NOS Nieuws - Algemeen

In Rotterdam zijn vier mensen aangehouden voor het bekladden en vernielen van ruiten van het kantoor van Maersk. Dat gebeurde rond 03.30 uur, aldus de politie.

Volgens de politie zijn meer dan twintig ruiten vernield en is er een "ravage van glas" achtergelaten. Volgens een verslaggever van de regionale omroep Rijnmond zijn de ruiten kapotgeslagen met een hamer. Ook is het pand beklad met rode verf. Medewerkers kunnen de hoofdingang vanochtend niet gebruiken. De politie doet daar nog onderzoek.

Kledingwinkel Zara aan de Coolsingel is ook beklad. Op de ruit is met roze verf is 'stop the genocide' geschreven, schrijft Rijnmond. Wie er achter de vernielingen zit is nog niet bekend.

Eerder doelwit

Het Deense transportbedrijf Maersk was in het verleden ook al eens doelwit van actievoerders. Zij vinden dat het bedrijf Israël steunt, onder meer door wapens van en naar dat land te vervoeren. De actievoerders noemen het bedrijf daarom medeplichtig aan oorlogsmisdaden.

In mei werd de lobby van het pand in Rotterdam al eens bezet. Een week later demonstreerden zo'n honderd mensen tegen de komst van een schip van Maersk naar de Rotterdamse haven. Dat schip zou volgens de actievoerders wapenonderdelen uit Israël vervoeren.

De havenwethouder van Rotterdam, Robert Simons, concludeerde na een telefoontje met de havenmeester en de douane dat er geen wapenonderdelen aan boord waren van het schip.

Goedemorgen! De verwachtingen zijn beperkt, maar Oekraïne en Rusland praten vandaag in Istanbul over een mogelijke wapenstilstand. En in IJmuiden wordt gevierd dat Telstar gepromoveerd is.

Eerst het weer: vandaag zijn er flinke zonnige perioden maar ook wolkenvelden. Later stijgt de kans op een bui in het binnenland. Lokaal kan een bui gepaard gaan met onweer. Het wordt bij een matige westenwind maximaal 17 tot 20 graden.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De conservatieve nationalist Karol Nawrocki heeft de Poolse presidentsverkiezingen gewonnen. Met meer dan 99 procent van de stemmen geteld is de politicus die zich verbonden heeft aan oppositiepartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) niet meer in te halen.

Zijn pro-Europese Rafal Trzaskowski had eerder op de avond al de overwinning uitgeroepen, toen de eerste exitpolls hem een minieme voorsprong gaven. Latere polls lieten zien dat het zou uitdraaien op een nek-aan-nekrace. Nawrocki won uiteindelijk met 50,89 procent van de stemmen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Met toenemende spanningen tussen de VS en Europa zouden we volgens critici te afhankelijk zijn van Amerikaanse tech. Hoe afhankelijk zijn we echt?

Fijne dag!

Meer huiseigenaren verwachten de komende tijd moeite met het betalen van de vaste woonlasten. In een onderzoek van Nationale Hypotheek Garantie (NHG) zegt ruim een derde van de mensen die meededen aan de enquête dat hun inkomen net genoeg of zelfs onvoldoende is om alle kosten en vaste lasten te kunnen betalen.

Ruim twintig procent van de ondervraagden maakt zich zorgen over zijn financiële situatie. Deze groep mensen ligt daar volgens NHG van wakker, voelt zich machteloos en ervaart stress. "We zien ook dat een op de drie mensen zegt: ik kan echt net rondkomen. Dan gaat het om meerdere lasten waaronder de woonlasten, maar ook andere uitgaven", zegt Carla Muters, voorzitter van de raad van bestuur bij NHG.

In de enquête zegt een op de vijf woningeigenaren dat het vakantiegeld wordt aangewend voor noodzakelijke uitgaven zoals woningonderhoud. "We zien dat er behoorlijk veel zorgen zijn, terwijl het aantal betalingsachterstanden op hypotheken historisch laag is. Het duurt lang voor je een effect ziet, mensen blijven heel lang hun woonlasten doorbetalen."

Het is de derde keer dat NHG het onderzoek over woonlasten uitvoert. Sinds de laatste keer, eind oktober, is het aantal mensen dat verwacht moeite te krijgen met het betalen van de woonlasten licht toegenomen.

Mensen die een hypotheek hebben afgesloten tussen 2015 en 2021 moeten volgens de organisatie de komende tijd goed opletten. Zij sloten hun lening namelijk af in een periode van ongekend lage rente, die op een gegeven moment zelfs onder de één procent lag. Maar sinds 2022 stijgt de rente weer, tegenwoordig staat het gemiddeld op zo'n 3,5 procent.

Een deel van de mensen met die historisch lage rente hebben het percentage vastgezet voor een periode van 10 jaar. De meeste ondervraagden maken zich geen zorgen over het stijgen van die rente. Voor sommige mensen zullen de hypotheekkosten toenemen.

"Afhankelijk van welke periode, loopt het nu of komende jaren af en dan word je geconfronteerd met een hogere hypotheekrente. Het is moeilijk te zeggen hoeveel meer je dan gaat betalen," zegt Muters van NHG. "Het hangt af van je persoonlijke situatie en wat voor soort hypotheek je hebt. Dan moet je de rente vergelijken: wat is het nu en wat heb je eerder betaald. Dat is een individuele som, maar kan netto per maand tientallen euro's of veel meer gaan kosten."

Besparen op leuke dingen

Volgens Carla Muters moeten mensen thuis gaan kijken naar hun eigen situatie. "We wijzen mensen erop om in gesprek te gaan, om inzicht te krijgen. Ga kijken hoe het bij jou zit. Niet iedereen is zich hier van bewust, kijk naar je financiën en afspraken over de hypotheek."

Vorige week publiceerde het Centraal Planbureau een onderzoek waaruit bleek dat de inkomens van de meeste Nederlanders harder zijn gestegen dan hun lasten. Volgens Muters van NHG geldt dat niet voor elk huishouden. "Dat is gemiddeld genomen, wij zien individuele verschillen en mensen geven aan echt moeite te hebben om rond te komen. Die mensen geven aan dat ze al veel dingen doen zoals besparen op leuke dingen en boodschappen of meer werken."

