Aggregator

Huisartsen kunnen in de toekomst patiënten met een verhoogd risico op longkanker tot vier maanden eerder identificeren met behulp van kunstmatige intelligentie (AI). Onderzoek naar de gegevens van mensen die de diagnose longkanker kregen, wijst dat uit.

AI pikt uit de dossiers van die patiënten gegevens op die een risico op longkanker kunnen voorspellen. Op basis daarvan kan een huisarts iemand al doorverwijzen naar het ziekenhuis voor een CT-scan voordat diegene zelf met klachten komt.

Een onderzoeksteam van het Amsterdam UMC concludeert dat met de gegevens die een huisarts in het patiëntendossier heeft een risicofactor kan worden berekend. Dat schrijven de onderzoekers in een artikel in de British Journal of General Practice.

"Er zijn ongeveer een miljoen patiënten in een database verzameld, met alle gegevens van hun huisartsen. Daarop hebben we een aantal programma's losgelaten en hebben we gekeken of we in staat zijn om een tot zes maanden voordat de diagnose werd gesteld te voorspellen welke patiënten longkanker zouden krijgen", zegt een van de onderzoekers, oud-hoogleraar huisartsgeneeskunde Henk van Weert, tegen de NOS.

Betere behandeling

Die paar maanden kunnen een groot verschil maken in de behandeling en de overlevingskans van patiënten. Hoe eerder ermee wordt begonnen, hoe minder intensief de behandeling hoeft te zijn, aldus Van Weert. Nu is het zo dat meer dan driekwart van de diagnoses pas wordt gesteld als de longkanker al verder is gevorderd. Het sterftecijfer onder deze patiënten ligt op meer dan 80 procent binnen een jaar.

"AI zoekt in de voorgeschiedenis van een patiënt en van alle andere patiënten naar verbanden die erop wijzen dat iemand mogelijk longkanker heeft", zegt Van Weert. "Het systeem heeft geleerd van mensen die in het verleden longkanker hebben gehad." Hoe AI dat precies doet, moet nog worden onderzocht, voordat de methode kan worden ingevoerd.

De onderzoekers denken dat ook de behandeling van andere kankersoorten die vaak in een vergevorderd stadium worden vastgesteld, zoals alvleesklier- maag- of eierstokkanker, kan profiteren van deze ontwikkeling.

Huisartsinformatiesysteem

Mocht de methode in de praktijk worden gebracht, dan gaat dat via het huisartsinformatiesysteem dat iedere huisarts in zijn computer heeft. De computer geeft dan een waarschuwing als iemand een bepaald risico loopt op longkanker. De huisarts kan op dat moment in actie komen en besluiten de patiënt verder te laten onderzoeken.

Onderzoekers hebben al langer de theorie dat de medische dossiers van huisartsen een schat aan informatie bevatten. In het Nederlandse zorgsysteem is bovendien vaak niet alleen de voorgeschiedenis van de patiënt bekend, maar ook die van naaste familieleden.

Goede ondersteuning

De Landelijke Huisartsenvereniging zegt dat het gebruik van AI het werk van huisartsen goed zou kunnen ondersteunen. "Diagnose-ondersteuning zit nu nog niet in het systeem, maar zal op den duur zeker gaan helpen", laat een woordvoerder weten. "Veel huisartsen zouden er graag gebruik van willen maken en er wordt al gekeken hoe AI zou kunnen helpen om grote hoeveelheden data terug te brengen tot zinvolle conclusies."

AI is niet nieuw in de spreekkamer, zegt hij, het wordt al gebruikt om betere gesprekken te kunnen voeren. "Maar het moet wetenschappelijk onderbouwd zijn voor we het verstandig en goed kunnen toepassen."

(Telecompaper) AT&T has reiterated its full-year 2025 financial and operational guidance as it reported first-quarter results that it says demonstrate its ability...

De overheid en olie- en gasbedrijven hebben een akkoord getekend om meer gas te winnen uit de Noordzee. Het kabinet vindt dit noodzakelijk om niet volledig afhankelijk te worden van gas uit het buitenland. Sinds 2018 is Nederland netto-importeur van gas. Dat komt door de afbouw en latere stopzetting van de gaswinning uit het Groningenveld.

Tegelijkertijd loopt ook de gaswinning uit de zogenoemde 'kleine velden' terug. Twintig jaar geleden haalde Nederland nog 39 miljard kubieke meter gas uit deze kleine velden, grotendeels uit de Noordzee. Twee jaar geleden was dit nog maar 8,8 miljard kubieke meter. Zonder aanvullende maatregelen loopt de gaswinning op de Noordzee snel terug.

Steeds meer aangeboorde gasvelden raken leeg en gasplatforms worden opgeruimd. Er was de afgelopen jaren weinig belangstelling bij olie- en gasbedrijven om naar nieuwe gasvelden te boren. Dat heeft te maken met grote financiële risico's en langdurige vergunningprocedures. Het was voor bedrijven aantrekkelijker om in het Britse en Noorse deel van de Noordzee te boren.

