NOS Nieuws - Algemeen

Vorig jaar zijn er wereldwijd minstens 1508 mensen geëxecuteerd. Dat meldt Amnesty International in zijn jaarlijkse rapport over het aantal voltrokken doodstraffen. Het aantal is fors gestegen ten opzichte van 2023, toen er 1153 executies waren.

91 procent van de gevallen komt volgens Amnesty voor rekening van Iran, Irak en Saudi-Arabië. In Iran werden 972 mensen geëxecuteerd en in Saudi-Arabië 345 mensen. In dat laatste land verdubbelde het aantal executies ten opzichte van 2023.

In Irak verdrievoudigde het aantal executies. Dat komt doordat daar meer mensen de doodstraf kregen voor zaken gerelateerd aan terrorisme, zegt Amnesty.

40 procent van de executies wereldwijd werd uitgevoerd vanwege misdrijven die te maken hebben met drugs. Dat is in strijd met internationale mensenrechten. De doodstraf mag alleen worden opgelegd vanwege ernstige misdrijven, en daaronder valt officieel bijna alleen moord.

Aantal waarschijnlijk hoger

Amnesty erkent dat het rapport niet compleet is. De mensenrechtenorganisatie heeft alleen de executies in het rapport opgenomen die te verifiëren waren. Executies in China, Noord-Korea en Vietnam zijn niet meegenomen omdat de doodstrafcijfers in deze landen staatsgeheim zijn.

Amnesty gaat ervan uit dat in deze landen vaak mensen worden geëxecuteerd. Volgens de organisatie wordt aangenomen dat daar jaarlijks duizend mensen worden geëxecuteerd. Daarmee zou China koploper zijn in het aantal executies.

Daarnaast zegt de mensenrechtenorganisatie dat het niet kon vaststellen hoeveel mensen er in de Palestijnse gebieden en Syrië zijn geëxecuteerd vanwege de crises die daar in 2024 plaatsvonden.

De mensenrechtenorganisatie zegt dat veel leiders de doodstraf als wapen inzetten "onder het mom van het verbeteren van de openbare veiligheid" of "om de bevolking angst aan te jagen".

Volgens Amnesty hebben landen in het Midden-Oosten de doodstraf gebruikt om mensenrechtenverdedigers, politieke tegenstanders, demonstranten en etnische minderheden "het zwijgen op te leggen."

Secretaris-generaal van Amnesty, Agnès Callamard, zegt dat vooral in Iran en Saudi-Arabië de doodstraf wordt gebruikt om "dappere mensen die zich uitspreken de mond te snoeren".

"In China, Iran, Saudi-Arabië, Singapore en waarschijnlijk Vietnam kregen mensen vaak de doodstraf voor druggerelateerde zaken", stelt Callamard. "De doodstraf heeft geen bewezen effect op het verminderen van drugshandel".

Laagste aantal landen

Ondanks de stijging in het aantal executies, is het aantal landen dat deze uitvaart gedaald naar vijftien. Voor het tweede jaar op rij het laagste aantal ooit. In 113 landen is de doodstraf helemaal afgeschaft en in 145 landen zijn executies in de wet of de praktijk afgeschaft.

De Verenigde Staten en Iran gaan zaterdag in Oman op "hoog niveau" met elkaar in gesprek. Dat bevestigt Iran na uitspraken van Trump waarin hij aankondigde met Iran te zullen gaan onderhandelen over het nucleaire programma van dat land.

Hoewel Trump spreekt van directe onderhandelingen, laat de Iraanse buitenlandminister op X weten dat het om "indirecte gesprekken" gaat. Hoe de gesprekken er precies uit gaan zien en welke afgevaardigden naar Oman afreizen, is nog niet bekend.

"Misschien wordt er een deal gesloten", zei president Trump na zijn ontmoeting met de Israëlische premier Netanyahu in Washington maandag.

"Ik denk dat als de gesprekken niet succesvol zijn, Iran in groot gevaar zal verkeren", zei Trump in het Oval Office, met vicepresident Vance en ministers Rubio van Buitenlandse Zaken en Hegseth van Defensie aan zijn zijde. "Het kan niet zo zijn dat Iran kernwapens heeft", herhaalde Trump meermaals. "Dat kan niet gebeuren."

Voorstel per brief

De aankondiging volgt op een brief die Trump vorige maand naar de Iraanse machthebbers stuurde. Daarin stelde hij voor om opnieuw over het Iraanse kernprogramma te onderhandelen. "Ik heb ze een brief geschreven waarin ik zeg dat ik hoop dat jullie willen onderhandelen, want als we militair moeten ingrijpen zou dat verschrikkelijk zijn", zei hij daar destijds over.

Iran toonde zich verbolgen over het voorstel. "Het is onacceptabel voor ons dat de Verenigde Staten bevelen geven en bedreigingen uiten", zei president Pezeshkian. Ayatollah Khamenei liet weten dat Teheran zich niet zou laten intimideren om tot onderhandelingen te komen over zijn kernwapenprogramma en sprak van "bullebaktactiek".

In hoeverre Rusland een rol heeft gespeeld bij de totstandkoming van het overleg dat de VS nu aankondigt, is onduidelijk. Rusland en Iran, die de laatste jaren beide sancties kregen opgelegd door westerse landen, staan op goede voet met elkaar. Trump, die Rusland uit zijn internationale isolement heeft gehaald, zou Poetin hebben gevraagd te bemiddelen tussen de VS en Iran.

Vrees voor kernwapens

Zeven jaar geleden was het Trump zelf die tijdens zijn eerste termijn als president een streep zette door het bestaande nucleaire akkoord tussen Iran en de VS, het Verenigd Koninkrijk, de Europese Unie, China en Rusland. Dat akkoord was tot stand gebracht door de regering van Obama. Volgens Trump waren de afspraken te vrijblijvend voor Iran. De VS stelde weer sancties in; Iran voerde de productie van verrijkt uranium flink op.

Het baart de VS en bondgenoot Israël zorgen dat Iran steeds meer verrijkt uranium heeft en zo dichter bij het maken van een atoombom komt. Als het zover zou komen, kunnen die wapens ook in handen vallen van pro-Iraanse groeperingen als Hezbollah, Hamas en de Houthi's. Die staan vijandig tegenover Israël.

Op de vraag of de VS van plan is militair in te grijpen als er geen nieuw atoomakkoord komt met Iran, zei Trump dat "Iran in groot gevaar zal verkeren". De VS heeft onlangs zware bommenwerpers opgesteld op een eiland in de Indische Oceaan, bedoeld als intimidatie richting Iran. "Als ze geen deal sluiten, dan komen er bombardementen", dreigde Trump een week geleden.

In Parijs is een grote brand uitgebroken in een recyclingfabriek. Meer dan tweehonderd brandweerlieden werden opgeroepen om de brand te bestrijden. De brand brak maandagavond rond 19.30 uur uit en was enkele uren later onder controle.

Voor zover bekend is er niemand gewond geraakt. Personeel van het bedrijf is op tijd geëvacueerd, volgens de directeur van Syctom waren er 31 mensen aanwezig in het pand. De burgemeester van het zeventiende arrondissement zegt dat de brand in de kelder van de fabriek is ontstaan en zich heeft verspreid door het hele gebouw.