NHG maakt zich zorgen om het toegenomen aantal mensen met betalingsproblematiek. Hoewel meer woningeigenaren met financiële problemen professionele hulp zoeken, doet een groot deel dat nog niet. De organisatie kan daarbij helpen, zegt Muters. "Als NHG zijnde kunnen we helpen via adviseurs en geldverstrekkers. Denk aan een budget- of jobcoach. Meld je als je hulp nodig hebt."

De conservatieve nationalist Karol Nawrocki heeft de Poolse presidentsverkiezingen gewonnen. Met alle stemmen geteld is de politicus die zich verbonden heeft aan oppositiepartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS), als winnaar uitgeroepen door de Poolse kiescommissie.

De exitpolls lieten zien dat het een nek-aan-nekrace was tussen Nawrocki en zijn tegenstander, de pro-Europese Rafal Trzaskowski, die lid is van de partij Burgerplatform (PO), van huidige premier Tusk. Aanvankelijk leek Trzaskowski in de exitpolls aan het langste eind te trekken en claimde hij de overwinning. Maar latere polls lieten zien dat het zeer dicht bij elkaar lag en dat Nawrocki zelfs een lichte voorsprong had.

Uiteindelijk trok Nawrocki aan het langste eind en won met 50,89 procent, terwijl Trzaskowski op 49,11 procent bleef haken. Het opkomstcijfer was uiteindelijk bijna 72 procent, een historisch hoog aantal voor de presidentsverkiezingen.

Tegenvaller voor Tusk

De overwinning van Nawrocki is een grote tegenvaller voor de regering van premier Tusk. Trzaskowski had gezegd in zijn campagne Tusk te willen helpen bij zijn ambities. Nu treft Tusk op die plek weer een kritische president, zoals hij de afgelopen tijd onder Andrzej Duda ook al had. De president heeft in Polen vetorecht, waarmee hij wetgeving kan blokkeren.

Voor veel Polen gingen deze verkiezingen over de positie van Polen in Europa. Een grote groep Nawrocki-aanhangers wil dat Polen minder afhankelijk wordt van de EU. Nawrocki is kritisch over de invloed van Brussel en tegen een EU-en NAVO-lidmaatschap voor Oekraïne.

Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen feliciteerde Nawrocki met zijn overwinning en zei ervan overtuigd te zijn dat de EU de "zeer goede samenwerking" met Polen kon voortzetten.

"Wij zijn allemaal sterker samen in onze gemeenschap van vrede, democratie en waarden. Laten we daarom samenwerken om de veiligheid en welvaart van ons gezamenlijke thuis te waarborgen," zei Von der Leyen in een bericht op X.

Bewogen campagne

In de eerste ronde behaalden de twee kandidaten rond 30 procent van de stemmen. Trzaskowski kwam als eerste uit de bus met nog geen 2 procentpunt verschil.

Oud-burgemeester van Warschau Trzaskowski deed veel beloftes om linkse kiezers voor zich te winnen, onder meer op het gebied van sociale huur en goedkope woningen. Maar hij kon niet op veel vertrouwen rekenen bij een grote groep kiezers. Zo werd onder Trzaskowski veel sociale huur in de stad geprivatiseerd waardoor mensen op straat kwamen te staan.

Nawrocki is een 42-jarige historicus zonder politieke ervaring vóór zijn campagne. Hij was zelfs geen lid van een partij toen hij werd voorgedragen door de conservatieve partij PiS, die Polen regeerde van 2015 tot 2023.

De campagne van Nawrocki werd geteisterd door het ene schandaal na het andere. De conservatieve kandidaat loog over het bezit van een tweede appartement, was in zijn jongere jaren betrokken bij georganiseerde straatgevechten tussen hooligans, en onlangs kwam naar buiten dat hij als beveiliger van een luxehotel prostituees zou hebben geïntroduceerd bij gasten. Nawrocki ontkent de beschuldigingen.

Zijn aanhangers omschrijven hem als de belichaming van traditionele, patriottische waarden. Velen van hen zijn tegen abortus, tegen zichtbaarheid van de LGBTQ+-gemeenschap en sterk tegen migranten.

In de Amerikaanse stad Boulder in de staat Colorado heeft een man acht mensen verwond bij een pro-Israëlische manifestatie. De aanval vond plaats in een populair voetgangersgebied in Boulder, bij een betoging voor de bevrijding van door Hamas gegijzelde mensen. Volgens getuigen gooide de dader een of meer molotovcocktails naar de demonstranten.

Op beelden van na de aanval is te zien hoe de vermoedelijke dader met ontbloot bovenlijf en flessen met mogelijk brandbare vloeistof rondloopt terwijl hij naar de demonstranten woorden als "zionisten" schreeuwt en "ze zijn moordenaars".

Meerdere omstanders filmden het incident:

De man werd kort daarna door een agent gearresteerd. De FBI zegt dat de 45-jarige man een zelfgemaakte vlammenwerper bij zich droeg en dat hij "Free Palestine" riep. De politie gaat ervan uit dat hij alleen handelde.

Acht mensen gewond

De slachtoffers zijn vier mannen en vier vrouwen, die tussen de 52 en 88 jaar oud zijn. Zij zijn met brandwonden naar het ziekenhuis gebracht. Een van hen raakte zwaargewond.

FBI-directeur Kash Patel sprak direct na de aanslag van een "gerichte terreuraanval". Het hoofd van het Openbaar Ministerie in Colorado Phil Weiser zegt dat "er sprake lijkt te zijn van een haatmisdrijf, gezien de groep die het doelwit was".

De FBI heeft bekendgemaakt dat de vermoedelijke dader de 45-jarige Mohamed Sabry Soliman is. Zelf raakte de verdachte ook gewond en is naar een ziekenhuis gebracht. Het is onduidelijk wat zijn verwondingen zijn.

