De versterking van huizen in het gaswinningsgebied in Groningen duurt nog tot minstens 2034, jaren later dan oorspronkelijk gepland. Dat is de inschatting van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) in een nieuw rapport.
De Nationaal Coördinator Groningen (NCG), een organisatie die namens de overheid verantwoordelijk is voor de versterking, waarschuwde in februari al dat het eerder 2031 of 2032 zou worden, maar ook dat blijkt te optimistisch.
De afgelopen vijf jaar heeft de NCG pakweg 5687 huizen versterkt tegen aardbevingen, maar er moeten nog minstens 10.000 woningen ge- of verbouwd worden voor inwoners van het gaswinningsgebied. Het SodM zegt dat er afgelopen jaar 1223 woningen zijn opgeleverd, minder dan de geplande 1400.
Die vertraging is slecht voor de inwoners van het gebied, die volgens het SodM al veel geleden hebben door de aardbevingen als gevolg van de gaswinning. "Ik maak me zorgen om de gezondheid en het welzijn van de mensen in Groningen", zegt inspecteur Theodor Kockelkoren in de toelichting van het rapport. "Het lange wachten sloopt mensen. Het is nu niet de tijd om achterover te leunen omdat de gaswinning gestopt is."
Dat laatste onderschrijft Coert Fossen van actiegroep Groninger Bodem Beweging. "Sommige mensen hebben al sinds 2016 een rapport in de kast staan, waarin staat dat hun huis eigenlijk niet veilig is. Ze zien de scheuren in de muur, en nu krijgen ze te horen dat het misschien nog tot 2034 duurt. Dat doet iets met je gezondheid."
PersoneelstekortNCG-directeur Marieke Ferwerda zei in februari dat haar organisatie kampt met een gebrek aan personeel, zoals projectleiders en bewonersbegeleiders. Ze zei weinig te zien in meer haast maken: "In de praktijk blijkt dat er meer nodig is dan alleen technische ingrepen. Een zorgvuldig en prettig proces voor bewoners is minstens zo belangrijk. Snelheid en kwaliteit gaan gewoon niet altijd hand in hand."
Toch is dat wat toezichthouder SodM nu wel aanraadt: "In het belang van de fysieke en mentale gezondheid van de mensen in Groningen moet de versterkingsopgave snel worden afgerond", schrijft de organisatie. "Als maatregelen niet mogelijk zijn, stel de doelen bij." Hoe het NCG het gebrek aan personeel precies moet oplossen, schrijft de organisatie niet.
Overigens is er ook goed nieuws, meldt SodM: de kans op aardbevingen in het Groninger gasveld is ook afgelopen jaar afgenomen. Afgelopen jaar was de kans op een aardbeving met een kracht van 4 of meer zo'n 1 procent, in 2018 lag die kans nog op 5,5 procent. De kans is er echter nog wel, omdat het gasveld zich nog steeds aan het aanpassen is op de gevolgen van decennia aan gaswinning in het gebied. Doordat bevingen in het gebied vaak ondiep plaatsvinden en in kleigrond, is zo'n kracht genoeg om kwetsbare gebouwen te doen instorten.
Bij de Calandbrug in Rotterdam is vannacht een auto het water in gereden. De brug stond op dat moment open. Volgens de politie is er een auto gevonden, met daarin de lichamen van twee inzittenden.
Rond 00.30 uur stond de brug open en waren de slagbomen naar beneden. Volgens de veiligheidsregio zag iemand hoe de auto "onder hoge snelheid" onder het openstaande brugdek reed en het water in ging. De getuige schakelde daarop de hulpdiensten in. De brandweer heeft met drones en duikers in het water gezocht, maar vond niemand. Het zoeken naar overlevenden werd daarop gestaakt.
Aan het begin van de ochtend meldde de politie aan de regionale omroep Rijnmond dat er in het water een auto is aangetroffen. Later werd duidelijk dat er in het voertuig twee overleden personen zijn gevonden. Om wie het gaat kan de politie nog niet zeggen. Ook over de oorzaak van het ongeluk valt nog niets te vertellen. Alle opties worden volgens de politie opengehouden.
