Zeker zestien doden bij protestmars Kenia voor slachtoffers van politiegeweld
Zeker zestien mensen zijn volgens mensenrechtenorganisatie Amnesty omgekomen bij protesten in Kenia. Ook raakten meer dan 400 mensen gewond. Duizenden betogers gingen de straat op om de slachtoffers van politiegeweld een jaar geleden te herdenken.
In juni 2024 vielen zestig doden toen de politie hard ingreep bij een bestorming van het parlement. Dat was het hoogtepunt van een reeks demonstaties van veelal jonge Kenianen.
De betogers vreesden vooraf al dat ook vandaag de protesten zouden worden neergeslagen. Ze waren niet alleen bang voor de politie, maar ook voor gewapende bendes op brommers die met stokken en zwepen demonstranten uiteen proberen te drijven. Deze 'goons', zoals ze worden genoemd, zijn volgens de activisten een verlengstuk van de regering.
"We gaan de straat op, ook al zijn we bang," zei Shakira Wafula, een van de organisatoren van de mars vooraf telefonisch tegen de NOS. "We kunnen niets doen en lijden. Of lijden terwijl we vechten voor verandering."
Vorig jaar werd Wafula tijdens de demonstraties een van de gezichten van deze Gen Z.-demonstranten. Op sociale media ging een video rond waarin ze met opgeheven vuist met daarin een Keniaanse vlag tegenover de oproerpolitie stond. "Dit is het gezicht van moed", kopten media.
De demonstraties begonnen een jaar geleden met een protest tegen belastingverhogingen. Nu zijn ze uitgegroeid tot een breder verzet tegen corruptie en politiegeweld en eisen de betogers het aftreden van de president Ruto. Ook vandaag klinkt de leus 'Ruto must go'. "We hebben geen vertrouwen meer in onze leiders," zegt Wafula.
Het zit de betogers ook dwars dat er nog niemand is gestraft voor het geweld. "We willen gerechtigheid en de agenten die deze wreedheden hebben begaan moeten gestraft worden", aldus Wafula.
Ook willen de betogers aandacht voor de vele ontvoeringen van activisten. Het protest speelt zich sinds de grote demonstraties van vorig jaar vooral online af. "En ook dat is zeer gevaarlijk", zegt Wafula.
Mensenrechtenorganisatie Missing Voices registreerde afgelopen jaar 159 moorden en verdwijningen. De autoriteiten ontkennen betrokkenheid, maar onder de slachtoffers zijn Kenianen die zich kritisch over de regering hebben uitgelaten.
Koning Willem-Alexander en MáximaHet geweld van de Keniaanse overheid speelde eerder dit jaar nog een rol in de aanloop naar het staatsbezoek van koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Duizenden Kenianen protesteerden online tegen het staatsbezoek, omdat zij vonden dat het koningspaar daarmee het signaal gaf dat zij Ruto steunen.
Het ging toch door, mede vanwege de handelsbetrekkingen van Nederland met Kenia. Om de demonstranten tegemoet te komen werd een gesprek georganiseerd bij de Nederlandse ambassade in Nairobi. De boodschap was dat het bezoek juist een kans was om met Ruto en de Keniaanse jeugd te praten over wat er in het land gebeurt.
Wafula was een van de jongeren met wie het koningspaar om tafel ging. Zij heeft daarvan een bittere nasmaak. "Sinds ik met de Nederlandse koning en koningin heb gesproken is er niet veel veranderd. Ik heb het gevoel dat het een PR-stunt was om het bezoek toch door te laten gaan. Daarna heb ik ook persoonlijk onder vuur gelegen; andere activisten noemden me een verrader. Mijn reputatie is aangetast."
'Situatie alleen maar verslechterd'"Bovendien is de mensenrechtensituatie alleen maar verslechterd. Mensen zijn van dichtbij neergeschoten en doodgeslagen in hun cel." Ze doelt op een Keniaan die onlangs opgepakt werd omdat hij kritiek had op een politiebaas en vermoord werd in zijn cel. Drie agenten zijn daar gisteren voor aangeklaagd.
Op die moord volgde afgelopen week een protest tegen politiegeweld, waarbij de politie een 22-jarige man door het hoofd schoot. Hij is hersendood en wordt in leven gehouden door een beademingsmachine. Hij zou niet eens betrokken zijn geweest bij de demonstratie, maar een straatverkoper zijn.
Wafula roept Nederland op te heroverwegen of het zaken moet doen met Kenia. "Misschien kan een handelsboycot ervoor zorgen dat de leiders echt onder druk komen te staan en daarom beter leiderschap tonen."