President Trump heeft niet alleen direct gedreigd met nieuwe importtarieven, ook zet hij meteen internationale afspraken die belastingontwijking moeten tegengaan op losse schroeven. Hij wil uit een akkoord stappen dat ertoe moet leiden dat bedrijven overal ter wereld minimaal 15 procent belasting betalen. Hier doen 139 landen aan mee.
De Amerikaanse overheid zal binnen twee maanden een lijst met strafmaatregelen opstellen, gericht op landen die vasthouden aan het belastingverdrag. Volgens economen kan dit wel eens het einde zijn van de mondiale strijd tegen bedrijven die belastingvrij winst willen maken.
Waarom bestaat het mondiale belastingakkoord?Het doel van het akkoord is om internationale belastingontwijking door bedrijven tegen te gaan. Een belangrijk onderdeel is dat alle aangesloten landen minimaal 15 procent belasting moeten heffen op de winsten van grote bedrijven. Zo willen overheden voorkomen dat bedrijven door creatieve boekhouding of het verhuizen van het hoofdkantoor naar een belastingparadijs weinig of helemaal geen belasting betalen.
Het verdrag bestaat uit een lange reeks maatregelen die stapsgewijs worden ingevoerd in de landen die meedoen. Dat geldt ook voor de EU en dus ook Nederland.
Waarom stapt de VS uit het verdrag?Volgens het Witte Huis gaan de mondiale belastingregels ten koste van de Amerikaanse concurrentiekracht en soevereiniteit. "Ze beperken daarnaast het vermogen om belastingbeleid te voeren dat in het belang is van Amerikaanse bedrijven en werknemers."
Dit past helemaal in de jarenlange Trump-campagne om Amerika op één te zetten, ziet Daniel Smit. Hij werkt bij adviesbureau EY en is daarnaast bijzonder hoogleraar belastingheffing aan de Universiteit van Amsterdam. "Trump wil het binnenlandse bedrijfsleven zo goed mogelijk faciliteren en dat houdt in zijn optiek in dat er geen minimumbelastingen moeten zijn. Hij wil dat andere landen van de winsten van Amerikaanse bedrijven afblijven, en wee het land dat daar niet in meegaat."
Het belastingakkoord is daarbovenop uitermate ingewikkeld. Zelfs in Nederland zijn er niet genoeg fiscalisten die dit goed onder de knie hebben, zegt Irene Burgers. Ze is hoogleraar Internationaal en Europees belastingrecht aan de Rijksuniversiteit van Groningen. "Het gaat om een lange lijst nieuwe regels die veel administratie met zich meebrengen voor overheden. Trump wil een slank overheidsapparaat en niet te veel administratie voor bedrijven."
Wat gebeurt er nu met het belastingakkoord?
Tot nu toe blijven alle andere aangesloten landen gecommitteerd aan het verdrag, maar de implementatie van de wetgeving is nog lang niet klaar.
En als een land dan eenmaal op het punt is gekomen dat het bijvoorbeeld winstbelasting wil heffen op Amerikaanse bedrijven, kan dat nadelige gevolgen hebben. "De verwachting is wel dat dit zal stuiten op vergeldingsmaatregelen vanuit het Witte Huis", zegt Arjen Lejour, hoogleraar belastingen aan de Tilburg University en onderzoeker bij het CPB.
Dat de VS uit het verdrag stapt ondermijnt de draagvlak om wereldwijd belastingontwijking tegen te gaan, denkt Lejour. "Vooral EU-landen zijn tot nu toe bezig geweest om de regels om te zetten in nationale wetgeving en de verwachting was dat andere landen zouden volgen. Dat gaat nu niet zo snel gebeuren. Dit zou ook wel het einde van het hele verdrag kunnen zijn."
Wat zijn de gevolgen voor Europa en Nederland?
De economen vrezen voor een handelsoorlog. Als de EU vasthoudt aan het internationale belastingverdrag zal de VS reageren met nieuwe importheffingen of een eigen winstbelasting op Europese bedrijven die werkzaam zijn in de VS. Dat leidt tot hogere prijzen op producten uit andere werelddelen, zowel in Europa als in de VS.
Toch is dit niet helemaal zeker, denkt douanespecialist Martijn Schippers, verbonden aan advieskantoor EY en de Erasmus Universiteit. De grote passen van Trump kunnen ook gezien worden als een manier om een onderhandeling voor te bereiden, ziet hij.
