NOS Nieuws - Algemeen

Het is een bijzonder beeld van heel ver weg: de geboorte van een nieuw zonnestelsel. Een internationaal team van sterrenkundigen heeft voor het eerst de fase vastgelegd waarin proto-planetair stof begint samen te klonteren rond een 'babyster'. De resultaten zijn vandaag in wetenschappelijk tijdschrift Nature gepubliceerd.

Het is niet naast de deur: HOPS-315 bevindt zich 1300 lichtjaar ver weg. Dat betekent dat dit beeld van de ster onderweg is geweest sinds Karel de Grote en Bonifatius op aarde rondliepen. Voor wie niet weet wat erop is te zien, kan het van alles zijn. Een wazige vuurwerkfoto. Een reflectie in een fotolens. Een close-up van een in slow motion exploderende gloeilamp.

Maar Melissa McClure, universitair docent van de Sterrewacht Leiden weet waar we naar kijken, en hoe speciaal het is. "We hebben eerder zonnestelsels in wording waargenomen, maar daar zag je dat er zich al echt planeten aan het vormen waren. Een latere fase dus. Dit is echt een babyfoto van een zonnestelsel. En dan ook nog een die heel erg lijkt op ons eigen zonnestelsel."

James Webb-telescoop

Het team kwam HOPS-315 op het spoor door met de befaamde James Webb-ruimtetelescoop te speuren naar mineralen en andere stoffen die in stokoude meteorieten in ons eigen zonnestelsel te vinden zijn. Die ruimtestenen zijn bij het ontstaan van ons planetenstelsel onder extreme hitte in planetaire schijven gecondenseerd, waaruit later de planeten zijn ontstaan.

Met de James Webb ontdekten de sterrenkundigen diezelfde kristalachtige mineralen bij HOPS-315. Met de ruimtetelescoop, die op 1,5 miljoen kilometer afstand van de aarde staat, was echter niet precies vast te stellen waar de gevonden chemische signalen precies vandaan kwamen. Daarvoor was weer een enorm sterke telescoop op aarde nodig, de ALMA in Chili, die bestaat uit 66 radiotelescopen.

Met die schotels stelde het team vast dat er een grote gelijkenis was tussen dit babyzonnestelsel en het onze. "We zien de mineralen op dezelfde afstand van hun protoster, dezelfde plek als de planetoïden in ons eigen zonnestelsel", zegt McClure

"De kwaliteit van het beeld dat ALMA maakte was verbazingwekkend", zegt McClure. "Je kunt zoveel details zien, en de resolutie is veel beter dan de beelden die we hebben van andere protosterren. Deze komt wel aan de muur bij ons."

Het zal nog 5 miljoen jaar duren voordat planeten zich echt hebben gevormd. Of dat planetenstelsel er net zo gaat uitzien als bij ons, met zo'n acht planeten en wat dwergplaneetjes en andere kleinere objecten, is niet te zeggen. "Maar het zou kunnen. Er zit genoeg materiaal in de schijf van stof rond HOPS-315."

Milieuorganisatie Mobilisation for the Environment (MOB) gaat in beroep tegen de uitspraak van de rechter in de zaak om de natuurvergunning van Schiphol. Eerder gingen het demissionaire kabinet en de luchthaven zelf ook al in beroep.

Dat MOB naar de Raad van State stapt, is opvallend, omdat de organisatie op veel punten in het gelijk werd gesteld. De rechter vernietigde vorige maand de vergunning, omdat die niet zorgvuldig was voorbereid en onvoldoende was gemotiveerd. Het besluit betekende niet dat het vliegverkeer stil kwam te liggen. Schiphol zei van plan te zijn de vergunningaanvraag te wijzigen.

MOB is niet tevreden met het volledige oordeel. Door de vergunning ging een streep, maar de rechter stelde wel dat Schiphol aanspraak kan maken op 460.000 vliegbewegingen. MOB vindt dat "veel te veel".

'Schiphol gematst'

"Het is onbestaanbaar dat midden in de klimaatcrisis en stikstofcrisis een grote vervuiler als Schiphol zo gematst wordt", zegt MOB-voorzitter Johan Vollenbroek.

MOB gaat ook in beroep tegen het afwijzen van een handhavingsverzoek. In 2022 diende de organisatie dat verzoek in, omdat Schiphol de Wet natuurbescherming zou overtreden.

Toenmalig minister voor Natuur en Stikstof Van der Wal ging niet mee in dat verzoek. Daar werd beroep tegen aangetekend door MOB, maar dat werd door de rechter ongegrond verklaard. MOB stapt daarom ook op dit punt nu naar de Raad van State.

Ministerie en Schiphol ook in beroep

Vorige week schreef demissionair staatssecretaris Rummenie in een brief aan de Tweede Kamer dat ook hij in beroep gaat tegen de uitspraak waarin de natuurvergunning werd vernietigd. Rummenie wees op de "grote sociaaleconomische en maatschappelijke belangen bij de exploitatie van de luchthaven".

In de brief werd ook gemeld dat de Royal Schiphol Group beroep aantekent tegen de uitspraak. De luchthaven stelde eerder al dat vergunning "grotendeels" goed was ingediend en riep de overheid op met een oplossing te komen.

De eigenaar van een zonnepark langs de A9 bij Schiphol moet een deel van de zonnepanelen verwijderen. Dat heeft de rechter besloten in een kort geding dat was aangespannen door Schiphol en de KLM.

Piloten hebben op sommige momenten bij de landing op de Polderbaan last van de schittering van de zonnepanelen. Die is zo sterk dat piloten verblind raken als ze de baan naderen.

Het zonnepark in de gemeente Haarlemmermeer telt bijna 230.000 zonnepanelen. Daarvan moeten er ruim 78.000 weg; de helft daarvan voor 1 september en de andere helft voor 15 oktober. De eigenaar draait ook op voor de kosten.

De zonnepanelen liggen recht onder de aanvliegroutes van de Polderbaan en de Zwanenburgbaan. De schitteringen leveren een gevaar op voor de vliegveiligheid en een aanzienlijk risico op ernstige ongevallen, oordeelt de rechter.

Op sommige momenten in het jaar worden piloten verblind door de zonnepanelen, blijkt ook uit gesprekken vanuit de cockpit:

"Collega's die er last van hebben gehad, zeiden dat ze iets in deze orde van grootte nog niet eerder hadden meegemaakt", zegt piloot Coen George, vicepresident van de Vereniging van Nederlandse Verkeersvliegers (VNV).

Het zonnepark van De Groene Energie Corridor (DGEC) is eind vorig jaar aangelegd. In de winter hadden de piloten geen last van schitteringen. De eerste meldingen kwamen in februari.

Momenteel wordt de Polderbaan vanwege de schittering op bepaalde momenten niet gebruikt. Dat was zo in februari en maart, dagelijks tussen 10.00 en 12.00 uur, en dat zou ook weer spelen vanaf eind augustus. Dat is afhankelijk van de stand van de zon.

"Dat is heel vervelend, het doet iets met de capaciteit", zegt Coen George. "De Polderbaan is een van de meest gebruikte banen, maar ook een baan die qua omgevingsgeluid het beste ligt, je vliegt over de minste bebouwing."

Schiphol en de KLM zijn blij met de uitspraak. Ze zien het als een bevestiging dat het zonnepark een risico vormt voor de veiligheid en dat de verantwoordelijkheid voor de oplossing van het probleem bij de eigenaar van het park ligt. Wel blijven er zorgen bestaan over de panelen die mogen blijven, twee derde van het totaal.

KLM zegt dat reizigers en omwonenden last hebben van het tijdelijk sluiten van banen. Als de Polderbaan en de Zwanenburgbaan niet kunnen worden gebruikt, leidt dat tot verstoring voor reizigers en intensiever gebruik van de andere banen, met extra vliegverkeer voor omwonenden. Sluiting van de banen kan volgens de vliegmaatschappij tot miljoenen schade per dag leiden.

Schiphol spreekt van een doorbraak in de impasse die tussen de betrokken partijen was ontstaan, maar stelt ook dat het probleem niet is verholpen met het verwijderen van de velden A en B. "Eind augustus keert de verblindende schittering terug, ook op velden C en D van het zonnepark. Dit blijft een onaanvaardbaar veiligheidsrisico", zegt de luchthaven.

Teleurgesteld

Eigenaar DGEC is teleurgesteld over de uitspraak. Het bedrijf vindt dat het niet onrechtmatig handelt en dat het niet zou moeten opdraaien voor de kosten die het nu moet maken.

DGEC zegt verder dat er geen verschil van inzicht bestaat over het gegeven dat de vliegveiligheid voorop moet staan. Het ging er vooral om welke partij maatregelen zou moeten nemen om de veiligheid te garanderen en wie er financieel voor zou moeten opdraaien.

De Inspectie Leefomgeving en Transport heeft eerder een handhavingsverzoek ingediend om de afgegeven omgevingsvergunning voor het zonnepark in te trekken. Daarin staat - volgens KLM en Schiphol terecht - dat het gehele zonnepark een gevaar kan vormen. Beide eisers zeggen dat ze erop rekenen dat dit tot verdere actie leidt.

Het zonnepark kan 130 gigawattuur energie per jaar opwekken. Dat staat gelijk aan het jaarlijkse verbruik van zo'n 40.000 huishoudens.

Tijdens een driedaagse internationale politieoperatie zijn deze week de servers van de beruchte pro-Russiche cybercrimegroep NoName057(16) offline gehaald. De politie meldt dat het gaat om meer dan honderd servers die de groep gebruikte om onder meer ddos-aanvallen uit te voeren.

Aan de operatie deden opsporingsdiensten en cybercrime-experts uit twaalf landen mee, waaronder uit Nederland. De overkoepelende organisaties Europol en Eurojust coördineerden de actie, die de codenaam Eastwood kreeg.

Bij de operatie "over de gehele wereld" tegen de infrastructuur van de cybercrimegroep werden ook twee mensen aangehouden, meer dan twintig huiszoekingen gedaan en zeven aanhoudingsbevelen uitgevaardigd. Daaronder vallen ook aanhoudingsbevelen tegen twee personen waarvan wordt vermoed dat ze de architecten zijn achter vele aanvallen. Ze wonen in Rusland, schrijft Europol.

Namen en foto's van vijf gezochte NoName-leden zijn vandaag ook gepubliceerd op de Europol-website. Zij hebben allemaal de Russische nationaliteit.

Websites plat

NoName057 haalde de afgelopen jaren geregeld het nieuws met ddos-aanvallen. Zo legden de cybercriminelen in 2023 op die manier urenlang de websites van de havens in Amsterdam en Den Helder plat. Een jaar later overkwam websites van Belgische havens en lokale besturen hetzelfde.

Ook bleek in mei nog uit een NOS-analyse dat de groep in een week tijd meer dan vijftig Nederlandse websites had aangevallen.

Verder voerde NoName een aanval uit tijdens de recente NAVO-top in Den Haag, meldt Europol. Die had volgens de internationale politieorganisatie geen noemenswaardige gevolgen.

Ddos-aanval

Bij een ddos-aanval worden websites bestookt met enorme hoeveelheden dataverkeer. De website kan daardoor onbereikbaar worden of traag laden voor 'echte' bezoekers. Bij zo'n aanval is geen sprake van een digitale inbraak (een hack) of diefstal van gegevens.

De groep is actief sinds de Russische invasie in Oekraïne in 2022 en heeft het voornamelijk gemunt op bedrijven en overheden in landen die Oekraïne steunen.

Europol laat weten dat er ook ruim duizend berichten met waarschuwingen zijn gestuurd naar personen die sympathiseren met de cybercrimegroep.

Volgens Europol zijn leden van NoName057 te typeren als "voornamelijk Russischtalige sympathisanten, die geautomatiseerde tools gebruiken om ddos-aanvallen uit te voeren". Er is geen centraal leiderschap en ook beschikken ze niet over "geavanceerde technische vaardigheden". Belangrijkste drijfveren zijn hun ideologieën en beloningen.

Een 43-jarige man uit Zwolle is veroordeeld tot twaalf jaar cel en tbs. De rechtbank acht bewezen dat hij vorig jaar maart een andere Zwollenaar op brute wijze heeft vermoord. Dat gebeurde op klaarlichte dag op de parkeerplaats van een supermarkt.

De moord lijkt het gevolg van een jarenlang conflict tussen de verdachte en het 44-jarige slachtoffer, meldt RTV Oost. Tegelijkertijd stelt de rechtbank vast dat de verdachte zich dat conflict deels inbeeldde. Uit deskundigenrapportages blijkt dat hij sterk verminderd toerekeningsvatbaar is en een paranoïde waanstoornis heeft.

De moord vond plaats op woensdag 6 maart 2024. De verdachte ramde op de parkeerplaats de auto van zijn slachtoffer. Hij stapte uit, vuurde zes kogels af door de voorruit van de auto van het slachtoffer. Daarna nam hij plaats op de bijrijdersstoel en stak het slachtoffer meermaals met een mes. Het slachtoffer overleed ter plekke.

De moord zorgde voor veel opschudding. De verdachte was een bekende kleermaker in de binnenstad van Zwolle. Zijn slachtoffer, Peter Bloemink, had een goedlopend beveiligingsbedrijf.

Met voorbedachte rade

De verdachte bekende de moord. Voor de rechtbank was ook meteen duidelijk dat hij met voorbedachten rade heeft gehandeld. Hij kocht van tevoren een wapen, veroorzaakte de aanrijding, beschoot de auto en nam daarna plaats in de auto om het slachtoffer te steken. "Bij elke stap heeft de man de tijd gehad om zich te bedenken", aldus de rechtbank.

Ook speelt mee dat de verdachte een half jaar voor het fatale incident tegen een wijkagent zei: "Of hij dood, of ik dood!"

Belaagd

Zowel de verdachte als het slachtoffer woonden in de Aa-landen, een rustige buitenwijk van Zwolle. Een aantal jaren geleden kregen hun zonen daar ruzie met elkaar op school. De ruzie sloeg over op de vaders en zou meermaals tot problemen hebben geleid.

Zo zei de verdachte dat Bloemink hem meermaals had belaagd. In 2023 werd een steen door de ruit van zijn huis gegooid. Daarna werd met vuurwerk de voordeur opgeblazen. Voor deze incidenten is nooit iemand opgepakt.

Andersom werd de verdachte van de moord in 2023 nog veroordeeld tot een taakstraf van 25 uur en een geldboete van 500 euro voor het mishandelen van Bloemink.

Ingebeeld

De rechtbank wijst er in zijn vonnis op dat de verdachte weliswaar dacht dat hij werd gestalkt door het slachtoffer, maar dat dit in de praktijk niet gebeurde. "Hij verkeerde in een psychotische toestand en zag Peter Bloemink als de verpersoonlijking van het kwaad", aldus de rechtbank.

