NOS Nieuws - Algemeen

De Amerikaanse president Donald Trump vindt "importheffing het mooiste woord in het woordenboek", en dat laat hij ook blijken. Hij zet importheffingen in om van alles voor elkaar te krijgen, van het stoppen van de instroom van drugs en migranten tot meer banen en spullen met een Made in the U.S.A.-sticker.

Wat is het nut van deze heffingen en wie betaalt uiteindelijk de rekening? Vijf vragen en antwoorden.

Wat is een importheffing?

Een importheffing, ofwel handelsbarrière of importtarief, is een belasting die bedrijven moeten betalen aan de overheid als ze goederen importeren uit een ander land.

In het geval van de nieuwe Amerikaanse importheffingen tegen Canada, Mexico en China moeten Amerikaanse bedrijven dus belasting en importheffingen betalen aan de Amerikaanse overheid. Het directe effect is hogere prijzen voor Amerikaanse bedrijven.

Waarom houdt Trump zich zo bezig met importheffingen?

De Amerikaanse president zet (het dreigement van) heffingen in om uiteenlopende zaken te bereiken. De nieuwe heffingen tegen China, Mexico en Canada moeten volgens hem ertoe leiden dat er minder fentanyl en migranten de VS binnenkomen uit die landen. Vanmiddag heeft Mexico - na een telefoongesprek tussen Trump en de Mexicaanse president Sheinbaum - een maand uitstel gekregen in ruil voor grensbewaking.

Trump wil ook importheffingen opleggen aan de EU. Naar eigen zeggen omdat "Europa de VS heel slecht heeft behandeld" en niet genoeg goederen uit Amerika heeft geïmporteerd. Importheffingen op Europese goederen moeten ervoor zorgen dat Europese producten duurder worden in de VS, waardoor de vraag naar Amerikaanse producten moet stijgen en er nieuwe fabrieken en banen zullen ontstaan in de VS.

Onder de streep moet dit ertoe leiden dat de handelsbalans tussen Europa en de VS verandert, aldus het Witte Huis. De VS importeert al jaren meer spullen uit de EU dan andersom, uitgedrukt in euro's. "Ze kopen onze agrarische producten niet, ze kopen onze auto's niet maar ze sturen wel massaal hun auto's onze kant op", zei Trump recent. De negatieve handelsbalans van de VS tegenover de EU omschrijft hij als "heel erg oneerlijk".

En gaat dit lukken?

Het korte antwoord volgens economen: nee.

In theorie zouden hogere prijzen op geïmporteerde goederen ervoor kunnen zorgen dat er meer vraag is naar Amerikaanse producten, zegt Lize Nauta, econoom bij de Rabobank. Maar in de praktijk komen onderdelen bij het maken van producten vaak uit zo veel verschillende landen dat het in principe onmogelijk is om alles uit eigen land te halen.

Nauta neemt chips of halfgeleiders als voorbeeld. "Taiwan kan heel goed en efficiënt bepaalde onderdelen produceren die de bedrijven in de VS en Europa kopen om chips te maken. Als Europese of Amerikaanse bedrijven die onderdelen zelf zouden gaan maken, zou het ontzettend duur worden. In principe onbetaalbaar."

Uit economisch oogpunt pakken importtarieven "voor niemand goed uit", zegt Nauta. Ze zorgen alleen maar voor hogere prijzen. Wat Trump wel doet, is handelstarieven gebruiken om aan de onderhandelingstafel te komen.

Wie betaalt de rekening?

Deskundigen zijn het erover eens dat de Amerikaanse consument die prijs zal moeten betalen. Dat zag je al tijdens Trumps eerste vier jaar in het Witte Huis, zegt Martijn Schippers. Hij is douane-expert en verbonden aan advieskantoor EY en de Erasmus Universiteit in Rotterdam. "Amerikaanse bedrijven die goederen importeren, kunnen die importheffingen aan iemand doorbelasten. En dat zullen ze doen: aan de Amerikaanse burgers, als ze nu iets kopen uit bijvoorbeeld Canada."

De redenatie dat handelstarieven leiden tot meer vraag naar Amerikaanse producten is volgens economen een heel versimpeld beeld. Toch gaat Trump hiermee door. Dat beleidsmakers niet alleen naar de economische logica kijken, is de nieuwe realiteit, volgens Nauta. "We weten dat protectionisme en importheffingen het alleen maar duurder maakt voor iedereen. Maar door de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne hebben we ook geleerd dat je heel erg kwetsbaar bent door mondiale toeleveringsketens. Het is een evenwichtsoefening."

Zitten we nu in een handelsoorlog?

In het geval van de VS versus Mexico, China en Canada is het antwoord ja. Kaja Kallas, de buitenlandchef van de EU, noemde het vandaag een trans-Atlantische handelsoorlog.

"Er is sprake van een handelsoorlog als een land hoge handelsbarrières oplegt aan een ander land om iets voor elkaar te krijgen, en het drukmiddel zorgt niet voor een onderhandeling maar dat de ander terugslaat", zegt Nauta. "En dat is wat we nu zien met de tegenbeweging van Canada." Voor Europa geldt dat nog niet.

