NOS Nieuws - Algemeen

Binnen regeringspartij VVD groeien twijfels over het behouden van de Nederlandse vuurwerktraditie. VVD-leider Yesilgöz spreekt over een "dilemma waar we het over moeten hebben". De VVD-fractie in de Tweede Kamer zal binnenkort het huidige standpunt - geen verbod - bespreken, voorafgaand aan een Kamerdebat eind deze maand over de afgelopen jaarwisseling.

Tijdens oud en nieuw werden opnieuw honderden politiemensen en hulpverleners aangevallen. Ook vielen er door vuurwerk twee doden en 1100 gewonden.

Een eventuele koerswijziging van de VVD zal overigens op korte termijn niet tot een algeheel vuurwerkverbod leiden. De andere drie regeringspartijen (PVV, NSC en BBB) voelen niets voor een verbod. Wel groeit het aantal politieke partijen dat de veiligheid van politie en hulpverleners belangrijker vindt dan het overeind houden van de traditie. Oppositiepartij CDA schaarde zich vandaag bij de voorstanders van een verbod.

Agressie

Sinds de laatste jaarwisseling staat het verbieden van vuurwerk in Den Haag weer op de politieke agenda. Er waren 8292 incidenten met meer geweld tegen politie en andere hulpverleners. De politieleiding deed daags na oud en nieuw opnieuw een beroep op de politiek om een algeheel verbod af te kondigen.

CDA-leider Bontenbal is het nu eens met de politie en pleit voor de aanpak van wat hij noemt de verhuftering van de jaarwisseling. "De politiek kan niet steeds zeggen voor de hulpverleners te staan en dan één dag per jaar weg kijken." Hij vindt het onacceptabel dat agenten, brandweer en hulpverleners als "schietschijf" worden gebruikt.

Petitie

Regeringspartij VVD is niet ongevoelig voor de noodkreet van politie, brandweer en hulpverleners. Er gaat binnen de partij een petitie rond voor een algeheel verbod waar ook handtekeningen van een aantal prominenten onder staan, zoals van de oud-bewindslieden Loek Hermans, Ed Nijpels en Jozias van Aartsen. Het is nog niet duidelijk hoe breed de petitie wordt ondersteund. Er komt nog een bijeenkomst over.

VVD-leider Yesilgöz vindt dat er gekeken moet worden hoe "gasten" aangepakt kunnen worden die met hun "botte hoofd" bakstenen gooien. Maar ze zegt het ook lastig te vinden dat straks "een gezin uit een Vinex-wijk" geen vuurwerk meer mag afsteken terwijl het zich daarop heeft verheugd. "Dat moet je goed wegen. Los je het echt op met een vuurwerkverbod?" Volgens haar zijn er uiteenlopende standpunten binnen de VVD. "Het gaat alle kanten op."

Sierpotjes

Mocht de VVD zich voor een vuurwerkverbod uitspreken, dan is er nog geen meerderheid. Oppositiepartij SP (tegen een verbod) vreest dat een vuurwerkverbod tot meer illegaal vuurwerk leidt en wijst daarom het door de voorstanders gepresenteerde alternatief - professionele vuurwerkshows in gemeenten - van de hand.

PVV, NSC en BBB voelen dus niets voor een verbod. PVV-leider Wilders benadrukt dat in 2020 het zwaardere knalvuurwerk, rotjes en pijlen al zijn verboden. "Het verbod van siervuurwerk is symboolpolitiek", stelt Wilders.

BBB-leider Van der Plas spreekt van gedragsproblemen, bijvoorbeeld van raddraaiers uit de Randstad. "Het verbieden van sierpotjes helpt niet, ook omdat het over de grens nog wel te koop is."

De NSC-fractie heeft het onderwerp vandaag besproken in de fractie en "wil het mensen niet ontnemen" om met de jaarwisseling "hun kleine vuurwerk af te steken".

Een groot deel van de Nederlanders hecht aan de vuurwerktraditie, stelt NSC, en veel mensen gaan er verantwoord mee om. Er is een "kleine groep" die rellen schopt en vuurwerk naar hulpverleners gooit. Dat moet harder worden aangepakt.

Ook het kabinet is niet van plan om het vuurwerkbeleid aan te passen.

Een dag nadat techgiganten Elon Musk en Mark Zuckerberg prominent te gast waren bij de inauguratie van president Trump, debatteerde het Europees Parlement vandaag in Straatsburg over de toenemende macht van grote techbedrijven.

In het parlement klonk een luide oproep aan de Europese Commissie om aan die macht paal en perk te stellen. Er zijn onder meer zorgen over de groeiende invloed die grote techbedrijven hebben op de Europese democratie.

In het debat ging het veel over de inmenging van Musk in de Europese politiek en het ongeldig verklaren van de Roemeense verkiezingen vanwege Russische beïnvloeding via TikTok.

De vrees bestaat dat via sociale media ook zal worden geprobeerd de verkiezingen dit jaar in Duitsland en Polen te beïnvloeden.

"We dragen het favoriete beïnvloedingswapen van Trump, Poetin en Musk in onze broekzak," zei Europarlementariër Kim van Sparrentak (Groenlinks-PvdA), doelend op de smartphone.

Sommige Europarlementariërs waren in het debat juist wél te spreken over de geringe controle op socialemediaplatformen. "Wat zij haatspraak noemen, is eigenlijk gewoon tegenspraak. En wat zij desinformatie noemen, is eigenlijk gewoon een andere mening hebben," zei Belgische radicaal-rechtse Europarlementariër Tom Vandendriessche.

Meer doen

Om ervoor te zorgen dat grote techbedrijven zich aan de regels houden kwam de vorige Europese Commissie met een "digitaledienstenwet". Die wet (DSA) maakt volgens Eurocommissaris Virkkunen "wat offline illegaal is, ook online illegaal." Grote techbedrijven zijn daarom verplicht om desinformatie, haatberichten en verkiezingsbeïnvloeding op hun socialemediaplatformen tegen te gaan.

Verschillende Europarlementariërs vinden dat de Europese Commissie te traag is. "Alstublieft, doe iets," zei VVD-Europarlementariër Bart Groothuis tegen Virkkunen. "Er is geen twijfel over wat er moet gebeuren, handhaaf die wet."

Europarlementariërs willen dat de Commissie de mogelijkheden die de DSA biedt, gebruikt. "Niets doen is geen neutraliteit, het is medeplichtigheid," zei de Spaanse voorzitter van de sociaaldemocraten García Pérez. "We hebben geen andere keus dan sociale netwerken die zich niet aan de regels houden, hard aan te pakken."

Volgens Eurocommissaris Virkkunen hoeven de Europarlementariërs zich geen zorgen te maken. "De Commissie neemt de handhaving heel serieus." Ze zei dat de lopende onderzoeken naar platformen als X, Facebook en TikTok in volle vaart worden uitgevoerd.

Maar de Europese Commissie blijft voorzichtig voordat ze overgaat tot actie. Virkkunen: "We moeten er zeker van zijn dat onze besluiten ook standhouden in de rechtszaal. Daarvoor is zorgvuldig onderzoek en goed bewijs nodig."

"Mijn kinderen durven niet zonder mij te slapen, ze zijn bang voor geluiden en vragen zich af wanneer hun moeder weer gaat lachen." Dat zei de weduwe van de Vlaardingse loodgieter Ron van Uffelen in de rechtbank in Dordrecht. Van Uffelen was doelwit van een reeks aanslagen met zwaar vuurwerk. Vandaag stond in de strafzaak een van de verdachten voor de rechter en de weduwe van de overleden loodgieter maakte voor het eerst gebruik van haar spreekrecht.

Ron van Uffelen (45) overleed op 12 augustus vorig jaar, nadat hij met hartproblemen naar een ziekenhuis was gebracht. Volgens de weduwe is zijn overlijden het gevolg van de schier eindeloze reeks bedreigingen en aanslagen waarvan hij en zijn familie in de veertien maanden daarvoor het slachtoffer werden.

Van Uffelen heeft altijd gezegd dat hij geen idee had wie de daders zijn en waarom ze het op hem hadden gemunt. Zijn weduwe herhaalde dat vandaag: "Het gevecht dat hij moest leveren tegen een anonieme vijand en de bovenmenselijke inspanning om bescherming te krijgen, heeft een fatale afloop gekregen", zei ze. "Mijn man is overleden, mijn kinderen hebben geen vader meer."