De Franse autoriteiten riepen omwonenden op uit de buurt te blijven en de ramen en deuren gesloten te houden. De grote zwarte rookpluimen waren op kilometers afstand te zien.

De afvalcentrale staat vlak naast het belangrijkste gerechtsgebouw van Parijs. De fabriek is in 2019 in gebruik genomen en verwerkt het huishoudelijk afval van bijna een miljoen Parijzenaren.

De Amerikaans-Nederlandse voormalige hulpverlener en mediapersoonlijkheid Keith Bakker is op 64-jarige leeftijd overleden. Dat melden meerdere media, zoals De Telegraaf en het AD, op basis van mensen uit zijn omgeving. Hij overleed aan hartfalen.

Bakker was bekend als ervaringsdeskundige in de verslavingszorg. Zijn vader was alcoholist en zelf was hij lange tijd verslaafd aan drugs. Nadat hij de drugs had afgezworen, begon hij in 2004 een afkickkliniek in Amsterdam en Wassenaar.

Zijn bekendheid groeide toen hij in verschillende televisieprogramma's te zien was als verslavingsdeskundige. Zo was hij regelmatig te gast in Spuiten en Slikken van omroep BNNVARA. In 2008 verscheen een boek over Bakkers leven, geschreven door Leon Verdonschot. Daarnaast trad hij twee seizoenen op in het NCRV-programma Family Matters, waarin hij gezinnen met verslaafde kinderen begeleidde.

In 2010 stopte de hulpverlener met zijn afkickkliniek vanwege een conflict met de verhuurder en een jaar later werd zijn kliniek failliet verklaard. Rond diezelfde tijd kwam Bakker onder vuur te liggen omdat hij in een reportage van RTL Boulevard en De Telegraaf werd beschuldigd van seksueel misbruik van cliënten uit zijn verslavingskliniek. Een voormalige collega van Bakker schaarde zich in de Volkskrant achter die beschuldigingen.

Beroepsverbod en celstraf

Bakker werd gearresteerd en in de rechtszaak eiste het Openbaar Ministerie zeven jaar gevangenisstraf. In 2012 werd hij veroordeeld tot vijf jaar cel voor het verkrachten van drie cliënten die hij in de kliniek had behandeld. Ook kreeg hij een beroepsverbod van tien jaar opgelegd.

Na zijn vrijlating richtte hij verschillende stichtingen op die zich richten op geestelijke hulp voor mannen die in de gevangenis zitten of zaten.

In 2019 werd hij nogmaals beschuldigd van een zedendelict, namelijk seks met een minderjarige. Volgens Bakker was het meisje meerderjarig toen hij een seksuele relatie met haar had, maar de rechter geloofde dat niet.

Na verplicht psychisch onderzoek in het Pieter Baan Centrum kreeg Bakker een celstraf van 4,5 jaar. Deze straf werd in hoger beroep in 2022 ingekort tot 1,5 jaar. Daardoor had hij zijn straf uitgezeten en kwam hij per direct vrij.

De 99-jarige veroordeelde nazisecretaresse Irmgard Furchner blijkt begin dit jaar te zijn overleden. Het Duitse Openbaar Ministerie heeft dat bevestigd, na berichtgeving van de regionale krant SHZ.

Voor zover bekend woonde Furchner sinds 2017 in een verzorgingshuis in het Duitse Quickborn, ten noorden van Hamburg. Ze overleed op 14 januari.

Eind 2022 werd de hoogbejaarde vrouw schuldig bevonden aan medeplichtigheid aan de moord op ruim 10.500 kampgevangenen. Ze was tussen 1943 en 1945 de secretaresse van de commandant van het concentratiekamp Stutthof in het huidige Noord-Polen. In dat kamp zijn naar schatting 65.000 mensen door de nazi's vermoord in gaskamers of omgekomen door honger en ziekte.

De typiste was volgens de rechter op de hoogte van de gruweldaden in het kamp. Furchner werd berecht onder het jeugdstrafrecht omdat ze ten tijde van de moorden rond de 18 jaar was. Ze kreeg een voorwaardelijke gevangenisstraf van twee jaar opgelegd.

Spijt

Op de laatste zittingsdag sprak de oud-secretaresse voor de eerste keer tijdens de strafzaak: "Het spijt me wat er allemaal is gebeurd. Ik betreur uitgerekend toen in Stutthof te zijn geweest. Meer kan ik er niet over zeggen."

Vorig jaar werd Furchner in hoger beroep opnieuw schuldig bevonden aan medeplichtigheid aan massamoord. Daarmee bleef de straf staan. De strafzaak kreeg veel aandacht, mede omdat het mogelijk het laatste nazi-proces was: de kans wordt steeds kleiner dat er nog daders in leven zijn.

In verband met de viering van een Chinees traditioneel feest dat afgelopen donderdag begon moest de wereld even wachten. Maar vandaag gingen dan ook de Chinese beurzen open, voor het eerst sinds president Trump zijn invoerheffingen aankondigde. In navolging van beurzen wereldwijd sloten ze diep in het rood.

De indexen van Shenzhen en Shanghai leverden ruim 9 en 7 procent in, maar in Hongkong was het verlies het grootst. De Hang Seng-index eindigde maar liefst 13 procent in de min, de grootste duikeling sinds 1997.

Met name Chinese webshop- en technologiebedrijven werden hard getroffen in Hongkong. De aandelen van techgigant Alibaba, videoplatform Kuaishou en webshopbedrijf JD.com daalden tussen de 15 en 19 procent in waarde.

Op een persconferentie na het sluiten van de beurs waarschuwde de financieel secretaris van Hongkong, Paul Chan, dat de stad ook in de aankomende dagen nog ernstige schokken kan verwachten. Toch denkt Chan dat drastisch ingrijpen niet nodig zal zijn. Wel beloofde hij dat de autoriteiten steun zullen bieden aan kleine en middelgrote ondernemingen om de toegang tot kapitaal te verbeteren.

China's Nationale Team

Een ingreep kwam er wel op het vasteland van China, wat er mogelijk aan bijdroeg dat de verliezen daar beperkter bleven dan in Hongkong. Vanochtend gingen de eerste geruchten rond dat China's "Nationale Team" in beweging was. Dat is een onofficiële verwijzing naar een groep staatsgesteunde financiële instellingen en fondsen die strategisch ingrijpen op de Chinese aandelenmarkten. Dit doen ze vooral tijdens periodes van grote instabiliteit op de beurs.

Analisten zagen dat er fondsen werden aangekocht door Huijin, een staatsfondsmaatschappij die indirect valt onder de Chinese Staatsraad. En een paar uur later bevestigde Huijin dat het inderdaad actie had ondernomen om de aandelenmarkt te stabiliseren via de aankoop van Chinese aandelen. In een verklaring schreef Huijin dat het "sterk gelooft in de veelbelovende vooruitzichten van China's kapitaalmarkt" en dat het zal blijven investeren.