In het noorden van Pakistan is op de eerste dag van het vaccinatieprogramma tegen polio een politieagent doodgeschoten. De moordaanslag was in Jamrud, bij de grens met Afghanistan. Het Franse persbureau AFP spreekt over twee schutters. Voor zover bekend zijn ze nog niet aangehouden.

Medische teams en agenten zijn in Pakistan vaak het doelwit van extremisten. Zij beweren dat de vaccinatiecampagne een westerse samenzwering is om Pakistaanse kinderen onvruchtbaar te maken. Het land heeft daarom duizenden agenten ingezet om vaccinatieteams te beschermen die nu langs de deuren gaan om kinderen in te enten.

De Pakistaanse premier Sharif heeft de aanval veroordeeld. Hij belooft dat de campagne doorgaat om "polio uit te roeien in het land". De campagne heeft als doel om in een week tijd ruim 44 miljoen kinderen onder de 5 jaar te vaccineren.

Polio is een zeer besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door het poliovirus. In Nederland komt polio niet meer voor, maar in Pakistan en buurland Afghanistan is de ziekte nooit weg geweest.

Vooral jonge kinderen worden getroffen. De meeste infecties verlopen zonder verschijnselen, maar polio kan verlammingen veroorzaken en dodelijk zijn.

Ruim 200 doden

Poliovaccinatiecampagnes in Pakistan gaan regelmatig gepaard met aanslagen. Sinds de jaren 90 zijn volgens de Pakistaanse autoriteiten meer dan 200 vaccinatiemedewerkers en agenten omgekomen.

In december vorig jaar explodeerde een bermbom naast een voertuig waar agenten in zaten die hulpverleners beschermden. Drie politieagenten kwamen hierbij om het leven. In augustus 2022 openden twee schutters het vuur op agenten die een vaccinatieteam begeleidde. Hierbij vielen twee doden. De vaccinatiemedewerkers bleven ongedeerd.

De Pakistaanse autoriteiten zeggen dat onder meer de Pakistaanse Taliban achter de aanvallen zitten.

In Duitsland heeft een 76-jarige man brand veroorzaakt in een trein omdat hij koffie wilde zetten met een meegebracht gasstelletje. Zijn medepassagiers wisten erger te voorkomen door aan de noodrem te trekken en het vuur te blussen.

De man zat gistermiddag in de trein van Hamburg naar Kiel, in het noorden van Duitsland. Onderweg pakte hij er een gasfornuis bij en zette dit op zijn koffer.

Het gasstel vatte vervolgens vlam en er ontstond veel rook in de trein, waarop medereizigers de politie alarmeerden. De passagiers trokken aan de noodrem en een van hen wist het vuur met een brandblusser uit te krijgen.

Rechtszaak

De trein reed door naar Neumünster. Daar stonden agenten op het perron de trein op te wachten.

De man hield brandwonden aan zijn actie over. Hij werd daarom met een ambulance naar het ziekenhuis gebracht.

Zijn koffer raakte zwaar beschadigd, net als de treinstoel waar hij had gezeten. De man hangt daarom ook nog een rechtszaak boven het hoofd voor het veroorzaken van de schade en brandstichting door nalatigheid.

Inwoners en bezoekers van Amsterdam kunnen vanaf vandaag een centraal nummer bellen met meldingen over mensen die verward gedrag vertonen. Het meldpunt moet de aanpak van verwarde mensen ondersteunen, ook doordat meldingen die eerder bleven liggen alsnog op te pakken.

"Vorig jaar waren er zeker zeven moordzaken waarbij mensen met onbegrepen gedrag betrokken waren", zegt René de Beukelaer, de Amsterdamse hoofdofficier van justitie. Het gaat volgens hem vaak om mensen die zorg mijden en zwerven door de stad.

Burgemeester Femke Halsema wijst op een tekort aan bemoeizorg, die eerder zorgbehoevenden kan benaderen. Maar ook op de groeiende toename van dakloosheid, die ook mensen treft met ernstige psychiatrische problematiek.

Medewerkers van de politie, GGD, ggz en woningbouwcorporaties werken op het stadhuis samen om meldingen te behandelen. De locatie geeft volgens Halsema aan "hoeveel voorrang de gemeente aan de meldingen geeft". Ze belooft dat mensen "nooit meer van het kastje naar de muur worden gestuurd".

Nuri Ö.

Het initiatief komt voort uit bewonersbijeenkomsten na ernstige incidenten met verwarde personen, zoals een dodelijke steekpartij in augustus 2023. Nuri Ö. stak zijn onderbuurman dood. Later kwam naar voren dat hulpinstanties geen zicht hadden op het overlastgevende en verwarde gedrag van Ö. Hoewel er meerdere meldingen waren gedaan over zijn gedrag bleven deze liggen omdat er geen overleg was tussen hulpinstanties.

Halsema zegt dat de gemeente met het nieuwe meldpunt "doet wat het kan", maar volgens haar is hulp van het Rijk hard nodig. Er zou te weinig geld zijn voor zorg voor mensen met ernstige psychiatrische problemen.