Schippers wijst erop dat Frankrijk tijdens de vorige regeerperiode van Trump een belasting op digitale diensten wilde invoeren die vooral Amerikaanse techbedrijven zou raken. Trump dreigde daarop met heffingen op Franse wijn en kaas. Nadat de Franse belasting van tafel ging, was er ruimte voor onderhandelingen tussen de landen.
"Als je tien stappen vooruit zet, is het moeilijk voor de wederpartij om helemaal zijn zin te krijgen", legt hij uit. "Zo probeert Trump de status quo te ontwrichten om in een betere onderhandelingspositie te komen."
Minister Uitermark van Binnenlandse Zaken (NSC) ziet mogelijkheden voor een verbod op gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties, mits dat goed afgebakend is. Dat bleek bij een Kamerdebat over het demonstratierecht.
Begin deze maand viel al uit een Kamerbrief van minister Van Weel van Justitie en Veiligheid (VVD) op te maken dat het kabinet een dergelijk verbod wil onderzoeken op verzoek van de Tweede Kamer. Vandaag werd er iets meer duidelijk over de richting die het kabinet op wil.
Uitermark noemt een verplichting om "met een open gezicht" te demonstreren "een juridisch denkbare route". Wel moet volgens haar "afgebakend worden in welke gevallen je daarvan kan afwijken".
Van Weel bevestigt dat hij een wettelijk verbod op gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties verkent, "met uitzonderingen". Die zouden moeten gelden voor betogingen waar het gevaarlijk kan zijn voor demonstranten om hun gezicht te laten zien, zoals bij demonstraties tegen dictatoriale regimes. Van Weel liet eerder al weten het redelijk te vinden dat betogers in zo'n geval onherkenbaar zijn. Hij wil in april komen met de uitkomsten van die verkenning.
Fundamentele verschillenDe slagen om de arm die het kabinet hield bij het vraagstuk over de gezichtsbedekkende kleding tekende het debat van vandaag. In de Tweede Kamer bleek er geen eensgezindheid te zijn over de vraag of en hoe het demonstratierecht begrensd moet worden. Wel benadrukten alle partijen het belang van het recht op demonstreren, maar ze verschilden fundamenteel van mening over waar de grens ligt.
"Demonstreren is een grondrecht, maar geen excuus voor anarchie", sprak CDA-Kamerlid Boswijk. "Als we willen dat dit recht zijn waarde behoudt, moeten we duidelijke grenzen stellen en hard optreden tegen overtredingen."
GroenLinks-PvdA-Kamerlid Lahlah zei dat het recht op demonstreren bescherming nodig heeft. "Ook, of misschien wel juist, wanneer het schuurt, irriteert en boos maakt." Kamerlid Teunissen van de Partij voor de Dieren deelde haar mening.
KlimaatdemonstratiesDe irritatie waar Lahlah over sprak, klonk bij rechtse partijen over de blokkades van de A12 in Den Haag door demonstranten van Extinction Rebellion. "Als ik vijf kilometer te hard rijd, krijg ik een boete. Waarom mogen klimaatactivisten zich elke week misdragen", vroeg JA21-leider Eerdmans zich af.
PVV-Kamerlid Van Dijk noemde de aanpak van minister Van Weel "slappe hap". Tegen de blokkeerfriezen en bij de coronademonstraties werd volgens hem veel harder opgetreden.
Van Weel wees die kritiek van de hand en benadrukte dat er ook vervolgingen worden ingesteld tegen klimaatactivisten. Ook bij hem klonk onvrede over de houding van de klimaatdemonstranten. Hij noemde het "niet nodig" om een snelweg te blokkeren. Hij zei klaar te zijn met mensen die het demonstratierecht misbruiken en de wet overtreden. Van Weel benadrukte wel dat hij het demonstratierecht met hand en tand wil verdedigen.
De minister van Justitie zei grenzen te willen stellen aan de excessen die bij een klein deel van de demonstraties plaatsvinden, maar met concrete maatregelen kwam hij nog niet. Hij wil eerst een onderzoek afwachten van het WODC, het onderzoeksinstituut van zijn ministerie. Dat komt in april met resultaten naar een onderzoek over het demonstratierecht.
Herdenkingen beter beschermenIn het debat ging het ook over de Nationale Dodenherdenking van 4 mei. Vorig jaar was er vrees dat die verstoord zou worden, maar de twee minuten stilte werden uiteindelijk zonder onderbreking in acht genomen.
ChristenUnie-leider Bikker vroeg in een motie om de drie nationale herdenkingen beter te beschermen tegen ordeverstoringen. Zij kreeg bijval van VVD, NSC, CDA, SGP en JA21.
