De besloten ontmoeting tussen de Amerikaanse president Trump en de Russische president Poetin in Anchorage in Alaska is zonder concreet resultaat beëindigd. Het gesprek tussen de twee en hun belangrijkste diplomaten en buitenlandministers heeft ruim 2,5 uur geduurd. Volgens Trump zijn de twee het niet eens geworden over "waarschijnlijk het belangrijkste" aspect, maar schat hij de kansen goed in dat ze er wel uit gaan komen.
Het is onduidelijk waar de landen precies over gesproken hebben en waar ze het dan wel over eens zijn geworden. Na de ontmoeting volgden verklaringen van de twee regeringsleiders die weinig duidelijkheid gaven; vragen konden niet gesteld worden. Een geplande lunch en gesprek met andere delegatieleden gingen niet door.
Gisteren zei Trump dat hij "er niet blij mee zou zijn als op de top geen staakt-het-vuren in Oekraïne tot stand komt". Eerder deze week zei hij juist dat het om een verkennende ontmoeting ging. "Ik ga geen akkoord sluiten", zei Trump toen.
Bekijk hieronder een samenvatting van de verklaringen na afloop:
Poetin kreeg als eerste het woord. Eerst stond hij uitgebreid stil bij de overeenkomsten tussen de beide landen, hun gedeelde geschiedenis en hoe dicht de VS en Rusland bij elkaar liggen.
De relatie tussen de twee landen is nu op een dieptepunt beland, erkende hij, maar hij noemde de ontmoeting van vandaag constructief. Poetin benoemde Oekraïne bijna niet, wel noemde hij het land een "broedernatie, hoe vreemd dat ook klinkt in deze situatie".
Rusland-correspondent Geert Groot Koerkamp:
"Voor Vladimir Poetin is de top op Alaska hoe dan ook geslaagd, wat ook de verdere uitkomst ervan zal zijn. De Russische media hebben in groot detail verslag gedaan van de 'historische ontmoeting', zoals de top steevast wordt aangeduid. Dat de leider van het machtigste land ter wereld Poetin in eigen land met alle egards heeft ontvangen laat zien dat Rusland verre van geïsoleerd is, ondanks alle westerse inspanningen, is de boodschap.
Wat de beide presidenten verder hebben besproken blijft onduidelijk. Volgens Trump is er 'geen deal', maar Poetin maakt wel gewag van 'afspraken', die de betrekkingen tussen Rusland en de Verenigde Staten kunnen herstellen, zonder in detail te treden.
Hij zei ook dat de 'onderliggende oorzaken van de crisis' in Oekraïne moeten worden weggenomen, iets dat in het Kremlin de afgelopen jaren veelvuldig is herhaald. Poetin grijpt daarmee terug op de argumenten die hij in 2022 gebruikte om zijn 'speciale militaire operatie' tegen Oekraïne te rechtvaardigen. De Russische inval was nodig, zei Poetin toen, om Oekraïne te 'denazificeren' en demilitariseren."
Trump zei op zijn beurt dat er "veel vooruitgang" is bereikt en dat hij nu gaat bellen met de NAVO en de mensen die erbij betrokken zijn. Hij noemde daarbij ook de Oekraïense president Zelensky.
Die liet kort voor de ontmoeting tussen Trump en Poetin van zich horen op zijn sociale media. Zelensky benoemde dat hij zowel informatie kreeg van diplomaten over de gesprekken in Alaska als van inlichtingendiensten over Russische aanvallen op Oekraïne. "Op de dag van de onderhandelingen worden er ook mensen gedood. En dat spreekt boekdelen", zei Zelensky.
"Er is geen deal tot er een deal is", zei de Amerikaanse president na afloop van de ontmoeting. Volgens Trump was die wel "extreem productief" en waren de twee het over de meeste punten eens. Er was één belangrijk punt waar de twee het niet over eens waren, zei Trump. Hij benoemde niet wat dat was, zoals Poetin en hij nergens ingingen op de inhoud.
VS-correspondent Sjoerd den Daas:
"Veel details kennen we niet, na deze persconferentie met lovende woorden over 'een productieve ontmoeting'. Ruimte voor vragen, gebruikelijk tijdens de vaak veel langere persconferenties van Trump, was er niet.
Voortgang werd wel genoemd, maar inhoudelijk zijn we niets wijzer geworden. Op basis hiervan zijn er weinig redenen om aan te nemen dat de twee een weg naar een staakt-het-vuren hebben geplaveid.
Trump en Poetin zaten lang met hun adviseurs in een ontmoeting, maar niet zo lang als het Witte Huis en het Kremlin voorafgaand aan de top hadden gepland. Er is geen deal tot er een deal is, zei Trump - en het blijft de vraag hoeveel die dichterbij is gekomen, en eruit zou komen te zien.
Het 'streven naar vrede'-spandoek, op de achtergrond van de persconferentie, lijkt daarmee voorlopig vooral een streven te blijven, zonder voortgang. Tegelijkertijd: Trump zei Zelensky te gaan bellen, mogelijk wordt daarna meer duidelijk. Ook geeft hij in Anchorage nog een interview met zijn geliefde FOX News.
Beide presidenten zullen nog wel uitvoeriger met hun eigen lezing komen, de vraag is nu met welke boodschap Trump uit Alaska wil vertrekken. Voert Trump de druk op Poetin verder op middels sancties, of denkt hij toch aan een mogelijke vervolgontmoeting met Zelensky, en een pad naar een staakt-het-vuren?
De man die de oorlog in Oekraïne binnen 24 uur beloofde te beëindigen, heeft in elk geval wat uit te leggen."
We zullen elkaar snel weer spreken, besloot Trump zijn verklaring voor de pers. "Volgende keer in Moskou", reageerde Poetin in het Engels. Dat liet Trump voorlopig in het midden. "Daar zal ik wel veel kritiek op krijgen", lachte de Amerikaanse president.
Beiden lieten het bij hun verklaring en journalisten kregen niet de gelegenheid om de presidenten te bevragen.
Zo kwamen de presidenten aan op de legerbasis in Alaska:
Na afloop sprak Trump wel uitgebreid met nieuwszender Fox. Daar herhaalde hij dat er nog belangrijke punten waren waarover geen overeenstemming was bereikt. "Het is nog helemaal geen uitgemaakte zaak." De verantwoordelijkheid voor een staakt-het-vuren legde hij bij Poetin en de Oekraïense president Zelensky. Poetin en Zelensky moeten nu een ontmoeting organiseren, zei Trump.
Fox-presentator Hannity vroeg Trump of hij denkt dat de oorlog zal eindigen met het uitwisselen van land en meer Russisch grondgebied dan voorheen, met voor Oekraïne veiligheidsgaranties waar de NAVO niet bij betrokken is. Hoewel hij eerder nog had geweigerd uit te weiden over wat er precies besproken was, reageerde Trump daarop instemmend. "Dat zijn punten waar we het grotendeels over eens waren, inderdaad."
Trump zei wel dat Zelensky daar akkoord mee moest zijn. "Sluit een deal", is Trumps advies aan de Oekraïense president. Die heeft nog niet op de nieuwste ontwikkelingen gereageerd.