'Antisemitische aanval'

Politici spreken inmiddels hun afschuw uit over de aanval. De leider van de Democratische minderheid in het Huis van Afgevaardigden Jeffries spreekt over een "afschuwelijke, antisemitische aanval". "Wij staan vandaag en altijd achter de Joodse gemeenschap."

Ook Joodse organisaties uiten hun zorgen, ook met de aanval van twee weken geleden nog in het achterhoofd. Toen werd een stel dat werkte op de Israëlische ambassade doodgeschoten in het Joods Museum in Washington door een pro-Palestijnse activist.

Het was "een briljant resultaat", van een plan waar enkel en alleen zijn land architect van was. De Oekraïense president Zelensky sprak in superlatieven over undercoveroperatie 'Spinnenweb', waar de Oekraïense geheime dienst SBU ruim anderhalf jaar aan had gewerkt.

Met de operatie werden zeker vier Russische luchtmachtbases ver van de Oekraïense grens met drones aangevallen. De aanval is in het diepste geheim voorbereid. Ook het Witte Huis was niet van tevoren op de hoogte gebracht.

Geschiedenisboeken

De SBU claimt dat 34 procent van de Russische vloot van de bommenwerpers, met een gezamenlijke waarde van meer dan 6 miljard euro, is uitgeschakeld. De cijfers zijn niet onafhankelijk te bevestigen omdat Rusland en Oekraïne beiden uit strategisch oogpunt zwijgen over militaire verliezen.

"Natuurlijk kan nu niet alles onthuld worden, maar deze Oekraïense acties gaan ongetwijfeld de geschiedenisboeken in", zei Zelensky. Wat in ieder geval zeker is: de details die wel zijn gedeeld, zouden zo uit een James Bond-film kunnen komen.

Beelden van de aanval op de Belaja-basis:

De nieuwssite RBC-Ukraine hoorde van een lid van de Nationale Veiligheid en Defensie Raad dat de SBU eerst de drones naar Rusland heeft gesmokkeld, gevolgd door mobiele houten huisjes.

De drones, 117 volgens Zelensky, werden vervolgens in het dak van de huisjes verwerkt. Waar dat gebeurde en of dat op een centrale locatie in Rusland was, is onduidelijk. De metalen daken van de huisjes konden op afstand worden geopend of afgeworpen.

De huisjes zijn op een zeker moment op vrachtwagens gezet en dicht bij de bases geparkeerd. Hoelang ze daar hebben gestaan, is niet bekend.

Zelensky en de SBU zeggen dat de mensen die erbij betrokken waren Rusland op tijd hebben verlaten. De autoriteiten zeggen dat een aantal "deelnemers aan de terroristische aanvallen" is aangehouden.

Zoals gezegd gaat het om acties diep in vijandelijk gebied. De nieuwssite RBC-Ukraine hoorde van een lid van de Nationale Veiligheid en Defensie Raad dat de bases die werden aangevallen precies die bases zijn die in de oorlog tegen Oekraïne worden ingezet.

De Belaja-luchtmachtbasis in de regio Irkoetsk ligt meer dan 4300 kilometer van de Oekraïense grens. Op beelden die daarover rondgaan, is te zien dat Oekraïense drones uit het dak van een vrachtwagen opstijgen en vliegtuigen op deze basis bestoken. Die vrachtwagen moet dus op een of andere manier Rusland zijn binnengekomen.

Volgens RBC-Ukraine zijn op deze basis Tu-22 bommenwerpers gestationeerd die vanuit de lucht kruisraketten op Oekraïne afvuren.

Hoogleraar strategische studies Phillips OBrien, van de Schotse Universiteit van St Andrews, zegt in zijn blog dat hier Tu-95-bommenwerpers stonden. De vernietigde toestellen zijn volgens hem onvervangbaar. Ze worden al tientallen jaren niet meer gemaakt.

RBC-Ukraine schrijft verder dat op de Olenja-luchtmachtbasis in de regio Moermansk volgens onbevestigde berichten honderd militaire vliegtuigen zijn vernietigd, waaronder vier Tu-95's. De gouverneur van de regio bevestigt dat er een droneaanval is geweest en roept op om foto's en video's daarvan niet online te zetten.

Ook op de Djagilevo-basis zouden zowel Tu-22's als Tu-95's gestationeerd zijn. Op de Ivanovo-basis zou een geavanceerd verkenningstoestel hebben gestaan met apparatuur aan boord om ver in Oekraïne te kijken.

De aanval komt een dag voor de hervatting van de besprekingen in Istanbul over de voorwaarden om tot een staakt-het-vuren te komen. Ondanks de aanval hebben beide landen al laten weten dat die gesprekken doorgaan.

Als de omstandigheden juist zijn, is het noorderlicht vannacht boven Nederland te zien. De zon heeft op 31 mei een flinke zonne-uitbarsting gehad, en zo'n coronal mass ejection kan, als de omstandigheden gunstig zijn, leiden tot poollicht, soms ook op onze breedtegraad.

En precies dat is wat er zich vannacht zou kunnen afspelen: noorderlicht boven Nederland.

Wat is er aan de hand?

De uitbarsting op de zon was fors en gericht op de aarde. Daardoor verwacht NASA dat vanavond en vannacht een wolk geladen deeltjes het aardmagnetisch veld bereikt. Als de deeltjes in de van de atmosfeer komen, botsen ze met gassen in de atmosfeer en veroorzaken zo al die prachtige kleuren, van groen tot rood en paars.

De verwachting is dat voor onze breedtegraad de KP-index, een maat voor geomagnetische verstoring, rond middernacht op 7 ligt. Dat is hoog genoeg om het noorderlicht tot in Nederland zichtbaar te maken, mits het helder is.

Is het vanavond helder genoeg?

Waar we vandaag flink wat bewolking hadden, lijkt dat vanavond en vannacht wat minder te worden. Vooral landinwaarts is het waarschijnlijk een paar uur helder. De rook van de Canadese bosbranden, die de lucht vandaag wat flets maakte, verdwijnt ook naar Duitsland en de lucht wordt steeds helderder.

In het westen neemt in de tweede helft van de nacht de bewolking weer toe, maar de avond en het begin van de nacht zijn op veel plaatsen prima geschikt om het noorderlicht te spotten. De beste kans heb je dan op donkere plekken, zoals bijvoorbeeld op de Veluwe of in de duinen.