Minder schadelijk

De afgelopen jaren is er veel gesproken over "van het gas af" gaan, in verband met het klimaat. Inmiddels is duidelijk dat Nederland nog tot 2045 gas nodig zal hebben. De overgang van gas naar elektriciteit verloopt trager dan verwacht. Een kleine 90 procent van de huizen wordt nog met gas verwarmd.

Nederland verbruikt jaarlijks zo'n dertig miljard kubieke meter gas. Ruim 60 procent wordt geïmporteerd. Veertien procent komt via pijpleidingen uit Noorwegen, 27 procent is vloeibaar gas (lng) uit de Verenigde Staten.

Nederland en Europa willen de afhankelijkheid van Rusland, het Midden-Oosten en de Verenigde Staten verkleinen. Bovendien is gaswinning uit de Noordzee minder schadelijk dan lng uit de VS, waarbij veel meer methaangas vrij komt.

Noordzee opgedeeld

Buiten het Groningenveld (500 miljard kubieke meter) is er in Nederland naar schatting nog 200 miljard kubieke meter 'technisch te winnen'. 150 miljard onder de Noordzee en 50 miljard uit kleine velden op land. Het grootste potentieel bevindt zich dus op zee, tegen boringen daar is ook minder verzet dan tegen gaswinning op land.

100 miljard kubieke meter op zee is relatief makkelijk aan te boren. Om te zorgen dat dit ook gaat gebeuren gaat de overheid de vergunningsprocedures versnellen. Verder wordt de Noordzee opgedeeld in acht delen, waarbinnen olie- en gasbedrijven intensiever gaan samenwerken om de kosten te drukken.

Risico beperkt

Minister Hermans van Klimaat en groene Groei, belangenorganisatie ElementNL en Energiebeheer Nederland (EBN) hebben daar afspraken over gemaakt in een contract dat vanmiddag is ondertekend op het strand van Scheveningen.

EBN neemt namens de overheid deel in alle olie- en gaswinningsprojecten in Nederland. Waar EBN tot nu toe voor 40 procent deelnam aan de gaswinning, kan dit met nieuwe wetgeving uitgebreid worden naar 85 procent.

Hiermee beperkt de overheid het risico van nieuwe boringen voor de gasbedrijven. Afgesproken is dat er jaarlijks niet meer gas gewonnen wordt dan de dertig miljard kuub die we in Nederland gebruiken.

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft met het verzamelen van gedetailleerde persoonlijke gegevens niet de privacy geschonden van ongeveer 800.000 patiënten in de geestelijke gezondheidszorg. Dat heeft de rechtbank in Utrecht vandaag geoordeeld.

Actiegroep Vertrouwen in de GGZ, een verbond van patiënten, wetenschappers en behandelaren, had een zaak aangespannen tegen de NZa. Zij vinden dat de vertrouwensrelatie tussen behandelaar en patiënt op het spel staat wanneer een overheidsinstantie gevoelige patiëntgegevens mag gebruiken.

Maar de rechters oordelen dat de verzamelde gegevens in feite geen persoonsgegevens meer zijn omdat die dusdanig zijn 'gepseudonimiseerd' dat ze niet meer zijn te herleiden naar een individuele patiënt. Dus volgens de rechters is er geen sprake van een schending van de Algemene verordening gegevensbescherming.

Zeer persoonlijke informatie

Tussen 1 juli 2022 en 1 juli 2023 verzamelde de NZa deze gepseudonimiseerde maar inhoudelijk gedetailleerde gegevens over het mentale welzijn van patiënten. Denk aan meldingen van verslaving, suïcidale gedachten of seksuele voorkeuren.

Deze data heeft de zorgtoezichthouder nodig om een algoritme te trainen dat de zorgvraag moet voorspellen. De hardnekkige wachtlijsten in de ggz zouden zo beter kunnen worden aangepakt terwijl de kwetsbaarste mensen voorrang krijgen.

Toen details over dit project naar buiten kwamen, leidde dit tot onrust onder sommige patiënten. Als onderdeel van hun therapie moeten zij soms hun diepste geheimen delen. Erop kunnen vertrouwen dat deze informatie niet verder gaat dan hun behandelaar is volgens deskundigen essentieel voor een succesvolle behandeling.

Zorgmijding

De gedachte alleen al dat de overheid inzage krijgt in deze informatie, ook in de gepseudonimiseerde versie, is voor kwetsbare patiënten vaak reden genoeg om de therapie af te breken.

De vrees voor deze zorgmijding was voor actiegroep Vertrouwen in de GGZ de hoofdreden om via de rechter deze dataverzameling proberen te verbieden.

