar wil ik mij vol overtuiging voor inzetten", zegt Kuipers.

De NCTV zet zich voor Nederland in op het gebied van contraterrorisme, cyberveiligheid en statelijke dreigingen. Ook het beveiligen van objecten, personen, nationale evenementen en de burgerluchtvaart hoort bij het takenpakket van de NCTV.

De huidige NCTV Aalbersberg legt in september zijn functie neer. Plaatsvervangend NCTV Wieke Vink neemt zijn taken over tot het einde van het jaar. Aalbersberg, de voormalige Amsterdamse politiechef, was in 2019 de opvolger van Dick Schoof, de huidige demissionair premier.

Het komende kabinet moet 7 miljard euro per jaar gaan bezuinigen of dat bedrag met extra belastingen ophalen. Want vooral door oplopende kosten van de vergrijzing is het huishoudboekje van de staat op de lange termijn niet houdbaar, stellen topambtenaren en experts die samen in de Studiegroep Begrotingsruimte zitten.

Het volgende kabinet moet al meteen aan de bak. Het tekort loopt op tot jaarlijks 7 miljard vanaf 2030 en daar moeten nu al oplossingen voor worden gevonden. En dat bedrag wordt ongetwijfeld hoger, want de studiegroep heeft nog niet het kostenplaatje meegenomen van de nieuwe NAVO-norm voor extra defensie-uitgaven.

"De grootste opgave is het opvangen van de vergrijzing", zegt Bas van den Dungen die voorzitter is van de studiegroep. Doordat we met zijn allen steeds ouder worden, wordt bijvoorbeeld de zorg steeds duurder en moeilijker betaalbaar voor de overheid.

Verkiezingen op komst

Dit advies is op het eerste gezicht een tegenvaller voor de politieke partijen. Richting de komende verkiezingen kunnen ze minder beloven dan ze zouden willen. Er is immers geen financiële ruimte om extra dingen te doen; er moet juist geld gevonden worden.

Oproep minister Financiën: 'Laat verkiezingsprogramma doorrekenen'

Demissionair Heinen van Financiën zegt in reactie op het advies dat een volgend kabinet voor moeilijke keuzes komt te staan, maar dat die wel degelijk gemaakt moeten worden. "Want als je niets doet, schuif je de rekening door en zit de generatie na je met de gebakken peren."

Hij vindt dat partijen daar in aanloop naar de verkiezingen in oktober duidelijk over moeten zijn en dat ze hun programma moeten laten doorrekenen door het Centraal Planbureau. "Dan moet je wel een beetje met de billen bloot, maar het laat zien welke keuzes je maakt en dat is voor de kiezer belangrijk."

Toch zal het advies in Den Haag als relatieve meevaller worden gezien, want het advies richting de vorige verkiezingen was dat er maar liefst 17 miljard per jaar gevonden moest worden door bezuinigingen of extra belastingen.

De Studiegroep Begrotingsruimte ziet dat de economie verbeterd is sinds het vorige advies. Daardoor is de opgave voor een kabinet kleiner geworden. "En het huidige kabinet heeft wel degelijk wat gedaan", zegt Van den Dungen. Hij doelt dan niet op grote hervormingen, maar het hielp bijvoorbeeld dat het zich aan de begrotingsregels hield.

Nog veel meer kosten

Toch zullen de politici die nu verkiezingsprogramma's gaan schrijven het geen reden voor feest vinden, want voor de extra kosten voor defensie moet het volgende kabinet ook nog dekking vinden. Die kosten hangen af van hoe snel de defensie-uitgaven zullen groeien, maar dat gaat ook om miljarden.

Bovendien zijn er allerlei ambities op het gebied van klimaat en stikstof, maar voor de langere termijn zijn er nog geen concrete plannen. Als die plannen er wel zijn, hoort daar ook een kostenplaatje bij wat nu nog niet is meegenomen.

Omdat de kosten in Nederland door vergrijzing zo zullen oplopen, voldoet Nederland momenteel niet aan de Europese afspraken, ziet de groep van experts en topambtenaren. "Prioritering is daarom nodig: op korte termijn kan niet alles tegelijkertijd en op lange termijn zijn de overheidsfinanciën zonder bijsturing onhoudbaar."

'Hervormen' ofwel bezuinigen

De studiegroep vindt dat de politiek in 'vergrijzingsgevoelige uitgaven en inkomsten', zoals de zorg, moet hervormen. In Den Haag betekent dat doorgaans bezuinigen.

