NOS Nieuws - Algemeen

Walmart roept honderdduizenden roestvrijstalen waterflessen terug. De Amerikaanse supermarktketen heeft drie meldingen gehad van klanten die verwondingen aan het gezicht hebben opgelopen doordat de dop in hun gezicht knalde. Twee van hen zijn permanent blind geraakt aan een oog.

De dop kan openspringen door de druk als er voedsel, koolzuurhoudende dranken of bederfelijke dranken zoals sap en melk in de waterfles worden gedaan, zegt een Amerikaanse consumentenwaakhond.

De fles wordt sinds 2017 verkocht en is alleen te koop bij Walmart. De supermarkt heeft per direct de verkoop van de waterflessen gestopt en vraagt eigenaren de flessen niet meer te gebruiken. Er zijn er ongeveer 850.000 van verkocht. Klanten kunnen de flessen terugbrengen en krijgen het volledige aankoopbedrag terug.

"De gezondheid en veiligheid van onze klanten is altijd een topprioriteit", laat Walmart aan persbureau AP weten.

Een week na de comeback van Oasis worden nummers van de Britse band flink gestreamd. Met drie platen domineren de broers Liam en Noel Gallagher de Britse albumlijst.

Het verzamelalbum met de grootste hits van Oasis Time flies...1994-2009 staat vijftien jaar na verschijning nu op nummer 1. Het debuutalbum Definitely maybe uit 1994 staat op de tweede plek en (What's the story) Morning glory? uit 1995 op plek vier in de albumhitlijst. Alleen Sabrina Carpenter weet met haar Short 'n sweet een volledig Oasis-podium te voorkomen.

Drie nummers van de Gallagher broers staan ook in de Britse hitlijst vermeld. Acquiesce (1995), Don't look back in anger (1996) en Live forever (1994) staan respectievelijk op plek 17, 18 en 19 in de top-100.

Strijdbijl begraven

In 2009 kwam er een einde aan de band na een ruzie die tijdens een optreden in Parijs escaleerde. Maar na zestien jaar begroeven de broers de strijdbijl en treden ze samen weer op.

Afgelopen vrijdag trapten ze hun Britse tour af in het bomvolle Principality Stadium in Cardiff. 75.000 mensen hadden het geluk om ze als eersten weer live te zien spelen.

De band speelt tot halverwege augustus nog in het Verenigd Koninkrijk. Daarna zullen de broers, mits ze niet weer ruzie krijgen, optreden in onder meer Canada, Verenigde Staten, Zuid-Korea en Brazilië.

Een aanklager van het Internationaal Strafhof (ICC) zegt dat er oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid blijven plaatsvinden in de Sudanese regio Darfur. "De humanitaire crisis heeft er een ondraaglijke omvang bereikt", zei Shameem Khan gisteren tegen de VN-Veiligheidsraad.

In Sudan vindt al ruim twee jaar een burgeroorlog plaats. Verkrachting en seksueel geweld worden als wapens gebruikt en ziekenhuizen en andere burgerdoelen worden aangevallen, zei de aanklager.

Tienduizenden doden, miljoenen mensen op de vlucht

In april 2023 brak er een burgeroorlog uit na aanhoudende spanningen tussen het regeringsleger en de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Het begon in hoofdstad Khartoem en sijpelde door naar andere regio's, waaronder Darfur.

Vlak voordat de voormalig Amerikaanse president Biden het Witte Huis verliet, beschuldigde zijn regering de RSF van genocide. Hoofdaanklager van het ICC, Karim Khan, zei toen dat er aanwijzingen zijn dat niet alleen de RSF, maar ook het regeringsleger oorlogsmisdaden of genocide pleegt in Darfur.

Het ICC zegt over 7000 bewijsstukken te beschikken. Het bewijs bestaat onder meer uit getuigenverklaringen en digitaal bewijsmateriaal van de afgelopen zes maanden. Het is deels verzameld in vluchtelingenkampen, zei de plaatsvervangend aanklager.

In het conflict zijn ongeveer 40.000 mensen gedood en 13 miljoen mensen verdreven, zeggen VN-agentschappen. Veel vluchtelingen weken uit naar andere landen.

Correspondent Afrika Saskia Houttuin:

"Het ICC houdt de situatie in Darfur al langer in de gaten. In januari zei hoofdaanklager Khan tegen de VN-veiligheidsraad dat burgers met opzet worden aangevallen, en dat vrouwen en meisjes het slachtoffer zijn van seksueel geweld.

Daardoor worden volgens Khan "hele gemeenschappen in puin achtergelaten". Daarop heeft het ICC arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen daders die beschuldigd worden van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid.

Volgens het ICC doet de huidige situatie in Darfur sterk denken aan het genocidale geweld dat Darfur in 2002 en 2003 verscheurde. Het ICC deed destijds onderzoek naar de mensenrechtenschendingen in Darfur, en vaardigde ook toen arrestatiebevelen uit, tegen de voormalige leider van de Janjaweed-militie Ali Kushayb en de voormalig president van Sudan, Omar al-Bashir.

Toch vinden mensenrechtenorganisaties als Human Rights Watch dat de daders van toen met de oorlogsmisdaden wegkomen. Zo loopt er alleen een rechtszaak tegen Ali Kushayb. Al-Bashir en twee voormalige Sudanese leiders die door het ICC worden gezocht, zijn nooit door de overheid van Sudan uitgeleverd."

Ovidio Guzmán, een van de vier zonen van de Mexicaanse drugsbaas Joaquín 'El Chapo' Guzmán, heeft vandaag in een rechtbank in Chicago schuld bekend aan vier aanklachten, waaronder drugshandel en witwassen.

De 35-jarige Mexicaan gaf toe een van de leiders te zijn geweest van het Sinaloakartel en grote hoeveelheden fentanyl en andere drugs naar de Verenigde Staten te hebben gesmokkeld. Met zijn bekentenis is Ovidio de eerste leider van het beruchte drugskartel die schuld bekent in een Amerikaanse rechtbank.