Hoe weet je of het echt te zien is?

Het noorderlicht in Nederland oogt vaak niet zoals op spectaculaire foto's uit Scandinavië. Soms zie je slechts een groenige of roze gloed aan de horizon. Maak daarom foto's met een lange sluitertijd de sensor van je camera (of telefoon op "nachtmodus") ziet het vaak beter dan je oog.

Zes politieke partijen in Suriname tekenden rond middernacht (Nederlandse tijd) het regeerakkoord dat de basis moet vormen voor de nieuwe regering van Jennifer Simons. Zij volgde vorig jaar Desi Bouterse op als voorzitter van de Nationale Democratische Partij (NDP).

De partijen hebben ook bekendgemaakt hoe de ministerposities zijn verdeeld. De NDP levert president Simons. Ook de parlementsvoorzitter is afkomstig uit die partij en zes ministersposten gaan naar die partij. Onder meer de ministersposten van Buitenlandse Zaken en van Landbouw zijn voor politici van de NDP.

Partij NPS levert de vicepresident. Dat wordt waarschijnlijk partijvoorzitter Gregory Rusland. Daarnaast vult de partij drie ministersposten in, waaronder de nieuwe post van minister van Olie, Gas en Milieu. ABOP levert vier ministers, waaronder die van Justitie. Pertjajah Luhur krijgt twee ministersposten en BEP en A20 ieder één.

Op 25 mei waren er verkiezingen, en de uitslag wordt pas komende week officieel bekendgemaakt. Aangenomen wordt dat de winst van de NDP volgens de telling nu (18 van de 51 zetels) niet meer in gevaar komt. De Vooruitstrevende Hervormingspartij (VHP) van president Chan Santokhi komt uit op zeventien zetels en belandt in de oppositie.

Al snel na de verkiezingen sloot de NDP samen met de andere partijen NPS, ABOP, Pertjajah Luhur, BEP en A20 een intentieverklaring om samen te gaan regeren. Zij hebben samen 34 zetels, precies voldoende voor het kiezen van een president en vicepresident. Bij de presentatie zullen zij details gaan bekendmaken over de verdeling van de ministersposten.

In Polen is een nek-aan-nekrace bij de presidentsverkiezingen. Waar in een eerste exitpoll de pro-Europese Rafal Trzaskowski af te koersen leek op de overwinning, staat de conservatieve nationalist Karol Nawrocki nu op voorsprong volgens de laatste exitpolls die omroep TVP publiceerde.

Nawrocki, verbonden aan oppositiepartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) kreeg 51 procent van de stemmen. Het gaat om een exitpoll, en dus niet om de definitieve uitslag. Die komt later op de dag, zo maakte de kiescommissie eerder al bekend.

Direct na de bekendmaking van de eerste exitpoll claimde Trzaskowski de verkiezingsoverwinning. Nawrocki zei in een eerste reactie ook nog uit te gaan van de overwinning, gezien het kleine verschil.

Een overwinning van Trzaskowski, die burgemeester is van Warschau, zou een opsteker zijn voor de regering van premier Tusk. De liberaal is net als Tusk lid van de partij Burgerplatform (PO) en hij zei in zijn campagne Tusk te willen helpen bij zijn ambities.

Daarnaast heeft de president in Polen vetorecht, waarmee hij wetgeving zou kunnen blokkeren. Om die reden is een president die Tusks regering goed gezind is, cruciaal voor de uitvoering van zijn beleid.

Bij de vorige presidentsverkiezingen, in 2020, verloor Trzaskowski nog nipt van vertrekkend president Duda, die uit het kamp van oppositiepartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) komt. Duda was sinds 2015 president van Polen.

Op een boerderij in het Noord-Hollandse dorp Stompetoren is een man overleden na een aanval door een stier. Ook viel er een gewonde, laat een politiewoordvoerder weten.

De gewonde man kon ter plekke worden behandeld en hoefde niet naar het ziekenhuis. Na de melding van de aanval, rond 16.00 uur, werd er onder meer een traumahelikopter opgeroepen.

De politie onderzoekt hoe het voorval kon gebeuren.

De politie in Hamburg heeft een verdachte opgepakt voor de brand de afgelopen nacht in een verpleeghuis in Hamburg. De 72-jarige man is een bewoner van het verpleeghuis. Hij kwam door verklaringen van getuigen bij de politie in beeld.

Bij de brand kwamen drie mannen van 84, 85 en 87 jaar oud om het leven. Van een bewoner is de toestand nu nog kritiek, achttien bewoners raakten zwaargewond, vijftien lichtgewond.

De brand brak kort na middernacht uit in een kamer op de begane grond, en breidde zich uit naar de eerste verdieping.

De evacuatie verliep moeizaam, omdat veel bewoners slecht ter been zijn. Sommigen moesten per brancard naar buiten worden gebracht, anderen kregen een speciale kap over hun hoofd waardoor ze zonder rook in te ademen naar buiten konden worden geleid.

Beeld van de reddingsoperatie:

Vogels broedden aanzienlijk vroeger in het arctisch gebied dan eerder werd aangenomen. Dat concluderen paleontologen van de Amerikaanse universiteit van Alaska Fairbanks op basis van vijftig fossielen van onder meer kuikens.

De wetenschappers stellen met hun studie, die deze week werd gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Science, dat vogels zo'n 73 miljoen jaar geleden al aanwezig waren in het Noordpoolgebied. Daarmee leefden ze daar dus gelijktijdig met dinosaurussen.

Eerder stond het oudste bewijs van vogels in het arctisch gebied op 47 miljoen jaar geleden, toen dinosaurussen al waren uitgestorven. Volgens de onderzoekers is het zeldzaam om fossielen van vogels uit het Krijt (145 tot 66 miljoen jaar geleden) te vinden.

Lang voordat dergelijke botten van prehistorische vogels fossiliseren, zijn ze vaak al verdwenen: ze zijn klein en kwetsbaar. De kleinste stukjes fossiel waarmee de paleontologen werkten, waren dan ook 2 millimeter groot.