Politiek zal het in de campagne lastig zijn voor politici om te zeggen dat er bezuinigd moet worden op de zorg of de AOW. Dat vinden ze moeilijk te verkopen. Van den Dungen: "Als je het niet doet, kun je een aantal andere ambities niet waarmaken."

Door verschillende kettingbotsingen, werkzaamheden en vakantiegangers is het vanmiddag extra druk op de Nederlandse snelwegen. Rond 16.00 uur stond er bijna 600 kilometer aan file.

Op de A12 van Zevenaar naar Arnhem was flinke verkeershinder ontstaan door een kettingbotsing in beide rijrichtingen bij Duiven. De ANWB meldt dat er negen auto's betrokken waren bij de botsingen.

Een tijdlang waren beide rijstroken dicht. Inmiddels zijn ze allebei weer open. De berging van de voertuigen was lastig omdat de auto's in elkaar vastzaten, schrijft Rijkswaterstaat.

Noorden met vakantie

Ook op andere plekken in Nederland was het druk op de wegen. Rijkswaterstaat waarschuwde gisteren al voor extra drukte, omdat na het zuiden vandaag ook in de regio noord de schoolvakantie is begonnen.

Verder zijn er op verschillende plekken werkzaamheden. Daardoor was het extra druk bij Amsterdam, waar op de A10 wordt gewerkt. Ook een auto met pech veroorzaakte daar vertraging.

Ook elders in het land leidden ongelukken tot vertraging. De ANWB meldt dat op knooppunt Burgerveen een rijstrook richting de A4 is afgesloten vanwege een ongeluk. Ook in de Drechttunnel tussen Dordrecht en IJsselmonde en op de A1 bij Amersfoort was er vertraging door ongelukken.

Enkele tientallen strijders van de Koerdische militante beweging PKK hebben in het noorden van Irak in een ceremonie hun wapens ingeleverd en een deel in brand gestoken. Het gaat om een symbolische eerste stap in het ontwapeningsproces van de organisatie, na vier decennia van gewapende opstand tegen de Turkse staat.

Volgens een hooggeplaatste Turkse functionaris markeert de ceremonie in de stad Suleymaniyah een "onherroepelijk keerpunt" in het vredesproces met de PKK. Mogelijk maakt dat de weg vrij voor nieuwe vredesonderhandelingen met de Turkse regering. Het ontwapeningsproces moet in september zijn afgerond.

In mei besloot de PKK, die door onder meer de EU en de VS als terreurorganisatie wordt gezien, zichzelf op te heffen en de wapens neer te leggen. Dat gebeurde na een nieuw vredesinitiatief met Turkije. Volgens de PKK is een gewapende strijd tegen Turkije niet langer nodig, omdat via democratische wegen voor Koerdische rechten kan worden gestreden.

Boodschap van Öcalan

De PKK streed aanvankelijk voor een onafhankelijk Koerdistan, maar richtte zich later meer op meer rechten en autonomie voor de Koerdische bevolking. De afgelopen veertig jaar vielen bij de strijd tussen de PKK en het Turkse leger ruim 40.000 doden.

PKK-leider Abdullah Öcalan had in februari vanuit de gevangenis zijn achterban opgeroepen om de wapens neer te leggen. Deze week verscheen Öcalan in een eerste publieke video sinds zijn arrestatie in 1999. Daarin herhaalde hij de oproep van februari om de wapens neer te leggen, omdat volgens hem het hoofddoel van de Koerden was bereikt. Of Öcalan op vrije voeten zal komen, is de vraag.

De politieke krimi rond het Duitse grondwettelijk hof neemt een nieuwe wending. Regeringspartijen CDU/CSU en SPD hebben de stemming over de benoeming van drie nieuwe rechters, die voor rond het middaguur in de Bondsdag gepland stond, van de agenda gehaald.

Het was al duidelijk dat een van de rechters die door de SPD naar voren was geschoven, Frauke Brosius-Gersdorf, moeilijk ligt bij de christendemocraten, onder meer omdat ze zich als lid van een adviescommissie in het verleden heeft uitgesproken voor de legalisatie van abortus.

Nu komt daar op de valreep een verwijt bij: ze zou plagiaat hebben gepleegd, schreven Duitse media. Die beschuldiging is nog niet getoetst.

Daarmee gaat de regering van bondskanselier Merz met een grote deuk in het onderlinge vertrouwen het zomerreces in. "Ik had niet gedacht dat we in Duitsland debatten over het grondwettelijk hof zouden voeren die we uit de VS of Polen kennen", zei SPD-parlementariër Dirk Wiese in het debat dat volgde op het schrappen van de stemming. "Dit is geen goede dag voor de democratie in ons land." Wiese spreekt van een 'hetzecampagne' tegen een hoog aangeschreven juriste.