Maar dat is dus mislukt. De rechtbank stelt dat het medisch beroepsgeheim een "groot goed" is, maar ook dat dit recht "niet absoluut" is. De rechters kennen grote waarde toe aan de rol van de NZa om de zorg in Nederland betaalbaar en toegankelijk te houden.

Om deze taak te kunnen uitvoeren heeft de NZa volgens de rechtbank de wettelijke bevoegdheid om gepseudonimiseerde patiëntgegevens te gebruiken. In dit geval om een algoritme te trainen dat zorgverzekeraars zou kunnen helpen om beter te kunnen anticiperen op de zorgvraag in de regio's waarvoor zij verantwoordelijk zijn.

'Geen wetenschappelijke basis'

Deskundigen, onder wie hoogleraren die Vertrouwen in de GGZ steunen, wezen de rechtbank er tijdens de inhoudelijke behandeling in januari op dat er geen wetenschappelijk basis is voor de aanname dat een algoritme het per definitie onvoorspelbare verloop van therapiesessies kan voorspellen. Maar volgens de rechters maakt dat voor de bevoegdheid van de NZa geen verschil.

Vanuit Vertrouwen in de GGZ is teleurgesteld gereageerd. "We weten nog niet of we in hoger beroep gaan", zegt woordvoerder Ronald Huissen. "Eerst moeten we de uitspraak nog goed bestuderen."

Sometimes in fantasy fiction, you don’t want to explain something that seems inexplicable, so you throw your hands up and say, “A wizard did it.” Sometimes in astronomy, instead of …read more

(Telecompaper) The European Union has imposed its first major fines under the Digital Markets Act (DMA), a little over a year after the antitrust law against large internet platforms came into full effect...

Bij Turkije is een aardbeving geweest met een kracht van 6,2. Het epicentrum lag zo'n 80 kilometer ten zuidwesten van Istanbul in de Zee van Marmara. De beving vond plaats op een diepte van 10 kilometer.

Mensen renden de straat op toen gebouwen begonnen te schudden in de grootste stad van Turkije. Volgens eerste berichten lijkt de schade mee te vallen en zijn er geen doden gevallen.

Ziekenhuizen behandelden 151 gewonden. Een aantal van hen was in paniek uit een raam gesprongen. Volgens het kantoor van de gouverneur van Istanbul is geen van de gewonden in levensgevaar.

Minister van Binnenlandse Zaken Yerlikaya zei op de televisie dat er geen gebouwen zijn ingestort. Volgens de gouverneur van Istanbul stortte een leegstaand gebouw in de wijk Fatih in.

Kort na de eerste beving zijn er naschokken geregistreerd. Over het aantal lopen de berichten uiteen.

De dienst voor rampenbestrijding waarschuwt om uit de buurt van gebouwen te blijven. De beving is ook in aangrenzende regio's in Turkije en Griekenland gevoeld.

Veel mensen renden de straat op tijdens de aardbeving:

In februari 2023 werd het zuidoosten van Turkije en Syrië getroffen door een zware aardbeving, waarbij bijna 60.000 mensen om het leven kwamen.

Deskundigen waarschuwen al langer voor een zware aardbeving met een kracht van 7 in Istanbul. Zo'n anderhalf miljoen gebouwen lopen gevaar bij zo'n aardbeving.

Subtropisch zwembad Mosaqua in Gulpen kan toch weer open. Mosaqua sloot begin dit jaar de deuren omdat de gemeente er geen geld meer in wilde steken vanwege de hoge kosten. Nu is er een nieuwe exploitant gevonden die een groot deel van de kosten op zich wil nemen.

Al sinds het faillissement is de curator op zoek geweest naar mogelijkheden voor een doorstart. Mosaqua trok meteen na de opening in 1992 zo'n 250.000 bezoekers per jaar en is voor veel mensen in de regio een bron van herinneringen.

Het Tilburgse sportbedrijf Optisport toonde zich geïnteresseerd in een overname, maar dat bedrijf wilde niet opdraaien voor de onroerendezaakbelasting (ozb) en de verzekeringskosten. Dus het zwembad zou gesloten blijven, want de gemeente hield voet bij stuk en wilde niet bijspringen.

Water bij de wijn

Nu zijn de twee partijen tot een compromis gekomen: Optisport betaalt de ozb, de gemeente de verzekeringen. De daarmee gemoeide bedragen vallen ongeveer tegen elkaar weg, schrijft L1 Nieuws.

Optisport deed als eerste water bij de wijn, zegt de gemeente. En het zou volgens Gulpen-Wittem "buitenproportioneel zijn als op basis van enkel verzekeringspremies de doorstart van zwembad Mosaqua niet zou doorgaan". Het huurcontract kan nu ondertekend worden.

Optisport is al begonnen met het werven van personeel. Het bedrijf wil Mosaqua rond 1 juni weer openen.

