Aggregator

230 opgepakte Napoli-supporters mogen binnenstad Eindhoven niet in

2 weeks ago

De voetbalsupporters die gisteren in Eindhoven zijn opgepakt uit angst voor een confrontatie rond de wedstrijd PSV - Napoli hebben een boete gekregen en mogen 24 uur lang niet in de binnenstad komen. Ook mogen ze vanavond niet naar de wedstrijd.

Gisteravond waren er grote groepen supporters op verschillende plekken in de stad aanwezig. Omdat de supporters "uitdagend gedrag" vertoonden, werden ze opgepakt, aldus de politie. Inmiddels zijn ze weer vrijgelaten.

De opgepakte groep is groter dan de politie eerder meldde: 230 Napoli-supporters en 4 PSV-supporters.

Vrees voor confrontatie

Op voorhand werd rekening gehouden met een mogelijke confrontatie. Daarom besloten de gemeente, politie en het Openbaar Ministerie vrijdag al om een veiligheidsrisicogebied in te stellen. Daardoor konden mensen in dat gebied preventief gefouilleerd worden.

De gemeente beoordeelde de Champions League-wedstrijd van vanavond als "risicowedstrijd van de hoogste categorie". Napoli had 1600 kaartjes ter beschikking gekregen voor de wedstrijd en de verwachting was dat er 300 "risicosupporters" op de wedstrijd zouden afkomen.

De supporters werden gisteravond met bussen naar het politiebureau gebracht:

'Nederland moet geweld tegen vrouwen veel serieuzer aanpakken'

2 weeks ago

Nederland voldoet nog altijd niet aan internationale afspraken om vrouwen tegen geweld te beschermen. Dat blijkt uit een nieuw rapport van een adviesorgaan van het Raad van Europa, de instantie die toeziet op mensenrechten, rechtsstaat en democratie in Europa.

Nederland heeft te weinig opvanghuizen voor vrouwen die slachtoffer zijn van geweld en toont te weinig daadkracht bij huiselijk geweld. Ook vindt de Raad dat er geen goede opvang is bij de politie na bijvoorbeeld een verkrachting.

Marieke Liem, hoogleraar Veiligheid en Interventies aan de Universiteit Leiden, zegt dat zij de zorgen al langer hoort, onder andere van nabestaanden van slachtoffers van huiselijk geweld."Het is nu wel in een ander daglicht geplaatst, omdat het nu Europa is die dit zegt, in plaats van Nederlanders onderling."

Het Europese rapport verschijnt na een zomer waarin meerdere vrouwen in Nederland op gewelddadige manier werden vermoord, zoals de 17-jarige Lisa uit Abcoude. Dat maakte veel los in de samenleving, met protestmarsen en het initiatief Wij eisen de nacht op.

'Weinig vooruitgang'

Al in 2020 waarschuwde Grevio, de onafhankelijke groep deskundigen binnen de Raad van Europa, dat Nederland de zaken niet goed op orde had. Sindsdien is er weinig vooruitgang geboekt.

Zo wordt bij Veilig Thuis, maar ook andere partijen in de strafrechtketen, huiselijk geweld nog te veel gezien als conflict tussen twee gelijke partners, wat volgens de onderzoekers onwenselijk is. Hierdoor wordt niet alleen de veiligheid van slachtoffers in gevaar gebracht, zegt Liem, maar ook die van kinderen.

Een ander probleem is dat Nederland een sterk versnipperde aanpak heeft tegen huiselijk geweld en geweld tegen vrouwen, waardoor het voor slachtoffers heel lastig is om te weten tot wie ze zich moeten wenden. "We horen uit de praktijk dat vrouwen heel vaak hun verhaal moeten doen, iedere keer maar voor een deel van het probleem."

Ook schrijft het rapport dat de data bij instanties niet op orde zijn. "Zo wordt bij politiedata, maar ook data bij het OM en de rechtspraak, vaak geregistreerd wie het slachtoffer is, maar vaak niet wie de dader is." Bovendien worden verdachte zelfdodingen of ongelukken onder vrouwen niet in kaart gebracht, zegt Liem. "Zeker niet wanneer er wel verdenkingen zijn van huiselijk geweld."

'Mannen de voornaamste dader'

De Raad roept Nederland met klem op tot veranderingen, met name om structurele financiering voor opvang te garanderen en geweld tegen vrouwen hoger op de agenda te zetten.

Volgens Grevio zijn er wel een paar stappen gezet. Zo is er een actieplan Stop Femicide! en geldt sinds 1 juli 2024 een nieuwe zedenwet, waarbij iemand vervolgd kan worden als die bewust negeert dat de ander geen seks wil. Ook heeft Nederland sinds 2022 een regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld, Mariëtte Hamer.

Maar dat is lang niet genoeg om geweld tegen vrouwen tegen te houden zegt Liem. "We moeten meer toe naar een gendergevoelige aanpak waarin wordt herkend dat vrouwen het voornaamste slachtoffer zijn, en mannen de voornaamste dader."

Daarbij kan worden gekeken naar andere Europese landen, die veel gender-sensitiever te werk gaan. "Bijvoorbeeld door een bewindspersoon aan te stellen voor genderproblemen en ook op gemeentelijk en lokaal niveau iemand te hebben die zich ermee bezighoudt."

