Met 3D-printers maken Deense vrijwilligers thuis wapenonderdelen voor Oekraïne
Denemarken hoort met de Baltische landen tot de grootste donateurs aan Oekraïne. Ook Deense burgers zijn actief. Een uitgebreid landelijk netwerk produceert wapenonderdelen met de 3D-printer, die onder Oekraïense drones worden gehangen.
Het burgerinitiatief speelt in op de steeds grotere rol van militaire drones bij de strijd in Oekraïne. "Massaproductie van goedkope drones kan doorslaggevend zijn bij de frontlinie", zegt Andreas Graae, hoofd van het Instituut voor Militaire Technologie in Kopenhagen.
In de garage van de 33-jarige Nicklas staan twee 3D-printers onafgebroken te produceren. Ze printen onderdelen voor zogeheten candy bombs, lichte granaten die onder Oekraïense drones worden gehangen en vanuit de lucht kunnen worden afgeworpen. Ze worden in Denemarken op maat gemaakt voor specifieke drones. "Deze granaten worden ook wel het kleine en het grote ei genoemd", zegt Nicklas.
GeheimhoudingNicklas, die een gezin met twee kleine kinderen heeft, is in het dagelijks leven aannemer. Hij wilde de Oekraïners vanaf het begin van de oorlog steunen, maar voelde steeds meer onmacht. "Ik wilde meer doen dan kleding en speelgoed doneren."
Hij meldde zich aan bij een Europees netwerk van 3D-printers voor Oekraïne. Vervolgens nam hij het initiatief voor een Deense tak, die snel zo'n honderd actieve leden kreeg. Vrijwel allemaal willen ze anoniem blijven.
Om hun anonimiteit te waarborgen, wordt er gecommuniceerd met extra beveiligde communicatiemiddelen en hebben de leden geen naam, maar een nummer. Alleen twee mensen binnen de vereniging hebben toegang tot de gegevens van de leden.
Om donateurs aan te trekken treedt Nicklas als een van de weinigen naar buiten. Hij wil schaalvergroting en zag in veel andere Europese landen dat 3D-clubjes voor Oekraïne geheel onder de radar werken en daarmee klein blijven.
Dat blijkt niet het enige probleem. Om donaties mogelijk te maken, moet de vereniging een bankrekening openen. "Maar geen bank durft op dit moment met ons samen te werken."
Nicklas is daarom in gesprek met parlementariërs om druk op de Deense regering uit te oefenen om deze donaties aan Deense 3D-printers officieel goed te keuren.
Denemarken grote steunpilaarDat lijkt niet onmogelijk. Denemarken loopt voorop in de steun aan Oekraïne en wil het liefst de Oekraïense wapenindustrie direct steunen. Zo was Denemarken het eerste land dat een jaar geleden Oekraïense houwitsers kocht om ze vervolgens aan het Oekraïense leger te geven.
In Denemarken zelf schieten start-ups voor militaire drones als paddenstoelen uit de grond. "We zijn een klein landje zonder traditionele wapenindustrie", zegt Andreas Graae daarover. "Maar op het gebied van militaire drones kunnen we onze specialisatie in dronetechnologie en AI goed benutten."
Het maandelijks transport van de 3D-granaathulzen naar Oekraïne wordt uitgevoerd door Deense oorlogsveteranen. Kort na de Russische invasie in 2022 richtten zij het Vidar-regiment op. Aanvankelijk was dat om spullen voor Oekraïense soldaten zoals helmen en legerlaarzen mee te nemen. Maar het afgelopen jaar bestaat een groot deel uit 3D-prints.
Behalve de granaathulzen rollen er ook andere hulpmiddelen uit de 3D-printer voor de frontlinie in Oekraïne. Zoals de inklapbare landingsplatformen waarmee drones makkelijker op oneffen terrein kunnen landen.
OorlogsveteranenVeel Deense oorlogsveteranen die naar de Balkan, Irak en Afghanistan werden uitgezonden, willen bijdragen. Vooral voor de missie in Afghanistan betaalde Denemarken een hoge prijs; het land verloor daar relatief het hoogste aantal soldaten van de westerse landen.
Martin Aaholm, in dienst bij het Deense leger, balanceert een stapel verhuisdozen vol met 3D-granaathulzen richting een trailer.
Aaholm loopt mank, een gevolg van zijn missie in Afghanistan. Tijdens een vuurgevecht met Talibanstrijders trapte hij op een mijn van 50 kilo. Aaholm trekt z'n broekspijp omhoog om zijn beenprotheses te laten zien. "Mijn benen werden letterlijk vermorzeld en ik miste vijf vingers. Drie aan mijn ene hand, twee aan de andere."
'Bevredigend werk'De transporten naar Oekraïne doen hem goed. "Het is bevredigend werk", zegt hij. "Het is goed voor Oekraïners en tegelijkertijd helend voor oorlogsveteranen."
Ook ingenieur Olavur Thorup, die begin jaren 90 naar de Balkan werd uitgezonden, leeft voor het vrijwilligerswerk voor Oekraïne. Hij zorgde ervoor dat de Deense granaathulzen gebogen vinnen hebben. "Die moeten ervoor zorgen dat de granaat bij het afwerpen van de drone gaat draaien en zo met grotere precisie op zijn doel kan worden gericht", legt Thorup uit.
Nicklas hoopt op een Europese uitbreiding van het 3D-netwerk voor Oekraïne. "Ik weet ook wel dat Oekraïne de oorlog niet alleen gaat winnen met deze plastic granaathulzen. Maar ik denk dat we als burgers in Europa veel meer kunnen doen."