NOS Nieuws - Algemeen

Premier Schoof was zaterdag nog helder: Nederland zal welwillend kijken naar deelname aan een troepenmacht om Oekraïne na een akkoord te beschermen tegen Rusland. Maar twee dagen later is de kans dat er daadwerkelijk Nederlandse militairen die kant op gaan een stuk kleiner. Reden: de PVV van Wilders dreigt het te blokkeren.

Met een bericht op X creëerde Wilders vandaag een nieuw potentieel conflict in de coalitie. "Nederland zit al in veel missies en we moeten ons eigen grondgebied beschermen", schreef hij. De Oekraïense mannen die nu als vluchteling in Nederland zijn, moeten maar terug naar hun eigen land om voor veiligheid te zorgen. Niet de Nederlandse militairen, vindt de PVV.

Het gebeurt wel vaker dat partijen in de Tweede Kamer tegen Nederlandse deelname aan internationale missies stemmen. Maar omdat een meerderheid voorstemt, gaan de militairen dan toch op pad. Maar de PVV is nu veruit de grootste fractie in de Kamer. Nederlandse militairen op een potentieel gevaarlijke missie sturen zonder steun van de grootste partij lijkt ondenkbaar.

Bronnen binnen de coalitie zeggen dat Wilders zijn bericht niet van tevoren had besproken met zijn coalitiepartners. VVD en NSC zijn onderdeel van een Kamermeerderheid die eerder een motie steunde om "constructief" te kijken naar een naoorlogse vredesmacht voor Oekraïne.

Premier Schoof, vandaag in Parijs bij het spoedoverleg over de toekomst van Oekraïne, benadrukte nog een keer dat Europa bereid moet zijn om veiligheidsgaranties te geven aan Oekraïne. "Als dat betekent dat er Europese troepen nodig zijn, dan vind ik dat Nederland minimaal het gesprek moet aangaan. Dat niet doen zou onverstandig zijn. Dan onderschatten we de risico's die er zijn voor Europa en de belangen die Nederland heeft."

Morgen debatteert de Tweede Kamer over de situatie rond Oekraïne en de manier waarop de nieuwe Amerikaanse president Trump een einde probeert te maken aan de oorlog met Rusland. Sommige partijen zullen duidelijk maken dat ze Nederlandse troepen willen inzetten om na onderhandelingen de vrede te bewaren.

"Mocht er een vredesakkoord komen, dan moet Europa ook bereid zijn om die vrede te bewaken", zegt D66-leider Jetten. "Dan zal de hele EU, ook Nederland, daar een bijdrage aan moeten leveren." Dat Wilders dat wil blokkeren, noemt Jetten "dansen naar de pijpen van Trump en Poetin".

Srebrenica

Partijen als GroenLinks-PvdA en BBB zijn voorzichtiger, maar sluiten zeker niet uit dat er Nederlandse militairen onderdeel gaan uitmaken van de beschermingsmacht. Voorman Timmermans van de grootste oppositiepartij vindt dat er eerst nog veel vragen beantwoord moeten worden, bijvoorbeeld over het mandaat dat de militairen krijgen en welke landen er meedoen.

"Als al die vragen beantwoord worden op een wijze die tevredenstellend is, dan zijn wij niet tegen", zegt Timmermans. Kamerlid Vermeer van BBB hamert ook op meer duidelijkheid over het mandaat: "We hebben natuurlijk in Srebrenica gezien dat als dat niet van tevoren helder is, dat je dan je eigen mensen in gevaar kunt brengen."

Coalitiepartijen VVD en NSC beraden zich nog op een standpunt, maar hebben dus eerder wel uitgesproken dat ze het sturen van troepen niet uitsluiten. Datzelfde geldt voor oppositiepartijen als het CDA en Volt. De SP is bang dat het sturen van troepen juist tot escalatie van het conflict zal leiden en is dus tegen.

Het had een plek moeten worden waar niemand wil zijn. Op een eiland in de Oder wilde de Oost-Duitse deelstaat Brandenburg een 'vertrekcentrum' voor uitgeprocedeerde asielzoekers bouwen. Tegen de grens met Polen, bij een verlaten en vervallen militaire kazerne.

Het zou gaan om simpele containers met plek voor 200 tot 250 mensen, met eetruimtes en wat sportvoorzieningen. Werken mochten ze niet, want de vreemdelingen moeten aangemoedigd worden te vertrekken.

Maar de bevolking kwam in verzet, organiseerde protesten en zocht de media op. De zorgen waren immens, zegt dorpsvertegenwoordiger Wolfgang Henschel tijdens een rondleiding over het terrein. "Het zou gaan om 200 mannen, zonder hek eromheen." Dat zou leiden tot overlast, denkt een andere omwonende: "Ze hebben immers niets meer te verliezen."

Uiteindelijk ging de Brandenburgse SPD-minister door het stof: zij veegde het plan voor een 'Alcatraz aan de Oder' van tafel. Er moet gezocht worden naar een andere locatie. Voor het idee klinkt brede steun, maar niemand wil zo'n centrum 'in de achtertuin'.

Goed idee, maar niet hier

Het laat zien hoe ingewikkeld het is om de voorgenomen, strengere asielkoers uit te voeren. Naar aanleiding van aanslagen gepleegd door vluchtelingen werden rechten van asielzoekers ingeperkt, grenscontroles ingevoerd en werd er meer werk gemaakt van het uitzetten van illegale migranten.

Zo'n Abschiebezentrum (deportatiecentrum) is daar onderdeel van. Het moet voorkomen dat uitgeprocedeerde asielzoekers van de radar verdwijnen. Het gaat om een sobere opvang voor vluchtelingen wier asielaanvraag is afgewezen, maar die niet kunnen worden uitgewezen. De opvang moet zó onaangenaam zijn dat mensen misschien wel uit zichzelf vertrekken.

Ook oppositiepartij CDU/CSU is voorstander van zulke vertrekcentra. Sterker, de christendemocraten willen net als de radicaal-rechtse AfD alle uitgeprocedeerde asielzoekers preventief vastzetten. Ook willen beide partijen een complete asielstop en gezinsherenigingen beëindigen.

In Küstrin-Kietz stemde bij de Europese verkiezingen meer dan de helft van de mensen op de AfD, maar het verzet kwam niet uit alleen uit die hoek. Ook meer linkse inwoners maakten zich zorgen, zowel om de leefbaarheid van het dorp als om de mensenrechten van de uitgeprocedeerde asielzoekers.

De Küstrin-Kietzers vinden dat het centrum elders moet worden gebouwd, vertellen zij tijdens een rondleiding over het kazerneterrein. Bijvoorbeeld dichter bij een luchthaven. "En ja, ook daar zal er verzet van de lokale gemeenschap komen", zegt inwoner Katrin Balk.

Deelstaat Brandenburg zag het juist als een win-winsituatie. Het kazerneterrein, dat leegstaat sinds het vertrek van de Russen in 1990, krijgt weer een functie, en tegelijk profiteert de plaatselijke economie. "Maar welke lokale economie?", vraagt Balk zich af. "We hebben geen winkels meer. Geen kapper, geen dokter."