Opmerkelijke conclusies

De beschuldigingen komen van de bekende en omstreden plagiaatjager Stefan Weber. Hij komt regelmatig in het nieuws door zijn onderzoek naar publicaties van prominente publieke figuren. Die voert hij ook in opdracht en tegen betaling uit. Zijn conclusies zijn niet onomstreden en worden bijvoorbeeld niet altijd door universiteiten gedeeld.

Aan Duitse media liet hij weten dat hij het werk van Brosius-Gersdorf pas eergisteren onder de loep is gaan nemen, vrijwillig. Inmiddels is duidelijk dat hij haar niet van plagiaat beschuldigt, maar wel heeft hij diverse passages in haar proefschrift gevonden die grote overeenkomsten zouden vertonen met een publicatie van haar man. Opmerkelijk aan het verwijt is dat zij haar proefschrift drie jaar eerder heeft gepubliceerd dan dat haar man zijn werk publiceerde.

Ook Weber constateert dat niet te zeggen is of zij passages van haar man heeft overgeschreven of andersom. Het zou ook kunnen dat ze hebben samengewerkt. In dat geval hadden ze dat moeten benoemen, stelt hij.

Voor de christendemocraten was het reden genoeg om van de SPD te eisen dat die zijn kandidaat terugtrekt, totdat het verwijt is onderzocht. Zou het tot een stemming zijn gekomen, dan zou de partij van Merz niet voor haar stemmen en zou ze niet zijn benoemd. Om dat te voorkomen, zag ook de SPD zich genoodzaakt om de stemming van de agenda te halen.

AfD spint er garen bij

De rechtsextreme AfD, de grootste oppositiepartij in de Bondsdag, kan garen spinnen bij deze onrust. Een AfD-parlementarier noemde Brosius-Gersdorf al een linksextremiste en kreeg daarvoor een berisping van de voorzitter. Nadat de stemming was opgeschort, kon AfD'er Bernd Baumann er fijntjes op wijzen dat dit de "absolute instabiliteit" van de regering laat zien.

Grote delen van de Duitse bevolking zouden al minder vertrouwen hebben in het grondwettelijk hof, aldus Baumann. Het is het grondwettelijk hof dat uiteindelijk ook moet beoordelen of er voldoende bewijs is om de AfD als partij te verbieden. De roep om een verbodsprocedure is luider geworden sinds de binnenlandse veiligheidsdienst de partij "bewezen extreemrechts" noemt.

Nu de stemming voor de nieuwe rechters van de agenda is gehaald, moeten de benoemingen wachten tot na het zomerreces. Dat begint morgen. Of Brosius-Gersdorf dan nog kandidaat blijft, is op dit moment onduidelijk.

Burgemeester Schouten van Rotterdam en zestien Europese collega's dringen in Brussel aan op strengere regelgeving rond vuurwerk. De afgelopen jaren hebben ze allen een toename van het aantal criminele aanslagen gezien waarbij vaak gebruik gemaakt werd van zwaar vuurwerk: aanslagen op woningen, bedrijven en geldautomaten, aanslagen tegen de politie en tegen rivalen in het criminele circuit.

Zelf zat Schouten deze week nog rechtop in bed door een "gigantische klap" in Rotterdam-West. "Explosies zijn een makkelijk middel geworden om anderen mee te intimideren", zegt ze in Trouw. "Om druk mee te zetten, om vetes mee te beslechten. Maar ik ga dat niet accepteren, want elke explosie is er een te veel."

Met collega's uit Nederland, België, Frankrijk, Duitsland, Portugal, Roemenië, Zweden en Bulgarije vraagt Schouten aan de Europese Commissie en het Europees Parlement om aandacht voor het probleem en meer concreet om aanscherping en handhaving van de regelgeving over explosieve stoffen en de richtlijn voor vuurwerk.

Knalvuurwerk

In de brief die ze naar Brussel hebben gestuurd, schrijven ze dat er voor de productie en opslag van het zeer explosieve flitspoeder strengere regels zijn, maar dat die niet gelden als dit kruit wordt gebruikt voor het maken van knalvuurwerk zoals cobra's.

De burgemeesters willen dat dit soort knalvuurwerk verboden wordt en dat er een maximum komt voor de hoeveelheid flitspoeder in professioneel vuurwerk.