Dat het Huijin was dat in actie kwam, lijkt geen toeval. Vorige maand werd bekend dat het dankzij een kapitaalverschuiving door de Chinese overheid zijn portfolio aan belangen in vermogensbeheerders significant had uitgebreid. En dat maakt het voor de overheid mogelijk om te doen wat we vandaag hebben gezien: effectiever ingrijpen bij marktschommelingen.

Groeiramingen bijgesteld

Vandaag stelden internationale financiële instellingen ook massaal hun groeiprognose voor de Chinese economie bij. In het beoogde groeicijfer van zo'n 5 procent, dat China vorige maand tijdens het Volkscongres presenteerde, lijken weinig instellingen nog vertrouwen te hebben.

Het Britse Barclays verwacht dat de Chinese economie nog maar met 4 procent zal groeien dit jaar, een afname van 1 procentpunt. Bij de bijstelling spelen niet alleen de importheffingen van de Verenigde Staten mee, maar ook de groeivertraging van de belangrijkste handelspartners van China, zoals veel zwaar getroffen landen in Oost- en Zuidoost-Azië.

De Zwitserse investeringsbank UBS schat dat de gewogen gemiddelde importheffing van Chinese producten in de Verenigde Staten kan oplopen tot 63 procent. De verwachting van UBS is dat dat de Chinese export zodanig zal aantasten dat het 1,5 procentpunt aan totale economische groei zal kosten.

Het Amerikaanse Morgan Stanley ziet het het somberst in. Die bank spreekt van een mogelijke daling van 1,5 tot 2 procentpunt economische groei voor China.

China 'blijft openstaan voor buitenlandse investeringen'

Afgelopen weekend organiseerde het Chinese ministerie van Handel een bijeenkomst voor buitenlandse bedrijven, hoofdzakelijk uit de Verenigde Staten. De viceminister benadrukte de belangrijke rol van buitenlandse bedrijven in de modernisering van China. Ook verzekerde hij dat China niet zal afwijken van de eerder gedane belofte om meer ruimte te maken voor buitenlandse investeringen op de markt.

Meer dan 20 vertegenwoordigers van buitenlandse bedrijven, waaronder Tesla, woonden de bijeenkomst bij.

Roelien Kamminga wordt de nieuwe burgemeester van Groningen. De 46-jarige Kamminga zit nu nog voor de VVD in de Tweede Kamer.

"We wilden de beste burgemeester voor Groningen, de beste burgemeester van Nederland, die vecht als een leeuw voor Groningen. Champions League omdat Groningers dat verdienen", zei de voorzitter van de vertrouwenscommissie, Jeffry van Hoorn (GroenLinks), volgens RTV Noord bij de bekendmaking. "Het is gelukt. We gaan een burgermoeder voordragen met liefde voor Groningen, en hart voor de regio."

De in Groningen geboren Kamminga is sinds 31 maart 2021 lid van de Tweede Kamer en houdt zich daar bezig met Europese zaken en koninkrijkrelaties. Eerder werkte ze bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties als programmadirecteur Groningen Versterken en Perspectief. Hier hield ze zich bezig met de problemen rondom de gaswinning in Groningen.

Kamminga woont in het dorp Zuidbroek. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 was ze lijstduwer van de VVD in Midden-Groningen, waaronder Zuidbroek valt.

Voorganger Schuiling trad af na boete

Kamminga neemt in de provinciehoofdstad het stokje over van waarnemend burgemeester Mirjam van 't Veld (CDA), die eind vorig jaar Koen Schuiling (VVD) opvolgde. Schuiling nam naar eigen zeggen afscheid omdat hij "de energie niet meer had" voor het ambt.

Kort daarna werd bekend dat hij door minister Uitermark van Binnenlandse Zaken onder druk was gezet om ontslag te nemen, nadat hij een boete had gekregen voor schennis van eerbaarheid. De rechter achtte bewezen dat hij achter het stuur van een rijdende auto had gemasturbeerd. Schuiling is in beroep gegaan tegen die veroordeling.

Wereldwijd zijn beurskoersen vandaag verder omlaaggegaan, na de aankondiging van de Amerikaanse president Trump vorige week dat hij importheffingen voor zo'n beetje alle landen invoert.

Na een weekend met gesloten aandelenbeurzen kon er vandaag weer volop gehandeld worden in aandelen. Er was wellicht hoop dat Trump de heffingen dit weekend zou terugdraaien, nadat de aandelenkoersen vorige week al waren gekelderd. Maar die hoop vervloog.

En dus begon de handelsweek met scherpe dalingen in Azië. De Japanse beurs sloot bijna 8 procent in de min. Het land produceert veel auto's voor de Amerikaanse markt. De verwachting is dat de Japanse economie flink zal lijden onder de importheffingen. Trump legt het land een importtarief van 24 procent op.

Ook in Taiwan vielen er harde klappen op de beurs. De beursindex daar daalde bijna 10 procent, de grootste daling in een dag ooit. De handel in de techgiganten TSMC en Foxconn werd stilgelegd toen beleggers massaal aandelen verkochten. Chipmaker TSMC produceert veel voor de Amerikaanse markt. Vanaf woensdag geldt een importbelasting van 32 procent voor alle producten uit Taiwan.

AEX in de min

Om 09.00 uur openden de meeste Europese beurzen. Hier waren de gevolgen iets minder groot dan in Azië. De Amsterdamse AEX stond kort na opening op een verlies van bijna 7 procent. Met name financiële instellingen en chipmachinefabrikant ASML hadden het zwaar. Ook andere Europese koersen openden met verliezen van rond de 5 tot 7 procent.

Toen de beurzen om 17.30 uur weer sloten, stond de Amsterdamse AEX-index 4,76 procent in de min. Elders in Europa waren er vergelijkbare verliezen. De Duitse DAX verloor 4,3 procent, de Franse CAC 40 4,8 procent en de Britse FTSE 100 ging met 4,4 procent onderuit.

Zo verhoudt het verlies op de beurs zich tot eerdere verliezen:

Rond het middaguur liet Trump van zich horen via Truth Social, zijn eigen sociale medium. De tarieven werken, concludeerde hij. "De langdurig misbruikte VS haalt miljarden dollars per week binnen van misbruikende landen met tarieven die al zijn ingegaan", schreef Trump. Van een indicatie dat hij heffingen wil terugschroeven of opheffen was geen spoor.

Integendeel: vanmiddag dreigde Trump de importheffing voor China met 50 procent te verhogen als het Aziatische land met een tegenreactie komt. Dat zou boven op de heffing van 34 procent komen die hij al eerder aankondigde en boven op de heffing van 20 procent die al gold. China kondigde afgelopen vrijdag aan dat het zou terugslaan met een importheffing van 34 procent.

Om 15.30 uur Nederlandse tijd gingen dan ook de Amerikaanse beurzen open. De bekendste Amerikaanse beursindex, de Dow Jones, stond na ongeveer een kwartier op een verlies van zo'n 4,2 procent. De andere grote beursindex, de S&P 500, daalde zo'n 4,5 procent en de index van technologiebeurs Nasdaq met 4,9 procent.

De koersen stegen eventjes hard toen zakenzender CNBC het had over een gerucht dat Trump de heffingen 90 dagen wilde pauzeren. Toen het Witte Huis zei dat daar niets van waar was, zakten de koersen weer. Rond 18.00 uur Nederlandse tijd stond de Dow Jones op een verlies van 1,5 procent.

Advocaat Inez Weski is tegen de regels in negen dagen vastgehouden op een geheime plek. Tot die conclusie komt de Inspectie Justitie en Veiligheid, die een onderzoek begon naar aanleiding van het boek dat Weski vorig jaar publiceerde over haar detentie. Ze schreef daarin dat ze na haar arrestatie in april 2023 op een geheime locatie vastzat.

De inspectie wist gedurende negen dagen niet waar Weski vastzat, blijkt nu. Ook andere toezichthouders hadden geen zicht op de omstandigheden van haar detentie, staat in een brief van de inspectie aan de Dienst Justitiële Inrichtingen. Geheime detentie is in strijd met de Nederlandse wet en het VN-verdrag tegen gedwongen verdwijningen.

Justitie plaatste Weski na haar aanhouding op een onbekende locatie "deels buiten de bescherming van de wet", concludeert de inspectie. Zo werd de raadsvrouw niet verteld aan welke gevangenisdirecteur ze haar klachten moest richten. Ook waren er geen huisregels van kracht. Wel was er aandacht voor het welzijn en de veiligheid van Weski.

Het gebeurt volgens de inspectie vrijwel nooit dat de Nederlandse justitie iemand op een geheime plek laat vasthouden. Dit soort maatregelen zijn soms nodig om de veiligheid van gevangenismedewerkers en gedetineerden te waarborgen. "Deze maatregelen mogen echter niet dusdanig verstrekkend zijn dat sprake is van geheime detentie."

Inmiddels hebben de inspectie en de Dienst Justitiële Inrichtingen afspraken gemaakt over het toezicht, voor het geval zich in de toekomst een vergelijkbare situatie voordoet met een gedetineerde.

Doorgeefluik

Weski, een vooraanstaande advocaat met een lange carrière, werd in april 2023 gearresteerd en wordt door het Openbaar Ministerie verdacht van deelname aan de criminele organisatie van Ridouan Taghi. Justitie stelt dat de inmiddels voormalige advocaat duizenden berichten doorgaf aan haar cliënt in de Extra Beveiligde Inrichting in Vught. Op die manier kon Taghi communiceren met zijn zoon en andere contacten.

In haar vorig jaar verschenen boek beschreef Weski (70) haar tijd op de geheime locatie. Volgens haar ging het om een ondergrondse bunker en mocht ze niet weten waar ze zich bevond. Ze zat afgezonderd in een cel "in volledige stilte, bijna luchtdicht verpakt in een gebouwtje onder de grond". Weski maakte zich grote zorgen over haar gezondheid en dacht dat de overheid haar wilde "neutraliseren".

Na negen dagen werd ze overgeplaatst naar de vrouwengevangenis in Nieuwersluis, waar ze alleen op een afdeling verbleef. Uiteindelijk zat ze bijna anderhalve maand in voorarrest. Begin dit jaar begon de rechtszaak tegen haar. Daarbij houdt ze vast aan de geheimhoudingsplicht die geldt tussen advocaten en hun cliënten.

Zitting op donderdag

Weski's advocaten Geert-Jan en Carry Knoops willen nu niet reageren op de bevindingen van de inspectie. Ze zeggen dat te doen bij de behandeling van de zaak. Komende donderdag is er weer een inleidende zitting.

De Duitse politie heeft het signalement verspreid van de man die wordt verdacht van de moord op drie mensen in Weitefeld. Daar werden gisterochtend een man van 47, een 44-jarige vrouw en hun zoon van 16 dood aangetroffen.

De verdachte is 61 jaar en is ongeveer 1,74 meter lang. Hij heeft de naam 'Katya' op zijn hand getatoeëerd in cyrillisch schrift, dat onder meer wordt gehanteerd in Rusland. Hij zou wonen in de buurt van Weitefeld. Hij wordt verdacht van drievoudige moord en er is een arrestatiebevel tegen hem uitgevaardigd.

Het is nog niet bekend wat er precies gebeurd is. De politie onderzoekt wat de relatie is tussen de verdachte en de slachtoffers.

Gillende vrouw

In de nacht van zaterdag op zondag rond 03.45 uur werd de politie gebeld door een "gillende vrouw". Zij was vermoedelijk een van de slachtoffers. Toen agenten aankwamen, zagen ze een man te voet vluchten. Vervolgens vonden ze de lichamen.

De 61-jarige zou zowel steek- als vuurwapens hebben gebruikt. Ook vond de politie in het huis kabelbinders, wat erop zou wijzen dat de slachtoffers vastgebonden hebben gezeten. De autopsie moet nog plaatsvinden.

Het dorp ligt in het westen van Duitsland op zo'n 100 kilometer ten oosten van Keulen en er wonen zo'n 2200 mensen. Bewoners uit de omgeving moesten gisteren een groot deel van de dag binnen blijven. Toegangswegen naar de plaats waren afgezet. Volgens de politie was er geen direct gevaar en werden deze maatregelen uit voorzorg genomen.

De 45-jarige man die vrijdag na zijn verlof niet terugkeerde naar de tbs-kliniek in Groningen is aangehouden. Dat gebeurde aan het einde van de middag in Arnhem.

Volgens een woordvoerder van het Openbaar Ministerie verliep de aanhouding rustig. Verder zijn geen details bekendgemaakt.

De man mocht het Forensisch Psychiatrisch Centrum Mesdag vrijdag verlaten onder de voorwaarde dat hij zich diezelfde dag weer zou melden, maar deed dat niet.

Het gebeurt vaker dat tbs'ers na (on)begeleid verlof niet terugkeren in de Mesdagkliniek. Zo verdwenen vorig jaar twee tbs'ers. Een van hen werd enkele weken later teruggevonden in Tsjechië. De andere meldde zich na een dag zelf weer bij de kliniek, aldus RTV Noord.

De EU wil met het mes op tafel beginnen aan onderhandelingen met de regering-Trump over de door de VS opgelegde importheffingen. De Europese Commissie komt daarom aanstaande woensdag met de eerste tegenmaatregelen, precies op de dag dat de nieuwe invoerheffingen van de VS ingaan.

De Commissie maakt die dag bekend voor welke Amerikaanse producten de EU op haar beurt invoerheffingen invoert. Deze nieuwe EU-heffingen op import uit de VS gaan dan volgende week dinsdag in. Van uitstel voor deze Europese tegenmaatregelen wil EU-Commissaris voor Handel Sefcovic niets weten. "We kunnen niet eindeloos wachten", zei hij op een ingelast overleg van handelsministers in Luxemburg.

Daarnaast werkt de EU aan aanvullende maatregelen: alle opties liggen daarbij op tafel. Ook het aanpakken van de techsector in de VS behoort tot de mogelijkheden. Een dergelijk antwoord zou een gevoelige klap betekenen voor deze grote Amerikaanse bedrijven die juist veel geld verdienen aan Europese klanten.

