NOS Nieuws - Algemeen

De voormalig FBI-directeur James Comey wordt verdacht van het oproepen tot het plegen van een aanslag op president Donald Trump. Hij zou dat hebben gedaan door een foto van schelpen op Instagram te plaatsen.

Met de schelpen maakte hij de cijfers 8647. 86 heeft in de Verenigde Staten de betekenis om iets weg te doen, of weg te sturen, bijvoorbeeld als iemand wegens dronkenschap uit een bar wordt gezet. 47 zou staan voor Trump, omdat hij de 47e president is. Aanhangers van Trump interpreteerden het als een oproep om hem af te zetten met geweld.

"Coole schelpenformatie tijdens mijn strandwandeling", schreef Comey bij de foto, die hij inmiddels van zijn sociale media heeft verwijderd.

De foto die Comey plaatste:

Volgens minister van Binnenlandse Veiligheid Noem heeft Comey opgeroepen tot het vermoorden van Trump. "Het ministerie en de Secret Service onderzoeken deze dreiging en zullen adequaat reageren." De Secret Service is verantwoordelijk voor de beveiliging van de president.

De Secret Service zegt op de hoogte te zijn van het bericht van Comey. "We nemen dit soort retoriek zeer serieus", zegt een woordvoerder. De huidige directeur van de FBI, Kash Patel, zegt klaar te staan om de Secret Service te ondersteunen.

Comey schrijft nu op Instagram dat hij het niet zo bedoeld heeft. "Ik nam aan dat de schelpen stonden voor een politieke boodschap. Ik realiseerde me niet dat sommige mensen deze getallen associëren met geweld. Ik ben tegen elke vorm van geweld, dus heb ik de post verwijderd."

Comey eerder ontslagen door Trump

Comey was in de eerste termijn van Trump de baas van de FBI, maar werd in mei 2017 ontslagen. Comey had toen de leiding over een onderzoek naar mogelijke Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

De Amerikaanse speciaal aanklager Mueller concludeerde in 2019 in een onderzoek dat er inderdaad sprake was van Russische inmenging, maar dat er geen bewijs voor samenzwering tussen Trump en de Russen.

De Universiteit Utrecht (UU) wil stoppen met een project waarbij de Israëlische regering betrokken is. Ook wil de UU voorlopig geen nieuwe samenwerkingen aangaan met Israëlische organisaties. Dat meldt de universiteit in een verklaring. Bestaande samenwerkingen met overige Israëlische instellingen blijven.

De universiteit wil de lopende samenwerkingen niet verbreken "omdat de inhoud van deze projecten eerder geëvalueerd is", aldus de universiteit. Uitzondering is het project waarbij het ministerie van Gezondheid van Israël betrokken is. "Omdat hier de Israëlische regering direct bij betrokken is, wil de UU uit dit project stappen." De universiteit onderzoekt nog of dat mogelijk is.

Sinds een week wordt de binnenplaats van de universiteitsbibliotheek bezet door demonstranten, schrijft RTV Utrecht. Zij eisen dat de universiteit alle banden met Israël verbreekt.

Aanleiding

"We begrijpen dat onze studenten en collega's vol afschuw kijken naar de situatie in Israël, Gaza en de Westbank en zich daar grote zorgen over maken. Als college van bestuur en decanen delen we die afschuw en die zorgen", aldus Anton Pijpers, collegevoorzitter van de universiteit.

Hij voegt eraan toe: "De recente uitspraken en acties van de Israëlische regering over het bezetten van grote delen van Gaza, de daarbij behorende grootschalige verplaatsingen van bewoners en de voortdurende blokkades van voedsel en hulpmiddelen, zijn de aanleiding om het beleid rondom samenwerkingen aan te scherpen. Gezaghebbend wetenschappelijk onderzoek spreekt van genocidaal geweld, er is geen oog meer voor de wens van mensen in de regio om in vrede te leven, met respect voor hun waardigheid en rechten."

Toch gaat de universiteit niet in op de eis van de demonstranten om direct alle banden met Israëlische instellingen te verbreken.

Adviescommissie

Het college heeft samen met de decanen van de UU besloten om een adviescommissie in te stellen. Die gaat beoogde samenwerkingspartners beoordelen. Tot die tijd gaat de universiteit geen nieuwe overeenkomsten aan met Israëlische organisaties.

"We begrijpen dat dit besluit bij sommige collega's en studenten hard binnenkomt. We zetten ons in om studenten en medewerkers te steunen die direct of indirect door deze gebeurtenissen worden geraakt", aldus Pijpers.

Volgend jaar openen negen nieuwe islamitische basisscholen de deuren, meldt Trouw. Dat is het hoogste aantal tot nu toe in één jaar tijd, door een nieuwe scholenwet. In totaal komen er zeker veertien nieuwe basisscholen.

De scholen kregen goedkeuring van het ministerie van Onderwijs en krijgen vanaf 2026 geld om te starten. Het gaat om scholen in onder meer Arnhem, Gouda en Groningen.

Naast de islamitische scholen moeten er ook twee protestants-christelijke basisscholen en een openbare school komen. De overtuiging van de andere twee is niet bekend. Over vijf andere soorten nieuwe scholen valt deze zomer een besluit.

Het ministerie zegt tegen de NOS dat het aantal scholen dat volgend jaar de deuren opent nog kan wijzigen. Het aantal kan oplopen als er meer aanvragen worden goedgekeurd. Anderzijds kunnen scholen er alsnog voor kiezen om toch niet open te gaan.

Makkelijker

Islamitische scholen voor voortgezet onderwijs komen er mogelijk ook nog. In Amsterdam, Almere, Breda, Ede en Gouda wachten initiatieven nog op goedkeuring.

De nieuwe scholenwet maakt het nu makkelijker om scholen op te richten. Tegenwoordig kan dit door tweehonderd digitale steunbetuigingen van ouders met jonge kinderen uit die gemeente die het initiatief steunen.

Vroeger moest een bepaalde geloofsgroep, zoals moslims, nog een ingewikkelde procedure doorlopen als zij in een gemeente nog geen school hadden. Zo moest worden bewezen of het opzetten van de school haalbaar was.

Opmars

Islamitische scholen zijn al langer bezig aan een opmars. Uit een analyse van Trouw bleek dat afgelopen drie jaar een op de drie nieuwe basisscholen islamitisch was.

Uit datzelfde onderzoek bleek ook dat gemeenten vaker bezwaar maken tegen de komst van islamitische scholen dan tegen andere scholen.

Als alle goedgekeurde islamitische basisscholen volgend jaar de deuren openen, telt Nederland er in 2026 bijna honderd. Ter vergelijking: er zijn in Nederland zo'n 1800 protestants-christelijke basisscholen en ongeveer evenveel katholieke basisscholen.

Op 93-jarige leeftijd is voormalig D66-leider, vicepremier en schrijver Jan Terlouw in Twello overleden. "Hij is kort ziek geweest en vannacht thuis, vredig, in het bijzijn van zijn familie, overleden", laat zijn dochter Sanne Terlouw weten.

Terlouw leidde D66 van 1974 tot 1982. Ook was hij in de jaren 70 succesvol schrijver van kinderboeken als Koning van Katoren, Oorlogswinter en Oosterschelde windkracht 10.

Voordat hij in de politiek ging was Terlouw als natuurwetenschapper betrokken bij het onderzoek naar kernfusie. In 1971 kwam hij voor D66 in de Tweede Kamer. Daar zette hij zich in voor het milieu en streed met succes tegen een volledige afsluiting van de Oosterschelde.

Als regeringspartij in het kabinet-Den Uyl raakte D66 in een crisis. Oprichter en partijleider Van Mierlo vertrok in 1974 en Terlouw volgde hem op als partij- en fractieleider. Hij gaf D66 een nieuw profiel als links-liberale partij en als "redelijk alternatief" tussen links en rechts, die elkaar in die jaren verketterden.

Zetelwinst

Met Terlouw als lijsttrekker ging D66 in 1977 van zes naar acht zetels en in 1981 van acht naar zeventien. Terlouw werd daarna vicepremier en minister van Economische Zaken in het kabinet-Van Agt II. Dat werd geen succes. Hij slaagde er niet in de tegenstellingen in het kabinet tussen Van Agt en PvdA-leider Den Uyl te overbruggen.

Bekijk hier een terugblik op zijn leven en carrière:

Toen de PvdA uit het kabinet stapte, bleef D66 zitten. Bij derde verkiezingen met hem als lijsttrekker zakte D66 vervolgens terug naar zes zetels. Terlouw verliet daarna de landelijke politiek, en was daarna onder andere commissaris van de Koningin in Gelderland en lid van de Eerste Kamer.

Oorlogswinter

Terlouw was vader van vier kinderen, die hij zelfverzonnen verhaaltjes vertelde. Daaruit kwam het idee voort om kinder- en jeugdboeken te gaan schrijven. In zijn vakanties schreef hij onder meer Koning van Katoren, over een jongen die koning wordt van het fictieve land Katoren, en Oorlogswinter, waarin hij zijn ervaringen als jongen in de Tweede Wereldoorlog verwerkte.

Beide boeken horen tot de best verkochte Nederlandse jeugdboeken en zijn ook verfilmd. Oorlogswinter uit 2008 trok bijna een miljoen bezoekers.

Op hoge leeftijd maakte Terlouw nog indruk met een pleidooi in De Wereld Draait Door om elkaar meer te vertrouwen. Symbool voor dat vertrouwen was het touwtje dat mensen vroeger uit de brievenbus lieten hangen om bij elkaar binnen te kunnen komen.

'Boegbeeld en een baken'

D66 laat in reactie te weten dat met Jan Terlouw "een boegbeeld en een baken in een onrustige politieke wereld" is overleden. Hij was volgens de partij "een echte partijman, een graag geziene spreker op congressen, een mentor voor jong politiek talent en een campaigner pur sang. De partij die hem zo lief was, zal zijn nalatenschap met trots voortzetten."

"Hij was een bijzondere vader en partner voor zijn vriendin", zegt zijn dochter Sanne. "We hopen dat zijn ideeën weerklank vinden in de samenleving en zo blijven bestaan."

Op de dag dat de winnaar van de World Press Photo 2025 in het zonnetje wordt gezet, gaat de discussie over de winnaar van 1973. World Press Photo maakt bekend te twijfelen wie de maker is van deze iconische foto.

Het gaat om de foto uit 1972 met als titel The Terror of War, van een 9-jarig meisje dat naakt en zwaargewond wegvlucht van een napalmbombardement op de plaats Trang Bang. Het werd een van de bekendste afbeeldingen van de Vietnamoorlog en een aanklacht tegen de gevolgen van oorlog voor onschuldige slachtoffers in het algemeen.

"We schrijven deze foto niet meer aan iemand toe totdat is opgehelderd wie de echte fotograaf is", zegt directeur Joumana El Zein Khoury van World Press Photo. "Maar de kans bestaat dat dat nooit duidelijk wordt."

Twijfel na documentaire

Tot nu toe gold de destijds 21-jarige Nick Ut als maker van de foto. Nadat hij met andere journalisten verslag had gedaan van het bombardement, racete hij met de gewonde Kim Phuc, naar het ziekenhuis in Saigon. Daar moest ze maandenlang herstellen van het oorlogsgeweld.

Begin dit jaar stelde de documentaire The Stringer dat niet AP-fotograaf Ut de maker was, maar de plaatselijke freelancer Nguyen Thanh Nghe. Hij zegt in de documentaire dat het persbureau een eigen werknemer als maker noemde, omdat hij als lokale freelancer daar geen aanspraak op had. Hij kreeg slechts een vergoeding van 20 dollar.

Hoewel een oud-medewerker van AP die lezing bevestigde in de documentaire, bleef het persbureau achter Ut staan. Na nader onderzoek meldde AP begin deze maand dat er wel enkele twijfels waren, maar niet voldoende om Ut het auteurschap te ontzeggen of de claim van Nguyen te bevestigen.