De minuscule vogelbotten werden verkregen door Krijt-afgravingen in het lab te zeven, waarna ze werden gescand en vele malen uitvergroot met moderne technologie. Vervolgens werden ze geanalyseerd. De wetenschappers ontdekten zo meerdere soorten, die waarschijnlijk leken op eenden, meeuwen en ganzen.

Tijdens het Krijt was het aanzienlijk warmer op aarde, en dus ook in het Noordpoolgebied. Dat neemt volgens de onderzoekers niet weg dat het voor dieren een lastig gebied was om te overleven, onder meer vanwege de maandenlange duisternis.

Ze bestempelen hun vondst dan ook als bijzonder. "En om dan ook nog eens fossielen van kuikens te vinden, is bijna ongehoord", zegt hoofdonderzoeker Lauren Wilson in een persbericht. "Vogels bestaan zeker 150 miljoen jaar en de helft van die tijd waren ze dus al aan het broeden in het arctisch gebied."

Verder zoeken

Pat Druckenmiller, een collega-onderzoeker van Wilson, onderstreept dat het Noordpoolgebied tegenwoordig als kraamkamer voor moderne vogels wordt gezien. "Het is dan best cool om migrerende vogels hier te zien in Alaska, en te bedenken dat ze dit dus al 73 miljoen jaar doen."

De paleontologen voerden hun onderzoek uit op een bekende fossielenvindplek in het noorden van de Amerikaanse staat Alaska. Daar werd voorheen vooral gezocht naar dinobotten.

Als het aan Druckenmiller ligt, blijft er op die plek gezocht worden naar vogelfossielen. Hij hoopt uiteindelijk op een zo compleet mogelijk skelet, zodat vastgesteld kan worden in hoeverre ze bijvoorbeeld zijn gerelateerd aan moderne vogels.

Door werkzaamheden, vakantieverkeer en ongelukken is het druk op de wegen. Volgens de ANWB stond er rond 15.00 uur zo'n 300 kilometer file. "En dat is veel voor een zondagmiddag", zegt een woordvoerder.

Normaal staat er op zondagmiddag op het drukste moment zo'n 100 kilometer file.

Het is de combinatie van factoren waardoor er deze middag veel files staan. Zo is het met name in Zeeland druk op de weg doordat vakantiegangers na een lang hemelvaartweekend weer naar huis gaan.

Werkzaamheden

Daarnaast zijn er veel werkzaamheden die oponthoud veroorzaken, zoals op de A27 bij Utrecht richting het zuiden. Ook bij knooppunt De Nieuwe Meer in Amsterdam en de A16 bij Rotterdam wordt aan de weg gewerkt. Dat geldt ook voor de A73 bij Nijmegen, waar naast de wegwerkzaamheden een ongeluk tot extra vertraging leidt.

Tot slot spelen ook grenscontroles door de Duitse politie een rol. Die maken dat er op de A1 bij De Lutte drie kilometer file staat. Ook op de A12 richting Duitsland staan mensen stil door grenscontroles.

Bij een grote droneaanval is Oekraïne er vandaag naar eigen zeggen in geslaagd om tientallen Russische bommenwerpers te beschadigen of vernietigen, zo meldt een bron binnen de Oekraïense veiligheidsdiensten aan persbureau Reuters. Ook pro-Russische bloggers op sociale media melden de aanval en delen beelden van brandende Toepolev-22- en -95-bommenwerpers.

Ook zou er een A-50-vliegtuig zijn geraakt, een soort AWACS-verkenningstoestel dat zeer belangrijk is voor complexe aanvallen via de lucht. Rusland heeft niet veel van zulke toestellen, en ze kosten omgerekend honderden miljoenen euro's om te bouwen.

De aanvallen zijn inmiddels bevestigd door het Russische ministerie van Defensie, dat toegeeft dat er "meerdere toestellen in brand zijn geraakt." Er zou niemand gewond zijn geraakt, en het ministerie zegt dat er inmiddels mensen zijn opgepakt die bij de aanvallen betrokken zijn geweest.

Bij de aanval zouden volgens de Oekraïense bron 40 strategische bommenwerpers onschadelijk zijn gemaakt op vier verschillende bases, waaronder toestellen die atoombommen zouden kunnen afvuren. Deze toestellen worden ook gebruikt om langeafstandsraketten af te vuren op Oekraïne.

Een van de doelwitten was een luchtmachtbasis Belaja nabij Irkoetsk, in Siberië. Dat is ruim 4300 kilometer van de frontlinie in Oekraïne. Deze aanval zou dan ook de meest verafgelegen plek zijn waar Oekraïne heeft toegeslagen.

Gouverneur Kobzev van Irkoetsk bevestigde op sociale media dat de basis werd aangevallen met drones, maar zei niets over de schade. Hij zei dat de drones waren gelanceerd vanuit een vrachtwagencontainer, die in de buurt van het vliegveld was geparkeerd. Op geverifiëerde beelden op sociale media is dat ook te zien, en deze manier van aanvallen is inmiddels ook bevestigd door bronnen binnen de Oekraïense geheime diensten.

Volgens die bronnen werden de drones in Rusland verstopt in houten containers, die op vrachtwagens werden geladen. Die vrachtwagens werden geparkeerd vlak bij de luchtmachtbases, waarna via een afstandsbediening het dak eraf geschoven werd. De drones konden daarna vrijelijk de vliegtuigen aanvallen. Hoe het komt dat deze trucks niet gespot zijn door beveiligers, is niet bekend.

Ook in het noordelijke Moermansk, zo'n 2500 kilometer van de frontlinie, werden er strategische bommenwerpers geraakt, zo melden lokale bestuurders. Daarnaast werden twee bases in de buurt van Moskou geraakt, en zou er volgens de Russen nog een aanval zijn geweest in de regio Amoer, in het verre oosten van Rusland. Over die laatste aanval is vrijwel niets bekend, hij wordt in ieder geval door Oekaïne niet genoemd.