De bekentenis van Guzmán kwam voor niemand als een verrassing. Al langer was duidelijk dat de telg uit de beruchtste misdaadfamilie van Mexico het op een akkoordje had gegooid met Amerikaanse aanklagers, onder meer in ruil voor strafvermindering en mogelijk ook om strafvermindering voor familieleden te bewerkstelligen.

Wat Ovidio Guzmán op zijn beurt de Amerikaanse autoriteiten heeft beloofd, is niet bekend.

Jacht op zonen

De jacht op de zonen van El Chapo, die Los Chapitos, oftewel de kleine Chapo's, worden genoemd, werd geopend in 2016. In dat jaar werd El Chapo, de medeoprichter van het Sinaloakartel, zelf gearresteerd. Hij werd in 2019 veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf.

De vier Chapitos, allen woonachtig in Mexico, erfden het deel van het Sinaloakartel dat bestuurd werd door hun vader en zetten zijn werk voort. De dodelijke hoeveelheden fentanyl die met name de Amerikaanse markt overspoelden, kwamen voornamelijk uit laboratoria van dit kartel. Het werd daarom een belangrijk doelwit van de Amerikaanse autoriteiten.

In 2019 wisten Mexicanen Ovidio Guzmán voor het eerst te arresteren in de Mexicaanse stad Culiacán, de hoofdstad van de staat Sinaloa en thuisbasis van het kartel. Na zijn arrestatie liet het kartel zijn enorme macht zien door tientallen gewapende kartelleden op Mexicaanse militairen die Ovidio bewaakten af te sturen.

Na hevige gevechten besloot de Mexicaanse regering de jonge drugsbaas vrij te laten, om erger bloedvergieten te voorkomen.

Uitlevering aan VS is nachtmerrie

Ruim drie jaar later werd hij weer gearresteerd. Een paar maanden later werd Guzmán uitgeleverd aan de VS. Zo'n uitlevering is de nachtmerrie voor iedere drugsbaas: uit een Mexicaanse gevangenis kan men nog ontsnappen, in de VS dreigt levenslang achter tralies.

Tenzij het tot een akkoord komt met autoriteiten, iets waar Ovidio Guzmán nu voor gekozen heeft. Mogelijk onder meer om familie te beschermen: zo staken in mei zeventien familieleden van hem de grens met de VS over, waar FBI-agenten ze opwachtten. Waarschijnlijk als onderdeel van de deal die Ovidio sloot met de VS.

Zijn broer Joaquín Guzmán López zit ook vast in de Verenigde Staten, nadat hij werd opgepakt samen met Iván Zambada, de andere oprichter van het Sinaloakartel. Dat gebeurde in juli 2024, toen Zambada door deze zoon van El Chapo naar een vergadering werd gelokt, werd ontvoerd en naar Texas werd gevlogen. Waarschijnlijk was dat ook onderdeel van een akkoord met de VS.

Ergernis in Mexico

Beiden zitten vast en zouden nog bezig zijn met onderhandelingen met Amerikaanse aanklagers om de doodstraf te ontlopen. Het zijn onderhandelingen waar de Mexicaanse regering niet bij betrokken wordt, tot ongemak van onder anderen president Claudia Sheinbaum.

Zij heeft meerdere malen haar ergernis geuit over dat de VS weinig transparant is over de gesprekken met Mexicaanse drugsbazen, terwijl Mexico wel de scherven moet opruimen van die onderhandelingen.

Zo ontketende het in de val lokken van Zambada door Joaquín Guzmán López een ware karteloorlog. In de staat Sinaloa zijn in minder dan een jaar tijd ruim 3000 mensen gedood of verdwenen in de machtsstrijd tussen de twee nog overgebleven zonen van El Chapo enerzijds en de zoon van Zambada anderzijds.

Los van die strijd leven er onder Mexicaanse politici en zakenmensen ook zorgen. Het akkoord met Ovidio Guzmán betekent samenwerking met autoriteiten en het overdragen van informatie. Die informatie kan niet alleen belastend zijn voor andere drugsbazen, maar ook voor politici en zakenmensen die banden hebben met de drugswereld.

Vorige maand legde de VS al sancties op aan drie financiële instellingen in Mexico die drugsgeld zouden hebben witgewassen. In een land waar de onder- en bovenwereld soms moeilijk te onderscheiden zijn, kunnen schuldbekentenissen grote schade toebrengen.

Er kunnen maximumsnelheden op fietspaden komen. Gemeenten mogen daar van het demissionair kabinet mee gaan experimenteren. Het idee is om zo te zorgen voor minder ongelukken. Na de experimenten wordt gekeken of de verkeersregels moeten worden aangepast. Het plan leidt tot wisselende reacties van onder meer belangenorganisaties.

In Amsterdam gebeuren veel ongelukken met fietsers. De gemeente is daarom blij met het plan, zegt wethouder Melanie van der Horst. "Ik denk wel dat je dit niet meteen voor het hele land moet willen invoeren, maar echt waar het onveilig en druk is, zoals in de steden. Ik zou ook in parken een maximumsnelheid willen voor de fiets, want daar mengt het verkeer."

Volgens Van der Horst maken de verschillende snelheden van vooral e-bikes en fatbikes het gevaarlijk. Daar sluit Wim Bot van de Fietsersbond zich bij aan. De drukte en de diverse snelheden is een slechte combinatie, zegt Bot bij Spraakmakers op Radio 1. Fietspaden zijn daar destijds niet op ingericht.

Opgevoerde e-bikes aanpakken

Toch is de Fietsersbond tot nu toe geen voorstander van een maximum fietssnelheid, zegt Bot. Er geldt namelijk eigenlijk al een maximumsnelheid. E-bikes mogen überhaupt niet harder dan 25 kilometer per uur, maar worden soms flink opgevoerd. Bij fatbikes gaat het in sommige gevallen om 45 of 50 kilometer per uur.

"Voertuigen op fietspaden mogen nu al niet harder rijden dan 25 kilometer per uur, want dan moet de trapondersteuning namelijk stoppen", zegt Bot. "Het probleem is dat er volstrekt onvoldoende op wordt gehandhaafd." Bot stelt dat het aanpakken van opgevoerde e-bikes voorrang zou moeten krijgen.