Belangrijk voor toerisme

Optisport krijgt jaarlijks 100.000 euro van de gemeente voor het beheer van het zwembad. Ook de omliggende gemeenten Valkenburg aan de Geul en Vaals springen bij: die leggen elk 30.000 euro per jaar neer.

Gulpener Bierbrouwerij zal vijf jaar lang 10.000 euro bijdragen. Volgens directeur Jan-Paul Rutten is Mosaqua belangrijk voor het toerisme in Gulpen.

"Het trekt jongere gezinnen aan", zegt hij. "Dat is ook een belangrijke factor voor ons. Het is goed voor de werkgelegenheid, het trekt mensen naar het dorp."

De politie heeft vanmorgen in verband met de roof van Roemeense kunstschatten uit het Drents Museum een bedrijfspand in Heerhugowaard doorzocht. Er is computerapparatuur in beslag genomen die nog bekeken en geanalyseerd moet worden. De geroofde kunstvoorwerpen zijn niet gevonden.

De daders maakten in het Drents Museum in Assen op 25 januari topstukken uit het Nationaal Historisch Museum in Boekarest buit: een gouden helm en drie gouden armbanden die tot het nationaal cultureel erfgoed behoren.

Al na een paar dagen werden in Heerhugowaard drie verdachten opgepakt: een vrouw en twee mannen. Op 20 februari en 15 april volgden nog twee aanhoudingen, één van een man uit dezelfde plaats en één van een man uit Alkmaar.

De opsporing van de gestolen voorwerpen heeft nog altijd prioriteit, zegt de politie.

De dieven maakten vier topstukken uit de expositie Dacia - rijk van goud en zilver buit:

Roy Thomas Baker is op 12 april overleden op 78-jarige leeftijd, heeft zijn familie gisteren bekendgemaakt. De doodsoorzaak is nog onbekend. Baker was een Britse producer die het meest bekend is van zijn werk voor hits van Queen, zoals Bohemian Rhapsody en Don't Stop Me Now.

Baker werkte niet alleen met Queen, maar ook met populaire bands als Journey en Foreigner. Hij was al sinds 1963 actief in de muziekindustrie. Toen hij begon werkte hij samen met producers van grote Britse artiesten, zoals Elton John en David Bowie.

Hij ontmoette Queen in de vroege jaren 70, toen de band net was opgericht. Baker werkte toen voor een nieuwe geluidsstudio in Londen. Queen nam daar gratis demotapes op, in ruil voor hulp bij het testen van het geluid van de nieuwe studio. Baker produceerde de eerste vier albums van de band, met hits als Killer Queen en You're My Best Friend.

Compleet waanzinnig

Over Bohemian Rhapsody zei Baker tegen Mix Magazine in 1999 dat het nummer een "succesvolle grap" was. "Bohemian Rhapsody was compleet waanzinnig, maar we hebben er elke minuut van genoten."

Zes jaar later zei hij in een interview met The New York Times dat de hit tijdloos was, omdat het nummer zich niet beperkte tot een bepaald muziekgenre. "Ik had niet gedacht dat het nummer dertig jaar later nog zo groot zou zijn", zei hij destijds.

Queen-drummer Roger Taylor zei over samenwerken met Baker: "Hij bracht een bepaalde hoeveelheid discipline en veel cynisme. Hij had het altijd goed, de opname moest net juist zijn."

Grotere platenmaatschappijen

Na zijn succes werkte hij ook voor grotere platenmaatschappijen, zoals Columbia Records en Warner Bros. Daar produceerde hij bijvoorbeeld de albums Infinity en Evolutions van Journey.

De laatste plaat waaraan hij heeft gewerkt kwam uit in 2014, Heaven & Earth van de Britse band Yes.

De diefstal van cocaïne was waarschijnlijk de aanleiding voor een reeks geweldsincidenten in oktober in Zuid-Holland. Dat concludeert het Openbaar Ministerie na onderzoek. In onder meer Den Haag, Alphen aan den Rijn en Leiden waren toen explosies, beschietingen, brandstichtingen en bedreigingen. Inmiddels zijn dertig mensen aangehouden.

Het geweld volgde vermoedelijk dus op een ripdeal. In augustus werd in België door criminelen 1400 kilo cocaïne ingevoerd. Die partij werd door anderen onderschept en meegenomen naar Nederland.

De drugs werden volgens het OM in een loods in het Noord-Brabantse Oud Gastel verdeeld onder een grote groep personen.

Daarop volgde een reeks geweldsincidenten bij woningen en bedrijven in Den Haag, Rijswijk en Delft. Daar waren explosies en werd brand gesticht. Uit onderzoek blijkt dat de getroffen bewoners en ondernemers zelf niet betrokken waren bij de ripdeal, maar dat ze slachtoffer werden omdat vrienden of familieleden mogelijk een rol speelden.