De brandweer is naar verwachting tot aan het einde van de middag bezig met het nablussen van de brand op een bedrijventerrein in Doorwerth. Daar woedt sinds gisteren een brand in een grote stapel met afvalhout.
De brand brak halverwege de middag uit op het bedrijventerrein, waar meerdere grote hopen afvalhout lagen opgeslagen. De hoop die in brand staat, was zo'n 60.000 tot 80.000 kuub groot, zei de veiligheidsregio tegen Omroep Gelderland.
De brandweer was gisteren met zo'n tachtig tot honderd mensen aan het werk om het vuur te doven. Volgens de Veiligheidsregio Gelderland-Midden is het lastig om het vuur in de kern van de bult te doven. De brandweer probeert volgens de woordvoerder om delen van de bult los te trekken met een grijper. Daarna worden de brandende stukken geblust.
RookoverlastDe bluswerkzaamheden worden aan het eind van de ochtend overgenomen door een particulier bedrijf. De brandweer zal dan zelf zijn inzet afronden, aldus de veiligheidsregio.
Bij de brand kwam gisteren veel rook vrij, die onder meer over de snelweg A50 trok. Ook vandaag kunnen mensen last hebben van de rook. De A50 en omliggende gebieden worden voorlopig gemonitord op rookverspreiding.
Over de oorzaak van de brand is nog niets bekend.
In Den Haag is vanochtend de Johan de Wittlaan gedeeltelijk afgesloten vanwege de NAVO-top van eind juni. Deze belangrijke doorgaande weg gaat vanaf volgende week voor vier maanden zelfs helemaal dicht ter hoogte van het World Forum, waar de top is.
Van elke rijbaan is nu al de rijstrook langs de middenberm afgesloten, zodat kan worden begonnen met het weghalen van de vlaggen die in de berm staan. Door de gedeeltelijke afsluiting zal het drukker zijn op de weg.
Op de De Wittlaan komen tijdelijke kantoren te staan die de duizenden deelnemers aan de NAVO-top straks kunnen gebruiken. Daarom worden bijvoorbeeld ook alle lantarenpalen en verkeerslichten weggehaald. Eerder zijn al bomen verplaatst. Die worden na de top vervangen door nieuwe exemplaren.
Goedemorgen! Vandaag bezoekt de Israëlische premier Netanyahu het Witte Huis. Ook gaan de onderhandelingen over de voorjaarsnota van start in Den Haag.
Eerst het weer: de zon schijnt volop, later op de dag trekken wat sluierwolken over het noorden van het land. Bij een matige noordoostenwind liggen de maxima tussen 12 en 15 graden. De komende dagen blijft het droog en veelal zonnig.
Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.
Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?De Verenigde Naties waarschuwen dat bezuinigingen op ontwikkelingshulp kunnen leiden tot meer sterfgevallen onder moeders tijdens de zwangerschap of bevalling. Tussen 2000 en 2023 daalde het aantal sterfgevallen wereldwijd met zo'n 40 procent, blijkt uit een nieuw rapport van VN-organisaties, waaronder de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en Unicef.
Dat er steeds minder moeders stierven, heeft vooral te maken met een betere gezondheidszorg. In 2023 overleden wereldwijd naar schatting 260.000 vrouwen door complicaties tijdens de zwangerschap of de bevalling.
Maar die afname van sterfgevallen is volgens de VN geen garantie voor de toekomst. Door recente bezuinigingen op ontwikkelingshulp zijn in verschillende landen gezondheidszorgfaciliteiten gesloten en wordt er minder personeel ingezet, schrijft de WHO in een toelichting bij het rapport. Ook is de aanvoer van medicijnen op sommige plekken verstoord. Onder de Amerikaanse president Trump werd bijna alle hulp aan buitenlandse ngo's stopgezet.
Bezuinigen op ontwikkelingshulp kan er volgens de VN toe leiden dat er weer meer zwangere vrouwen doodgaan, vooral in landen waar de moedersterfte al hoog is.
Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:Paus Franciscus heeft zich voor het eerst sinds zijn ziekenhuisopname weer publiekelijk laten zien in het Vaticaan. In een rolstoel werd de broos ogende paus het Sint-Pietersplein opgerold.
Zie de beelden hieronder:
Fijne dag!