Florrie de Pater, voorzitter van de Fietsersbond Amsterdam, laat plekken zien waar het volgens haar stukken veiliger kan:

Een betere oplossing is om snellere fietsers naar de rijbaan te verplaatsen, zegt Bot. "Dan moet je vooral in de hele stad ook een maximumsnelheid van 30 kilometer per uur hebben op die rijbaan."

Een apart fietspad voor snelle fietsers vindt hij een nog betere oplossing, zoals op sommige plekken in Denemarken al bestaat. "Maar in Nederland hebben we daar vaak te weinig ruimte voor. Het klinkt goed, maar ik denk dat dit in bestaand stedelijk gebied vaak niet te realiseren is."

In Katwijk hebben snelle fietsers sinds half april wel een eigen weggedeelte. Daar legde de gemeente een zogenoemde suggestiestrook aan op de boulevard. Fietsers die boven de 20 kilometer per uur rijden, kunnen gebruikmaken van die nieuwe strook. Ze delen de weg met automobilisten, die op dit gedeelte maximaal 30 mogen, schrijft RTV Katwijk.

Niet dé oplossing

Veilig Verkeer Nederland vindt een maximumsnelheid geen gek idee. Het zou alleen niet dé oplossing zijn, zegt woordvoerder Willemijn Pomper bij Spraakmakers. "Ik denk dat het een combinatie van dingen zou moeten zijn."

Ze noemt ook het verbeteren van de fietsinfrastructuur, bijvoorbeeld door fietspaden breder te maken. "Dat is ontzettend belangrijk, want fietspaden zijn niet berekend op al deze verschillende voertuigen."

De politie heeft gisteren zeven mannen aangehouden voor betrokkenheid bij een groot drugslab in Middenbeemster. Het bedrijfspand waarin het lab stond, brandde vorige maand tot de grond toe af.

De politie heeft een 56-jarige en een 33-jarige man uit Den Haag, een man uit Utrecht (26) en twee mannen uit Volendam (24 en 54) aangehouden. Ook zijn een 59-jarige man uit De Meern en een 46-jarige man uit Woerden van hun bed gelicht.

De zeven worden verdacht van het produceren van synthetische drugs. De politie kwam de verdachten op het spoor na een onderzoek van de politie Den Haag. De verdachten zijn op verschillende plekken in het land aangehouden. Daarbij werd onder meer een shovel ingezet.

Op beelden die in handen zijn van de regionale omroep NH, is te zien dat een arrestatieteam twee mannen geblinddoekt in een auto afvoert. Bronnen rondom de omroep melden dat een van de twee verdachten de vader van de eigenaar van het bedrijfspand is.

Pand volledig verwoest

De loods werd bij de brand op 19 juni volledig verwoest. Bij de brand kwam veel rook vrij, die over de A7 en verschillende woonwijken trok. Vanwege de rookoverlast werden meerdere NL-Alerts verstuurd.

Ook werd de omgeving afgezet, waardoor diverse bedrijven in dat gebied niet bereikbaar waren. Ook bleef een schoolgebouw in de buurt uit voorzorg een dag dicht.

Een 26-jarige Duitse is levend teruggevonden in de Australische outback na een vermissing van twaalf dagen. Carolina Wilga was op 29 juni voor het laatst gezien in een supermarkt in Beacon, ruim 300 kilometer ten noordoosten van Perth. Ook haar familie en vrienden hadden sindsdien niets van haar gehoord. Een wandelaar zag haar ronddwalen op een bospad in een natuurgebied, meldt de Australische politie.

Hoe ze die kleine twee weken heeft weten te overleven, is onbekend. Wilga heeft haar verhaal nog niet verteld. Ze werd volgens de politie gevonden in een "kwetsbare toestand", maar had geen serieuze verwondingen. Ze is overgevlogen naar een ziekenhuis in Perth.

Even groot als Zuid-Holland

Het natuurgebied waar ze werd gevonden, is bijna net zo groot als Zuid-Holland. Ook valt er nauwelijks regen. "Het is een zeer vijandige omgeving, zowel qua flora als fauna. Het is echt een uitdagende omgeving om in te overleven", zegt een politiefunctionaris.

Wilga had haar busje achtergelaten in het afgelegen gebied. Gisteren had een politiehelikopter het busje opgemerkt tijdens een zoekactie. De autoriteiten gaan ervan uit dat het voertuig vast kwam te zitten in de modder toen ze Beacon verliet.

Vanwege de grootte van het gebied was het vinden van het busje al een wonder, zegt de politie. Tot de vondst van het busje ontbrak elk spoor van de vrouw.

De politie gaat ervan uit dat ze verdwaald is geraakt en geen slachtoffer is van een misdrijf.

De Amerikaanse president Trump is vandaag in de buurt van Kerrville om reddingswerkers en slachtoffers van de natuurramp in Texas een hart onder de riem te steken. Zeker 120 mensen kwamen door de overstromingen van een week geleden om het leven. Reddingswerkers zoeken in het puin nog naar ruim 170 vermisten. Volgens experts is Trumps reactie op de ramp in Republikeinse staten heel anders dan wanneer Democraten om noodhulp vragen.

"Ik denk dat het vrij duidelijk is dat de president verschillende standpunten inneemt ten aanzien van Californië en Texas", stelt Tim Manning. Hij werkte als plaatsvervangend directeur onder president Obama bij de federale rampenbestrijdingsdienst FEMA. Deze overheidsorganisatie coördineert noodhulp bij rampen en voorziet getroffen staten van financiële steun. Manning merkt hoe de hulp die een Amerikaanse staat kan verwachten van de huidige regering-Trump steeds meer afhangt van de politieke kleur van een staat.

Democratische staten

Democratische staten moeten bijvoorbeeld vaak langer wachten totdat Trump hen te hulp schiet. In Californië vroeg de gouverneur maanden geleden aan Washington om 40 miljard dollar steun. Dat geld heeft de staat nodig om de schade van de natuurbranden van eerder dit jaar te kunnen herstellen. Trump en andere Republikeinen hebben dit geld nog steeds niet vrijgegeven. Dit staat in schril contrast met Texas. "Daar bood de president onmiddellijk onvoorwaardelijke steun aan", aldus Manning.