Op deze beelden valt een drone-aanval te zien:

Ook Rusland lanceerde vandaag een grote aanval met drones, zo meldt een woordvoerder van de Oekraïense luchtmacht. Met 472 drones tegelijkertijd zou het de grootste drone-aanval zijn in de oorlog, die nu ruim drie jaar bezig is. Ook zouden er zeven langeafstandsraketten zijn afgevuurd op Oekraïne. Over schade of slachtoffers is nog niets bekend.

Bij een Russische raketaanval op een Oekraïens trainingskamp zijn ten minste 12 militairen gedood, zo meldt de Oekraïense landmacht. Meer dan 60 militairen raakten gewond. Het kamp bevond zich ergens bij de 1000 kilometer lange frontlinie, maar waar precies is nog niet bekend.

Langs de frontlinie zwerven vrijwel non-stop Russische en Oekraïense drones door het luchtruim, op zoek naar doelwitten van de tegenpartij. Het Oekraïense leger zegt daarom zeer voorzichtig te zijn met oefeningen en ceremonies waarbij militairen zich openlijk verzamelen, om hun leven niet in gevaar te brengen. Of dat bij deze aanval wel gebeurd is, is niet bekend. De hoogste bevelhebber van de Oekraïense landmacht heeft vanmiddag al zijn ontslag aangeboden, om zo verantwoordelijkheid te nemen voor de aanval.

Oekraïense 'routekaart naar vrede'

Ondertussen wordt er morgen in Istanbul gepraat tussen afgevaardigden van de strijdende landen over een mogelijke wapenstilstand. Lang was onduidelijk of er überhaupt een Oekraïens team naar Turkije zou afreizen, maar vandaag maakte president Zelensky bekend dat hij defensieminister Oemerov zou afvaardigen, met drie punten als belangrijkste eisen: een onvoorwaardelijk staakt-het-vuren, de terugkeer van krijgsgevangenen en de terugkeer van kinderen die door Rusland zijn ontvoerd uit bezet gebied in Oekraïne.

Een eerdere gespreksronde, enkele weken geleden, leidde tot een grote uitruil van krijgsgevangenen, maar niet tot een wapenstilstand. Rusland heeft voor deze ronde ook nog geen onderwerpen naar buiten gebracht waarover zijn onderhandelaars het willen hebben.

Over hoe de Oekraïners drones inzetten, maakte Nieuwsuur onderstaande video:

Veel video's met de hashtag #mentalhealthtips op TikTok bevatten onjuiste informatie, zoals dubieuze adviezen, snelle genezingsmethoden en aanprijzingen van supplementen waarvan niet is bewezen dat ze werken. Dat blijkt uit onderzoek van de Britse krant The Guardian.

De krant liet deskundigen de honderd populairste video's met de hashtag #mentalhealthtips op TikTok bekijken. De experts stelden vast dat 52 van de 100 video's met adviezen over omgaan met trauma's, angsten, depressies en ernstige psychische aandoeningen onjuiste informatie bevatten. Veel andere video's waren vaag of nutteloos.

Mensen die via de socials hulp zoeken, krijgen vaak dubieuze of zelfs onzinnige adviezen voorgeschoteld, zoals het eten van een sinaasappel onder de douche om angst te verminderen. Ook worden normale emoties gepresenteerd als symptomen van bijvoorbeeld borderline. En supplementen met saffraan of magnesiumglycinaat worden gepromoot, terwijl het bewijs voor het verminderen van angst beperkt is.

Kwetsbare mensen

Volgens deskundigen die The Guardian sprak, legden de video's ook te veel nadruk op therapie. Een neuropsychiater zegt tegen de krant dat therapie effectief kan zijn, maar dat het belangrijk is "om te benadrukken dat het geen tovermiddel of snelle oplossing" is.

De voormalige minister van Volksgezondheid en psychiater Dan Poulter vindt de video's een risico: "Dit is het verstrekken van verkeerde informatie aan kwetsbare mensen."

Ook video's over traumaverwerking kloppen vaak niet, zegt een door de krant geraadpleegde psycholoog. "Elke video suggereert dat iedereen dezelfde ervaring met PTSS heeft, met vergelijkbare symptomen die gemakkelijk in een korte video van 30 seconden kunnen worden uitgelegd. De waarheid is dat PTSS en traumasymptomen zeer individuele ervaringen zijn die niet kunnen worden vergeleken."

Reactie TikTok

TikTok zegt in een reactie tegen de krant dat het een platform is waar "mensen zich kunnen uiten en hun authentieke ervaringen met hun mentale gezondheid kunnen delen". Het bedrijf noemt het onderzoek van de krant "beperkt".

"We werken samen met de Wereldgezondheidsorganisatie en de Britse gezondheidszorg om betrouwbare informatie op ons platform te promoten en 98 procent van de schadelijke misinformatie te verwijderen voordat deze bij ons wordt gemeld."

TikTok kwam twee weken geleden ook met een persbericht waarin werd aangekondigd dat er 2,3 miljoen dollar aan advertentieruimte op TikTok wordt gedoneerd aan tientallen organisaties voor mentale gezondheid in negentien landen.

Wetenschappelijk onderbouwd

Ook in Nederland bestaan zorgen over misinformatie op sociale media. Een paar dagen geleden kondigden de zorgverzekeraars CZ en VGZ en huisartsen aan dat ze gaan samenwerken om via het TikTok-kanaal Mijn Hoofd Vandaag betrouwbare en wetenschappelijk onderbouwde informatie over mentale gezondheid gaan delen.

Zo wordt er op dat kanaal besproken wat het verschil is tussen een depressie en een baaldag. Ook wordt uitgelegd wat een eetstoornis inhoudt.

Volgens zorgverzekeraar VGZ zijn met name jongeren gevoelig voor informatie op sociale media en kunnen ze zich daardoor onzeker voelen of zich onnodig zorgen maken.

Een 70-jarige Nederlander is op het internationale vliegveld Wattay in Laos opgepakt met 5,8 kilo heroïne in zijn bagage. De drugs zaten verborgen in met aluminiumfolie beklede dekens in twee koffers, melden lokale media.