AP gaf toe dat de foto waarschijnlijk niet gemaakt was met het cameratype dat Ut die dag bij zich had en dat Ut mogelijk op meters afstand was geweest van de plek waar de fotograaf had afgedrukt. Hard bewijs dat Nguyen de foto had gemaakt werd niet gevonden in de uitgebreide analyse van foto- en filmbeelden van die dag. Omdat er voor intrekking van de erkenning onomstotelijk bewijs nodig is, handhaaft AP Ut als maker.

Eer niet in geding

Los van het AP-rapport deed ook World Press Photo zelf onderzoek naar de foto. De bevindingen daarvan worden zaterdagmiddag in de Nieuwe Kerk in Amsterdam gepresenteerd.

El Zein Khoury benadrukt dat Nick Ut nergens van beschuldigd wordt. "Daar zijn we helemaal niet op uit. Maar op basis van een analyse van de locatie, de afstand en de camera die is gebruikt, is het aannemelijker dat de foto is gemaakt door Nguyen Thanh Nghe of Huynh Cong Phuc, omdat zij in een betere positie stonden dan Nick Ut. Dit moet opgehelderd worden."

De foto blijft de Foto van het Jaar in 1973, aldus de organisatie. "Er is geen enkele twijfel over dat deze foto een echt gebeurd moment in de geschiedenis weergeeft. Maar we kunnen niet met zekerheid zeggen wie hem gemaakt heeft. Tot die tijd zullen we tijdens exposities en op onze website dan ook deze kanttekening bij de foto plaatsen."

In Oude Pekela zijn opnieuw woningen ontruimd vanwege de brand die sinds maandagavond woedt in een vezelhennepbedrijf. Volgens de gemeente wordt vandaag geblust met zwaarder materieel en schuim en kan dat leiden tot extra rook- en stankoverlast.

De bewoners hebben gisteravond te horen gekregen dat ze hun huizen uit moeten, schrijft RTV Noord. Ze worden opgevangen in een buurthuis.

"Deze actie moet de voortdurende overlast van de brand in de opslag van Hemplax zo snel mogelijk beëindigen", zegt burgemeester Jaap Kuin. "We streven ernaar de brand vrijdagavond te blussen, zodat inwoners het dagelijks leven weer kunnen oppakken."

De gemeente adviseert mensen in de omgeving die hun huis niet uit hoeven om ramen en deuren de hele dag dicht te houden.

Balen stro

De brand brak maandagavond uit door nog onbekende oorzaak. De politie onderzoekt of er sprake is van brandstichting, zei een woordvoerder eerder deze week tegen RTV Noord.

In het pand lagen zo'n 10.000 balen hennepstro opgeslagen. Het pand is ingestort, waardoor de brandhaarden moeilijk zijn te bereiken. Het nablussen duurt daarom lang. Meerdere scholen in de buurt bleven dinsdag dicht.

De twintig bewoners die maandag hun woning uit moesten, mochten dinsdagavond terug naar huis. De gemeente waarschuwde toen al dat er een kans bestond dat zij op een later moment hun woning opnieuw moesten verlaten.

De man die verdacht wordt van ontvoering van zijn twee biologische kinderen in Dalfsen, is voorlopig geschorst als advocaat. Dat heeft de Raad van Discipline, de tuchtrechter voor advocaten, bepaald. RTV Oost heeft de uitspraak ingezien.

De man zou zijn kinderen eind maart samen met zijn partner hebben ontvoerd. Het 11-jarige meisje en haar 6-jarige broertje woonden in een pleeggezin in Dalfsen (Overijssel) maar raakten op 31 maart vermist.

De politie maakte zich ernstig zorgen. Er werd een Amber Alert verstuurd. De kinderen werden de volgende dag ontdekt in een Belgische woning samen met hun biologische ouders.

Uitgeleverd

De ouders werden aangehouden en zijn gisteren uitgeleverd aan Nederland. Ze worden verdacht van het onttrekken van de kinderen aan het wettelijk gezag. De kinderen zijn inmiddels terug bij hun pleegouders.

Raadsman Michaël van K. uit Enschede is geschorst tot hij weer op vrije voeten komt. "Door de gang van zaken, waarbij Van K. zijn kinderen heeft meegenomen en hij zich in België wilde vestigen, moet worden geconcludeerd dat hij niet op een behoorlijke manier zijn praktijk nog kan voeren", aldus de toezichthouder op advocaten.

Later vandaag beslist de onderzoeksrechter of Van K. en zijn partner langer vast blijven zitten.

Bij een aanrijding in de Limburgse plaats Nederweert zijn twee mensen om het leven gekomen. Op de provinciale weg tussen Someren en Nederweert kwamen twee bestelbusjes frontaal met elkaar in botsing.

De dodelijke slachtoffers waren de bestuurders van de busjes, de enige inzittenden. De identiteit van de slachtoffers maakt de politie op een later moment bekend, nadat de nabestaanden zijn geïnformeerd.

Volgens L1 Nieuws waren er veel hulpdiensten aanwezig en werd er ook een traumahelikopter opgeroepen. De weg was een groot deel afgesloten voor politieonderzoek, maar is inmiddels weer open.

Rusland en Oekraïne gaan naar verwachting vandaag toch met elkaar in gesprek in het Turkse Istanbul. Het is voor het eerst in drie jaar dat er direct wordt onderhandeld. De kans op een doorbraak is echter klein.

Oekraïense topfunctionarissen praten deze ochtend, voorafgaand aan het gesprek met de Russische delegatie, met de VS en Europa. Bij dat gesprek waren de Amerikaanse gezant Keith Kellogg en veiligheidsadviseurs uit Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.

Het overleg tussen Oekraïne en Rusland moet om 11.30 uur Nederlandse tijd beginnen, melden bronnen bij het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken. De delegaties ontmoeten elkaar in het Dolmabahçepaleis op de oever van de Bosporus in Istanbul.

Gisteren werd duidelijk dat de Oekraïense president Zelensky, uit respect voor gastland Turkije, alsnog een delegatie naar Istanbul stuurde. De Oekraïense delegatie wordt geleid door minister van Defensie Oemjerov.

Presidenten zijn afwezig

De ontmoeting leek eerder te wankelen toen bekend werd dat de Russische president Poetin niet persoonlijk naar Turkije wilde komen, hoewel hij zelf directe gesprekken had voorgesteld. Volgens Zelensky toont de afwezigheid van Poetin dat hij niet serieus wil onderhandelen over een staakt-het-vuren.

De ontmoeting zal dus nu vandaag moeten plaatsvinden in Istanbul zonder de twee presidenten. De Russische delegatie staat onder leiding van presidentieel adviseur Vladimir Medinski. Volgens Zelensky bestaat het team vandaag uit "niemand die daadwerkelijk beslissingen kan nemen".

Invloed Trump

De Amerikaanse buitenlandminister Marco Rubio zei gisteren na afloop van de NAVO-bijeenkomst in het Turkse Antalya dat er waarschijnlijk geen doorbraak komt in de vredesgesprekken. "Ik denk niet dat we een doorbraak gaan zien totdat president Trump en president Poetin direct met elkaar praten over dit onderwerp", aldus Rubio.

Trump was afgelopen week zelf ook in het Midden-Oosten voor een bezoek. Hij hield aanvankelijk nog de optie open om door te vliegen naar Turkije en zei dat hij voorlopig nog "onbekende eindbestemming" zou vertrekken, maar inmiddels is definitief duidelijk dat hij naar huis gaat.

Voorafgaand aan zijn vlucht naar Washington zei Trump dat hij "een geweldige tijd heeft gehad, maar nu naar huis gaat om mijn nieuwe kleinkind te ontmoeten".

Het blussen van de brand op een vrachtschip aan de Vlothavenweg in het Westelijk Havengebied duurt zeker nog tot morgenochtend. Dat meldt de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland.

De brand woedt sinds gistermiddag. Vanwege de rookontwikkeling werden er gisteren vier NL Alerts verstuurd met het advies om ramen en deuren te sluiten en ventilatie uit te schakelen. Omdat de wind is gedraaid, is er vandaag opnieuw een NL Alert uitgegeven voor het stadscentrum van Amsterdam.

Het gaat om een schip geladen met schroot. Het blussen wordt bemoeilijkt doordat de brandhaard zich bevindt in een deel van het ruim dat moeilijk bereikbaar is.

Om het vuur uit te krijgen wordt het ruim deels onder water gezet, maar dat is, zo zegt de woordvoerder van de veiligheidsregio, een complexe operatie omdat te veel water de stabiliteit van het schip in gevaar kan brengen.

Acceptabel risico

De rook die vrijkomt is in de wijde omgeving te zien. Op sommige plekken zijn roetdeeltjes aangetroffen. Ook is er veel geuroverlast.

Volgens de veiligheidsregio is de rook niet heel schadelijk, aldus de woordvoerder. "Als je er met gepaste spoed doorheen gaat, dan is het risico acceptabel. Maar het is wel het beste om de boel thuis dicht te houden, zodat er geen roetdeeltjes in huis terecht kunnen komen."

De plek van de brand:

Rond 17.00 uur kreeg de brandweer gistermiddag de eerste melding binnen over de brand. De brandweer meldt dat het schip vijf losse laadruimen heeft en dat de brand begon in ruim 4.

"Deze is uiteindelijk overgeslagen naar ruim 3. De tactiek was om het ruim te legen en de brandende delen aan wal te blussen. Dit is ook bij ruim 3 geprobeerd, maar door de hitte zijn de luiken van ruim 3 verzwakt geraakt en dichtgevallen", aldus de brandweer in een update.

De woordvoerder van de veiligheidsregio zegt dat de brandhaard nog niet is bereikt. Er is geprobeerd een zogenoemde "stoplijn" te creëren, zodat de brand niet nog verder kan overslaan. "Omdat het schroot op elkaar gedrukt zit, kan het makkelijk broeien en overslaan. En omdat het allemaal oud metaal is, krijg je een grote rookwikkeling."

Bekijk hier beelden van bluswerkzaamheden van gisteravond:

Hoe de brand heeft kunnen ontstaan, is nog onduidelijk. "Uiteraard is dat ook een van onze vragen, maar dat zal later onderzocht en beantwoord moeten worden", zegt de woordvoerder. "Nu zetten we vooral in op het bestrijden van de brand en het proberen beperken van de overlast voor de inwoners van de stad."

In maart dit jaar leidde brandend schroot in het Amsterdamse Westelijk Havengebied ook al voor veel overlast. Bewoners in de buurt kregen toen ook een NL Alert vanwege rookontwikkeling. Ook was er veel stankoverlast.

Goedemorgen! De rechtbank in Arnhem beslist of Gelderland op De Hoge Veluwe een wolf mag afschieten. En de World Press Photo wordt uitgereikt aan de Palestijnse fotograaf Samar Abu Elouf.

Eerst het weer: vanochtend trekt vanuit het noorden bewolking ons land binnen. Vooral in de kustregio's is de bewolking hardnekkig, dieper landinwaarts lost de bewolking op en schijnt vaker de zon. De maxima liggen tussen 15 en 21 graden.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

In Amsterdam woedt al sinds gistermiddag brand op een vrachtschip. Hierdoor ligt er een rooksluier over een groot deel van de hoofdstad.

De brandweer werd rond 17.00 uur gealarmeerd vanwege de brand in het Westelijk Havengebied. Er staat een schip geladen met schroot in brand. De rook die vrijkomt is in de wijde omgeving te zien. Op sommige plekken zijn roetdeeltjes aangetroffen. Ook is er veel stankoverlast.

Vanwege de rookontwikkeling zijn er vier NL-Alerts verstuurd met het advies om ramen en deuren te sluiten en ventilatie uit te schakelen. Er zijn geen schadelijke waardes gemeten, meldt de brandweer.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Alle 26 finalisten voor het Eurovisie Songfestival zijn bekend. In de tweede halve finale kwalificeerden favorieten Oostenrijk, Finland en Israël zich naar de finale. Vooraf werd rekening gehouden met een verstoring tijdens het optreden van Israël (zoals eerder op de dag gebeurde tijdens de repetitie), maar onrust bleef uit en bij het optreden van Israël werd vooral gejuicht.

Behalve de drie favorieten zijn ook Litouwen, Armenië, Denemarken, Luxemburg, Letland, Malta en Griekenland door naar de finale. De afvallers zijn Australië, Montenegro, Ierland, Georgië, Tsjechië en Servië.

