Basispakket in de zorg staat ineens centraal in campagne
Niet asiel, niet de woningmarkt, maar de kosten van de zorg zijn ineens een belangrijk discussiepunt in de verkiezingscampagne. Hoe gaan partijen om met die alsmaar stijgende kosten? Als er niets gebeurt, dan is een gezin in 2040 de helft van zijn inkomen kwijt aan zorgkosten.
Gisteravond, tijdens het RTL-debat, beschuldigde GroenLinks-PvdA-leider Timmermans zijn collega Jetten van D66 van 'jokken' over zijn plannen met het basispakket, de lijst met behandelingen en medicijnen die vergoed worden uit de basisverzekering.
Dit gebeurde gisteren bij het RTL-debat:
Jetten zei dat ook nieuwe behandelingen of medicijnen toegevoegd kunnen worden aan dat basispakket. Maar Timmermans wees erop dat D66, net als VVD, ChristenUnie, SGP, Volt en JA21 heeft gekozen voor het 'bevriezen' van het basispakket. Daardoor komen er niet meer, zoals nu, automatisch dure behandelingen bij. Ook het CDA boekt een bezuiniging in op het basispakket.
Dat bevriezen levert een forse besparing op, die over een aantal jaren op kan lopen tot meer dan zeven miljard euro, stelt het Centraal Planbureau (CPB). Maar patiëntenorganisaties waarschuwden gisteren in brandbrief voor de situatie dat alleen de rijksten nog in aanmerking komen voor nieuwe behandelingen tegen reuma of kanker.
Wat is het basispakket?Iedereen in Nederland is verplicht verzekerd tegen ziektekosten. Behandelingen van de huisarts en de specialist in het ziekenhuis, maar ook medicijnen, revalidatie en bepaalde hulpmiddelen vallen onder het basispakket, dat voor iedereen en bij elke verzekeraar hetzelfde is. Naast het basispakket kunnen mensen ook nog kiezen voor aanvullende verzekeringen voor bijvoorbeeld de tandarts, maar dan gaat wel de premie omhoog.
De kosten van het basispakket stijgen al jaren fors. In 2014 werd er ongeveer 40 miljard euro uitgegeven aan zorg uit het basispakket, tien jaar later was dat meer dan 62 miljard. In dit dataverhaal lees je meer over de stijgende zorgkosten.
Een dag na zijn aanvaring met Timmermans wil Jetten graag vertellen hoe hij de term 'bevriezen' uitlegt. D66 wil niet het pakket bevriezen, maar wel de totale kosten, zegt hij. Nieuwe, innovatieve behandelingen kunnen wel toegevoegd worden, maar dan moet er elders bezuinigd worden.
Het Zorginstituut, dat een belangrijke stem heeft in de samenstelling van het pakket, moet van Jetten kritisch gaan kijken naar niet-effectieve behandelingen die geschrapt kunnen worden. Als voorbeeld noemt hij het inbrengen van buisjes in de oren van kinderen die vaak oorontsteking hebben en operaties aan de tongriem.
"Ik geloof er echt in dat de zorg af en toe slimmer en goedkoper kan, juist ook om ruimte te creëren voor betere zorg en nieuwe medicijnen en behandelingen", zegt Jetten. "Ook bij ons gaat er de komende jaren negen miljard euro meer naar de zorg. Bij andere partijen nog veel meer. Maar wij willen ook geld overhouden voor andere zaken, zoals kleinere klassen en het klimaat."
'Zonder ingrijpen onbetaalbaar'Door het debat van gisteren zit vooral D66 in de verdediging, maar zoals gezegd kiezen ook andere partijen ervoor iets te doen aan het automatisme dat nieuwe, dure medicijnen worden toegevoegd aan het basispakket.
"Zonder ingrijpen wordt de zorg onbetaalbaar", zegt JA21. "De zorg is de enige grote uitgavenpost waarin technologische vooruitgang automatisch wordt doorberekend, waardoor de kosten veel sneller stijgen dan bij alle andere overheidsuitgaven", laat de ChristenUnie weten.
Toch wil geen enkele partij dat een nieuwe, succesvolle kankerbehandeling alleen bereikbaar is voor mensen die het zelf kunnen betalen. In de praktijk zullen er dus wel degelijk zaken worden toegevoegd aan het basispakket. De vraag is dan wel of de verwachte bezuiniging daadwerkelijk gehaald gaat worden. Dat is ook de kritiek van sommige zorgeconomen.
GroenLinks-PvdA en SP willen helemaal niet besparen op het basispakket. Die partijen gaan dan ook uit van een verdere forse stijging van de zorgkosten. Tegelijkertijd willen ze alle medisch specialisten in loondienst, wat weer geld zou moeten opleveren.
Meer weten over de zorgkosten en het Nederlandse zorgstelsel? Check dan ons dataverhaal: