Na ruim 15 uur debatteren in de Tweede Kamer is er nog steeds geen antwoord te geven op de vraag of Nederland binnen afzienbare tijd een strenger asielbeleid krijgt. Want twee cruciale partijen, de PVV én het CDA, zijn er niet over uit of ze hun steun geven aan twee wetten die de instroom van asielzoekers moeten beperken.
Het Kamerdebat ging over de asielnoodmaatregelenwet en het tweestatusstelsel, gemaakt door toenmalig PVV-minister Faber van Asiel en Migratie. En met spanning werd gekeken naar de opstelling van de PVV en oppositiepartij CDA. De PVV is als grootste partij met 37 zetels noodzakelijk in de Tweede Kamer, oppositiepartij CDA heeft in de Eerste Kamer een sleutelrol. Zonder de steun van de senatoren daar, komen de wetten er ook niet.
Rol PVV
In de tijd dat de PVV nog in de coalitie zat, was partijleider Wilders lovend over Fabers plannen om zo "het strengste asielbeleid ooit" in te voeren. Maar nu laat de PVV de steun nog boven de markt hangen.
Wilders wil een veel strenger migratiebeleid en dat was ook zijn reden om begin deze maand uit de coalitie met de VVD, NSC en BBB te stappen. Na de val van het kabinet zit de PVV weer in zijn oude oppositierol en heeft een pleidooi: het asielbeleid moet nog veel scherper.
PVV-Kamerlid Vondeling bracht in het debat deze boodschap duidelijk naar voren. Er moet ook nog een onmiddellijke intrekking komen van de spreidingswet, illegaliteit moet strafbaar worden en aan de 'wetten van Faber' mag niet gesleuteld worden, stelt ze.
Oppositiepartij CDA heeft andere bezwaren. De partij is voor een strenger asielbeleid, maar vreest voor uitvoeringsproblemen vooral bij de toch al overbelaste Immigratie-en Naturalisatiedienst (IND). De IND heeft bij herhaling gewaarschuwd voor problemen. CDA-leider Bontenbal wil een paar maanden uitstel.
"Ik ga niet tekenen bij het kruisje", zei hij tegen regeringspartijen VVD, NSC en BBB, die hopen op zijn steun. "Ik moet zeker weten dat iets over twee, drie of vier jaar ook nog werkt."
BBB-asielminister Keijzer probeerde de druk bij het CDA op te voeren. "Ik waarschuw: als het niet doorgaat, wordt het probleem alleen maar veel groter."
Geen grote aanpassingen
Er is de drie overgebleven rechtse partijen VVD, NSC en BBB alles aan gelegen om deze twee asielwetten snel door de Tweede en Eerste Kamer te loodsen. Met de verkiezingen in aantocht kunnen zij in de campagne duidelijk maken dat zij wél werk maken van een streng asielbeleid, zoals veel kiezers willen.
De twee asielministers Keijzer en Van Weel zijn niet van plan grote aanpassingen te doen. Er liggen meer dan vijftig voorstellen om de wet te veranderen, maar die zijn bijna allemaal ontraden. Uitstel met een paar maanden is onverstandig, haast is geboden, is hun boodschap.
Aan de wensen van de PVV wordt overigens ook niet voldaan. Er komt geen onmiddellijke intrekking van de spreidingswet, maar Keijzer zegt wel heel druk bezig te zijn met de wet. En de strafbaarstelling van illegaliteit wil minister Van Weel niet, zei hij zonder veel verdere uitleg.
De kans is dus zeker aanwezig dat de PVV tegen het wetsvoorstel stemt en daarmee hangt de invoering aan een zijden draadje. Het CDA liet aan het eind van het debat ook doorschemeren dat een tegenstem in het verschiet ligt. Volgens Bontenbal huiveren de rechtse partijen om de wetsvoorstellen aan te passen, uit vrees voor een definitief nee van deze partij. "Jullie zijn bang voor de PVV, maar ik laat me niet gijzelen", aldus Bontenbal.
Dinsdag wordt eerst gestemd over de amendementen en twee dagen later pas - op donderdag - over de complete twee wetsvoorstellen en de moties. GroenLinks-PvdA, D66 en de SP zullen sowieso tegen stemmen, de ChristenUnie twijfelt nog.