Meer dan vijftig landen hebben contact opgenomen met de VS om te praten over de importheffingen, zeggen functionarissen van de Amerikaanse president Trump. De president zei zondag in een interview dat hij al heeft gesproken met Europese en Aziatische leiders. "Ze willen dolgraag een deal sluiten."
Maar hij is niet bereid om terug te komen op de heffingen als er geen verandering plaatsvindt in de handelsbalans. Trump vindt dat met name China, Canada, Mexico en de Europese Unie te veel aan de VS verkopen en zelf te weinig Amerikaanse spullen kopen.
Afgelopen week werd bekend dat de Verenigde Staten een importheffing van 20 procent gaan invoeren op alle producten uit de Europese Unie. Voor alle landen wereldwijd komt er een minimumheffing op import naar de VS van 10 procent, en voor verschillende landen ligt dat percentage nog hoger.
Na de aankondiging van de importheffingen, die woensdag volledig ingaan, zakten de koersen op de beurs wereldwijd in. Dat was volgens Trump niet de bedoeling, maar volgens de president moet je "soms een medicijn nemen" om beter te worden.
Aan boord van het presidentiele vliegtuig beantwoordde Trump vragen van journalisten over de koersdalingen:
Ook de Amerikaanse minister van Financiën Scott Bessent relativeerde de zorgen over de markt. De heffingen hoeven volgens Bessent niet te leiden tot een recessie. "Wie weet hoe de markt over een dag, over een week gaat reageren? Waar we naar kijken is het opbouwen van economische fundamenten voor welvaart op de lange termijn."
De Verenigde Naties waarschuwen dat bezuinigingen op ontwikkelingshulp kunnen leiden tot meer sterfgevallen onder moeders tijdens de zwangerschap of bevalling. Tussen 2000 en 2023 daalde het aantal sterfgevallen wereldwijd met zo'n 40 procent, blijkt uit een nieuw rapport van VN-organisaties, waaronder de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en Unicef.
Dat er steeds minder moeders stierven, heeft vooral te maken met een betere essentiële gezondheidszorg. In 2023 overleden wereldwijd naar schatting 260.000 vrouwen door complicaties tijdens de zwangerschap of de bevalling.
Maar die afname van sterfgevallen is volgens de VN geen garantie voor de toekomst. Door recente bezuinigingen op ontwikkelingshulp zijn in verschillende landen gezondheidszorgfaciliteiten gesloten en wordt er minder personeel ingezet, schrijft de WHO in een toelichting bij het rapport. Ook is de aanvoer van medicijnen op sommige plekken verstoord. Onder de Amerikaanse president Trump werd bijna alle hulp aan buitenlandse ngo's stopgezet.
Bezuinigen op ontwikkelingshulp kan er volgens de VN toe leiden dat er weer meer zwangere vrouwen doodgaan, vooral in landen waar de moedersterfte al hoog is. "Hoewel dit rapport sprankjes hoop laat zien, benadrukken de gegevens ook hoe gevaarlijk zwangerschap nog steeds is in een groot deel van de wereld vandaag de dag", zegt WHO-directeur Tedros Adhanom Ghebreyesus.
Kwetsbare landenVooral tussen 2000 en 2016 daalde het aantal sterfgevallen onder moeders tijdens de zwangerschap of bevalling. Daarna nam dit aantal sterfgevallen minder hard af.
Vooral zwangere vrouwen die leven in een land waar een humanitaire noodsituatie is, lopen kans om dood te gaan. Bijna twee derde van de moedersterfte vindt plaats in deze landen. Landen met een hoog risico op moedersterfte zijn Tsjaad, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Nigeria, Somalië en Afghanistan.
In het Gelderse dorp Doorwerth is zondag een grote stapel afvalhout op een bedrijventerrein in brand gevlogen. De brandweer rukte massaal uit, schrijft Omroep Gelderland. Er is de hele nacht geblust.
De brand brak halverwege de middag uit op een bedrijventerrein, waar meerdere grote hopen afvalhout lagen opgeslagen. De hoop die in brand staat, was zo'n 60.000 tot 80.000 kuub groot, zegt de Veiligheidsregio Gelderland-Midden tegen Omroep Gelderland.
De brandweer was met tachtig tot honderd mensen aan het werk om het vuur te doven.