Onder de boosheid over het centrum klinkt ook frustratie over de behandeling van plaatsen als Küstrin-Kietz. Het dorp voelt zich abgehängt, achtergesteld, en er wordt weinig gedaan om de leefbaarheid te verbeteren. Het kazerneterrein heeft een monumentale status, maar is compleet vervallen. "Dit is wat een 'beschermde status' inhoudt: laten vervallen en overwoekeren", zegt dorpsvertegenwoordiger Henschel.

De druppel vormde een uitspraak van een deelstaatbestuurder dat er bewust is gezocht naar een 'onaantrekkelijke locatie', in de hoop vluchtelingen vrijwillig te laten vertrekken. "Ik wist niet wat ik hoorde", zegt Balk. "Het is hier niet lelijk!"

Duitse koopjesjagers

Aan de overkant van de Oder ligt de Poolse stad Kostrzyn, waartoe Küstrin-Kietz ooit behoorde. Het gaat die stad voor de wind. Winkels profiteren van de Duitse koopjesjagers, evenals de bordelen en restaurants. Veel inwoners werken in Berlijn, dat op een uurtje treinen ligt. Met EU-subsidies is onder meer een oud fort gerestaureerd, wat een impuls betekende voor het toerisme.

Katrin Balk denkt dat Küstrin-Kietz ook die potentie heeft, als er geïnvesteerd wordt. "Kijk deze prachtige gevel, uit 1900", zegt ze bij de vervallen kazerne op het eiland in de Oder. "Hier zou een ouderencentrum kunnen komen, met een kapper en café met terras."

Vooralsnog blijft het eiland een verlaten, overwoekerd gebied, nu het vertrekcentrum van tafel is.

Het Openbaar Ministerie (OM) gaat verdachten van delicten waarop maximaal zes jaar gevangenisstraf staat vaker zelf bestraffen. Door de koerswijziging zullen verdachten van strafbare feiten als diefstal of vandalisme vaker een boete of taakstraf krijgen, in plaats van een door de rechtbank opgelegde gevangenisstraf. Het OM kan geen gevangenisstraffen geven.

De nieuwe aanpak moet er volgens het OM toe leiden dat rechtbanken meer tijd hebben voor zwaardere strafzaken.

Het OM heeft sinds 2008 de wettelijke bevoegdheid om bij overtredingen en misdrijven waarop maximaal zes jaar celstraf staat, een zogeheten strafbeschikking op te leggen. Toch is het OM naar eigen zeggen "onnodig blijven dagvaarden". Dat gaat met de koerswijziging nu veranderen.

Volgens Rinus Otte, voorzitter van het college van procureurs-generaal van het OM, draait ongeveer 80 procent van de strafdossiers niet om "zeer ernstige feiten", maar om zaken waarin de rechter gevangenisstraffen aan verdachten oplegt van hooguit een paar maanden.

"Blijven we in die zaken steevast dagvaarden, dan heeft dat tot gevolg dat men bij de rechtspraak minder ruimte zal hebben voor andere, zwaardere zaken", zegt Otte.

"Blijven we in die zaken celstraffen vorderen, dan worden de capaciteitsproblemen bij het gevangeniswezen nog groter en lopen de wachttijden nog verder op". Bovendien hebben korte celstraffen vaak minder effect, zegt het OM.

Belangen van slachtoffers

De Nationale Ombudsman heeft zich in het verleden kritisch uitgelaten over de strafbeschikking. In 2020 stelde de ombudsman dat veel burgers vaak niet weten dat zij bij een strafbeschikking een strafblad krijgen.

Een jaar later waarschuwde de ombudsman dat het OM te weinig rekening houdt met de belangen van slachtoffers als het een strafbaar delict zelf afhandelt, en niet voor de rechter brengt.

Collegevoorzitter Otte zegt dat er een nieuw stelsel van schadevergoedingen in het leven wordt geroepen waardoor slachtoffers sneller worden gecompenseerd, in samenspraak met Slachtofferhulp Nederland.

De woordvoerder van het Kremlin beweerde vrijdag nog eens dat Oekraïne geen soeverein land is. Met andere woorden: een land dat niet bestaat, daar kan je ook niet mee onderhandelen. Moskou doet liever alleen zaken met Washington, zoals nu ook gaat gebeuren in Saudi-Arabië.

Het regime in Moskou gaat verder dan alleen ontkennen dat Oekraïne bestaansrecht heeft. Het lijkt hard bezig met het uitwissen van Oekraïense identiteit. Volgens Unesco zijn sinds het begin van de oorlog 476 plekken beschadigd die tot het culturele erfgoed van het land behoren. Oekraïners spreken van 'culturele genocide'.

"De wereld probeerde mij te vangen, maar dat is niet gelukt." Alle Oekraïners kennen deze regel van hun beroemde dichter en filosoof Hryhorii Skovoroda. De wereld kreeg dan misschien geen vat op deze achttiende-eeuwse filosoof, maar een Russische raket verwoestte zijn huis.

Van de woning, die nu een museum is, staan alleen de gele buitenmuren nog overeind. Omdat het maar op twintig kilometer van de Russische grens ligt, zat de raket nog vol brandstof en brandde het hele interieur uit. Anatoli Jelisejev, burgemeester van het dorpje Skovorodynovka, laat zien waar de raket insloeg.

'Geen toeval'

Het is de enige raket die ooit op het dorp is afgevuurd. De Russen hebben het gehucht ook nooit proberen in te nemen en het museum was geen militair doel. Dat bevestigt volgens Jelisejev dat het geen toeval was dat het huis van Skovoroda werd beschoten: "Dit was opzet. Ze hebben het centrum van het Oekraïense erfgoed geraakt."

"Ze proberen onze cultuur en de Oekraïens sprekende bevolking te vernietigen. Als er geen Oekraïense cultuur meer is, zullen we ook de Oekraïense staat vergeten, denken de Russen kennelijk. Ze hebben het Oekraïense volk nooit erkend en dat zullen ze ook nooit doen."

"Maar Oekraïne zal een soeverein land blijven dat zijn erfgoed koestert, daarom was er ook weer zoveel aandacht voor Skovoroda de laatste jaren." Zijn beeltenis staat op het biljet van 500 Hryvnia.

Ongeveer 500 van de 5000 gebouwen die zijn beschadigd in Charkiv zijn monumentale panden. Het lijkt dan ook alsof de Russen een bijzondere hekel hebben aan de tweede stad van het land. Die verstoort in ieder geval het door Moskou geschetste beeld dat heel Oost-Oekraïne pro-Russisch is. Charkiv, dat zich maar niet gewonnen wil geven, bewijst dat dat onzin is.

De Oekraïense cultuur bloeide er sterk, met name in de periode dat Charkiv de hoofdstad was van de Oekraïense Sovjetrepubliek, van 1919 tot 1934. Uit die periode stamt ook het Derzjprom-gebouw. Het is een collectie blokkendozen die onderling zijn verbonden met bruggetjes, gelegen aan het centrale plein van de stad.