NOS Stories maakte dit verhaal over onveiligheid op straat onder vrouwen:

Een goed voorbeeld van effectieve hulp voor vrouwen in Nederland is Stichting Filomenia in Rotterdam. Daar werken professionals nauw samen en staat het slachtoffer centraal totdat het probleem is opgelost en het weer veilig is. "Eigenlijk zou je zo'n aanpak op landelijk niveau willen", zegt Liem.

In Nederland wordt ongeveer eens in de acht dagen een vrouw gedood, vaak door haar partner of ex-partner. In veel gevallen gaat hieraan een langere periode van dwingende controle vooraf. Eind september werd de campagne 'Waar ben je?' uitgerold. De campagne richt zich op het herkennen van signalen van psychisch geweld, die vaak onzichtbaar zijn.

In september nam de Tweede Kamer een motie aan van GroenLinks-PvdA-Kamerlid Songül Mutluer, waarin zij de regering oproept meer maatregelen te nemen tegen femicide. Zij wil onder meer dat de 'rode vlaggen' van femicide, zoals stalking, een poging tot verwurging en psychisch geweld, sneller en harder worden bestraft. Ook moet de uitwisseling van informatie tussen instanties beter.

Het ministerie van Volksgezondheid en het ministerie van Justitie laten in een gezamenlijke verklaring weten dat de aanbevelingen uit het rapport "concrete aanknopingspunten bieden om kritisch te reflecteren op de Nederlandse aanpak." De officiële beleidsreactie aan de Raad volgt later.

Via WhatsApp geregeld: hoe Curaçao grip verloor op miljoenen aan belastingen

2 weeks ago

Het hoofd van de Curaçaose Belastingontvanger, Alfonso Trona, heeft jarenlang persoonlijk ingegrepen bij het innen van belastingen en betalingsregelingen. Dat verliep buiten alle interne controles.

Zijn werkwijze leidde volgens een controle tot voordeeltjes bij verschillende belastingplichtigen op het eiland, onder wie hoge ambtenaren en politici.

De rapporten waarin dit wordt vastgesteld werden al op 25 maart 2024 door minister van Financiën Javier Silvania naar het parlement gestuurd, maar bleven buiten de openbaarheid. Ze zijn in het bezit van de NOS.

Verzoek via WhatsApp

De rapporten beschrijven hoe Trona, het hoofd van de dienst die belastingen int, structureel zelf besliste wie wel of geen regeling kreeg. In tientallen dossiers werden achterstanden weggepoetst of via ruimhartige betalingstermijnen goedgekeurd.

In andere gevallen werden voorschotten uitgekeerd op nog niet vastgestelde aangiften of teruggaven, soms aan ambtenaren of (voormalige) politici, zonder schriftelijk verzoek of berekening. Volgens de controledienst Stichting Overheidsaccountants Bureau (SOAB) kwamen zulke verzoeken bij hem "telefonisch of via WhatsApp" binnen.

"De audit-rapporten geven duidelijk weer dat er sprake is van bevoordeling van bepaalde belastingplichtigen," schreef oud-minister Silvania in maart vorig jaar aan het parlement.

Trona verweerde zich met de stelling dat hij handelde naar zijn bevoegdheden. Maar juist op dat punt constateerde de overheidsaccountant dat de regels niet gevolgd en de ingrepen ook niet gedocumenteerd werden. Dat is volgens SOAB "in strijd met wet- en regelgeving".

"Maatwerk"

De controle en de ministeriële correspondentie tonen dat Trona de formele invorderingsregels negeerde en beslissingen bij zichzelf legde. Hij bepaalde persoonlijk welke bedrijven of personen betalingsregelingen kregen en op welke voorwaarden.

Onder zijn leiding werden controle-afdelingen buitenspel gezet: invorderaars kregen mondeling opdracht om beslagleggingen te stoppen of regelingen aan te passen, zonder schriftelijke instructie. Volgens het ministerie werkte dat verlammend binnen de dienst.

Trona verdedigde zijn optreden met het argument dat de wet hem ruimte biedt om in bijzondere gevallen maatwerk te bieden. De auditors erkennen dat er "een zekere discretionaire bevoegdheid" bestaat, maar voegen daaraan toe dat die "niet onbeperkt" is en dat elke afwijking schriftelijk moet worden gemotiveerd en gecontroleerd.

In interne overleggen verwees Trona bovendien naar een zogenoemd laatje: een interne map waarin gevoelige of "persoonlijke" regelingen zouden zijn vastgelegd, uitsluitend door hem persoonlijk te raadplegen. Medewerkers bevestigen dat sommige afspraken nooit digitaal werden geregistreerd, waardoor later niet meer te achterhalen was wie welk voordeel kreeg.

Voorbeeld: Florida Express

Eén van de dossiers in het bezit van de NOS betreft Florida Express NV, een bedrijf dat door de Douane was beboet voor onjuiste aangiften invoerrechten. De oorspronkelijke schuld bedroeg omgerekend 2,2 miljoen euro.

Nadat de Douane de boete had verlaagd, een besluit dat valt binnen de eigen bevoegdheid, sloot Trona persoonlijk een nieuwe overeenkomst met het bedrijf: betaling van 1425 euro per maand, zonder borgstelling of rente.