Minister Uitermark noemde dat een "ingewikkelde puzzel" en wilde nog niet direct ingaan op de motie. Net als Van Weel wil ze wachten op de uitkomsten van het WODC-onderzoek. Daarnaast benadrukte ze dat ze eerst nog uitgebreid overleg wil voeren met onder anderen burgemeesters van gemeenten waar nationale herdenkingen worden gehouden. "Mijn insteek zal zijn om eerst de gedachten en ideeën hierover op te halen."
De gemeente Eindhoven is van plan om de Brainport Industries Campus (BIC) aan te kopen. Op de campus in het noordwesten van de stad zitten hightechbedrijven en onderwijsinstellingen. De gemeente en de huidige eigenaar van het terrein zijn tot een koopovereenkomst gekomen, die volgende maand zal worden voorgelegd aan de gemeenteraad.
Het gaat nu nog alleen om het deel van de campus dat BIC 1 heet, en in 2019 is opgeleverd. Er werken en studeren zo'n 2500 mensen. De voorgenomen aankoop omvat het bestaande gebouw van ongeveer 105.000 vierkante meter, de openbare ruimte daaromheen en een parkeergarage. Ook de contracten van zo'n veertig huurders worden overgenomen.
De gemeente Eindhoven zegt in een verklaring dat het eigenaar van de campus wil worden om zelf de regie te kunnen voeren over de versterking en verdere ontwikkeling van het terrein. Volgens de gemeente is de aankoop "een unieke kans" en van strategisch belang. "Op deze manier kunnen we ons regionale innovatie-ecosysteem verder versterken, de publieke functies waarborgen, de strategische samenwerking op de hele campus nog beter vormgeven én onze unieke bedrijfseconomische infrastructuur beter beschermen."
Buitenlandse inmengingBrainport Industries Campus werd gebouwd door een projectontwikkelaar en een investeerder. In 2020 verkochten zij het terrein voor 130 miljoen euro aan de Britse investeringsmaatschappij Capreon. De Eindhovense wethouder Stijn Steenbakkers (CDA) stelt dat de campus op lange termijn beter af is in handen van de lokale overheid.
De gemeente wil bijvoorbeeld meer invloed hebben op welke organisaties op de campus ruimte huren. "Wij willen daar ook start-ups, onderzoeks- en onderwijsinstellingen hebben. Dat zijn partijen die financieel kwetsbaarder zijn. Een private eigenaar verhuurt toch sneller aan de partijen die het meest betalen", aldus Steenbakkers.
Eindhoven wil ook af van te veel buitenlandse inmenging op een plek waar gewerkt wordt aan slimme technologie. In 2021 werd de in dezelfde stad gelegen High Tech Campus (HTC) via een Amerikaanse vermogensbeheerder verkocht aan het Singaporese staatsbedrijf GIC. Uit onderzoek van het FD bleek dat de gemeente en de Stichting Brainport die verkoop destijds probeerden te voorkomen.
"Brainport is vitale economische infrastructuur. Niet alleen voor ons in Eindhoven maar ook voor de regio en voor heel Nederland", zegt Steenbakkers.
De campus die de gemeente wil aankopen is een deel van een bedrijventerrein dat nog veel groter moet worden. De ontwikkeling daarvan moet sneller dan verwacht, omdat chipmachinefabrikant ASML uit het naastgelegen Veldhoven daar wil uitbreiden.
'Solide businesscase'Hoeveel geld er met de deal gemoeid is, is niet bekendgemaakt. Het bedrag is in ieder geval hoger dan de 130 miljoen euro die een paar jaar terug voor de campus betaald werd, bevestigt de wethouder. Eindhoven wil de aankoop financieren met eigen geld en leningen.
De gemeente spreekt van een "solide businesscase". Steenbakkers: "De inkomsten uit de huurcontracten dekken alle kosten die we maken en nog een beetje meer".
De politie heeft vanochtend in Etten-Leur een 30-jarige voortvluchtige man uit Polen aangehouden. Hij werd in Polen en Duitsland sinds 2020 gezocht voor meerdere drugs- en geweldsincidenten.
Volgens de Poolse politie gaat het om Krystian K.. Hij wordt onder meer verdacht van een gewelddadige beroving in 2021 in de Poolse stad Krakau, waarbij het slachtoffer om het leven kwam. Ook was K. eerder al in Polen veroordeeld tot 3,5 jaar cel voor drugsdelicten en tot nog een jaar cel voor een geweldsincident in 2019.