Het gebouw is kandidaat om een UNESCO-monument te worden en wordt ook wel Empire State Building van de Sovjet-Unie genoemd. Het is een monument van constructivisme en heeft zeker geen militaire functie. Toch stuurden de Russen er eind vorig jaar twee zware zweefbommen op af. Het immense gebouw raakte flink beschadigd.

Stadsarchitect Viktor Dvornikov is verantwoordelijk voor renovatie in Charkiv. Hij beschouwt het Russische bombardement op het Derzjprom-gebouw als een oorlogsmisdaad. Het Openbaar Ministerie in Kyiv is een onderzoek gestart, dat moet uitmonden in een strafzaak voor het Internationaal Strafhof in Den Haag.

Dvornikov: "Eerlijk gezegd hadden we zo'n aanval van de Russen op het Derzjprom-gebouw wel verwacht. Het is de belangrijkste blikvanger voor iedereen in Charkiv. Daarom past dit volledig in de logica en strategie van deze oorlog."

'Genocide'

"De architectuur hier heeft grote waarde voor de gemeenschap. De vijand weet dat. De bombardementen zijn onderdeel van een strategie die de hele Oekraïense natie moet vernietigen. Het heeft alle kenmerken van culturele genocide", zegt Dvornikov.

Opvallend genoeg heeft de rechterhand van president Poetin dat onlangs openlijk toegegeven. "De Oekraïense natie gaat dit jaar verdwijnen," zei Nikolaj Patroesjev tegen een populaire Russische krant.

In zekere zin heeft Moskou dus 'succes'. "Als we zo'n gebouw verliezen, verliezen we een deel van onszelf", zegt Dvornikov. Voor hem en zijn collega's waren de bommen op het Derzjprom een zware psychologische klap. Maar hij zegt er nu weer een beetje overheen te zijn.

De rechtbank heeft Fred K. (47) veroordeeld tot negen jaar cel voor seksueel misbruik van zijn dochter en achternicht en voor online ontucht met tientallen andere minderjarige meisjes. De jongsten waren acht jaar oud. De straf is conform de eis van het Openbaar Ministerie.

K. werd in mei 2023 aangehouden nadat zijn dochter en achternicht aangifte hadden gedaan bij de politie. Uit onderzoek bleek dat het misbruik eind 2014 was begonnen toen zijn achternicht bij hem introk omdat zij in een moeilijke thuissituatie verkeerde en psychische problemen had. In de periode dat ze bij hem woonde heeft K. haar twee keer verkracht. Het slachtoffer was toen net 18 jaar. Als gevolg van het misbruik raakte ze zwanger en onderging ze een abortus.

Nadat zijn achternicht in 2017 was vertrokken, vergreep K. zich aan zijn dochter. Zij was toen negen en werd tot haar dertiende misbruikt. Rond dezelfde periode pleegde K. ook online ontucht met een groot aantal minderjarigen. Hij benaderde jonge meisjes via Snapchat, waar hij zich voordeed als een tiener, en verleidde ze om naaktfoto's en -filmpjes te maken. Daarmee perste hij de meisjes af zodat ze nog meer seksuele handelingen voor de camera zouden doen.

Na zijn aanhouding vond de politie op een USB-stick 43 mapjes met meisjesnamen en bij elkaar duizenden foto's en video's.

'Op geen enkele wijze berouw getoond'

K. heeft altijd ontkend dat hij zijn achternicht en dochter heeft misbruikt. Verder heeft hij volgens Omroep Brabant tijdens de behandeling van de zaak voornamelijk gezwegen.

Volgens de rechtbank heeft de verdachte "op geen enkele wijze berouw getoond of verantwoordelijkheid genomen voor zijn daden".

Het grootste pensioenfonds van Nederland, ABP, investeert sinds kort niet meer in Google, Facebook, Instagram en WhatsApp. Dat bevestigt het ambtenarenpensioenfonds aan de NOS naar aanleiding van een publicatie van het FD.

Het pensioenfonds steekt geen geld meer in Alphabet, het moederbedrijf van Google. Ook verkocht het ABP de aandelen in Meta, het bedrijf achter Facebook, Instagram en WhatsApp. Bij elkaar zou het gaan om een bedrag van 5 miljard euro.

Eerder werd bekend dat het pensioenfonds al alle aandelen in Tesla ter waarde van zo'n 600 miljoen euro verkocht. ABP is met 550 miljard euro aan beleggingen ook een van de grootste pensioenfondsen ter wereld.

Ethische criteria

Het stoppen met Alphabet, Meta en Tesla hangt vooral samen met aanpassing van de beleggingsstrategie, zegt ABP. Het fonds zet minder vaak dan voorheen in op het actief investeren in een specifiek bedrijf. Daarentegen wordt er geïnvesteerd in een mandje van aandelen van bedrijven, een zogenoemde index.

Die index bevat bedrijven die in de ogen van ABP voldoen aan zijn beleggingscriteria. Daarbij gaat het met name om ethische normen met betrekking tot klimaat, biodiversiteit, mensenrechten en goed bestuur. In de ogen van ABP moet deze beleggingsaanpak op lange termijn ook tot een hoger rendement leiden.

"Sommige bedrijven voldoen niet aan één of meer van onze criteria en zijn niet opgenomen in de index," zegt een woordvoerder van ABP. "Meta en Alphabet voldeden niet aan al onze criteria voor goed bestuur." Wat er precies aan schort in de ogen van het pensioenfonds zegt ABP niet. Eerder nam ABP bij Tesla aanstoot aan de hoge bonus voor topman Elon Musk.

Naast deze drie techbedrijven is ABP uit 900 andere bedrijven gestapt vanwege de gewijzigde beleggingsstrategie. Mochten de bedrijven weer aan de criteria gaan voldoen, dan is het volgens ABP niet uitgesloten dat ze weer aan de beleggingsportefeuille worden toegevoegd.

Musk en Trump

ABP benadrukt dat het pensioenfonds niet uit bepaalde bedrijven is gestapt naar aanleiding van de herverkiezing van Donald Trump. Ook moet het terugtrekken van de investeringen los worden gezien van de steun die verschillende techbazen aan de Amerikaanse president hebben betuigd.

"De verkopen zijn vorig jaar derde kwartaal afgerond," zegt ABP-topman Harmen van Wijnen in het FD. "Ik geloof dat de bromance tussen Elon Musk en Donald Trump er toen nog niet eens was."

Het is dan ook niet zo dat ABP helemaal uit Amerikaanse techbedrijven stapt. Naar andere grote bedrijven zoals Apple en chipmaker Nvidia is er dit jaar juist meer geld gegaan. "Ten opzichte van het kwartaal daarvoor heeft ABP voor een vergelijkbaar bedrag belegd in Amerikaanse grote techbedrijven", aldus ABP.

America First

Toch speelt het veranderde politieke klimaat in de VS wel degelijk een rol bij het pensioenfonds. "Met America First hoeven we in onze vergrijzende Europese economie steeds minder te rekenen op Amerikaanse samenwerking", zei ABP nog in januari bij de presentatie van de jaarcijfers van 2024. "We zullen het zelf moeten laten zien."

ABP zei toen ook dat in toenemende mate naar Europese en Nederlandse initiatieven wordt gekeken met betrekking tot woningbouw, defensie en schone economische groei.