Bekijk hier hun optredens en andere spraakmakende momenten uit de tweede halve finale:

Fijne vrijdag!

Zondag begint Leo XIV met zijn installatie officieel aan zijn werk als nieuwe paus. Op zijn bureau wacht een hoofdpijndossier: de financiën. Hoewel de nieuwe paus profiteert van het puinruimen onder paus Franciscus, is het schimmenspel met geld in het Vaticaan nog allerminst opgelost.

De Heilige Stoel kampt naar verluidt met een tekort van 70 miljoen euro. Maar over de begroting houdt het Vaticaan al eeuwenlang de lippen stijf op elkaar.

Wel is er onder paus Franciscus enige transparantie gekomen. Vooral omdat de Vaticaanse Bank, officieel het Instituut voor Religieuze Werken geheten, in 2012 gedwongen werd elk jaar de boeken openbaar te maken.

Schandalen en verdenkingen

Al decennia wordt de Vaticaanse Bank in verband gebracht met louche vastgoeddeals, vriendjespolitiek en zelfs banden met de maffia. In 2009 kwam de bank, die is bedoeld voor alle financiële zaken rond het Vaticaan, door een witwasschandaal in het vizier van het Europese toezicht op banken, dat sinds de financiële crisis was verscherpt.

Paus Benedictus brandde er liever de vingers niet aan. Maar hij werd gedwongen zich ermee bezig te houden toen de Vaticaanse Bank in 2013 in het strafbankje belandde en er niet meer gepind kon worden in Vaticaanstad. Benedictus ontsloeg directeur Ettore Gotti Tedeschi en haalde advocaat Ernst von Freyberg uit zijn vaderland Duitsland om puin te ruimen. Een week later stapte de paus tot ieders verrassing op.

Zijn opvolger, paus Franciscus, speelde met het idee om de Vaticaanse Bank helemaal op te doeken. Maar door zijn overtuiging dat geld de Rooms-Katholieke Kerk en zijn volgelingen ook kan dienen in plaats van beheersen, koos hij voor een grondige hervorming.

Dat begon met het opnieuw controleren van alle klanten en hun geld, bleek uit de eerste openbare jaarcijfers uit 2012. In twee jaar werden ongeveer 2600 rekeningen gesloten. Nog eens bijna 400 klanten moesten vertrekken omdat ze geen lid waren van de katholieke kerk.

Het afschrijven van vastgoed kostte elk jaar vele miljoenen. Om een einde te maken aan de financiële blunders en zelfverrijking, haalde Franciscus in 2014 alle investeringen en onroerend goed weg uit de handen van kardinalen. Hij richtte hiervoor een soort ministerie van Economische Zaken op, Secretariaat geheten.

De Australische kardinaal George Pell ging de instelling leiden, net als een commissie om de Vaticaanse Bank te hervormen. Pell moest al in 2017 vertrekken toen hij werd gelinkt aan seksueel misbruik.

Roddel en achterklap

Ondertussen had Von Freyberg na nog geen twee jaar zijn biezen gepakt bij de Vaticaanse Bank. Officieel miste de directeur zijn familie, maar het lekte uit dat Von Freyberg het gekonkel zat was. Franciscus stuurde zijn vertrouweling Battista Ricca als interim-directeur naar de bank. Die functie bekleedt hij nog steeds.

Met de bank zelf gaat het cijfermatig niet slecht, hoewel het opschonen de inkomsten raakt. Ook komt het eigen pensioenfonds in problemen. Hierdoor zakte de Vaticaanse Bank in 2022 voor ruim 68 miljoen euro in de rode cijfers.

Het foute geld verdwijnt wel uit de bank. Europees toezichthouder Moneyval is tevreden over de witwascontroles, schrijft Ricca in het jaarverslag van 2023. Dat is te zien in het aantal rekeninghouders. Van de ongeveer 21.000 uit het eerste openbare jaarverslag in 2012 is elf jaar later ongeveer de helft de deur gewezen.

Pieterspenning

Toch houdt dat gerommel met geld niet tegen. Zo werd kardinaal Angelo Becciu in 2023 veroordeeld tot 5,5 jaar cel, omdat hij bij het Staatssecretariaat van de Heilige Stoel miljoenen verkwanselde met vastgoeddeals in Londen.

Tijdens het conclaaf zou de Duitse kardinaal Reinhard Marx, die de Raad voor de Economie leidt, volgens persbureau Ansa hebben gesteld dat de begroting van de Heilige Stoel topprioriteit is voor de nieuwe paus. Zonder vastgoeddeals leunt het Vaticaan vooral op giften van katholieken, de Pieterspenning.

Uit de informatie die paus Franciscus sinds 2021 openbaar liet maken, blijkt dat er jaarlijks nog ruim 40 miljoen euro aan donaties binnenkomt. Maar de grootste donateurs, Amerikaanse en Duitse katholieken, worden zuinig door alle misbruikschandalen in de kerk. Ook blijft er steeds minder over omdat de kosten om lokale kerken overeind te houden alleen maar groter worden.

Voor de Amerikaanse paus Leo XIV, afgestudeerd in kerkelijk recht en een kundig bestuurder genoemd, is het sluitend krijgen van de begroting van de Heilige Stoel misschien wel zijn grootste uitdaging. Hij moet daarvoor de banden met donateurs uit rijke westerse landen herstellen, concludeerden experts in tijdschrift Newsweek. Want nieuwe inkomsten verwerven door het afkopen van zonden of het verkopen van kunstobjecten, lijkt in de moderne tijd geen optie meer.

In zijn woonplaats New York is componist en liedjesschrijver Charles Strouse op 96-jarige leeftijd overleden. Hij was vooral bekend door zijn werk voor veel populaire musicals, zoals Annie uit 1977. Ook schreef hij de muziek voor de film Bonnie and Clyde (1967).

Strouse won in zijn lange carrière verschillende prijzen, waaronder drie Tony-awards. In 1995 won hij met de tv-adaptatie van Bye Bye Birdie een Emmy in de categorie Beste Musical.