President Trump en zijn echtgenote Melania ontmoetten in Texas hulpverleners:

Daarnaast ziet hij hoe de president de toegang tot noodhulp inzet als manier om zijn conservatieve agenda door te voeren. "Hij stelt voorwaarden aan Californië die niets te maken hebben met de respons van de staat op de ramp." Zo zou het Democratische bolwerk pas hulp ontvangen wanneer het afstand zou doen van liberaal beleid. Manning: "Als professioneel crisismanager vind ik dat zeer zorgwekkend. Burgers mogen verwachten dat ze hulp krijgen, ongeacht hun politieke voorkeur."

Politisering van noodhulp

Het is niet de eerste keer dat Trump verweten wordt dat hij noodhulp politiseert. Tijdens zijn eerste presidentstermijn in 2017 vertraagde hij na de verwoestende orkaan Maria 20 miljard dollar bestemd voor de wederopbouw van Puerto Rico.

Ook schuift hij de schuld van slechte voorbereidingen op rampen graag in de schoenen van Democratische tegenstanders. Hij vindt dat de Democratische gouverneur Gavin Newsom van Californië faalt en noemt hem regelmatig Newscum, uitschot. Ook beschuldigde hij zijn voorganger Biden ervan niet adequaat te handelen tijdens en na orkaan Hélène in North Carolina.

Trump krijgt nu zelf kritiek dat zijn regering steken heeft laten vallen. Zo zou Kerr County, dat midden in de beruchte flash flood alley ligt, niet genoeg voorbereid zijn op overstromingen. Maar die kritiek wuift zijn regering weg.

'Verspilling, fraude en misbruik'

Daarnaast heeft Trump flink gesneden in FEMA. Door afkoopsommen en ontslagen is de organisatie ongeveer een kwart van zijn personeel kwijt, onder wie een paar van de meest ervaren medewerkers. Allemaal om volgens Trump de 'verspilling, fraude en misbruik' in de overheid aan te pakken.

Maar er zijn grote zorgen over de timing van deze bezuinigingsoperatie. Volgens de directeur van het Centrum voor Klimaat en Veiligheid (CCS) Erin Sikorsky is FEMA juist nu belangrijker dan ooit. "We weten dat klimaatverandering wereldwijd, dus ook hier in de Verenigde Staten, steeds vaker extreme weersomstandigheden veroorzaakt. Zelfs als we morgen alle uitstoot zouden verminderen."

Daardoor is de coördinerende rol van de rampenbestrijdingsdienst alleen maar belangrijker geworden. "FEMA doet ook veel aan het voorkomen van natuurrampen. Zo geven ze geld aan staten om hun infrastructuur aan te passen aan klimaatverandering. Als dat wegvalt, slaan natuurrampen harder toe en lopen meer mensen gevaar."

Sinds de overstromingen in Texas is het onduidelijk of de regering-Trump FEMA helemaal wil opdoeken, zoals hij eerder wel aangaf. Volgens Trump moeten de staten zelf meer verantwoordelijkheid nemen. Nu in meerdere peilingen een grote meerderheid van de Amerikanen vindt dat de overheid het voortouw moet nemen in het voorkomen en bestrijden van natuurrampen, lijkt het Witte Huis voorlopig FEMA te willen sparen.

In Senegal is een lhbti-bijeenkomst afgeblazen waarvan de Nederlandse ambassade medeorganisator was. Vanochtend zou bij het VN-mensenrechtenkantoor in hoofdstad Dakar een film worden vertoond, gevolgd door een discussie over lhbti-rechten met verschillende organisaties.

Toen de Senegalese autoriteiten hoorden van de bijeenkomst, volgde er snel een reactie. In een verklaring stelde het ministerie van Afrikaanse Integratie en Buitenlandse Zaken "geen enkele vorm van propaganda of promotie van het lhbti-fenomeen te accepteren op zijn grondgebied".

Ook benadrukte het ministerie dat "activiteiten van diplomatieke en consulaire missies (...) in Senegal moeten voldoen aan de geldende wet- en regelgeving van het land en de culturele, religieuze en sociale waarden die de basis vormen van de Senegalese natie strikt moeten respecteren".

Strengere anti-lhbti-wet

Volgens de Senegalese wet is seks tussen mensen van hetzelfde geslacht strafbaar: hier staan celstraffen tot 5 jaar op en geldboetes tot omgerekend 2200 euro. Conservatieve krachten in het land zetten onder meer met protestmarsen de regering onder druk om homoseksualiteit in het West-Afrikaanse land nog strenger te bestraffen.

Dat gaat mogelijk ook gebeuren: een overheidswoordvoerder zei in mei dat een aanscherping van de wet in de maak is. Dat is in lijn met wat de populaire politicus Ousmane Sonko, sinds vorig jaar premier van het land, al eerder aan zijn achterban beloofde.

Oproep van politicus

De roep om de lhbti-bijeenkomst in Dakar te annuleren, kwam van een parlementslid van de grootste politieke partij van het land. In een bericht op Facebook riep Guy Marius Sagna, die regelmatig ophef veroorzaakt, de overheid gisteren op "de bijeenkomst te verbieden".

Ook schreef hij dat het "Nederland en andere landen vrijstaat om lhbti-mensen in hun eigen land te steunen. Dat is hier in Senegal niet mogelijk".

Nederland in contact met Senegal

Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt in een reactie dat de Nederlandse ambassade in Dakar bilateraal contact met Senegal heeft gehad.

"Nederland zet zich wereldwijd in voor de naleving van internationale mensenrechtenverdragen, waarbij het respect voor mensenrechten en gelijke behandeling van iedereen centraal staan", schrijft het ministerie in een antwoord op vragen van de NOS. "Dit omvat ook het tegengaan van geweld en discriminatie, ongeacht de achtergrond of identiteit van personen."