Volgens de overheidsaccountant is die regeling "oneigenlijk", omdat er geen draagkrachtanalyse of schriftelijke motivering in het dossier is opgenomen. Door de lage maandtermijn zou de schuld pas na ruim dertig jaar zijn voldaan.

De controles documenteren miljoenen aan regelingen, saneringen en voorschotten waarbij Trona direct betrokken was. Dat is waarschijnlijk slechts een fractie van de totale schade, want de overheidsaccountant onderzocht ongeveer honderd dossiers, vooral risicogevallen.

Schade

De steekproeven zijn niet representatief voor alle belastingvorderingen. Daardoor blijft onbekend hoeveel geld de Curaçaose schatkist werkelijk misliep, maar dat bedrag loopt volgens berekeningen van de NOS in de tientallen miljoenen.

Wat wel vaststaat: in geen van de onderzochte dossiers zijn motiveringen of berekeningen aangetroffen, waardoor de rechtmatigheid van vele betalingen niet meer te verifiëren is.

De Curaçaose Belastingdienst bestaat uit twee onderdelen: de Inspectie, die belastingen oplegt, en de Landsontvanger, die ze int. Juist bij die tweede dienst concentreerde de macht zich onder Trona.

Hoewel het parlement de stukken vorig jaar al ontving, bleef publieke bespreking uit. Silvania trad vorige week af als minister nadat een heftige woordenwisseling tussen hem en Trona via een geluidsopname was uitgelekt.

Hierin beschuldigen zij elkaar van corruptie. Op de opname is te horen hoe Trona zich verdedigt met "het laatje dat alleen hij kent". Dit wekt de suggestie dat de Landsontvanger documenten bezit die anderen in een slecht daglicht kunnen stellen.

De affaire legt bloot hoe de Curaçaose overheid het zicht kwijt is op miljoenen aan belastingen. Terwijl de regering intern spreekt van "schokkende bevindingen", bleef voor de buitenwereld onduidelijk wat zich afspeelde binnen het kantoor van de belastingontvanger en hoeveel geld Curaçao daardoor is misgelopen.

Met medewerking van Anneke Polak en Ruben Eg.

Reactie Alfonso Trona

"In het kader van het beginsel van hoor en wederhoor met betrekking tot de rapporten van de SOAB kan ik u meedelen dat mijn tegenargumentatie reeds bij hen bekend is. Zoals u weet ben ik als ambtenaar gebonden aan een geheimhoudingsplicht, waardoor het mij helaas niet is toegestaan om hierover in de openbaarheid te treden."

Geef geen volmacht af voor energiecontract, waarschuwt toezichthouder

2 weeks ago

Telefonische energieverkopers proberen de laatste tijd steeds vaker een volmacht te krijgen om energiecontracten af te sluiten voor consumenten en ondernemers. In de praktijk blijkt dat dit vaak gebeurt tegen voorwaarden die vooral voor de verkoper aantrekkelijk zijn.

Toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM) merkt uit klachten dat deze praktijken steeds vaker plaatsvinden. De ACM doet daarom een oproep om extra alert te zijn als iemand belt om een nieuw energiecontract te verkopen.

"Telefonische verkoop waarbij volmachten worden gebruikt, maakt het risico op misleiding nog groter", waarschuwt ACM-bestuurslid Manon Leijten. "We zien dat consumenten en ondernemers hierdoor vaak vastzitten aan contracten die zij niet bewust hebben gekozen."

Niet duidelijk

Volgens de ACM is er in de basis niets mis met een volmacht. Bijvoorbeeld als iemand zaken regelt voor een persoon die dat zelf niet meer kan, vanwege ziekte of afwezigheid. Maar de ACM benadrukt dat volmachten niet zijn bedoeld voor telemarketeers die voor een vergoeding energiecontracten verkopen.

Uit klachten blijkt dat verkopers niet altijd duidelijk zijn over wat het afgeven van een afgegeven volmacht precies inhoudt. Consumenten en bedrijven ontdekken volgens de ACM pas achteraf dat zij opeens vastzitten aan een andere energieleverancier, inclusief een hoge boete voor het opzeggen van het contract bij de oude leverancier.

Ook vragen verkopers vaak hoge boetes om de volmacht weer in te trekken of de overstap ongedaan te maken. Ook dat mag helemaal niet, zegt de ACM. Een volmacht mag namelijk op elk moment kosteloos worden ingetrokken.

Ongevraagde telefoontjes

Het is niet de eerste keer dat de ACM waarschuwt voor telefonische verkopers van energiecontracten. De ervaring leert dat energiecontracten die via de telefoon worden verkocht eigenlijk nooit het beste aanbod zijn voor consumenten en ondernemers, constateert de toezichthouder.

"Energiecontracten zijn ingewikkelde producten die je niet via een (ongevraagd) telefoongesprek af moet sluiten", zegt bestuurslid Leijten.

Er loopt bij de ACM al een onderzoek of bedrijven die telefonische energiecontracten verkopen zich wel aan nieuwe strenge regels houden. Uit onderzoek van de ACM blijkt dat een op de vier huishoudens het afgelopen jaar telefonisch benaderd is over een nieuw energiecontract.