Nieuwe diefstal

Een deel van de gestolen cocaïne was opgeslagen in een loods in Ter Aar (Zuid-Holland), maar werd daar op 10 oktober opnieuw gestolen. Daarop verplaatste het geweld zich van de regio Den Haag naar de omgeving van Alphen aan den Rijn.

Het nieuwe geweld leek gericht op de ondernemer van de loods en zijn naasten. Onder anderen een werknemer, familie en vrienden werden slachtoffer van bedreigingen, beschietingen en explosies. Of de ondernemer wist dat er drugs in zijn loods waren opgeslagen, wordt nog onderzocht. Hij is wel verhoord, maar niet aangehouden.

Aanhoudingen

Na onderzoek concludeert het OM dat vooral onschuldige mensen groot gevaar liepen door een ruzie tussen criminelen.

In totaal zijn in de zaak dertig mensen opgepakt, vooral uitvoerders van het geweld. Zij werden benaderd voor een klus en hadden waarschijnlijk geen idee van de ripdeal en de gevolgen. Ook zijn enkele brokers aangehouden. Dat zijn de mensen die de uitvoerders ronselden en aanstuurden.

Ze moeten allemaal voor de rechter verschijnen. Het onderzoek naar de opdrachtgevers loopt nog.

Het geplande topoverleg in Londen over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne is uitgesteld. Dat bevestigt de Britse regering. Op de top zouden de ministers van Buitenlandse Zaken van Oekraïne, Frankrijk, het VK en de VS een Amerikaans voorstel bespreken.

De gesprekken gaan wel nog door, maar zullen op een lager niveau plaatsvinden. Frankrijk en het VK stuurt diplomaten naar het overleg, namens de VS is Trumps Oekraïne-gezant Kellogg erbij. De ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie van Oekraïne zijn wel bij de gesprekken aanwezig.

De stafchef van de Oekraïense president Zelensky, Andriy Jermak, zegt dat de Oekraïense delegatie deelneemt om zich in te spannen voor "een compleet onvoorwaardelijk staakt-het-vuren als eerste stap op weg naar een oplossing" van het conflict.

De Britse minister van Buitenlandse Zaken Lammy ontvangt zijn Oekraïense collega om over het einde van de oorlog te praten.

Rubio en Witkoff niet aanwezig

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio maakte gisteravond bekend niet naar de top in Londen te reizen. Ook speciaal gezant Witkoff, die de Russische president Poetin drie keer in Moskou heeft bezocht, is niet aanwezig.

Het overleg in Londen volgt op soortgelijke besprekingen in Parijs vorige week. Daar dreigde Rubio nog met het afblazen van onderhandelingen als er niet snel vooruitgang zou worden geboekt.

De Amerikaanse president Trump sprak de hoop uit dat deze week een bestand tussen Oekraïne en Rusland kan worden gesloten.

Apple en Meta (het bedrijf achter Facebook en Instagram) krijgen boetes van honderden miljoenen euro's voor het overtreden van de nieuwe Europese wet voor grote techbedrijven. Apple moet 500 miljoen euro betalen en Meta 200 miljoen euro.

Apple krijgt de boete omdat het bedrijf erop aanstuurt dat abonnementen via zijn appwinkel afgesloten worden, terwijl mensen ze buiten de App Store misschien goedkoper konden krijgen.

Meta krijgt de boete omdat het bedrijf zijn gebruikers maandenlang twee opties gaf: een gratis abonnement in ruil voor het delen van persoonlijke data voor advertenties, of een betaald abonnement voor Facebook en Instagram zonder advertenties.

Handelsoorlog met VS

Het zijn de eerste boetes die Europa uitdeelt voor het overtreden van de Digitale Marktenwet (DMA). Deze wet is bedoeld om machtsmisbruik door de grootste internetbedrijven te voorkomen. Zij moeten sinds maart 2024 aan de regels voldoen.

De Europese Commissie begon nog diezelfde maand onderzoeken naar Apple en Meta vanwege mogelijke overtreding van de wet. De boetes zaten er al weken aan te komen, maar zouden telkens zijn uitgesteld vanwege de handelsoorlog met de VS.

De Europese Commissie benadrukt dat de boetes voortkomen uit "heldere regels" en dat de hoogte van de boetes alleen daarop is gebaseerd.

"Apple en Meta hebben de DMA niet nageleefd met maatregelen waarmee mensen en bedrijven afhankelijker werden van hun platformen", zegt Teresa Ribera, de Eurocommissaris die verantwoordelijk is voor de handhaving van de DMA. "Alle bedrijven die in de EU actief zijn, moeten onze wetten naleven."

Geen miljardenboete, zoals eerder

"De wet is specifiek bedoeld om snel op te kunnen treden tegen grote techbedrijven en je ziet dat dat nu ook gebeurt", zegt Belle Beems. Zij is DMA-deskundige aan de Radboud Universiteit.