Verder onderstreept het ministerie dat "Nederland zich blijft inzetten voor het bevorderen van mensenrechten en een gelijke behandeling van iedereen, ook in dialoog met lokale autoriteiten".

Politieaanwezigheid

Rondom het gebouw waar de bijeenkomst zou plaatsvinden, waren vanmiddag tientallen politieagenten aanwezig. Een bewaker van het VN-gebouw bevestigde tegenover de NOS dat dit hoogst ongebruikelijk was en dat de agenten mogelijk aanwezig waren uit vrees voor ongeregeldheden.

VN-medewerkers zijn volgens de bewaker niet naar hun werk gekomen. Rondom het gebouw en elders in de Senegalese hoofdstad zijn voor zover bekend geen incidenten geweest.

Het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de Verenigde Naties zegt tegen persbureau Associated Press dat het voedselhulp in West- en Centraal-Afrika verder afbouwt. Het besluit is het gevolg van de bezuinigingen bij de Amerikaanse hulporganisatie USAID dat wereldwijd nood- en ontwikkelingshulp financiert.

Volgens het WFP zullen miljoenen mensen in zeven landen in de regio worden getroffen, onder wie 300.000 kinderen in Nigeria die het risico lopen op ernstige ondervoeding.

Zo is er in Mauritanië, Mali en de Centraal-Afrikaanse Republiek volgens het WFP een voorraad voor slechts enkele weken. In Kameroen is de hulpdistributie voor vluchtelingen uit Nigeria al teruggeschroefd. In Mali wordt sinds juni geen noodhulp meer verstrekt.

Jihadistische groeperingen

Het WFP zal noodhulp alleen aan de zwaarst getroffenen geven. Het hulpprogramma zegt dat het bijna 500 miljoen dollar nodig heeft om door te kunnen gaan met het bieden van hulp in de regio.

Experts waarschuwen dat de voedselcrisis in de regio een voedingsbodem zal worden voor jihadistische groeperingen. Zij kunnen kwetsbare mensen rekruteren in ruil voor voedsel.

Ontmanteling USAID

Begin dit jaar zette de Amerikaanse president Trump flink het mes in USAID. Er moest 60 miljard dollar worden bezuinigd bij de hulporganisatie. Deze maand meldde persbureau AP dat USAID in zijn geheel wordt ontmanteld.

Tijdens een lunch in het Witte Huis deze week met leiders van Liberia, Senegal, Gabon, Mauritanië en Guinee-Bissau zei Trump dat de VS zich wil richten op handel met de Afrikaanse regio en niet op hulp.

Op de Lange Voorhout in Den Haag hebben honderden mensen de genocide in Srebrenica uit 1995 herdacht. Voorafgaande aan de herdenking werd vanuit Wassenaar een mars van 11 kilometer gelopen, een verwijzing naar 11 juli. Ook werd bij het voormalige Joegoslaviëtribunaal een zogenoemde plaatsmarkering onthuld, in afwachting van een permanent monument.

Sommige mensen die vandaag bij de herdenking aanwezig waren, droegen een wit shirt met daarop 'Never forget Srebrenica', anderen hadden een Bosnische vlag bij zich. Er waren toespraken van burgemeester Jan van Zanen en enkele overlevenden.

"Mijn familie is ook omgekomen in die oorlog", zegt een van de nabestaanden tegen de NOS. "Ik vind het belangrijk dat mensen weten wat er toen is gebeurd, want er wordt niet echt over gesproken."

Van Zanen benadrukte dat de massamoord in Srebrenica ook deel uitmaakt van de geschiedenis van Nederland en Den Haag. "Het herdenken ervan is iets van nationaal belang." Hij sprak zijn wens uit dat het herdenken van de slachtoffers een aansporing blijft om "ons steeds in te zetten voor vrede, vrijheid en mensenrechten. Wereldwijd en dicht bij huis".

Dertig jaar geleden werden onder leiding van generaal Ratko Mladić meer dan 8000 moslimmannen en -jongens vermoord door Bosnisch-Servische troepen. De mannen zouden beschermd moeten worden door Nederlandse VN-militairen, maar later bleek dit onuitvoerbaar. Enkele honderden militairen hadden uiteindelijk tienduizenden vluchtelingen moeten beschermen.

De veteranen hebben de afgelopen decennia moeten leven met vooroordelen en schuldgevoelens. Dat het een onmogelijke missie was, werd pas drie jaar geleden officieel erkend. Samen met de nabestaanden strijden ze voor een permanente gedenkplek.

Een terugblik op de val van Srebrenica en de rol van Nederland:

Vandaag werd vooruitlopend op dat monument de plaatsmarkering onthuld door een nabestaande en een vertegenwoordiger van de Dutchbat III-veteranen, bij het tribunaal waar de aanstichters van de massamoord zijn veroordeeld. De plaatsmarkering bestaat uit een steen met 8372 kleine steentjes, afkomstig uit de grafstenen uit Srebrenica. Exact hetzelfde aantal als de slachtoffers van de genocide.

Demissionair minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken zegt zich hard te maken voor een definitief monument in Nederland. "We voelen de gedeelde verantwoordelijkheid van Nederland in het falen van 1995."

Plek betwist

Het Nationaal Monument laat al jaren op zich wachten omdat de gemeente Den Haag en de Rijksoverheid het niet eens worden over de plek. Initiatiefnemers willen het op het Churchillplein, met in het gebouw van het Joegoslavië-tribunaal een nog op te richten kenniscentrum.

"In Nederland malen de molens weleens heel langzaam", zei Veldkamp daarover. Maar hij is vastberaden dat het monument er komt. "Nu is het een tijdelijk monument, maar het is zaak dat er nu echt een definitief monument komt."

Veldkamp sprak namens Nederland op de herdenking in Srebrenica. Daar kwamen duizenden mensen bijeen. "We voelen ons beschaamd. Wij, de internationale gemeenschap, hebben gefaald om ze te beschermen", begon Veldkamp zijn toespraak.

Srebrenica herdenkt genocide:

Een inwoner uit Den Haag heeft een halfjaar na aankoop van een decemberkraskalender de hoofdprijs van één miljoen euro geïnd. De anonieme winnaar meldde zich bij de Nederlandse Loterij, waarna het prijzengeld werd uitgekeerd.