Bijna de helft van de consumenten voelt zich onder druk gezet om toe te geven. De toezichthouder wil daarom het liefst een verbod op de praktijken. Dat is vooralsnog niet gebeurd.

21 jaar celstraf voor moordpoging op Slowaakse premier Fico

2 weeks ago

De man die vorig jaar de Slowaakse minister-president Fico neerschoot krijgt 21 jaar cel. De rechtbank veroordeelt hem voor poging tot moord en acht een terroristische aanslag bewezen.

De 72-jarige Juraj Cintula kan in hoger beroep tegen het vonnis. Het is nog niet bekend of hij dat gaat doen.

Cintula opende op 15 mei 2024 het vuur op de premier in de stad Handlová, een plaats 140 kilometer ten noordoosten van de hoofdstad Bratislava. Fico was op dat moment zijn aanhangers aan het begroetten. Hij werd geraakt in zijn buik, maar overleefde de moordpoging. Inmiddels is hij hersteld.

Cintula werd direct na de aanslag gearresteerd. Hij ontkende een terroristisch motief te hebben. In verhoren zei hij dat hij het vuur had geopend vanwege zijn onvrede over het overheidsbeleid. In zijn getuigenverklaring zei hij het oneens te zijn met het afschaffen van een speciaal ministerie tegen corruptie en met het stoppen van militaire hulp aan Oekraïne.

Fico werd in oktober van 2023 opnieuw premier. Mede vanwege zijn pro-Russische standpunten is de Slowaakse bevolking over hem verdeeld: zijn achterban draagt hem op handen, maar hij roept bij een ander deel van het land veel weerstand op.

Die weerstand komt ook door eerdere corruptieschandalen. In september van dit jaar werd er nog herhaaldelijk geprotesteerd tegen Fico's pro-Russische houding en andere beleidsmaatregelen.

Europese leiders benadrukken harmonie met Trump, maar wijzen afstaan Donbas af

2 weeks ago

Leiders van Europese landen scharen zich achter de uitspraak van president Trump dat Rusland en Oekraïne onmiddellijk moeten ophouden met vechten. Anders dan Trump vinden ze niet dat Oekraïne de grotendeels door Rusland bezette Donbas-regio moet opgeven.

In een gezamenlijke verklaring zeggen de leiders van onder meer het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland en de EU dat ze president Trumps punt steunen dat de huidige frontlinie het startpunt voor onderhandelingen moet zijn. Ze voegen er echter wel iets aan toe: "We blijven op het standpunt staan dat landgrenzen niet door geweld veranderd mogen worden".

Trump zei gisteren dat de oorlog in Oekraïne moet stoppen en dat hij de situatie in de Oekraïense Donbas-regio wil laten zoals hij is. Die regio is grotendeels door Rusland bezet.

"Laat het verdeeld blijven zoals het nu is, circa 78 procent is al bezet door Rusland. Laten we dat zo houden, en dan kunnen ze er later nog eens over onderhandelen", zei Trump tegen journalisten. "Laten we de frontlinie zo houden, naar huis gaan, stoppen met vechten en mensen doden."

Voldongen feit

Voor de Oekraïense president Zelensky is het opgeven van gebied juist altijd uitgesloten geweest. Hij is bang dat zodra Oekraïne hiermee instemt, Poetin het veroverde terrein nooit meer teruggeeft. Hij drong daarom eerder al aan op de terugtrekking van Russische troepen.

Correspondent Christiaan Paauwe ging begin dit jaar kijken bij een training van Oekraïne aan het front in de Donbas:

Volgens de Europese leiders heeft alleen Oekraïne laten zien dat het vrede wil. "We kunnen allemaal zien dat Poetin blijft kiezen voor geweld en vernietiging", schrijven ze.

Om Rusland tot onderhandelingen te dwingen, moet de druk op de Russische economie en de oorlogsindustrie worden opgevoerd, zeggen de leiders, "totdat Poetin bereid is om vrede te sluiten". Ze verwijzen daarbij naar plannen om de bevroren Russische tegoeden in westerse landen in te zetten om de Oekraïense economie en oorlogsindustrie draaiende te houden.

Meer hoog overleg

De leiders van de EU komen donderdag bijeen in Brussel. Daar komt onder meer de aanwending van Russische tegoeden voor steun aan Oekraïne aan de orde. Aansluitend is er vrijdag in Londen een top met andere landen die Oekraïne steunen, zoals het Verenigd Koninkrijk en Canada.

Tijdens een telefoongesprek tussen Poetin en Trump afgelopen donderdag, dat twee uur duurde, hadden zij afgesproken om binnenkort een top te houden in Boedapest. Bronnen van CNN melden dat die ontmoeting voorlopig is uitgesteld.

Het is onduidelijk waarom de top niet doorgaat. Gisteren voerden de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio, en zijn Russische ambtgenoot, Sergej Lavrov, nog voorbereidende gesprekken.

In deze video zoekt NOS op 3 uit waarom Poetin blijft doorvechten:

Weerspannige Sarkozy begonnen aan gevangenisstraf: 'Ik ben onschuldig'

2 weeks ago

Onder begeleiding van een grote politie-colonne dwars door Parijs is Nicolas Sarkozy naar de La Santé-gevangenis gebracht. De voormalige Franse president moet daar een gevangenisstraf van vijf jaar uitzitten.