Laatste aanslag

Vandaag stond de 19-jarige Rodynho E. voor de rechter. Hij zou op 14 augustus vorig jaar, dus twee dagen na het overlijden van Van Uffelen, geprobeerd hebben met zwaar vuurwerk een aanslag op het huis van Van Uffelen te plegen. De explosieven gingen niet af. Ook zou hij anderen gedwongen hebben om aan deze aanslag mee te doen.

De aanslag van 14 augustus was de laatste in de reeks van 27 bedreigingen, aanslagen of pogingen tot aanslagen op het huis, bedrijfspand en auto's van de loodgieter.

In de loop der tijd zijn, deels zeer jeugdige verdachten aangehouden. In negen gevallen kwam het tot een veroordeling, variërend van 90 dagen jeugddetentie tot een celstraf van tien maanden.

Het Openbaar Ministerie eist tegen E. een celstraf van 3,5 jaar, waarvan 6 maanden voorwaardelijk. Zijn advocaat vraagt om vrijspraak.

Geen antwoord

Het motief voor de aanslagen en bedreigingen is nog altijd een vraagteken. De dertig verdachten die in de loop der tijd zijn aangehouden, zwijgen erover.

De nabestaanden worstelen daarmee. "Naast de rouw die wij elke seconde ervaren, is ook elke seconde de vraag: wie zit hierachter en waarom?", zei de weduwe. Om met dit verdriet verder te kunnen leven, zou een antwoord op deze vragen helpen, zei ze.

Hun Joods-psychiatrische instelling Het Apeldoornsche Bosch werd tijdens de Tweede Wereldoorlog eerst als relatief veilig gezien, maar in de nacht van 21 op 22 januari 1943 werden toch 1131 Joodse patiënten en medewerkers afgevoerd naar het concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz. De meesten van hen werden daar direct vermoord.

Om de herinnering levend te houden en meer mensen met deze gruwelijke geschiedenis kennis te laten maken, wordt vanavond een vernieuwd herinneringscentrum geopend.

Lida Kropveld was een van de slachtoffers. Ze had een licht verstandelijke beperking en woonde als driejarige een paar maanden in de instelling. "De familie dacht: 'Dat Apeldoornsche Bosch, dat halen ze toch niet leeg? Wat moeten ze met al die achterlijke mensen? Die kunnen toch niet werken'", vertelt haar zusje Jetty Kropveld. "Want werken was het idee. Dat ze vermoord zouden worden, wisten ze niet. En het onvoorstelbare kun je je niet voorstellen."

Er ontstonden geruchten dat Het Apeldoornsche Bosch ontruimd zou worden. Vader en moeder Kropveld probeerden direct naar de instelling te gaan om hun dochter op te halen.

Jetty hoorde dit decennia later van haar moeder, die ze als psychologiestudent interviewde. "Mijn moeder vertelde dat ze op het perron in Apeldoorn zagen dat alle patiënten al weg waren en dat de Joodse zusters en dokters door SS'ers in uniform naar de goederenwagons werden gedreven.

Haar moeder vroeg aan een verpleegkundige of ze Lida Kropveld kende. "De zuster zei dat ze haar goed kende en dat ze altijd van die mooie kleertjes had. Ze had Lida lekker warm aangekleed, dat bruine pakje met een slobberbroek met borduursels erop, want ze gingen naar een koud land en het was januari."

Toen ze dat hoorde, wist moeder Kropveld dat ze haar kind niet meer terug ging zien, vertelt dochter Jetty. In huize-Kropveld werd er maar weinig over Lida gesproken. Sterker nog, dat gebeurde zelfs niet als Jetty naar het album met foto's van Lida keek. "Er werd altijd gezegd dat ik dat was."

Pas op haar tiende hoorde Jetty dat het meisje op de foto's Lida was, het zusje dat ze nooit had gekend. "Het was nogal ontluisterend toen ik daarachter kwam. Ik vond het bedrog, gemeen, niet eerlijk, was teleurgesteld. Mijn moeder zei: 'Het was maar beter om dat te zeggen, je was nog zo klein'."