De boetes voor Apple en Meta zijn een stuk lager dan de miljardenboetes die Europa eerder oplegde aan internetgiganten vanwege machtsmisbruik. Zo kreeg Google een boete van 2,4 miljard en een van bijna 1,5 miljard om de oren - hoewel de rechter die laatste van tafel veegde.

"De DMA-boetes zijn vermoedelijk een stuk lager uitgevallen omdat de Europese Commissie vrijwel direct ging handhaven", zegt Beems. "De wet is nog niet zo lang in werking, dus de overtreding heeft niet zo lang kunnen duren. Dat is belangrijk bij het bepalen van de hoogte van de boete."

"Zeker de boete van 500 miljoen voor Apple is best hoog", zegt Beems. Het bedrijf zal dat bedrag wel makkelijk kunnen betalen: vorig jaar boekte het een winst van bijna 100 miljard dollar. Bij Meta was de winst vorig jaar 62 miljard dollar.

Apple gaat bezwaar maken

De twee Amerikaanse techgiganten zijn het niet eens met de boetes. Apple heeft al aangegeven bezwaar te zullen maken. Het bedrijf noemt de boete "oneerlijk".

"We hebben honderdduizenden uren besteed en tientallen wijzigingen doorgevoerd om aan deze wet te voldoen", zegt het bedrijf in een verklaring aan de NOS.

Apple heeft van de Europese Commissie zestig dagen de tijd gekregen om aanpassingen te doen. Appmakers zouden daardoor meer ruimte moeten krijgen om te vertellen dat mensen buiten de App Store goedkoper uit kunnen zijn. Als het bedrijf zich na twee maanden nog niet aan de wet houdt, kunnen nieuwe boetes volgen.

Aanpassingen Facebook en Instagram

Het is onduidelijk of ook Meta bezwaar gaat maken. Wel blijkt uit een verklaring dat het bedrijf niet te spreken is over de Europese boete. "Dit gaat niet alleen om een boete. De Commissie dwingt ons om ons verdienmodel te veranderen", schrijft het bedrijf.

Het bedrijf deed in november al een aanpassing in de manier waarop het gebruikers van Facebook en Instagram vroeg of hun data gebruikt konden worden voor persoonlijke advertenties. In plaats van twee opties (betalen en geen advertenties, of gratis met advertenties, waarbij persoonlijke data met het bedrijf worden gedeeld) zijn dat er nu drie.

Facebook- en Instagram-gebruikers kunnen er nu ook voor kiezen om de apps gratis te gebruiken, waarbij zij wél advertenties te zien krijgen, maar er minder data wordt gedeeld. Het moet nog blijken of dat volgens de Commissie voldoende is: de boete van vandaag gaat alleen over de situatie van voor november.

Grote techbedrijven liggen niet alleen in Europa, maar ook in hun thuisland onder vuur. Zo begon eerder deze maand in de VS een rechtszaak over de overname van Instagram door Facebook. Vorig jaar klaagde de Amerikaanse overheid ook Apple aan vanwege machtsmisbruik op de smartphonemarkt.

Minister Faber (Asiel en Migratie) mag stoppen met de opvang van zogeheten 'derdelanders' uit Oekraïne. Dat oordeelt de Raad van State, die daarmee een eerdere uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie bevestigt. Minister Faber noemt de uitspraak van de Raad van State "goed nieuws".

Derdelanders zijn mensen die met een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne waren toen de oorlog uitbrak. Het gaat onder meer om mensen uit Algerije, Turkije en Pakistan. Een deel van hen vluchtte met Oekraïners mee naar Nederland. Vorig jaar waren er nog zo'n 1900 van hen in ons land.

Er is een groep die net als de andere vluchtelingen uit Oekraïne gebruik wil blijven maken van de opvang in Nederland. Rechters hebben de afgelopen jaren verschillend geoordeeld over de vraag of dat mocht. Daardoor was er lange tijd onduidelijkheid over hun lot. Nu heeft de hoogste bestuursrechter dus ook bepaald dat Nederland ze niet hoeft op te vangen.

Einddatum

De uitspraak heeft nog niet meteen gevolgen: de Vereniging Nederlandse Gemeenten laat weten dat derdelanders voorlopig recht op opvang blijven houden, totdat minister Faber met een definitieve einddatum komt. "Daar ga ik werk van maken", schrijft Faber op X. "Als er geen verblijfsrecht meer is, dien je het land te verlaten."

Boeren en de belastingbetaler hebben in tien jaar tijd ruim 2,4 miljard euro uitgegeven aan innovaties die stikstofuitstoot uit de landbouw moeten verminderen. Dat blijkt uit onderzoek van De Groene Amsterdammer. Ondanks de miljarden werken zulke technieken vaak minder goed dan beloofd, maar het kabinet wil er toch mee door om de stikstofuitstoot omlaag te krijgen.