Capaciteit bij politie

Ook speelt het landelijke tekort aan politiemensen een rol. In een persgesprek op het stadhuis blikten Halsema, De Beukelaer en politiecommissaris Peter Holla (samen de 'driehoek') terug op een "zeer intensief jaar op het gebied van de openbare orde en veiligheid" en een tijd waarin "de maatschappelijke onvrede en onrust flink zijn toegenomen".

"2024 was een rumoerig jaar. Amsterdam stond vaak in de nationale en internationale aandacht", zei De Beukelaer. Hij wees op de opening van het Holocaustmuseum, de rellen na de voetbalwedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv en de vele demonstraties in de hoofdstad.

Hoewel de Amsterdamse politie vaker nodig is, kampte de eenheid vorig jaar met een onderbezetting van ruim 300 voltijdsbanen, wat ongeveer 6 procent is van het hele Amsterdamse politiebestand. Volgens de drie drukt dit tekort zwaar op opsporing en vervolging. Voor politie-inzet bij rellen en demonstraties worden bijvoorbeeld moordonderzoeken uitgesteld, zegt De Beukelaer.

Halsema heeft in december een brief aan de minister van Justitie en Veiligheid gestuurd met de vraag om de Amsterdamse politiecapaciteit te vergroten.

Explosies

De driehoek wil verder de jeugdcriminaliteit "intensief aanpakken". Burgemeester, politie en OM maken zich daarnaast zorgen over het groeiende aantal explosies, vanwege het gemak waarmee de bommen geplaatst worden en de impact ervan op de gemeenschap. In 2024 werden in Amsterdam 229 explosies in wijken geteld, vergeleken met 197 in 2023.

Veel van de daders zijn "zeer jong en worden geronseld in het stadscentrum", aldus De Beukelaer. Dit jaar gaan de autoriteiten door met campagne voeren om jeugdcriminaliteit te voorkomen.

De overname van het oer-Hollandse en 161 jaar oude chocoladebedrijf Droste gaat toch niet door. Voor de 27 medewerkers van het bedrijf is ontslag aangevraagd, schrijft Omroep Gelderland.

Het bedrijf leek vorig jaar nog van de ondergang gered. Het Belgische Pauwels Engineering - dat in 1997 ook de iconische Koetjesreep overnam - kondigde in augustus aan de Droste-fabriek in het Gelderse Vaassen over te willen nemen.

Afgelopen maand bleek dat de overname was stukgelopen. FNV-bestuurder Eric Brouwer zegt dat alle werknemers daar inmiddels over zijn geïnformeerd. De reden voor de mislukte overname is bij Brouwer niet bekend.

Droste kwam de afgelopen jaren in grote problemen. Door de coronapandemie stortte de export van Droste-chocolade in en viel ook de voor het bedrijf belangrijke verkoop van chocola in bijvoorbeeld vliegtuigen en op luchthavens weg. Ook de energiecrisis en het stijgen van de cacaoprijzen brachten het bedrijf in moeilijkheden.

Wat er met het merk Droste gaat gebeuren, is nog niet duidelijk. De advocaat van het bedrijf was niet bereikbaar.

De handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en Mexico is afgewend, voorlopig. De Amerikaanse president Donald Trump zegt dat hij de aangekondigde importheffingen tegen Mexico met een maand uitstelt. In ruil daarvoor levert Mexico 10.000 militairen die de gedeelde grens gaan bewaken. De Mexicaanse president Claudia Sheinbaum heeft de deal bevestigd.

"De militairen zullen specifiek aangewezen worden om te stroom van fentanyl en illegale migranten naar ons land te stoppen", schrijft Trump op sociale media. Fentanyl is een zeer sterke pijnstiller die in zowel Mexico als de VS tot grote verslavingsproblematiek leidt.

Trump meldt verder dat de VS de onderhandelingen met Mexico komende maand voortzet.

Zaterdag kondigde Trump importheffingen aan voor Canada, Mexico en China. Het ging om heffingen van 25 procent voor producten uit Canada en Mexico. Voor olie en gas uit Canada gaat een heffing van 10 procent gelden.

De reacties uit Canada en Mexico waren fel. De noorderbuur van de VS kondigde direct ook een invoerheffing van 25 procent aan. Ook Mexico liet weten terug te zullen slaan met heffingen.

Toch blijft het voorlopig bij woorden. Na een lang gesprek tussen beide presidenten sloten Mexico en de VS een overeenkomst. "We spraken over onze gezamenlijke belangen", zei Sheinbaum. Ze beloofde Trump te helpen met het tegenhouden van migranten en drugs richting de VS. "We vroegen de VS om ons land te helpen met het tegengaan van wapensmokkel. Daar ging hij mee akkoord." Mexicaanse bendes zijn volgens haar afhankelijk van wapens die vanuit de VS naar Mexico komen.

Ook het dreigende Amerikaanse handelsconflict met Canada kan nog worden afgewend. Trump kondigde aan later vandaag met de Canadese premier Trudeau te zullen bellen.