Voor de stoet vertrok was Sarkozy hand in hand met zijn vrouw Carla Bruni zijn huis uit gelopen. Daar werd hij door een groep aanhangers aangemoedigd die "Nicolas, Nicolas" scandeerden en het Franse volkslied zongen.

Bekijk hier hoe Sarkozy naar de gevangenis werd gebracht:

In een bericht op X toonde Sarkozy zich van zijn meest opstandige kant: "Ik blijf dit juridische schandaal aanklagen, deze beproeving die ik al meer dan 10 jaar doormaak", schreef de oud-president, die zegt dat zijn gedachten uitgaan "naar de Fransen van alle rangen en standen en meningen".

"Ik wil hen met al mijn kracht vertellen dat het niet een voormalige president van de Republiek is die vanochtend wordt opgesloten, maar een onschuldige man."

Criminele organisatie

De veroordeling van Sarkozy is een hoofdstuk in de jarenlange juridische strijd over beschuldigingen dat zijn campagne in 2007 miljoenen aan contanten had aangenomen van de Libische leider Kadhafi. Die werd later afgezet en vermoord tijdens de opstanden van de Arabische Lente.

Sarkozy is schuldig bevonden aan deelname aan een criminele organisatie. De rechter sprak hem vrij van andere aanklachten, zoals corruptie, verduistering van overheidsgeld en illegale financiering van een verkiezingscampagne.

De oud-president heeft altijd volgehouden onschuldig te zijn en heeft aangekondigd in hoger beroep te gaan. "Een langdurig gerechtelijk onderzoek is gestart op basis van een document waarvan de valsheid inmiddels is vastgesteld", zegt hij in zijn bericht op X.

Truien en oordopjes

De La Santé-gevangenis is ook bekend omdat de Amsterdamse criminelen Willem Holleeder en Cor van Hout er zaten nadat ze in 1984 in Frankrijk waren gearresteerd voor de Heineken-ontvoering.

In de afdeling waar Sarkozy wordt ondergebracht, verbleven in het verleden de beruchte Venezolaanse terrorist Carlos de Jakhals en de Panamese dictator Manuel Noriega. Alle gevangenen hebben een aparte cel en worden om veiligheidsredenen gescheiden gehouden bij buitenactiviteiten.

De cellen zijn 9 tot 12 vierkante meter groot en hebben een eigen douche. Voor een vergoeding kan Sarkozy ook een televisie en een vaste telefoon krijgen.

Sarkozy's advocaat Jean-Michel Darrois vertelde aan de radiozender Franceinfo dat zijn cliënt spullen meeneemt om het gevangenisleven te doorstaan. "Hij heeft een paar tassen samengesteld waarin hij truien heeft gestopt, omdat het koud kan zijn in gevangenissen, en oordopjes, omdat er ook veel lawaai kan zijn", aldus de advocaat.

Beroepszaak

Dat Sarkozy zijn hoger beroep niet thuis mag afwachten, komt doordat de rechter heeft besloten dat de straf onmiddellijk moet worden uitgevoerd. Om de perceptie van straffeloosheid tegen te gaan, bepalen Franse rechters steeds vaker dat straffen onmiddellijk moeten ingaan, ongeacht een lopend hoger beroep.

Urenlang minder treinen in Randstad door tekort aan verkeersleiders

2 weeks ago

Op verschillende trajecten in de Randstad reden er vanochtend urenlang minder of zelfs geen treinen. ProRail kampt vandaag met een tekort aan verkeersleiders. De beperkingen waren rond 11.30 uur voorbij. Inmiddels zouden de treinen weer volgens de dienstregeling rijden.

Het gaat om trajecten die via Utrecht Centraal lopen. Er reden minder treinen van en naar Leiden, Den Haag en Rotterdam. Op het traject Utrecht - Spoorwegmuseum waren er geen treinen.

ProRail zegt tegen de NOS dat door de herfstvakantie en het uitvallen van een zieke collega vanochtend extra druk kwam te liggen op het rooster. Doordat een andere collega bereid was om te komen werken kon het probleem worden opgelost.

Coördineren

Verkeersleiders zijn essentieel voor het treinverkeer. Zij coördineren het verkeer en zorgen ervoor dat het veilig verloopt.

ProRail benadrukt het waarborgen van de veiligheid van passagiers. "We hebben besloten treinen uit de trajecten te halen om de werkdruk naar beneden te halen en om, voor het geval het zich voordoet, calamiteiten te kunnen beheersen", zegt een woordvoerder.

Aanhoudingen in Polen voor sabotageplannen

2 weeks ago

In Polen zijn de afgelopen dagen acht verdachten opgepakt die volgens de binnenlandse veiligheidsdienst in verschillende delen van het land sabotage wilden plegen.

Premier Tusk maakt de aanhoudingen bekend. Details gaf hij niet, maar minister Siemoniak van Binnenlandse Zaken zegt op X dat de verdachten militaire locaties en "kritieke infrastructuurelementen" hebben verkend. Ook zouden ze aan plannen voor aanslagen hebben gewerkt.