Vergunningen

Ook pleiten ze voor het strenger controleren van kopers van professioneel vuurwerk. De Benelux-landen hebben vorig jaar de Pyro-pass ingevoerd, waarmee kopers kunnen aantonen dat ze over de juiste vergunning beschikken

Daarnaast moet de illegale handel op sociale media en door de georganiseerde misdaad worden teruggedrongen. Frankrijk en Nederland hebben al een voorstel ingediend om de samenwerking en uitwisseling van informatie tussen landen te verbeteren.

De brief is behalve door Schouten en andere Nederlandse burgemeesters ondertekend door collega's in Antwerpen, Brussel, Gent, Bordeaux, Straatsburg, Braga, Cluj-Napoca, Keulen, Malmö en Sofia.

Meer aanslagen dan vorig jaar

Schouten is ook voorzitter van de Nederlandse taskforce Strategisch Offensief tegen Explosies. Daarin werken de politie, het OM, gemeenten, het bedrijfsleven en verzekeraars samen in de bestrijding van criminele aanslagen met explosieven.

Het doel is het aantal aanslagen dit jaar met 10 procent terug te dringen. In het afgelopen halfjaar telde de politie 678 aanslagen en aanslagpogingen. Dat waren er 34 meer dan in de eerste helft van vorig jaar.

Het aantal incidenten waarbij ouderen worden opgelicht door criminelen die zich voordoen als agent, blijft stijgen. Vorig jaar werden 8329 gevallen geregistreerd, de teller in de eerste zes maanden van dit jaar staat al op 6496.

De politie start in samenwerking met Omroep Max daarom vandaag een campagne om ouderen te waarschuwen voor dit soort babbeltrucs, want vooral zij zijn het slachtoffer. Criminelen komen aan de deur, vaak nadat ze hun komst telefonisch of per brief hebben aangekondigd. Ze zeggen het slachtoffer te willen 'beschermen' tegen een inbraak door hun spullen 'veilig te stellen'.

"Maar de politie komt nooit langs om waardevolle spullen zoals sieraden, geld en bankpassen met pincodes op te halen", zegt coördinator senioren en veiligheid bij de politie, Sybren van der Velden Walda. De kans dat het om een babbeltruc gaat, is in dit soort gevallen dus heel groot.

Mensen die twijfelen of ze met een oplichter te maken hebben, wordt geadviseerd 112 te bellen. "De kans dat we deze nepagenten op heterdaad kunnen aanhouden, wordt daarmee groter."

Schaamte

Dagelijks registreert de politie gemiddeld 35 babbeltrucs met nepagenten, maar omdat slachtoffers vaak geen aangifte doen uit schaamte is het werkelijke aantal slachtoffers veel groter. "Deze vorm van oplichting heeft grote financiële en emotionele impact op de slachtoffers en schaadt daarnaast het vertrouwen in de politie."

De ouderen worden onder druk gezet door de criminelen en moeten van hen snel handelen. "Ouderen zijn heus niet naïef, maar het probleem is dat ze worden overdonderd door zo'n crimineel aan de voordeur", zegt Mae Scheurink, wijkagent in de gemeente Oude IJsselstreek in Gelderland. "Als wij later naar die melding gaan, moeten we praten als Brugman om de mensen te overtuigen dat wij wel van de politie zijn."

De campagne begint bewust bij de start van de zomervakantie. "De familie is dan vaker afwezig en kan hen niet helpen of adviseren als er een nepagent voor de deur staat of stond", zegt Van der Velden Walda. Vorig jaar zag de politie vlak voor de zomer een flinke toename van het aantal incidenten.

In Srebrenica in Bosnië en Herzegovina zijn duizenden mensen bijeen gekomen om de genocide van 1995 te herdenken. Vandaag is het dertig jaar geleden dat meer dan 8000 moslimmannen en -jongens werden vermoord.

Namens Nederland sprak demissionair minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken onder meer de nabestaanden toe. "We voelen ons beschaamd. Wij, de internationale gemeenschap, hebben gefaald om ze te beschermen", begon Veldkamp zijn toespraak.

"Ik voel me beschaamd, dat Nederland als deel van die gemeenschap een morele en politieke verantwoordelijkheid draagt voor het niet kunnen voorkomen van de genocide." Nederlandse VN-militairen, gelegerd in de "veilige enclave" wisten indertijd de moordpartij niet te voorkomen.

Veldkamp benadrukte nogmaals namens Nederland "diepste excuses" aan te bieden. "Ik begrijp dat deze woorden de bittere realiteit van uw verlies niet kunnen veranderen." In 2022 bood toenmalig minister Ollongren namens Nederland voor het eerst excuses aan de slachtoffers en nabestaanden.

Bekijk in de video hieronder hoe de herdenking verliep:

In Nederland wordt stilgestaan bij de 30e herdenking van de genocide in Srebrenica met een zogenaamde 'plaatsmarkering'. Op het Churchillplein in Den Haag, de plek voor het voormalige Joegoslavië-tribunaal, wordt een steen geplaatst met daarin 8372 kleine steentjes afkomstig uit de grafstenen uit Srebrenica.

Het zijn net zoveel steentjes als het aantal slachtoffers van de genocide. Op die plek moet uiteindelijk een Nationaal Monument komen ter nagedachtenis. Initiatiefnemers van een Nationaal Monument hopen dat ook het gebouw van het Joegoslavië-tribunaal onderdeel kan worden van de herdenkingsplek.

Veldkamp zei voorafgaand aan zijn toespraak in Potocari tegen de NOS zich hard te maken voor een definitief monument in Nederland. "We voelen de gedeelde verantwoordelijkheid van Nederland in het falen van 1995."

'Molens malen langzaam'

Er is al jarenlang discussie over de aanlegg van een National Monument. Initiatiefnemers strijden al vijf jaar voor de plek op het Churchillplein, met daarbij in het gebouw van het Joegoslavië-tribunaal een kenniscentrum. Maar de gemeente Den Haag en de Rijksoverheid kunnen het niet eens worden over die plek.

"In Nederland malen de molens weleens heel langzaam", zei Veldkamp daarover. Maar de demissionair minister is vastberaden dat Nationale Monument er te laten komen. "Nu is het een tijdelijk monument, maar het is zaak dat er nu echt een definitief monument komt".

In deze video zie je wat er in Srebrenica gebeurde en welke rol Nederland speelde:

Een vrijwel leeg vakantiepark aan de Zeeuwse kust, midden in het hoogseizoen. Vanwege de grote brand op het park in Domburg zijn de vakantiehuizen tijdelijk niet bewoonbaar. Mensen die er verbleven zijn naar huis gestuurd en wie dit weekend zou aankomen, wordt afgebeld.

Bij de brand in het zwembadgebouw is ook de technische ruimte zwaar beschadigd geraakt. Als gevolg daarvan is er geen gas en geen (warm) water en elektriciteit op het park. Ook de riolering werkt niet.

Een bittere pil voor veel vakantiegangers. Zo ook voor een Belgische moeder die met vijf kinderen op het park verbleef. "We hebben superveel naar deze vakantie toegeleefd en er heel lang voor gespaard", vertelt ze ontdaan tegen Omroep Zeeland.

'Het zwemmen is over'

Campinggasten mogen blijven, maar kunnen geen gebruik maken van het zwembad. Tot grote teleurstelling van een jonge vakantieganger. "We zijn hier nog twee weken en het is balen dat we nu niet kunnen zwemmen", zegt hij. Ondanks dat hij de brand van dichtbij mee maakte, voelt hij zich wel veilig genoeg om op de camping te blijven.

Dat geldt ook voor een vader en zoon, die met hun gezin op de camping blijven staan. "Maar we zijn ons ervan bewust dat het zwemmen over is."

Een Belgische vakantieganger besluit al wel te vertrekken. Er kwam veel rook vrij bij de brand en "je weet ook niet of er giftige stoffen zijn vrijgekomen", zegt hij. "We hebben daarom toch maar besloten om alvast te vertrekken en niet meer te wachten."

Omboeken

Vakantiegangers die hun verblijf bij het vakantiepark in Domburg hadden geboekt, mogen omboeken naar een strandresort in Kamperland of Nieuwvliet-Bad in Zeeuws-Vlaanderen. "We bieden hun onze excuses aan voor het ongemak en hopen op hun begrip", schrijft Landal Greenparks bij het bericht.

De komende dagen maakt het vakantiepark in Domburg bekend wanneer het weer volledig open gaat.

Het NSC-Kamerlid Aant Jelle Soepboer geeft vroegtijdig zijn zetel op in de Tweede Kamer. Dit heeft hij aan de NOS laten weten. Hij stopt als Kamerlid, omdat hij bij de Tweede Kamerverkiezingen lijsttrekker wordt van de Fryske Nasjonale Partij.

Hij zegt dat het opgeven van zijn Kamerzetel is besloten in "goed wederzijds overleg". Zijn afscheid is pas in september, omdat de Tweede Kamer nu op vakantie is.

Soepboer had al eerder aangegeven niet terug te willen op de kandidatenlijst van NSC. Deze week maakte de Fryske Nasjonale Partij bekend dat ze Soepboer zien als "topkandidaat" om de verkiezingen mee in te gaan. De Friese partij doet voor het eerst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. Soepboer moet nog wel officieel gekozen worden door de leden.

