Meer dan 80 procent van koraalriffen lijdt onder hittestress, mogelijk onherstelbaar
De opwarming van de oceanen naar recordtemperaturen heeft het afgelopen jaar tot een dramatische verbleking van de koraalriffen in de oceanen geleid. Wereldwijd lijdt 84 procent van de riffen onder hittestress, meer dan ooit eerder is vastgesteld, blijkt uit onderzoek van landen en gespecialiseerde organisaties in het International Coral Reef Initiative.
Hittestress leidt tot afstoting van algen die het koraal van voedingsstoffen voorzien en het koraal kleur geven. Als de verbleking te lang duurt, sterft het koraal af.
Zeebiologen waarschuwden begin vorig jaar al dat de aanhoudende recordtemperaturen van het zeewater tot grootschalige verbleking van het koraal zou leiden. Die hoge temperaturen zijn het gevolg van de klimaatverandering en het periodieke weerfenomeen El Niño, dat gepaard gaat met opwarming van het zeewater in de Stille Oceaan. De daarop volgende La Niña die op haar beurt voor afkoeling zorgt, duurde korter dan normaal, waardoor de riffen geen tijd hadden om te herstellen.
Van levensbelang"De omvang en reikwijdte van de hittestress is schokkend", zegt zeebioloog Melanie McEnfield tegen persbureau Reuters. "Sommige riffen hadden er tot dusver geen last van en wij dachten dat ze veerkrachtig waren, dat ze het gedeeltelijk afsterven te boven zouden komen."
Koraalriffen zijn van levensbelang voor het leven in de oceanen en daardoor ook voor de mensheid. 25 procent van het zeeleven leeft in en rond koraalriffen. Ze zijn van belang voor de visserij, toerisme en bescherming van kustlijnen tegen erosie en stormen. Het is nog onduidelijk of en wanneer het huidige proces van verbleking stopt.
"De beste manier om riffen te beschermen is het stoppen van de klimaatverandering", zegt koraaldeskundige Mark Eakin tegen persbureau AP. "Dat betekent dat we de uitstoot door het verbranden van fossiele brandstoffen moeten terugdringen. Al het andere is eerder een soort van pleister dan een oplossing."
Wel te reddenZeebioloog en universitair docent Ronald Osinga van Wageningen University & Research zag wel aankomen dat 2024 het warmste jaar ooit zou worden. Maar de schattingen waren dat 50 procent van de koraalriffen daar last van zou hebben.
Zelf probeert hij koraalriffen in Kenia te herstellen. "Toen ik in oktober daar was, zag ik dat 80 procent van het natuurlijke rif, en ook het rif dat wij proberen te herstellen, weer helemaal kapot was en overgroeid met zeewieren. Het is wel te redden, maar dan moet het niet over twee jaar weer te warm worden, want dan is het vechten tegen de bierkaai. En daar lijkt het nu naartoe te gaan."
Verdere teruggangIn 2015 is in het klimaatakkoord van Parijs afgesproken dat de opwarming van de aarde onder de 2 graden moet blijven en gestreefd moet worden naar beperking van de opwarming tot anderhalve graad.
"Op dit moment zitten we al op die anderhalve graad", zegt Osinga. "Dat Parijs-akoord was voor koraalriffen zo'n beetje de laatste strohalm, waarbij het over een paar jaar door natuurlijke aanpassing misschien goed zou kunnen komen. Nu lijken we daaroverheen te gaan en is de verwachting dat we aan het eind van deze eeuw 10 procent of, nog erger, 1 procent van de koraalriffen over zullen houden."
Dat zal een klap zijn voor de biodiversiteit, zegt Osinga. Omdat het niet lukt om de opwarming van het zeewater te stoppen, hopen hij en zijn collega's de riffen langs kunstmatige weg beter bestand te kunnen maken tegen hitte. "Die richting gaat het nu op."