De rechtbank heeft 19 mannen en twee jongens veroordeeld voor de rellen rond de voetbalwedstrijd FC Utrecht-Go Ahead Eagles. De hoogste straf is tien maanden cel, waarvan vijf maanden voorwaardelijk. Zeven mannen zijn vrijgesproken.

Vorig jaar mei ging het mis in en om stadion Galgenwaard. Tijdens de wedstrijd gooiden hooligans vuurwerk over en weer en liep het na de wedstrijd verder uit de hand. Nadat FC Utrecht de wedstrijd had verloren, liepen Utrecht-fans het veld op om zo bij het vak van de supporters uit Deventer te komen.

Daarna zochten hooligans buiten de confrontatie met de politie, die probeerde te verhinderen dat thuis- en uitsupporters slaags met elkaar raakten. ME'ers werden aangevallen met stenen, putdeksels en fietsen. Daarbij raakten omstanders en politieagenten gewond.

'Relschoppers gebruikten alles wat los en vast zat'

In de rechtbank stonden vandaag 28 mensen terecht. Naast de hoogste straf van tien maanden cel, zijn meerdere mannen veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraffen met taakstraffen, meldt RTV Utrecht.

Ook krijgen alle veroordeelden een gebiedsverbod van drie jaar voor stadion Galgenwaard en het omliggende gebied. Het Openbaar Ministerie had straffen tot 1,5 jaar geëist tegen de verdachten.

Onduidelijke beelden

Van de zeven verdachten die zijn vrijgesproken, kan niet worden vastgesteld dat zij op de camerabeelden te zien zijn. Hoewel een aantal van hen door de politie is herkend, kan dat niet als bewijs worden gebruikt, oordeelt de rechtbank.

Dat komt doordat de politie op een "onzorgvuldige en tegenstrijdige" manier de processen-verbaal heeft opgesteld. "Zo is het voor de rechtbank niet duidelijk op welke beelden de verdachten door de politie precies zijn herkend."

De man die donderdag met een steekwapen de Tweede Kamer binnendrong is 18 jaar, komt uit Nijmegen en heeft de Nederlandse nationaliteit. Hij wordt verdacht van het bedreigen van een medewerker van de Tweede Kamer en voorbereiding van moord met een terroristisch oogmerk.

Volgens het OM is op camerabeelden te zien dat het erop lijkt dat de man een aanslag wilde plegen. "We zien iemand die agressief en doelgericht te werk gaat", zegt een woordvoerder.

Omdat de verdachte nog geen verklaring heeft afgelegd hoopt het OM snel meer duidelijkheid te krijgen over zijn motief. Het is dus nog niet duidelijk wat het mogelijke doelwit was.

Het OM zegt verder dat het de psychische gesteldheid van de verdachte wil laten onderzoeken.

Geen gewonden

Niemand raakte donderdag gewond nadat de man het gebouw was binnengekomen via de centrale hal. De man liep een eind de Statenpassage in. Pas in de gang van de kleinere commissiezalen - meer dan honderd meter van de ingang - werd hij overmeesterd. Kort daarna werd hij door de marechaussee overgedragen aan de politie.

Hoe de man zomaar het gebouw van Tweede Kamer kon binnenlopen is niet duidelijk, maar enkele aanwezigen hoorden een beveiliger roepen: "Iedereen weg hier!".

De Nijmegenaar blijft voorlopig in voorarrest.

Een filmploeg van de NOS filmde deze beveiliging bij het Kamergebouw:

Er komt geen proces naar aanleiding van het onderzoek rond grootschalig misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk in België. De rechtbank in Brussel zegt dat vervolging van de 68 verdachten om uiteenlopende redenen niet mogelijk is. 37 van hen zijn overleden en 4 zijn al veroordeeld. In de 27 overige gevallen zijn de feiten verjaard.

De zaak kwam in 2010 aan het licht toen de neef van aartsbisschop Roger Vangheluwe bekendmaakte dat hij door zijn oom was misbruikt. Vangheluwe legde een bekentenis af en stapte op als bisschop. De misbruikzaak leidde tot een groot onderzoek, 'Operatie Kelk'.

Dat begon in juni 2010 met huiszoekingen in de Sint-Romboutskathedraal in Mechelen, privéwoningen van verdachten en het aartsbisschoppelijk paleis in Mechelen. De zaak werd al snel groter en uiteindelijk kwamen 68 verdachten en 475 slachtoffers in beeld.

'Gehandicapt dossier'

Met de beslissing om de misbruikzaak te laten vervallen volgt de rechtbank de wens van het Openbaar Ministerie. Het OM had al weten niemand te willen vervolgen, mede omdat de feiten ondertussen verjaard zijn.

Slachtoffers reageren emotioneel op de beslissing: "Ik ben radeloos. Ik heb geen vertrouwen meer, niet in de kerk, niet in justitie", zegt Anne Winschermann tegen de VRT. "Ik had op zijn minst gehoopt dat er erkenning zou komen."

Advocaat Christine Mussche, die veel slachtoffers vertegenwoordigt, spreekt van een "gehandicapt dossier". Ze wijst erop dat door de jaren heen veel bewijsstukken uit het dossier zijn gehaald vanwege twijfels over de rechtmatigheid van de huiszoekingen. Volgens Mussche ontbrak als gevolg daarvan zeker twee derde van het dossier. Ze overweegt om in hoger beroep te gaan, zegt ze tegen de VRT.

In een verklaring zeggen de Belgische bisschoppen vandaag dat ze "eerst en vooral herhalen mee te leven met het lijden dat de slachtoffers van seksueel misbruik in de Kerk hebben ondergaan. Daders moeten worden vervolgd en beoordeeld volgens de regels van de rechtsstaat". Zij benadrukken dat de katholieke kerk ook verantwoordelijkheid neemt wanneer de feiten verjaard zijn.

Vertraging

De zaak heeft zich jaren voortgesleept. Eind 2015 probeerde het Openbaar Ministerie voor het eerst om de zaak voor de rechter te krijgen, maar toen vroegen de slachtoffers om extra onderzoek. Iets soortgelijks gebeurde in juli 2020. Ook het omvangrijke justitiële onderzoek naar de terreuraanslagen in België leidde tot vertraging bij het OM.

Priester Rik Devillé, die zich inzet om seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk aan te kaarten, is teleurgesteld over het besluit van de rechtbank. "De slachtoffers hebben decennialang moeten strijden om erkenning. Dat is duidelijk weer eens niet gebeurd. Dat betekent dat slachtoffers van het historische misbruik geen rechten hebben in dit land."

Het Openbaar Ministerie eist tegen een man uit Naaldwijk die naar IS-gebied wilde afreizen, twee jaar cel en aansluitend tbs met dwangverpleging. Het OM sprak in de rechtbank in Rotterdam van een zwaar geradicaliseerde verdachte die mogelijk bereid was een zelfmoordaanslag te plegen. Concrete plannen had hij niet.

De 24-jarige man, geboren in Syrië, was vorig jaar mei vermoedelijk onderweg naar Somalië toen hij werd aangehouden in Parijs, op aanwijzing van de inlichtingendienst AIVD.