Door de complexiteit van zijn waanstoornis denken deskundigen dat de kans op herhaling "matig tot hoog" is. Vandaar dat de rechtbank de man ook tot tbs veroordeelde; na zijn celstraf moet hij verplicht onder "klinische behandeling met een hoog beveiligingsniveau".

De man moet ook een aantal schadevergoedingen betalen, in totaal voor een bedrag van ongeveer 168.000 euro.

Voor het eerst sinds het bestaan van de AOW moeten de uitkeringen voor gepensioneerden voor meer dan de helft worden betaald met belastinggeld. Dat komt omdat er steeds minder werkenden zijn, die voor steeds meer mensen de AOW-uitkering moeten betalen. Wordt de AOW hierdoor onbetaalbaar?

Hoe lang is er al AOW?

Al 68 jaar. In de Boterdiepstraat in Amsterdam kreeg de 70-jarige belastingambtenaar A. Bakker op 2 januari 1957 de eerste AOW-uitkering persoonlijk overhandigd van toenmalig minister Ko Suurhoff van Sociale Zaken.

In 1919 was al de Ouderdomswet ingevoerd, waarmee werkenden zich konden verzekeren voor een pensioenuitkering. Een staatspensioen kwam er niet, omdat dit "de volkskracht zou ondermijnen".

Die gedachte veranderde na de Tweede Wereldoorlog. Toenmalig minister Willem Drees van Sociale Zaken voerde in 1947 een Noodwet Ouderdomsvoorziening in voor ouderen in geldnood. Daarmee konden 250.000 ouderen 'Drees trekken'. Als premier introduceerde 'Vadertje Drees' de Algemene Ouderdoms Wet, kortweg AOW.

Wat is de AOW precies?

De AOW regelde in eerste instantie dat mannen en ongehuwde vrouwen vanaf 65 jaar een minimaal inkomen kregen. Sinds 1985 is de AOW er voor alle vrouwen. De AOW wordt betaald door werkenden, via een premie die van hun bruto salaris wordt afgetrokken. In 1980 werd de hoogte van de AOW gekoppeld aan een percentage van het minimumloon.

De AOW is een basispensioen voor iedereen die in Nederland heeft gewoond of gewerkt. Dit kan worden aangevuld met een zelf opgebouwd pensioen, bijvoorbeeld via de werkgever. De AOW-leeftijd ligt sinds 2013 niet meer vast. Op basis van hoeveel langer mensen gemiddeld leven, gaat de AOW-leeftijd steeds in stappen van drie maanden omhoog.

Veeg naar links om te zien hoe de leeftijdspiramide voor de AOW verandert:

Waarom is er discussie over de AOW?

Tot aan de eeuwwisseling betaalde de AOW zichzelf. Sinds 2001 moest er steeds meer belastinggeld worden bijgelegd. In het begin was dat nog bijna 700 miljoen euro; in 2023 droeg de overheid met zo'n 24 miljard euro voor het eerst net zo veel bij aan de AOW-uitkeringen als werkenden. Vorig jaar was dat met bijna 28,5 miljard euro voor het eerst zelfs meer.

Het huidige probleem begon eigenlijk al bij de start van de AOW. Toen het Nederland na de Tweede Wereldoorlog economisch steeds meer voor de wind ging, ontstond vanaf de jaren 50 een geboortegolf. Die zogenoemde babyboomgeneratie gaat inmiddels met pensioen.

Door de betere gezondheidszorg worden mensen steeds ouder, waardoor ze langer AOW krijgen. Door een lager aantal geboortes daalt het aantal werkenden. Zo is de piramide uit 1957 van meer jongeren tegenover minder ouderen 68 jaar later omgedraaid. Pas rond 2060 zal dit weer 'normaal' zijn.

Is dat erg?

"Er zijn steeds minder werkenden die voor steeds meer mensen de AOW-uitkeringen moeten betalen", zegt hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van het CBS. "Toen de AOW werd ingevoerd waren er voor iedere AOW-ontvanger zeven mensen in de werkzame leeftijd. Die verhouding is nu drie op één. Door de stijging van het minimumloon is ook de AOW-uitkering sterk verhoogd. Werkenden kunnen dit tempo niet bijbenen."

Of dat erg is, daarover wordt al bijna twintig jaar een verhitte discussie gevoerd. In 2013 werd met veel pijn en moeite ingevoerd dat de AOW-leeftijd in stappen omhoog ging naar 67 jaar om de uitkering betaalbaar te houden. Linkse oppositiepartijen wilden dat mensen juist vroeger konden stoppen met werken, vakbonden stapten naar de rechter voor een overgangsregeling.

Hoe moet dit verder?

Om de AOW te blijven betalen, zou een kabinet kunnen besluiten te bezuinigen op andere uitgaven. Andere mogelijkheden zijn om de belastingen te verhogen of geld te lenen om de AOW te betalen. Met die laatste groeit wel de staatsschuld, die jongere generaties later moeten aflossen. Een hogere staatsschuld maakt geld lenen ook weer duurder, omdat de kapitaalmarkten dan meer rente vragen.

Het verder verhogen van de AOW-leeftijd noemde het Centraal Planbureau in 2019 al de minst pijnlijke optie: er hoeft minder AOW te worden uitgekeerd, terwijl er meer belasting binnenkomt.

Een optie zou zijn om dit per beroepsgroep te bepalen. Mensen met zware beroepen zouden dan bijvoorbeeld minder lang hoeven te werken. Of groepen met een hoog pensioen zouden een lagere AOW kunnen krijgen. Hoe het verder moet met de AOW is vooral een politieke keuze. Daarover waren de partijen bij de vorige verkiezingen al erg verdeeld, zo bleek uit dit overzicht.

Bij een brand vanmiddag in een zorgcentrum in Ter Apel is iemand gewond geraakt. Niet lang na het begin van de brand werd bekend dat de politie een verdachte heeft opgepakt op verdenking van betrokkenheid bij de brand.

De brand in zorgcentrum Heemborgh aan het Stationsplein in Ter Apel brak rond 12.30 uur uit, meldt RTV Noord. Volgens de brandweer werd alarm geslagen nadat er op de gang rook te zien was.

"De brand is in een appartement ontstaan, maar de rook trok naar meerdere plekken", aldus een brandweerwoordvoerder.

Hele klus

Om te voorkomen dat de bewoners last zouden krijgen van de rook, werd het zorgcentrum ontruimd. Dat was een hele klus, want lang niet alle naar schatting tachtig bewoners zijn goed ter been. De brandweer controleerde tijdens de ontruiming elk appartement om te zien of er nog mensen binnen waren.

Buiten stonden voor de zekerheid vijf ambulances klaar. Wie er gewond is geraakt, is niet bekendgemaakt. Ook is onduidelijk hoe het nu met diegene gaat.

De brand is inmiddels geblust. Het gebouw wordt geventileerd. De brandweer bekijkt of het daarna veilig is voor de bewoners om terug te keren.

De politie heeft nog geen toelichting gegeven op de aanhouding van de verdachte en een eventueel motief.

Ekrem Imamoglu, de burgemeester van Istanbul die sinds maart vastzit, is veroordeeld tot een celstraf van een jaar en acht maanden voor het beledigen en bedreigen van de openbaar aanklager van Istanbul. De arrestatie en vervolging van Imamoglu, de belangrijkste rivaal van president Erdogan, worden door velen gezien als poging om hem politiek uit te schakelen.

Imamoglu zelf, die sinds zijn arrestatie is geschorst als burgemeester, noemde de veroordeling "misbruik van het rechtssysteem" en "een belediging voor het land". Hij werd wel vrijgesproken van het aanzetten van anderen tot het aanvallen van de aanklager.