Logisch

De partijtop van NSC was niet echt te spreken over de nieuwe ambities van hun Kamerlid, zo bleek vanmorgen uit de opmerkingen van NSC-minister Van Hijum bij inloop van de ministerraad. Hij wordt de opvolger van oprichter Omtzigt en zei "ervan opgekeken" te hebben dat Soepboer lijsttrekker wil worden van deze regionale partij. "Ik zou het logisch vinden als hij daaruit zijn consequenties trekt."

Soepboer had ook als zelfstandig Kamerlid door kunnen doorgaan. Een Kamerlid is namelijk op persoonlijke titel gekozen en een partij kan dan iemand niet van zijn plek krijgen. "Als ik iets heb geleerd het afgelopen anderhalf jaar is dat een goede verstandhouding in de politiek cruciaal is", aldus Soepboer. "Ik wil dit graag eerlijk en rechtuit doen, zowel voor NSC als FNP."

Soepboer was als eerder actief bij FNP. Vanaf 2018 zat hij in de gemeenteraad van Noardeast-Fryslân en van 2022 tot 2023 was hij daar wethouder. De partij wil meedoen in alle twintig kiesdistricten.

Tot voor kort waren ze voor China een belangrijk smeermiddel voor de economie, maar nu wil het land er snel van af: kleine, particuliere oliebedrijven. Ze overtreden te vaak de milieuregels, ondermijnen staatsbedrijven en werken met olie waar sancties voor gelden.

Bijna 90 procent van de olie die Iran in 2023 exporteerde, ging naar China. Een groot deel daarvan kwam terecht bij kleine, particuliere oliebedrijven. Door Amerikaanse sancties op olie kon China de Iraanse, evenals de Russische en Venezolaanse olie, voor een lage prijs importeren.

Dat bracht China tegelijkertijd diplomatiek in de knel met de Verenigde Staten. Zeker nu de spanningen met de VS oplopen, vormen deze bedrijven een steeds groter risico. En dus zoekt Peking naar oplossingen om de fabrieken te sluiten.

Privatisering

Tien jaar geleden besloot China de oliemarkt deels te openen voor particuliere spelers. Het idee was om de illegale oliehandel zo onder controle te krijgen en staatsbedrijven het vuur na aan de schenen te leggen. Die zouden dan efficiënter gaan werken en beter kunnen voorzien in de groeiende oliebehoefte van de Chinese industrie.

Kleine bedrijven konden voortaan een importvergunning voor ruwe olie krijgen. Het had het gewenste resultaat: binnen enkele jaren verwerkten de private raffinaderijen bijna een derde van alle olie in China.

Dat ze binnen zo'n korte tijd konden concurreren met Chinese staatsgiganten had alles te maken met het verdienmodel van de kleine spelers. Landen die hun olie niet kwijt konden aan grote importlanden zoals de VS, boden deze voor bodemprijzen aan. Daar maakten de kleine raffinaderijen in China gebruik van. Maar inmiddels zijn de private raffinaderijen eerder een probleem dan een oplossing voor de op een na grootste economie ter wereld.

Overproductie

Terwijl het aantal raffinaderijen in China de afgelopen jaren toenam, nam de vraag naar olie af. De opkomst van elektrische auto's, de uitbreiding van het openbaar vervoer, de toename van het gebruik van vloeibaar gas en verminderde bouwactiviteiten hebben geleid tot een kleinere behoefte.

Waar de staat tien jaar geleden de private oliebedrijven nodig had om de groeiende industrie van olie te voorzien, vormen ze nu een bedreiging voor de staatsbedrijven.

Daarnaast zijn de kleine bedrijven ook een bedreiging voor China's klimaatambities. China wil in 2060 klimaatneutraal zijn, maar veel kleine bedrijven kunnen investeringen in schone technologie niet betalen. En dus werken ze met verouderde installaties en technieken. Een van de grootste problemen is dat veel bedrijven brandstof produceren waarbij bij de verbranding te veel zwavel en fijnstof vrijkomen.

Ook ontbreekt het veel van de private raffinaderijen aan vergunningen. Zolang de fabrieken economische welvaart brachten, werd er door lokale overheden veel door de vingers gezien.

Maar van dat alles heeft Peking nu genoeg. Eerder dit jaar schrapte de overheid een reeks belastingvoordelen voor geïmporteerde brandstofproducten, met als gevolg dat veel kleine raffinaderijen hun capaciteit hebben moeten afbouwen of de deuren volledig hebben moeten sluiten.