De arrestaties vonden plaats in een gezamenlijke actie van de binnenlandse veiligheidsdienst, de politie en justitie. De operatie is nog niet afgerond, zei Tusk.

Rusland

De Poolse autoriteiten zeiden niets over de achtergrond van de verdachten. Bij eerdere sabotageacties in West- en Centraal Europa werd al gauw naar Rusland gekeken.

Rusland probeert hiermee "ons gevoel van veiligheid te raken", zei militair analist Patrick Bolder vorig jaar. Hij werkt bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. De aanleiding was toen de doorsnijding van twee telecomkabels in de Oostzee.

In september pakte de Nederlandse politie twee 17-jarige jongens op in Den Haag die in Den Haag wifi-netwerken in kaart brachten. Vermoedelijk stond een van hen in contact met een hackersgroep die voor de Russische overheid werkte.

Privacywaakhond waarschuwt: vertrouw AI-chatbots niet als stemhulp

2 weeks ago

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) waarschuwt mensen om niet te vertrouwen op stemadvies van AI-chatbots. De privacywaakhond concludeert uit eigen onderzoek dat deze adviezen gekleurd en onbetrouwbaar zijn. Wie kunstmatige intelligentie vraagt welke partij het beste bij hen past, komt volgens AP opvallend vaak bij twee partijen uit: de PVV of GroenLinks-PvdA.

Voor het onderzoek werden vier bekende AI-chatbots vergeleken met het Kieskompas en StemWijzer. Aan de hand van deze stellingen werden profielen opgesteld van vijftien politieke partijen in de Tweede Kamer. Maar volgens de AP viel het gros van de partijen weg in de adviezen die aan chatbots werden gevraagd.

"Chatbots lijken slimme hulpjes, maar als stemhulp slaan ze stelselmatig de plank mis", zegt Monique Verdier, vicevoorzitter van de AP. "Hierdoor krijgen kiezers mogelijk zonder het te weten het advies om op een partij te stemmen die niet het beste bij hun voorkeuren past. Dat raakt direct een hoeksteen van de democratie."

Bij de proef werd de PVV in ruim 30 procent van de gevallen als eerste geadviseerd en GL-PvdA in bijna 25 procent van de gevallen. Ter vergelijking: het CDA werd met 1,3 procent amper aangeraden, evenals bijvoorbeeld de ChristenUnie met 0,3 procent.

'Stofzuigereffect'

De onderzoekers spreken van een 'stofzuigereffect'. Links-progressieve profielen kwamen met name bij GroenLinks-PvdA terecht en rechts-conservatieve bij de PVV. Middenpartijen werden nauwelijks aangeraden. "Dit is een sterke vertekening en polarisering van het Nederlandse politieke landschap", staat in het rapport.

"Het punt is dat dit eigenlijk de hoeksteen van de democratie raakt en de integriteit van vrije en eerlijke verkiezingen", zegt Verdier in een toelichting. "Omdat als jij ongeacht wat je invoert uitkomt bij twee partijen, dan denk je misschien: 'Ik moet op die partij gaan stemmen', terwijl die partij helemaal niet aansluit bij jouw voorkeur en bij de dingen die jij belangrijk vindt."

Chatbots die werken op basis van kunstmatige intelligentie worden door steeds meer mensen gebruikt. Het is echter onduidelijk hoeveel mensen deze middelen gebruiken voor stemadvies in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober.

Bedreiging democratie

Het lag voor de hand dat programma's als ChatGPT, Gemini en Grok geen representatieve stemadviezen zouden geven. Deze programma's genereren antwoorden op basis van grote hoeveelheden trainingsdata en bepaalde patronen. Onderliggende taalmodellen kunnen vooroordelen bevatten en daardoor een vertekend beeld geven, volgens AP.

AP roept daarom chatbots op om geen antwoord te geven als een gebruiker om stemadvies vraagt. "Dat kan geregeld worden", zegt Verdier. "Dat er dan gewoon een antwoord komt van: wij kunnen hier geen advies geven je wordt doorverwezen naar bijvoorbeeld Stemwijzer en Kieskompas."

Daarop handhaven kan AP niet, weet Verdier. "Wij houden toezicht op AI-ontwikkelingen en als we ons zorgen maken onderzoeken we dat. Zeker als het een bedreiging kan vormen voor onze democratie, zoals nu."

Belastingchaos op Curaçao, voordeeltjes buiten de boeken gehouden

2 weeks ago

Op Curaçao heeft de minister van Financiën gedreigd naar justitie te stappen met een onderzoek naar wanpraktijken bij de belastingdienst van het eiland. Hij deed dat kort voor zijn vertrek vorige week. Het onderzoek dat miljoenen euro's aan misgelopen belastingen blootlegt is uiterst gevoelig voor Curaçao, dat de begroting al jaren amper rond krijgt.

Het onderzoek gaat over de dienst die de belastingen int op Curaçao, de Landsontvanger. Het werd uitgevoerd door de organisatie die de overheid en overheidsdiensten op Curaçao controleert, de Stichting Overheidsaccountants Bureau (SOAB).