"Geniet ervan! Dat wil ik tegen de winnaar zeggen", aldus eigenaresse Nathalie Koning van tabakspeciaalzaak Scheveningen in Den Haag. In die speciaalzaak werd de winnende kraskalender ergens eind vorig jaar verkocht.

De winnaar is nog niet langs geweest om het verhaal over het gewonnen prijzengeld te delen. "Of hij of zij heeft niets gezegd", zegt Nathalie. "Ik zou dat wel heel leuk vinden als ik het winnende lot echt in mijn handen heb gehad", zegt ze tegen Omroep West.

Begeleiding bij hoofdprijs

De Nederlandse Loterij, waar de decemberkraskalender van Krasloten onder valt, heeft de Hagenaar wel persoonlijk gesproken. "We zijn blij dat de winnaar van deze prijs zich alsnog bij ons heeft gemeld", zegt prijswinnaarbegeleider Bjorn Rosner.

"We voorzien hem of haar van advies en begeleiding om goed met deze plotselinge nieuwe rijkdom om te gaan."

De identiteit van winnaars van grote geldprijzen wordt door de Nederlandse Loterij nooit bekendgemaakt. Waarom de gelukkige Hagenaar zo lang heeft gewacht met innen van de prijs, is niet bekend.

Op een strand in Italië is een jongen van 17 omgekomen toen hij in een kuil werd bedolven onder het zand. Riccardo Boni uit Rome stierf door verstikking.

Het ongeluk gebeurde gistermiddag op het strand bij Montalto di Castro, zo'n 100 kilometer boven Rome. De jongen verbleef daar met zijn gezin op een camping.

De familie was op het strand neergestreken, waarna de tiener met twee broertjes een eindje verderop een gat was gaan graven. De jongens van 8 en 5 gingen op een gegeven moment terug naar hun ouders. Riccardo bleef in de kuil van zo'n 1,5 meter achter en is vermoedelijk een tunnel gaan graven. Toen de wanden instortten, kon hij geen kant op, schrijven Italiaanse media.

Pas na 40 minuten gevonden

Nadat zijn ouders zijn afwezigheid hadden opgemerkt, begonnen ze hem te zoeken. Uiteindelijk wees de 5-jarige de plek van de kuil aan, die op dat moment niet goed zichtbaar meer was. De vader heeft met hulp van strandgangers de kuil opgegraven. Daar vond hij het levenloze lichaam van zijn zoon.

De zoektocht had ruim 40 minuten geduurd. De hulpdiensten hebben nog geprobeerd de jongen te reanimeren, maar dat was tevergeefs.

De burgemeester van de plaats zegt dat de tragedie haar en de gemeenschap hebben geschokt. "Het is ondenkbaar dat een jongeman op deze manier om het leven kan komen." Ook kan ze zich "niet voorstellen dat hij daar beneden stierf als een muis in een val".

De Italiaanse politie en het Openbaar Ministerie onderzoeken het overlijden van de jongen.

Demissionair minister Wiersma wil af van de kritische depositiewaarde (KDW), die wettelijk voorschrijft hoeveel stikstof een natuurgebied aan kan zonder dat de natuur er verslechtert. In een wetsvoorstel schrijft ze dat ze de kritische waarde uit de wet wil schrappen. In plaats daarvan moet er een norm voor de stikstofneerslag komen.

Nu staat in de wet dat de overheid moet zorgen dat de neerslag van stikstof onder de waarde komt die de natuur aankan. Die waarde is recent aangescherpt, waardoor het probleem nog ingewikkelder werd.

Wiersma wil af van dit "bewegende doel", waardoor ze volgens haar opeens voor een grotere opgave komt te staan. Haar voorganger op dit dossier, minister Van der Wal, was daar ook voor, maar kwam tot de conclusie dat er geen alternatief was dat aan de Europese regels voor natuur voldoet.

'Houdbaar alternatief'

Wiersma denkt dat het wel kan. "De juridische check is gedaan, dit is een houdbaar alternatief." De wetswijziging moet samengaan met een pakket aan maatregelen om stikstof te verminderen als aanvulling op al aangekondigd beleid. Die moeten wat haar betreft optellen tot de stikstofreductiedoelen.

Boeren willen al lange tijd van de KDW af, omdat zij naar eigen zeggen wel kunnen sturen op de uitstoot van stikstof, maar niet op waar het neerkomt.

Wiersma wil aan die wens tegemoetkomen door het stikstofbeleid te baseren op emissienormen. "En dan mogen boeren zelf bepalen op welke wijze ze daaraan willen voldoen." Dat kan bijvoorbeeld door technologische installaties in de stal of door het voer aan te passen, als het aan de minister ligt.

Voorlopig verandert er niets

Het plan gaat nu eerst in internetconsultatie. Dat betekent dat iedereen er nog op kan reageren. Daarna gaat het, met eventuele wijzigingen, naar Tweede en Eerste Kamer.

Wiersma zegt dat de boeren voorlopig nog niets zullen merken van de wetswijziging. Pas als er een norm voor de langere termijn komt, die niet tussentijds wordt aangepast, zullen ze er volgens haar iets van merken. "Maar vandaag gaat het om het schrappen van de kritische depositiewaarde uit de wet."

Wiersma komt op Prinsjesdag met verdere stikstofplannen. Het pakket dat ze in april presenteerde, is volgens een meerderheid van de Tweede Kamer, het bedrijfsleven en mede-overheden te weinig om Nederland van het stikstofslot te halen.

Mensen die door rekenfouten bij uitkeringsinstantie UWV een te hoge arbeidsongeschiktheidsuitkering kregen, hoeven dat geld niet terug te betalen. Dat heeft demissionair minister Van Hijum van Sociale zaken beloofd in een brief aan de Tweede Kamer.

Op dit moment worden 43.000 uitkeringen onderzocht waarbij de bedragen zowel te hoog als te laag kunnen zijn. Het gaat vooral om WIA-uitkeringen.