Als kopstuk van oppositiepartij CHP wordt Imamoglu gezien als de belangrijkste uitdager van Erdogan bij de presidentsverkiezingen van 2028. In maart werd hij gearresteerd na beschuldigingen van corruptie.

Daarop gingen tienduizenden mensen de straat op om te protesteren. Door het harde politieoptreden zijn de grootste protesten uitgedoofd, maar nog steeds wordt er regelmatig geprotesteerd door aanhangers van Imamoglu.

Honderden aanhoudingen

Zijn aanhouding was er een in een golf van arrestaties van leden van de oppositie. Tientallen medewerkers van Imamoglu, zijn advocaat, en enkele andere burgemeesters zijn ook opgepakt. Veelal op verdenking van fraude, omkoping, of deelname aan georganiseerde misdaad. Sinds oktober zijn zeker 500 oppositieleden gearresteerd.

Er zijn steeds meer aanklachten tegen Imamoglu aan de lijst toegevoegd. Er lopen nu vijf rechtszaken en drie juridische onderzoeken tegen hem, veelal op basis van anonieme getuigen. Onlangs werd hij ook beschuldigd van het vervalsen van zijn diploma. De universiteit van Istanbul heeft dat diploma ongeldig verklaard, waardoor hij officieel niet mee kan doen aan presidentsverkiezingen.

Enkele jaren geleden werd Imamoglu al veroordeeld tot twee en een half jaar cel omdat hij kritiek had geuit op overheidsfunctionarissen. Hij ging daartegen in beroep, maar een nieuwe uitspraak is er nog niet gekomen. Tegen de nieuwste veroordeling kan hij ook nog in beroep gaan.

Als hij definitief zou worden veroordeeld voor twee jaar cel of meer, zou dat ook een grond kunnen zijn om hem uit te sluiten van deelname aan presidentsverkiezingen.

Bij een reeks Israëlische luchtaanvallen op Syrië is onder meer het hoofdkwartier van het Syrische leger in Damascus gebombardeerd. Er zijn zeker vijf militairen gedood, schrijft persbureau Reuters op basis van een medische bron.

Op door de NOS geverifieerde beelden is te zien dat het het gebouw van het Syrische ministerie van Defensie zwaar is beschadigd. Daarnaast is er een luchtaanval uitgevoerd in de buurt van het presidentieel paleis in de stad.

Ook in het zuiden van Syrië voert Israël bombardementen uit op doelwitten van de Syrische regering. "We voeren de druk op, evenals het tempo van de aanvallen", zegt een Israëlische legercommandant in een verklaring op sociale media.

Eén aanval in Damascus was live te zien op de Syrische tv:

Ook sinds de val van Assad voert Israël met regelmaat luchtaanvallen uit op militaire doelwitten in Syrië. Israël heeft ook een nieuwe strook land bezet in Syrië, naar eigen zeggen als militaire buffer. Bij de nieuwste reeks aanvallen beweert Israël op te komen voor de druzenminderheid in de omgeving van de stad Sweida.

Die stad wordt al dagen door onder meer Syrische troepen belegerd en er zijn ruim 250 doden gemeld. Er zijn berichten over standrechtelijke executies van druzische burgers en andere mensenrechtenschendingen door het Syrische leger en milities die trouw hebben gezworen aan de nieuwe regering.

Op sociale media gaan ook video's rond van druzische strijders die gevangengenomen militairen mishandelen, of poseren bij dode lichamen. Inwoners van Sweida en verslaggevers van persbureau Reuters maakten eerder melding van plunderingen en het in brand steken van huizen en diefstal van auto's en meubels.

'Ziekenhuis belegerd'

Een ziekenhuis in de stad is buiten gebruik na beschietingen door militairen van het Syrische regeringsleger, stelt het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten (SOHR). Deze organisatie monitort vanuit het buitenland de situatie in Syrië en baseert zich op lokale en openbare bronnen.

De Syrische regering beweert dat het ziekenhuis was ingenomen door opstandelingen en dat de rust inmiddels is teruggekeerd. Volgens SOHR klopt die informatie niet en wordt het ziekenhuis nog altijd belegerd.

Druzenleiders twisten over staken strijd

De Syrische autoriteiten stellen dat er een akkoord is gesloten over een staakt-het-vuren in Sweida. Maar de leiders van de druzengemeenschap zijn nog verdeeld over het voorzetten van de strijd in en rond de stad.

Kort nadat een religieuze leider vanmiddag beweerde dat er een wapenstilstand met de Syrische regering was bereikt, riep een andere religieuze leider op door te vechten totdat de stad "volledig is bevrijd". Gisteren was er ook een wapenstilstand aangekondigd, maar die werd uren later weer geschonden.

Het Israëlische leger heeft beelden gedeeld van de aanval op het Syrische legerhoofdkwartier. Volgens Israël gebruikte het Syrische leger het militaire hoofdkwartier om troepen te sturen naar Sweida.

Een Israëlische legerfunctionaris meldt aan persbureau Reuters dat Israël niet zal toestaan dat het Syrische leger een troepenmacht opbouwt bij de grens met Israël. De functionaris zei dat Israël nauw contact onderhoudt met de Verenigde Staten over de situatie in Syrië.

'Misverstand'

Washington zet in op de-escalatie, zegt minister van Buitenlandse Zaken Rubio. Hij noemt de situatie "gecompliceerd" en beweert dat er sprake lijkt van een "misverstand' tussen Israël en Syrië. Hij zegt contact te houden met zowel de Israëlische als de Syrische regering.

De prijs van treinkaartjes gaat komend jaar opnieuw fors omhoog. Dat meldt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Reizigers krijgen te maken met een stijging van tussen de 6 en 9 procent, valt te lezen in een Kamerbrief. Het precieze percentage wordt pas in het najaar duidelijk.

"We hebben alles op alles gezet om de prijsstijgingen voor reizigers zoveel mogelijk te beperken", aldus demissionair staatssecretaris Aartsen. "Maar we moeten ook eerlijk zijn: alles wordt duurder en de financiële middelen zijn niet oneindig."

Eigenlijk zou de prijs van treinkaartjes volgend jaar nog verder stijgen, met ongeveer 12 procent. Maar na gesprekken tussen de NS en het ministerie is dat naar beneden bijgesteld.

Zo is afgesproken dat de NS het onderhoud van de treinen "efficiënter gaat doen", waardoor het minder geld kost. Ook maakte de spoorvervoerder eerder al bekend de jongerendagkaart af te schaffen om geld te besparen.

Kijk hier wat een tariefsverhoging van 9 procent betekent voor de prijs van een retourtje tussen verschillende steden:

Al langer is er discussie over de prijs van treinkaartjes in Nederland. Die is namelijk voor een groot deel gekoppeld aan de inflatie. Omdat die de afgelopen jaren hoog was, moest de prijs van het treinkaartje eigenlijk ook omhoog.

Zo stond er in 2024 een verhoging van ongeveer 6,5 procent in de planning. Maar toen vond de Tweede Kamer eenmalig 120 miljoen euro om de stijging een jaar uit te stellen.

Begin dit jaar hadden de prijzen daardoor eigenlijk met ruim 11 procent moeten stijgen, maar ook dat gebeurde niet. Het kabinet en de NS legden allebei eenmalig ruim 40 miljoen euro neer, waardoor ze de prijsstijging konden dempen tot 6 procent.