De brand veroorzaakte gisteren rookoverlast in de omgeving. Rookwolken waren tot in Wageningen te zien. Hoe het vuur kon ontstaan, is nog niet duidelijk.
Grote Nederlandse bedrijven stootten vorig jaar 2,9 procent meer broeikasgassen uit dan het jaar ervoor. Daarmee is een einde gekomen aan de dalende trend die al zeven jaar aanhield, meldt de Nederlandse Emissie Autoriteit (NEA). In 2023 was de uitstoot juist relatief sterk gedaald.
De Europese uitstoot daalde wel. In 2024 ging er 5 procent minder broeikasgassen de lucht in dan een jaar eerder.
Bedrijven die grote hoeveelheden broeikasgassen uitstoten, vallen onder het Europese Emissiehandelssysteem (ETS). Het betreft grote bedrijven in vooral de energiesector en de industrie.
Het ETS verplicht bedrijven voor elke ton uitgestoten broeikasgassen rechten te kopen. In de toekomst komen er steeds minder rechten op de markt, en na 2038 droogt dit zelfs helemaal op. Het idee is dat zo de Europese uitstoot geleidelijk naar nul gaat, tegen de laagst mogelijke kosten.
Tata Steel drukt stempelDe Emissieautoriteit wijst diverse oorzaken aan voor de stijging van de Nederlandse uitstoot. Vooral de industrie in Nederland stootte vorig jaar meer uit.
Dit kwam voor een belangrijk deel doordat na onderhoud hoogoven zes bij Tata Steel in IJmuiden weer in gebruik werd genomen. Hierdoor kwam de uitstoot van het bedrijf weer terug op het eerdere, hogere niveau.
Ook zag de NEA licht herstel van de chemische industrie. Die energie-intensieve bedrijfstak lijdt al jaren onder hoge gasprijzen. Inmiddels zijn de prijzen niet meer zo hoog als vlak na de Russische inval in Oekraïne, al kwamen ze nooit meer op het oude niveau.
Zon- en windenergie stokkenVerder merkt de NEA op dat de uitstoot van stroombedrijven vorig jaar niet verder is gedaald. Dat is een trendbreuk. In de jaren ervoor was er juist een snelle daling door de enorme groei in de productie van zonne- en windstroom.
Volgens de NEA stagneert de daling doordat er in de winter periodes waren met weinig zon en wind. Als gevolg van deze "dunkelflautes" werden minder zonne- en windstroom opgewekt. Elektriciteitscentrales vingen dit op door meer aardgas en steenkool te verstoken. En dus meer uit te stoten van het broeikasgas CO2.
Ook de luchtvaart stootte vorig jaar weer meer uit, net als het jaar ervoor. "De sector groeit nog steeds", zegt Mark Bressers, directeur-bestuurder van de Nederlandse Emissie Autoriteit (NEA). "De coronatijd leidde tot een enorme krimp maar we wisten vrij snel de weg naar het vliegveld weer te vinden."
Weliswaar produceren maatschappijen per vervoerde passagier steeds minder CO2, bijvoorbeeld door biobrandstof bij te mengen. Maar dat weegt niet op tegen de toename van het aantal vluchten. "Relatief blijf het een kleine sector, en een kleine uitstoter. Maar in procenten is het de grootste stijger. En de uitstoot is inmiddels hoger dan vóór corona."
Europese blikHet emissiehandelssysteem ETS geldt voor de hele Europese Unie. In die zin maakt het voor de Europese klimaatdoelen weinig uit dat de uitstoot in Nederland een jaar toeneemt. Zolang de trend voor heel Europa maar naar beneden gaat. En volgens de Europese Commissie ligt het blok op koers om zijn doelen voor 2030 te halen.
Toch betekent dat volgens Bressers niet dat de gestegen uitstoot helemaal geen probleem vormt: "Het EU-handelssysteem hanteert inderdaad geen nationale doelen. Maar Nederland heeft ook eigen klimaatdoelen. Vanuit dat perspectief zou je wel willen dat je richting 2030 een gestage daling ziet van CO2-uitstoot."
Bressers wijst op ontwikkelingen die ertoe kunnen leiden dat de industrie komende jaren verder verduurzaamt. Zo begint in 2026 een project om CO2 op te slaan onder de bodem van de Noordzee, genaamd Porthos. De effecten daarvan moeten een jaar later zichtbaar worden in de NEA-cijfers.