Van Hijum had al aangegeven zeer terughoudend te willen zijn met het terugvorderen van geld. Dat zou alleen gebeuren in uitzonderlijke gevallen, bijvoorbeeld als iemand echt wist dat die te veel kreeg. In navolging van een motie in de Tweede Kamer is nu besloten niets terug te gaan vorderen.

Het UWV maakte van 2020 tot en met 2024 fouten in de berekening van hoeveel iemand per dag gemiddeld verdiende voordat diegene arbeidsongeschikt werd. Op basis van dat dagloon wordt de hoogte van een uitkering bepaald.

Tekorten wel terug

Mensen die te weinig uitkering kregen, gaan dat misgelopen geld alsnog krijgen. Daarvoor heeft de overheid 66 miljoen euro vrijgemaakt en voor het opnieuw controleren van al die uitkeringen en de situatie herstellen nog eens 53 miljoen. Minister Van Hijum verwacht dat de hele operatie pas in 2027 is afgerond.

Het alsnog krijgen van het geld kan voor mensen ook nadelige gevolgen hebben. Ze krijgen daardoor in één keer veel extra geld en dus een hoger jaarinkomen. Daardoor hebben ze mogelijk minder recht op toeslagen of moeten ze meer belasting betalen.

Daarom kijkt de overheid nog naar hoe dat kan worden voorkomen. Een van de opties is dat de terugbetaling niet wordt meegerekend bij het inkomen.

Nederland gaat in Brussel opnieuw pleiten voor een uitzondering op de regels om mest uit te rijden. Demissionair minister Wiersma van Landbouw stuurt vanmiddag een brief aan verantwoordelijk Eurocommissaris Jessika Roswall (Milieu).

Nederland had altijd een uitzondering op de zogenoemde derogatieregels, maar raakt die in 2026 kwijt. Dat betekent dat boeren de mest van hun koeien niet meer kwijt kunnen op hun eigen land en op zoek moeten naar andere oplossingen, wat tot financiële problemen leidt.

Behalve op deze problemen wijst Wiersma in haar brief op de goede waterkwaliteit bij bedrijven die hun mest de laatste jaren op het eigen terrein uitreden. Om dat te mogen doen, moesten zij een minimale hoeveelheid gras telen. Dat is beter voor de waterkwaliteit dan akkerbouw, zei Wiersma na de ministerraad.

Dat boeren bovendien minder kunstmest gebruiken als ze meer dierlijke mest op hun land mogen uitrijden, is voor de minister nog een argument waarmee ze de Eurocommissaris voor Milieu hoopt te overtuigen. "Daarmee besparen we ook weer import van duur Russisch gas en sluiten we de kringloop."

Niet voor uitzonderingen

Roswall zei dit voorjaar bij een werkbezoek aan Nederland dat de waterkwaliteit in Nederland aantoonbaar verbeterd moet zijn. Ze zei verder dat ze sowieso niet voor uitzonderingen op de Europese regels is, omdat er dan geen sprake meer is van een gelijk speelveld.

Wiersma is desalniettemin hoopvol over haar aanvraag: "Ik zie dat in Brussel een andere wind waait, een commissie die een andere visie op landbouw heeft. Ik kan me vanuit bestuurlijke verantwoordelijkheid niet voorstellen dat de Commissie die verantwoordelijkheid niet voelt."

Diplomaat Marc Kuipers wordt de nieuwe Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Hij volgt op 1 januari Pieter-Jaap Aalbersberg op, die de functie ruim zes jaar heeft vervuld. Zo was Aalbersberg onlangs nog nauw betrokken bij de veiligheidsoperatie rond de NAVO-top in Den Haag.

Kuipers is sinds 2021 consul-generaal in de Japanse stad Osaka. Daarvoor was hij inspecteur-generaal bij de Inspectie SZW, wat nu de Nederlandse Arbeidsinspectie is. Ook was hij plaatsvervangend directeur-generaal bij de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst en directeur Dienst Justis, de screeningsautoriteit bij het ministerie van Justitie.

Hybride dreiging

De ministerraad heeft vandaag ingestemd met zijn voordracht door demissionair minister Uitermark van Binnenlandse Zaken. "In deze tijd van hybride dreiging is samenwerking essentieel: tussen overheid, professionals en samenleving, nationaal en internationaal. Daar wil ik mij vol overtuiging voor inzetten", zegt Kuipers.

De NCTV zet zich voor Nederland in op het gebied van contraterrorisme, cyberveiligheid en statelijke dreigingen. Ook het beveiligen van objecten, personen, nationale evenementen en de burgerluchtvaart hoort bij het takenpakket van de NCTV.

De huidige NCTV Aalbersberg legt in september zijn functie neer. Plaatsvervangend NCTV Wieke Vink neemt zijn taken over tot het einde van het jaar. Aalbersberg, de voormalige Amsterdamse politiechef, was in 2019 de opvolger van Dick Schoof, de huidige demissionair premier.

Het komende kabinet moet 7 miljard euro per jaar gaan bezuinigen of dat bedrag met extra belastingen ophalen. Want vooral door oplopende kosten van de vergrijzing is het huishoudboekje van de staat op de lange termijn niet houdbaar, stellen topambtenaren en experts die samen in de Studiegroep Begrotingsruimte zitten.

Het volgende kabinet moet al meteen aan de bak. Het tekort loopt op tot jaarlijks 7 miljard vanaf 2030 en daar moeten nu al oplossingen voor worden gevonden. En dat bedrag wordt ongetwijfeld hoger, want de studiegroep heeft nog niet het kostenplaatje meegenomen van de nieuwe NAVO-norm voor extra defensie-uitgaven.

"De grootste opgave is het opvangen van de vergrijzing", zegt Bas van den Dungen die voorzitter is van de studiegroep. Doordat we met zijn allen steeds ouder worden, wordt bijvoorbeeld de zorg steeds duurder en moeilijker betaalbaar voor de overheid.

Verkiezingen op komst

Dit advies is op het eerste gezicht een tegenvaller voor de politieke partijen. Richting de komende verkiezingen kunnen ze minder beloven dan ze zouden willen. Er is immers geen financiële ruimte om extra dingen te doen; er moet juist geld gevonden worden.