Door al die eenmalige ingrepen steeg de prijs van het treinkaartje dus niet mee met de inflatie, de verhoging werd als het ware steeds een jaartje uitgesteld. Daardoor lag er voor 2026 nog een stijging van 6 procent te wachten van voorgaande jaren.

Tel daar de jaarlijkse verhogingen bij op en je komt voor 2026 uit op een verhoging van ongeveer 12 procent. Door de besparingen bij de NS is dat nu iets gedempt tot maximaal 9 procent.

De NS had gehoopt dat het ministerie met geld over de brug zou komen voor een verdere demping, "maar daar kiest het kabinet helaas niet voor", aldus de vervoerder.

Tweede Kamer

Demissionair staatssecretaris Aartsen is blij dat er nu duidelijkheid is, want "het kabinet vindt het niet wenselijk om deze discussie ieder jaar opnieuw te voeren. Zowel de reiziger als NS heeft recht op structurele duidelijkheid." De staatssecretaris verwacht dat ook de Tweede Kamer akkoord zal gaan met deze verhoging, omdat deze onder de 10 procent is.

Reizigersvereniging Rover vindt de prijsstijging niet te verantwoorden. Volgens directeur Freek Bos betekenen duurdere kaartjes "weer een stap naar minder reizigers voor het hele openbaar vervoer". "We moeten juist mensen terugwinnen voor de trein," zegt Bos. "De prijs zou daar een hulpmiddel bij moeten zijn, geen hindernis."

Hoe zit het met andere vervoerders?

De stijging van 6 tot 9 procent geldt alleen voor treinreizen met de Nederlandse Spoorwegen. De prijzen van de treinkaartjes van regionale vervoerders, zoals Arriva en Keolis, vallen onder het regionale openbaar vervoer, waar andere tarieven en regels gelden. Ook daar stijgen de prijzen elk jaar een beetje door de inflatie, in 2026 naar verwachting met ruim 3 procent.

Het Britse punkrapduo Bob Vylan treedt in september toch op in Paradiso in Amsterdam en 013 in Tilburg. De act werd eerder geschrapt als voorprogramma bij dezelfde poppodia.

De frontman van het Londense duo riep vorige maand tijdens een optreden op het Britse festival Glastonbury onder meer "dood, dood aan het Israëlische leger". Hierop ging er door meerdere optredens van de artiesten een streep. De VS trok hun visa in, waardoor hun Amerikaanse tour in het najaar niet kan doorgaan.

Ook de optredens in het voorprogramma van de New Yorkse band Gogol Bordello in Amsterdam en Tilburg gingen niet meer door. De poppodia annuleerden het voorprogramma niet zelf. Gogol Bordello gaf "logistieke complicaties" op als reden voor het schrappen van hun voorprogramma.

Gecanceld

Binnenkort treedt Bob Vylan alsnog op met een eigen show op de poppodia in Amsterdam en Tilburg en in Doornroosje in Nijmegen. De formatie komt op 13 september naar Amsterdam, staat op 15 september in Nijmegen en de dag erna in Tilburg.

"Wij accepteren niet dat een act als Bob Vylan, een uitgesproken punkrapduo met een lange geschiedenis van politiek activisme, gecanceld dreigt te worden vanwege woorden die voortkomen uit verontwaardiging over een humanitaire ramp", aldus 013 in een verklaring die in handen is van Omroep Brabant.

Paradiso schrijft in een vergelijkbaar statement: "We kiezen er dan ook bewust voor om deze band te programmeren. Niet uit provocatie, maar vanuit onze overtuiging dat een vrije popcultuur ruimte moet bieden aan scherpe stemmen."

Banner

Vorige week werd voor het pand van Paradiso een banner geplaatst met de tekst "If Bob Vylan plays that night, Amsterdam will stand and fight". Oftewel: als Bob Vylan komt optreden, zal Amsterdam opstaan en vechten. De poptempel heeft aangifte gedaan van bedreiging.

Het demissionaire kabinet wil de komende vijftien jaar fors minder windmolens laten bouwen op de Noordzee dan gepland. Eerdere doelen voor windenergie op zee zijn niet realistisch meer. Zo neemt het gebruik van groene stroom minder snel toe dan verwacht, schrijft demissionair minister Hermans van Groene Groei en Klimaat (VVD) in een Kamerbrief.

Voornaamste oorzaak is dat de verduurzaming van de industrie moeizaam verloopt en fabrieken dus langer gebruik moeten maken van fossiele brandstoffen als olie, aardgas en steenkool.

Het besluit komt niet uit de lucht vallen. In mei stelde Hermans veilingen voor twee kavels van windparken uit. Van diverse kanten werd toen al gewaarschuwd dat het doel niet haalbaar leek. De problemen spelen ook buiten ons land. België, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk lukte het recent niet om bedrijven te vinden die de windparken willen bouwen.

Flink minder plannen

Volgens de streefdoelen van het kabinet moeten er in 2040 windmolens met een totaal vermogen van 50 gigawatt op de Noordzee staan. Nu staat er 4,7 gigawatt, wat in een gemiddeld jaar ongeveer een zesde van de Nederlandse stroombehoefte oplevert. Wel zijn er nog windparken in aanbouw die de komende jaren stroom gaan leveren.

Hermans stelt het doel flink naar beneden bij. Zij wil dat er in 2040 minimaal 30 gigawatt aan windmolens op de Noordzee is gebouwd. Om deze parken aan te sluiten op het stroomnet laat het kabinet sowieso benodigde stroomkabels aanleggen. Het totale vermogen aan windenergie kan nog oplopen naar 40 gigawatt. Daarbij wordt stapsgewijs bekeken of de kostbare infrastructuur, zoals kabels en 'stopcontacten' op zee, wordt aangelegd om die parken aan te sluiten op het stroomnet.

Naar verwachting gaat Nederland de komende jaren meer groene stroom gebruiken. Zo schakelen fabrieken over van aardgas op stroom, verwarmen meer mensen hun huizen met warmtepompen en rijden ze vaker elektrisch. Maar die veranderingen gaan minder snel dan verwacht, zeker de verduurzaming van de industrie. Daardoor blijft de verwachte vraag naar groene stroom achter en zijn niet alle windmolens al zo snel nodig, stelt Hermans.

Groene waterstof blijft achter

Bovendien was het plan dat veel stroom van de Noordzee zou worden gebruikt om waterstof te maken. Bij het verbranden van die - met groene stroom gemaakte - waterstof komen geen broeikasgassen vrij die de planeet opwarmen. Zo kan ook zware industrie verduurzamen terwijl hun fabrieken niet kunnen draaien op groene stroom.

Maar ook de vraag naar die groene waterstof, net als de groene stroom, stijgt minder dan gedacht. Dat komt voor een belangrijk deel door moeizaam verlopende verduurzaming van de industrie. Die kampt met obstakels als hoge energieprijzen, hevige internationale concurrentie en een overvol stroomnet.

Niet alleen de vraag naar groene stroom en waterstof valt tegen. Ook de markt voor wind op zee is minder gunstig. Bouwers en uitbaters zeggen al langer dat het door gestegen kosten minder aantrekkelijk is om windparken te bouwen. Vooral bouwmaterialen zijn duurder en ook de rente is hoger dan een aantal jaren geleden.

Toch weer subsidie?

Onlangs nog waarschuwden 21 bedrijven en organisaties dat de bouw van windparken dreigt stil te vallen. Volgens de sector zijn subsidies nodig om dit te voorkomen. Afgelopen jaren kon wind op zee wel uit zonder subsidie, al ging er toen ook publiek geld naar de aanleg van kabels om de stroom aan land te brengen.