Na de overval verdween hij. Later werd vastgesteld dat K. niet langer in Polen was, waarna er een internationaal opsporingsbevel werd uitgevaardigd, meldt Omroep Brabant.
Valse identiteitVorig jaar december werd de man op de 'Europe's Most Wanted'-lijst van Europol geplaatst. Snel daarna kwamen er uit Polen aanwijzingen dat hij zich mogelijk schuilhield in Nederland.
Daarop werd een onderzoek gestart. Dat onderzoek leidde vanochtend naar een bedrijf in Etten-Leur, waar de verdachte onder een valse naam werkzaam bleek te zijn. "Hij hield zich al een aantal jaren onder deze valse identiteit in Nederland schuil", zegt de politie.
De man wordt binnenkort voorgeleid. De rechtbank in Amsterdam zal vervolgens een besluit nemen over zijn overlevering aan Polen of Duitsland.
In de Verenigde Staten wordt 100 miljard dollar geïnvesteerd om toepassingen voor kunstmatige intelligentie (AI) verder te ontwikkelen, kondigde president Donald Trump afgelopen nacht aan. Een bizar hoog bedrag, maar toch is de aankondiging niet helemaal nieuw.
De miljarden dollars gaan naar 'AI-infrastructuur': datacenters en energiecentrales om toepassingen met kunstmatige intelligentie verder te ontwikkelen. Het maken van AI-toepassingen, zoals het schrijven van teksten en de navigatie van zelfrijdende auto's, kost veel rekenkracht, die in dit soort datacenters beschikbaar moet worden.
Trump kondigde de investering aan in het bijzijn van topmannen van enkele initiatiefnemers: softwarebedrijf Oracle, het Japanse investeringsfonds SoftBank en OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT. De investering moet de komende vier jaar oplopen tot 500 miljard dollar. Dat gebeurt allemaal onder naam van een nieuw bedrijf: Stargate.
"Schrijf die naam maar op, want ik denk dat je er nog veel over zal horen", zei Trump.
Niet nieuwHet lijkt een nieuw project, maar de naam Stargate is al eerder gevallen. Techsite The Information berichtte negen maanden geleden al dat OpenAI plannen heeft voor een enorm datacenter, inclusief een supercomputer onder de naam Stargate. Kostenplaatje volgens de nieuwssite: 100 miljard dollar.
Het was ook niet de eerste keer dat Trump en de topman van het Japanse investeringsbedrijf SoftBank naast elkaar stonden. In december kondigden beide mannen al aan dat het bedrijf 100 miljard dollar gaat investeren in Amerika. Toen al zei Trump dat het geld zou gaan naar kunstmatige intelligentie, al was toen nog niet duidelijk op welke manier.
Met de aankondiging van afgelopen nacht komt de wens van OpenAI samen met de belofte van SoftBank.
'Grootste, sterkste en machtigste'Het is logisch dat de VS deze bedragen in kunstmatige intelligentie investeert, zegt Tom Heskes, onderzoeker aan de Radboud Universiteit. "De VS zegt: we doen het gewoon. Ze willen de grootste, sterkste en machtigste zijn op het gebied van AI. Daar hoort deze investering bij."
"Het is een gigantische aankondiging", zegt Stijn Grove van de Dutch Data Center Association, de belangenorganisatie voor datacenters in Nederland. "In Europa zijn ook wat initiatieven, maar we praten hier echt over een andere schaal. Dit gaat werkelijk alles te boven."
Europa investeert 1,5 miljardDe beloofde bedragen van 100 tot 500 miljard in de VS zetten een investering voor een vergelijkbaar Europees initiatief in de schaduw. Vorige maand kondigde Europa een bedrag van 1,5 miljard euro aan voor 'AI-fabrieken' in zeven Europese landen: plekken waar een sterke ontwikkeling op het gebied van kunstmatige intelligentie moet plaatsvinden.
Heskes en Grove zijn het erover eens dat Europa met een slim antwoord moet komen om de Amerikaanse concurrentie aan te gaan. "We kunnen niet zeggen: zij doen 100 miljard, dus wij doen ook 40 miljoen", zegt Heskes. "Dat heeft totaal geen zin."
Specialistische AI-toepassingen makenVolgens de Radboud-onderzoeker moeten de Europese 'AI-fabrieken' gebruikt worden om zelf specialistische AI-toepassingen te bouwen, gebaseerd op het voorwerk dat in Amerika wordt gedaan.