De Mexicaanse president Sheinbaum bevestigt de overeenkomst met Trump:

Twee 15-jarige jongens uit Boxmeer en Oploo zijn opgepakt voor brandstichting bij een transportbedrijf in Oss. Begin december gingen bij een grote brand op het terrein vier vrachtwagens in vlammen op. De schade loopt in de tonnen.

De politie houdt er rekening mee dat de twee minderjarige verdachten door iemand anders geronseld zijn om de brand aan te steken. Meer aanhoudingen in deze zaak worden daarom niet uitgesloten, meldt Omroep Brabant.

Op 1 december rond 01.30 uur brak er bij het transportbedrijf een grote brand uit. De brandweer kon niet voorkomen dat daarbij vier vrachtwagens en een trailer verloren gingen. Ook een naastgelegen loods en enkele vrachtwagens die binnen stonden, raakten beschadigd.

Camerabeelden

In een gebouw naast de brandende vrachtwagens lagen mensen te slapen. Niemand raakte gewond.

De politie ging er al snel van uit dat de brand was aangestoken. Op camerabeelden was te zien dat twee mensen van het terrein liepen, vlak nadat de brand was uitgebroken. Het is nog niet duidelijk waarom er brand werd gesticht bij het bedrijf.

De Griekse premier Mitsotakis roept mensen op het eiland Santorini op om kalm te blijven. Sinds dit weekend komen er aanhoudend aardbevingen voor en veel mensen proberen van het eiland af te komen.

Bewoners van Santorini kregen aan het eind van de ochtend een waarschuwing op hun telefoon. Ze moeten rekening houden met aardverschuivingen die ontstaan door de bevingen. Ook mogen mensen niet meer bij de oude havens op het eiland komen. Er zijn daar veel hoge rotspartijen, waar stenen naar beneden kunnen komen.

Veerboten en vluchten vol

Volgens de burgemeester van Santorini is er geen sprake van een massale uittocht, en is er geen reden tot paniek. Toch willen inwoners en toeristen het zekere voor het onzekere nemen. Veel bewoners hebben de nacht buiten doorgebracht. Alle veerboten vanaf het eiland zitten inmiddels vol. Er zijn ook extra vluchten naar Athene ingelast, waar vrijwel niemand meer bij kan.

Ook op eilanden in de buurt worden mensen gewaarschuwd en zijn scholen gesloten. De Griekse autoriteiten hebben reddingseenheden naar het gebied gestuurd.

Er zijn tenten opgezet om reddingswerkers in onder te brengen:

De omgeving van het Griekse eiland werd afgelopen weekend getroffen door ongeveer 200 lichte bevingen, soms met tussenpozen van maar 10 minuten. Ook vanochtend zijn er weer aardbevingen geweest. Eén daarvan had een kracht van 4,7 en werd tot in de hoofdstad Athene gevoeld.

De intensiteit van de bevingen neemt nog niet af. Seismologen houden nog steeds rekening met een grotere beving, waar kleinere bevingen een voorbode van kunnen zijn.

Op Santorini wonen zo'n 15.000 mensen. Het gebied is een populaire toeristische bestemming, maar op het moment is het laagseizoen. De schatting is dat er tussen 1000 en 2000 toeristen op Santorini zijn.

Regisseur Christophe Ruggia is in Frankrijk veroordeeld tot vier jaar cel voor het seksueel misbruiken van actrice Adèle Haenel. Hij misbruikte haar tijdens filmopnames in 2001. Haenel was toen 12 jaar oud, Ruggia was 36.

Ruggia hoeft niet de cel in, maar mag twee jaar van zijn straf thuis uitzitten met een enkelband. De andere twee zijn voorwaardelijk opgelegd. Ook moet hij Haenel 35.000 euro betalen aan schadevergoedingen, onder meer als tegemoetkoming voor jarenlange psychologische hulp.

In 2019 beschuldigde Haenel Ruggia van aanranding tijdens de opnames van Les Diables, waarin ze de hoofdrol speelde. Tegen onderzoekers zei Haenel dat ze tussen haar twaalfde en vijftiende regelmatig naar het huis van Ruggia ging. Hier voelde hij tussen haar benen en streelde hij haar borst. Volgens de actrice had het gedrag van Ruggia invloed op haar schoolwerk en kreeg ze suïcidale gedachten.

Ruggia zelf heeft de beschuldigingen altijd ontkend.

De 35-jarige Haenel, die vooral bekend is van de film Portrait de la jeune fille en feu (2019) maakte bijna twee jaar geleden bekend te stoppen met acteren. Dat deed ze uit protest tegen het uitsluiten van vrouwen die zich uitspreken over seksuele misstanden in de filmwereld.

De zaak tegen Ruggia (60) wordt gezien als de eerste grote MeToo-zaak in Frankrijk. De rechter oordeelde vandaag dat Ruggia misbruik maakte van zijn positie als regisseur.

Ruggia heeft al aangegeven in beroep te gaan tegen de uitspraak.

Schapen of kalveren mogen niet meer gecastreerd of gecoupeerd worden met een elastiek, zegt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Bij deze methode wordt een elastiek gebruikt dat een lichaamsdeel afknelt totdat het afsterft.