Industrie in het nauw"Maar het laaghangende fruit is wel geplukt", zegt Bressers. "Wie verder gaat met verduurzamen staat voor steeds hogere investeringen. We zien allemaal de uitdagingen waar de energietransitie voor staat."
Vorig jaar constateerde het Planbureau voor de Leefomgeving al dat Nederland niet op koers ligt om de doelen te halen. Zelfs als alle plannen van de industrie werkelijkheid worden, is dit nog niet genoeg.
De industrie worstelt met tal van uitdagingen. Zo zijn de benodigde kabels en leidingen voor verduurzaming vaak niet op tijd beschikbaar. Ook zuchten bedrijven onder hoge energieprijzen, regeldruk, internationale concurrentie en nu ook nog een dreigende handelsoorlog.
Bedrijven die op de wachtlijst staan voor een zware elektriciteitsaansluiting kunnen in sommige gevallen toch aangesloten worden. Voorwaarde is wel dat ze accepteren dat ze 15 procent van de tijd geen of minder stroom gaan verbruiken. Netbeheerder Tennet heeft ruim 9 gigawatt ruimte gevonden op het hoogspanningsnet buiten de spitsuren. Dat is gelijk aan 40 procent van het totale elektriciteitsverbruik in Nederland op piekuren.
De beheerder van het hoogspanningsnet geeft tot 65 procent korting op de kosten voor het gebruik van dat net als bedrijven deze flexibiliteit kunnen opbrengen. Met twee grote batterijexploitanten in Zeeland en Groningen zijn al zulke contracten afgesloten. In de praktijk zullen die bedrijven een dag van tevoren horen op welke momenten ze hun elektriciteitsverbruik moeten verminderen of stopzetten.
De problemen op het elektriciteitsnet doen zich, net als op de snelweg, vooral voor tijdens de ochtend- en de avondspits. Door op die momenten flexibel te zijn, kunnen dus heel snel een groot aantal bedrijven toch aangesloten worden.
Volgens Tennet is die flexibiliteit noodzakelijk omdat anders overal in Nederland als het ware zesbaanswegen aangelegd moeten worden. Dat kost niet alleen veel tijd, maar ook heel veel geld. En dat moeten uiteindelijk alle gebruikers van het net gaan betalen.
"Overal in Nederland werken we aan de uitbreiding van het elektriciteitsnet," zegt de technische baas van Tennet, Maarten Abbenhuis. "Daarnaast moeten we het net ook slimmer gebruiken en de restruimte buiten de 'spits' beter benutten. Hierin zetten we vandaag een enorme stap. We hebben ruim 9 gigawatt om te vergeven aan onze klanten op de wachtlijst. Dat is echt gigantisch veel!"
Waarom er niet voldoende stroom is, zie je in deze video:
De komende weken spreekt Tennet met alle bedrijven waarvoor dit een oplossing zou kunnen zijn. Vooral voor batterijexploitanten is dit een aantrekkelijk contract.
Tennet hoopt dat ook andere bedrijven zich aanmelden. Zo heeft papierfabriek Sappi in Maastricht al zo'n soort contract afgesloten. Het bedrijf kan de stoom die nodig is voor het productieproces zowel met elektriciteit als gas opwekken. Door in de spits meer gas te gebruiken en buiten de spits meer elektriciteit helpt de papierfabriek problemen op het stroomnet te voorkomen.
Toch staan er ook een flink aantal bedrijven op de wachtlijst voor wie een flexibel contract geen oplossing is. Niet alle industriële bedrijven kunnen hun productieproces zomaar stilzetten. In andere gevallen kan het technisch wel, maar moet al het personeel dan koffie gaan drinken, waardoor het te duur wordt.
Maar ook de kosten voor het gebruik van het elektriciteitsnet nemen in Nederland fors toe. Daarom kan het voor bedrijven aantrekkelijk worden om een flexibel contract af te sluiten en over te schakelen op bijvoorbeeld een zware batterij tijdens piekuren. Hierdoor kunnen kosten voor het gebruik van het elektriciteitsnet flink afnemen.