Jetty werd in de hongerwinter geboren, op 18 februari 1945, op de dag af zes jaar na Lida. Vader Kropveld kwam zwaar beschadigd uit de oorlog, vertelt Jetty. "Er kon thuis eigenlijk niet over gepraat worden. Dan was hij in een depressie terechtgekomen of had hij een driftbui gekregen."

Pas na zijn overlijden kon Jetty Kropveld er met haar moeder over praten. Gesprekken die ze opnam op casettebandjes. "Toen sprak mijn moeder voor het eerst met emotie. Het was hartstikke ontroerend. Ze wilde er graag over vertellen. Daarna is Lida eigenlijk pas weer gaan leven."

Jetty Kropveld las vanochtend bij de herdenking van de ontruiming van de instelling de namen voor van Lida en andere slachtoffers. Van sommigen werd de naam voor het eerst voorgelezen, omdat pas recent bekend werd wat hun lot was.

Schoolklassen fatsoenlijk ontvangen

Om 20.45 uur, het tijdstip waarop de nazi's in 1943 Het Apeldoornsche Bosch binnenvielen, wordt het vernieuwde herinneringscentrum geopend.

Om het bestaande pand, waar de onderdirecteur-pedagoog woonde, is een nieuw, glazen gebouw geplaatst. "Deze L-vorm omarmt als het ware het oude pand", vertelt Johan Kruithof van stichting Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch.

"Nu kunnen we met name schoolklassen fatsoenlijk ontvangen, films laten zien en met ze in gesprek gaan. Deze tijd vraagt erom jongeren te helpen nadenken: hoe kunnen we omgaan met tegenstellingen in de samenleving?"

Hoewel contant geld in Europa nog steeds het meest gebruikte betaalmiddel is aan de kassa, neemt het gebruik ervan verder af. In Nederland wordt, van alle EU-landen, het minst vaak met cashgeld betaald, blijkt uit onderzoek van de Europese Centrale Bank (ECB).

Meer dan 50 procent van alle betalingen binnen de Europese Unie werd vorig jaar contant afgerekend. In 2022 was dat nog bijna 60 procent.

Er zijn grote verschillen in het gebruik van cashgeld. In landen als Malta, Oostenrijk en Italië wordt nog meer dan 60 procent van alle betalingen contant gedaan, maar in Finland en Nederland is dat minder dan 30 procent.

Nederland betaalt van alle EU-landen het meest met de pinpas en we gebruiken ook het vaakst onze mobiele telefoon om betalingen te doen: bij bijna een op de vijf betalingen.

35 euro

Dat we steeds minder met briefjes en munten betalen, is terug te zien in de hoeveelheid contant geld die we op zak hebben. Aan het begin van de dag heeft de doorsnee Nederlander 35 euro cash bij zich. Het Europese gemiddelde is 59 euro.

Veel Europese landen vinden het volgens de ECB belangrijk dat winkels contant geld accepteren. Dit geldt ook voor landen als België en Finland, waar consumenten regelmatig betalen met de pinpas of mobiele telefoon. Nederlanders hechten een stuk minder aan de acceptatie van contanten.

Ook is het aantal Nederlanders dat zich zorgen maakt over de privacy bij digitale betalingen relatief beperkt. Het gaat om 32 procent. Dat is binnen Europa het laagste percentage. Portugal heeft het hoogste percentage met 69 procent.

Golden Earring geeft alsnog een afscheidsconcert. Na zestig jaar stopte de Haagse band ermee in 2021 omdat gitarist George Kooymans aan de ongeneeslijke spierziekte ALS bleek te lijden. Ze wilden geen vervanger voor Kooymans en gaven nooit een afscheidsconcert.

Nu gaan zanger Barry Hay, bassist Rinus Gerritsen en drummer Cesar Zuiderwijk dus toch nog één keer het podium op, onder de noemer One Last Night. Dat gebeurt volgend jaar januari als afsluiting van De Vrienden van Amstel Live in Ahoy, het jaarlijkse evenement waar altijd tal van Nederlandse bands optreden.

Het optreden komt er mede op initiatief van Kooymans. Golden Earring wordt bijgestaan door onder meer Di-rect, Maan, Danny Vera, Acda en De Munnik en Davina Michelle.

"Het zal voor niemand een verrassing zijn dat we onze carrière niet af hebben kunnen sluiten zoals we dat hadden willen doen", zegt Barry Hay. "Toen ik daar twee maanden geleden over sprak met George ontstond het idee om bevriende bands en artiesten te vragen om samen een groots afscheid te organiseren. We kunnen zelf natuurlijk niet meer twee uur op een podium staan, maar samen is dat een ander verhaal."

Hay, Zuiderwijk en Gerritsen spelen mee met de aanwezige artiesten, maar gaan niet met zijn drieën zonder gitarist op het podium staan. "Het wordt heel lastig om George erbij te hebben", zegt Zuiderwijk. Verder willen de bandleden geen uitspraken over hem doen. "Dat is aan hem en zijn familie."

Een deel van de opbrengst van het concert, 5 euro per verkocht ticket, gaat naar de Stichting ALS Nederland.

De mannen van de Earring vinden het concert een eerbetoon aan het muzikale repertoire van de band:

Golden Earring is een van de succesvolste en langst bestaande bands uit de Nederlandse popgeschiedenis. Het is een van de weinige groepen die ook internationaal doorbraken en de eerste band die op tournee ging in de VS. Sinds 1970, toen drummer Zuiderwijk toetrad, is de bezetting ongewijzigd gebleven.

Na de oprichting door buurjongens Kooymans en Gerritsen in Den Haag in 1961 kwam begin jaren 70 het grote succes met het album Moontan, met daarop de grote hit Radar Love, een van hun bekendste nummers, dat door tientallen andere artiesten is gecoverd. Radar Love bereikte in Nederland nummer 1 en stond ook in Amerika wekenlang in de hitparade.

In de loop van de jaren 70 ging het met de opkomst van punk, new wave en disco steeds minder met de Earring, maar het als zwanenzang bedoelde album Cut (1982) was onverwacht weer een groot succes in binnen- en buitenland.

Baanbrekende clips

Dat was mede te danken aan de single Twilight Zone met een baanbrekende, door filmregisseur Dick Maas gemaakte videoclip, die veelvuldig op de toen nieuwe muziekzender MTV te zien was. Het was een van de eerste clips waarin ook echt een verhaal werd verteld.

Twilight Zone was een grote hit, ook in de VS, en de band besloot om toch door te gaan. Ook When the Lady Smiles haalde een jaar later de hitlijsten. Dick Maas regisseerde opnieuw de clip, die controverse opriep omdat erin te zien was dat Barry Hay een non aanrandde.

Sindsdien concentreerde Golden Earring zich vooral op Nederland en trad daar veelvuldig op. Ze maakten met het livealbum The Naked Truth, een registratie van theaterconcerten met akoestische instrumenten, een van hun best verkochte platen.

In 2012 verscheen wat achteraf hun laatste studioplaat bleek te zijn, Tits 'n Ass. In 2015 vierden ze hun vijftigjarig platenjubileum (in 1965 werd hun eerste single Please Go uitgebracht) in een uitverkochte Ziggo Dome in Amsterdam.

Een goede balans tussen werk en privé vinden mensen belangrijk. Dat komt al jaren naar voren uit internationaal onderzoek van uitzendconcern Randstad. Maar in de 22 jaar dat dit onderzoek wordt gedaan, vonden respondenten afgelopen jaar een goede balans tussen werk en privé voor het eerst iets zwaarder wegen dan salaris.

Een goede balans werd wereldwijd belangrijk genoemd door 83 procent van de ruim 26.000 ondervraagden in 35 landen. Werkzekerheid scoort hetzelfde percentage, salaris iets minder (82 procent).

Ook in Nederland is een baan die goed te combineren valt met het privéleven een van de belangrijkste criteria voor wie werk heeft of zoekt, al is dat niet belangrijker dan het salaris. Wel komen mensen die niet tevreden zijn vaker in actie.

Van de ondervraagden die vorig jaar van baan zijn veranderd zegt 33 procent ontslag te hebben genomen vanwege een verstoorde werk-privébalans of vanwege een vervelende werksfeer. Het jaar daarvoor was dat nog 21 procent.

Nieuwe norm

Een veelzeggende en hoopvolle ontwikkeling, zegt gedragswetenschapper Oscar van Mourik die verbonden is aan Randstad. "Het betekent dat werk niet puur functioneel is. Mensen voelen nu de ruimte om op te komen voor hun privéleven. Het is denk ik goed als dat de norm wordt. Werknemers die goed in hun vel zitten door een goede balans tussen werk en privé zijn niet alleen gelukkiger op hun werk maar presteren ook beter."

Wat zo'n balans betekent verschilt per generatie, zegt Van Mourik. De wat oudere generatie heeft behoefte aan flexibiliteit zodat zij mantelzorg kan geven. Jongere generaties hebben juist behoefte aan een gevoel van gemeenschap. "Weet je dat als werkgever, dan kun je in spelen op de wensen die mensen hebben."

Oorzaken

Naast behoeftes die per generatie verschillen, speelt volgens Randstad ook de krappe arbeidsmarkt een rol, komt naar voren uit het onderzoek. "Mensen worden assertiever, voelen daardoor dat zij meer een keuze hebben", zegt Van Mourik. "Is het niet in de ene baan dan wel bij een andere."

Dat dat zo is, zegt Van Mourik, "daar kunnen we als maatschappij niet omheen."

Als er geen wolken voor hangen, is er deze week iets bijzonders aan de hemel te zien: zes planeten zijn iedere avond korte tijd gelijktijdig zichtbaar.

Venus, Mars, Jupiter en Saturnus zijn met het blote oog te zien. Voor Uranus en Neptunus is minstens een goede verrekijker nodig.

Het wordt door astronomen omschreven als een 'uitlijning van planeten' maar dat is wat misleidend, want de planeten staan helemaal niet op een rijtje, of dicht bij elkaar. Ze bevinden zich alleen tegelijkertijd boven de horizon.

Saturnus, Venus en Neptunus zijn bij helder weer in het westen te zien, totdat ze rond 22.00 uur ondergaan. Jupiter en Uranus staan 's avonds hoog aan de hemel in het zuiden en zijn de hele nacht waarneembaar. Mars duikt op in het zuidoosten en gaat pas tegen de ochtend onder. De voltallige planeten-parade is alleen zichtbaar tot 22.00 uur.

Voor wie deze voorstelling aan het firmament mist (het weerbericht belooft weinig goeds): eind februari is er nog een kans. Vanaf 21 februari zijn de zes genoemde planeten opnieuw tegelijk te zien, en op 28 februari komt er zelfs een zevende bij: Mercurius. De planeten zijn in die periode wel veel minder lang gelijktijdig zichtbaar. Mercurius, Saturnus, Venus en Neptunus verdwijnen ruim een uurtje na zonsondergang al weer achter de horizon.

Dat er vijf of meer planeten tegelijk te zien zijn is vrij zeldzaam. Dit jaar komt het een paar keer voor, maar daarna is het wachten tot 2040.

Vier Marokkaanse vrachtwagenchauffeurs die sinds vorige week vermist waren in de grensregio tussen Burkina Faso en Niger zijn terecht. Ze bleken te zijn ontvoerd, maar zijn inmiddels vrijgelaten, is bekendgemaakt door de Marokkaanse transportvakbond.

De trucks van de vier waren een paar weken geleden vertrokken vanuit de Marokkaanse stad Casablanca, geladen met elektrische apparatuur. De bestemming was de Nigerese hoofdstad Niamey, zo'n 5000 kilometer verderop.

De reis leidde onder meer door het noordoosten van Burkina Faso. Dat is een gebied waar jihadistische groeperingen actief zijn en om die reden worden vrachtwagens er doorgaans geëscorteerd door het Burkinese leger. In dit geval hadden de vier truckers ervoor gekozen om zonder escorte te rijden. Zaterdag kwam het bericht dat ze vermist waren geraakt.

Gewapende ontvoering

Gisteravond kreeg de vakbond te horen dat de chauffeurs inmiddels veilig in Niamey zijn. Gewapende ontvoerders zouden hen vorige week hebben meegenomen naar een afgelegen bos. Details daarover ontbreken. Ook is onbekend hoe de vrijlating is verlopen. Zo is niet duidelijk of de Marokkaanse autoriteiten losgeld hebben betaald.

Volgens de transportvakbond verkeren de vier in goede gezondheid en keren ze snel terug naar Marokko. De vrachtwagens en de lading zijn nog spoorloos.

In zowel Burkina Faso, Niger als het aangrenzende Mali worden met grote regelmaat mensen ontvoerd door jihadistische groeperingen. Volgens de non-profitorganisatie Acled, die cijfers hierover bijhoudt, gebeurde dat vorig jaar in deze landen in totaal 439 keer.

Ongeveer 150 van deze ontvoeringen werden volgens Acled gepleegd door afsplitsingen van IS of al-Qaida. Wie achter de ontvoering van de vier Marokkaanse truckers zit, is vooralsnog onduidelijk.

Het aantal doden als gevolg van de hotelbrand in een Turks skiresort is opgelopen tot 76. Tientallen mensen raakten gewond. De eigenaar van het hotel en drie andere mensen zijn opgepakt in het strafrechtelijke onderzoek naar de dodelijke brand.

Het gaat om een hotel in de plaats Kartalkaya, in het noordwesten van Turkije. Er waren in totaal naar verluidt 237 gasten in het grotendeels houten gebouw. Het was druk in het hotel; het had een bezetting van 80 tot 90 procent, omdat veel studenten vrij waren.

Er zijn signalen dat de brandveiligheid van het pand niet op orde was. Een commissie van experts is ingesteld om de brand te onderzoeken. Vanmiddag maakte de minister van Justitie vier aanhoudingen bekend. Er is niet vermeld waarvan het viertal wordt verdacht.

De brand begon om 03.30 uur plaatselijke tijd op de vierde verdieping van het hotel Grand Kartal in de wintersportplaats. Op beelden uit de nacht is te zien dat een groot deel van het hotel van elf verdiepingen in brand staat, ook het dak en de bovenste verdiepingen.

Twee van de slachtoffers kwamen om nadat ze in paniek uit het gebouw waren gesprongen, vertelde gouverneur Abdulaziz Aydin vanochtend. Sommige gasten probeerden uit hun kamers te klimmen met behulp van aan elkaar geknoopte lakens en dekens.

'Brandmelders werkten niet'

Volgens meerdere overlevenden werkte het brandalarm niet. "Mijn vrouw rook dat er iets brandde", aldus Atakan Yelkovan, die op de derde verdieping verbleef. "Het brandalarm ging niet af." Hij wilde eerst naar boven vluchten.

Ski-instructeur Necmi Kepcetutan van het hotel vertelt dat hij sliep toen het vuur uitbrak. Hij slaagde erin het gebouw uit te komen en hielp nog twintig gasten om ook weg te komen. Volgens de ski-instructeur stond het hotel vol rook, wat het moeilijk maakte om de nooduitgangen te vinden.

De brandweer was sinds vannacht lang bezig met blussen. Een verslaggever op de Turkse tv meldde dat hulpdiensten lange tijd niet bij de achterkant van het gebouw konden komen.

Het hotel had 166 kamers. Op beelden die zijn gemaakt na het blussen is een enorme ravage te zien. De ongedeerde hotelgasten zijn in andere hotels in de buurt ondergebracht.

President Erdogan reageerde op X op de tragedie. "Ik bid om Gods genade voor de burgers die het leven lieten bij de brand in een hotel in Kartalkaya en ik wens een spoedig herstel voor de gewonden", schrijft de Turkse leider. Hij zei de situatie nauwlettend te volgen.

Het Nederlands ministerie van Buitenlandse Zaken zegt geen signalen te hebben dat er Nederlanders bij de brand betrokken waren. "We hebben geen hulpverzoeken van of over Nederlanders gekregen", zegt het ministerie.

Hoe de brand ontstond en waardoor er zoveel doden en gewonden konden vallen, is nog niet duidelijk. Op de vierde verdieping, waar de brand ontstond, was een restaurant, maar of dat iets te maken heeft met de oorzaak van de brand is nog niet duidelijk.

TV-zender NTV meldt dat de houten buitenkant van het hotel mogelijk heeft bijgedragen aan de snelle verspreiding van de vlammen.

De rechtszaak van prins Harry tegen de Britse krantengroep van mediamagnaat Rupert Murdoch begint vandaag. Harry klaagt samen met voormalig Labour-vicevoorzitter Tom Watson de News Group Newspapers (NGN) aan.