"Het kost heel veel rekenkracht om zelf die grote AI-toepassingen te bouwen. Er zijn er maar een paar in de wereld die dat kunnen. Maar als die basis is gelegd, kunnen Europese onderzoekers en bedrijven daarmee verder."
"Op die manier hebben Europese bedrijven de mogelijkheid om AI-toepassingen te ontwikkelen waarmee we een deuk in een pakje boter kunnen slaan", zegt Heskes. "We moeten specialistisch werken, ons op een bepaalde niche richten, om interessant te zijn. Dan is het zeer de moeite waard."
"We hoeven in Europa geen hele grote fabrieken te hebben met enorme capaciteit", zegt ook Grove van de belangenvereniging voor datacenters. "Tegen dit geweld van honderden miljarden kun je het niet winnen, dus moeten we slim reageren. China en Amerika zetten hier vol op in. We kunnen als Europa niet afwachten."
Een Russisch marineschip in de Noordzee wordt geëscorteerd door de Britse en de Nederlandse marine. Daarbij zijn een Brits marineschip, een NH90-helikopter van Nederland en de Nederlandse Kustwacht betrokken.
Het Russische schip, de Yantar, bevindt zich nu in de zogenoemde exclusieve economische zone in de Noordzee, die onderdeel is van de internationale wateren, zegt een woordvoerder van het ministerie van Defensie tegen de NOS. Nederland heeft daar rechten en verantwoordelijkheden, maar iedereen mag er varen. Eerder was de Yantar in de Britse en de Nederlandse wateren.
De Yantar, een verkenningsschip van de Russische marine, komt volgens de Britten uit de Middellandse Zee. Minister van Defensie Healey zei in het Lagerhuis dat het wordt gebruikt om inlichtingen te verzamelen en zicht te krijgen op kritieke infrastructuur, zoals onderzeese kabels.
"Groeiende Russische agressie"Het is de tweede keer in twee maanden dat de Yantar in de Britse wateren heeft gevaren. In november is een Britse onderzeeboot al vlak bij de Yantar naar boven gekomen, ten teken dat het Russische verkenningsschip op de voet gevolgd werd.
Healy spreekt nu van een voorbeeld van "de groeiende Russische agressie". Maandag werd het fregat HMS Somerset op de Yantar af gestuurd, toen het de Britse wateren binnenvoer.
Inlichtingendiensten waarschuwen al langer voor Russische schepen die leidingen en kabels in beeld brengen en soms ook proberen te beschadigen. Daarbij zijn ook schepen van de zogenoemde Russische schaduwvloot betrokken, koopvaardijschepen onder de vlag van een ander land die worden gebruikt om bijvoorbeeld olie en gas te vervoeren. Zo was er in december een schip in de Oostzee dat volgens Finland met zijn ankers een stroomkabel heeft beschadigd.
Eerder maakten we deze video over de sabotage van pijpleidingen en stroom- en datakabels:
De politie heeft vier jongens aangehouden in verband met een brand die eind vorig jaar een leegstaande loods in Waalwijk verwoestte.
De brand brak op 30 december rond 22.00 uur uit. De vlammen sloegen uit het dak. Ook kwam er asbest vrij. Iets na 02.00 uur werd gemeld dat de brand onder controle was. Niemand raakte gewond.
De politie vermoedde al snel dat de brand was aangestoken. Het leegstaande pand, waar voorheen het Nederlandse Leder en Schoenen Museum zat, was al vaker doelwit van vernielingen en kwam in aanmerking om gesloopt te worden, meldt Omroep Brabant.
Eergisteren werden in het opsporingsprogramma Bureau Brabant beelden van de verdachten getoond. Na de uitzending heeft het viertal zich gemeld bij het politiebureau. Zij zijn allemaal aangehouden en zitten nog vast. De politie meldt dat ze allemaal uit Waalwijk komen. Hun leeftijd is niet bekendgemaakt.
Het is niet mogelijk om 'koop nu, betaal later'-diensten in de winkelstraat te verbieden, schrijven minister Heinen (Financiën) en staatssecretaris Struycken (Rechtsbescherming) aan de Tweede Kamer. Wel roepen ze de betrokken partijen - winkelketens en de betaaldiensten zelf - "dringend" op om de plannen hiervoor niet door te zetten.
De Tweede Kamer had vorig jaar oktober gevraagd aan het kabinet om deze betaaldiensten tegen te houden. Een verbod is volgens de bewindspersonen niet mogelijk omdat er in 2026 Europese wetgeving komt die maakt dat dit soort betaaldiensten aan regels worden gebonden. Volgens hen is het geen optie ze in de tussentijd te verbieden of om strengere regels op te leggen.
Ze zijn in gesprek gegaan met Klarna, een van de grootste aanbieders van achteraf betalen, om hun zorgen te uiten over de uitbreiding van de betaaldienst naar fysieke winkels.
UitzettenVolgens de ministeries heeft de betaaldienst na dat gesprek laten weten dat zij onlangs een extra informatiescherm heeft toegevoegd voor nieuwe klanten die gebruikmaken van achteraf betalen in fysieke winkels. Ook zou Klarna onderzoeken of het de functie credit opt-out kan toevoegen in de app. Daarmee kunnen klanten de betaalmethode 'achteraf betalen' uitzetten, zodat ze geen schuld kunnen opbouwen.
Want dat is waar het kabinet voor vreest. De bewindslieden maken zich vooral zorgen om kwetsbare groepen zoals jongeren, die door 'koop nu, betaal later'-diensten in winkels nog sneller in de schulden terecht kunnen komen.
CDA-Kamerlid Inge van Dijk, de initiatiefnemer van de motie die opriep tot het verbod, is teleurgesteld. "De verleiding en het gemak om geld uit te geven dat je soms niet hebt, gaat ten koste van mensen zelf en van de samenleving."
Eind september kondigde Klarna aan dat het klanten de mogelijkheid wil bieden om hun aankopen in fysieke winkels achteraf te betalen.
De NOS heeft Klarna gevraagd om een reactie. De aanbieder zegt onder meer dat bij elke discussie over achteraf betalen de risico's van andere kredietopties moeten worden meegewogen. "Achteraf betalen is een gezonder alternatief voor dure creditcards."
In Italië is een vrouw opgepakt die verkleed als verpleegkundige een pasgeboren kind ontvoerde. Baby Sofia verdween gisteravond uit een kliniek in de stad Cosenza, in de zuidelijke regio Calabrië. De politie heeft de baby gevonden en naar de ouders teruggebracht.
Het kindje, één dag oud, lag met haar moeder en grootmoeder in een kamer van de kliniek toen een 'verpleegkundige' binnenkwam. Zij nam de baby mee voor, zoals ze zei, een controle bij de kinderarts. Toen ze na een tijdje niet terugkwam, sloegen de moeder en grootmoeder alarm.
Al maanden 'zwanger'De verdachte, een 51-jarige vrouw uit Cosenza, werd opgespoord aan de hand van beelden van bewakingscamera's van de kliniek. Daarop is te zien dat de vrouw met hulp van een man de baby meeneemt in een auto. De autoriteiten blokkeerden snel daarna alle autowegen rond Cosenza. Een paar uur later werd het stel aangehouden in een buitenwijk van de stad. De baby was ongedeerd.
Volgens Italiaanse media ging aan de ontvoering een lange voorbereiding vooraf. De lokale politie zegt dat de vrouw maandenlang had gedaan alsof ze zwanger was. Op Facebook beweerde ze een week voor de ontvoering dat ze was bevallen van een jongen. In de woning van het echtpaar trof de politie voorbereidingen aan voor een feestje ter gelegenheid van een geboorte.
De Italiaanse premier Meloni bedankt op X de lokale autoriteiten voor het terugvinden van de ontvoerde baby. "Een applaus voor hun buitengewone samenwerking en zoekwerk."
Prins Harry heeft door een schikking in de zaak tegen News Group Newspapers een flinke zak geld en vergaande excuses gekregen van het bedrijf van mediamagnaat Rupert Murdoch. Niet alleen gaan de tabloids door het stof over hoe hijzelf door kranten als The Sun en News of the World is behandeld, ook zijn omgekomen moeder, prinses Diana, wordt daarbij genoemd. Daarnaast wordt verwezen naar de schade die de sensatiepers heeft berokkend aan zijn relaties, zijn vriendschappen en zijn familie.
De rechtszaak die vanmorgen tot een ontknoping kwam draaide voor Harry vooral om het ter verantwoording roepen van de tabloids en roddelpers. Niet alleen voor hemzelf, maar juist om gerechtigheid voor iedereen te bereiken. Hij wilde dat de hoogste bazen in de rechtszaal zouden worden verhoord en dat de wereld zou horen over de praktijken van de tabloids, zoals afluisteren, intimidatie en identiteitsfraude.
Het ging hem naar eigen zeggen niet om geld, maar om 'accountability', zo verklaarde hij in december: hij wilde dat er in het openbaar en voor de neus van een rechter verantwoording zou worden afgelegd.
Maar door zijn beslissing om te schikken zullen de praktijken van de roddelpers niet in de rechtszaal worden besproken of veroordeeld. Bovendien is een parlementair onderzoek, vaak een middel om de waarheid boven tafel te krijgen, jaren geleden al stopgezet. Volgens critici onder druk van de machtige Rupert Murdoch.
Sappige primeursDe vraag blijft dus: is dit gerechtigheid? Zal de schikking helpen om het gedrag van de opdringerige Britse pers te verbeteren? Neemt de macht van tycoons als Murdoch hierdoor af? In brede kring wordt gevreesd dat dit niet zo is.
De pers overschrijdt nog steeds ethische grenzen om scoops te scoren. In Engeland worden aan de lopende band onwaarheden gepubliceerd, niet alleen over beroemdheden en royals, maar ook over thema's als immigratie, Brexit en klimaatverandering, zonder dat daar consequenties aan verbonden zijn.
Dus Harry heeft deels wat hij wil - excuses - maar de invloed die de roddelpers heeft op de politiek en de publieke opinie blijft onveranderd. Al zullen de prins en zijn juristen beargumenteren dat dit een "monumentale overwinning" is en dat The Sun eindelijk heeft toegegeven dat er illegale methoden zijn gebruikt om sappige primeurs te kunnen publiceren. Harry en zijn team zullen zeggen dat hij genoegdoening heeft gekregen en dat hij heeft wat hij wilde: aansprakelijkheid en excuses.
Bazen buiten schotMaar ook NGN heeft baat bij deze uitkomst. Het conglomaraat heeft al ruim een miljard euro uitgegeven aan juridische claims en kan daar nu dus nog een lieve som bij optellen (de schadevergoeding aan Harry komt naar verluidt uit op minimaal 10 miljoen pond). Maar het bedrijf heeft ook gekregen wat het wilde: het heeft met deze schikking de publieke schade kunnen beperken en de hoge bazen, onder wie Murdoch, buiten schot kunnen houden.
Overigens is dit niet het einde van het langlopende rechtbankdrama, waarin prins Harry vecht tegen de tabloids. De volgende zaak met meerdere beroemdheden onder de eisers, onder wie Harry, richt zich tegen de Daily Mail en Mail on Sunday.
Terwijl hulporganisaties zo snel mogelijk hulpgoederen naar de Gazastrook proberen te krijgen en regeringsleiders bezwerende woorden uitspreken over het staakt-het-vuren, begon Israël gisteren een grote aanval op de bezette Westelijke Jordaanoever. Sindsdien zijn in de stad Jenin zeker tien mensen om het leven gekomen. Tientallen anderen raakten gewond.
De secretaris-generaal van de VN, Guterres, uitte zijn zorgen hierover op de jaarlijkse bijeenkomst van het World Economic Forum (WEF) in Davos. "Het is mogelijk dat Israël zich door de militaire successen gesterkt voelt en denkt dat dit het moment is om de Westelijke Jordaanoever te annexeren en Gaza in het ongewisse te laten", zei hij.
Guterres liet in het midden waarom Israël dit zou denken, maar Israëlische media schrijven dat kolonisten denken dat de Amerikaanse president Trump een annexatie van de Westelijke Jordaanoever, in tegenstelling tot zijn voorganger, zal toelaten. De Israëlische aanval volgde een dag nadat Trump een streep zette door sancties tegen kolonisten.
Er is al langere tijd een operatie gaande in Jenin, benadrukt Joost Hiltermann, programmadirecteur Midden-Oosten bij de internationale denktank Crisis Group. Trumps aantreden alleen is niet de aanleiding voor de grote militaire operatie, denkt hij.
"De Palestijnse Autoriteit heeft de afgelopen weken geprobeerd de onrust de kop in te drukken, maar dat is niet gelukt." Dat is een van de redenen dat Israël nu ingrijpt, zegt Hiltermann. Door het bestand in Gaza zijn er ook manschappen beschikbaar om dit te doen.
Toch spelen de welwillende signalen richting de kolonisten vanuit de omgeving van Trump wel een rol, zegt Hiltermann. Een aantal mensen die Trump benoemd heeft zijn uitgesproken voorstander van de Israëlische nederzettingen. Gisteren zei de nieuwe Amerikaanse VN-ambassadeur Stefanik tijdens een hoorzitting dat Israël een "bijbels recht" heeft op het gebied.
Met dit standpunt gaat ze lijnrecht in tegen het beleid van de vorige regering en de VN zelf. Vorig jaar oordeelde het Internationaal Gerechtshof dat de Israëlische nederzettingen illegaal zijn. Ook de nieuwe Amerikaanse ambassadeur in Israël is voorstander van de nederzettingen.
De Israëlische krant The Jerusalem Post citeert een prominente kolonist die was uitgenodigd voor Trumps inauguratie. Hij sprak met Amerikaanse functionarissen die hem verzekerden dat de nederzettingen versterkt moeten worden. De optie voor annexatie "ligt op tafel, maar zal tijd kosten", citeert The Post hem.
Palestijnse Autoriteit ongeliefdDat de pogingen van de Palestijnse Autoriteit om de orde te herstellen mislukten, kan Israël ook gebruiken om te motiveren dat de Palestijnse Autoriteit niet het gezag kan voeren over de Gazastrook, zegt Hiltermann. Dat is een van de heikele punten in het plan voor een naoorlogs Gaza.
De Qatarese premier liet gisteren weten dat hij hoopt dat de Palestijnse Autoriteit zal terugkeren in een regerende rol in de Gazastrook, dat sinds 2007 onder de controle van Hamas staat. Onder de bevolking is de Palestijnse Autoriteit echter impopulair, onder meer vanwege de samenwerking met Israël.
Ook vandaag uitten verschillende militante groeperingen kritiek op de Palestijnse autoriteit. De Islamitische Jihad zei dat de Palestijnse Autoriteit medeplichtig is aan de nieuwste Israëlische aanval. Het Israëlische Kanaal 12 meldt dat de Veiligheidsdiensten van de Palestijnse Autoriteit zich teruggetrokken uit Jenin zodat het Israëlische leger daar aan de slag kon.
'Iraanse militanten'Volgens premier Netanyahu is de aanval nodig om aan Iran gelinkte militanten te bestrijden. "De Palestijnen op de Westoever hebben geen Iraanse hulp nodig om zich te verzetten tegen Israël, maar voor Netanyahu is het een manier om kritiek van Westerse landen te voorkomen", zegt Hiltermann.
Daarnaast heeft Netanyahu ook geen uitgesproken steun nodig van Trump om de Westelijke Jordaanoever te annexeren.
"Het is meer een kwestie van het formeel maken van de annexatie", zegt Hiltermann. "Want in feite is de Westoever al door Israël ingelijfd."
Toetsenmaker Cito waarschuwt middelbare scholen dat leerlingen mogelijk fraude plegen bij kijk- en luistertoetsen. Antwoorden van enkele toetsen van dit jaar worden volgens Cito verspreid via Telegram.
De kijk- en luistertoetsen worden deze weken afgenomen. Cito geeft advies over wanneer scholen dat het beste kunnen doen, maar er is geen centraal afnamemoment afgesproken.
Cito maakt kijk- en luistertoetsen voor de vakken Engels, Duits, Frans, Nederlands en Spaans. Het is niet bekend hoe de antwoorden zijn gelekt. Cito heeft aangifte gedaan.
Toetsen van andere jarenDe toetsenmaker uit Arnhem weet niet hoeveel leerlingen nu via Telegram de antwoorden hebben gekregen, maar raadt scholen aan om toetsen van andere jaren te gebruiken. "Dit verkleint de kans op voorkennis bij leerlingen", zegt een woordvoerder tegen RTV Utrecht. De woordvoerder kan niet zeggen van welke toetsen de antwoorden zijn gelekt.
Verschillende scholen hebben aan Cito laten weten dat ze zich niet herkennen in de verhalen over de verspreide toetsen. Toch houdt de toetsenmaker de situatie in de gaten en krijgen alle scholen die een kijk- en luistertoets van Cito gebruiken het advies om extra alert te zijn.
Een leerkracht laat aan RTV Utrecht weten dat haar school er rekening mee houdt dat leerlingen de antwoorden van de toets van dit jaar dankzij Telegram al kennen. Zo gebruikt een docent Engels van de school een luistertoets van vorig jaar om te voorkomen dat leerlingen fraude kunnen plegen.
Twee jaar geleden waarschuwde de toetsenmaker ook al dat toetsen via TikTok werden verspreid. Via het sociale medium werden de antwoorden van de luistertoets Engels voor vwo 6 bijvoorbeeld aangeboden voor 5 euro.