Hij zou zich in Somalië hebben willen aansluiten bij de terreurgroep Islamitische Staat. Op basis van zijn zoekgedrag op internet verdenkt het OM hem onder meer van het voorbereiden van terroristische misdrijven.

Na zijn aanhouding vond de politie op zijn telefoon en computer IS-propaganda en IS-publicaties, uitleg over het plegen van zelfmoordaanslagen en handleidingen voor het maken van bomgordels en explosieven. Ook bleek dat hij uitgebreid had gechat over zijn plannen om naar IS-gebied te gaan. Hij kreeg via het online platform Telegram te horen dat IS in Irak moeilijk bereikbaar was, maar dat de jihadistische strijd in Somalië een optie was.

Bijbel verbranden

Daarna zocht hij naar goedkope vluchten van Marokko naar Somalië en Irak. Ook chatte hij over een "kleine operatie" die hij wilde uitvoeren en filmen. In de rechtbank zei hij daarover dat hij een bijbel wilde verbranden.

De man heeft verklaard dat hij van plan was om eerst naar Madrid te gaan en daarna mogelijk naar IS-strijdgebied, maar hij ontkende dat hij zich wilde mengen in de gewapende strijd. Hij zei dat hij in een islamitische omgeving wilde gaan wonen, onder meer om van zijn verslaving aan lachgas af te komen en om niet bloot te staan aan westerse verleidingen.

In de rechtbank zei hij dat hij de verkeerde keuze had gemaakt omdat hij naar eigen zeggen in een psychose zat. Hij zei dat hij sympathiseerde met IS omdat hij daardoor naar een veilige plek zou kunnen, waar hij zou trouwen, leven en werken.

Volgens het OM is de man verminderd toerekeningsvatbaar en zijn zijn stoornissen van invloed geweest op zijn handelen.

Paus Franciscus heeft een "complexe" luchtweginfectie. Het Vaticaan meldt dat de paus daarom voorlopig in het ziekenhuis blijft. In een update vanavond liet het Vaticaan verder weten dat de paus geen koorts heeft en dat zijn conditie "stabiel" is.

De 88-jarige leider van de Rooms-Katholieke Kerk ligt sinds vrijdag in een ziekenhuis in Rome. Hij heeft al enige tijd moeite met ademhalen en spreken. Vaak liet hij bij officiële ontvangsten zijn toespraken voorlezen door een medewerker.

De afgelopen dagen zijn in het ziekenhuis meerdere onderzoeken gedaan. Daaruit is gebleken dat paus Franciscus een "complexe" infectie heeft. Vanwege die "complexiteit" is niet bekend hoe lang de paus nog in het ziekenhuis moet blijven.

Bij het Vaticaan wachten bezorgde bezoekers op een update over zijn gezondheid:

Ondanks zijn gezondheidstoestand heeft paus Franciscus vrijdag en zaterdag gebeld met een katholieke parochie in de Gazastrook, schrijven Italiaanse media. Volgens een van de parochianen was de paus "in goede stemming", maar klonk hij "een beetje moe".

Het Vaticaan omschreef de toestand van de paus gisteren als stabiel. "Dank u voor de genegenheid en het gebed waarmee u mij in deze dagen begeleidt", schreef Franciscus daarna op sociale media.

Eerdere gezondheidsproblemen

Franciscus heeft al langer gezondheidsklachten. Op zijn 21ste is een deel van zijn rechterlong verwijderd als gevolg van een zware longontsteking. De afgelopen jaren is hij al verschillende keren in het ziekenhuis opgenomen.

Zo onderging hij een zware darmoperatie. In maart 2023 lag de paus in het ziekenhuis vanwege een zware bronchitis of mogelijke longontsteking. Vorige maand viel hij voor de tweede keer in korte tijd. Daarbij bezeerde hij zijn arm.

Franciscus leidt de Rooms-Katholieke Kerk sinds 13 maart 2013. Een conclaaf van kardinalen koos hem toen als opvolger van de afgetreden paus Benedictus.

Het Amsterdam-Rijnkanaal is weer vrijgegeven, nadat scheepvaartverkeer op het kanaal urenlang was gestremd door een aanvaring met hoogspanningslijnen.

Rond 09.00 uur kwamen door de aanvaring hoogspanningslijnen in het water terecht. Om gevaarlijke situaties te voorkomen en de schade te repareren, werd het vaarverkeer op het kanaal gestremd. Rond 16.00 uur liet Rijkswaterstaat weten dat het kanaal weer was vrijgegeven.

De lijnen, waarop doorgaans een elektrische spanning staat van 150.000 volt, raakten beschadigd door de hijskraan aan boord van het langsvarende schip. Die is nabij Diemen achter enkele van de kabels blijven hangen, zei een woordvoerder van de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland.

Daardoor zijn er ten minste twee in het water terechtgekomen, andere zijn beschadigd geraakt maar bleven wel hangen. Hoe het kon gebeuren dat de hijskraan zo hoog stond dat die achter de hoogspanningslijnen kon blijven hangen, is niet bekend.

Alternatieve route

Er stond geen elektrische spanning meer op de lijnen, benadrukt de woordvoerder. Maar doordat enkele lijnen uit het water moesten worden gehaald, en de beschadigde lijnen die nog wel hangen alsnog kunnen breken, was het toch nodig om het vaarverkeer tegen te houden.

Een jaar geleden werd autofabriek VDL Nedcar gesloten en moesten 4000 mensen op zoek naar een nieuwe baan. Inmiddels hebben de meeste oud-werknemers een nieuwe baan, meldt de regionale omroep L1. De ontslagen blijken een positief effect te hebben gehad op de Limburgse economie, zegt het UWV.

Van de 3000 ontslagen Nederlandse werknemers zijn er 1370 meteen doorgestroomd naar een nieuwe baan. De overige 1630 kregen allemaal een werkeloosheidsuitkering. Van die groep hebben inmiddels ook 1236 mensen een baan gevonden, de meesten volgens de omroep al vrij snel.

Zo'n 1000 werknemers kwamen uit het buitenland. Vooral veel Belgen en wat Duitsers werkten bij de autofabriek in Born. Volgens de uitkeringsinstanties in die landen hebben verreweg de meesten opnieuw werk gevonden, een deel daarvan in Nederland, maar sommige ook in België of Duitsland.

10 procent nog werkloos

Een groep van ruim 400 oud-Nedcarwerknemers, ongeveer 10 procent van het totaal aantal ontslagen, heeft momenteel nog geen baan. "Sommigen zitten helaas ziek thuis, maar de meeste zijn op een of andere manier bezig met het vinden van een nieuwe baan", zegt Gerald Ahn, arbeidsmarktadviseur bij het UWV, tegen L1. "Ze worden omgeschoold of lopen bepaalde trajecten af om ergens terecht te kunnen. Ik denk dat het grootste deel van die groep ook wel aan de bak komt."

Veel oud-VDL'ers zijn in het midden- en kleinbedrijf terechtgekomen. Dat blijkt volgens Ahn een flinke impuls voor de Limburgse economie. "Veel bedrijven hebben te maken met een personeelstekort", zegt hij. "Ze hadden wel allerlei plannen maar konden de productie simpelweg niet opvoeren omdat ze geen mensen hadden. Die bedrijven zijn heel blij met de oud-Nedcarwerknemers en hebben kunnen groeien. De productie of geleverde diensten zijn opgevoerd."