Journalisten van het weekblad konden de rekensom maken dankzij gegevens van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), die subsidies verstrekt aan onder meer boeren. Als veehouders investeren in milieuvriendelijke techniek kunnen ze daar geld voor krijgen van de overheid.

Uit de cijfers blijkt dat veehouders tussen 2013 en 2023 zo'n 2 miljard euro uitgaven aan landbouwinnovaties die stikstofuitstoot moeten verminderen. De belastingbetaler legde daar via de RVO nog zo'n 400 miljoen euro bij. Dat geld ging naar emissiearme stalvloeren en luchtwassers, die zorgen dat er minder ammoniak buiten de stal terechtkomt.

Hoge energiekosten

Landbouwinnovaties zoals luchtwassers en emissiearme stalvloeren zijn duur voor de boer. Toch kan het financieel vaak uit, omdat de stikstofruimte die ontstaat door een emissiearme stal betekent dat er extra dieren kunnen worden gehouden. Op papier blijft de uitstoot dan gelijk.

Maar in de praktijk kan de uitstoot op die manier toch toenemen. Dat mag niet volgens natuurbeschermingsregels, omdat veel Nederlandse Natura 2000-gebieden al overbelast zijn door stikstofuitstoot. Emissiearme stalvloeren en luchtwassers werken vaak minder goed dan beloofd, waardoor de uitstoot bij meer dieren toch omhoog gaat.

Dat komt doordat veehouders de apparaten vaak niet op de juiste manier gebruiken. Het ontwikkelen en testen van de machines gebeurt vaak onder perfecte omstandigheden, terwijl de voorschriften in de praktijk niet altijd nauwkeurig worden gevolgd. Ook komt het voor dat boeren de machines uitzetten vanwege hoge energiekosten, schrijft De Groene.

Rechtszaken

Uit onderzoek van de Wageningen University & Research bleek dit jaar dat innovaties wel degelijk kunnen helpen om het stikstofprobleem op te lossen. Voorwaarde daarvoor is wel dat alle boeren meedoen en de innovaties perfect gebruiken. Het onderzoek ging niet alleen over machines om stikstof af te vangen, maar ook over bijvoorbeeld voer.

Met wetenschappelijk onderzoek over slecht functionerende emissiearme stalvloeren en luchtwassers in de hand voeren milieuorganisaties rechtszaken over vergunningen. Rechters hebben al door meerdere stalsystemen een streep gezet.

Extra geld om leraren te behouden of aan te trekken op achterstandsscholen heeft tot nu toe nauwelijks effect gehad. Dat blijkt uit onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB).

De zogeheten arbeidsmarkttoelage, die tussen 2021 en 2023 werd uitgekeerd, heeft niet geleid tot een merkbare toename van het aantal leraren of gewerkte uren. De regeling was bedoeld voor basisscholen en middelbare scholen met een hoge achterstandsscore.

Het idee: een hoger salaris dat leraren zou motiveren om extra uren te werken of bewust te kiezen voor deze scholen - en er dan ook te blijven.

Maar volgens CPB-onderzoeker Paul Verstraten is het effect van de toelage dus beperkt gebleven. Waarom de maatregel weinig heeft opgeleverd, is niet helemaal duidelijk, zegt hij. "Je verwacht dat mensen gevoelig zijn voor een hoger salaris, dat geldt ook voor leraren. Maar de aankondiging van de toelage kwam eigenlijk net te laat."

Timing en communicatie

De toelage werd in augustus 2021 aangekondigd, terwijl veel leraren hun keuze voor een baan al voor het einde voor de zomervakantie hebben gemaakt. "Voor veel docenten is het lastig om hun beslissing dan nog aan te passen," legt Verstraten uit.

In het voortgezet onderwijs betekende de regeling gemiddeld een salarisverhoging van 6,7 procent, in het basisonderwijs ging het om een stijging van zo'n 8 procent. Volgens Verstraten laat het uitblijvend effect zien dat financiële prikkels alleen niet voldoende zijn.

"We weten uit internationale studies dat geld kan werken, maar de timing en communicatie zijn belangrijk. Als zo'n maatregel te laat komt, is het logisch dat het effect beperkt is."

Verlengd tot 2025

De arbeidsmarkttoelage liep oorspronkelijk tot het einde van het schooljaar 2022-2023, maar is verlengd tot en met 2025. Wel zijn er wijzigingen doorgevoerd in de verdeling en uitbetaling van het budget.

Zo ontvangen sommige scholen sinds 2025 de toelage niet meer, terwijl andere scholen er juist dit jaar voor het eerst voor in aanmerking komen. Ook wordt het geld vanaf 2025 twee keer per jaar uitgekeerd in plaats van maandelijks.