Uit verschillende rapporten blijkt dat inwoners en bedrijven van Curaçao die te laat zijn met belastingbetalingen niet tot nauwelijks aanmaningen krijgen toegestuurd. Daarnaast krijgen diverse bedrijven, ambtenaren en politici op voorhand al teruggaven toegekend.

De afspraken worden rechtstreeks gemaakt met het hoofd van de Landsontvanger, via telefoon of WhatsApp. Ze blijven vervolgens buiten de boeken, waardoor ze ook niet gecontroleerd kunnen worden.

Uit de onderzoeken komt op zijn minst een wantoestand bij de dienst naar voren. Maar het roept vooral vragen op over mogelijke bevoordeling die loopt tot in hoge ambtelijke en politieke kringen.

Parlement

De rapporten over de Landsontvanger liggen al lange tijd bij het parlement op Curaçao. Daar zijn ze vooralsnog zonder politieke gevolgen gebleven. Ook zijn de stukken buiten de deuren van het parlement onbekend. Parlementariërs die de NOS heeft gesproken ontwijken een antwoord op de vraag waarom.

De NOS heeft de onderzoeken van toezichthouder SOAB in handen, en daarnaast ook een brandbrief die oud-minister Silvania van Financiën dreigde naar het Openbaar Ministerie op Curaçao te sturen. Korte tijd later, dat was dus vorige week, ruimde Silvania het veld.

Buiten de boeken

In de onderzoeken komt steeds één hoofdverantwoordelijke terug: Alfonso Trona, het hoofd van de Landsontvanger. Hij blijkt veel belastingvoorschotten aan "zowel ambtenaren als niet-ambtenaren, waaronder topambtenaren en (voormalige) politieke ambtsdragers" persoonlijk goed te keuren.

Hij kent zelfs voorschotten toe nog voor een belastingaangifte is ingediend. Alle afspraken worden in een "apart bestand geregistreerd". Hierdoor kan niemand controleren of de betalingsafspraken wel correct zijn, waarschuwde de controledienst SOAB al in 2022.

Naast deze praktijken blijven op Curaçao veel belastingaanslagen onbetaald, omdat niet duidelijk is of wanbetalers ooit een herinnering of aanmaning krijgen. Uit een steekproef van de controledienst onder risicovolle wanbetalers in 2022 blijkt dat iets minder dan de helft met een betalingsachterstand daadwerkelijk een aanmaning heeft gekregen. Van maar een klein deel van die groep is duidelijk dat de aanmaning ook echt is verstuurd.

Kantoorbrand

In een reactie tegenover de onderzoekers erkent Trona de problemen bij de dienst. Als reden wijst hij vooral naar een brand in het oude kantoor van de Landsontvanger en tal van verhuizingen. Volgens hem zijn daardoor zoveel dossiers zoekgeraakt dat "er momenteel geen sprake is van een deugdelijke administratie".

Oud-minister Silvania zegt dat Trona de problemen nog altijd niet aanpakt. Hij zou de ministerraad in 2023 al hebben gevraagd hem te ontslaan. Dit leidde voorlopig alleen tot het instellen van een "ondersteuningsteam" bij de dienst.

Financiële gevolgen

De financiële gevolgen van het falende belastingbeheer zijn groot. Het College financieel toezicht (Cft) stelde eerder al dat de gebrekkige inning op Curaçao al jaren tot tekorten leidt op de begroting. Dit belemmert ook de afbouw van de overheidsschuld.

De toezichthouder dringt sinds 2020 al aan op hervorming en modernisering van de dienst. Zolang de inning niet betrouwbaar functioneert, blijft het eiland kwetsbaar voor nieuwe begrotingstekorten en geldproblemen.

Met medewerking van redacteuren Anneke Polak en Ruben Eg.

Reactie Alfonso Trona

"In het kader van het beginsel van hoor en wederhoor met betrekking tot de rapporten van de SOAB kan ik u meedelen dat mijn tegenargumentatie reeds bij hen bekend is. Zoals u weet ben ik als ambtenaar gebonden aan een geheimhoudingsplicht, waardoor het mij helaas niet is toegestaan om hierover in de openbaarheid te treden."

Wekdienst 21/10: Vijfde editie van het Grote Zorgdebat • Franse oud-president Sarkozy moet naar de gevangenis

2 weeks ago

Goedemorgen! De vijfde editie van het Grote Zorgdebat vindt plaats in Utrecht en de Franse oud-president Sarkozy moet zich melden bij de gevangenis.

Eerst het weer: Vandaag trekken buien over het land en er staat een matige wind boven land tot krachtige wind aan zee. Het kwik stijgt naar 15 of 16 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

In het centrum van Eindhoven zijn gisteravond zo'n 180 supporters van de Italiaanse voetbalclub Napoli aangehouden. De politie zegt dat er aanwijzingen waren dat er een confrontatie stond gepland tussen aanhangers van Napoli en van PSV. De twee clubs staan vanavond tegenover elkaar in de Champions League.

De supporters waren eerder aangesproken op hun gedrag, maar toen de situatie niet veranderde werden ze door de politie gearresteerd. De Napoli-fans zijn naar het bureau gebracht voor verhoor en komen volgens de politie in de ochtend weer vrij.

Op een andere plek in de stad zijn vier supporters van PSV aangehouden omdat ook "hun gedrag aanleiding gaf tot ongeregeldheden".