De Britse prins wil dat de rechter vaststelt dat topbestuurders van de nieuwsgroep op de hoogte waren van wijdverbreide schendingen van de privacy en die hebben verdoezeld. Het gaat volgens hen om onrechtmatige activiteiten van journalisten en privédetectives die tussen 1996 en 2011 voor de tabloids The Sun en News of the World werkten.

Het staat vast dat de krantengroep NGN honderden miljoenen ponden heeft betaald aan mensen van wie de telefoon was gehackt of over wie op een andere manier op onrechtmatige wijze informatie werd verzameld. Het bedrijf trof een schikking in meer dan 1300 rechtszaken van beroemdheden, politici en sporters, en mensen die met zulke personen samenwerkten of op een andere manier contact met ze hadden.

Tien weken lang

Eén van hen is prins William, de oudere broer van Harry en de Britse troonopvolger. William schikte in zijn zaak tegen NGN voor "een zeer groot bedrag", zegt het advocatenteam van Harry in gerechtelijke documenten.

Andere eisers hebben zaken geschikt, omdat ze anders mogelijk een juridische rekening van miljoenen ponden moesten betalen, zelfs als ze in het gelijk zouden zijn gesteld. "Ze schikten omdat ze moesten schikken", zei Harry in december tegen The New York Times. Hij wil er wel veel geld in steken: "Een van de belangrijkste redenen om dit door te zetten, is verantwoordelijkheid, omdat ik de laatste persoon ben die dat daadwerkelijk kan bereiken."

News of the World werd in 2011 opgeheven, maar uitgever Murdoch heeft altijd ontkend dat er ook bij The Sun sprake was van onrechtmatige activiteiten.

Voor de rechtszaak bij de High Court, de rechtbank waar grote civiele zaken worden behandeld, staan acht tot tien weken gepland. Er zal aandacht worden besteed aan specifieke claims van Harry en Watson, maar ook aan algemene beschuldigingen van wangedrag door NGN-medewerkers, onder wie redacteuren en andere hoge figuren.

Het advocatenteam van Harry zal aanvoeren dat de NGN-medewerkers de politie hebben misleid en valse verklaringen hebben afgelegd. Daarin zal worden verwezen naar een openbaar onderzoek naar media-ethiek dat in 2011-2012 werd gehouden. Ook zouden medewerkers van de tabloids een grootschalige doofpotactie hebben geleid waarbij miljoenen e-mails zijn verwijderd.

Een woordvoerder van NGN ontkende onlangs deze praktijken. "NGN zal een aantal getuigen oproepen, waaronder technologen, advocaten en senior personeel, om de bewering te ontkrachten."

Prins Harry verschijnt volgende maand ook zelf in de rechtbank, om te getuigen. Naast Harry zijn er nog andere beroemdheden die opgeroepen moeten worden of die al verklaringen hebben afgelegd. Dat zijn onder meer oud-premier Gordon Brown, acteurs Hugh Grant en Sienna Miller, zangeres Lily Allen en Heather Mills, de ex-vrouw van zanger Paul McCartney.

'Murdoch = maffia'

Tom Watson, die NGN vandaag dus ook aanklaagt, was een prominente figuur in een parlementaire commissie die onderzoek deed naar telefoonhacking naar aanleiding van het grote afluisterschandaal bij de krant News of the World. Hij was een van de belangrijkste ondervragers. Tijdens een hoorzitting in november 2011 vergeleek hij Rupert Murdochs bedrijf met de maffia.

Watson schreef ook een boek met de titel Dial M for Murdoch en is voorstander van strengere regelgeving voor de pers. Watson zegt dat zijn telefoon werd afgeluisterd toen hij betrokken was bij het onderzoek naar de Murdoch-kranten. Ook dat ontkent NGN.

Andere claims

Deze zaak staat los van de zaak over het afluisteren van telefoons die Harry aanspande tegen de Mirror Group Newspapers (MGN). De rechtbank oordeelde dat MGN-journalisten tussen 1996 en 2011 telefoons hebben gehackt en dat dit vanaf 1998 "wijdverbreid en gebruikelijk" was.

De krantenuitgever stemde er vorig jaar mee in om de prins een niet bekendgemaakt bedrag aan schadevergoeding te betalen, plus zijn juridische kosten, bovenop de bijna 165.000 euro die hem al door de rechters was toegekend.