Buiten de grote steden

Toch zijn er ook wel positieve signalen. "Bij sommige middelbare scholen buiten de grote steden zagen we signalen dat de toelage hielp om docenten iets langer vast te houden," zegt Verstraten. "Maar of dat genoeg is, is aan het ministerie van Onderwijs om te beoordelen."

Meer bedrijven werken aan plannen om banen te schrappen, maar die voeren ze voorlopig nog niet uit. Dat zegt uitzendconcern Randstad bij de publicatie van de kwartaalcijfers. Bedrijven zijn onzeker over de economische groei vanwege de handelsoorlog.

Randstad helpt ondernemingen bij het uitvoeren van reorganisaties. "We zien duidelijk een toename in het aantal aanvragen", zegt Jeroen Tiel van Randstad Nederland. "Dat is niet meer dan logisch in de huidige tijdsgeest, omdat de onzekerheid vraagt om goed navigeren en scenario's maken."

Gisteren maakte het Internationaal Monetair Fonds bekend dat de wereldeconomie door die onzekerheid minder hard groeit dan was verwacht. ABN Amro kondigde deze maand een vacaturestop aan, Tata Steel schrapt in Nederland 1600 banen.

Volgens Randstad worden er weliswaar plannen gemaakt, maar is het nog niet zeker dat er ook daadwerkelijk banen vervallen. "Alle bedrijven zijn bezig met scenario's. Dat er groei gaat komen en dat er geen groei gaat komen. De reorganisatieplannen worden voorlopig nog niet uitgevoerd", aldus Tiel.

Extreme onzekerheid

Randstad merkt dat de vraag naar uitzendkrachten terugloopt. Wereldwijd daalde de omzet met 5 procent, in Nederland met 7 procent. Volgens het bedrijf is een beetje onzekerheid bij bedrijven niet verkeerd, maar moet het niet uit de hand lopen.

"Extreme onzekerheid leidt tot niet investeren of desinvesteren en dat is niet positief voor het Nederlandse bedrijfsleven en voor ons", zegt Tiel. "Daar zien we nog geen signalen voor. Bedrijven maken momenteel een pas op de plaats."

Het aantal werklozen is de afgelopen maanden wat opgelopen, maar is nog altijd lager dan gemiddeld. Volgens de laatste cijfers van het CBS zijn er 395.000 werklozen in Nederland.

(Telecompaper) Tele2 is maintaining its full-year financial guidance as it reports slightly higher earnings in the first quarter of 2025 and unchanged revenue on an organic basis...

Building a Commodore 64 is among the easier projects for retrocomputing fans to tackle. That’s because the C64’s core chipset does most of the heavy lifting; source those and you’re …read more

Het lichaam van de paus Franciscus is vanochtend van het Casa Santa Marta naar de Sint-Pieter overgebracht. Vanaf 11.00 uur mag iedereen die wil langs de kist lopen om afscheid te nemen. Voordat de deuren opengingen, stond er al een lange rij mensen te wachten op het plein.

Vandaag blijven de deuren tot 00.00 uur open. Morgen is dat van 07.00 uur tot 00.00 uur en vrijdag van 07.00 uur tot 19.00 uur. Daarna beginnen de voorbereidingen voor de uitvaart en moet de kist worden gesloten.

Ook in de Sint-Pieter staan mensen in de rij, is te zien op de livestream van het Vaticaan:

Het lichaam van de paus lag de afgelopen dagen opgebaard in het Casa Santa Marta in het Vaticaan, waar hij woonde en maandag is overleden.

Vanaf de kapel van Casa Santa Marta vertrok iets na 09.00 uur een lange stoet naar het Sint-Pietersplein. De kist werd overgebracht in een processie. Daarin liepen tientallen kardinalen mee, net als aartsbisschoppen, bisschoppen, geestelijken en priesters.

Via de hoofdingang werd de kist naar binnen gebracht en op een tapijt voor het hoofdaltaar geplaatst. Ondertussen klonken er gezang en gebeden.

Zo werd paus Franciscus de Sint-Pietersbasiliek in gedragen:

Vanochtend vroeg verzamelden de eerste mensen zich al op het Sint-Pietersplein:

Franciscus wordt zaterdag begraven in de basiliek van Santa Maria Maggiore. Maandag overleed de 88-jarige paus Franciscus na een beroerte. Op Eerste Paasdag verscheen hij voor het laatst in het openbaar.

Door de uitvaart van de paus begint het officiële gedeelte van Koningsdag in Doetinchem een uur later. De koninklijke familie is wel aanwezig bij de feestelijkheden. Premier Schoof en minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken gaan naar de begrafenis in Rome.

Paus Franciscus leidde de katholieke kerk 12 jaar. Hoe machtig is het hoofd van het Vaticaan? Daarover zie je meer in de onderstaande video van NOS op 3: