NOS Nieuws - Algemeen

De Staat kan niet aansprakelijk worden gesteld voor het leed dat afstandsmoeders is aangedaan. Dat heeft het gerechtshof in Den Haag in hoger beroep beslist. Duizenden veelal ongehuwde vrouwen stonden in de vorige eeuw hun pasgeboren kind af, vaak tegen hun wil.

Afstandsmoeder Trudy Scheele en vrouwenrechtenorganisatie Bureau Clara Wichmann spanden hoger beroep aan nadat de rechtbank in Den Haag hun eis in 2022 had afgewezen.

De rechtbank stelde destijds dat de druk om een kind ter adoptie af te staan vooral uit de hoek van maatschappelijke en religieuze organisaties kwam.

Ook het hof heeft nu bepaald dat de Staat niet aansprakelijk kan worden gesteld. Het hof zegt dat de persoonlijke omstandigheden van de duizenden vrouwen in bijna dertig jaar tijd "op relevante punten van elkaar verschillen" waardoor het niet als een grote claim kan worden behandeld.

Het hof benadrukt dat desondanks "niet ter discussie staat dat er sprake is van een zwarte bladzijde in de geschiedenis. Het is heel duidelijk dat dit een dossier vol leed is. Dat leed is reëel en invoelbaar."

Verjaard

Daarnaast is de zaak van afstandsmoeder Trudy Scheele volgens het hof verjaard. Ze had twintig jaar de tijd om de Staat aansprakelijk te stellen, maar deed dat uiteindelijk pas in 2019. Wel benadrukt het hof dat het leed niet verjaard is. "Dat verjaart nooit."

Scheele raakte in de jaren 60 als 22-jarige ongehuwd zwanger. Ze beviel bij de nonnen in Oosterbeek. Haar pasgeboren zoon mocht Scheele niet zien, tijdens de bevalling was ze geblinddoekt.

Haar boosheid ging over "het onrecht, de leugens en het bedrog". Pas na 50 jaar kreeg Scheele haar dossier onder ogen en ontdekte ze hoe haar zoon had geleden. Zo las ze in verslagen van een psycholoog dat haar kind "totaal achterliep in zijn ontwikkeling, voedingsstoornissen had en leed aan heimwee". Pas in 2018 kwam Scheele met hem in contact.

Dat de afstandsmoeders ook in hoger beroep niet in hun gelijk worden gesteld komt volgens het hof "waarschijnlijk als een nieuwe klap". De rechters benadrukken dat de uitspraak niet betekent dat de vrouwen zelf schuld hebben aan het afstaan van hun kind. "Uit het dossier en de zitting kwam naar voren dat moeders de vrees hebben dat het zo de geschiedenis in gaat, maar dat is dus niet zo."

De enorme zoutdam in het sluizencomplex van IJmuiden werkt niet goed. De dam was bedoeld om zout zeewater in het Noordzeekanaal tegen te houden en het dan terug te pompen naar zee. Maar nu blijkt dat de pompen onvoldoende water aanzuigen waardoor ze defect dreigen te raken.

"Met dit effect is helaas geen rekening gehouden", zegt Jan Rienstra van Rijkswaterstaat bij NH. "Bij de vooronderzoeken is vooral gekeken naar of de dam ook deed wat hij moest doen: zout- en zoetwater scheiden."

De aanleg van de experimentele zoutdam was groot nieuws, een jaar geleden toen de twee pijlers van ruim 27 meter hoog, 8 meter breed met een gewicht van bijna 3 miljoen kilo werden geplaatst. Rijkswaterstaat (RWS) sprak over "een soort zoutwaterbrievenbus".

Drinkwater

Het probleem is dat bij het schutten van elk schip in IJmuiden een grote golf zout zeewater het Noordzeekanaal instroomt. Met gevolgen voor de land- en tuinbouw rond het kanaal, want bloemen en planten kunnen slecht tegen zoutwater. Bovendien kan het zoute water via het grondwater ook in het drinkwater terechtkomen.

Met de zoutdam hoopte RWS verdere verzilting te voorkomen. Omdat zoutwater zwaarder is dan zoetwater, zakt het naar de bodem. Via de pompen in het spuigemaal wordt dat water teruggepompt naar zee. Het zoete water wordt door de zoutdam tegengehouden en blijft in het Noordzeekanaal.

Van tevoren hield Rijkswaterstaat al rekening met een lager waterpeil door het instromen van zoutwater, juist omdat dat zwaarder is dan zoetwater. Maar nu blijkt dat de zoutdam tot een grotere daling van het waterpeil leidt dan verwacht en dat gebeurt vlak voor de pompen van het gemaal. Ook is het moeilijk om het waterpeil snel te verlagen als er veel regen wordt verwacht, schrijft RWS.

Een te laag waterpeil kan schade veroorzaken aan de pompen. En daar zit nu de grootste zorg van RWS omdat de pompen in het spui- en gemaalcomplex in IJmuiden een cruciale rol spelen in het waterbeheer in een groot deel van West-Nederland. "Als de pompen het niet doen, krijgen vier miljoen Nederlanders natte voeten", aldus Rienstra.

Deur open

Kennisinstituut Deltares heeft een aantal tijdelijke oplossingen voorgesteld, die nu worden beproefd. De belangrijkste is dat RWS de zakdeur van de zoutdam openzet. Die deur zit er om onderhoud aan de dam vanaf het water mogelijk te maken. Nu de zakdeur openstaat, stroomt er zoet(er) water langs de zoutdam richting zee. Het waterpeil bij het gemaal stijgt en de pompen kunnen weer goed werken.

Nadeel van die oplossing is dat er weer meer zoutwater 'onderlangs' in het Noordzeekanaal terechtkomt. Om dat te voorkomen, zou het gebruik van de zeesluizen beperkt moeten worden, zegt Deltares.

RWS zegt de komende tijd "ervaring op te willen doen" met de tijdelijke oplossingen, maar gaat ook op zoek naar een blijvende oplossing. Zo wordt al gewerkt aan renovatie van het spui- en gemaalcomplex, waarbij er plannen zijn om de pompen dieper onderwater te plaatsen. Vooralsnog staat het begin van de werkzaamheden aan de nieuwe spui-installatie voor 2028 gepland.

Het Amerikaanse milieuagentschap EPA gaat tientallen impactvolle milieu- en klimaatmaatregelen terugdraaien. Het is onder meer de bedoeling om niet langer klimaatneutrale kolencentrales na te streven per 2030. Ook maatregelen tegen luchtvervuiling en waterverontreiniging worden versoepeld. Amerikaanse media spreken van een aardverschuiving in klimaat- en milieubeleid.

Het door Trump aangestelde hoofd van de milieubeschermer, Lee Zeldin, stelt ook de breed gedragen wetenschappelijke vaststelling dat broeikasgassen de volksgezondheid en welvaart bedreigen ter discussie. Daarmee wordt in feite de bijl gelegd aan de wortel van al het Amerikaanse klimaatbeleid, aangezien dat principe het uitgangspunt is van vrijwel al dat beleid.

Zeldin zelf spreekt van "de ingrijpendste dag van deregulering in de Amerikaanse geschiedenis". "We drijven een dolk door het hart van de klimaatveranderingsreligie en we luiden Amerika's Gouden Eeuw in", duidde de EPA-topman in een opiniestuk in The Wall Street Journal de breuk met jaren aan klimaat- en milieubeleid.

31 maatregelen

In totaal worden 31 maatregelen in meer of mindere mate teruggedraaid of afgezwakt. Zo wordt bijvoorbeeld de definitie van rivieren die beschermd worden tegen vervuiling versoepeld, wat meer ruimte geeft aan vervuiling door bijvoorbeeld industrie en landbouw. Ook maatregelen tegen kwik- en roetvervuiling worden geschrapt.

Verder moet het beleid voor de vergroening van de auto-industrie mogelijk op de schop. Zeldin wil de strengere uitstootregels voor auto's die de regering-Biden instelde herzien, omdat hij hierin een oneerlijk voordeel ziet voor makers en verkopers van elektrische auto's.

Verkiezingsbelofte

De ingrijpende koerswijziging van het milieuagentschap is een verkiezingsbelofte van president Trump, die eerder ook aankondigde de VS uit het klimaatverdrag van Parijs te halen. Hij en de leden van zijn regering zien veel milieu- en klimaatbeleid als schadelijk voor de Amerikaanse economie. Door de regels nu terug te draaien, wil Zeldin "het volledige potentieel van Amerika ontketenen".

Zeldin stelt in zijn opiniestuk dat het terugdraaien van de regels neerkomt op een besparing van "biljoenen dollars aan reguleringskosten en verborgen belastingen". "Als gevolg hiervan zullen de kosten van onderhoud voor Amerikaanse families lager worden, en zullen essentiële zaken zoals auto's, het verwarmen van je huis en het draaien van een bedrijf betaalbaarder worden."

Critici reageren met afgrijzen op de stappen van het milieuagentschap, en willen die aanvechten. "Vandaag is de rampzaligste dag in de geschiedenis van het EPA. Het terugdraaien van deze regels is niet alleen een schande, maar een bedreiging voor iedereen", reageert Gina McCarthy, die onder Obama leiding gaf aan het EPA. "Het agentschap heeft zijn missie om het welzijn van Amerikanen te beschermen volledig losgelaten."

In Frankrijk is een onderzoek gestart naar de veronderstelde mishandeling van een invalide man in een rolstoel door een politieagent. Het incident was dinsdag in Clermont-Ferrand en werd gefilmd door een buurtbewoner.

Op de beelden is een man in zijn elektrische rolstoel te zien, omringd door agenten. Eén van de politiemensen slaat vervolgens hard met zijn vuist op het hoofd van de invalide man, die zich probeert te verweren met zijn handen.

De Franse justitie bevestigt dat er geweld is gebruikt. Volgens het OM reed het slachtoffer met zijn elektrische rolstoel af op de agenten en riep hij beledigingen naar ze. "Hij wilde inrijden op de politiemensen of ze omverrijden. Daarom was het nodig hem tegen te houden."

De burgemeester van Clermont-Ferrand, Olivier Bianchi, noemt het geweld "buitenproportioneel en niet te rechtvaardigen". Politica Marianne Maximi, die namens kiesdistrict Clermont-Ferrand in de Franse Tweede Kamer zit, is naar de politie-inspectie en justitie gestapt. "Wat je op de video ziet, is absoluut geen proportioneel gedrag van een agent. Zelfs als er beledigingen zijn geuit, is het onacceptabel dat je een stomp uitdeelt aan iemand die in een rolstoel zit."

De beelden van de klap:

De landelijke politie is een onderzoek gestart. Dat moet duidelijk maken wat er is gebeurd en of agenten buiten hun boekje zijn gegaan.

Zwart gat

De jongens uit de wijk die het incident filmden en online zetten, zeiden tegen de lokale pers dat er niet alleen een stomp is uitgedeeld. Het zou vooraf al tot een handgemeen zijn gekomen. De betreffende agent zou de man in de rolstoel eerst bij zijn keel hebben gegrepen. "Toen ik mijn telefoon pakte, liet de agent de wurggreep los en deelde hij die klap uit."

De jongens bevestigen dat de man beledigingen riep naar de agenten, maar zeggen dat hij geen fysiek gevaar vormde voor de politie. "Het enige wat hij kan doen, is praten. Want hij is gedeeltelijk verlamd."

Het slachtoffer zelf, de 39-jarige Raphaël, zei tegen de lokale televisie: "De agent greep me bij mijn keel en gaf me daarna een stomp. Wat er daarna gebeurde, weet ik niet meer: het was één zwart gat." Volgens de tv had de man blauwe plekken en bloeduitstortingen op zijn oog en neus.

Rassendiscriminatie

De Franse politie komt vaker in opspraak. In juni 2023 werd een 17-jarige jongen in Nanterre doodgeschoten door een agent, toen hij weg wilde rijden tijdens een politiecontrole. Eerder deze maand besloot het OM dat de betreffende politieman daarvoor moet voorkomen.

Tijdens de demonstraties van de Gele Hesjes, in 2018 en 2019, raakten in een jaar tijd zo'n 2500 mensen gewond omdat de politie met rubberkogels op demonstranten schoot en traangasgranaten inzette om groepen betogers uit elkaar te drijven.

Vorig jaar stapten organisaties als Amnesty International naar de Verenigde Naties omdat de Franse politie zich schuldig zou maken aan rassendiscriminatie. De Franse ombudsman constateerde dat iemand met een zwart of Arabisch uiterlijk twintig keer zo veel kans heeft te worden gecontroleerd door de politie als anderen.

De zangstemmen van Nederlandse artiesten zijn te herkennen in muziek die met kunstmatige intelligentie (AI) is gemaakt. Stemmen die lijken op die van onder anderen Jan Smit, Trijntje Oosterhuis en Herman van Veen zijn te horen in een met AI gemaakt nummer.

Dat lied is gemaakt met AI-muziekgeneratoren Udio, Riffusion en Sonauto, zegt een van de makers, Matties Grooten. Dit zijn programma's die met behulp van kunstmatige intelligentie muziek creëren. Grooten experimenteerde met de AI-muziekmakers en zette een nummer in elkaar waarin de Nederlandse artiesten te herkennen zijn.

Hij en zijn collega's van muziekstudio manglemoose vroegen de AI-programma's om muziek te maken in de stijl en met de zangtechniek en het stemgeluid van Nederlandse artiesten. De beste resultaten monteerde hij in elkaar tot een nummer waarmee hij wilde aantonen dat de AI-bedrijven "over de rug van artiesten" stemmen van Nederlanders gebruiken.

Verslaggever Jeroen Schutijser ging bij hem langs om het nummer te beluisteren:

Met de opkomst van kunstmatige intelligentie die zelf muziek kan maken, kwam ook de vraag of de AI-bedrijven daarvoor zonder toestemming auteursrechtelijk beschermd werk gebruiken. De creatieve sector zegt dat er op grote schaal diefstal plaatsvindt, maar in Nederland zijn er geen gevallen van artiesten die zich daar via de rechter tegen verzetten.

De NOS heeft de artiesten uit Grootens nummer gevraagd of zij de AI-bedrijven toestemming hebben gegeven om hun zangstem te gebruiken. De stichting die de rechten heeft op het werk van de overleden Ramses Shaffy en vertegenwoordigers van Herman van Veen en Youp van 't Hek laten weten dat dit niet het geval is. De overige artiesten gingen niet op deze vraag in.

Dat er geen rechtszaken plaatsvinden, komt onder meer doordat het lastig om te bewijzen dat een met AI-gemaakt nummer is gebaseerd op bestaand werk. Met het AI-nummer waarin bekende stemmen herkenbaar te horen zijn, wil Grooten aantonen dat dit wel degelijk het geval is.

"In het nummer zitten meerdere Nederlandse artiesten van wie ik denk: het kan niet anders dan dat dit rechtstreeks getraind is op werk van die artiesten", zegt Grooten. "Het is niet eerlijk dat je stem wordt gebruikt voor een AI-systeem, zonder dat daar een vergoeding voor is."

'Schadelijk voor artiesten'

Hoewel het geen direct, hard bewijs is, is het wel een sterke aanwijzing dat de AI-bedrijven hun programma's hebben getraind op het werk van Nederlandse artiesten, vindt ook Stichting Brein. De organisatie treedt namens de muziekindustrie op tegen onrechtmatig gebruik van het werk van artiesten.

"Voor artiesten is dit heel schadelijk", zegt directeur Bastiaan van Ramshorst. "Deze stemmen zijn heel herkenbaar. Dus kan de indruk ontstaan dat het jouw nummer is. Terwijl de kwaliteit van dit voorbeeld - laten we eerlijk zijn - erbarmelijk slecht is. Voor zangers is de stem het handelskenmerk. Daarom moet er tegen opgetreden worden." Brein onderzoekt nog wat de stichting kan doen.

De NOS heeft Udio, Riffusion en Sonauto gevraagd om te bevestigen of te ontkennen dat zij het werk van de Nederlandse artiesten hebben gebruikt om hun AI te trainen. Er kwam geen reactie van de Amerikaanse bedrijven.

Geen auteursrecht op zangstem

Artiesten die willen voorkomen dat hun stem herkenbaar uit AI-programma's naar boven komt, kunnen zich niet beroepen op het auteursrecht. Een muziekstuk (tekst en compositie) is auteursrechtelijk beschermd, maar de zangstem zelf niet, legt Dirk Visser uit. Hij is hoogleraar intellectueel eigendomsrecht aan de Universiteit Leiden en staat als advocaat de creatieve sector bij.

Artiesten die bezwaar willen maken, moeten zich dan op de privacywet beroepen, zegt Visser. "Want je stem is een persoonsgegeven. Die mag je niet zomaar gebruiken. Als Paul de Leeuw of wie dan ook kan bewijzen dat een AI-stem verwarrend veel op zijn stem lijkt, zal een rechter al snel zeggen dat dit onrechtmatig is."

Er is nog geen Nederlandse artiest die de stap naar de rechter heeft gezet, zegt Visser. "Je moet wel diepe zakken en veel lef hebben om tegen dit soort techbedrijven te procederen." Ook lijken er nog geen commerciële nummers met nepstemmen van Nederlandse artiesten te zijn uitgebracht, zoals met Drake en The Weeknd wel gebeurde. "Er kan van alles, maar het gebeurt nog niet. Ik zeg niet dat er daarmee geen probleem is, maar dat het probleem nog niet groot genoeg is."

De Belgische politie heeft een onbekend aantal mensen gearresteerd in een onderzoek naar corruptie binnen het Europees Parlement. Het onderzoek richt zich tegen de Chinese telecomgigant Huawei, zeggen bronnen tegen onderzoeksplatform Follow the Money (FTM), dat het nieuws met Belgische media als eerste bracht.

Lobbyisten van Huawei zouden steekpenningen hebben betaald aan Europarlementariërs in ruil voor politieke steun. 21 adressen zijn doorzocht in België en Portugal, waarbij documenten en spullen in beslag zijn genomen. Er hebben geen huiszoekingen plaatsgevonden bij leden van het Europees Parlement.

Ongeveer vijftien (voormalig) Europarlementariërs zouden zijn gefêteerd met voetbaltickets, reizen naar China, cadeaus en mogelijk contanten. Betalingen aan Europarlementariërs zouden door een Portugees bedrijf gefaciliteerd zijn. De corruptie zou regelmatig en heel discreet hebben plaatsgevonden van 2021 tot nu.

Huawei speelt met zijn technologie een centrale rol in de geopolitieke spanningen tussen de VS, Europa en China. De Europarlementariërs zouden in ruil voor de cadeaus zijn aangespoord om Huawei toegang te laten houden tot de Europese markt. Het bedrijf was voor FTM niet bereikbaar voor commentaar.

Niet de eerste keer

Het is niet het eerste recente omkoopschandaal in het Europarlement. In 2022 barstte de 'Qatargate' los, nadat Qatar en Marokko zouden hebben geprobeerd om besluiten van het Europees Parlement te beïnvloeden door steekpenningen te betalen.

Spil zou de Griekse vicevoorzitter van het Europees Parlement zijn, Eva Kaili. Zij werd met drie andere verdachten opgepakt op verdenking van corruptie, witwassen en lidmaatschap van een criminele organisatie. Bij huiszoekingen werd 1,5 miljoen euro in cash aangetroffen. De zaak loopt nog steeds en drie van de verdachten, onder wie Kaili hebben de beschuldigingen altijd ontkend.

Ook voor Huawei is het niet de eerste keer dat het bedrijf in negatieve zin opvalt. Vaker werd gespeculeerd dat de Chinese overheid via de telecomgigant spioneert, of dat probeert. Huawei heeft die beschuldigingen ook altijd ontkend.

Premier Schoof is niet van plan de wens van de Tweede Kamer uit te voeren om niet in te stemmen met de Europese defensieplannen. Ingewijden zeggen dat de premier op zijn strepen staat en de Kamermotie die dinsdag is aangenomen niet gaat uitvoeren. Daarom is vanochtend crisisoverleg in de coalitie geweest en wordt er vanaf 17.00 verder gepraat.

Een meerderheid van de Kamer wil dat Schoof geen akkoord geeft op het miljardenplan van de Europese Commissie om de defensie-uitgaven fors op te voeren. De Kamer is bang voor financiële risico's, omdat de plannen deels betaald moeten gaan worden door het aangaan van gezamenlijke schulden en het oprekken van de begrotingsregels. Drie van de vier regeringspartijen (PVV, NSC en BBB) hebben de motie van JA21 gesteund.

Schoof vindt dat hij daardoor in een onwerkbare situatie terecht is gekomen. Aan de andere kant houden de drie coalitiefracties vast aan hun verzet tegen het plan. Daarom heeft de premier de coalitiepartners vanmorgen uitgenodigd op zijn ministerie. Na drie uur overleg was er nog geen overeenstemming.

De fractievoorzitters verlieten allemaal het ministerie. NSC-leider Omtzigt was lopend en werd gevolgd door journalisten:

De vier partijen gaan over wat er is besproken overleggen met hun eigen fracties. BBB-leider Van der Plas zei na afloop dat het een goed gesprek was:

Schoof heeft namens Nederland al ingestemd met "de contouren" van het Europese defensieplan, dat ongeveer 800 miljard euro behelst. Het kabinet wil uitdrukkelijk ook meepraten over hoe de landen geld gaan lenen en hoe de lasten daarvan worden verdeeld. Maar met de 'opdracht' van de Kamer aan Schoof om namens Nederland helemaal tegen te zijn, is het lastiger voor Nederland om daar een belangrijke stem in te hebben.

Alleen komen te staan

De speelruimte van Schoof en andere ministers in Brussel, zoals Heinen (Financiën) en Brekelmans (Defensie), wordt beperkt. Nederland zou alleen kunnen komen te staan in Europa, vrezen voorstanders van het Europese defensieplan. En ook zullen andere EU-landen zich afvragen wat het woord van Schoof waard is. Daarbij komt dat het herbewapeningsplan ook zonder de steun van Nederland doorgaat. Er zijn genoeg andere landen die er wel mee in willen stemmen.

Voor de premier was deze situatie onwerkbaar, zeggen bronnen. Daarom wil hij nieuwe afspraken maken met de drie coalitiepartijen die voor de motie hebben gestemd. Hij kan daarbij rekenen op steun van de VVD.

De leider van de VVD, Yesilgöz, was vanmorgen overigens niet bij het crisisoverleg. Lang bleef onduidelijk waarom dat was, totdat bleek dat ze een ontmoeting had in Oekraïne met president Zelensky.

De provincie Drenthe moet stoppen met het afschieten van reeën. Volgens de rechtbank kan de provincie onvoldoende aantonen dat reeën aanrijdingen veroorzaken en dus de verkeersveiligheid in gevaar brengen.

De rechtszaak was aangespannen door dierenrechtenorganisaties Fauna4Life en Animal Rights, Zij betoogden dat er geen een op een verband bestaat tussen het aantal reeën en de verkeersveiligheid. "In Smilde is de populatie sterk afgenomen, maar blijft het aantal aanrijdingen stabiel", aldus een woordvoerder van Fauna4Life bij RTV Drenthe. "Op andere plekken zien we dat er groei in de populatie is, terwijl het aantal aanrijdingen ook daar stabiel blijft."

De provincie Drenthe verleende eerder ontheffing voor afschot tot het jaar 2029, juist om te voorkomen dat de dieren zouden worden aangereden. Volgens de provincie zou het alleen al in Drenthe gaan om 600 aanrijdingen met reeën per jaar.

Maar volgens de rechtbank is er geen inzicht in het aantal aanrijdingen in iedere zogenoemde wildbeheereenheid in de provincie en is er ook helemaal geen inzicht in de aard en ernst van die aanrijdingen. Bovendien zei de rechter dat alternatieven voor afschot, zoals het plaatsen van wildspiegels op gevaarlijke plekken langs de weg, slecht zijn onderzocht.

Onvoldoende onderbouwd

Het idee dat het voor de verkeersveiligheid nodig is om reeën af te schieten, is dus onvoldoende onderbouwd, concludeerde de rechtbank.

Drenthe gaat niet in beroep tegen de uitspraak. Gedeputeerde Egbert van Dijk zegt te wachten op een nieuw plan van de faunabeheerseenheid. Dat is een samenwerkingsverband van vertegenwoordigers van boeren, jagers, terreinbeheerders en natuurbeschermers. Komt die eenheid met "sluitende cijfers en een betere onderbouwing" dan sluit Van Dijk een nieuwe ontheffing voor afschot van reeën niet uit.

Wildbeheer complex

"Het beheren van wild is complex en doe je om een zorgvuldige balans te vinden tussen verkeersveiligheid, natuurbescherming en de belangen van boeren", aldus de Drentse gedeputeerde.

Het blijft in Drenthe wel toegestaan om reeën af te schieten als ze ernstig ziek zijn of gewond zijn geraakt, bijvoorbeeld door een aanrijding.

Drenthe is niet de eerste provincie waar Fauna4Life en Animal Rights succes boeken via de rechter. Ook in Zeeland en Flevoland mogen op last van de rechter geen reeën worden afgeschoten. Animal Rights toonde zich eerder zeer tevreden over die uitspraken: "Het is winst voor de reeën. Deze dieren horen niet overgeleverd te worden aan de bloedlust van jagers en de willekeur van provinciale bestuurders."

Een vergadering van een commissie van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden is dinsdag plots beëindigd na een opmerkelijke discussie over Sarah McBride. De afgevaardigde uit Delaware is het eerste openlijk transgender lid van het Congres.

De Republikeinse voorzitter van de commissie Keith Self kondigde haar aan als "meneer McBride". Zij reageerde daarop meteen door Self te bedanken als "mevrouw de voorzitter".

De hoogste Democraat in de commissie Bill Keating greep in en vroeg Self zijn woorden te herhalen. Die noemde McBride nogmaals een man. Dat schoot in het verkeerde keelgat bij Keating, die benoemde dat McBride een door het volk gekozen vertegenwoordiger is. Hij verweet Self "geen fatsoen" te hebben, in een directe verwijzing naar een bekende uitspraak van een advocaat die het midden jaren 50 in het Congres opnam voor een slachtoffer van het mccarthyisme.

Self probeerde die opmerkingen te negeren en door te gaan met de vergadering, maar Keating hield hem tegen. "U zult niet met mij doorgaan, tenzij u een gekozen vertegenwoordiger op de juiste manier introduceert."

Als reactie daarop sloeg Self met zijn voorzittershamer en stelde de zitting uit. Terwijl mensen de zaal verlieten, is te zien hoe Keating McBride op de schouder klopte.

De bijeenkomst had eigenlijk moeten gaan over het ministerie van Buitenlandse Zaken en het beleid over wapens, internationale veiligheid en Amerikaanse hulp aan Europa.

Twee geslachten

Na uitspraken van Donald Trump weigeren verschillende Republikeinen de identiteit van trans personen te erkennen. Trump zei in zijn inauguratietoespraak dat er slechts twee geslachten zijn.

Ook daarna trok hij rechten voor trans personen in. Zo moeten trans militairen op korte termijn uit dienst en dreigt Trump om trans sporters in aanloop naar de Olympische Spelen van 2028 de toegang tot de VS te ontzeggen.