EU eensgezind

De ministers voor handel kwamen vandaag in Luxemburg bijeen om de strategie te bepalen bij het Europese antwoord op de handelsoorlog die president Trump is begonnen. De Europese handelsministers zijn het er in grote lijnen wel over eens dat onderhandelingen met de regering-Trump alleen kans van slagen hebben als de EU grote druk uitoefent op de VS.

Ook minister Klever voor Buitenlandse Handel steunt deze aanpak van de EU. "We geven de VS eerst de kans tarieven aan te passen, maar mocht dat niet lukken, dan komen er tegenmaatregelen van de EU", zegt de bewindsvrouw.

De EU-Commissaris die verantwoordelijk is voor handel, de Slowaak Sefcovic, zei dat hij deze tegenmaatregelen geleidelijk zal invoeren, om daarmee nog ruimte te laten voor een oplossing. "Het doel is niet te escaleren, maar te onderhandelen."

Slagader wereldeconomie

De EU noemt de handelsrelatie tussen Europa en de VS de slagader van de wereldeconomie. Samen zijn de EU en de VS goed voor 30 procent van de wereldhandel. Dagelijks gaat er voor 4,4 miljard euro aan goederen en diensten de oceaan over. En die handel is de afgelopen jaren alleen maar gegroeid.

De EU denkt dat ook de VS zal inzien dat het in ieders belang is om tot een oplossing te komen aan de onderhandelingstafel. "Het makkelijkste zou zijn als de Verenigde Staten hun invoerheffingen zouden uitstellen, en bereid zouden zijn tot serieuze onderhandelingen", zei Sefcovic.

Nul om nul

Ook maakte de Eurocommissaris voor Handel bekend dat hij in februari al aan de VS heeft aangeboden alle Europese importheffingen op auto's en industriële goederen op te heffen. "Als dit jullie probleem is, laten we er dan over praten en ze terugbrengen naar nul", zo verwoordt Sefcovic zijn aanbod aan zijn Amerikaanse gesprekspartners. De VS koos vorige week voor escalatie van het handelsconflict, door alsnog met nieuwe invoerheffingen op alle handel uit de EU te komen.

Ook Nederland gelooft dat er op termijn ruimte is voor een dergelijke oplossing. "Dat zou de ideale situatie zijn, dat we geen importheffingen hebben over en weer", zo zei minister Klever. "Uiteindelijk zijn heffingen in niemands belang: niet in het belang van de Amerikanen, niet van de Europeanen en niet van de Nederlanders."

De Duitse politie heeft bij een grenscontrole wilde dieren aangetroffen in een busje. In de laadruimte van het voertuig werden zes apen, twee zebra's, een antilope, een buizerd, een zwaan en een serval, een Afrikaanse katachtige, gevonden.

Het busje werd afgelopen vrijdag gecontroleerd op een industrieterrein bij het Duitse dorp Bunde, vlak bij de Nederlandse grens. Omdat de transportdocumenten niet in orde waren, mocht het busje Duitsland niet in. De dieren bleken daarnaast niet goed te zijn vastgezet. De twee Poolse chauffeurs (23 en 31 jaar oud) konden ook niet vertellen waar de dieren vandaan kwamen of waar ze naartoe onderweg waren.

De dieren zijn onderzocht door een dierenarts en vervolgens overgedragen aan de Nederlandse politie. Die heeft ze naar een opvangcentrum gebracht, waar de dieren worden verzorgd.

Volgens de Duitse politie wordt door hun Nederlandse collega's verder onderzoek gedaan naar de Poolse chauffeurs. De politie Noord-Nederland was niet bereikbaar voor vragen van de NOS.

Bij renovatiewerkzaamheden op het Binnenhof in Den Haag zijn bijna 800 jaar oude bouwsporen gevonden. De resten werden op nieuwe locaties gevonden, waaruit volgens archeologen blijkt dat het Binnenhof in de 13e eeuw veel groter was dan tot nu toe werd aangenomen.

Volgens bouwhistoricus Hein Hundertmark blijkt uit de vondsten dat men in die tijd met het Binnenhof aanzien, macht en rijkdom wilde uitstralen. "Een hof met koninklijke architectuur en een nog grotere ambitie als keizerlijk paleis."

Rond 1230 streken de graven van Holland neer bij een duinmeertje, de huidige Hofvijver. Het hof groeide in de eeuwen daarna uit tot het centrum van de macht van Holland.

Ook archeoloog Peter Stokkel vindt de opgravingen bijzonder. "Deze ontdekking helpt ons om een nieuw beeld te schetsen van hoe het Binnenhof zich in de 13de eeuw als grafelijke residentie heeft ontwikkeld. Zo blijkt nu dat er al in de vroegste fase veel meer bebouwing is geweest." Archeologen ontdekten bijvoorbeeld dat er in de tijd van graaf Willem II (1227-1257) al een eerste poortgebouw aan het Buitenhof stond.

Stadhouderspoort en ommuring

De sporen zijn gevonden aan het Buitenhof, tussen de Mauritstoren en de Stadhouderspoort. Een deel daarvan hoorde volgens de archeologen bij de voorgangers van de huidige Stadhouderspoort.

Ten noorden van de poort zijn ook sporen gevonden van een smalle vleugelaanbouw en een ommuring van het middeleeuwse hof. Waarschijnlijk sloot de vernieuwde poort met aanbouwen qua grandeur en omvang beter aan bij de Ridderzaal, toen een van de grootste zaalgebouwen in Europa.

In de afgelopen jaren werden bij de renovatie op het Binnenhof al meerdere keren archeologische vondsten gedaan, maar volgens kenners waren die niet zo bijzonder als de opgravingen die nu zijn gedaan.

In 2015 viel het besluit om het historische complex - waar de Raad van State, de Eerste en de Tweede Kamer zijn gehuisvest - te verbouwen. Destijds was het idee dat de renovatie eind 2026 klaar zou zijn, voor een bedrag van 475 miljoen euro.

Inmiddels gaan de kosten naar verwachting zeker 2 miljard euro bedragen en is de opleverdatum al een twee keer opgeschoven: van april 2023 naar 2028, en naar een nog verder moment in de toekomst.

'Geen nieuwe vertraging'

De renovatie loopt volgens minister Keijzer van Ruimtelijke Ordening geen nieuwe vertraging op door de archeologische vondsten, omdat hiermee rekening is gehouden in de planning.

Ze erkent wel dat het project veel tijd kost en moeilijk te plannen is, omdat het zo complex is. "Dit is de grootste renovatie die ooit in Nederland is vertoond. Dat is nou eenmaal niet hetzelfde als het renoveren van een bankgebouw bijvoorbeeld in een stad", aldus de bewindsvrouw. Eind dit jaar verwacht ze een nieuwe planning naar de Tweede Kamer te sturen.

De nieuwste vondsten worden tentoongesteld in het Informatiecentrum Binnenhof en zijn vanaf woensdag 9 april te bezichtigen voor het publiek.

"Hiroshima. Het leek op Hiroshima", zegt een anonieme Israëlische officier over de verwoesting die het Israëlische leger achterliet in de Gazastrook. Die vernietiging, aan het begin van de oorlog, deed deze militair denken aan de gevolgen van de eerste atoombom op Japan in de Tweede Wereldoorlog.