Oproep minister Financiën: 'Laat verkiezingsprogramma doorrekenen'

Demissionair Heinen van Financiën zegt in reactie op het advies dat een volgend kabinet voor moeilijke keuzes komt te staan, maar dat die wel degelijk gemaakt moeten worden. "Want als je niets doet, schuif je de rekening door en zit de generatie na je met de gebakken peren."

Hij vindt dat partijen daar in aanloop naar de verkiezingen in oktober duidelijk over moeten zijn en dat ze hun programma moeten laten doorrekenen door het Centraal Planbureau. "Dan moet je wel een beetje met de billen bloot, maar het laat zien welke keuzes je maakt en dat is voor de kiezer belangrijk."

Toch zal het advies in Den Haag als relatieve meevaller worden gezien, want het advies richting de vorige verkiezingen was dat er maar liefst 17 miljard per jaar gevonden moest worden door bezuinigingen of extra belastingen.

De Studiegroep Begrotingsruimte ziet dat de economie verbeterd is sinds het vorige advies. Daardoor is de opgave voor een kabinet kleiner geworden. "En het huidige kabinet heeft wel degelijk wat gedaan", zegt Van den Dungen. Hij doelt dan niet op grote hervormingen, maar het hielp bijvoorbeeld dat het zich aan de begrotingsregels hield.

Nog veel meer kosten

Toch zullen de politici die nu verkiezingsprogramma's gaan schrijven het geen reden voor feest vinden, want voor de extra kosten voor defensie moet het volgende kabinet ook nog dekking vinden. Die kosten hangen af van hoe snel de defensie-uitgaven zullen groeien, maar dat gaat ook om miljarden.

Bovendien zijn er allerlei ambities op het gebied van klimaat en stikstof, maar voor de langere termijn zijn er nog geen concrete plannen. Als die plannen er wel zijn, hoort daar ook een kostenplaatje bij wat nu nog niet is meegenomen.

Omdat de kosten in Nederland door vergrijzing zo zullen oplopen, voldoet Nederland momenteel niet aan de Europese afspraken, ziet de groep van experts en topambtenaren. "Prioritering is daarom nodig: op korte termijn kan niet alles tegelijkertijd en op lange termijn zijn de overheidsfinanciën zonder bijsturing onhoudbaar."

'Hervormen' ofwel bezuinigen

De studiegroep vindt dat de politiek in 'vergrijzingsgevoelige uitgaven en inkomsten', zoals de zorg, moet hervormen. In Den Haag betekent dat doorgaans bezuinigen.

Politiek zal het in de campagne lastig zijn voor politici om te zeggen dat er bezuinigd moet worden op de zorg of de AOW. Dat vinden ze moeilijk te verkopen. Van den Dungen: "Als je het niet doet, kun je een aantal andere ambities niet waarmaken."

Door verschillende kettingbotsingen, werkzaamheden en vakantiegangers is het vanmiddag extra druk op de Nederlandse snelwegen. Rond 16.00 uur stond er bijna 600 kilometer aan file.

Op de A12 van Zevenaar naar Arnhem was flinke verkeershinder ontstaan door een kettingbotsing in beide rijrichtingen bij Duiven. De ANWB meldt dat er negen auto's betrokken waren bij de botsingen.

Een tijdlang waren beide rijstroken dicht. Inmiddels zijn ze allebei weer open. De berging van de voertuigen was lastig omdat de auto's in elkaar vastzaten, schrijft Rijkswaterstaat.

Noorden met vakantie

Ook op andere plekken in Nederland was het druk op de wegen. Rijkswaterstaat waarschuwde gisteren al voor extra drukte, omdat na het zuiden vandaag ook in de regio noord de schoolvakantie is begonnen.

Verder zijn er op verschillende plekken werkzaamheden. Daardoor was het extra druk bij Amsterdam, waar op de A10 wordt gewerkt. Ook een auto met pech veroorzaakte daar vertraging.

Ook elders in het land leidden ongelukken tot vertraging. De ANWB meldt dat op knooppunt Burgerveen een rijstrook richting de A4 is afgesloten vanwege een ongeluk. Ook in de Drechttunnel tussen Dordrecht en IJsselmonde en op de A1 bij Amersfoort was er vertraging door ongelukken.

Enkele tientallen strijders van de Koerdische militante beweging PKK hebben in het noorden van Irak in een ceremonie hun wapens ingeleverd en een deel in brand gestoken. Het gaat om een symbolische eerste stap in het ontwapeningsproces van de organisatie, na vier decennia van gewapende opstand tegen de Turkse staat.

Volgens een hooggeplaatste Turkse functionaris markeert de ceremonie in de stad Suleymaniyah een "onherroepelijk keerpunt" in het vredesproces met de PKK. Mogelijk maakt dat de weg vrij voor nieuwe vredesonderhandelingen met de Turkse regering. Het ontwapeningsproces moet in september zijn afgerond.

In mei besloot de PKK, die door onder meer de EU en de VS als terreurorganisatie wordt gezien, zichzelf op te heffen en de wapens neer te leggen. Dat gebeurde na een nieuw vredesinitiatief met Turkije. Volgens de PKK is een gewapende strijd tegen Turkije niet langer nodig, omdat via democratische wegen voor Koerdische rechten kan worden gestreden.

Boodschap van Öcalan

De PKK streed aanvankelijk voor een onafhankelijk Koerdistan, maar richtte zich later meer op meer rechten en autonomie voor de Koerdische bevolking. De afgelopen veertig jaar vielen bij de strijd tussen de PKK en het Turkse leger ruim 40.000 doden.

PKK-leider Abdullah Öcalan had in februari vanuit de gevangenis zijn achterban opgeroepen om de wapens neer te leggen. Deze week verscheen Öcalan in een eerste publieke video sinds zijn arrestatie in 1999. Daarin herhaalde hij de oproep van februari om de wapens neer te leggen, omdat volgens hem het hoofddoel van de Koerden was bereikt. Of Öcalan op vrije voeten zal komen, is de vraag.