Onder zijn bekendste nummers zijn Tomorrow en It's a Hard Knock Life uit Annie. Dat laatste nummer kreeg in 1998 nieuwe bekendheid doordat rapper Jay-Z het gebruikte in zijn hit Hard Knock Life.

Maar ook andere artiesten maakten gebruik van de kunsten van Strouse. Onder meer Frank Sinatra, Bob Dylan, Marvin Gaye en vele anderen brachten een versie uit van Once Upon a Time, een door Strouse gecomponeerd nummer voor de musical All American.

C'est La Vie van Claude is morgen als twaalfde nummer te horen tijdens de finale van het Eurovisie Songfestival. Dat heeft de organisatie vannacht bekendgemaakt.

Voor de Nederlandse inzending is Letland aan de beurt met Bur man laimi, een folksong in het Lets. Na Claude volgt Finland met Ich Komme, een nummer dat gaat over een orgasme. Gisteravond, tijdens de tweede halve finale, bleek het dansbare nummer goed aan te slaan bij het publiek in Basel.

De massaal bekeken muziekshow wordt geopend door Noorwegen. Topfavoriet Zweden start als 23ste, met direct daarna Frankrijk. Oostenrijk, dat ook wordt gezien als een van de kanshebbers, is als negende aan de beurt. Albanië mag het 69ste Eurovisie Songfestival afsluiten.

De startvolgorde van de finale wordt door de producenten van het evenement bepaald. De deelnemers loten na hun optreden of ze in de eerste of tweede helft van de uitzending komen. Claude trok dinsdag, direct na de eerste halve finale, het lot 'producer's choice', wat betekent dat producenten zijn plek in het programma bepalen.

Bij de wedkantoren staat Zweden met het sauna-nummer Bara Bada Bastu al dagenlang bovenaan. Gevolgd door Oostenrijk met het popopera-nummer Wasted Love. Nederland en Frankrijk, beide met Franstalige nummers, wisselen de derde en vierde plek af. Mocht Claude winnen, dan wordt hij de opvolger van Duncan Laurence, die in 2019 namens Nederland het Songfestival won.

De finale van het Eurovisie Songfestival is morgen vanaf 21.00 uur te zien bij de AVROTROS op NPO Start en NPO 1. De puntentelling en uitslag wordt rond middernacht verwacht.

Bekijk hieronder (een aantal van) de finalisten van het Songfestival:

Kort voor de kampioenswedstrijd van FC Barcelona is in de stad een auto ingereden op een groep voetbalfans. Volgens de politie raakten hierbij 15 mensen gewond.

Geen van hen liep ernstige verwondingen op. Al snel was duidelijk dat het ging om een ongeluk: een oudere vrouw verloor de controle, melden Spaanse media.

Het incident gebeurde in de buurt van het stadion van stadsgenoot Espanyol, waartegen FC Barcelona de wedstrijd speelde. In het gebied mochten geen auto's komen.

Op beelden valt te zien dat er veel voetbalfans rondom de auto staan en het voertuig wordt belaagd. De bestuurder geeft vervolgens gas, terwijl de politie de boel probeert te kalmeren. Hierna rijdt de auto door de menigte, waarbij mensen enkele meters worden meegesleurd. Uiteindelijk eindigt het voertuig tegen een hek.

De vrouw is opgepakt en wordt verdacht van roekeloos rijden en mishandeling.

De wedstrijd, die werd gewonnen door Barcelona dat daarmee voor de 28ste keer Spaans kampioen werd, werd even stilgelegd vanwege het incident. De supporters van Espanyol verzochten hun doelman de bal niet te spelen. De grensrechter rende hierop naar de zijlijn en na overleg met de politie ging het spel alsnog verder.

De Amerikaanse zanger Chris Brown is in Manchester opgepakt op verdenking van een zware mishandeling uit 2023. Hij zou iemand met een fles hebben geslagen in een Londense nachtclub.

De 36-jarige artiest werd gisterochtend rond 02.00 uur opgepakt in zijn hotel. Hij was de middag daarvoor met een privéjet in het Verenigd Koninkrijk aangekomen. Brown zit nog steeds vast en moet later vandaag voor de rechtbank verschijnen, meldt de BBC.

Volgens de Britse krant The Sun is het vermeende slachtoffer een muziekproducent, die zegt dat Brown hem in februari 2023 uit het niets aanviel in een nachtclub in Londen. De zanger zou hem op het hoofd hebben geslagen met een fles en daarna op de grond hebben geschopt. De man belandde vervolgens in het ziekenhuis.

Toen The Sun wist dat Brown naar het Verenigd Koninkrijk kwam, belde de redactie de politie om te vragen of de zanger zou worden opgepakt. Volgens de krant ging de politie hierop naar het hotel om de Amerikaan te arresteren.

Tegen de Amerikaan loopt ook een civiele zaak. Hierin eist de muziekproducent een schadevergoeding van 12 miljoen pond (ruim 14 miljoen euro).

Amsterdam

Brown, die dit jaar nog een Grammy kreeg voor zijn album 11:11, werd al eerder veroordeeld voor mishandeling. In 2009 kreeg hij een voorwaardelijke celstraf en een taakstraf voor het mishandelen van zijn toenmalige vriendin Rihanna.

De R&B-zanger begint volgende maand aan een internationale tour. Het eerste optreden daarvan staat gepland op 8 juni in de Johan Cruijff Arena in Amsterdam. Het is nog onbekend of zijn arrestatie gevolgen heeft voor dit optreden.

De gemeenteraad van Maashorst heeft ingestemd met de komst van een asielopvang en tijdelijke woningen voor in totaal ongeveer duizend mensen. Het gaat om woon- en opvanglocaties voor vluchtelingen, statushouders, zogenoemde spoedzoekers en starters, meldt Omroep Brabant.

Onderdeel van het plan is een asielzoekerscentrum in Uden voor ongeveer 300 mensen. Daarnaast komt hier ook plek voor gevluchte Oekraïners, statushouders en inwoners uit de gemeente die dringend een woning zoeken. In de dorpen Schaijk en Zeeland komen er tijdelijke opvangplekken, maar daar liggen de aantallen veel lager.

De opvang is nodig omdat de tijdelijke noodopvang in een hotel in Uden in oktober volgend jaar sluit. Vooral de beoogde opvangplek in Uden leidde tot veel weerstand, niet alleen bij lokale politieke partijen maar ook bij sommige inwoners.

Ongeregeldheden

In april liep een protest rond een eerste bewonersbijeenkomst over de komst van een azc in Uden uit op rellen. De Mobiele Eenheid (ME) greep in en zes mensen werden opgepakt.

Bij een tweede informatiebijeenkomst werd het centrum van Uden uit voorzorg uitgeroepen tot veiligheidsrisicogebied. Na afloop, toen de meeste demonstranten naar huis gingen, richtten jongeren vernielingen aan en zochten ze de confrontatie met de politie. Opnieuw greep de ME in.

Ook vanavond was er veel belangstelling voor het onderwerp. De publieke tribune in de raadszaal zat vol, vooral met tegenstanders.

Humane opvang

"Vluchtelingen zijn mensen zoals u en ik, die noodgedwongen hun land hebben moeten verlaten", zei fractievoorzitter Bas Keijzer van de lokale coalitiepartij Voor de Dorpen/Maashorst Vooruit vanavond tijdens de raadsvergadering. "We willen een humane opvang bieden en daarbij tegelijkertijd oog houden voor onze eigen inwoners die dringend woonruimte zoeken."

De lokale VVD had kritiek op de plannen. "Deze schaal past niet bij de omgeving en voldoet niet aan de wens voor kleinschalige opvang", zei raadslid Karin Francken.

De drie topfavorieten uit de tweede halve finale van het Eurovisie Songfestival - Oostenrijk, Finland en Israël - zijn door naar de finale. Vooraf werd rekening gehouden met een verstoring tijdens het optreden van Israël zoals eerder op de dag gebeurde tijdens de repetitie, maar onrust bleef uit en bij het optreden van Israël werd vooral gejuicht.

Behalve de drie favorieten zijn ook Litouwen, Armenië, Denemarken, Luxemburg, Letland, Malta en Griekenland door naar de finale. De afvallers zijn Australië, Montenegro, Ierland, Georgië, Tsjechië en Servië.

Pas in de finale van zaterdag telt ook de beoordeling van de vakjury mee. In de halve finales telden enkel de stemmen van de kijkers thuis.

Dit zijn de hoogtepunten uit de tweede halve finale:

De tweede halve finale die gevuld was met ballades werd afgetrapt door Australië, tien jaar nadat het land voor het eerst werd uitgenodigd op het Songfestival. Go-Jo zweepte het publiek op met zijn elektropopnummer Milkshake Man, waarbij hij halverwege in een blender stapte en er met een andere outfit weer uit kwam.

Australië, Malta en Finland hadden de meest dansbare inzendingen, de laatste twee met een seksueel tintje. Miriana Conte bracht voor Malta Serving. Oorspronkelijk heette dat Serving Kant, maar omdat het te veel als het Engelse cunt klonk - het vulgaire woord voor vagina - werd de titel ingekort. De extravagante act, die veel weg had van een Moulin Rouge-voorstelling, wist de kijkers te bekoren.

Ook het Finse Ich Komme van Erika Vikman bleek een hit. Het nummer gaat over het genot van een orgasme, waarbij de zangeres eindigt op een enorme microfoonstandaard die vuurwerk uitslaat. Zoals de Songfestivalliefhebber het de laatste jaren gewend is van Finland is ook deze inzending stevig en dansbaar.

Opera uit Oostenrijk, dance uit Denemarken

De beste zanger was zonder twijfel de Oostenrijk-Filipijnse JJ met zijn Wasted Love, een nummer over verliefdheid op iemand die daar niet op zit te wachten. De klassiek geschoolde JJ wist te overtuigen met zijn opera-passages, waarbij hij hoge noten haalde.

De eurodance maakte een comeback bij Ierland en Denemarken. De 24-jarige Emmy zong met haar hoge stem voor Ierland Laika Party, over de beroemde Sovjet-Russische ruimtehond die in 1954 als eerste levend wezen rond de aarde cirkelde. En Sissal wist het publiek namens Denemarken te overtuigen met Hallucination, tegen de verwachting van de bookmakers in.

Israël was een van de landen met een ballade. Yuval Raphael was op het Nova-muziekfestival toen dat op 7 oktober werd aangevallen door Hamas. Zij overleefde naar eigen zeggen doordat ze zich acht uur lang als dood onder slachtoffers wist te verbergen. Ze zong New Day Will Rise, een nummer met een hoopvolle boodschap.

Voor Montenegro bracht de in het wit geklede Nina Zizic Dobrodosli, over de kracht van vrouwen die sterk blijven in moeilijke momenten. Net als in 2013 sneuvelde ze in de halve finale. Bij de Griekse inzending Asteromáta van Klavdia waren veel traditionele invloeden te horen, met een Céline Dion-vleugje. Griekenland ging als laatste land door.

Ook de Tsjechische ADONXS zong een ballade, Kiss Kiss Goodbye, waarbij zijn carrière als danser en model van pas kwam. Princ bracht voor Servië het lied Mila. Dat hij de hoofdrol in de Servische productie van de musical Jesus Christ Superstar speelde, was in Mila te horen. De Georgische Mariam Shengelia zong op zuivere wijze het intense Freedom, waarbij er af en toe keelzang op de achtergrond te horen was. De bookmakers hadden haar vooraf op de voorlaatste plaats gezet in deze halve finale en die verwachting wist ze ondanks haar goede, krachtige stem niet om te buigen.

Letse folk en Litouwse rock

Traditionele folk kwam er van het Letse Tautumeitas. De zes zangeressen die iets weg hadden van engelen blonken in Bur Man Laimi uit in hun harmonische samenzang. De afgetrainde PARG mengde traditionele Armeense elementen met moderne elektronische beats in Survivor, een nummer dat met zijn vele slagwerk wat weg had van Thunder van Imagine Dragons.