De militair sprak niet over de reguliere oorlogsvoering en de schade van de bombardementen, maar over de moedwillige vernietiging van Palestijnse bezittingen en gebieden om de Israëlische bufferzone rond Gaza groter te maken. Veteranenplatform Breaking the Silence publiceerde vandaag het verhaal van deze officier en van meer anonieme militairen, die veelal dienden in de eerste maanden van de oorlog, eind 2023 en begin 2024.

De Israëlische organisatie Breaking the Silence is tegen de bezetting van de Palestijnse gebieden en hoopt met het verspreiden van de getuigenissen daar een einde aan te maken. Militairen kunnen bij de organisatie anoniem hun verhaal doen.

Druk op Hamas

Vorige week kondigde defensieminister Katz aan dat Israël de buffer- of veiligheidszone wilde uitbreiden. Ook komt er een derde corridor, waarmee in het zuiden Rafah van Khan Younis wordt gescheiden. Volgens premier Netanyahu wordt daarmee de druk op Hamas opgevoerd zodat de gijzelaars zullen vrijkomen. "Het enige wat onze opmars zal tegenhouden, is het vrijlaten van onze gegijzelden", zei ook de hoogste militair van Israël.

Ultrarechtse politici dromen zelfs van het annexeren van Gaza en Netanyahu steunt het plan van de Amerikaanse president Trump om de Palestijnen uit het gebied te zetten en er een luxeoord van te maken.

Volgens een Israëlische mensenrechtenorganisatie had Israël zijn bufferzone na het begin van de oorlog tot 16 procent van de Gazastrook uitgebreid. Vorig jaar mei was dat toegenomen tot ongeveer een derde van het Palestijnse gebied, bleek uit een analyse van Al Jazeera. Met de Netzarim-corridor in het midden van Gaza heeft Israël sinds de hervatting van het offensief vorig maand nu zeker de helft in handen, zegt een Israëlische onderzoeker tegen persbureau AP.

De VN-mensenrechtencommissaris Türk bestempelde de massale vernietiging in het grensgebied begin vorig jaar al als een oorlogsmisdaad.

Militairen kregen en krijgen de opdracht om grote stukken land plat te walsen. "Alles gaat eraan", zegt de eerdergenoemde officier. "Alle gebouwen en alle andere dingen. Alles." Een sergeant vertelt dat zijn eenheid 's ochtends te horen kreeg welke huizen ze moesten opblazen. "Een stuk of vijf à zeven per dag. En dat iedere dag opnieuw."

Een ander zegt dat het buffergebied letterlijk een kill zone was, waarin iemand werd neergeschoten zodra die te dichtbij kwam. Er zouden tegelijkertijd geen duidelijke afspraken zijn geweest wat te dichtbij precies was. Een van de geïnterviewde militairen zegt dat de grens aanvankelijk op 2 kilometer stond.

Het Israëlische leger zegt na vragen van AP dat het werkt aan het beschermen van de staat Israël en met name de dorpen langs de Gazastrook die bij de terreuraanval van 7 oktober 2023 werden aangevallen.

Alle onderzoekers en studenten die in Nederland aan de slag willen met gevoelige kennis, worden in toekomst van tevoren grondig gescreend. Bij die beoordeling mag ook informatie van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten worden gebruikt.

Volgens de eerste schattingen van het ministerie van Onderwijs gaat het om 8000 screenings per jaar, van zowel buitenlandse als Nederlandse wetenschappers en studenten. Dit is volgens het kabinet nodig om te voorkomen dat Nederlandse kennis weglekt naar buitenlandse mogendheden, die dit kunnen misbruiken in bijvoorbeeld wapensystemen. Concreet genoemd worden onder meer China, Rusland en Iran.

Dit alles staat in de eerste opzet van de Wet screening kennisveiligheid, die NSC-minister Bruins vanmiddag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. De komende drie maanden kunnen kennisinstellingen en andere organisaties reageren. Daarna wordt de definitieve versie van de wet voorgelegd aan de Kamer.

Nu nog beperkte beoordeling

Op dit moment doen kennisinstellingen de risicobeoordelingen van nieuwelingen op sensitieve plekken zelf. Daarbij hebben ze veel beperktere informatie. Desondanks bleek onlangs uit onderzoek van de NOS dat alleen al op universiteiten de afgelopen jaren honderden sollicitaties en internationale samenwerkingen niet zijn doorgegaan omdat ze als te risicovol werden gezien.

De discussie over Bruins' voorstellen zal zich onder meer toespitsen op de tijd die het kost om jaarlijks duizenden sollicitaties van onderzoekers te beoordelen. Justis, de organisatie die de screenings zou moeten gaan uitvoeren, krijgt daar in het wetsvoorstel steeds vier weken voor. Waar nodig kan die termijn met nog eens vier weken worden verlengd.

Universiteiten waarschuwden de afgelopen jaren steeds dat de kans groot is dat internationale toptalenten voor onderzoekstrajecten in andere landen kiezen als zij in Nederland worden geconfronteerd met administratieve rompslomp en vertragingen. Bruins wijst er echter op dat die andere landen bezig zijn met soortgelijke wet- en regelgeving. "En we gaan echt proberen om vertraging te voorkomen."

Overigens staat het ook nog niet definitief vast dat Justis, dat nu al de verklaring omtrent het gedrag (vog) uitgeeft, de screenings inderdaad voor zijn rekening gaat nemen. De organisatie is nog aan het kijken of deze opdracht voor haar uitvoerbaar is. Lukt dat niet, dan zal het moeilijk zijn een alternatief te vinden, want de diensten AIVD en MIVD hebben al laten weten dit niet te willen doen.

Geen discriminatie

Een ander heikel punt, met name voor sommige partijen in de Tweede Kamer, is dat in de huidige opzet van de screeningswet alle nationaliteiten worden gescreend, inclusief Nederlanders. In plaats van uitsluitend wetenschappers uit risicolanden. Volgens de minister is dat niet alleen om discriminatie te voorkomen: het is bekend dat buitenlandse veiligheidsdiensten zeker niet alleen hun landgenoten onder druk zetten als zij bepaalde informatie nodig denken te hebben. Nederlanders zijn net zo goed doelwit.

Kwetsbaar punt in de wet, geeft Bruins in de toelichting toe, is dat het bij de voorgestelde screenings slechts om een momentopname gaat. Er wordt alleen een beoordeling gedaan op het moment dat iemand aan een studie of onderzoek begint. Terwijl de persoon in kwestie natuurlijk ook in de jaren daarna kan worden gerekruteerd door een vreemde mogendheid met slechte bedoelingen.

In de huidige opzet worden risico's op het weglekken van cruciale informatie daardoor "niet volledig uitgesloten", stelt de minister. Wat hij wel kan doen, is ervoor zorgen dat er voor sommigen extra voorwaarden worden gesteld voordat zij toegang krijgen tot sensitieve kennis en technologie.

In reactie op de internationale handelsoorlog daalden vandaag opnieuw wereldwijd de beurzen. Die in Azië verloren zo'n 10 procent en ook de Europese en Amerikaanse beurzen doen het slecht. Vijf vragen over de beursdaling en de gevolgen.