Als oplossing zou de overheid garant kunnen staan voor een stabiele prijs. In dat geval betaalt de overheid bedrijven als de prijzen laag zijn en krijgt die bij hoge prijzen juist geld van bedrijven. Hierdoor lopen energiebedrijven minder risico. Het kabinet kwam maandag al met een plan voor zo'n subsidie voor windmolens en zonneparken op land.

Na de zomer komt het demissionaire kabinet met een actieplan voor wind op zee. Dan wordt duidelijk of het kabinet ook zo'n regeling, of een andere subsidie, voor die windmolens wil.

Volgens minister Hermans blijft Nederland op de lange termijn werk maken van verduurzaming, maar dat "moet plaatsvinden binnen de grenzen van wat technisch, economisch en maatschappelijk haalbaar is". Het demissionaire kabinet houdt wel vast aan het streven om eind 2032 voor 21 gigawatt aan windmolens op de Noordzee te hebben.

Demissionair minister Van Weel van Asiel moet de veiligheidssituatie in Jemen opnieuw beoordelen. Volgens de Raad van State heeft de minister niet goed gemotiveerd waarom niet alle vluchtelingen uit dat land asiel krijgen in Nederland.

Een Jemenitische man spande een zaak aan, nadat zijn asielaanvraag door de minister was afgewezen. De man zegt te vrezen voor de oorlog en bombardementen in zijn land. Ook is hij bang dat hij door milities wordt gerekruteerd. Zijn vader zou in Jemen zijn bedreigd.

De minister heeft zijn asielaanvraag afgewezen omdat hij vindt dat de man in Jemen geen verhoogd risico loopt door zijn persoonlijke omstandigheden. Volgens het beleid van de regering mogen vluchtelingen uit Jemen alleen blijven als zij persoonlijk gevaar lopen.

Een 15c-situatie

De Jemeniet is het daar niet mee eens en vindt dat er sprake is van een 15c-situatie. Dat houdt in dat mensen in principe recht hebben op asiel als er een groot risico bestaat dat ze in hun land te maken krijgen met willekeurig geweld.

Volgens de Raad van State heeft de demissionaire minister niet goed onderbouwd waarom er in dit geval geen sprake is van een 15c-situatie. Volgens de bestuursrechter heeft de bewindsman niet alle relevante omstandigheden betrokken bij zijn oordeel, zoals de slachtoffers van landmijnen, recente confrontaties en het aantal ontheemden als direct gevolg van het conflict in Jemen.

Ook heeft Van Weel volgens de bestuursrechter niet goed gekeken naar wat de gevolgen voor de Jemenitische man zijn als hij terug moet naar Aden, waar hij vandaan komt. Dat Houthi's en andere strijdende partijen de toegang tot humanitaire hulp tegenhouden, moet ook worden meegenomen in de herbeoordeling, oordeelt de Raad.

Ambtsbericht bekijken

De minister moet de asielaanvraag van de Jemenitische man opnieuw beoordelen. Ook moet Van Weel opnieuw beoordelen of er in het geval van vluchtelingen uit Jemen sprake is van een 15c-situatie. Daarbij moet hij het ambtsbericht over het land van dit jaar meenemen. Dat zijn rapporten over de veiligheid in landen van herkomst van asielzoekers. Op basis daarvan wordt besloten of zij in Nederland mogen blijven of terug moeten.

In het ambtsbericht van afgelopen april wordt een gemengd beeld geschetst van Jemen. Het rapport is openbaar gemaakt nadat persbureau ANP een beroep had gedaan op de Wet open overheid (Woo). In het ambtsbericht staat dat de wapenstilstand tussen de Houthi's en de Jemenitische regering in principe wordt nageleefd, maar dat er langs de bestandslijnen nog steeds wordt gevochten. Ook waren er minder oorlogsslachtoffers, maar worden de rechten van burgers er op grote schaal geschonden.

Een 18-jarige straatmuzikant die onlangs werd weggestuurd uit het centrum van Maastricht, heeft een viool in bruikleen gekregen van André Rieu. "Hij speelt erg goed", zegt de wereldberoemde violist tegen regionale omroep L1.

Bijna de hele maand juli staat de Limburgse hoofdstad in het teken van de jaarlijkse concerten van Rieu en zijn Johann Strauss Orkest op het Vrijthof. Romeo Midol (18) uit het Belgische Stavelot besloot bezoekers van de concerten alvast in de stemming te brengen met zijn vioolspel. Handhavers waren daar echter niet van gediend en stuurden hem na nog geen half uur weg.

De jongen had weliswaar een vergunning, maar hij had ook een versterker bij zich, en dat mocht niet van de boa's. Dat bericht bereikte ook Rieu. "Straatmuzikanten zijn juist leuk", aldus de violist. "En zeker mensen die echt goed kunnen spelen. Ik zou het mooi vinden als er in Maastricht méér op hoog niveau muziek werd gemaakt. Wat maakt die paar decibel dan uit?"

Midol hoopte tijdens de concertreeks genoeg geld op te halen om een beter instrument te kunnen kopen. Toen Rieu dat hoorde, mocht de tiener bij hem langskomen. "Ik heb hem uitgenodigd om er een uit te komen zoeken, voor in bruikleen", zegt Rieu.

Groot fan

Midol mocht meerdere violen en strijkstokken testen en kreeg meteen privéles van Rieu. De enorm kostbare Stradivarius die Rieu al vele jaren in zijn bezit heeft, behoorde niet tot de mogelijkheden voor bruikleen.

De jonge Franssprekende conservatoriumstudent is erg dankbaar. "Ik ben echt superblij. Ik heb nu een betere viool waarmee ik nieuwe klanken kan ontdekken en weer verder kan leren. Dat ik nu een instrument mag lenen van Rieu, is voor mij ook wel symbolisch. Ik ben groot fan van hem, dus dit is echt gaaf."

De vrouw die aangifte heeft gedaan van verkrachting op Koningsdag, kan zich niets meer herinneren van wat er is gebeurd. Dat zei het OM vandaag in de rechtbank van Amsterdam. Vandaag was er een pro-formazitting in de zaak. Daarin besloot de rechtbank dat de verdachte voorlopig blijft vastzitten.

Het incident deed in april veel stof opwaaien. Na Koningsdag in Amsterdam dook online een filmpje op van een man die op klaarlichte dag met zijn broek op zijn enkels op een vrouw lag tussen auto's op de Keizersgracht. De vrouw deed later aangifte van verkrachting.

Nadat de eerste video massaal online was gedeeld, dook er een tweede video op. Daarop is te zien dat een groep vrouwen schreeuwt dat de man weg moet gaan. Ook maken ze trappende bewegingen. De man probeert de omstanders af te weren.

Vrouw was 'lappenpop'

Twee dagen na Koningsdag werd een verdachte opgepakt, een 27-jarige Italiaan die in Amsterdam verbleef. Hij zit sindsdien vast. De verdachte was vandaag niet aanwezig in de rechtbank.

Het slachtoffer is een Ierse vrouw van 36 jaar. De officier van justitie beschrijft het incident als een absolute nachtmerrie. De vrouw werd met een ambulance naar het ziekenhuis gebracht en daar werd haar verteld dat er "iets seksueels met haar was gebeurd". Wat dat is, kan ze zich niet herinneren. Nu ze meer te horen en te zien heeft gekregen van die dag, zegt ze dat ze dat nooit had gewild.