'Nieuw vak geleerd'

Ook voor individuele werknemers heeft het ontslag niet altijd slecht uitgepakt, zoals voor Soufiane Moukli. Hij had ruim zeven jaar bij Nedcar gewerkt toen hij werd ontslagen. Nu is hij servicemonteur.

"Ik ben nu op pad met mijn bus, kriskras door de provincie. Echt super leuk", zegt Moukli. "Ik heb een nieuw vak geleerd en vind het contact met de mensen ook heel leuk. Voorheen stond ik altijd maar in de fabriek. Ik vind dit toch beter."

Ook David Bauer zat zo'n zeven jaar bij Nedcar. Hij heeft de heftruck ingeruild voor een baan achter het bureau. "Ik ben administratief medewerker geworden bij het UWV", zegt hij. "Het bevalt me uitstekend. Geen diensten meer op vervelende tijden, maar gewoon overdag werken."

De Russische minister Lavrov van Buitenlandse Zaken is morgen in Saudi-Arabië bij de gesprekken met de Verenigde Staten. Het overleg gaat volgens het Kremlin onder meer over het herstel van de relatie tussen de VS en Rusland en over de oorlog in Oekraïne.

Lavrov vliegt vandaag nog naar Riyad. Hij wordt vergezeld door president Poetins belangrijkste buitenlandadviseur, Joeri Oesjakov. Eerder werd al bekend dat de Amerikaanse delegatie zal bestaan uit onder anderen minister Rubio van Buitenlandse Zaken, Midden-Oostengezant Witkoff en nationale veiligheidsadviseur Waltz.

Volgens een woordvoerder van het Kremlin zal het overleg ook worden gebruikt om een ontmoeting te organiseren tussen de presidenten Poetin en Trump. Hij weigerde in te gaan op de vraag of zo'n ontmoeting al snel kan plaatsvinden, wat Trump onlangs suggereerde.

Voor het eerst in jaren

Het is voor het eerst sinds de Russische invasie in Oekraïne dat zulke hoge vertegenwoordigers van Rusland en de VS elkaar ontmoeten. Het overleg volgt op een telefoongesprek dat Trump en Poetin onlangs hadden. Ook de ministers Rubio en Lavrov hadden dit weekend nog telefonisch contact.

Gisteren zei Rubio dat het overleg in Riyad nog geen echte vredesonderhandelingen zijn en dat daarom Oekraïne en de EU ook niet zijn uitgenodigd. De Oekraïense president Zelensky is wel in de regio, maar zal dus niet aanwezig zijn. Hij zei eerder dat hij geen vredesoplossing zal aanvaarden waaraan Oekraïne niet heeft meegewerkt.

Vandaag komt de oorlog in Oekraïne ook aan de orde in Parijs, waar Europese regeringsleiders bijeenzijn voor een spoedoverleg. Ook NAVO-secretaris-generaal Rutte is daarbij.

Er wordt niet verwacht dat in Parijs vandaag knopen worden doorgehakt. De deelnemers willen met het spoedoverleg vooral laten zien dat Europa als eenheid sterk staat.

Saskia Belleman is verkozen tot Journalist van het Jaar 2024 door het journalistieke platform Villamedia. Belleman krijgt de prijs voor haar Telegraaf-podcast Zij is van mij, over femicide in Nederland, en haar rechtbankverslaggeving. De jury noemt de journalist een heldin.

Belleman is al langer een bekende binnen de rechtbankverslaggeving in Nederland. Op X kunnen haar volgers de meest spraakmakende rechtszaken volgen. Op het socialemediaplatform heeft ze ruim 260.000 volgers. Onder haar berichten gaat ze vaak het gesprek aan met haar volgers over belangrijke maatschappelijke kwesties.

"Op didactische wijze lukt het Belleman om deze mensen inzicht te geven in het juridische systeem in Nederland en de rechtsstaat in het algemeen", stelt de jury van Villamedia.

Vorig jaar lanceerde De Telegraaf de achtdelige podcast Zij is van mij. In de podcast brengt Belleman femicide in Nederland breed onder de aandacht. Ze gaat in gesprek met slachtoffers, nabestaanden, het OM, de politie en advocaten.

Femicide

Femicide, ook wel vrouwenmoord, komt in Nederland relatief vaker voor dan in de rest van Europa. Vier op de vijf vermoorde vrouwen in Nederland worden, volgens de Rijksoverheid, vermoord door iemand uit de naaste kring. Het is een probleem dat in alle lagen van de bevolking voorkomt, ongeacht afkomst, religie of economische achtergrond.

Belleman onderzoekt in de podcast hoe het kan dat er weinig aandacht is voor dit probleem. "Waarom gebeurt dit zo vaak in Nederland? Waarom kunnen sommige mannen er niet mee leven als een vrouw een relatie beëindigt?", schrijft Villamediajury.

Het panel van de vakprijs vindt dat de 65-jarige journalist op een respectvolle manier de juiste vragen weet te stellen. "Belleman heeft het voor elkaar gekregen om met de grootste krant van Nederland deze urgente kwestie aan een breed publiek voor te leggen."

De journalistiekprijs wordt donderdag overhandigd in poppodium PIP in Den Haag. Woensdag krijgt Belleman al de Machiavelliprijs. Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan iemand die uitblinkt op het gebied van publieke communicatie.

De politie in Sierra Leone heeft de aanklachten tegen journalist Sophie van Leeuwen ingetrokken. Dat meldt haar werkgever RTL Nieuws.

De Afrika-correspondent werd donderdag opgepakt bij een wegblokkade in Freetown. Ze werd twee dagen verhoord door de criminele inlichtingendienst. Haar logeeradres is doorzocht en onder meer haar paspoort, laptop en telefoon werden in beslag genomen.

Spionage

Van Leeuwen werd verdacht van spionage en had volgens de politie niet de juiste papieren om in Sierra Leone te werken. Volgens RTL Nieuws waren haar papieren in orde.

Inmiddels heeft Van Leeuwen het land verlaten. Ze heeft haar paspoort en apparatuur teruggekregen. Wel zijn twee geheugenkaarten ingenomen en videomateriaal op haar laptop is gewist. Dat is gedaan om "veiligheidsredenen", zegt de politie tegen de Sierra Leoonse journalistenorganisatie SLAJ.

RTL Nieuws-hoofdredacteur Ilse Openneer is opgelucht. "Het is goed dat de lokale autoriteiten ook inzien dat er geen grond is voor een aanklacht als spionage. We hopen dat Sophie snel thuis is bij haar gezin in Zuid-Afrika", zegt Openneer.

Jos L.

Van Leeuwen was in Sierra Leone om verhalen te maken over Jos L., ook wel bekend als 'Bolle Jos'. Vorige maand werd bekend dat de Nederlandse drugscrimineel zich in Sierra Leone ophield. Hij is in Nederland veroordeeld tot een gevangenisstraf van 24 jaar.