1. Wat is er aan de hand?

Sinds de Amerikaanse president Trump afgelopen donderdag een enorme lading importheffingen aankondigde voor bijna de hele wereld, dalen de beurskoersen flink. Dit is een weerspiegeling van de onzekerheid bij beleggers over de economie.

Dat de koersen vandaag zo hard dalen, komt doordat het nu echt tot beleggers doordringt dat Trump niet van plan is de importheffingen terug te draaien. Ook vannacht nog zei Trump dat dit "de enige manier" is om het handelstekort van Amerika op te lossen.

2. Hoe bijzonder is deze daling?

Zo'n scherpe daling als vandaag komt niet vaak voor. En het is ook al de derde beursdag op rij dat de koersen dalen. "De laatste keer dat het zo hard ging, was tijdens covid", vertelt Bert Colijn, econoom bij ING. "Het laat zien dat bij beleggers alle alarmbellen afgaan."

De daling roept ook de financiële crisis van 2008 in herinnering. Toen zorgde het faillissement van Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers voor een enorme schok op de financiële markten.

Wat deze beursdaling nieuw maakt, vertelt Martijn Rozemuller, CEO bij beleggingsinstelling Van Eck, is dat de aanleiding niet een pandemie of bankencrisis is. "Maar het komt door een overheidsbesluit.

En dat is bijzonder, omdat zo'n besluit in theorie met één pennenstreek van Trump is terug te draaien."

In de loop der jaren is de beurs steeds meer een graadmeter geworden voor het sentiment in de samenleving, zegt Martine Hafkamp, directeur van vermogensbeheerder Fintessa. "Het is steeds belangrijker geworden in ons dagelijks leven, want meer mensen beleggen." Vorig jaar had een kwart van de Nederlanders geld in aandelen zitten, onderzocht de AFM.

3. Wat betekent dit voor jou?

Beleggers zien door de daling hun vermogen in korte tijd minder waard worden, maar meestal beleggen mensen niet voor aankopen op de korte termijn.

"Je beleggingshorizon is langer dan twee weken of een jaar", zegt Hafkamp. "Beleggen kun je beter doen met geld dat je over hebt. Het beste wat je kunt doen, is nu gewoon rustig blijven zitten. Angst is een slechte raadgever."

Maar de meeste mensen beleggen zonder dat ze er actief mee bezig zijn: dat doen hun pensioenfondsen namelijk voor hen. De 150 fondsen beleggen voor ruim 10 miljoen Nederlanders. "In principe is het zo dat pensioengeld net zo hard geraakt wordt als ander geld in beleggingen. Dus die pensioenpotten gaan wel wat omlaag."

Koepelorganisatie de Pensioenfederatie benadrukt dat fondsen zich richten op langetermijnbeleggingen en dat "heftige schommelingen niet direct bepalend zijn voor het pensioenresultaat".

Wel is het zo dat pensioenfondsen dit jaar overstappen op het nieuwe pensioenstelsel. Hiervoor is het kapitaal dat ze op dat moment hebben belangrijk voor de verdeling van de collectieve pensioenpot. De beursdaling komt dus op een slecht moment.

Als de handelsoorlog de komende maanden blijft woeden, dan gaat iedereen er last van hebben, zegt Rozemuller. "Dingen zullen simpelweg duurder worden. En mensen worden ook wat voorzichtiger op het moment dat beurzen zakken en waarde verdampt. Dan wordt er minder uitgegeven."

4. Wat betekent het voor beursgenoteerde bedrijven?

Deze bedrijven worden vandaag minder waard. "De kans is groot dat bedrijven even wachten met investeringen doen, omdat ze niet weten hoe dit op de lange termijn gaat uitpakken", vertelt Colijn. "Als dat te lang aanhoudt, kan het negatieve gevolgen hebben voor de economische groei."

Ook kan het zo zijn dat sommige bedrijven wat zullen moeten inleveren op de winst, aldus Hafkamp.

Opmerkelijk is dat de koersen van álle bedrijven rood zijn, zegt ook Rozemuller. Normaal gesproken worden vooral risicovolle aandelen verkocht, maar de afgelopen beursdagen is de onzekerheid over de hele breedte zichtbaar. "Dat is op zich logisch, want gewone bedrijven merken net zo veel van een heffing als een bedrijf in de speculatieve sector."

5. Hoelang blijven de beurzen dalen?

Er is momenteel vooral veel onzekerheid, benadrukken deskundigen. Over Trumps wispelturige beleid en over de reacties van andere landen op de importheffingen. Zo kwamen Europese handelsministers vandaag bij elkaar voor een strategiebespreking. "Als de EU terugslaat, ontstaat er weer nieuwe onzekerheid", zegt Rozemuller.

Als Trump opeens toch een deal wil sluiten, dan kan de beurs zich zomaar snel herstellen, denkt Rozemuller. "Maar als de heffingen blijven, dan kan het nog heel lang duren. Ik vermoed dat de beurs zich op een wat lager niveau zal stabiliseren en dan gaan we uiteindelijk ook weer door. Business as usual."

De vier mannen die verdacht werden van de ontvoering van een man in het Noord-Hollandse Spanbroek zijn vandaag door de rechtbank vrijgesproken. De man werd in mei 2023 door twee mannen hardhandig in een auto geduwd. Volgens getuigen zou hij daarbij luid hebben geschreeuwd.

Hij werd op 29 mei teruggevonden in Beverwijk en stelde te zijn ontvoerd. Hij verbleef tussen 22 en 26 mei in een recreatiewoning in Opmeer, liep daar weg en verbleef vervolgens een dag in een huis in Hoorn. Hij werd naar eigen zeggen vastgehouden, mishandeld en bedreigd met een vuurwapen.

Zorgen over gezondheid

Bij de politie waren er ernstige zorgen over de gezondheid van de man. Daarom werd onder meer een foto van de man vrijgegeven. Twee mannen werden aangehouden voordat de man werd teruggevonden, later werden de twee andere verdachten aangehouden.

De verdachten stelden dat de man in de dagen dat hij in de recreatiewoning verbleef onder invloed was van cocaïne en marihuana. Volgens hen was hij daar vrijwillig, maar verliet hij het huisje op 26 mei in verwarde toestand. Zijn verblijf in Hoorn daarna was volgens hen ook vrijwillig.

Volgens de rechter is er te weinig bewijs dat de man tegen zijn zin werd vastgehouden. De rechtbank noemt de verklaringen die de man aflegde "niet concreet en consistent, en soms ook onbegrijpelijk en onsamenhangend".

Zo zei de man tegen de politie ook dat hij weg mocht uit het chalet, maar niet weg kon, omdat hij misschien wel te veel cocaïne op had. Ook werd in de recreatiewoning geen bewijs gevonden voor zijn bewering dat hij daar werd opgesloten in een soort cel.

Het zijn onzekere dagen voor organisatoren van paasvuren. Niet corona of stikstof, maar de aanhoudende droogte zet dit jaar mogelijk een streep door de vuren die vooral in het noorden en oosten van het land traditie zijn.