De vondst was op 29 mei en werd gedaan tijdens een routinecontrole, meldt de Laotian Times. Volgens De Telegraaf, die vandaag over de aanhouding van de man berichtte, kan de man een levenslange gevangenisstraf krijgen als hij schuldig wordt bevonden.

De drugsvangst waarbij de Nederlander is aangehouden is de laatste van een reeks drugsvondsten op de luchthaven eind mei. De autoriteiten namen in korte tijd ruim 134 kilo aan verdovende middelen in beslag en arresteerden meerdere internationale verdachten.

Dierenvoer en koffie

Op 27 mei werden drie Maleisiërs gearresteerd bij een poging om 103 pakketten marihuana met een totaalgewicht van 86 kilo naar Duitsland te smokkelen. De drugs werden ontdekt in zes koffers. Op 22 mei werd een Bulgaar gearresteerd na de vondst van veertien kilo heroïne. De drugs zaten verstopt in dierenvoer en zakken koffie die klaar waren voor internationaal transport.

De dag ervoor werden nog eens 31 pakketten heroïne met een totaalgewicht van 28,5 kilo in beslag genomen in drie tassen van een passagier uit een onbekend Afrikaans land. Ook toen zaten de drugs in dierenvoer en koffiezakken.

De zon staat hoog aan de hemel in Uruapán in de Mexicaanse staat Michoacán. In de schaduw onder de bomen op het stadsplein zitten gepensioneerden op een bankje met elkaar te praten, kinderen spelen lachend met een lekke bal. Een doorsneestadje zoals men overal in Mexico tegenkomt.

Niets dat eraan herinnert dat hier en elders in Mexico historische verkiezingen plaatsvinden. Geen posters, geen campagneleuzen.

Francisco Herrera Franco is hier vandaag naartoe gekomen, een stapeltje flyers in zijn hand. Met vrouw en kind in zijn kielzog spreekt hij de gepensioneerden op het bankje aan. "Mag ik u storen? Mijn naam is Francisco Herrera Franco en ik wil federale rechter van Mexico worden."

Enigszins verbaasd kijken de mannen op het bankje op. Als Herrera Franco uitlegt dat er zondag verkiezingen zijn in heel Mexico en dat men kan stemmen op wie de komende jaren hun rechters worden, knikken ze met een twijfelende blik in hun ogen. Hier en daar hebben ze er wel iets over gehoord, deze verkiezingen. Maar waar het precies om gaat en wie er op het stembiljet staan, ze hebben geen idee.

5000 kandidaten, ruim 850 posities, van kantonrechter tot opperrechter in het Mexicaans Hooggerechtshof. Mexico is vandaag het eerste land ter wereld dat alle rechters in het land door het volk laat kiezen.

Het is het gevolg van een radicale hervorming in de laatste maanden van de vorige president, Andrés Manuel López Obrador. Hij vond dat er te veel afstand was tussen het rechtssysteem in Mexico en het volk. Dat moest beter, transparanter. Als rechters rechtstreeks door het volk gekozen zouden worden, zouden ze ook rechtstreeks verantwoordelijkheid aan hen moeten afleggen. Meer in hun belang denken, vond de oud-president.

Maar minder dan een jaar nadat het Congres de hervorming had aangenomen, is er onder Mexicanen zelf weinig animo om te stemmen bij deze verkiezingen. Ramona verkoopt ijs onder een parasol op het plein van Uruapán. "Zondag zijn er verkiezingen voor iets van een tribunaal toch?", vraagt ze. "Geen idee wie de kandidaten zijn, eigenlijk".

Een jongen oefent op zijn gitaar. Hij denkt dat er zondag presidentsverkiezingen zijn. Een andere man gaat sowieso niet stemmen. "Deze verkiezingen zijn denk ik niet zo belangrijk. Anders had ik er wel meer over gehoord, toch?"

Loterij

Het gebrek aan kennis komt deels door de regels die de Mexicaanse regering aan de campagnes oplegde. Spotjes op radio en televisie zijn verboden, net als billboards.

Enorm veel kandidaten meldden zich voorafgaand aan de verkiezingen als kandidaat voor rechter. De voorwaarden waren dan ook laagdrempelig: een rechtendiploma, een paar jaar ervaring en een aantal aanbevelingsbrieven waren genoeg. Binnen een paar weken scanden drie commissies 24.000 kandidaten op mogelijke antecedenten, zoals een strafblad. Alsnog bleven er te veel kandidaten over en met een loterij werd beslist wie er op de stembiljetten zou verschijnen.

Georganiseerde misdaad

Door deze overhaaste screening heersen bij experts zorgen dat de georganiseerde misdaad eigen kandidaten naar voren schuift en op die manier aan invloed wint in het rechtssysteem in Mexico. Bij onder meer burgemeestersverkiezingen gebeurt dit regelmatig en ook bij de rechtersverkiezingen van zondag doen controversiële kandidaten mee.

Francisco Herrera Franco, die deze dag flyert in Uruapán, is een van hen. Jarenlang was hij openbaar aanklager in de door geweld geplaagde staat Michoacán. Hij hield de bijnaam 'fiscal de terror', oftewel 'terreuraanklager' over aan zijn tijd daar - en dan niet in positieve zin. Geluidsopnames waarop hij drugsbazen van advies voorziet, moorden op kritische journalisten waar hij aan gelinkt wordt, afpersing van inheemse gemeenschappen: het is een weinig fraaie lijst beschuldigingen die aan de kandidaat kleeft.

"Goed dat je deze beschuldigingen noemt", zegt Herrera Franco. "Ze zijn al van een paar jaar geleden. En daarnaast, het is nooit bewezen dat ik hierbij betrokken was". Dat zo'n 85 procent van de aangiftes in Mexico niet wordt onderzocht, zou een van de redenen kunnen zijn dat dit bewijs ontbreekt. Want voor zowel voor- als tegenstanders van de verkiezingen is duidelijk dat het Mexicaanse rechtssysteem een hervorming nodig heeft. Of het direct laten kiezen van rechters echter de oplossing is, is voor veel mensen de grote vraag.