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Door een 2-0 overwinning op IFK Göteborg is Mjällby gisteravond, onder toeziend oog van ruim 1500 meegereisde fans, voor het eerst landskampioen geworden. Naaste achtervolger Hammarby IF vormt drie wedstrijden voor het slot geen bedreiging meer.

Een voetbalclub met een minibudget uit een vissersdorp van zo'n 1500 inwoners die de topclubs ver achter zich laat. Het seizoen van de Zweedse voetbalclub Mjällby AIF wordt met recht omschreven als een voetbalsprookje.

Fijne dag!

Dode en zwaargewonden bij noodweer ten noorden van Parijs

2 weeks ago

Bij een hevige storm in Val-d'Oise ten noorden van Parijs is een persoon om het leven gekomen, meldt de bestuurder van het departement. Negen mensen raakten gewond, van wie er vier in kritieke toestand verkeren.

Volgens de autoriteiten ontstonden er gisteren aan het begin van de avond plotseling zeer zware en gevaarlijke windstoten in ongeveer tien gemeenten. Hij spreekt van "een soort minitornado". Een ooggetuige zegt tegen de krant Le Parisien dat ze rond 18.00 uur uit het raam keek en zag dat er stoelen door de lucht vlogen.

Op beelden is te zien dat huizen, wegen, auto's en bomen beschadigd zijn. In de plaats Ermont waaiden drie hijskranen om.

Tachtig brandweermensen en vijftig politieagenten werden ingezet. Ook waren twintig mensen van de medische hulpdiensten op de been. Een lokale sporthal is ingericht als opvanglocatie voor mensen die hun huizen moesten verlaten.

Franse oud-president Sarkozy begint aan celstraf met boek over ontsnapping

2 weeks ago

De Franse oud-president Nicolas Sarkozy moet zich vanochtend om 09.30 uur melden bij de gevangenis in de Parijse wijk Montparnasse. Hij werd vorige maand tot vijf jaar cel veroordeeld in een zaak die draait om miljoenen aan steekpenningen vanuit Libië.

De 70-jarige Sarkozy is het eerste voormalige Franse staatshoofd in vele decennia dat de cel in moet. Kort na de Tweede Wereldoorlog werd de Franse leider Philippe Petain vastgezet voor zijn collaboratie met de nazi's.

Sarkozy werd schuldig bevonden aan deelname aan een criminele organisatie. Daarvoor kreeg hij naast de celstraf ook een boete opgelegd van 100.000 euro. Ook mag hij zich vijf jaar niet verkiesbaar stellen.

De rechter sprak hem vrij van een aantal andere aanklachten, waaronder corruptie en verduistering van overheidsgeld. De aanklagers hadden zeven jaar cel geëist.

Sarkozy heeft altijd volgehouden onschuldig te zijn en kondigde al snel hoger beroep aan. Dat mag hij vooralsnog niet in vrijheid afwachten. Zijn advocaten willen vandaag wel al een verzoek indienen voor voorlopige vrijlating. Zoiets kan pas als de veroordeelde gevangen zit. De rechter moet zo'n verzoek dan binnen twee maanden behandelen.

Privédouche

De Franse oud-president zit de komende tijd vast op een aparte afdeling van de La Santé-gevangenis. De cellen zijn negen tot twaalf vierkante meter groot en hebben sinds een recente renovatie allemaal een privédouche. Sarkozy heeft verder onder meer de beschikking over een vaste telefoon en een tv-toestel, tegen betaling van 14 euro per maand.

In de in 1867 geopende La Santé-gevangenis zaten eerder prominenten als Alfred Dreyfus, bekend van de Dreyfusaffaire, en de Venezolaanse terrorist Carlos de Jakhals. Het cellencomplex is de afgelopen jaren volledig gerenoveerd.

In aanloop naar vandaag gaf Sarkozy een aantal interviews in Franse media. Daarin zei hij onder meer "met opgeheven hoofd door de gevangenispoort te gaan". De oud-president mag naast kleding tien familiefoto's meenemen, evenals een aantal boeken.

De graaf van Monte Cristo

Tegen de krant Le Figaro vertelde Sarkozy te hebben gekozen voor een boek over het leven van Jezus Christus en De graaf van Monte Cristo. In dat werk van Alexandre Dumas ontsnapt de hoofdpersoon uit de gevangenis na daar jarenlang onterecht te hebben vastgezeten. Na zijn vlucht vindt hij een schat en neemt hij wraak op de mensen die hem dat leed hebben berokkend.

Sarkozy werd twee keer eerder veroordeeld, onder meer in 2021. De rechter achtte toen bewezen dat hij zijn herverkiezingscampagne van 2012 illegaal had gefinancierd. Hij moest een jaar een enkelband dragen.

Eind vorig jaar werd hij schuldig bevonden aan omkoping en beïnvloeding. Hij had in 2014 een ambtenaar een baan in Monaco beloofd als die hem informatie zou doorspelen. Hij werd veroordeeld tot drie jaar cel, waarvan twee voorwaardelijk, maar mocht die straf thuis uitzitten. Na drie maanden met een enkelband mocht die weer af, onder meer vanwege zijn leeftijd.