Couperen, het verwijderen van de oren of staart bij een dier, of castreren via deze methode leidt volgens nieuw wetenschappelijk onderzoek zelfs met verdovende middelen tot langdurige pijn. Toezichthouder NVWA noemt een chirurgische ingreep door een dierenarts een diervriendelijker alternatief.

Preventief couperen

Het couperen van de staarten van schapen is bij bijna alle rassen al verboden. Alleen bij de rassen Suffolk, Hampshire Down en Clun Forrest kiezen schapenhouders er soms voor om de staarten te verwijderen. Deze rassen hebben namelijk een groter risico om de pijnlijke huidziekte myiasis op te lopen.

Tot 1 januari 2028 mogen de staarten van deze schapenrassen alleen nog maar chirurgisch preventief gecoupeerd worden. Volgens de NVWA zijn er ook nog andere maatregelen die schapenhouders kunnen treffen om myiasis tegen te gaan.

Het couperen van de oren en staarten bij andere dieren zoals varkens is in Nederland verboden. Alleen wanneer het medisch nodig is, mag een dierenarts dat doen.

Correspondent Daisy Mohr reisde een week door Syrië. Ze zag met eigen ogen hoe het land verandert, nu het regime van Assad is gevallen en HTS de macht over heeft genomen. In podcast De Dag vertelt ze over haar reis.

Zo zag Mohr in Idlib hoe HTS-gebied er al jaren uitziet. Glimmende winkelcentra en gesluierde vrouwen. Een groot contrast met de verwoesting in andere delen van Syrië. De Syriërs hebben veel meegemaakt, vertellen ze aan Daisy, maar laten ook enorme veerkracht zien.

Reageren? Mail naar dedag@nos.nl.

Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek

Redactie: Anouk Kantelberg

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

NOS Amerika Kiest: iedere week praten de correspondenten van Bureau Washington je bij over het laatste nieuws rond de presidentsverkiezingen.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

Tweede Kamerlid Lilian Helder van de BoerBurgerBeweging (BBB) geeft binnenkort haar zetel op. Dat zei ze tijdens een debat van de commissie Justitie en Veiligheid.

In een toelichting na het debat zei Helder dat de samenwerking met andere BBB-politici slecht ging. Zo maakten die volgens haar geen gebruik van haar parlementaire ervaring. Ook is ze niet bij de onderhandelingen over het hoofdlijnenakkoord betrokken. Ze heeft dat akkoord dan ook nooit ondertekend.

Helder zegt dat afspraken niet zijn nagekomen en de meningsverschillen vanaf dag één onoverbrugbaar waren. "De verhoudingen zijn slecht. Ik voel mij geen deel van de fractie."

BBB zegt zich niet in dit beeld te herkennen. "We hebben het hoofdlijnenakkoord voorgelegd aan de fractie en daar heeft iedereen zijn mening kunnen geven", zegt Kamerlid Henk Vermeer. "Vervolgens zijn we tot conclusie gekomen dat we achter het akkoord konden staan."

Dat partijleider Van der Plas een deel van haar justitie-portefeuille bij een andere collega onderbracht, lijkt voor Helder de druppel te zijn geweest.

Overheen gewalst

BBB-leider Caroline van der Plas zei in een eerste reactie niets te weten van Helders vertrek. Helder heeft haar vooraf niet op de hoogte gesteld.

"Ik vond dat ik wel recht had op mijn eigen moment", zegt Helder daarover. "Zij had ook aan mijn gevoelens kunnen denken, maar daar heeft ze ook zes keer overheen gewalst."

Een paar collega-Kamerleden in de zaal waren zichtbaar verbaasd toen Helder het nieuws bekendmaakte:

Helder kwam in 2010 in de Tweede Kamer, toen nog voor de PVV. In 2023 zei ze zich "om persoonlijke en inhoudelijke redenen" niet meer verkiesbaar te stellen voor de partij van Geert Wilders.

Ze stapte daarna over naar de BBB en kwam voor die partij in de Tweede Kamer.

Martin Oostenbrink volgt Helder op

Helder verlaat dus na bijna vijftien jaar het Binnenhof. Ze vindt het werk in die tijd erg veranderd.

"De Kamer is van medewetgever een motiemachine geworden", zegt ze daarover. "Vroeger gingen we tot 's avonds laat door met wetgevingsoverleggen. Nu zijn we heel veel aan het stemmen over moties. Het is de waan van de dag geworden."

Helder gaat pas weg als haar vervanger kan beginnen. De eerstvolgende op de BBB-lijst is eigenlijk Nicki Pouw-Verweij, alleen is zij volgens de BBB niet beschikbaar. Daarom zal Martin Oostenbrink, een arbeidsmarktdeskundige uit Voorburg, Helder opvolgen.

De Efteling heeft in nieuwe parkregels een demonstratieverbod vastgelegd. Het anderzijds 'uiten van (levensbeschouwelijke of politieke) overtuigingen' is ook niet toegestaan. Bij een vermoeden daarvan door parkmedewerkers, mag een bezoeker de toegang tot het attractiepark worden ontzegd.