Katarsis was de enige rockband van de avond. Met hun alternatieve rocknummer Tavo Akys wisten de Litouwers het publiek te overtuigen. De Luxemburgse Laura Thorn bracht met haar La Poupée Monte Le Son een knipoog aan France Gall, de Franse zangeres die in 1965 als 17-jarige voor Luxemburg het festijn won met het nog altijd beroemde Poupée de cire, poupée de son. Thorn bracht een Alice in Wonderland-twist aan haar Franstalige popnummer, waarmee ze de finale wist te halen.

Op dinsdag was de eerste halve finale. Daarin wist de Nederlander Claude zich te plaatsen voor de finale van zaterdag. Ook topfavoriet Zweden lukte dat, net als IJsland, Polen, Estland, Oekraïne, Portugal, Noorwegen, Albanië en San Marino.

Behalve die landen doen zaterdag ook nog Italië, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland mee. Zij betalen van de deelnemende landen het meeste geld aan organisator EBU en mogen daarom direct naar de eindstrijd.

De gemeente Katwijk had niet verwacht dat een tegendemonstratie tegen Pro-Palestijnse betogers gisteravond zo uit de hand zou lopen. "Dat de demonstratie op deze schaal verstoord zou worden door omstanders was niet voorzien", schrijft burgemeester Cornelis Visser in een raadsbrief.

Er was gerekend op een tegendemonstratie van enkele tientallen mensen, maar er kwamen er zo'n 400 op af. Het waren volgens burgemeester Visser "lokale groepen" die "actief de confrontatie zochten met politie en aanwezige demonstranten."

ME ingezet

Tientallen pro-Palestina-demonstranten werden gisteravond belaagd in Katwijk. Ze waren daar om te protesteren tegen een Israël-viering. In de Nieuwe Kerk werd de oprichting van de staat Israël gevierd door de organisatie Christenen voor Israël.

De ME werd ingezet om de orde te herstellen. Twee mensen werden opgepakt en een persoon raakte gewond. De politie en demonstranten werd bekogeld met bierflesjes.

"Ik wil benadrukken dat de demonstratie op zichzelf vreedzaam verliep en dat de ongeregeldheden werden veroorzaakt door andere personen dan de demonstranten", schrijft de burgemeester. Hij geeft dit ook als reden op waarom de betoging niet is verboden, waar inwoners van Katwijk vragen over hebben gesteld.

Oproep tot tegenactie

De gemeente had vooraf een speciale bevelstructuur ingericht die ook wordt ingesteld voor potentiële crises. Dat was gedaan na online oproepen tot verzet tegen het protest en "op basis van spanningen elders in het land". De demonstranten hadden een locatie toegewezen gekregen op zo'n 150 meter van de kerk om zo te voldoen aan Europese richtlijnen.

De politie had aangegeven dat er voldoende agenten waren om de situatie te beheersen, uitgaande van de komst van zo'n 30 tot 40 tegendemonstranten. Maar dat werden er dus veel meer. "Hoewel we wisten dat er werd opgeroepen om te komen, was dit grote aantal door de driehoek niet voorzien", aldus de burgemeester.

Hij benadrukt dat er keuzes moesten worden gemaakt onder grote druk. "Een goede keuze kan er eigenlijk niet zijn", staat in de brief. Het grondwettelijk recht op demonstratie weegt volgens Visser daarbij het zwaarst.

Op Sint-Maarten zijn Nederlandse mariniers ingezet om de veiligheid rond de gevangenis van Point Blanche te bewaken. Dat gebeurde na een gevangenisopstand in het detentiecentrum. Het ministerie van Justitie van Sint-Maarten stelt dat er sprake is van "harde militaire bijstand" op verzoek van de politie van Sint-Maarten.

Gisteren rond vijf uur 's middags werd brand gesticht in een cellenblok. Bewakers sloegen op de vlucht, en een gedetineerde bemachtigde sleutels waarmee hij cellen opende. Hij wordt binnen de muren van de gevangenis als held beschouwd omdat hij medegevangenen hielp te ontsnappen aan het vuur en hen later wist te kalmeren

Op videobeelden op sociale media, die door gedetineerden zijn gemaakt, is te zien dat dikke rook uit het gebouw opstijgt terwijl gevangenen zich ophouden in de gang van een brandend cellencomplex. Hulpdiensten rukten massaal uit. De toegangsweg naar de gevangenis werd tijdelijk afgesloten, waarna het lukte de gevangenen weer vast te zetten.

Rond zes uur in de avond was de situatie onder controle. Drie gevangenen liepen lichte verwondingen op. Personeel raakte niet gewond.

Overbevolking en slechte omstandigheden

Volgens justitieminister Nathalie Tackling is de inzet van mariniers noodzakelijk om de veiligheid te waarborgen. Twaalf mariniers bewaken de buitenste ring van het gevangenisterrein om te voorkomen dat gedetineerden ontsnappen. Hoe lang zij ingezet worden, is afhankelijk van het verdere verloop van de situatie.

De gevangenis van Point Blanche kampt al jaren met problemen als overbevolking en slechte leefomstandigheden. De capaciteit van de inrichting is vastgesteld op 80 plaatsen, maar volgens lokale media zitten er meestal meer gedetineerden vast. Door het capaciteitsgebrek worden sommige veroordeelden niet opgeroepen om hun straf uit te zitten, terwijl andere juist vervroegd worden vrijgelaten.

Bouw kost miljoenen

Een nieuwe gevangenis is in aanbouw, maar zal pas in 2028 klaar zijn. De bouw kost 52 miljoen Amerikaanse dollar, waarvan dertig miljoen euro afkomstig is van Nederland.

Het incident vond plaats tijdens het bezoek van de Nederlandse premier Dick Schoof aan Sint-Maarten. Het bezoek is onderdeel van een kennismakingsreis door het Caribisch deel van het Koninkrijk. Het samenvallen van deze gebeurtenissen heeft de aandacht gevestigd op de aanhoudende problemen binnen het gevangeniswezen van Sint-Maarten.

Die problemen zijn niet nieuw. Op 9 maart 2025 kwamen alle gevangenisbewaarders van Point Blanche niet opdagen voor hun dienst. Gevangenen zaten daardoor ongeveer 24 uur zonder eten en konden hun cel niet uit. Minister Tackling noemde dat "onacceptabel" en benadrukte dat iedereen recht heeft op een humane behandeling, ongeacht de omstandigheden.