Het Openbaar Ministerie gaat ervan uit dat de twee elkaar hebben ontmoet op Koningsdag. Op videobeelden heeft het OM gezien dat de twee op straat zoenen en uiteindelijk tussen de auto's belanden. Volgens het OM bestaat er geen twijfel over dat de man de vrouw heeft verkracht.

De politie die afkwam op meldingen van omstanders, zegt dat de vrouw nauwelijks aanspreekbaar was. Getuigen zeggen dat de vrouw leek op een 'lappenpop'. Volgens het OM toont dat aan dat de verdachte wist dat bij de vrouw de wil tot seks ontbrak.

Eerder ongewenst gedrag

De advocaat van de verdachte zegt dat ook hij veel dingen die op Koningsdag zijn gebeurd niet meer weet en dat hij gebeurtenissen in zijn verklaringen aan het invullen is.

De man kan zich wel een kus met de vrouw herinneren. Hij zegt daarover dat hij dat fijn vond. Ook weet hij nog dat hij door omstanders van de vrouw werd afgehaald. Volgens de officier van justitie verklaarde de man na het incident dat hij de liefde had bedreven met de vrouw, maar hij wist niet of de vrouw dat ook wilde.

De verdachte was volgens zijn advocaat dronken. Vandaag zei ze in de rechtbank dat er ook verklaringen waren van getuigen die denken dat de seks met wederzijdse instemming zou kunnen zijn gebeurd.

De advocaat vroeg om vrijlating, haar cliënt wil graag terug naar Italië, maar volgens de rechtbank bestaat de kans op vluchtgevaar en herhaling. Volgens de rechtbank zou er sprake kunnen zijn van seksuele ontremming bij de verdachte, de man zou eerder ook al seksueel ongewenst gedrag hebben vertoond. Hij zou zich eerder hebben afgetrokken in een Nederlands café en in een ander land zou hij zich volledig hebben ontkleed.

De verdachte wilde niet meewerken aan gesprekken met een psycholoog. Volgens het OM heeft hij de psycholoog bespuugd.

De volgende zitting in deze zaak is gepland op 9 oktober.

De man die verdacht werd van het dodelijke schietincident in Gouda gisteren, is overleden. Dat heeft de politie bekendgemaakt. Het gaat om de 53-jarige ex-partner van de vrouw die werd doodgeschoten.

De man werd na een urenlange zoektocht zwaargewond aangetroffen in de duinen bij Scheveningen. Dat was gisteravond rond 20.05 uur. Hulpdiensten konden hem niet meer redden. De politie gaat uit van zelfdoding.

De politie doet verder geen mededelingen over de verdachte. Omdat hij dood is, komt het niet tot een strafzaak, zegt de politie.

Gistermiddag werd aan de Bosweg in Gouda een 39-jarige vrouw uit Eindhoven doodgeschoten. Zij overleed ter plaatse.

113

Denk je aan zelfmoord of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfmoord helpt en kan anoniem via de chat op www.113.nl of telefonisch op 113 of 0800-0113.

Het Israëlische leger heeft een droneaanval uitgevoerd op het hoofdkwartier van het Syrische leger in Damascus. Op door de NOS geverifieerde beelden is de aanval op het hoofdkwartier te zien. Ook in de buurt van het presidentieel paleis is een grote rookpluim te zien.

De aanval houdt verband met de gevechten in de Zuid-Syrische stad Sweida. Het Syrische leger grijpt daar hard in, naar eigen zeggen om een eind te maken aan gevechten tussen druzen en soennitische bedoeïnen. De druzen vormen in Syrië een religieuze minderheid die door aanhangers van de eveneens soennitische regering als afvallige moslims worden beschouwd.

Israël werpt zich op als bondgenoot van de druzen, die ook in Israël een minderheid vormen. In een verklaring over de aanval in Damascus zegt het Israëlische leger dat het "ontwikkelingen en activiteiten" tegen druzische burgers in Zuid-Syrië blijft monitoren en zich op meerdere scenario's heeft voorbereid.

Grensgebied

Syrische druzen hebben vandaag geprobeerd de grens met Israël over te steken om daar een veilig heenkomen te zoeken. De Israëlische grensbewaking hield hen tegen, onder meer met traangas.

Israëlische druzen slaagden er wel in de grens te passeren. Zij wilden juist naar Syrië om de druzen daar te helpen. Het Israëlische leger zegt dat het deze druzen naar Israël wil terugbrengen. Premier Netanyahu riep de Israëlische druzen op niet naar Syrië over te steken.

Beelden van druzen die de grens oversteken naar Syrië:

Gisteren viel het Israëlische leger bij Sweida voertuigen van het Syrische leger aan. Er zijn berichten dat het leger zich daarna terugtrok naar posities buiten de stad.

Vandaag kwamen Sweida en omliggende dorpen onder artillerie- en mortiervuur te liggen. Dat was zo goed als zeker afkomstig van het Syrische regeringsleger.

Correspondent Midden-Oosten Daisy Mohr:

"Als ik de afgelopen dagen mensen in Sweida spreek, klinken er vaak harde knallen op de achtergrond. Inwoners vertellen dat er steeds minder elektriciteit en water is en dat ze zich heel veel zorgen maken over de komende dagen.

Veel mensen komen al dagen de deur niet uit of proberen een zo veilig mogelijke plek op te zoeken. Internetverbinding is er vandaag nauwelijks, er wordt gesproken over een black-out en een groeiende humanitaire crisis. Mensen vertellen dat ziekenhuizen het aantal gewonden niet aankunnen en dat er een gebrek is aan medicijnen.

Vluchten uit Sweida is volgens inwoners geen optie, omdat ze omsingeld zijn. Ze vragen zich af waarom de wereld zo stil is over de situatie. Maar velen klinken tegelijkertijd ook strijdvaardig: wij, de druzen, zullen nooit opgeven."

Het Syrische leger rukte maandag op naar Sweida. Bij de gevechten daar zijn volgens de Syrische mensenrechtenorganisatie SOHR, die vanuit Londen opereert, meer dan 200 doden gevallen.

In eerste instantie leken de druzen de komst van het leger te accepteren, maar al snel trok een invloedrijke druzische leider zich terug uit een afspraak over een staakt-het-vuren, omdat de Syrische militairen burgers zouden vermoorden.

Executies en plunderingen

Inwoners van Sweida en verslaggevers van persbureau Reuters maken melding van het plunderen en in brand steken van huizen en diefstal van auto's en meubels. Daarnaast zijn er berichten over standrechtelijke executies van druzische burgers en andere mensenrechtenschendingen door het leger.

De Syrische interim-president Ahmed al-Sharaa erkent de "betreurenswaardige schendingen" in Sweida. Hij zegt dat hij een onderzoek instelt en de verantwoordelijken ter verantwoording zal roepen.

Het regeringsleger bestaat voor een belangrijk deel uit voormalige islamistische strijdgroepen, die in december een eind maakten aan het regime van president Assad. Op sociale media gaan beelden rond van mishandelingen en vernederingen van druzen in Sweida door regeringssoldaten.

Bekijk deze video van Nieuwsuur (van begin mei) over wie de druzen zijn en waarom ze worden gewantrouwd door regerings-gezinde Syriërs?

De Amerikaanse nieuwssite Axios schreef vannacht dat de Amerikaanse regering Israël heeft gevraagd de aanvallen te staken. President Trump onderhoudt goede relaties met de Syrische interim-president Ahmed al-Sharaa.

De Israëlische minister van Defensie Katz zei vandaag dat Israël het Syrische leger blijft aanvallen, zolang het zich niet terugtrekt uit Sweida.

Vier medewerkers van de Universiteit Twente (UT) zijn vorig studiejaar vertrokken vanwege 'sociale onveiligheid'. Dat blijkt uit het jaarverslag van de universiteit in Enschede.

De universiteit schrijft in het verslag dat het bieden van een veilige leer, leef- en werkomgeving essentieel is, maar dat er desondanks tientallen klachten zijn binnengekomen over de sociale veiligheid. "Het verslag laat zien dat preventieve maatregelen niet altijd volstaan", schrijft de universiteit.

In totaal deden 35 mensen een melding bij de vertrouwenspersonen van de UT in het studiejaar 2023-2024. Het gaat om wisselende kwesties, van een verstoorde werkrelatie tot inadequate begeleiding bij promotie maar ook om drie meldingen van seksuele intimidatie.

Bij de UT werken ongeveer 4000 mensen. De woordvoerder noemt het aantal meldingen in verhouding "zeer beperkt".

Vaak oplossing en begrip

In 16 van de 35 gevallen is de kwestie opgelost via bijvoorbeeld bemiddeling. In acht dossiers lukte het niet om een oplossing te vinden, maar kon de medewerker wel verder door zich neer te leggen bij de situatie. "Vaak gaan de gesprekken over verwachtingen en communicatie tussen medewerkers. Soms missen medewerkers erkenning voor werk dat ze doen en verwachten ze credits, promotie of anderszins beloond te worden. Na gesprekken en bemiddeling kan het zijn dat er begrip is voor de situatie", aldus de UT-woordvoerder tegen RTV Oost.

Vier dossiers zijn nog niet afgerond en in vier gevallen vertrok een medewerker als gevolg van het gemelde conflict. Het is niet duidelijk of zij uiteindelijk vrijwillig of gedwongen zijn vertrokken. "Het is geen kwestie van er niets over willen zeggen, maar het mag en kan simpelweg niet bij dergelijke personeelsaangelegenheden", aldus de woordvoerder.

De politie in India heeft een man gearresteerd in verband met de aanrijding van Fauja Singh, de oudste marathonloper ter wereld. De atleet, van waarschijnlijk 114 jaar oud, werd zondag aangereden door een auto toen hij een weg overstak in zijn woonplaats in de Indiase deelstaat Punjab. Hij overleed de dag erna.

De verdachte reed volgens de politie op hoge snelheid in een SUV toen hij Singh aanreed. De auto is door de politie in beslag genomen. Volgens de politie had het leven van de hardloper gered kunnen worden als de 26-jarige bestuurder Singh onmiddellijk naar het ziekenhuis had gebracht. Dat melden Indiase media. Getuigen van de aanrijding zeiden dat Singh 1,5 tot 2 meter de lucht in werd geslingerd toen hij werd geraakt door de SUV.

Het is nog niet duidelijk wanneer de bestuurder voor een rechter moet verschijnen of wat voor strafmaat hij kan verwachten als hij schuldig wordt bevonden.

Singh had veel records op zijn naam staan. Hij was in 2011 in Toronto de eerste persoon boven de 100 die een volledige marathon liep. Hoewel op zijn paspoort stond dat hij op 1 april 1911 was geboren, werden zijn prestaties nooit erkend, omdat hij geen officiële geboorteakte had.

Verwerking van verlies

Omdat hij een sikh was, droeg hij tijdens het hardlopen altijd een tulband. Dat leverde hem de bijnaam de Tulband Tornado op. In 2016 stopte hij met het lopen van marathons, maar hij liep nog wel elke dag 16 kilometer.

Als jonge jongen werd Singh vaak gepest in zijn dorp vanwege zijn zwakke benen. Hij kon pas goed lopen toen hij vijf was. Singh ging nooit naar school en deed als kind niet aan sport. Hij werkte als boer en maakte beide wereldoorlogen en de turbulente verdeling van Brits-Indië in India en Pakistan mee.

Op zijn 83ste begon hij pas met hardlopen, om het verlies van een kind te verwerken. Singh woonde inmiddels in Londen, maar tijdens een bezoek aan India was hij getuige van de dood van zijn jongste zoon, die omkwam bij een ongeluk.

Terug in Londen werd Singh overmand door verdriet. Op een dag, tijdens een bezoek aan het plaatselijke spirituele centrum voor sikhs, ontmoette hij een groep oudere mannen die regelmatig ging hardlopen. Daar ontmoette hij ook de man die zijn hardloopcoach werd.

Viering van zijn leven

Singh kreeg wereldwijd bekendheid toen Adidas hem contracteerde voor een reclamecampagne uit 2004, waarin ook sportlegendes als Muhammad Ali voorkwamen. Hij droeg ook de Olympische fakkel tijdens de Olympische Spelen van 2012 in Londen.

Zijn hardloopclub en liefdadigheidsinstelling, Sikhs In The City, heeft aangekondigd dat op de komende evenementen in Ilford, Oost-Londen, waar hij sinds 1992 woonde, zijn leven en prestaties worden gevierd.

In Duitsland ruziën de deelstaten over de verdeling van de schoolvakanties. De twee zuidelijkste deelstaten doen niet mee aan het rotatiesysteem en willen dat ook niet. De reden: kinderen zouden nodig zijn om te helpen bij de oogst.

Het rotatiesysteem waarmee Duitsland de schoolvakanties eerlijk probeert te verdelen, bestaat al sinds 1964. Elke vijf jaar wordt een nieuwe verdeling gemaakt. Net als in Nederland wil men daarmee de verkeersdrukte spreiden en het toeristische seizoen zo lang mogelijk rekken.

Maar de deelstaten Beieren en Baden-Württemberg, die samen het zuiden van Duitsland vormen, hebben daaraan nooit meegedaan en hebben elk jaar op hetzelfde moment vrij, van eind juli tot half september. Van oudsher is het argument dat dan de kinderen nodig zijn om te helpen bij de oogst; Beieren en Baden-Württemberg tellen de meeste boerderijen.

Argument achterhaald

Maar die periode is ook de meest populaire. De onderwijsminister van Noordrijn-Westfalen, met op twee na de meeste boerderijen van Duitsland en de grootste qua bevolking, zwengelde daarom deze week de discussie weer aan door in een interview een eerlijke verdeling tussen alle deelstaten voor te stellen.

Ook andere deelstaten en onderwijsinstellingen laten nu van zich horen. Zij willen dat het zuiden ook mee gaat doen met het rotatiesysteem. Volgens hen is het oogst-argument achterhaald.

Zowel in het boerenbedrijf als in de wetgeving is sinds de jaren 60 het nodige veranderd. Er zijn minder boerderijen en veel is geautomatiseerd; het gaat nog maar om een klein aantal kinderen. Zij mogen bovendien volgens de wet maximaal 3 uur per dag meewerken en alleen tussen 8.00 uur en 18.00 uur.

Goedkoper op vakantie

Ook vinden de andere deelstaten het oneerlijk dat mensen in Beieren en Baden-Württemberg ieder jaar goedkopere vakanties kunnen boeken in september en men in de noordelijke deelstaten altijd gebonden is aan het veel duurdere hoogseizoen. Steeds meer deelstaten sluiten zich aan bij het pleidooi voor een "eerlijk, modern systeem".

Maar de zuidelijke deelstaatbesturen zetten hun hakken vol in het zand. "Onmogelijk", vindt de onderwijsminister van Beieren, die zegt dat hij geen verandering zal accepteren. "Het vakantieritme zit diep in het Beierse dna verankerd." De komende tijd moet de verdeling gemaakt worden voor de vakanties na 2030.