Keating en Self werden na afloop om een reactie gevraagd door journalisten. Self heeft nog niet gereageerd en Keating wilde geen commentaar geven, omdat hij vond dat de beelden voor zich spreken.

McBride zei later ze dat ze ondanks de uitspraken van collega's enorm trots is dat ze Delaware mag vertegenwoordigen in het Congres. "Ik wil proberen om van deze wereld een betere plek te maken."

Minister Barry Madlener komt met een proef waarbij watertaxi's 's nachts een snelle overtocht kunnen maken tussen Ameland of Terschelling en het vasteland. Daarmee zou er een eind komen aan het huidige, nachtelijke isolement van de twee Waddeneilanden.

"Ik ben in overleg met de bestuurders van de Waddeneilanden en de watertaxiondernemers over de voorbereiding van een pilot", schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer. Hij wil voor de zomer met een uitgewerkt plan komen.

De pilot is goed nieuws voor de eilanden, want die zitten nu op slot als de laatste veerboot is vertrokken. Alleen bij noodgevallen is een ambulancehelikopter beschikbaar om mensen naar het ziekenhuis op het vasteland te brengen.

De nachtelijke bereikbaarheid van de eilanden was tot 1 januari 2023 wel goed geregeld. Er voeren op afroep watertaxi's. Maar de exploitanten stopten daarmee omdat er op de Waddenzee 's nachts uit veiligheidsoverwegingen niet harder dan 20 kilometer per uur mocht worden gevaren.

Aanvaring

Die maximumsnelheid gold al veel langer, maar werd vanaf 1 januari 2023 ook gehandhaafd. Justitie besloot daartoe na de aanvaring tussen een (snel)veerboot en een watertaxi bij Terschelling. Bij dat ongeluk op 21 oktober 2022 kwamen vier mensen om het leven. De veerboot voer 55 km/uur, de watertaxi 28 km/uur.

Toch was de handhaving van de regels reden voor de exploitant van de watertaxi's om de nachtelijke service te stoppen. "Voor ons is zo'n langzame overtocht gewoon niet te doen", zegt een woordvoerder van Veltman Marine Service op Ameland. "Wij zijn een bergings- en sleepdienst en deden die watertaxi erbij. Daarvoor zetten we crewtenders in, schepen die bedoeld zijn om mensen vlot over te zetten - en niet gebouwd zijn om langzaam te varen."

Schrijnende gevallen

De exploitant vervolgt: "Zo'n langzame overtocht staat niet in verhouding tot het doel dat je ermee wilt bereiken: bij eilanders die 's nachts naar het vasteland willen, gaat het vrijwel altijd om schrijnende gevallen. Dan moet je een vlotte overtocht garanderen."

"Het is alsof je een hek om Amsterdam zet als het donker is geworden", reageerde burgemeester Leo Pieter Stoel van Ameland bij Omrop Fryslän. "Dat is in Amsterdam ondenkbaar en dat zou het hier ook moeten zijn."

Uitzonderingssituaties

Nadat ook de provincie Friesland en vrijwel de gehele Tweede Kamer daarop hadden aandrongen, komt de minister nu met het voorstel waarbij watertaxi's 's nachts toch harder dan 20km per uur mogen varen. Maar het gaat nadrukkelijk om een proef, zo blijkt uit zijn woorden. "Met als doel om in kaart te brengen in welke gevallen een verruiming van de uitzonderingssituaties mogelijk is en hoe we dat in de praktijk kunnen gaan vormgeven".

Voor de proef uit gaat een gespecialiseerd onderzoeksinstituut uitzoeken aan welke eisen de vaartuigen en bemanning moeten voldoen voor een veilige nachtelijke overtocht. En dan is ook nog de vraag of de pilot mag doorgaan omdat de Waddenzee een Natura 2000-gebied is met tal van beschermde vogels en anderen dieren. Een verhoging van nachtelijke snelheid moet worden getoetst aan de natuurwetgeving.

Verslaggever Gerri Eickhof neemt na 37 jaar afscheid van de NOS. Hij gaat met pensioen en maakt zondag zijn laatste item voor het NOS Journaal. Zijn laatste bijdrage aan de YouTube-serie Rondje Binnenhof verschijnt volgende week.

Eickhof is een van de langstzittende verslaggevers bij de NOS. Hij begon in 1988 als freelancer bij de buitenlandredactie van het NOS Journaal. Even later ging hij in vaste dienst aan de slag voor de binnenlandredactie, waar hij ook chef werd. Uiteindelijk werd hij verslaggever en die baan bleef hij jarenlang doen. In 2023 sloot Eickhof aan bij Rondje Binnenhof.

Hij deed verslag uit binnen- en buitenland. "Ik heb reportages gemaakt in acht verschillende oorlogen op drie verschillende continenten, soms wel twee, drie, vier maanden per jaar", vertelt Eickhof.

"Dat was niet altijd fijn, ik heb daardoor meer doden gezien dan een gemiddelde begrafenisondernemer bij het eerste lustrum. Ook heb ik een keer of tien gevangengezeten bij persvijandige groepen of regimes, meestal gelukkig maar een paar uur. En ik ben een keer ontvoerd, een dieptepunt." Dat gebeurde in 1999, in Belgrado.

Kenmerkende stijl

In zijn werkbiografie schrijft Eickhof ook dat hij zijn werk het leukste beroep vindt dat hij zich kon voorstellen. "En hoewel we tegenwoordig als journalisten, en zeker als journalisten van de NOS, regelmatig worden uitgescholden en belaagd, zou ik met niemand willen ruilen."

Hij staat bekend om zijn kenmerkende stijl en eigenzinnige toon. In 2020 presenteerde hij zijn verslag over camping-wc's deels in rijmvorm. Jaren eerder verwierf hij online faam met een kritische bijdrage in het NOS Journaal na het ontslag van trainer Marco van Basten bij Ajax. Ook zijn winteritems met de iconische bontmuts met flappen leverden zeker op sociale media veel reacties op.

De aankondiging van de regering-Trump om importheffingen af te kondigen tegen Canada leidde in de afgelopen weken tot een vastberadenheid onder Canadezen om producten te kopen uit eigen land, in plaats van Amerikaanse. Nu de EU ook is getroffen door Amerikaanse importheffingen, lijkt in Europa een soortgelijke beweging te ontstaan.

Zo delen op verschillende internetfora tienduizenden mensen Europese alternatieven voor Amerikaanse producten met elkaar. In Nederland is het vooralsnog geen groot thema, maar in andere Europese landen lijkt de beweging op stoom te komen. Een Franse Facebookgroep heeft inmiddels bijna 20.000 leden en gebruikers van Reddit hebben zelf een site opgezet met Europese alternatieven.

Rabobank-econoom Olaf Zwijnenburg legt uit dat dergelijke acties door sociale media binnen een mum van tijd een groot publiek bereiken. "Dat kan zowel positieve als negatieve gevolgen hebben voor de verkoop. Er ontstaat ineens in een heel hoog tempo een beweging in Europa om Amerikaanse producten te boycotten als reactie op recente politieke beslissingen van Trump."

Zwijnenburg stelt dat deze ontwikkeling een sentiment toont van groeiende onvrede over de Amerikaanse politiek in Europa.

Volgens retaildeskundige Kitty Koelemeijer zijn Nederlanders zeer gehecht aan Amerikaanse merken. "Made in America was voor veel producten een aanbeveling, net als bijvoorbeeld kleding met Made in Italy. Dat gaat er nu een beetje vanaf."

ING-econoom Dirk Mulder benadrukt dat het voor consumenten niet makkelijk is om zomaar over te stappen. Volgens hem storen mensen zich misschien wel aan de wereldwijde politieke situatie, maar is een verandering in gedrag niet eenvoudig. "We zijn gewend aan bepaalde producten, bepaalde smaken en daar moet je dan afscheid van nemen".

Nederlanders zijn volgens hem ook een stuk nuchterder en minder nationalistisch dan bijvoorbeeld Fransen of Denen. Overstappen op meer Europese producten is uiteindelijk goed voor de economie in Europa, zegt Mulder, maar er zijn ook nadelen. "Vergeet niet dat van bijvoorbeeld Coca-Cola hier in Nederland de flesjes worden gebotteld. Op het moment dat je gaat boycotten, raak je dat misschien kwijt, inclusief het kantoor en de banen."

Huismerk is doorgaans Europees

Het is voor Nederlandse consumenten ook niet makkelijk om te zien welke producten Amerikaans zijn. Het merk Honig heeft voor veel mensen bijvoorbeeld een oer-Hollands imago. Toch is het al ruim twintig jaar in handen van het Amerikaanse Kraft Heinz.

Een Deense supermarkt sprong daarop in en lanceerde een label om Europese producten te identificeren. Retaildeskundigen zien dergelijke labels in Nederlandse supermarkten niet zitten. Kitty Koelemeijer: "Als je producten gaat labelen moet de consument er voordeel van hebben, dit lijkt me dat niet te doen. De klant wordt al overspoeld met informatie en dan gooi je er nog meer bovenop."

In andere Europese landen, zoals Spanje, zetten sommige klanten Amerikaanse merken ondersteboven om zo andere klanten te informeren. Retaildeskundige Eelco Hos zegt dat er een makkelijkere manier is om zo goed als zeker te zijn van een Europees product: koop het huismerk. Die merken zijn eigendom van de supermarkt zelf en worden voor het grootste deel in Europa geproduceerd.

InRetail, de branchevereniging voor non-food, ziet nog geen grootschalige acties met bijvoorbeeld stickers, maar verwacht deze trend wel in de winkelstraat terug te gaan zien.

Naast voedsel zijn er ook veel Amerikaanse diensten en platforms ingeburgerd in Europa. Volgens ING-econoom Mulder kan overstappen bij de een makkelijker gaan dan bij de ander. "Het moet geen ongemak opleveren. Een andere browser of zoekmachine kan wel, maar weggaan van diensten als Gmail is veel moeilijker."

Wat zeker is, is dat er is op dit moment meer aandacht en waardering is voor spullen die uit Europa zelf komen, ongeacht hoe sterk de beweging die pleit voor Amerikaanse alternatieven nog wordt. Rabobank-econoom Olaf Zwijnenburg: "Je moet de macht van de klant niet onderschatten. Consumenten verwachten tegenwoordig veel meer van merken dan alleen goede spullen. Ze willen ook weten hoe hun favoriete merk in politieke en maatschappelijke discussies staat."

Er zijn beelden verschenen van het moment waarop een vrachtschip maandagochtend voor de Engelse kust tegen een kerosinetanker voer. Daarop zijn niet alleen de grote impact van de aanvaring en de explosie te zien, maar ook hoe slecht het zicht op de Noordzee was door de dichte mist.

De beelden zijn vastgelegd door een camera op een tankerschip dat voor anker lag voor de kust van Grimsby. Ze bieden meer duidelijkheid over de omstandigheden tijdens de aanvaring.

De Britse autoriteiten doen onderzoek naar de beelden. Ze gaan voorlopig niet uit van kwade opzet.

Dit zijn de beelden van de aanvaring en de enorme schade die daardoor ontstond:

De brand op de kerosinetanker Stena Immaculate, die nog voor anker ligt in de Noordzee, is inmiddels gedoofd. Op vrachtschip Solong worden nog wel vlammen gezien.

Eerder werd bekend dat de kapitein van het vrachtschip een 59-jarige man uit Rusland is. Hij wordt verdacht van doodslag door ernstige nalatigheid, maar is nog niet aangeklaagd. Een van zijn bemanningsleden is vermist.

Het Nederlandse bedrijf Boskalis is gevraagd om de kerosinetanker te bergen.

Inwoners van Napels zijn vannacht wakker geschrokken door een aardbeving. De beving had een kracht van 4,4 en werd gevolgd door verschillende naschokken. De aardbeving had ongeveer dezelfde intensiteit als de beving die de regio vorig jaar mei trof. Dat was de zwaarste aardbeving in 40 jaar.

De beving werd gevoeld rond 01.25 uur. In de stromende regen vluchtten de mensen de straat op, schrijft de krant La Repubblica. Een kwartier later volgde een naschok.

Op sociale media is te lezen dat mensen in paniek raakten. "Er vielen voorwerpen, kinderen huilden." Een ander omschrijft hoe de kledingkast maar niet ophield met schudden.

Vallend puin

In de stad zat iemand klem onder een plafond dat naar beneden was gekomen. In de kustplaats Pozzuoli, ten westen van Napels, kwam iemand vast te zitten in een huis toen een vloer instortte. De brandweer wist de slachtoffers te redden. Beiden raakten niet ernstig gewond.

Volgens de hulpdiensten was er verder vooral overlast door vallend puin, waardoor onder meer auto's schade opliepen. Er werd ook schade gemeld aan de klokkentoren van een kerk.

De laatste naschok werd gevoeld om 03.26 uur. Vanwege de beving blijven scholen in de regio vandaag dicht.

Utrecht heeft de straatnaambordjes op de Prins Bernhardlaan en het Prins Bernhardplein aangepast. Onder de naam van de prins staat nu een QR-code. Wie die scant, komt uit op een Wikipedia-pagina over het leven van de prins en zijn lidmaatschap van de NSDAP, de politieke partij van Adolf Hitler.

"Wat mij betreft is de neutrale toon prima", zegt het Utrechtse gemeenteraadslid Dirk-Jan van Vliet tegen RTV Utrecht. Hij is een van de aanjagers van het idee om de bordjes van 'context' te voorzien. "Waar het mij om gaat, is dat we de geschiedenis niet uitwissen. Het is niet aan de politiek om een oordeel te vellen. Mensen kunnen dit nu zelf doen."

PvdA-gemeenteraadslid Ilse Raaijmakers vindt de toevoeging van de QR-code een goed idee, maar zou liever een stapje verder gaan. "Straatnamen zijn een eerbetoon. Maar op behoorlijk wat namen is vanuit hedendaags perspectief wel wat aan te merken. Zo ontbreekt nog steeds informatie bij massamoordenaars zoals JP Coen en Van Heutsz", zegt ze, verwijzend naar twee koloniale bestuurders in voormalig Nederlands-Indië. "Het liefst zien we deze straatnamen verdwijnen. En op zijn minst dat er informatie wordt toegevoegd die verder gaat dan een QR-code."

Lidmaatschapskaart

In Utrecht wordt al langer gediscussieerd over de teksten op straatnaambordjes. Bijna 1,5 jaar geleden kwam het debat in een stroomversnelling toen historicus Flip Maarschalkerweerd de originele NSDAP-lidmaatschapskaart van prins Bernhard in diens privéarchief aantrof.

Dat was opmerkelijk want de prins had altijd ontkend dat hij lid was geweest van de nazipartij. In een interview dat na zijn dood in 2004 werd gepubliceerd in de Volkskrant zei de prins: "Ik kan met de hand op de Bijbel verklaren: ik was nooit een nazi. Ik heb nooit het partijlidmaatschap betaald, ik heb nooit een lidmaatschapskaart gehad."

Kort na de onthulling van de historicus kwamen D66, PvdA, GroenLinks, Partij voor de Dieren en EénUtrecht met het voorstel om de straatnaambordjes met prins Bernard aan te passen.

Slavernij

Het Utrechtse college is ook in gesprek gegaan met bewoners en de straatnamencommissie over andere vernoemingen zoals die van JP Coen en Van Heutsz. Maar daarbij gaven belanghebbenden en nazaten van tot slaaf gemaakten aan dat zij kennis en bewustwording over het slavernij- en koloniaal verleden belangrijker vinden dan het verwijderen van straatnamen.

Toch gaat het debat door, realiseert Van Vliet zich. Hij zal daarom binnenkort voorstellen om elk straatnaambordje te voorzien van een verwijzing. "Als de QR-code bij het Prins Bernhardplein en de Prins Bernhardlaan bevalt, laten we dan bij alle straatnaamborden zo'n code plaatsen, ongeacht of er sprake is van een beladen verleden. Dus bijvoorbeeld ook bij de Hyacintstraat."

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) is een onderzoek gestart naar misstanden in de pleegopvang voor jonge vluchtelingen. De aankondiging van de IGJ komt na een onderzoek van BNNVARA-programma Zembla naar de opvang.

Daaruit blijkt dat minderjarige vluchtelingen die onderdak krijgen in opvanggezinnen regelmatig worden verwaarloosd, doordat ze te weinig eten krijgen of plotseling weer op straat worden gezet. Ook is er sprake van mishandeling en onveilige situaties.

Centraal in de onthullingen van Zembla staat Nidos, de nationale voogdij- en jeugdbeschermingsorganisatie die als enige eindverantwoordelijk is voor de veiligheid en het welzijn van jonge vluchtelingen die zonder hun ouders in Nederland zijn aangekomen.

Slechte screening

Het tv-programma sprak met ruim veertig woonbegeleiders, docenten en (oud-)medewerkers en jeugdbeschermers van Nidos. Zij luiden de noodklok. De screening van opvanggezinnen die kinderen met een verblijfstatus opnemen, is volgens de geïnterviewden niet op orde. In een intern document van Nidos uit juli 2023, in handen van Zembla, staat dat er zorgen bestaan over 40 procent van de opvanggezinnen.

Tegelijk geven jeugdbeschermers aan vaak niet goed te kunnen controleren of alles goed gaat met de kinderen in een opvanggezin. Zij hebben als individuele voogd de verantwoordelijkheid voor tientallen jongeren, waardoor de werkdruk te hoog is.

Schurft

Medewerkers zeggen verder in het programma, dat zondagavond wordt uitgezonden op NPO 2, dat kinderen worden geplaatst bij gezinnen waarvan al bekend is dat er problemen zijn. Zo moesten kinderen naar gezinnen waar de schurft heerst. "Waar een Nederlands kind nooit geplaatst zou worden. Maar voor Nidos is dat goed genoeg", zegt een van hen.

Een ander deelt het voorbeeld van een kind dat gewond raakte tijdens een inval van een arrestatieteam in de woning van een opvanggezin dat verdacht werd van betrokkenheid bij drugshandel. En als er tussentijds signalen komen dat het niet goed gaat met een kind bij een bepaald gezin wordt er niet altijd ingegrepen. Meldingen van verwaarlozing of mishandeling zouden laks worden opgepakt vanwege het tekort aan opvangplekken.

Nidos zegt in een reactie als voogdijorganisatie niet te kunnen ingaan op individuele zaken.

Zeer kritisch

Deskundigen zijn uitermate kritisch in de uitzending van Zembla. "Als er signalen zijn van onveiligheid om welke reden dan ook, dan moeten we zorgen dat we die kinderen in veiligheid brengen", aldus hoogleraar jeugdrecht Mariëlle Bruning.

Emeritus-hoogleraar pedagogiek Micha de Winter ziet gelijkenissen met de conclusies die hij in 2019 trok over systemisch geweld sinds 1945 in de jeugd- en pleegzorg: "Slechte selectie van gezinnen, slecht toezicht, onvoldoende begeleiding".

Pleegmeisje uit Vlaardingen

Soortgelijke conclusies trok de Inspecties Gezondheidszorg en Jeugd en Justitie en Veiligheid recent ook over omstandigheden waarin het zwaar mishandelde pleegmeisje uit Vlaardingen verkeerde. Daarvoor werden er twee Syrische kinderen in dit gezin geplaatst: zij werden ook mishandeld en vervolgens weggehaald door Nidos.

De inspecties waren kritisch op het handelen van Nidos: zo verzuimde de organisatie om een aangifte van mogelijk strafbare feiten door te zetten en werd aanvullende informatie over het pleeggezin niet gedeeld met een andere betrokken jeugdorganisatie.

Signalen van mensenhandel

Volgens de klokkenluiders die tegenover Zembla hun verhaal deden, schort het niet alleen aan de veiligheid van opvanggezinnen. Zo verblijven gevluchte kinderen die nog geen verblijfsstatus hebben doorgaans in azc's of - als ze tussen de 15 en 18 jaar zijn - in noodopvangen. Bijvoorbeeld in hotels langs snelwegen. Volgens jeugdbeschermers zaten daar ook locaties tussen waar criminelen actief zijn.

"Meisjes verdwenen stelselmatig uit verschillende opvanglocaties", zegt een van hen in Zembla. "Er waren vermoedens van mensenhandel, maar daar werd niet veel mee gedaan. Soms kwamen ze met een blauw oog weer terug. Of sommigen gingen uit wanhoop chloor drinken. Er waren ongewenste zwangerschappen, je wil het niet weten."

Veel meer jongeren

Naast het aangekondigde onderzoek van de IGJ zegt Nidos zelf ook een onderzoek te starten: "De komende weken gaat Nidos met alle jongeren die in opvanggezinnen wonen individueel in gesprek. Als uit het onderzoek van Nidos of uit het toezicht van de inspectie blijkt dat zaken anders moeten, geeft Nidos daar natuurlijk een passend vervolg aan", aldus de organisatie.

Nidos wijst erop dat het aantal jongeren waarvoor de organisatie verantwoordelijk is sinds 2021 ruim is verdrievoudigd: van 3000 naar meer dan 10.000. Doordat er ook een tekort aan jeugdbeschermers was, daalde naar eigen zeggen de kwaliteit van de zorg. Zo werd de voogdijbegeleiding tijdelijk teruggeschroefd.

Vorig jaar bleek uit onderzoek van journalistencollectief Lost in Europe dat in drie jaar tijd ruim 50.000 minderjarige vluchtelingen in Europa zijn verdwenen. In 2023 zijn 360 van deze jongeren in Nederland verdwenen, met name uit het aanmeldcentrum in Ter Apel.

Goedemorgen! De coalitiepartijen houden deze ochtend een extra overleg over Oekraïne. En NAVO-chef Rutte brengt voor het eerst sinds Trump weer president is een bezoek aan het Witte Huis.

Eerst het weer: de zon schijnt geregeld, maar er vallen ook buien, soms met hagel of onweer. Het wordt 7 of 8 graden. Vrijdag valt er nog een enkele bui, het weekend verloopt voornamelijk droog. Er is weinig verandering in temperatuur.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Een lezing van een pro-Israëlische activist op de universiteit van Maastricht is gisteravond afgebroken vanwege een protest. Pro-Palestijnse actievoerders maakten binnen en buiten de zaal veel lawaai, onder meer door op de ramen te slaan.

Een pro-Palestijnse actiegroep noemde de lezing propaganda en had studenten en medewerkers van de universiteit opgeroepen om de bijeenkomst te boycotten. Dinsdag hield de pro-Israëlische activist een lezing op de universiteit in Nijmegen, die ook werd verstoord door actievoerders.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het begon vijftien jaar geleden met een meme van een Shiba Inu-hond: DOGE. Inmiddels is de internetsensatie uitgegroeid tot cryptomunt en zelfs tot een Amerikaans overheidsorgaan: Department of Government Efficiency, aangestuurd door tech-miljardair Elon Musk.

Hoe de meme uitgroeide tot een drastische bezuinigingsoperatie wordt in deze video van NOS op 3 uitgelegd:

Fijne dag!

Een Amerikaanse vrouw die achter het stuur in slaap was gevallen en van de weg was geraakt, is na bijna een week levend teruggevonden. Ze was met haar auto in een greppel beland en klem komen te zitten. Ze kon daardoor niet bij haar telefoon komen die onder de passagiersstoel was beland.

De familie van de 41-jarige vrouw uit de staat Indiana had haar als vermist opgegeven. Na donderdagnacht hadden ze niets meer van haar vernomen. Zes dagen later stuitte een man bij drainagewerkzaamheden op de auto in de buurt van plaats Brook. Het voertuig was vanaf de weg niet te zien.

In de auto troffen hij en een collega de vermiste vrouw aan. Ze was bij kennis en kon met de mannen praten, aldus de lokale sheriff. Ze kon zich nauwelijks bewegen. Ze wist te overleven door haar trui te dopen in de kreek waarin haar auto was beland. Dat water zoog ze vervolgens op.

Nadat de mannen haar hadden gesproken werden de hulpdiensten ingeschakeld. Die wisten haar uit de auto te bevrijden. Daarna werd ze per helikopter overgevlogen naar een ziekenhuis in Chicago, zo'n 130 kilometer verderop.

Het ziekenhuis omschrijft haar toestand als ernstig. De vrouw heeft bij het auto-ongeluk haar benen en een hand gebroken, vertelt haar vader aan ABC News. De familie is een geldinzamelingsactie begonnen om de ziekenhuisrekeningen te kunnen betalen.

De lezing van de pro-Israëlische activist Rawan Osman woensdagavond aan de Maastricht University is voortijdig beëindigd vanwege protest in en buiten de zaal. Dat bevestigt een woordvoerder van de universiteit aan persbureau ANP na berichtgeving van De Telegraaf.

Het had geen zin om Osman door te laten gaan met haar lezing vanwege "het kabaal" dat pro-Palestijnse demonstranten buiten de zaal maakten, aldus de woordvoerder. De actievoerders bonsden op de ramen, is te zien op beelden op het Instagramaccount van het pro-Palestijnse Maastricht Encampment.

Actiegroep Free Palestine Maastricht noemde de lezing eerder "propaganda" en riep studenten, medewerkers van de universiteit en bewoners van de stad op te komen protesteren om zo de lezing te boycotten.

Ook protest in Nijmegen

De Telegraaf schrijft dat de pro-Palestijnse actievoerders niet bij de lezing aanwezig mochten zijn, maar dat het vier van hen toch lukte om plaats te nemen tussen het publiek. Volgens de woordvoerder maakten zij Osman "het spreken onmogelijk" en hebben zij het universiteitsgebouw moeten verlaten.

Osman was in Maastricht op uitnodiging van de Nederlandse afdeling van StandWithUs, een pro-Israëlische organisatie die in 2001 is opgericht in de VS. Op de website van de organisatie worden als belangrijkste doelen het steun van Israël en het wereldwijd bestrijden van antisemitisme genoemd.

Eerder deze week gaf Osman een lezing op de Nijmeegse Radboud Universiteit, die eveneens werd verstoord door pro-Palestijnse demonstranten. Osman kon haar lezing hier wel afmaken. Na afloop blokkeerden de betogers de auto van Osman. Na ingrijpen van beveiliging en politie kon ze wegrijden.

De Duitse douane heeft een bijzondere vondst gedaan bij het controleren van een langeafstandsbus in de deelstaat Beieren. Een van de passagiers bleek drugs te hebben verstopt in drie wraps. De 29-jarige man was onderweg van Nederland naar Hongarije.

De drugs werden zondagavond ontdekt bij een reguliere controle op het busstation van Würzburg, melden Duitse media. De man met de tortilla's zei dat hij niets had aan te geven, zoals alcohol of sigaretten. Ook verklaarde hij dat hij geen drugs bij zich had.

De douane besloot toch zijn spullen te controleren en vond drie wraps die in plastic waren gewikkeld. Daar leek niets mee aan de hand: uit de bovenkant stak zelfs een beetje sla. Omdat de wraps anders voelden dan normaal werden ze toch geopend en daarop kwamen de drugs tevoorschijn.

Uiteindelijk bleek dat de wraps waren gevuld met zakjes crystal meth van bij elkaar 339 gram. Dat is goed voor een straatwaarde van 23.000 euro. De man is aangehouden op verdenking van drugssmokkel. Zijn nationaliteit is niet bekend.