Amerikaanse druk

Daarbovenop komt de gespannen relatie met de VS, dat China al jaren bekritiseert om het importeren van door hen gesanctioneerde olie. China heeft zelf geen sancties opgelegd aan olie uit Iran, Rusland of Venezuela, maar het legt druk op de toch al gespannen relatie met de Amerikanen.

Vorige maand sanctioneerde de VS voor het eerst twee raffinaderijen in China. Hoewel de VS geen brede economische sancties aan China oplegt, lijkt Peking zich te realiseren dat deze raffinaderijen China's diplomatieke relatie met de VS onnodig in gevaar brengen. Door deze raffinaderijen nu versneld te sluiten, probeert Peking een van de angels uit het handelsconflict met de VS te halen.

Het demissionaire kabinet wil gesloten jeugdzorginstellingen weer toestaan om jongeren die een gevaar vormen voor andere jeugdigen en medewerkers 's nachts in hun kamer op te sluiten. Daartoe wil het kabinet de jeugdwet aanpassen, want op dit moment is een zogenoemde nachtelijke kamerinsluiting wettelijk niet toegestaan.

Het voornemen staat in een brief die het kabinet naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Het gaat om jongeren van 12 jaar en ouder met ernstige problemen. Zij komen in zo'n gesloten instelling terecht na een besluit van de rechter. In Nederland gaat het om ruim 400 jongeren.

Onwerkbare situaties

Op 1 januari vorig jaar trad de Wet rechtspositie gesloten jeugdhulp in werking. De wet moet de rechtspositie van jongeren in een gesloten instelling verbeteren en vrijheidsbeperkende maatregelen terugschroeven. De opvang moet minder grootschalig worden en vanaf 2030 mogen er geen nieuwe jongeren meer bij komen.

De wet kwam er na een jarenlange discussie over de gevolgen van opsluiting in de gesloten jeugdzorg. Uit onderzoek bleek dat jongeren vaak getraumatiseerd uit de gesloten jeugdzorg komen. Sinds begin vorig jaar mogen zij daarom alleen onder zeer strenge voorwaarden worden opgesloten. Nachtelijke opsluiting op de eigen kamer is niet toegestaan.

Maar volgens het kabinet leidt dat tot onwerkbare situaties. "Het gaat dan om bedreigend en gewelddadig gedrag waardoor gevaarlijke situaties ontstaan, zoals seksueel grensoverschrijdend gedrag, afpersing of ronselen", staat in de Kamerbrief. Volgens het kabinet is het in dergelijke situaties "niet realistisch om te denken dat het altijd zonder vrijheidsbeperking kan". De gesloten jeugdzorginstellingen vroegen daarom om een wetswijziging.

'Schadelijk voor kinderen'

Het plan van het kabinet stuit op verzet van kinderrechtenorganisaties. "We weten dat separeren schadelijk is voor kinderen. En juist een eigen kamer moet veilig voelen", zegt een woordvoerder van Defence for Children in Trouw. De organisatie noemt de wijziging een stap terug.

Tegen de krant zegt Berdien Jager van Het Vergeten Kind, dat opkomt voor kwetsbare kinderen, dat het personeelstekort in de jeugdzorg een belangrijke oorzaak is van het probleem. "Als je op een groep van zes jongeren twee begeleiders hebt in plaats van een, dan heeft een van die twee de tijd om even twee uur te blijven zitten bij een jongere die het nodig heeft. Dan is het misschien niet nodig de kamerdeur op slot te draaien."

Terugtrekken op eigen verzoek

Het kabinet komt met nog een aanpassing aan de jeugdwet. Die heeft te maken met de eis voor een afzonderlijke en veilige ruimte waar jongeren volgens de wet op eigen verzoek moeten kunnen verblijven. Daar kunnen vooral de kleinschalige instellingen niet altijd aan voldoen, concludeert het kabinet. Daarom moeten de eisen die gesteld worden aan zo'n ruimte worden aangepast.

De twee aanpassingen zijn nodig omdat aanbieders van gesloten jeugdhulp er nog niet in geslaagd zijn aan de wet te voldoen. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd plaatste begin dit jaar zes instellingen onder verscherpt toezicht en drie instellingen moesten verbeteringen doorvoeren. De inspectie concludeerde dat de helft van de instellingen de kamerdeuren soms op slot doet en op elf van de veertien locaties van de instellingen de afzonderlijke ruimte niet voldoet aan de eisen uit de wet.

Het verscherpte toezicht van de inspectie is inmiddels beëindigd. Vanwege het kabinetsvoornemen toetst de inspectie niet opnieuw of jongeren worden opgesloten in hun kamer.

Na overleg met de instellingen en andere betrokken organisaties stelt het kabinet de twee genoemde wetswijzigingen voor. In september zal demissionair staatssecretaris Tielen van Jeugd, Preventie en Sport de brief met de aanpassingen met de Kamer bespreken. In een later stadium wordt de wetswijziging doorgevoerd.

In het centrum van Rotterdam zijn twee trams op elkaar gebotst bij op het Kruisplein. Daarbij raakten zeker acht mensen gewond.

Wat er precies is gebeurd, is nog niet duidelijk. "Wij zijn een onderzoek gestart naar hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren", laat vervoerder RET weten aan de regionale omroep Rijnmond.

Rond 08.00 uur reed een tram achterop een andere tram. Beide waren onderweg naar Rotterdam Centraal Station. De bestuurder van de achterste tram is aangehouden. Hij testte positief op drugs.

Tramverkeer stilgelegd

Na het ongeluk rukten vijf ambulances uit. De meeste gewonden konden ter plekke worden behandeld. Drie mensen zijn naar het ziekenhuis gebracht.

Een groot deel van de ochtend reden er minder trams in het centrum van Rotterdam. Tussen het Eendrachtsplein en Rotterdam Centraal lag het tramverkeer stil.

Justin Bieber heeft vandaag onaangekondigd een nieuw album uitgebracht. Het is voor het eerst in vier jaar tijd dat de 31-jarige Canadese zanger weer met nieuwe muziek komt.

Het album heet SWAG. In Los Angeles verscheen plotseling een video op grote schermen, waarin Bieber naast de titels van zijn nieuwe nummers te zien was.

De zanger kwam de laatste tijd vooral negatief in het nieuws wegens opvallende filmpjes en foto's die hij postte waarop hij verward leek en drugs te zien waren. Ook verscheen er een filmpje van hem op festival Coachella, waarna de geruchtenmolen bij fans ging draaien over mogelijk drugsgebruik.

De verrassing van het nieuwe album is daarmee een onverwacht element in een reeks opvallende acties.

SWAG

Het album van Bieber telt 21 nummers en is volgens hem geïnspireerd op zijn nieuwe rol als vader en echtgenoot. Afgelopen jaar kreeg hij met model, influencer en ondernemer Hailey Bieber een zoon, Jack Blues. Op het album staan nummers met titels als All I Can Take, Walking Away, Dadz Love en Forgiveness.

Ook bevat het een nummer genaamd Therapy Session, waarin hij lijkt in te gaan op de roddels rond zijn mentale gezondheid. Het nummer van ongeveer een minuut is een gesprek met iemand waarin Justin Bieber vertelt "dat hij het de laatste tijd wel moeilijk heeft met alles dat over hem gezegd wordt" en dat dat "echt zwaar op hem begint te drukken".

Later in het nummer adviseert zijn gesprekspartner hem om meer te roken, omdat hij zich daar beter door zou gaan voelen.

Problemen met bekendheid

Justin Bieber werd als 14-jarige ontdekt door zijn zangfilmpjes op YouTube. Zijn eerste EP My World werd een jaar later uitgebracht. Direct ging hij de wereld over en ervaarde grote roem.

De zanger heeft op Spotify 81,3 miljoen maandelijkse luisteraars. Ter vergelijking: Beyoncé heeft er 58,1 miljoen, The Rolling Stones hebben er 27,8 miljoen.

Die roem eiste in zijn carrière zijn tol, liet de zanger meermaals weten aan de buitenwereld. In 2021 bracht hij het nummer Lonely uit waarin hij refereerde aan de eenzaamheid in een leven waarin je al jong te maken krijgt met grote bekendheid.

Paparazzi

De zanger raakte meermaals in opspraak vanwege zijn gedrag en drank- en drugsgebruik. Zo werd hij gearresteerd voor rijden onder invloed en kwamen de geruchten de afgelopen periode tot een hoogtepunt na het filmpje op Coachella. Daarna postte Bieber zelf meermaals foto's op zijn Instagram met teksten waaruit volgens fans bleek dat het niet goed met hem ging.

Ook stapte hij recent op paparazzi op zijn privéterrein af en confronteerde hij hen met de vraag of ze hem met rust konden laten omdat hij gewoon zijn leven probeert te leiden. De roddelpers postte beelden van de confrontatie waarin een boze Bieber zei dat "jullie me niet begrijpen, anders zouden jullie niet zo voor me staan" en "het gaat niet goed met me als jullie dit zo blijven doen".