De regels zijn onlangs toegevoegd aan het parkreglement van de Efteling, vertelt een woordvoerder. "Eigenlijk deden we dit al", zegt hij. "Maar nu hebben we het vastgelegd ter verduidelijking, en om naar te verwijzen als het nodig is." Het park moet geen podium zijn voor maatschappelijke discussies, aldus de woordvoerder. "Dat past niet in de belevingswereld."

Extra alert

Afgelopen september werd een vriendengroep niet binnengelaten in het park, omdat de bewaking vermoedde dat zij daar waren om te demonstreren. Op diezelfde dag vierde oliegigant Total Energies namelijk een jubileum in de Efteling, waardoor de beveiliging extra alert was op actievoerders.

Beveiligers vonden een waterfles met stickers van Milieudefensie en Free Palestine erop geplakt. De groep werd daarop gevraagd te vertrekken. Naar eigen zeggen waren de vrienden, hoewel ze "weleens demonstreren", gewoon een dagje naar de Efteling. Ze hadden dat uitje gepland voor hun chronisch zieke vriendin, zeiden ze tegen Omroep Brabant.

Een woordvoerder van de Efteling zei dat het gedrag van een persoon in de groep opviel bij de beveiligers. "Toen ook nog een button werd gevonden van een partij die bekendstaat om milieu-activisme, is uit voorzorg gehandeld." De tickets en reiskosten van de groep zijn vergoed door de Efteling. "En ze zijn zeker welkom om hun dagje in te halen."

Niet dagelijks

De woordvoerder benadrukt nu dat dit soort gebeurtenissen niet dagelijks voorkomen in het park. "Maar het onderwerp speelt al langer, overal in het land vinden demonstraties plaats. Daarom hebben we intern gesprekken gevoerd over wat wij doen als dat bij ons gebeurt."

De breuk in de onderzeese kabel tussen Zweden en Letland die vorige maand ontstond, komt niet door sabotage. Dat meldt de Zweedse openbaar aanklager Mats Ljungqvist in een persverklaring. De breuk in de glasvezelkabel tussen het Zweedse eiland Gotland en Letland is het gevolg van "een combinatie van slecht weer, gebrekkig materieel en gebrekkige zeevaartkunde" van de bemanning, aldus Ljungqvist.

Toen de breuk ontdekt werd, op 26 januari, rees de verdenking al snel dat de kabel met opzet was beschadigd door de bemanning van het schip Vezhen, dat onder Maltese vlag vaart en dagen eerder was vertrokken vanuit de Russische haven Oest-Loega. De Vezhen werd in beslag genomen door de Zweden, en de bemanning werd daarna verhoord.

Uit het onderzoek is gebleken dat de Vezhen wel de schade heeft veroorzaakt, maar dat dat niet opzettelijk is gebeurd. Het schip en de bemanning zijn daarom weer vrij om te vertrekken uit Zweden.

Schaduwvloot

De breuk vorige maand volgde op een reeks incidenten van breuken van datakabels op de bodem van de Oostzee. Zo raakte eind december een onderzeese kabel in de Oostzee tussen Estland en Finland beschadigd. Het anker van schip Eagle S zou die schade hebben veroorzaakt.

Dat schip behoort tot de zogenoemde Russische schaduwvloot. Tot die vloot behoren honderden verouderde tankers die sancties ontwijken en ervoor zorgen dat er olie-inkomsten het land binnenstromen. Eagle S voer waarschijnlijk ook enkele uren boven een telecommunicatiekabel in de Noordzee boven de Waddeneilanden.

Eerder deze maand begon in het gebied een NAVO-missie met als doel om "verbeterde bewaking en afschrikking" te bieden in de Oostzee. Het Nederlandse marineschip Zr. Ms. Tromp is ook in de Oostzee en heeft de leiding over een groep schepen van NAVO-landen.

Hoe worden onderzeese kabels bedreigd, en hoe kunnen ze beschermd worden? Een korte uitleg:

Zeker negentien mensen zijn om het leven gekomen bij de ontploffing van een autobom in het noorden van Syrië. Het is de zevende keer in ruim een maand dat een bom afgaat in een auto, en de dodelijkste sinds de val van het regime-Assad.

Achttien van de slachtoffers waren vrouw, volgens hulpdiensten. Zij waren landarbeiders. Het voertuig stond langs de weg geparkeerd, vertelt een getuige aan Reuters. Ook de vijftien gewonden zijn allemaal vrouwen. De verwachting is dat het dodental nog oploopt.

Onrustig in Noord-Syrië

De ontploffing was bij de stad Manbij in het noorden van Syrië, en is nog door niemand opgeëist. Zaterdag ging in deze buurt ook al een bom af in een auto. Toen kwamen vier mensen om het leven en raakten negen mensen gewond. Onder de gewonden waren meerdere kinderen.

Het is erg onrustig in het noorden van Syrië. Manbij is tijdens de oorlog meerdere keren in andere handen gekomen. Ook na de val van Assad, begin december, is er nog zwaar gevochten. Koerdische milities strijden om het gebied met pro-Turkse groeperingen.