Uit een belronde van de NOS blijkt dat meerdere organisatoren in onzekerheid zitten. In Nederland zijn jaarlijks honderden paasvuren, die op eerste of tweede paasdag worden aangestoken. Pasen valt dit jaar op zondag 20 en maandag 21 april.

Geen vuur maar de milieustraat

Een van die paasvuren, in buurtschap Barger-Oosterveen in Drenthe, gaat hoogstwaarschijnlijk niet door. Dat maakte organisator Henk Wanders gisteren bekend bij Hart van Nederland. De kosten spelen hierbij een grote rol. Als het paasvuur niet doorgaat, blijft de organisatie achter met een lading snoeihout en takken, die eigenlijk aangestoken zou worden.

Voor de organisatie rest dan een bezoek aan de milieustraat. "En dat loopt in de papieren", zegt Wanders. Hij houdt desondanks de deur nog op een kier. "Als het begint te regenen, kunnen we snel opbouwen. Bij een aantal bekenden liggen genoeg takken om een bult te maken."

Ook in Heino, in Overijssel, worden eventuele regenbuien verwelkomd. "Er is een klein beetje regen voorspeld", zegt Roy Vrolijken. Elders in Overijssel, in Espelo, klinkt hetzelfde verhaal. "We wachten dus nog af voor we iets annuleren", zegt Marc Oostenenk. "Bij ons staat nog regen voorspeld, dus dat wachten we af voor we iets annuleren."

In Wedde, in Groningen zien ze het somber in. Vandaag krijgen ze uitsluitsel van de gemeente. "Deze week blijft het droog en volgende week is er wel wat regen, maar dat zie ik als een druppel op de gloeiende plaat", zegt een van de organisatoren.

Verhoogd risico op natuurbranden

In de gemeente De Fryske Marren staat al vast dat de paasdagen dit jaar zonder vreugdevuren zijn. Vorige week maakte de gemeente, waar onder meer Joure en Lemmer onder vallen, bekend paasvuren voorlopig niet toe te staan. "Een paasvuur is een mooie traditie, alleen moet het wel verantwoord zijn. Helaas is het risico op natuurbrand te groot", stelt de gemeente.

De afgelopen dagen en weken was het al vaak raak. Zo moest de brandweer gisteren op meerdere plekken uitrukken, zoals bij Hilversum en in Zaandam. Vorige week ging ongeveer 130 hectare natuur bij Ede in vlammen op. De grote natuurbrand was veroorzaakt door een oefening van defensie. In bijna heel Nederland geldt nu een verhoogd risico op natuurbranden.

Stookverbod

Daardoor lijkt de kans op het doorgaan van een paasvuur voor sommigen al bijna verkeken. Zo geldt in de Friese gemeente Ooststellingwerf al een paar dagen een stookverbod. Voor de organisatoren van het paasvuur in Elsloo kwam het bericht niet geheel onverwachts. "We voelden de bui al een beetje hangen", zegt Tom Ligthart.

Ook in 2019 was de droogte de spelbreker voor paasvuren. Toen gingen vreugdevuren massaal niet door.

Vanavond komen Ligthart en de andere organisatoren bij elkaar om na te denken over wat ze doen als het paasvuur niet door mag gaan. Zo is er niet alleen een paasvuur, maar ook een feest in een tent. De afgelopen jaren werd het evenement volgens Ligthart "hartstikke goed" bezocht. Hij spreekt van een paar duizend bezoekers.

Vooralsnog koestert Ligthart nog enige hoop. "Zaterdag gaan we takken ophalen in de hoop dat het nog doorgaat."

Vijf hulp- en mensenrechtenorganisaties roepen het kabinet op om veel duidelijker stelling te nemen tegen het escalerende geweld in Gaza. Diplomatieke druk is volgens hen niet genoeg om Israël tot een andere koers te bewegen.

De hulporganisaties zaten vanochtend met premier Schoof en minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken om tafel. Tot teleurstelling van de hulporganisaties Oxfam Novib, Amnesty International, Pax, Save the Children en Artsen zonder Grenzen is het kabinet niet van plan om veel meer te doen dan Israël aanspreken op naleving van het humanitair oorlogsrecht.

'Geen rode lijn'

"Voor het kabinet is er geen rode lijn. Zij houden vast aan de overtuiging dat je met diplomatieke middelen meer kunt bereiken. Dat heeft ons diep geschokt", zegt Michiel Servaes, directeur van Oxfam Novib.

Servaes wijst erop dat er voor Schoof eerder wel een rode lijn was, namelijk het internationaal oorlogsrecht. Een woordvoerder van Schoof zegt in reactie op het gesprek van vandaag dat er voor het kabinet "niet één omslagpunt" is en dat Nederland "voortdurend" een nieuwe afweging maakt.

Het kabinet kondigde vandaag wel aan om de uitvoer van militaire goederen naar Israël beter te gaan controleren. Het gaat hierbij om dual-use-goederen, dat zijn producten die zowel voor vreedzame doeleinden als voor oorlogsvoering kunnen worden gebruikt.

Blokkade van Gaza

Het Israëlische leger is de afgelopen weken de Gazastrook opnieuw binnengetrokken en voert de bombardementen op het gebied op. Ook komen er door een blokkade van Israël geen voedsel, water, brandstof en medicijnen het gebied binnen. Het Israëlische leger heeft daarnaast vijftien hulpverleners doodgeschoten.

Volgens de hulporganisaties is werken in Gaza door deze escalatie onmogelijk geworden. Zo worden de aanvallen op ziekenhuizen steeds erger. "Denk hierbij aan luchtaanvallen, tankbeschietingen en het systematisch onklaar maken van medische apparatuur, met één kogel per apparaat", zegt Karel Hendriks, directeur van Artsen zonder Grenzen.

De hulporganisaties willen dat het kabinet hier harder stelling tegen neemt. "Je kan niet ons werk faciliteren en vervolgens niks zeggen als ons werk onmogelijk wordt gemaakt en onze rechten worden geschonden", vindt directeur Pim Kraan van Save the Children, van wie het werk in de Gazastrook vrijwel volledig tot stilstand is gekomen.

'Niet doof voor kritiek'

Schoof laat na het gesprek op X weten dat het kabinet "niet doof is voor de kritiek die er klinkt" en hij zegt voortdurend te kijken welke stappen kunnen worden gezet. "Het kabinet blijft Israël consequent aanspreken op naleving van het humanitair oorlogsrecht, in het bijzonder op zijn verantwoordelijkheid om veilige, ongehinderde humanitaire toegang te garanderen", zegt Schoof.

De ontmoeting tussen de hulporganisaties en leden van het kabinet werd opgezet naar aanleiding van de Niet in mijn naam-campagne van Oxfam Novib. Het duurde vier maanden tot die ook echt plaatsvond. "Dat is een ultiem symbool voor het gebrek aan urgentie en gevoel voor wat er in onze samenleving speelt", vindt Michiel Servaes, directeur van Oxfam Novib.

Volgens een woordvoerder van het ministerie van Algemene Zaken stond de afspraak al twee keer eerder op de agenda. Maar beide afspraken konden niet doorgaan: eerst vanwege persoonlijke omstandigheden van de premier, daarna vanwege een ingelaste EU-top.