Wetenschappers maken zich zorgen over de verdwijning van de witte haai uit False Bay, een baai bij Kaapstad in Zuid-Afrika. Ze hebben bewijs gevonden dat het wegvallen van de roofvis leidt tot achteruitgang van de biodiversiteit in de baai.
Dat blijkt uit een Amerikaanse studie die is gepubliceerd in het tijdschrift Frontiers in Marine Science. Door het wegvallen van de mensenhaaien, zoals ze ook wel worden genoemd, komt de gezondheid van de oceaan in het geding, concluderen de onderzoekers.
Witte haaien zijn van groot belang voor de biodiversiteit. De grootste levende roofvis ter wereld jaagt op veel vissen en grotere dieren zoals zeehonden en zeeleeuwen, die op hun beurt ook weer dieren eten.
Daardoor blijven de populaties van de diersoorten onder water in balans. Nu de roofdieren niet meer in False Bay zijn, is het ecosysteem volgens de onderzoekers verstoord.
Kaapse pelsrobbenZo namen de aantallen Kaapse pelsrobben en gevlekte zevenkieuwshaaien toe. En het gevolg daarvan is weer dat vissen waar zij juist op jagen, minder in de oceaan te vinden zijn. Volgens de wetenschappers zijn die uitkomsten in lijn met theorieën over het effect van het verdwijnen van een toproofdier op de rest van het ecosysteem.
Tussen 2010 en 2015 telden lokale haaien-experts ruim tweehonderd haaien per jaar in False Bay (Valsbaai). In 2019 en 2020 zagen ze er niet één
Ook Singel Uitgeverijen en schrijver Pim Lammers nemen stappen tegen de ultraconservatieve katholieke stichting Civitas Christiana. Lammers zou al langere tijd het doelwit zijn van "meerdere haatcampagnes en verspreiding van nepnieuws" van de organisatie.
Gisteren spande kenniscentrum Rutgers, dat de Week van de Lentekriebels organiseert, een kort geding aan tegen Civitas.
Pim Lammers en zijn uitgever hebben Civitas Christiana vandaag gesommeerd alle onwaarheden die over Pim Lammers geschreven zijn te verwijderen, meldt Singel Uitgeverijen. Als daar niet aan wordt voldaan, zal de uitgeverij een kort geding aanspannen.
Kinderboekenschrijver Pim Lammers, die meerdere prijzen won voor zijn werk over gender- en seksuele diversiteit, krijgt al jaren veel kritiek van christelijke organisaties. Over de stappen die hij neemt tegen Civitas zegt hij: "Ik ga graag met mensen in gesprek over literatuur en diversiteit, maar de bewuste verspreiding van leugens en haat maken een dialoog onmogelijk."
Volgens Singel Uitgeverijen is Lammers niet de enige auteur wiens werk door Civitas Christiana aangevallen wordt. Campagnes van de organisatie zouden geleid hebben tot haatberichten en ernstige bedreigingen aan het adres van auteurs.
Gisteren spraken veertien organisaties zich gezamenlijk uit tegen de "gerichte lastercampagne" tegen kinderboekenauteurs. Eind vorig jaar concludeerde platform SchrijversVeilig op basis van een enquête dat veel schrijvers te maken krijgen met agressie, intimidatie of bedreiging.
Week van de LentekriebelsKenniscentrum Rutgers spande gisteren een kort geding aan tegen Civitas Christiana, omdat de organisatie leugens en laster over de Week van de Lentekriebels zou verspreiden. Rutgers zegt dat leraren en scholen steeds meer tegenwind ervaren als gevolg van de desinformatie van Civitas. De conservatieve organisatie spreekt dat tegen en doet de beschuldigingen af als "onjuist en ongefundeerd".
Civitas beweerde dat de Week van de Lentekriebels bedoeld is voor het verspreiden van lhbt-propaganda, het normaliseren van pedofilie en homoseksualiteit en het opdringen van geslachtsverminking aan kleuters. Zulke leugens staan een veilige ontwikkeling van kinderen en jongeren in de weg, zegt Kenniscentrum Rutgers.
De afgelopen jaren was er vaak ophef over de projectweek en ging er nepnieuws rond. Zo ging de kritiek soms gepaard met voorbeelden die niets met het lespakket te maken hadden. Materiaal dat niet tot het lespakket behoorde, werd zonder context op sociale media geplaatst.
Volgende week maandag begint de twintigste editie van de Week van de Lentekriebels. Deelname aan de week is voor scholen niet verplicht. Het kort geding dient volgende week donderdag.
Minister Uitermark van Binnenlandse Zaken (NSC) werkt aan een ingrijpende wijziging van het kiesstelsel, bevestigen politieke bronnen aan de NOS na berichtgeving door RTL Nieuws.
De bedoeling is dat kiezers voortaan in hun eigen provincie stemmen op regionale kandidaten. Zo worden 125 van de 150 Tweede Kamerleden gekozen. De overige 25 worden gekozen op basis van de totale landelijke uitslag van de politieke partijen.
In het hoofdlijnenakkoord tussen PVV, VVD, NSC en BBB is afgesproken dat het kabinet nog voor de volgende Tweede Kamerverkiezingen een nieuw stelsel invoert dat "de regionale band tussen kiezers en gekozenen" moet versterken. Het is een wens van NSC-leider Pieter Omtzigt. Hij vindt dat regionale Kamerleden in de Tweede Kamer ondervertegenwoordigd zijn en dat er te veel zetels naar Kamerleden uit de Randstad gaan.
Het kabinet had beloofd hier "voortvarend" mee aan de slag te gaan. "We werken de mogelijkheid uit om een beperkt aantal kiesdistricten (10 - 12) met regionale kandidaten en een landelijke lijst in te voeren", zo staat in het regeerprogramma van het kabinet-Schoof. Dat worden in het voorstel twaalf regionale kiesdistricten in de huidige twaalf provincies.
NSC-Kamerlid Van Waveren reageert op X verheugd. "Mooi dat dit voorstel er aan komt!, zegt hij. "Een betere binding tussen kiezers en Kamerleden kan een belangrijke bijdrage leveren aan het vertrouwen in de overheid."
Geen GrondwetswijzigingUitermark gaat ervan uit dat de grondwet niet hoeft te worden aangepast maar dat het met een wijziging in de Kieswet kan. Een grondwetswijziging duurt lang, omdat er tussendoor verkiezingen moeten worden gehouden, waarna ook de nieuwe Tweede Kamer er mee moet instemmen. Uitermark heeft haar plan laten onderzoeken door twee universiteiten, meldt RTL Nieuws.
Het zou aan de voorwaarde in de grondwet voldoen dat het kiesstelsel evenredige vertegenwoordiging moet opleveren. Dat betekent dat vrijwel alle uitgebrachte stemmen meetellen voor de zetelverdeling.
Tot 1983 kende een deel van het kiesstelsel regionale vertegenwoordiging. Bij de verkiezingen voor de Eerste Kamer was het land verdeeld in vier districten (groepen van provincies), waarbinnen de evenredige vertegenwoordiging gold.
Het wordt het grootste cadeau van Trump aan Poetin genoemd: het stopzetten van de financiering van Radio Free Europe/Radio Liberty (RFE/RL). Met tientallen radio- en tv-zenders en websites doet RFE/RL iets waar talloze regimes al decennia bang voor zijn: de bevolking van onafhankelijke informatie voorzien. Daar dreigt nu rigoureus een einde aan te komen.
"Het is een emotionele tijd, maar we proberen door te werken", vertelt journalist Ksenia Sokoljanskaja op het hoofdkwartier van RFE/RL in Praag. Zij werkt voor de Russische tak, Current Time, die in Rusland als 'ongewenst' is aangemerkt. "Als wij wegvallen, hebben sommige delen van Rusland geen enkele toegang meer tot ongecensureerde informatie."
Behalve in Rusland is RFE/RL in 22 landen actief. In sommige gevallen vanuit buurlanden, zoals in Belarus, Iran en Afghanistan. Naar eigen zeggen bereiken de zenders wekelijks 47 miljoen mensen.
"Wij zijn een vervanger van een onafhankelijke publieke omroep", vertelt Jeremy Bransten, hoofd van de Europese tak. Als in een land de persvrijheid verbetert, vertrekt RFE/RL weer. Zo werden de zenders in Tsjechië en de Baltische staten 'overbodig', in Hongarije keerden ze juist weer terug. "Helaas gaat het wereldwijd achteruit met de persvrijheid, en zijn wij meer en meer nodig."
In navolging van Voice of America, dat in 1942 werd opgericht als tegengeluid tegen nazipropaganda, werd Radio Free Europe in 1949 in het leven geroepen. Opgezet door de Amerikaanse CIA, als 'wapen van het vrije woord' tegen het communisme. Vanuit München werd over de korte golf westers geluid over het IJzeren Gordijn gezonden naar onder meer Polen, Hongarije en Tsjechoslowakije. Later volgde Radio Liberty, gericht op de Sovjet-Unie.
Op straat in Praag koesteren veel Tsjechen warme herinneringen aan RFE/RL. "Stiekem luisterden wij ernaar, om te horen wat er speelde in de wereld", vertelt Marek. Het gaf hoop om te blijven strijden voor meer vrijheid, zegt Imre. "Dankzij Radio Free Europe wisten we bijvoorbeeld hoe groot het verzet tegen het communisme in Polen in de jaren 80 was."
SleutelrolRFE/RL speelde in de Koude Oorlog een sleutelrol bij protesten tegen communistische regimes, zegt Bransten. Het bood steun om door te vechten. Rond de Hongaarse Opstand in 1956 werd volgens sommigen zelfs gehint op westerse interventie, wat tot controverse leidde. Feit is, zegt Bransten, "dat wij hebben bijgedragen aan de val van de Muur."
Regimes deden er alles aan om RFE/RL te dwarsbomen. Met jamming (het verstoren van radio-ontvangst) en fysieke aanvallen op medewerkers, tot aan een bomaanslag op het toenmalige RFE/RL-hoofdkwartier in München in 1981. Op dit moment zitten talloze RFE/RL-journalisten gevangen, onder meer in Belarus en Azerbeidzjan.
De zenders zijn een relatief goedkoop 'wapen', dat regimes kopzorgen bezorgt. Het is dan ook niet verrassend dat in landen als China en Rusland enthousiast wordt gereageerd op de Amerikaanse beslissing om de geldkraan dicht te draaien. "Wij kregen de zender niet uitgeschakeld, maar gelukkig doet Amerika het nu zelf", was besmuikt te horen op de Russische staats-tv.
De regering-Trump ziet investeren in RFE/RL als weggegooid geld. "Het zijn radicaal-linkse mensen die tegen zichzelf praten", aldus Trumps rechterhand Elon Musk. Naast RFE/RL geldt dat ook voor Voice of America en nieuwszenders gericht op Cuba, het Midden-Oosten en Azië.
De financiering is per direct geheel stopgezet. Via de rechter kon RFE/RL afdwingen dat een deel van het toegezegde geld van dit jaar alsnog wordt uitbetaald, een kleine meevaller. "We werken door, maar de situatie is dat mijn medewerkers niet weten of ze volgende maand nog salaris ontvangen", zegt Bransten.
Nederland steunt EU-overnameDe Tsjechische regering wil RFE/RL overeind houden. "Ik weet hoe waardevol het is", zegt premier Fiala, die als kind een trouw luisteraar was. Hij hoopt dat de Europese Unie de financiering kan overnemen. Kosten: 145 miljoen per jaar.
De Nederlandse regering heeft zich achter de Tsjechische oproep geschaard, samen met negen andere EU-landen.
Ook de Tsjechen op straat in Praag willen dat RFE/RL behouden blijft. "Zoals het belangrijk voor mij was, zo moet het nu mensen in Rusland en Afghanistan helpen", vindt Marek. "We moeten alles doen om het te redden", vult Petr aan.
Vijftiger Imre vindt het juist goed als de EU de financiering overneemt: "Als het ons menens is dat we Europese normen en waarden verdedigen, dan moet Radio Free Europe niet door de VS worden betaald, maar door ons."
De rechten van ten minste 56 geadopteerden en hun families zijn ernstig geschonden tijdens hun adoptie naar het buitenland, concludeert de Zuid-Koreaanse Waarheids- en Verzoeningscommissie. De commissie spreekt van een reeks overtredingen, waaronder verwaarlozing van de voogdijplicht van de staat, valsheid in geschrifte en het afdwingen van adopties.
Ruim twee jaar deed de commissie onderzoek naar 367 klachten ingediend door geadopteerden uit 11 landen, waaronder Nederland. Het is het grootste Zuid-Koreaanse onderzoek naar buitenlandse adopties ooit. In april doet de commissie uitspraak over de overige zaken.
Kinderen 'exporteren'Volgens het onderzoeksrapport heeft de Zuid-Koreaanse overheid de rechten geschonden van talloze kinderen door hen "naar het buitenland te sturen zonder daarbij de juiste wetgevende kaders, toezicht of naleving van administratieve procedures in acht te nemen". In de praktijk betekent dit dat kinderen vaak onterecht als wees geregistreerd werden en zo met valse papieren ter adoptie opgegeven werden.
Deze praktijken waren goed georganiseerd, zo blijkt. Volgens de commissie werkten lokale adoptiebureaus samen met buitenlandse bureaus om Koreaanse kinderen te "exporteren". Sommige bureaus werkten zelfs met een adoptiequotum.
"Hoewel veel geadopteerden het geluk hadden om in liefdevolle gezinnen op te groeien, hebben andere grote ontberingen gekend als gevolg van gebrekkige adoptieprocessen. Velen van hen worden tot op de dag van vandaag met uitdagingen geconfronteerd", verklaarde de voorzitter van de commissie, Sun Young-Park, tijdens een persconferentie op dinsdag. "Deze schendingen hadden simpelweg nooit plaats mogen vinden."
Officieel excuusDe Waarheids- en Verzoeningscommissie komt ook met aanbevelingen. De regering adviseert de staat officieel excuses te maken. Dat excuses een belangrijk onderdeel zijn van dit proces vindt ook Alice Flikweert, secretaris van de stichting Netherlands Korean Rights Group die opkomt voor de belangen van geadopteerde Koreanen in Nederland. "Excuus is een belangrijk deel van de erkenning van de fouten die gemaakt zijn en het leed dat daarmee veroorzaakt is."
Ook hoopt Flikweert dat de Zuid-Koreaanse regering, zoals aanbevolen door de commissie, werk gaat maken van het verbeteren van systemen die toegang verlenen tot adoptiedossiers. "Er zijn nog steeds veel dossiers waar wij geen of beperkte toegang toe hebben. Wij zullen ons blijven inzetten om de waarheid op tafel te krijgen en families te helpen herenigen", aldus Flikweert.
Andere aanbevelingen gaan over compensaties, steunmaatregelen voor herenigingen tussen geadopteerden en hun biologische families en de wettelijke erkenning van Zuid-Koreaans staatsburgerschap.
Waarheids- en VerzoeningscommissieDe Waarheids- en Verzoeningscommissie werd in 2005 opgericht om onderzoek te doen naar de misstanden onder het militaire bewind. Maar de onderzoeken beperken zich niet tot die periode. Georganiseerde adoptie startte kort na het einde van de Koreaanse oorlog in 1953. De meeste adopties vonden plaats tussen de jaren 1970 en 1990.
In het onderzoeksrapport valt ook te lezen dat de Koreaanse regering na de Koreaanse oorlog bijna 50 jaar lang prioriteit gaf aan interlandelijke adoptie als een kosteneffectief alternatief voor het versterken van het binnenlandse beleid voor kinderwelzijn. Dit deed de regering door particuliere instanties aan te wijzen.
Nederland begon in de jaren 60 met het adopteren van kinderen uit Zuid-Korea. In 2021 schortte Nederland alle internationale adopties op. In het Engelstalige rapport van de commissie zijn geen Nederlandse zaken opgenomen.
Minister Uitermark van Binnenlandse Zaken kan nog niet zeggen hoeveel geld er komt om de financiële problemen van gemeenten te verminderen. Wel maakte ze duidelijk dat het hele kabinet "de zorgen" deelt uit de steden en dorpen.
De gemeenten kijken met angst en beven naar volgend jaar. Dan staat er een korting van 2,4 miljard euro gepland op het Gemeentefonds, het geld dat het Rijk geeft aan de gemeenten. Die spreken van een "ravijnjaar", want tegelijkertijd lopen de kosten op.
"We kijken wat er nodig is om het gat te dichten", aldus minister Uitermark in een Kamerdebat vandaag. "Het gaat niet om of, maar om hoe. Maar nu is er nog geen oplossing."
Tientallen lokale politici uit het hele land zijn naar het debat in de Tweede Kamer gekomen. Er zijn twee extra zaaltjes in het Kamergebouw nodig om iedereen een plek te geven. De gemeentebestuurders hopen op een plan om de miljardenkorting terug te draaien.
KinderboerderijMet het geld uit het Gemeentefonds betalen de 342 gemeenten allerlei zaken. Veel geld gaat bijvoorbeeld naar de jeugdzorg, maar het wordt ook gebruikt voor de reinigingsdienst, onderhoud van groen of voor een kinderboerderij. Het probleem is dat gemeenten zelf nauwelijks mogelijkheden hebben om geld binnen te krijgen. Wel kunnen ze de onroerendezaakbelasting (ozb) voor huiseigenaren verhogen en dat gebeurt ook steeds meer. In Amsterdam bijvoorbeeld met meer dan 27 procent.
De oppositie heeft geluisterd naar de al maanden aanhoudende noodkreten van de gemeenten, bleek tijdens het debat. Burgemeesters en wethouders spreken over het "ravijnjaar", om duidelijk te maken dat ze vrezen in een financieel ravijn te belanden.
"De burger is de dupe, leerlingen moeten in een beschimmelde school zitten", zegt SGP-Kamerlid Flach. De SP snapt niet dat de coalitiepartijen - die zeggen de koopkracht en bestaanszekerheid te verbeteren - niet ingrijpen. "Burgers worden het ravijn in gedonderd", stelt SP-Kamerlid Van Nispen. De ChristenUnie vreest dat "de ziel uit een dorp verdwijnt" als het buurthuis of het zwembad dicht moeten. En het CDA vindt dat de coalitie "de democratie aan het slopen is".
Ze verwijten de coalitie ook dat die "tegenover" de gemeenten is komen te staan, waardoor de verhoudingen tussen de overheden verslechterd zijn. Inmiddels dreigen de gemeenten zelfs naar de rechter te stappen als het kabinet niet met een oplossing komt.
Geen concrete toezeggingenDe coalitiepartijen PVV, VVD en NSC maken in het debat duidelijk wel begrip te hebben voor gemeenten, maar doen geen concrete toezeggingen. De korting is afgesproken in de formatie. PVV-Kamerlid Deen zegt dat het kabinet bovendien voor "grote uitdagingen" staat op het gebied van defensie, zorg, infrastructuur en het stroomnet. "Ik tover hier geen honderden miljoenen uit mijn zak", aldus Deen.
NSC oppert dat gemeenten mogelijk gebruik kunnen maken van hun financiële reserves, die volgens een onderzoek zo'n 41 miljard euro omvatten. De VVD heeft veel bezorgde wethouders en zegt "echt" de uitdagingen van de gemeenten "te zien".
Maar de partij vindt dat er ook kritische vragen gesteld mogen worden over het uitgavenpatroon van gemeenten. VVD-Kamerlid De Vries zegt dat in Utrecht de afgelopen vijf jaar 38 procent meer ambtenaren zijn aangenomen. "Hoezo? Het Rijk moet toch ook bezuinigen op ambtenaren?"
De komende weken praat het kabinet over de voorjaarsnota, dat is een aanpassing van de lopende begroting. Heel veel bewindslieden hebben extra wensen, zo bleek al de afgelopen weken. In dat overleg zal minister Uitermark het extra geld voor de gemeenten voor elkaar moeten krijgen. Beloften doet ze niet. "Ik ga wel mijn stinkende best doen."
Koen Schuiling, oud-burgemeester van Groningen, gaat in hoger beroep tegen zijn veroordeling voor schennis van de eerbaarheid.
De politierechter in Zwolle legde de 66-jarige Schuiling eerder deze maand een boete op van 250 euro. De rechter acht bewezen dat Schuiling op 25 maart vorig jaar op de snelweg masturbeerde achter het stuur van een rijdende auto. De oud-burgemeester heeft dit altijd ontkend. Volgens hem gaat het om een misverstand.
Advocaat Peter Koops zegt tegen RTV Noord dat nog niet zeker is of het hoger beroep wordt doorgezet. De wettelijke termijn om dit aan te tekenen verloopt binnenkort. Door nu beroep aan te tekenen, krijgen hij en de oud-burgemeester meer bedenktijd.
Aanvankelijk gaf het Openbaar Ministerie Schuiling een strafbeschikking: een boete die zonder tussenkomst van een rechter wordt opgelegd. Hij weigerde die te betalen.
Schuiling werd in 2019 burgemeester van Groningen en stopte vorig jaar voortijdig. Hij zei destijds niet meer de energie te hebben om zijn werk met volle overgave te doen. Later bleek dat hij vanwege de kwestie door minister Uitermark van Binnenlandse Zaken gedwongen was ontslag te nemen.
De Braziliaanse oud-president Bolsonaro moet terechtstaan voor een poging tot staatsgreep in 2023. Dat heeft het Braziliaanse Hooggerechtshof geoordeeld. De vijf rechters van het hof stemden daar unaniem mee in. Bolsonaro werd vorige maand aangeklaagd door de Braziliaanse justitie.
Twee jaar geleden braken er rellen uit na de verkiezingsnederlaag van Bolsonaro. Duizenden aanhangers van de radicaal-rechtse politicus bestormden het parlementsgebouw, het presidentieel paleis en het Hooggerechtshof in de hoofdstad Brasilia.
De aanklagers stelden dat Bolsonaro de opstand heeft aangestuurd, hoewel hij tijdens de rellen niet in het land was. Ook zou hij van plan zijn geweest om de huidige president Lula te vergiftigen en een rechter van het Hooggerechtshof te vermoorden.
MachtsbehoudVolgens een van de aanklagers wilde Bolsonaro "koste wat het kost" aan de macht blijven. De staatsgreep mislukte volgens de aanklager omdat de legercommandant niet overtuigd was van Boslonaro's plannen.
Bolsonaro heeft altijd volgehouden onschuldig te zijn en spreekt van een politieke vervolging. De politicus hangt een celstraf van tientallen jaren boven het hoofd als hij schuldig wordt bevonden.
Zeven bondgenoten van Bolsonaro worden vervolgd voor vijf aanklachten, waaronder poging tot staatsgreep, betrokkenheid bij een criminele organisatie en poging tot het met geweld omverwerpen van de democratische rechtsstaat.
Justitie heeft 33 anderen aangeklaagd voor de samenzwering. Het hof beslist later of zij ook vervolgd moeten worden. Onder hen zijn hoge militaire officieren en leden van de regering van Bolsenaro.
Bij een ramp of crisis kan Defensie binnenkort een beroep doen op duizenden zorgreservisten. Daarvoor wordt een samenwerking aangeknoopt met de Nationale Zorgreserve, die werd opgericht in coronatijd.
Zorgreservisten kunnen straks medisch personeel vervangen dat is uitgezonden naar het buitenland. Of zij springen bij tijdens grote rampen of crises als Defensie extra zorgverleners nodig heeft.
Tegelijkertijd kunnen militaire reservisten met een medische achtergrond zich aanmelden bij de Zorgreserve. Zij zijn dan oproepbaar bij noodsituaties zoals een pandemie of lokale opleving van een virus. "Het mes snijdt daarmee aan twee kanten", zegt bestuurder Charlotte de Schepper, doelend op de verwachte nieuwe aanwas bij de Zorgreserve.
Nationale ZorgreserveDe Nationale Zorgreserve bestaat uit zo'n 4000 mensen met een zorgachtergrond die niet (meer) werkzaam zijn in de zorg. "Dat zijn artsen, verpleegkundigen en verzorgenden", zegt De Schepper. "Het zijn bijvoorbeeld gepensioneerden of mensen die zijn overgestapt naar een andere baan."
Tijdens noodsituaties koppelt de Zorgreserve hen aan zorgorganisaties die extra hulp nodig hebben. Het initiatief is opgericht in coronatijd toen veel oud-zorgmedewerkers hulp aanboden maar de coördinatie in eerste instantie stroef verliep.
"Onze reservisten werken alleen maar tijdelijk, tot de noodsituatie weer voorbij is", licht De Schepper toe. Om de vaardigheden van de reservisten op peil te houden, krijgen zij trainingen aangeboden. Op termijn wil de organisatie groeien naar een bestand van 5000 reservisten.
Niet uitgezondenHet is niet de bedoeling dat de voormalige zorgmedewerkers meegaan op missies van Defensie, benadrukt de bestuurder. "Wij zijn er niet voor de militaire ondersteuning. Maar als er medisch Defensiepersoneel naar buitenlandse missies vertrekt, moeten de posten op de kazernes worden ingevuld. Dat kan straks met onze reservisten."
En die hulp is welkom, volgens Commandant der Strijdkrachten Onno Eichelsheim. De samenwerking draagt volgens hem bij aan "het vergroten van de weerbaarheid van de Nederlandse samenleving". Dat zei hij vanmiddag tijdens een besloten bijeenkomst tussen zorg- en crisisorganisaties in Utrecht.
Binnenkort oefent de Nationale Zorgreserve met een scenario waarin Defensie om hulp vraagt. In de tussentijd hoopt De Schepper dat nieuwe zorgreservisten zich aanmelden. "Als het écht crisis is, willen oud-zorgmedewerkers graag hun steentje bijdragen. Dat zagen we ook in coronatijd."
Jongeren die geronseld worden voor criminele activiteiten moeten beter worden beschermd. De wet moet worden aangepast, zodat deze jongeren niet worden gestraft voor dingen die ze onder dwang hebben gedaan. Dat bepleit het Centrum Kinderhandel en Mensenhandel (CKM).
Het CKM hoopt dat jongeren dan sneller zullen verklaren over wie hun opdrachtgevers en dus de ronselaars zijn. De organisatie ziet nu vaak dat jongeren die zijn gepakt hun mond houden bij de politie, zegt het CKM tegen NOS Stories.
Het jongerenkanaal van de NOS sprak onder anderen met een ronselaar en een expert over het probleem:
Hoeveel jongeren jaarlijks worden geronseld door criminelen, is onduidelijk. "Maar het komt vaker voor dan de officiële registraties laten zien", zegt Shamir Ceuleers van het CKM.
De Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen onderschrijft dat: "Wat we in de cijfers zien is het topje van de ijsberg", zegt Conny Rijken. Volgens haar zijn er schattingen waaruit blijkt dat er landelijk per jaar 5000 mensen van alle leeftijden slachtoffer worden van ronselaars. In de officiële registraties is dat jaarlijks ongeveer 800 per jaar. Eenzelfde vertekening doet zich voor bij jongeren.
BewustwordingEen week geleden waarschuwde de Europese politiedienst Europol ook al voor de kwetsbaarheid van jongeren. Zij zouden steeds vaker "het vuile werk" voor criminele organisaties opknappen. De jongeren lopen het risico en vangen vaak de klappen op, zodat mensen hoger in de organisatie buiten schot blijven.
Ook andere organisaties die zich inzetten tegen mensenhandel en uitbuiting zeggen tegen NOS Stories dat de aanpak anders moet. Het gaat daarbij onder meer om extra bewustwording, zodat bijvoorbeeld docenten eerder signaleren dat iemand geronseld wordt.
'Geronselde jongeren slachtoffer'Als ze gepakt worden, houden geronselde jongeren vaak hun mond bij de politie. En daar zit volgens Ceuleers van het CKM het probleem, want de politie komt er daardoor niet achter wie de ronselaars en dus de opdrachtgever zijn.
"Snitchen (verraden - red.) is echt een ding. Dan lopen jijzelf of je naasten gevaar. En als je dan ook nog als dader wordt behandeld, dan zal je nooit gaan praten", zegt Ceuleers.
Hij wil daarom dat de wet wordt aangepast, zodat geronselde jongeren gezien worden als slachtoffer en zij niet vervolgd worden voor de daden die ze onder dwang hebben gepleegd. Alleen onder die voorwaarde, denkt het CKM, zullen slachtoffers gaan praten.
NOS Stories kwam in contact met meerdere jongeren die ervaring hebben met de problematiek. Zij zeggen dat het ronselen gebeurt via sociale media, maar ook fysiek bij school of bij een hangplek. De jongeren zeggen dat het gaat om het wegbrengen of doorverkopen van drugs, op de uitkijk staan of iets stelen.
'Ik regel kneuzen'NOS Stories sprak ook met 'Jamal' - zijn echte naam is bekend bij de redactie - die jongeren ronselt om criminele klussen te doen. Het gaat onder meer om het beroven van mensen, met wie wordt afgesproken via Marktplaats.
"Het zijn kneuzen die makkelijk te beïnvloeden zijn", vertelt hij over zijn slachtoffers. "Meestal zijn het jongens die op andere jongens willen lijken. Ik vraag via mijn tussenpersoon om mensen te zoeken die dingen willen doen. Of ik voeg jongens via Snapchat toe."
En als ze ja tegen de klus hebben gezegd? "Dan wordt duidelijk gemaakt dat ze niet moeten snitchen", vertelt hij. "Als ze dat wel doen, dan krijgen ze problemen. Dan worden ze geslagen als ze vrijkomen, ze krijgen een boete of er gebeuren dingen voor hun huis."
Zwart-witsituatieMinister Van Weel van Veiligheid en Justitie ziet het niet zitten om de wet aan te passen. Volgens hem zijn er in de huidige wet voldoende mogelijkheden om slachtoffers van ronselaars bescherming te bieden. Ook is niet altijd te zeggen of iemand slachtoffer of dader is: "De praktijk wijst uit dat er niet altijd sprake is van een zwart-witsituatie".
De Tweede Kamer praat naar verwachting over twee weken over dit onderwerp. Het Centrum Kinderhandel en Mensenhandel hoopt dat een Kamermeerderheid er wel voor voelt om de wet aan te passen.