Bij een bomaanslag op een appartementencomplex in Moskou is een separatistenleider uit de Oekraïense regio Donetsk omgekomen. Dat melden Russische staatspersbureaus en Telegramkanalen. Bij de explosie kwam ook een van zijn bodyguards om het leven, drie anderen raakten gewond.

De verantwoordelijkheid voor de aanslag is nog niet opgeëist, maar een soortgelijke eerdere aanslag op een Russische generaal werd vorig jaar geclaimd door Oekraïne.

Volgens de Russische persbureaus RIA en TASS, beide gecontroleerd door de overheid, ging er een bom af in de lobby van het dure appartementencomplex De Scharlaken Zeilen aan de oever van de Moskva-rivier. Dat gebeurde toen de paramilitaire leider Armen Sarkisjan binnenkwam met zijn bodyguards. Het complex ligt op zo'n 12 kilometer van het Kremlin.

Bekijk hier de beelden van na de explosie:

Opsporingsdiensten hebben het tegen de persbureaus over een "doelgerichte moordpoging" op Sarkisjan. Hij werd zwaargewond naar een ziekenhuis vervoerd, waar hij overleed. Op beelden verspreid door het Telegramkanaal Baza, dat goede contacten heeft met Russische inlichtingendiensten, is te zien dat de lobby van het gebouw grotendeels verwoest is.

Maffiabaas

Sarkisjan werd in december vorig jaar door de Oekraïense veiligheidsdienst SBOe bestempeld als 'maffiabaas', en officieel in verdenking gesteld van het leiden en financieren van illegale strijdgroepen in Donetsk. Die Oekraïense regio is sinds 2014 grotendeels in handen van pro-Russische milities. Sarkisjan staat bekend als de oprichter van het Arbat-bataljon, een militie die aan Russische zijde vecht in Oekraïne.

In een soortgelijke bomaanslag werd vorig jaar de hoge Russische generaal Igor Kirillov gedood: hij werd door de SBOe verantwoordelijk voor aanvallen met chemische wapens op Oekraïense militairen. De SBOe eiste later de explosie in een Moskouse buitenwijk op.

Brand bij gas- en olie-installaties

Bij een Oekraïense drone-aanval op Russische energie-installaties zou er afgelopen nacht op meerdere plekken brand zijn uitgebroken, melden zowel Russische als Oekraïense bronnen. In de zuidelijke regio Volgograd zorgde een neergeschoten drone volgens de gouverneur voor brand bij een olieraffinaderij, al zei hij er niet bij welke dat is. Volgens Telegramkanaal Baza werden er in dezelfde regio explosies gehoord bij een olieraffinaderij van Lukoil, met een capaciteit van zo'n 300.000 vaten olie per dag de grootste in zuidelijk Rusland.

In de nabijgelegen regio Astrachan werd een gasinstallatie van de energiegigant Gazprom volgens de regionale gouverneur getroffen door drones, waardoor brand uitbrak.

Het is zowel in Volgograd als Astrachan onduidelijk hoe groot de schade precies is. Op beelden via sociale media vanuit Astrachan is wel een flinke vuurzee te zien. Volgens het Oekraïense leger zijn beide installaties een legitiem doelwit, omdat ze brandstof leveren aan het Russische leger.

Kickbokser Badr Hari is opgepakt op verdenking van mishandeling van zijn ex-vriendin, schrijft het AD. De politie kan desgevraagd niet bevestigen dat Hari is opgepakt.

Wel bevestigt een woordvoerder dat gisteren een 40-jarige Amsterdammer is aangehouden op verdenking van mishandeling. Volgens de krant is Hari niet op heterdaad betrapt.

Eerder veroordeeld

De kickbokser is eerder veroordeeld voor een aantal geweldsmisdrijven in het Amsterdamse uitgaansleven. In de strafzaak uit 2012 ging het om meerdere aanklachten tegen Hari: zeven mishandelingen, het aanrijden van een voetganger op de Albert Cuypstraat in Amsterdam en het vernielen van de huisraad van zijn ex-vriendin. Het AD meldt dat het nu om een andere ex-vriendin gaat.

Vanwege de zware mishandeling van Koen Everink kreeg hij een gevangenisstraf. De zakenman werd op een feest in elkaar geslagen. Dat gebeurde tijdens Sensation White in de Amsterdam Arena. Een andere aanklacht ging om een poging tot zware mishandeling van een bezoeker van de club Jimmy Woo.

Hari werd uiteindelijk veroordeeld tot een gevangenisstraf van twee jaar, waarvan tien maanden voorwaardelijk. In 2017 meldde hij zich om die straf uit te zitten. Naast de celstraf moest Hari drie van zijn slachtoffers geld betalen.

Hij werd niet voor alle aanklachten veroordeeld. Het hof vond bewezen dat Hari in 2011 en 2012 vijf keer geweld tegen iemand heeft gebruikt in Amsterdamse uitgaansgelegenheden.

Het zalencentrum in Rotterdam waar afgelopen weekend een schietpartij plaatsvond, is voor twee weken gesloten door burgemeester Carola Schouten. Bij het incident raakten twee mensen zwaargewond.

De schietpartij gebeurde in de nacht van zaterdag op zondag. Er werden meerdere schoten gelost en op straat werden kogelhulzen gevonden, schrijft Rijnmond. De twee slachtoffers werden met spoed naar het ziekenhuis vervoerd. Het is onbekend hoe het nu met hen gaat.

Het pand is gesloten om de rust in de buurt terug te krijgen, zegt een woordvoerder van de gemeente Rotterdam.

Aangehouden

Er zijn twee mannen opgepakt; een 43-jarige Amsterdammer en een 46-jarige Rotterdammer. De politie onderzoekt nog wat hun rol was. Het is niet bekend of de verdachten nog vastzitten.

Bart De Wever (54) is de nieuwe premier van België. De Vlaamse nationalist werd vanochtend, samen met de andere leden van het nieuwe kabinet, door de Belgische koning Filip beëdigd.

Bekijk hier het moment van de eedaflegging:

Dit weekend gingen de leden van de vijf regeringspartijen akkoord met de regeringsdeelname. Het gaat naast de Vlaams-nationalistische N-VA van De Wever om het sociaaldemocratische Vooruit, de Franstalige liberale partij MR en het christendemocratische van CD&V (Vlaanderen) en Les Engagés (Wallonië).

De vijf partijen leveren allemaal een vicepremier. Opvallend is dat er geen enkele vrouw wordt benoemd tot vicepremier. In de regering zijn vrouwen flink in de minderheid: vier van de vijftien bewindslieden zijn vrouw.

De nieuwe regering wordt de Arizona-coalitie genoemd, omdat de kleuren van de partijen doen denken aan die van de vlag van de gelijknamige Amerikaanse staat. Aan de vorming van het Belgische kabinet gingen lange onderhandelingen vooraf: zeven maanden geleden gingen de Belgen naar de stembus.

Het belooft een drukke dag te worden voor De Wever, meldt de VRT. Direct na de beëdiging heeft de Vlaming een gesprek met zijn voorganger Alexander De Croo. Vervolgens is hij om 11.00 uur bij de Europese defensietop in Brussel en spreekt hij daar met NAVO-chef Mark Rutte en later met de Britse premier Keir Starmer.

Op scholen in het primair en voortgezet onderwijs nemen meldingen van pesten en fysiek geweld toe. Dat blijkt uit cijfers van de Inspectie van het Onderwijs, die zich vooral zorgen maakt over de ernst van de meldingen.

In het schooljaar 2023-2024 registreerde de inspectie in totaal 2317 nieuwe gevallen van psychisch, fysiek of seksueel geweld. Dat is een toename van 165 vergeleken met het jaar ervoor en 574 meer ten opzichte van het schooljaar 2021-2022.

Het baart Rogier Oet, directeur toezicht van de Onderwijsinspectie, grote zorgen. Niet alleen omdat er nog nooit zo veel meldingen zijn binnengekomen, maar ook omdat de incidenten ernstiger lijken te worden.

Messen

Bijvoorbeeld bij pesten, een vorm van psychisch geweld. Ruim de helft van de meldingen ging afgelopen jaar over ernstig en langdurig pesten. "We zien vaker dat kinderen al jarenlang gepest worden. Met name het langdurige aspect baart ons zorgen. Dan wordt de impact nog groter."

Ook ziet de inspectie dat jongeren vaker overgaan tot geweld, of het dreigen daarmee. "In ruim 600 gevallen was er sprake van geweld", zegt Oet. "Het gaat dan over dreigen met messen, maar ook fysiek geweld. Soms met langdurig en blijvend letsel tot gevolg."

24 uur per dag

Scholen worstelen met het feit dat pesten vaak onzichtbaar is. "Het gebeurt soms in de klas, maar vaak daarbuiten. En vooral online is het een hardnekkig issue. Daar gaat het 24 uur per dag door."

Toch kunnen scholen wel iets doen, denkt Oet. "Bespreek in de klas wat het doet, wat de consequenties zijn. Zorgen voor een goede sfeer in de klas en een goede groepsdynamiek is erg belangrijk. Zo kan je het mogelijk voorkomen. Maar als het dan toch aan de orde is, dan zal je stappen moeten zetten als school."

De Onderwijsinspectie beseft dat een toename van meldingen niet per definitie betekent dat het geweld ook toeneemt. En een afname van meldingen, zoals er was op het gebied van meldingen van seksueel geweld, is ook niet zonder meer positief. Hoewel het totale aantal lager was dan voorheen, waren er meer gevallen waarbij de mogelijke dader een professional was, zoals een leraar of een andere medewerker van een school.

Oet: "We zijn allereerst blij dat mensen ons weten te vinden, dan kunnen we ook helpen. Het wordt meer bespreekbaar denk ik, en dat is belangrijk. De consequenties zijn zó groot. Het kan levens verwoesten. Allemaal redenen om dit heel serieus te nemen."