Bij een aanval op Palestijnen die op weg waren naar een hulpdistributiecentrum in Rafah zijn volgens de gezondheidsautoriteiten in de Gazastrook zeker 31 mensen gedood. Ooggetuigen zeggen tegen de persbureaus AP , Reuters een AFP dat Israëlische militairen met drones en tanks in het holst van de nacht de menigte onder vuur namen. Israël spreekt de beschuldigingen tegen.

Het Israëlische leger zei in een eerste reactie dat er niet is geschoten op het terrein van het distributiecentrum en kondigde een onderzoek aan. Uren later, aan het einde van de middag, kwamen de strijdkrachten met een verklaring waarin de beschuldigingen werden tegengesproken.

"Wij hebben niet het vuur geopend op Palestijnen op of bij het distributiecentrum." Wel zegt het leger dat militairen vannacht "waarschuwingsschoten" hebben gelost op een afstand van een kilometer van het distributiecentrum.

'Verschrikkelijk'

Volgens de Palestijnen vielen de doden en gewonden bij een rotonde op een kilometer van het hulppunt, dat onder controle staat van Israël. "Het schieten kwam van alle kanten, van marineschepen, tanks en drones", zegt een ooggetuige tegen AP. "Het was een verschrikkelijk gezicht." Een andere ooggetuige zei tegen het persbureau dat er van een afstand van 300 meter werd geschoten. Hij zag veel mensen met schotwonden.

Ooggetuigen vertellen ze meemaakten bij het hulppunt:

Volgens ooggetuigen was een menigte van duizenden mensen voor zonsopgang op weg naar het distributiepunt. Ze verzamelden zich bij de rotonde in afwachting van opening van het terrein. Het Israëlische leger zou hun hebben verteld zich te verspreiden en later terug te komen, waarna het vuur werd geopend.

Reactie GHF

De Gaza Humanitarian Foundation (GHF), die noodhulp in Gaza moet uitdelen, zei eerder in een reactie dat er geen mensen zijn gedood en gewond zijn geraakt bij de distributiepunten. De door GHF ingehuurde beveiligers zouden geen schoten hebben gehoord. De omstreden hulporganisatie spreekt van verzinsels die "de wereld in worden geholpen door Hamas". Vanmorgen zou de inhoud van zestien vrachtwagens met noodhulp zonder problemen zijn verdeeld.

De slachtoffers werden onder meer naar Khan Younis gebracht:

De Palestijnen waren op weg naar een van de vier distributiecentra van de nieuwe, door Israël gesteunde hulporganisatie GHF. Die is omstreden, onder meer omdat er geen hulppunt in het noorden van Gaza ligt. Hulporganisaties zeggen dat Israël daarmee noodhulp gebruikt om Palestijnen te dwingen naar het zuiden te trekken.

Israëlische kabinetsleden spraken openlijk de hoop uit dat de Gazanen het gebied helemaal verlaten. De extreem-rechtse minister Smotrich (Financiën) sprak over de volledige vernietiging van Gaza; vervolgens zou Israël Gaza moeten innemen, wat neerkomt op etnische zuivering.

De afgelopen dagen verliep de verdeling van hulp in Gaza geregeld chaotisch. Gezondheidswerkers meldden eerder dat er zes mensen waren gedood en meer dan vijftig gewond geraakt nadat er op ze was geschoten.

Een monumentaal landhuis in Breda is vannacht volledig verwoest door brand. Het vuur brak rond 02.30 uur uit op de begane grond en werd gemeld door een bewoner. Op dat moment waren achttien mensen in het pand aanwezig. Zij konden het gebouw op tijd verlaten.

Het landgoed ligt vlak bij een woonwijk en wordt omringd door bos. De brandweer rukte met groot materieel uit om het vuur te bestrijden.

Rond 06.00 uur was de grote brand onder controle.

De eigenaar van het landhuis heeft volgens Omroep Brabant al jarenlang een conflict met de gemeente. De man wil schuren en een zwembad op het landgoed bouwen, maar krijgt sinds 2016 geen vergunning.

De gemeente verdenkt de eigenaar ervan dat hij de vergunningsaanvraag gebruikt om criminele inkomsten wit te wassen, vermoedelijk afkomstig uit illegale kamerverhuur in Utrecht. Volgens een door de gemeente ingeschakeld integriteitsbureau heeft de man in veel gevallen mogelijk twee keer zoveel huur gevraagd als wettelijk toegestaan.

In maart van dit jaar werd de zaak behandeld door de Raad van State, die oordeelde dat de gemeente de vergunningen terecht had geweigerd. Zijn advocaat ontkende de beschuldigingen tijdens de rechtszaak.

De oorzaak van de brand is nog onbekend.

In Frankrijk zijn gisteravond en vannacht zeker twee mensen om het leven gekomen in de nasleep van de Champions League-overwinning van Paris Saint-Germain. Volgens een eerste overzicht van het ministerie van Binnenlandse Zaken raakten 192 mensen gewond.

In Parijs verongelukte een man van in de 20 toen hij op zijn scooter werd aangereden door een auto met voetbalfans. In de stad Dax in Zuidwest-Frankrijk werd een jongen van 17 neergestoken bij een viering. Hij overleed in het ziekenhuis. De dader is gevlucht.

In Grenoble raakten zeker drie mensen gewond toen een automobilist op een menigte feestvierders inreed. Een slachtoffer is er slecht aan toe. De bestuurder van de auto is aangehouden. Hij was niet onder invloed van alcohol of drugs, meldt de Franse publieke omroep TF1.

De omroep zegt verder dat in het noordwestelijke Coutances een politieagent zwaargewond raakte in zijn gezicht door vuurwerk. Hij wordt in coma gehouden.

Plunderingen

Vieringen van de eerste CL-winst van PSG liepen op verschillende plekken uit de hand, met name in Parijs zelf. In totaal werden 559 mensen gearresteerd, van wie 491 in Parijs. Daar werd op de Champs-Élysées brand gesticht en werden winkels geplunderd.

Bij daglicht is de schade goed te zien:

Volgens TF1 braken er ook in Lyon, Nantes en Pau ongeregeldheden uit. Daar werden de ramen van bussen en winkels ingegooid.

In Parijs gingen duizenden mensen de straat op: