NOS Nieuws - Algemeen

De Amerikaanse president Donald Trump beschuldigt oud-president Barack Obama en zijn regering van verraad. Hij baseert zich op documenten die vorige week openbaar werden gemaakt door de baas van de Amerikaanse inlichtingendiensten Tulsi Gabbard. "Hij is schuldig," verklaarde Trump afgelopen dinsdag. "Dit was verraad, dit was elk woord dat je maar kunt bedenken."

Het lijkt erop dat Trump in het nauw zit en op zoek is naar een bliksemafleider. Amerikaanse media staan nog elke dag bol van de vermeende banden tussen Trump en Jeffrey Epstein. In Obama heeft Trump die bliksemafleider gevonden.

De documenten zouden eerdere onderzoeken van de Amerikaanse inlichtingendiensten onderuithalen die constateerden dat Rusland de verkiezingen van 2016 heeft proberen te beïnvloeden. In dat jaar won Trump voor het eerst. Ook wordt er gesuggereerd dat de regering-Obama de inlichtingendiensten heeft gedwongen om de bevindingen van eerdere onderzoeken te verdraaien.

Maar volgens de woordvoerder van Obama ontbreekt het in de documenten van de regering-Trump aan overtuigend bewijs. "Niets ondermijnt de algemeen aanvaarde conclusie dat Rusland heeft geprobeerd de presidentsverkiezingen van 2016 te beïnvloeden, maar geen enkele stem succesvol heeft gemanipuleerd. Dit wordt bevestigd door het rapport uit 2020 van de Senaatscommissie van Democraten en Republikeinen onder leiding van senator Marco Rubio."

Het is zeldzaam dat de oud-president reageert op de beschuldigingen van Trump, maar hij deed het nu toch, via zijn woordvoerder: "Normaal gesproken reageren we niet op de constante onzin en misinformatie die uit dit Witte Huis komt. Maar deze bizarre beschuldigingen zijn zo belachelijk en een slappe poging tot afleiding dat we dat wel doen."

Maandenlang muntte Trump het graag op zijn voorganger "slaperige" Joe Biden en "corrupte" Hillary Clinton. Nu moet vooral Barack "Hussein" Obama het ontgelden. "Trumps aanval op Obama is een voorbeeld van hoe zijn aanvallen op de elite steeds extremer worden," stelt hoogleraar retoriek en politieke communicatie Robert C. Rowland.

Dat Trump nu ineens zijn pijlen op Obama richt, heeft volgens Rowland alles te maken met de ophef rondom de Epstein-files. Deze zaak heeft het vertrouwen van zijn trouwste achterban aangetast. "Juist veel van deze Trump-supporters hebben ook de grootste hekel aan Obama. Dit is dus een makkelijke manier om de aandacht te verleggen en iemand anders de boeman te maken." In de Amerikaanse media wordt deze zaak al ruim twee weken breed uitgemeten.

AI-video

Trump deelde afgelopen weekend via zijn account op zijn socialemediaplatform Truth Social een spottende nepvideo waarin te zien is dat Obama tijdens een gesprek met Trump in het Witte Huis wordt opgepakt. FBI-agenten slaan Obama in de boeien en hij belandt in de gevangenis. Op de achtergrond is het nummer YMCA te horen, het officieuze lijflied van de MAGA-beweging.

De video is een van de vele AI-gegenereerde berichten die op de officiële socialemediakanalen van het Witte Huis staan. Hoewel het Witte Huis niet alles zelf produceert, kan het wel rekenen op een miljoenenpubliek wanneer ze iets op hun platformen delen. Het leidt regelmatig tot veel ophef.

Bijvoorbeeld toen het Witte Huis een foto plaatste van Trump als de nieuwe paus of een video deelde waarin Gaza is omgebouwd tot een paradijselijke en luxe vakantiebestemming genaamd Trump-Gaza.

Verschillende experts maken zich zorgen over het gebruik van kunstmatige intelligentie door het Witte Huis. Nu vallen de berichten nog te onderscheiden van echte foto's of video's. "Maar het is met name zorgelijk wanneer het te realistisch wordt en leiders, zoals Trump, het gebruiken om mensen voor de gek te houden", vertelt hoogleraar media-innovatie en technologie John P. Wihbey. "Van die situatie zijn we niet meer zo ver verwijderd."

Want hoe kunstmatig de beelden ook mogen zijn, ze kunnen grote gevolgen hebben in de echte wereld, aldus Wihbey. "In een ideale wereld zouden we geen geweld tegen onze leiders moeten accepteren en dat is precies wat deze video over Obama's fictieve arrestatie doet."

Wihbey voorspelt dat het Witte Huis niet snel afstand zal doen van het delen van berichten die door middel van kunstmatige intelligentie zijn gemaakt. "We zullen de mentale spierballen moeten kweken zodat we door deze berichten heen kunnen prikken."

Een gat in de grond markeert het begin. Een stuk touw, een emmer, een houweel en een helm met zaklamp. Meer is er voor de duizend mijnwerkers in Bantako, een dorpje in het diepe zuidoosten van Senegal, niet nodig. Zij graven hier naar het edelmetaal waar de bodem rijk aan is: goud.

In twintig jaar tijd is Bantako uitgegroeid tot een van de grootste trekpleisters voor mijnwerkers uit de regio. Vanuit omliggende landen trekken mensen hiernaartoe in de hoop een greintje goud te vinden. De afgelopen jaren zijn daar nog meer mensen bij gekomen. De reden? Goud is nog nooit zo veel waard geweest.

Onzekere klus

Vanwege geopolitieke spanningen en de onrust rond president Trumps handelsbeleid is de goudprijs naar recordhoogten gestegen. Waar de goudprijs vijf jaar geleden rond de 50.000 euro per kilogram was, is dat inmiddels meer dan 90.000 euro

Goudzoekers in Senegal merken die stijging ook, al krijgen zij van handelaren slechts een stukje van de wereldmarktprijs. Bovendien is het delven van goud een zware en vooral onzekere klus, zegt Mamadou Teli Bah, een voormalig chauffeur uit Guinée. "Soms vinden we maandenlang helemaal niets. Als er goud wordt gevonden, zijn het vaak minimale beetjes. Net genoeg om van te leven."

Goudzoeker Amadou Diallo haalt zijn schouders op. "Het leven is een gok", zegt hij. "Waar we ook zijn: er moet toch gewerkt worden. Overal zoeken mensen naar geluk." In groepjes brengen mijnwerkers hele dagen door in de rijen van nauwe gaten. Diallo schat de diepte van een gat in tussen 10 en 15 meter. "Valt best mee hoor."

Op die diepte bevindt zich Birimisch gesteente: een steenlaag waarin soms wat goud zit. Meestal is dat met het blote oog niet te zien. De enige manier om erachter te komen of de stenen ook werkelijk goud bevatten, is door ze tot een fijne stof te vermalen en vervolgens met water te zeven.

Moussa Cissokho doet dat in zijn eigen achtertuin. In Tomboronkoto, een nabijgelegen mijnstadje, draait de hele lokale economie om goudzoeken. Nadat Cissokho de stenen heeft vermalen, vermengt zijn vrouw het fijne gruis met water. Een kleine glijbaan, gemaakt van een houten plank met tapijtje, doet de eerste schifting.

"Het hele gezin helpt mee", zegt Cissokho, die eerder werkte als boer. Ook hij is blij dat ze voor de beetjes goud die ze vinden nu meer verdienen dan voorheen. Maar waarom de goudprijs zo is gestegen, weet hij niet. "We werken gewoon", zegt hij.

Nadat het resterende gruis meerdere malen in een teiltje is gezeefd, ontwaart zich langzaamaan een piepklein stukje met goudgele kruimels. Tijd voor de laatste stap. Cissokho haalt een emmertje tevoorschijn waarin ooit mayonaise heeft gezeten. Nu bevat de emmer iets wat veel gevaarlijker is: kwik.

Kwik bindt zich vast aan goud, en heeft ook een lagere ontbrandingsgraad. Nadat het kwik zich aan de goudstukjes heeft gebonden, brengt Cissokho het klompje naar een handelaar die met een gasbrander het kwik wegbrandt. Wat overblijft is een glimmend brokje goud van nog net geen gram. Goed voor omgerekend 65 euro.

Gevaarlijk

Het gebruik van kwik heeft ernstige gevolgen, zegt Doudou Dione Dramé, een boer en natuuractivist. De restjes kwik komen in de bodem terecht of in water van de rivieren. "Het is heel gevaarlijk", zegt hij. "Het doodt vissen en dieren. Het kan leiden tot longziektes en tot misvorming van baby's."

Dat Senegal in 2016 het Minamataverdrag ratificeerde, dat gericht is op het tegengaan van kwikgebruik, heeft weinig effect. Er wordt wel gewerkt aan het beter voorlichten van goudzoekers om de risico's van kwikgebruik zo veel mogelijk te beperken.

"Ik weet dat het niet gezond is", zegt Cissokho. Zolang er geen goed alternatief bestaat voor het extraheren van goud, wil hij niet stoppen met kwik. "We kunnen niet anders dan het risico nemen."

Met nog een paar weken oogst te gaan, is nu al duidelijk dat dit jaar een topjaar wordt voor kersen. Dat heeft alles te maken met de goede weersomstandigheden, maar ook met het gebruik van twee omstreden bestrijdingsmiddelen.

"Het is een superkersenjaar. Er zijn veel kersen en ook smaak-technisch is het een goed jaar", aldus Gerard van den Anker, directeur van de Veiling Zaltbommel bij Omroep Gelderland.

Cijfers zijn er nog niet, de oogst loopt nog door tot in augustus. Maar ook Frederik Bunt van de Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO) uit Slijk-Ewijk is positief. "Zoals we op school zeiden: uit het boekje", stelt hij. "In de bloeiperiode was het droog, maar dat is voor de bestuiving ideaal. Daarna bleef het droog en dat was weer geweldig. Twee weken geleden was het wel erg warm. Dat was wel een beetje spannend, maar veel kwekers hebben toen hun kappen, die ze over de bomen hebben, wit gemaakt tegen de zon."

Bestrijdingsmiddelen

Het zijn niet alleen de weersomstandigheden die de telers aan een topoogst helpen. Ze hebben die ook te danken aan de middelen waarmee ze hun kersen beschermen tegen de suzuki-fruitvlieg,

Van die suzuki-fruitvlieg, een exoot die ruim tien jaar geleden voor het eerst opdook in Nederland, is bekend dat-ie zich in de groeiende vrucht nestelt. Als gevolg daarvan verrotten de kersen. Telers wezen er dit voorjaar op dat de helft van de oogst in gevaar kan komen.

Het staat vast dat de middelen Traser en Exirel helpen tegen de suzuki-vlieg. Ze zijn relatief veilig voor mensen. Maar ze zijn wel zeer giftig voor bijen.

Omdat de bij wordt gezien als cruciale bestuiver, adviseerde de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) de minister om kersentelers geen vrijstelling te verlenen voor het gebruik van de middelen.

Daarbij speelde voor de NVWA mee dat telers zich eerder niet altijd aan de regels hielden voor het gebruik van de middelen. Zo mogen ze niet verwaaien of in het grondwater terechtkomen. Maar uit inspecties van de NVWA bleek vorig jaar dat maar 40 procent van de telers zich aan de regels hield.

Telersbelangen

Onder druk van de kersentelers en haar eigen partij besloot landbouwminister Wiersma (BBB) onlangs om de telers dit jaar toch vrijstelling te geven. Ze erkende dat de voorschriften "niet goed zijn nageleefd". Maar ze wilde "niet blind zijn voor de belangen van de telers".

Wiersma besloot dat op 27 mei, net op tijd voordat de eerste kersen in dit topjaar begonnen te rijpen. "De kwaliteit is uitmuntend", concludeert Van den Anker van de Veiling Zaltbommel vast. "Ze hebben goed kunnen uitgroeien."

De bieren van Heineken keren binnenkort weer terug in de schappen van Jumbo. De brouwer en de supermarktketen hebben een akkoord bereikt over de inkoop van de bieren, bevestigen woordvoerders van de bedrijven aan vakblad Distrifood.

Een woordvoerder van Heineken meldt dat het voor de rest van het jaar commerciële afspraken met Jumbo heeft gemaakt. "Klanten kunnen binnen enkele weken weer uit het hele assortiment van Heineken kiezen bij Jumbo", laat een Jumbo-woordvoerder weten.

Jumbo en Heineken konden het lang niet eens worden over de inkoopprijzen van de bieren. Inkooporganisatie Everest, waar Jumbo sinds 2023 bij is aangesloten, stelde dat die prijzen te hoog waren en bestelde om die reden tijdelijk minder producten van Heineken.

Dat had lege schappen tot gevolg. Klanten van Jumbo grepen niet alleen mis als ze op zoek waren naar Heineken-bier. Ook andere merken van de brouwer zoals Amstel, Desperados, Texels en Birra Moretti waren niet of minder verkrijgbaar.

Rechtszaak

Om die reden spande Heineken in mei een kort geding aan tegen de supermarktketen. Volgens Heineken hield Jumbo zich met de 'boycot' niet aan gemaakte inkoopafspraken.

De rechter ging daar niet in mee. Volgens de rechtbank moest er een nieuwe overeenkomst gesloten worden over de inkoop van de bieren, omdat Jumbo zich bij Everest had aangesloten. Everest koopt ook in voor onder meer Duitse en Franse supermarkten.

De Europese Unie zal mogelijk minder open worden voor Chinese export als Peking niet werkt aan een eerlijkere handelsbalans, dreigde EU-voorzitter Ursula von der Leyen na afloop van de tweejaarlijkse Europese Unie-China top in Peking. Die liep niet uit op een confrontatie, maar écht belangrijke afspraken werden niet gemaakt.

"Europa houdt, in tegenstelling tot andere grote markten, zijn markt open voor Chinese goederen", zei Von der Leyen. "Maar deze openheid wordt niet beantwoord door China. We moeten vooruitgang zien op dit punt, want zonder vooruitgang zal het voor de Europese Unie heel moeilijk zijn om haar huidige niveau van openheid te handhaven."

Ondanks dat de handelspartners iets te vieren hadden - vijftig jaar diplomatieke banden - waren de verwachtingen voorafgaand aan de top laag. De grootmachten zijn het onder meer oneens over economische kwesties, de export van zeldzame aardmetalen en de Russische oorlog in Oekraïne.

'Keerpunt'

In haar openingstoespraak zei Von der Leyen dat de EU en China een keerpunt hebben bereikt in hun betrekkingen. "Naarmate onze samenwerking is verdiept, zijn ook de onevenwichtigheden toegenomen", doelend op de scheve handelsbalans.

Na de top benadrukte Von der Leyen vooral dat er uitgebreid gesproken is over de meningsverschillen. China zou nu bereid zijn om de scheve handelsbalans te onderzoeken, maar toezeggingen op het gebied van handel heeft China - zoals verwacht - niet gedaan.

Correspondent Brussel Ardy Stemerding:

"Die scheve handelsbalans met China is de EU een doorn in het oog. China exporteert veel meer naar de Europese Unie dan andersom. Als je kijkt naar goederen gaat het om een verschil van ruim 300 miljard euro. Dat Von der Leyen de top aangrijpt om daar verandering in te brengen is dus geen verrassing.

Toch is het nog maar zeer de vraag of ze haar dreigementen om de Europese markt deels te sluiten voor China ook daadwerkelijk zal uitvoeren. China kan dan namelijk terugslaan door bijvoorbeeld de toevoer van zeldzame aardmetalen af te knijpen. Dat zou voor de EU grote gevolgen hebben. De Europese afhankelijkheid van China geeft de Chinezen in ieder geval een belangrijke troefkaart."

In de persconferentie stelde Von der Leyen ook dat ze verwacht van China dat het druk zal uitoefenen op Rusland om een staakt-het-vuren te accepteren. "De manier waarop China blijft omgaan met de oorlog van Poetin zal een bepalende factor zijn voor onze toekomstige betrekkingen."

De voorzitter van de Europese Raad Costa stelde dat China "een sleutelrol en verantwoordelijkheid" heeft in de Russische oorlog. Daarmee doelt hij op de steeds sterkere band tussen Rusland en China. Hij zei dat Brussel en Peking het eens zijn "over de noodzaak om zo snel mogelijk een rechtvaardige en duurzame vrede te bereiken", al lijkt dat niet meteen ergens toe te leiden. Ook is de vraag of beide partijen op één lijn zitten over wat een rechtvaardige en duurzame vrede zou zijn.

Klimaat en grondstoffen

Waarin Peking en Brussel elkaar wel vonden is het klimaat. De twee economische grootmachten gaven vandaag een gezamenlijke verklaring uit waarin ze hun toewijding aan het Klimaatakkoord van Parijs opnieuw uitspraken. Ze riepen op tot verdere emissiereducties en meer inzet van groene technologie.

Een kleine stap lijkt te zijn gezet op het vlak van zeldzame aardmetalen. De EU is bijna volledig afhankelijk van China voor zeldzame aardmetalen en speciale magneten. China heeft daarvoor sinds april exportbarrières opgeworpen. Europese bedrijven, van de auto- tot de defensie-industrie, komen daardoor in de problemen.

China zou bereid zijn om de aanvoer van zeldzame aardmetalen te verbeteren. Om dat te bewerkstelligen komt er een nieuw "overlegmechanisme", dat ervoor moet zorgen dat problemen bij het exporteren van de grondstoffen sneller worden opgelost.

Correspondent China Laura van Megen:

"De Europese waarschuwingen waren niet nodig geweest als de onderlinge problemen vandaag waren opgelost. Maar ook de Chinese zijde wilde deze top geen fiasco laten worden. De Chinese verklaringen waren positief ingestoken, met een oproep aan de EU om te respecteren dat China een ander systeem kent.

Met de summiere gezamenlijke klimaatverklaring en een nieuw soort mechanisme om de export van zeldzame aardmetalen te bespreken, komen beide grootmachten met "een overwinning" thuis.

Maar significante vooruitgang is het niet. In de klimaatverklaring staan geen nieuwe doelen, deadlines of toegekende financiering. En ook bij een nieuw overlegmechanisme over zeldzame aardmetalen is het toch eerst zien, dan geloven. De grootste winst van vandaag is misschien niet meer dan dat het niet publiekelijk op ruzie is uitgelopen."

Na dertien jaar burgeroorlog begint de wederopbouw van Syrië langzaam op gang te komen. In Damascus was het de afgelopen weken een komen en gaan van buitenlandse delegaties van grote internationale bedrijven als Shell, Thales, en Samsung. Tegelijkertijd worstelt de nieuwe president Ahmed Al-Sharaa nog altijd met het indammen van onderling geweld tussen verschillende groepen in het land.

Hij staat voor de uitdaging om Syrië's ingestorte economie weer op de been te krijgen. Die was sinds 1979 in de greep van internationale sancties, maar de strafmaatregelen zijn begin dit jaar door de Verenigde Staten en de Europese Unie deels opgeheven, ondanks Sharaa's militante verleden.

Centrale rol voor Golfregio

Sindsdien groeit de belangstelling van internationale investeerders snel en vooral landen uit de Golfregio, zoals Qatar en Saudi-Arabië, tonen zich actief. Zeker zes Saudische miljardairs kwamen de afgelopen weken naar Damascus voor gesprekken over samenwerking. Ook de Nationale Investeringsmaatschappij van de Verenigde Arabische Emiraten was in Damascus.

Deze week organiseert Saudi-Arabië samen met Syrië een investeringsforum in Damascus met als doel om nieuwe akkoorden te sluiten. De conferentie stond oorspronkelijk gepland voor juni, maar werd uitgesteld vanwege de oorlog tussen Iran en Israël. Woensdag ging de bijeenkomst alsnog van start, ondanks gevechten in de Zuid-Syrische stad Sweida waarbij honderden doden zijn gevallen.

De Syrische minister van Informatie zei woensdag dat Syrië 44 overeenkomsten zal ondertekenen met Saudi-Arabië ter waarde van naar schatting 6 miljard dollar. De Saudiërs gaan onder andere investeren in sectoren als telecommunicatie en financiën. Een deel van de overeenkomsten zal worden gesloten tussen de overheid en particuliere bedrijven.

Steun voor Sharaa

De timing van de conferentie - vlak na de aanvallen op de druzen in Sweida - is toevallig gunstig, zegt Gamal Mansour, politicoloog aan de Universiteit van Toronto.

"Sharaa heeft de veiligheid van de Syrische minderheden slecht aangepakt. De media-aandacht voor de aanvallen in Sweida heeft geleid tot een PR-ramp voor Sharaa. Maar met deze Saudische investeringen bevestigt Riyad opnieuw dat Sharaa hún man is. Saudi-Arabië laat met geld zien waar hun loyaliteit ligt."

"Hopelijk gaan deze investeringen gepaard met wat stevige broederlijke raad over hoe Syrië moet omgaan met de veiligheid van minderheden - op een minder brute manier", voegt Mansour toe.

Naast financien en telecommunicatie wordt er ook fors ingezet op energie. Zo tekende een consortium onder leiding van het Qatarese UCC Holding een overeenkomst met de Syrische overheid voor de bouw van vier gascentrales en een zonnepark, ter waarde van 7 miljard dollar. Die centrales zijn goed voor de helft van Syrië's stroomvoorziening, is de bedoeling.

Ook Turkije laat van zich horen. Dat land gaat jaarlijks twee miljard kubieke meter aardgas leveren aan Syrië. Daarnaast krijgen Turkse bedrijven meer ruimte om te investeren in mijnbouw, energie en infrastructuur.

Luchtverkeer en handel hervat

De versoepeling van de sancties maakt ook de weg vrij voor het hervatten lucht- en zeevaart. Vliegmaatschappij Emirates hervat volgende maand de vluchten op Damascus, voor het eerst sinds 2012. Qatar Airways en Turkish Airlines voegen later deze zomer Aleppo toe aan hun netwerk.

In de haven van Tartous investeert het bedrijf DP World uit de Emiraten 800 miljoen dollar in vernieuwing van de infrastructuur. De haven moet uitgroeien tot een belangrijke schakel tussen Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika.

Volgens zakenman Khalaf Ahmed Al Habtour, een invloedrijke investeerder uit de Emiraten, zijn er in Syrië de afgelopen zes maanden bijna 6000 nieuwe bedrijven geregistreerd. Op X schreef hij: "Kapitaal beweegt zich nergens naartoe, tenzij het zich veilig voelt, en investeringen ontstaan alleen in een omgeving waar het perspectief helder is."

"[...] Hier is Syrië dat ondanks al zijn trauma's bewijst dat het nog altijd een land is waar leven, werk en ambitie tellen."

Eerder maakte NOS op 3 deze explainer over de Golfstaten:

De wederopbouw is voor de Golfstaten niet alleen economisch interessant, maar ook politiek belangrijk. Door nu te investeren, vergroten ze hun invloed in een land waar het Westen voorlopig nog grotendeels afwachtend blijft.

Een stabieler Syrië biedt bovendien nieuwe markten en kan bijdragen aan het terugdringen van migratie naar buurlanden en Europa.

"In zekere zin staan eindelijk de sterren gunstig voor Syrië, iets wat zelden voorkomt in de Levantijnse politiek, zegt Mansour. "Maar het blijft uiterst kwetsbaar. Sharaa moet behoedzaam te werk gaan om de veiligheid in Syrië te waarborgen."

Het Openbaar Ministerie en de Spaanse vrachtwagenchauffeur gaan in hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank in het vrachtwagendrama in Nieuw-Beijerland. Onlangs werd chauffeur Juan S. veroordeeld tot drie jaar en twee maanden cel. Ook kreeg hij een rijverbod van vijf jaar opgelegd. Het OM had 4,5 jaar cel en een rijverbod van zeven jaar geëist.

In 2022 reed S. met zijn truck van een dijk af en reed daarbij in op een groep mensen die aan barbecueën waren. Bij het drama kwamen zes mensen en een ongeboren kind om het leven. Nog eens zeven anderen raakten gewond.

De straf is lager uitgevallen omdat de chauffeur is vrijgesproken van rijden onder invloed en omdat de zaak langer heeft geduurd dan wat redelijk is binnen het strafrecht, aldus de rechter.

De vrachtwagenchauffeur zegt dat hij zich niets van het ongeval herinnert. Hij verklaarde in de rechtszaal dat hij kort van tevoren geen epileptische aanval had. De rechter wees er echter op dat S. eerder had gezegd dat hij die dag wel een aanval had gehad.

Het OM zegt tegen de NOS dat zij het rijden onder invloed van anti-epileptica nog steeds als een strafverzwarende omstandigheid zien en dat daarom hoger beroep volgt. De aanklager wil ook nog andere punten aan het hof voorleggen, maar maakt die bekend zodra de zaak dient, aldus een woordvoerder. Het OM is over het algemeen tevreden met het vonnis.

Cocaïne gebruikt

De verdediging heeft betoogd dat het niet duidelijk is of er een epileptische aanval was en of door die aanval vervolgens het ongeval ontstond. Het standpunt van de verdediging blijft onveranderd, zegt de advocaat van de chauffeur tegen de NOS.

Het is nog niet duidelijk of er ook nieuwe argumenten zullen worden aangevoerd, omdat het hoger beroep pas net is ingesteld.

De rechtbank acht bewezen dat S. kort voor het verkeersongeval een epileptische aanval kreeg waardoor hij de controle over "zijn lichaam en bewegingen" verloor en van de dijk afreed.

Verder oordeelde de rechter dat de chauffeur volgens internationale regels de vrachtwagen niet had mogen besturen vanwege zijn epilepsie en medicijngebruik. Ook wordt bewezen geacht dat S. in de dagen voor het ongeval cocaïne had gebruikt.

Wanneer de zaak in hoger beroep voorkomt, is nog niet bekend.

Het grensconflict tussen Thailand en Cambodja, waarbij vandaag zeker elf burgers omkwamen, lijkt misschien uit de lucht te komen vallen. Maar de twee koninkrijken in Zuidoost-Azië hebben al meer dan een eeuw ruzie over hun grens. En die laait af en toe op. De laatste keer was zo'n vijftien jaar geleden. Toen vielen er 28 doden en sloegen tienduizenden burgers op de vlucht voor het geweld.

Waarom vechten ze om dit gebied?

Thailand en Cambodja delen een grens van meer dan 800 kilometer. Die is ooit in 1907 door de Fransen op een kaart vastgelegd, toen Cambodja een Franse kolonie was. Maar volgens Thailand stonden er fouten op die kaart en zouden meerdere stukken land eigenlijk bij Thailand horen. Daarbij is vooral de tempel Preah Vihear omstreden.

Thailand bezette het gebied rond die tempel in de jaren 50 van de vorige eeuw. Het ging om een strook van zo'n 5 kilometer. Cambodja stapte daarop naar het Internationaal Gerechtshof in Den Haag en kreeg gelijk.

Thailand legde zich daar bij neer, maar de situatie langs de grens bleef gespannen. De twee landen maakten wel afspraken om het conflict beheersbaar te houden. Zo zijn de routes vastgelegd waarlangs militairen hun patrouilles lopen.

Wat was de aanleiding voor deze nieuwe uitbarsting?

Op 28 mei dit jaar was er een schotenwisseling van een kwartier langs de grens. Daarbij kwam een Cambodjaanse militair om het leven. Volgens Thailand begonnen de Cambodjanen met schieten. De Cambodjanen zeggen juist dat de Thai het vuur openden.

Een paar maanden daarvoor hadden Cambodjaanse vrouwen een video op sociale media geplaatst waarin zij een nationalistisch lied zongen, terwijl ze voor een andere betwiste tempel stonden, Prasat Ta Muen Thom. Die ligt wel in Thailand. Bangkok vatte deze video op als een provocatie.

En vorige week raakten drie Thaise militairen gewond toen een van hen op een landmijn liep. Hij verloor zijn voet. En gisteren raakten nog eens vijf Thaise militairen gewond door een explosie van een landmijn. Daarbij verloor een militair zijn been.

Volgens Thailand heeft Cambodja nieuwe landmijnen in het gebied gelegd, zonder Thailand te waarschuwen. Cambodja ontkent dat, en zegt dat de Thaise militairen van de afgesproken routes waren afgeweken. Er zouden veel oude landmijnen uit eerdere conflicten in het gebied liggen.

Zijn er toeristen in het gebied?

De tempel van Preah Vihear staat op de Werelderfgoedlijst van Unesco en wordt omschreven als een van meest indrukwekkende tempelcomplexen van Cambodja en Zuidoost-Azië. Volgens meerdere reisorganisaties zijn er ruim duizend Nederlandse toeristen in Thailand en Cambodja, maar voor zover bekend niet in het conflictgebied.

De alarmcentrales van ANWB en Eurocross zeggen tegen persbureau ANP dat ze nog geen hulpverzoeken hebben binnengekregen. Ook het ministerie van Buitenlandse Zaken kan niet zeggen of er op dit moment Nederlandse toeristen in het gebied zijn. Je hoeft je ook niet te registreren als je erheen gaat.

Normaal gesproken is het reisadvies voor Cambodja en Thailand om "op te letten", omdat er veiligheidsrisico's zijn. Vandaag heeft Buitenlandse Zaken het grensgebied rood gekleurd en dat betekent dat alle reizen worden afgeraden.

Het is op dit moment sowieso onmogelijk om de grens over te steken omdat Thailand die heeft gesloten. Het zou ook nog kunnen dat vluchten tussen de twee landen geannuleerd worden, waarschuwt Buitenlandse Zaken.

Kan dit uitlopen op een echte oorlog?

Er zou momenteel op zes plekken langs de grens geschoten worden en het lijkt er nog niet op dat de rust terugkeert. Thailand wil meer "zelfverdedigingsmaatregelen" nemen als de aanvallen van Cambodja niet ophouden.

De inzet van F-16's onderstreept dat de Thaise strijdkrachten groter en sterker zijn dan die van Cambodja. De Cambodjaanse premier Hun Manet stelt dat zijn land een vreedzame oplossing wil, maar dat Cambodja nu geen andere keuze heeft dan met zijn strijdkrachten te reageren op de "gewapende agressie" van Thailand. Hij wil dat de VN-veiligheidsraad snel bij elkaar komt.

De premier van Maleisië roept op tot kalmte. Hij wil de leiders van beide landen spreken en ze vragen om het conflict vreedzaam op te lossen. Ook China heeft aangeboden daarbij een rol te spelen.

Waarom kwam de Thaise premier in de problemen toen ze het conflict wilde oplossen?

Premier Paetongtarn Shinawatra belde vorige maand met de voormalige Cambodjaanse leider Hun Sen, die nog steeds een belangrijke rol speelt in het land. Maar dat gesprek lekte uit. Het bleek dat ze hem "oom" had genoemd en dat was veel te beleefd, vonden haar critici. Bovendien noemde ze een Thaise generaal, die verantwoordelijk is voor het grensgebied, haar "tegenstander".

Daarop stak een storm van verontwaardiging op in Thailand. De premier zou veel te soft zijn geweest tegenover Cambodja. Haar regeringscoalitie viel uit elkaar en uiteindelijk werd ze als premier geschorst door het Grondwettelijk Hof van Thailand.

Binnen enkele dagen wordt duidelijk of twee Rotterdamse opkopers 260 gloednieuwe BMW's mogen verkopen of dat de wagens vernietigd moeten worden.

De auto's komen uit het ruim van het uitgebrande vrachtschip Fremantle Highway. Aan boord daarvan brak op 25 juli 2023 brand uit op zo'n 27 kilometer uit de kust bij Ameland. Het schip was met bijna 4000 nieuwe auto's onderweg van Bremerhaven naar Singapore, maar moest uiteindelijk zwaar beschadigd naar Eemshaven in Groningen worden gesleept.

Volgens de opkopers zijn ze de BMW's in prima staat, maar de Duitse autofabrikant zelf zegt dat de wagens schade hebben opgelopen door de brand. BMW liet beslag leggen en eiste in een bodemprocedure bij de rechtbank dat ze alle 260 worden vernietigd. De rechter doet uiterlijk de eerste week van augustus uitspraak in de zaak.

Een groot deel van de veelal hybride auto's ging bij de brand in vlammen op, maar een deel bleef gespaard. Twee Rotterdamse ondernemers kochten in Eemshaven 260 BMW's waar niets mis mee leek voor ruim vijf miljoen euro. Zij wilden die auto's doorverkopen.

Maar twee jaar later staan ze nog alle 260 op een bedrijventerrein in Moerdijk. "1-series, Active Tourers, E-series", aldus autohandelaar Eric Bakker, een van de twee opkopers bij omroep Rijnmond.

Prachtige aanschaf

"Het zijn de duurdere uitvoeringen", vertelt hij. "Het was een opportunity. Het is nog steeds een opportunity. Dit was voor de consument een prachtige aanschaf geweest, omdat het ook nog eens gecombineerd ging met een wat scherpere prijs dan normaal."

Maar BMW is dus tegen de verkoop, ook omdat auto's die voor de Aziatische markt bestemd zijn niet in Europa verkocht mogen worden.

Verder kan BMW de veiligheid van de auto's niet meer garanderen, betoogde de advocaat van de autobouwer februari vorig jaar.

"Het standpunt van BMW is dat de auto's zijn aangetast door de warmte en de roet en door het schip zelf, dat de kwaliteit is afgenomen en dat eventuele claims in de toekomst BMW problemen gaan opleveren", zegt Bakker.

Showroom in Japan

Hij draag verschillende onderzoeken aan waaruit moet blijken dat er niets aan de hand is. "Deze auto's zijn absoluut niet aangetast", benadrukt Bakker.

Hij wijst erop dat zelfs het gerenommeerde Duitse technologische instituut TÜV geen schade constateerde bij een aantal van 'zijn' auto's. Om zijn standpunt kracht bij te zetten, wijst hij erop dat vorige maand plotseling negen andere auto's uit de Fremantle Highway opdoken in een showroom in Japan. "Die stonden in het schip naast die van ons",. zegt hij. "Onze auto's zijn niet goed, en die negen staan in een showroom. Hoe kan dit?"

Enorme uitgaven

"Wij verwachten dat we ze terugkrijgen en dat we duidelijk hebben ingebracht dat de auto's goed zijn", aldus Bakker. Hij heeft goede hoop dat de rechter het beslag opheft en de verkoop alsnog toestaat.

Mocht de rechter in de bodemprocedure toch besluiten dat de auto's vernietigd moeten worden, dan komt Bakker samen met zijn collega-opkoper voor enorme uitgaven te staan.

De sloop kost veel geld. "Bovendien lopen de kosten ook nu al op: de 'stalling' kost geld. Maar de auto's worden natuurlijk ook elke dag ouder, dus ietsje minder waard."

Bekijk hier beelden van het brandende schip:

De Amerikaanse acteur en voormalig professioneel worstelaar Hulk Hogan is op 71-jarige leeftijd overleden. Dat meldt het Amerikaanse media- en entertainmentbedrijf WWE, waar Hogan een groot deel van zijn carrière actief voor was.

Terry Gene Bollea, zoals zijn echte naam luidde, zou zijn bezweken aan een hartaanval. TMZ meldt dat hulpdiensten de showworstelaar op een brancard uit zijn huis in Florida hebben gehaald. Volgens lokale autoriteiten is hij in het ziekenhuis overleden.

WWE noemt hem op X "een van de meest herkenbare figuren uit de popcultuur die WWE in de jaren 80 wereldwijde bekendheid gaf".

Kampioenschappen en filmrolletjes

Hogan was in de jaren 80 en 90 de grote ster van het Amerikaanse pro-wrestling, oftewel het showworstelen. Hij won vele kampioenschappen en heeft nog altijd records op zijn naam staan. Zijn wedstrijd tegen de Franse showworstelaar André the Giant trok in 1988 meer dan 33 miljoen Amerikaanse televisiekijkers.

Een WWE-gevecht tegen King Kong Bundy:

Hogan was met zijn opvallende verschijning, bandana en grote snor ook buiten de Verenigde Staten een bekendheid. Het Nederlandse publiek leerde hem professioneel kennen door zijn deelname aan de vaak laat op de avonden uitgezonden WWE-worstelwedstrijden. Kenmerkend voor Hogan was dat hij in die wedstrijden zijn shirt openscheurde.

Tussen 2005 en 2007 was op MTV de realityserie Hogan Knows Best te zien, waarin het privéleven van het worstelicoon, zijn toenmalige vrouw Linda en zijn kinderen Brooke en Nick gevolgd werd.

De worstelaar verscheen ook in vele films, series en reclames, vaak als zichzelf. Zo was hij te zien in The A-Team en Baywatch. In de film Rocky III speelde hij de rol van Thunderlips, een showworstelaar die het opneemt tegen Rocky Balboa.

Steun voor Trump

Hogan was ook niet onomstreden. Zijn scheiding van zijn vrouw Linda in 2009 werd breed uitgemeten in de Amerikaanse pers. Zij beschuldigde Hogan van een affaire. Een paar jaar later dook een sekstape op van de worstelaar met de ex-vrouw van zijn beste vriend.

In 2015 werd Hogan door WWE ontslagen vanwege racistische opmerkingen die hij gemaakt had over de toenmalige vriend van zijn dochter Brooke.

De afgelopen jaren voerde Hogan luidruchtig campagne voor de Amerikaanse president Donald Trump. 'De hulk' was op meerdere verkiezingsbijeenkomsten aanwezig om zijn steun voor Trump uit te spreken. Niet al zijn fans waren daar blij mee.

President Trump reageert op zijn eigen kanaal Truth Social op het overlijden van Hogan. "We hebben vandaag een fantastische vriend verloren", aldus Trump, die verwijst naar de toespraak die Hogan gaf op de Republikeinse conventie vorig jaar. "Hij was MAGA all the way. Sterk, taai, slim, maar met een heel groot hart. Hij heeft fans over de hele wereld vermaakt en heeft een enorme culturele impact gehad."

Oud-presentator Chiel Montagne is op 80-jarige leeftijd overleden. Dat heeft zijn familie bekendgemaakt aan persbureau ANP.

Montagne overleed vandaag aan de gevolgen van de longaandoening COPD. De presentator, wiens echte naam Bert van Rheenen was, werd vooral bekend met het muziekprogramma Op losse groeven, dat later doorging onder de naam Op volle toeren en dat bijna twintig jaar op tv is geweest. Het programma was geheel gewijd aan Nederlandstalige muziek.

In de jaren 60 begon Montagne als radio-dj bij Radio Veronica. Het viel hem op dat veel Nederlanders toch wel liefhebbers waren van Nederlandstalige muziek en smartlappen. Daarop zorgde hij voor een revolutie op de televisie. In 1971 begon hij bij de TROS als gezicht van het programma Op losse groeven. Jarenlang was de presentator met de karakteristieke snor wekelijks op de buis te zien.

AVROTROS noemt de oud-presentator een "icoon" en met Op volle toeren "dé belichaming van het Nederlandstalige lied". "Met zijn kenmerkende snor en zijn liefde voor muziek was hij langere tijd een van de belangrijkste gezichten van de TROS. We zijn Chiel veel dank verschuldigd en gedenken hem met groot respect", aldus de zender.

Eigen studio

Montagne was op nog allerlei andere manieren actief in de muziekwereld. Hij had een eigen studio waar veel artiesten hun platen opnamen en hij was mede-oprichter van radiozender Holland FM, die ook gewijd was aan Nederlandstalige muziek. Ook had hij een impresariaat en schreef hij liedteksten voor Nederlandse artiesten.

In 2010 kreeg Montagne een onderscheiding, hij werd Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. De uitvaart wordt in besloten kring gehouden, meldt de familie.

Een van de beren die van de frontlinie in Oekraïne naar Ouwehands Dierenpark werden gebracht, is dood. Beer Taras liep in de dierentuin in Rhenen een botbreuk aan de achterpoot op die niet te behandelen was. Het dierenpark besloot daarom de beer te laten inslapen.

"Het is heel sneu", zegt directeur Robin de Lange bij RTV Utrecht. "Hij was hier pas kort en er is veel moeite gedaan om hem uit Oekraïne hierheen te halen."

Taras was vorig jaar samen met berin Roza geëvacueerd uit een privédierentuin in Oekraïne. "Deze beren zaten echt aan het oorlogsfront en hun verblijf werd ook daadwerkelijk geraakt door raketten", vertelde Ingrid Vermeulen van de stichting Bears in Mind toen. "Hun verblijven werden verwoest en ze moesten acuut geëvacueerd worden omdat het te gevaarlijk werd."

Papierwerk

De evacuatie duurde meer dan een half jaar, omdat er veel papierwerk aan te pas kwam. Ook moesten de dieren aansterken in een tijdelijk verblijf in het westen van Oekraïne. Half mei kwamen ze in Rhenen aan.

Bij aankomst werden ze gecontroleerd op gezondheidsproblemen. Ze kregen een CT-scan, er werd bloed afgenomen en hun gebit werd gecheckt. Daarna gingen ze in quarantaine. Een maand geleden mochten ze hun eerste stappen zetten in het Berenbos. Daar werden ze langzaam geïntroduceerd bij de andere bruine beren. Alles zag er goed uit, zegt directeur De Lange.

Te groot voor gips

De complexe botbreuk van Taras kwam dan ook als een verrassing. "Er was helemaal geen aanleiding voor. We vermoeden dat hij zich ergens heeft verstapt", zegt hij. De dierenarts van Ouwehands heeft samen met andere dierenartsen nog gekeken of de botbreuk te behandelen was. "Maar dat is heel moeilijk, hij kan niet in het gips, daar is hij te groot voor", legt De Lange uit. Daarom is gisteren besloten Taras te laten inslapen."

De Europese Centrale Bank (ECB) laat de rente voorlopig op 2 procent. Hiermee komt een einde aan een reeks van renteverlagingen van het afgelopen jaar. Volgens de centrale bank zijn het "uitzonderlijk onzekere" tijden door het handelsconflict met de Verenigde Staten.

Geheel onverwacht komt de pauze niet. In juni verlaagde de ECB de rente nog naar 2 procent.

Door de rente te verlagen of te verhogen probeert de bank de Europese economie te sturen. Door de rente te verlagen wordt de economie aangejaagd. Met een lagere rente kunnen landen en bedrijven meer lenen en zo meer geld uitgeven, is de gedachte.

Door de Amerikaanse handelsheffingen kan de Europese economie verslechteren, maar het is nog niet duidelijk hoe hoog de heffing op Europese producten zal uitvallen. Op dit moment wordt nog druk onderhandeld door de VS en de EU. Het doel is om voor 1 augustus een handelsovereenkomst te sluiten.

De ECB wil daarom afwachten hoe de afspraken uitpakken. Het volgende rentebesluit is in september.

Een 33-jarige man uit Anna Paulowna krijgt tien maanden cel voor orale seks met een vrouw die na overmatig drankgebruik op dat moment een verminderd bewustzijn had en weerloos was. Het slachtoffer overleed twee dagen later in het ziekenhuis. Justitie acht bewezen dat de man de dood van de vrouw heeft veroorzaakt door haar te verstikken met zijn penis, maar de rechter gaat daar niet in mee.

Haar dood kan ook het gevolg zijn geweest van een alcoholvergiftiging, concludeert de rechter. Die straft Sebastiën van de B. daarom alleen voor het seksueel binnendringen van een persoon die niet meer in staat was om beslissingen te nemen.

Daardoor valt de straf lager uit dan de eis van het Openbaar Ministerie (tweeënhalf jaar cel).

De man liet de 21-jarige vrouw in de zomer van 2022 orale seks met hem hebben. Het tweetal was op dat moment in de woning van de man in Burgerbrug in Noord-Holland. Tijdens die avond maakte Van de B. filmpjes met zijn telefoon en stuurde die via Snapchat door naar anderen.

Weerloze en kwetsbare positie

Op de beelden is te zien dat de drank rijkelijk vloeit, dat het slachtoffer overgeeft en ze buiten kennis op de bank ligt. Toen de vrouw niet meer bleek te ademen belde de man het alarmnummer. Hij zou tegen de politie hebben gezegd dat ze tijdens de orale seks stopte met ademen. Van de B. zegt daar nu over dat hij zich dat niet kan herinneren.

Volgens de rechtbank heeft de man "de weerloze en kwetsbare positie van het slachtoffer misbruikt voor zijn eigen lustbevrediging". De vrouw woonde bij hem in en was volgens justitie "een jong, kwetsbaar meisje". Ze verloor op jonge leeftijd haar ouders en was eerder slachtoffer van seksueel misbruik geweest.

Een tante van het slachtoffer omschreef de relatie tussen de man en haar nicht als "heel ongezond en onveilig". De vrouw werd na te zijn gereanimeerd naar het ziekenhuis gebracht, maar ze is niet meer bij kennis geweest.

De Taliban plegen ernstige mensenrechtenschendingen tegen Afghanen die door Iran en Pakistan zijn gedwongen om terug te keren. Dat blijkt uit een rapport van de Verenigde Naties. Het gaat onder meer om martelingen, willekeurige arrestaties en bedreigingen.

Pakistan en Iran zetten miljoenen Afghanen uit die illegaal in hun land zouden verblijven. De Taliban roepen Afghanen ook op om terug te keren en zeggen dat ze amnestie verlenen aan iedereen die na de machtsovername in 2021 het land heeft verlaten.

Maar de VN spreekt dus van ernstige mensenrechtenschendingen bij een deel van de terugkeerders. Zo zouden ze worden gemarteld: een slachtoffer spreekt van martelingen met stokken en kabels, waterboarding en een schijnexecutie.

Vrouwen en meisjes kwetsbaar

Ook zijn er volgens de VN willekeurige arrestaties en worden teruggekeerde Afghanen bedreigd. De Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN, Volker Türk, zegt dat niemand teruggestuurd zou mogen worden naar een land waar het risico bestaat op vervolging vanwege iemands identiteit of persoonlijke geschiedenis.

Hij wees met name op Afghaanse vrouwen en meisjes, die alleen al op basis van hun geslacht slachtoffer zijn bij terugkeer. Sinds de Taliban weer aan de macht zijn, mogen vrouwen zo goed als niks meer.

Vorige maand werd al duidelijk dat Afghanen die naar Iran zijn gevlucht daar onder druk staan. Er wonen miljoenen Afghaanse vluchtelingen, van wie velen geen papieren hebben.

Het anti-Afghaanse sentiment wordt aangewakkerd door Iraanse politici, die zeggen dat Afghanen banen inpikken en voor criminaliteit zorgen.

De politie heeft mobiele camera's geplaatst bij snelwegen waar voertuigen op betonblokken zijn gebotst. Zo staat er een camera op het viaduct over de A1 bij Apeldoorn. Op die plek botsten deze week verschillende voertuigen op betonblokken. De politie en Rijkswaterstaat vermoeden dat die vanaf het viaduct op de snelweg zijn gevallen of gegooid.

Volgens Omroep Gelderland is de mobiele unit gisteren geplaatst. Die heeft twee camera's die in beide richtingen alles registreren. Het is nog onduidelijk hoe lang de camera's blijven staan.

Andere locaties

Ook op andere plekken raakten voertuigen beschadigd door stukken beton op de rijbaan. Dat gebeurde onder meer op de A50 bij Klarenbeek, niet ver van het viaduct op de A1. De politie onderzoekt of er opzet in het spel is.

De politie wil niet zeggen waar de andere camera's staan. "Op welke plekken exact delen we niet", zegt een woordvoerder. "We nemen de incidenten serieus en zetten hier zowel zichtbaar als onzichtbaar op in."

Woensdagnacht haalde de politie betonblokken weg van de A1:

Bestrijdingsmiddelen zijn voor insecten in het water dodelijker als de temperatuur stijgt. Dat blijkt uit een onderzoek van de Wageningen Universiteit waar Trouw over schrijft.

Een hittegolf in combinatie met een bestrijdingsmiddel leidt er volgens het onderzoek toe dat de hoeveelheid insecten in het water met bijna de helft afneemt. Het gaat om insecten als muggen, libellen en eendagsvliegen die eitjes leggen in Nederlandse waterplassen. Die wateren zijn volgens de onderzoekers bijna allemaal vervuild met bestrijdingsmiddelen.

Volgens hoogleraar stress-ecologie aan de Wageningen Universiteit Paul van den Brink nemen waterinsecten het gif sneller op bij hoge temperaturen, waardoor ze een hogere concentratie van het bestrijdingsmiddel binnenkrijgen.

"We hebben gezien dat insecticiden alleen niet zoveel effect heeft. De temperatuur alleen ook niet, maar de combinatie reduceert de biomassa die uitvliegt tot vijftig procent", vertelt Van den Brink aan de NOS. Dat heeft volgens hem gevolgen voor vogels, want die hebben minder insecten om te eten.

In vlooienbanden

De onderzoekers hebben gekeken naar één soort insecticide, Imidacloprid, maar ze vermoeden dat het effect op waterinsecten ook geldt voor andere soorten insecticiden.

Het middel zit ook in vlooienbanden voor honden. "Als een hond met een vlooienband in het water springt, kan dat een miljoen liter water vervuilen." Hij raadt hondeneigenaren dan ook af om hun hond met een vlooienband waar imidacloprid in zit in het water te laten.

Van den Brink pleit er ook voor dat wanneer bestrijdingsmiddelen op de markt worden toegelaten, er wordt gekeken naar het effect van hoge temperaturen op de bestrijdingsmiddelen.

Het aantal insecten is sinds 1989 drastisch afgenomen:

Uit een onderzoek uit 2017 bleek al dat het aantal insecten sinds 1989 drastisch is afgenomen. Het onderzoek is gedaan door onderzoekers van Entomologische Verein Krefeld in Duitsland en de Radboud Universiteit in Nijmegen.

Sinds 1989 houden Duitse entomologen (insectendeskundigen) in 63 beschermde natuurgebieden bij hoeveel insecten er rondvliegen. Onderzoekers bij de Radboud Universiteit analyseerden de Duitse data en concludeerden dat het aantal insecten sinds 1989 met 76 procent is afgenomen.

Een belangrijke oorzaak is volgens de onderzoekers de toename van het landbouwareaal en het gebruik van bestrijdingsmiddelen daarbij.

Het huwelijk verliest in China razendsnel aan populariteit. Vorig jaar trouwden ruim 20 procent minder Chinezen dan het jaar ervoor en de cijfers van dit jaar zijn niet veel beter, tot grote zorg van de overheid.

Minder huwelijken betekent minder geboorten, terwijl de bevolking nu al razendsnel vergrijst. Dit jaar is zo'n 15 procent van de Chinezen 65 jaar of ouder. In 2050 zal dat percentage verdubbeld zijn. Die demografische ontwikkeling zal een zware wissel trekken op de economie, dus doen overheden er alles aan om mensen aan te moedigen in het huwelijksbootje te stappen.

Zo krijgen stellen in sommige provincies dertig dagen 'trouwverlof'. Op andere plekken kan een bruidspaar rekenen op beloningen van een kleine 5000 euro, gelijk aan een paar maandsalarissen. Het is een prettige bijkomstigheid, maar het lijkt mensen niet over de streep te trekken.

Bruidsmodehoofdstad

De 'stad van zijde' wordt Suzhou ook wel genoemd, een miljoenenstad op ruim een uur rijden van Shanghai. Eeuwenlang werd hier de hoogwaardige zijde voor de keizerlijke familie geproduceerd. Nu huisvest de stad het grootste bruidsmodewinkelcentrum van China.

Aan de voet van de Tijgerberg zijn vier winkelcentra aangelegd die honderden bruidsmodewinkels onderbrengen. Er is voor ieder wat wils. Van bruidsjurken in westerse stijl tot traditionele Chinese qipao's. Jurken van een paar tientjes tot duizenden euro's. Maar in de gangen van het winkelcentrum is het stil.

"Het is niet het trouwseizoen", "het is warm buiten" of "mensen huren kleding in plaats van het te kopen". De verkopers voeren allerlei redenen op waarom er geen klanten zijn. Slechts een enkeling durft toe te geven dat er stelselmatig minder klandizie is.

"De zaken gaan slecht", mompelt mevrouw Wang. "Jonge mensen doen waar ze zelf zin in hebben", verzucht ze. Toen zij jong was, zo'n dertig jaar geleden, trouwde je gewoon, vertelt ze, "maar nu hebben jonge mensen maling aan traditionele familiewaarden". En dus wordt er niet getrouwd. "De overheid doet er van alles aan, maar het haalt niks uit", zegt ze.

Kinderen krijgen schrikt af

Dat jonge Chinezen minder behoefte hebben om te trouwen, kent vele oorzaken. Het krijgen van kinderen is in China nauw verbonden met het huwelijk. Wie trouwt, zal daarna snel kinderen krijgen, is de gedachte. Die verwachting schrikt af.

Er is bijna geen land ter wereld waar het, in vergelijking met wat mensen verdienen, duurder is om een kind groot te brengen dan in China. Vooral in de grote steden zijn de kosten van het onderwijs, de zorg en huisvesting hoog. Daarbij komt dat vrouwen in de leeftijd van gezinsvorming veel discriminatie ondervinden op de arbeidsmarkt, hoewel dat wettelijk niet is toegestaan.

De angst om in te leveren op financiële onafhankelijkheid of de mogelijkheid carrière te maken, schrikt hen af. En dat het vooral vrouwen afschrikt, is een probleem. Als gevolg van de eenkindpolitiek die China ruim drie decennia voerde, kampt het land met een mannenoverschot. Vrouwen hebben meer opties bij het kiezen van een partner, en dus kunnen ze kiezen voor iemand die hun ideeën over het wel of niet trouwen en kinderen krijgen deelt.

Toch trouwen

Toch zijn er ook die de sprong nog wel wagen, zoals Qing Lulu en Su Yongmin, een stel van in de twintig dat later dit jaar zal trouwen. Ze zijn in het winkelcentrum om kleding te passen. "Voor mij is het huwelijk niet belangrijk, maar het is gewoon zo gelopen", zegt Qing. "Als ik hem niet tegen was gekomen, dan had ik het ook prima gevonden om niet te trouwen".

Ook haar vriendinnen zien weinig noodzaak om te trouwen. "Het is handig voor als je op latere leeftijd verzorging nodig hebt, maar daar kunnen we ook gewoon geld voor sparen", redeneren ze.

Su, de aanstaande echtgenoot van Qing, is gepassioneerder over zijn aanstaande huwelijk. Volgens hem is het voor mannen belangrijk om te trouwen, om iemand te hebben om bij thuis te komen.

Of de stimuleringsmaatregelen van de overheid helpen bij het aangaan van het huwelijk, antwoordt hij: "Het geeft ons in ieder geval tijd om bij te komen van de twee huwelijksceremonies".

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft Jeugdbescherming Noord onder verscherpt toezicht geplaatst. De instelling voldoet voor het grootste deel niet aan de eisen, blijkt uit een zeer kritisch rapport van de inspectie. Kinderen, jongeren en ouders krijgen niet de hulp die zij nodig hebben.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd heeft in maart samen met de Inspectie Justitie en Veiligheid onderzoek gedaan naar de jeugdbescherming en jeugdreclassering bij de instelling. Daaruit blijkt dat de kwaliteit ondermaats is.

'Vicieuze cirkel'

Jongeren en gezinnen moeten bijvoorbeeld lang wachten op hulp. Ook hadden bijna 250 jongeren geen vaste jeugdbeschermer, wat volgens de inspectie tot ernstige problemen leidt. Medewerkers van de instelling werken onder grote druk en het ziekteverzuim is hoog.

De inspectie spreekt van een "vicieuze cirkel", waardoor het niet lukt om voldoende tijd en aandacht te besteden aan alle jongeren en hun ouders. Naar aanleiding van het rapport is de volledige raad van toezicht van de instelling opgestapt.

Jeugdbescherming Noord krijgt zeven maanden de tijd om een aantal verbeteringen door te voeren. Zo moet het belang van jongeren meer centraal komen te staan en moet de instelling de ontwikkeling en veiligheid van jongeren beter waarborgen.

Wat is Jeugdbescherming Noord?

Als een minderjarige thuis niet veilig kan opgroeien of een misdrijf heeft gepleegd, kan een rechter een maatregel opleggen. Die maatregelen worden uitgevoerd door een gecertificeerde instelling (GI).

In de provincies Groningen en Drenthe is dat Jeugdbescherming Noord. Jaarlijks komen er zo'n duizend gezinnen terecht bij de instelling.

Door de instelling onder verscherpt toezicht te plaatsen, kunnen de inspecties beter controleren of de verbeteringen ook werkelijk worden doorgevoerd. Zo mogen de inspecties zowel aangekondigd als onaangekondigd bezoeken afleggen bij Jeugdbescherming Noord en voortgangsrapportages opvragen. Aan het einde van de periode van zeven maanden wordt beoordeeld of de kwaliteit voldoende is verbeterd.

Certificering

Jeugdbescherming Noord kampt al langer met problemen. Afgelopen december verloor de instelling zijn certificering, een verklaring die nodig is om zorg te mogen verlenen aan kwetsbare jongeren.

Sindsdien wordt gewerkt met een tijdelijk certificaat. In september wordt besloten of de organisatie de certificering terugkrijgt.

Volgens Jeugdbescherming Noord zijn de meeste problemen al jaren geleden ontstaan. "Door af te treden neemt de raad van toezicht verantwoordelijkheid voor het verleden en wil zij de weg vrijmaken voor de noodzakelijke verbeteringen die inmiddels zijn ingezet", reageert de instelling.

Prijsvechter Action blijft in binnen- en buitenland groeien. De winkel zag de omzet de afgelopen zes maanden met bijna 18 procent toenemen naar 7,3 miljard euro.

Afgelopen jaar opende de keten 125 winkels. Volgens topvrouw Hajir Hajji blijven mensen op zoek gaan naar koopjes "nu het economische klimaat nog steeds uitdagend is".

Ook in het buitenland krijgt het van oorsprong Nederlandse bedrijf steeds meer voet aan de grond. In totaal is de keten met budgetwinkels actief in dertien landen, waaronder Frankrijk, Spanje en Polen. In april opende de keten voor het eerst een winkel in Zwitserland en sindsdien zijn er nog vier Action-filialen bijgekomen in Zwitserland.

De prijsvechter opende begin juni de 3000e winkel, in Italië. De bedoeling is dat er binnenkort ook zaken in Roemenië opengaan. Action hoopt dit jaar gemiddeld elke dag een nieuw filiaal te openen. Het bedrijf is in handen van een Britse investeringsmaatschappij.