Het wetsvoorstel dat moet regelen dat statushouders (asielzoekers die een verblijfsvergunning hebben gekregen) geen voorrang meer krijgen bij sociale huurwoningen is klaar. Minister Keijzer van Volkshuisvesting heeft de plannen bekendgemaakt.

Het voornemen om statushouders geen voorrang meer te geven stond al in het coalitieakkoord en het regeerprogramma. Coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB vinden dat de voorrang van statushouders bijdraagt aan de druk op de wachtlijsten in de sociale huur, waar de wachttijden al heel lang zijn.

"Met dit wetsvoorstel gaan we iedereen in Nederland gelijk behandelen bij het zoeken naar een sociale huurwoning", zegt BBB-minister Keijzer. "Statushouders krijgen geen voorrang meer. Hiermee doen we recht aan al die woningzoekenden die de gevolgen merken van de schaarste op de woningmarkt, van de jongere die het huis uit wil tot de oudere die een geschikte woning zoekt."

Statushouders kunnen zich overigens nog altijd inschrijven voor een sociale huurwoning, maar komen dan wel samen met de woningzoekenden op dezelfde wachtlijst.

'Onmenselijk'

Een aantal gemeenten noemt het voorstel "onmenselijk en een schijnoplossing" en zegt "verbijsterd" te zijn. Het gaat om zestien gemeenten die samen een reactie hebben geschreven, waaronder Amsterdam, Den Haag, Utrecht, Groningen, Haarlem en de gemeente Westerwolde, waar het aanmeldcentrum van Ter Apel ligt.

Volgens de gemeenten zal door dit plan de doorstroom uit de asielzoekerscentra stokken, terwijl die centra vol zitten. Ze wijzen erop dat nu al een op de drie mensen in de opvang statushouder is. "Het leidt tot overvolle opvangcentra, en dus hoge kosten en meer mensen op straat." De gemeenten roepen het kabinet op het voorstel "met spoed in te trekken".

De drukte in azc's is iets waar minister Faber van Asiel en Migratie een oplossing voor moet vinden. Vrijdag schreef de PVV-bewindsvrouw aan de Tweede Kamer dat gemeenten 30.000 euro krijgen als zij een statushouder opnemen die nu nog in een asielzoekerscentrum wacht op een huis. Dat gaat dus ook om statushouders die (al dan niet met voorrang) een sociale huurwoning krijgen.

"Op de korte termijn ziet het kabinet zich genoodzaakt om maatregelen te nemen om het COA te ontlasten", aldus Faber. Ze hoopt dat gemeenten met een hogere beloning hun woningvoorraad met (onzelfstandige) wooneenheden uitbreiden en "efficiënter" omgaan met sociale huurwoningen via woningdelen.

12.000 wachtenden

Maar als het aan het kabinet ligt mogen gemeenten dus binnenkort juist geen voorrangsregeling meer inzetten om sociale huurwoningen te vinden voor de statushouders. Op de vraag hoe de twee kabinetsplannen zich tot elkaar verhouden zegt Keijzer dat Faber nu "een reëel probleem" van volzittende azc's wil aanpakken, terwijl zijzelf bezig "met het vormgeven van het stelsel naar de toekomst toe".

De Rijksoverheid bepaalt elk half jaar hoeveel statushouders gemeenten moeten huisvesten. Voor alle ruim 340 gemeenten samen gaat het om iets meer dan 25.000 mensen. Per 1 januari 2025 wachten 12.000 van hen nog op een woning.

Het wetsvoorstel van Keijzer is vandaag 'in consultatie' gegaan. Dat betekent dat iedereen op de plannen kan reageren. De minister bekijkt die reacties en past het voorstel mogelijk aan, waarna een definitief wetsvoorstel naar de Raad van State gaat voor advies. Daarna wordt het ingediend bij de Tweede Kamer.

Europese regeringsleiders, onder wie premier Schoof, zijn vandaag in Parijs voor een spoedoverleg over Oekraïne. Aanleiding daarvoor is het nieuwe Amerikaanse beleid onder president Trump.

De VS vindt een toekomstig NAVO-lidmaatschap van Oekraïne niet langer wenselijk, zo bleek afgelopen week. Bovendien noemt de VS het niet realistisch dat Oekraïne in een akkoord met Rusland de bezette gebieden terugkrijgt. Ook zei de Amerikaanse regering dat de Europese landen vooralsnog niet aan tafel zullen zitten bij de onderhandelingen die de VS met Rusland gaat beginnen.

De Oekraïense president Zelensky heeft Europa dit weekend opgeroepen een eigen leger op de been te brengen om de Russische dreiging het hoofd te bieden.

Geen knopen doorgehakt

Bij het overleg zijn zowel de Europese Commissie als regeringsleiders van verschillende Europese landen aanwezig. Ook NAVO-chef Mark Rutte doet mee aan de gesprekken.

Franse overheidsfunctionarissen verwachten niet dat er vandaag op het Europese spoedoverleg knopen worden doorgehakt. Het moet vooral laten zien dat Europa als eenheid sterk staat.

Bestand

De Amerikaanse president Trump maakte vorige week bekend dat een Amerikaanse delegatie in Saudi-Arabië in gesprek gaat met Russische onderhandelaars. Morgen komen de delegaties van de VS en Rusland daar bij elkaar. Het Kremlin stelt dat deze ontmoeting draait om het herstellen van de banden tussen beide landen en dat ook de oorlog in Oekraïne onderwerp van gesprek is.

De Oekraïne-gezant van de VS meldde zaterdag dat Europa wat de VS betreft niet aanwezig is bij gesprekken over een bestand tussen Oekraïne en Rusland.

Deze boodschap werd later door minister van Buitenlandse Zaken Rubio genuanceerd. Hij noemt het wel noodzakelijk dat Europa en Oekraïne bij "de echte onderhandeling" aanwezig zijn.

Vorige week maakte Trump ook bekend dat hij en de Russische president Poetin ruim anderhalf uur met elkaar hadden gebeld om de oorlog in Oekraïne te bespreken.

Vicepresident Vance haalde vrijdag op de veiligheidsconferentie in München hard uit naar Europese landen. In een toespraak stelde hij dat het continent zich vooral moet richten op de gevaren van binnenuit, en zich minder moet focussen op gevaren van landen als Rusland en China. Ook zocht hij openlijk toenadering tot de radicaal-rechtse partij AfD.

Europees plan

Reden genoeg voor de Europese leiders om samen te komen. NAVO-secretaris-generaal Rutte stelde vorige week al dat Europeanen met plannen moeten komen hoe ze kunnen bijdragen aan het bewaken van de Europese veiligheid en een regeling voor Oekraïne.

De leiders zullen het onder meer hebben over de mogelijkheid om vredestroepen naar Oekraïne te sturen. De Britse premier Keir Starmer zei gisteren dat het Verenigd Koninkrijk bereid is om Britse militairen te leveren om de veiligheid te handhaven als het komt tot een staakt-het-vuren. Ook de Zweedse premier Kristersson is daartoe bereid.

Premier Schoof sluit niet uit dat Nederland deelneemt aan een troepenmacht om Oekraïne te beschermen. "Ik denk dat we daar serieus en welwillend naar moeten kijken", zei hij zaterdag op de veiligheidstop in München.

Twijfel

De Spaanse minister van Buitenlandse Zaken betwijfelt of harde afspraken haalbaar zijn. "Ik ben ervan overtuigd dat Poetin Oekraïne zal blijven bombarderen en aanvallen, dus ik zie op dit moment geen vrede aan de horizon."

Peter Szijjarto, de Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken, is niet uitgenodigd voor het overleg in Parijs. Hij vindt dat daar vooral "pro-oorlogsleiders" zijn en dat zij "willen voorkomen dat het tot een bestand komt". Hij is wel voorstander van onderhandelingen tussen Rusland en de Verenigde Staten.

De arbeidsomstandigheden van jonge artsen zijn de afgelopen tien jaar nauwelijks verbeterd. Dat concludeert beroepsvereniging De Jonge Specialist uit een enquête die werd ingevuld door ongeveer 2000 basisartsen en artsen in opleiding tot specialist. De vereniging roept zorginstellingen, opleiders en beleidsmakers op tot actie.

De beroepsvereniging voert elke twee jaar een dergelijke enquête uit en elke keer komen dezelfde pijnpunten naar voren: burn-outklachten, veel overwerk en ongewenst gedrag. Ditmaal is dat niet anders.

Jonge artsen werken gemiddeld zes uur per week over en het merendeel ontvangt daarvoor geen compensatie. Verder had een op de drie respondenten het afgelopen jaar te maken met ongewenst gedrag door patiënten, bezoekers, collega's of leidinggevenden. Een op de vier kampt met burn-outklachten.

Afhankelijkheidspositie

Uit de enquête blijkt weliswaar dat bijna alle jonge artsen (96 procent) trots zijn op hun vak, maar een aanzienlijk deel zou vanwege de werkomstandigheden niet opnieuw voor dezelfde studie kiezen. Bovendien hebben artsen in opleiding een kwetsbare positie, zegt voorzitter Kirsten Dabekaussen van De Jonge Specialist.

"We hebben een afhankelijkheidspositie. Mensen zijn huiverig om zich uit spreken over bijvoorbeeld de werkdruk", zegt Dabekaussen. "Ze denken: 'Ik kan wel klagen maar misschien raak ik mijn plek dan kwijt. Voor mij zijn er tien anderen'."

'Bedreiging voor zorgkwaliteit'

Ondanks de aandacht die er de afgelopen jaren is geweest voor de arbeidsomstandigheden van jonge artsen, zijn oplossingen vooralsnog uitgebleven. Dat bedreigt volgens De Jonge Specialist niet alleen hun eigen welzijn, maar ook de continuïteit en kwaliteit van de zorg. Actie is daarom nodig, zegt de beroepsvereniging.

"Structurele verbeteringen blijven noodzakelijk, zoals naleving van de cao en Arbeidstijdenwet, correcte registratie en compensatie van overuren, minder administratieve lasten en een cultuuromslag waarin werken binnen de afgesproken uren de norm wordt", zegt Dabekaussen. "Opleiders en werkgevers hebben de verantwoordelijkheid om jonge artsen actief te ondersteunen bij het bespreekbaar maken van knelpunten."

Een beeld van de Franse beeldhouwer Camille Claudel is in Orléans geveild voor 3,1 miljoen euro. Wie de koper is, is niet bekendgemaakt. De waarde was geschat op 1,5 tot 2 miljoen.

Het bronzen beeld werd in september per toeval ontdekt in een appartement in het centrum van Parijs dat al vijftien jaar niet meer werd bewoond. Daar stond het verscholen onder een laken. Een veilingmeester vond het toen hem vanwege een erfenis werd gevraagd de inboedel van het appartement bij de Eiffeltoren te taxeren.

De veilingmeester zei dat het moment dat hij het laken optilde "magisch" was. "Ik heb gehuild." Hij noemde het een ontmoeting, eerder dan een ontdekking.

Verdwenen in 1908

Het gaat om een versie van L'Âge mûr, De Volwassen Leeftijd, een van de bekendste werken van Claudel (1864-1943). Er bestaan meerdere varianten van, die in grote musea staan. Daardoor herkende de veilingmeester het meteen. Al sinds 1908 was onbekend waar het beeld zich bevond.

De 3,1 miljoen is de op een na hoogste prijs die ooit voor een beeld van Claudel is betaald. Alleen een eerste versie van haar beeld La Valse bracht in 2013 meer op, 5,2 miljoen euro.

Levensfasen

Het is het eerste beeld van een serie van zes. Een tweede exemplaar staat in het Musée Camille Claudel in haar geboorteplaats Nogent-sur-Seine, ten zuidoosten van Parijs, dat de grootste collectie van haar werken bezit. Ook in onder meer Musée Rodin en Musée d'Orsay in Parijs staan ook versies van het bronzen beeld.

Claudel ontwierp L'Âge mûr in opdracht van de Franse overheid, maar die annuleerde de bestelling in 1899. Dat weerhield Claudel er niet van om het beeld af te maken en er verschillende versies van te creëren. Het is ook onder verschillende namen bekend geworden, naast De Volwassen Leeftijd zijn dat Lot, Levenspad en Noodlot.

Het kunstwerk beeldt drie fasen van het leven uit. Een smekende jonge vrouw moet de hand loslaten van een oudere man, die op zijn beurt wordt weggevoerd door een oude vrouw met vleugels. Claudel heeft het zelf in brieven aan haar broer Paul uitgelegd als de breuk met haar leermeester en minnaar Auguste Rodin en haar "weg naar de hel" die daarop volgt.

Het werk van Claudel werd lange tijd niet serieus genomen. Als vrouw stond ze in de schaduw van Rodin. Ze was zijn rechterhand, ze werkten samen in zijn atelier. Uit brieven van Rodin wordt duidelijk dat hij niet meer zonder haar kon.

Terwijl hij werkte aan beroemd geworden werken als De Kus, De Denker en De Burgers van Calais, creëerde Claudel het beeld Sakountala. Het verbeeldt een jong stel, met een geknielde man die een vrouw omhelst die naar hem toe leunt.

In 1893 besloot Claudel voor zichzelf te gaan werken, omdat haar eigen creativiteit leed onder de samenwerking. In die periode maakte ze de meeste bekende beelden, zoals L'Âge mûr, L'Implorante, en La Valse. Volgens kenners was ze zeker zo goed als Rodin, zo niet beter.

Psychiatrisch ziekenhuis

Maar na de dood van haar vader in 1913, de enige in de familie die haar beslissing om kunstenaar te worden steunde, besloot haar broer dat ze naar een psychiatrisch ziekenhuis moest. Ze zou paranoïde zijn.

Ze werd opgehaald uit haar atelier en opgesloten. Twee jaar later werd ze genezen verklaard en mocht ze de kliniek verlaten, maar haar familie weigerde toestemming te geven. In 1943 overleed ze er in eenzaamheid.

Pas de afgelopen decennia werd haar werk herontdekt en haar talent erkend. Haar beelden worden nu over de hele wereld tentoongesteld en op een voetstuk geplaatst.