NOS Nieuws - Algemeen

De zeehond die sinds gisteren in Amsterdam rondzwemt, is dezelfde die eerder deze maand nabij het centrum van Utrecht werd gespot. Dat zeggen onderzoekers van Zeehondencentrum Pieterburen.

Eerder zei het zeehondencentrum dat de kans klein was dat het om hetzelfde dier ging. Onderzoekers hebben foto's vergeleken en komen toch tot de conclusie dat de zeehond van Utrecht naar Amsterdam is gezwommen.

"Elke zeehond heeft een uniek vlekkenpatroon en dat blijkt exact hetzelfde. Ook de kale plekken en de rechterkant van de hals komen overeen", aldus een medewerker tegen de Amsterdamse stadsomroep AT5.

De zeehond, een vrouwtje, lijkt nog altijd in goede gezondheid. Het zeehondencentrum grijpt daarom niet in. Zeehonden kunnen zich goed aanpassen aan zoet water en vinden genoeg vissen in het water.

Handhaving

Maar het centrum maakt zich wel zorgen om toeschouwers die te dichtbij komen, zeker vanwege het mooie weer van vandaag en morgen.

Vannacht zouden twee mensen bij de zeehond op een steiger zijn gaan zitten, blijkt uit een melding. "Dat is natuurlijk niet de bedoeling, zeehonden kunnen ziektes overbrengen en zelfs bijten", aldus de medewerker. Amsterdamse handhavers gaan daarom meermaals langs om de situatie in de gaten te houden.

Bij een explosie in de kelder van een flatgebouw in het zuiden van Den Haag is iemand om het leven gekomen. Dertien mensen raakten gewond, drie van hen zijn naar het ziekenhuis gebracht.

Door de ontploffing en de brand die daarop volgde zijn zes woningen beschadigd geraakt. Twintig woningen zijn ontruimd. De bewoners zijn opgevangen in een bus. Het is nog niet duidelijk wanneer ze terug kunnen.

De explosie in het gebouw aan de Hengelolaan was rond 17.00 uur. Even daarvoor kreeg de brandweer een melding binnen over een gaslucht, maar of dat ook de oorzaak is van de ontploffing is nog niet bekend. Wel zegt de politie geen aanwijzingen te hebben voor een misdrijf.

Over de identiteit van de dode is nog niets bekendgemaakt.

Een aantal bewoners is door de brandweer van het balkon gehaald:

Abdellah Dami was vlakbij toen de explosie gebeurde. Hij ging op dat moment naar de kapper. "Ik stond nog even buiten te wachten toen ik ineens een enorme explosie hoorde", zegt hij tegen Omroep West.

"Toevallig stond de kapper net even buiten een sigaretje te roken. Daarna zijn we samen direct naar de flat gerend, want misschien konden we wel helpen", zegt Dami. "De brokstukken vlogen door de straat, het was echt heel gek om te zien." Hij zag naar eigen zeggen grote schrik onder bewoners. "Op mij maakte het al veel indruk, laat staan op die mensen."

Het lijkt hierboven misschien op de gloeiende zon of een superster, maar het is in werkelijkheid iets heel anders. Voor het eerst is er bewijs dat het waarschijnlijk om een geheel nieuw kosmisch object gaat: zogeheten zwartegatsterren of "quasisterren". De ontdekking brengt wetenschappers een stap dichter bij het begrijpen van het ontstaan van zwarte gaten die in elk sterrenstelsel voorkomen.

Onderzoekers kwamen de "quasisterren" op het spoor door de James Webb-ruimtelescoop, de grootste en krachtigste ruimtetelescoop ooit. De verrekijker nam sinds 2022 duizend mysterieuze 'little red dots' waar: piepkleine rode lichtpuntjes diep in het heelal, op ongeveer 12 miljard lichtjaar afstand van de aarde.

Aanvankelijk dachten sterrenkundigen dat de rode bolletjes ultradichte, extreem massieve sterrenstelsels, reuzensterren of enorme zwarte gaten waren die materie opslokken en grote hoeveelheden licht uitstralen. Maar nieuw onderzoek geleid door het Max Planck Instituut voor Astronomie in Heidelberg heeft "sterke aanwijzingen" gevonden voor een nieuw soort hemelobject in ons vroege heelal: een zwartegatster.

Deze reusachtige gasbollen lijken op sterren, maar zijn dat niet. Ze missen een belangrijk kenmerk van een ster: er vindt geen kernfusie plaats, de reden dat onze zon en andere sterren licht en warmte uitstralen.

Opslokken

Die extreme helderheid van sterren komt grotendeels doordat in het centrum van de rode bol een zwaar zwart gat schuilgaat dat materie opslokt. Tijdens dat proces wordt een deel van die materie omgezet in energie. Dat gegeven is bijzonder, omdat het kan helpen verklaren hoe superzware zwarte gaten in het vroege heelal zo snel konden groeien - een vraag die wetenschappers al lange tijd bezighoudt.

Wat is een zwart gat?

Een zwart gat is een object in de ruimte waar de zwaartekracht zo sterk is dat niets eruit kan ontsnappen, zelfs geen licht. Een zwart gat ontstaat doorgaans als een zware ster aan het einde van zijn leven komt en explodeert als supernova.

Na de explosie kan een klein, zwaar lichaam overblijven. Nadat zo'n zwart gat is gevormd, kan het toenemen in grootte door materie uit de omgeving op te nemen. Het is dus niet letterlijk een gat. Omdat er geen licht of andere informatie uit een zwart gat kan ontsnappen, is onbekend wat zich 'in' een zwart gat afspeelt.

Het nu onderzochte lichtpuntje verschilt op één punt van andere rode stippen: het straalt uitzonderlijk veel rood licht uit, maar bijna geen uv- of blauw licht. Normaal verloopt de lichtsterkte per kleur geleidelijk. Onderzoekers spreken daarom van "een opmerkelijke robijn" of The Cliff. Dat is een verwijzing naar de extreem scherpe overgang in het lichtspectrum, die doet denken aan een ravijn of een klif.

Een vergelijking met bestaande sterren en sterrenstelsels leverde niets op: de eigenschappen van The Cliff weken te veel af. Dat bracht de onderzoekers van het Max Planck Instituut voor Astronomie tot de conclusie dat er een nieuw model nodig is om deze mysterieuze rode ster te verklaren.

"Daar is nu redelijk consensus over, hoewel er nog veel uitgezocht moet worden", zegt de Nederlandse Anna de Graaff, die het onderzoek leidde. "We weten bijvoorbeeld niet precies hoeveel The Cliff weegt en wat de precieze structuur is. "Het gaat om zeker miljoenen zonsmassa's, maar of het er één of tien miljoen zijn, is nog niet helemaal duidelijk."

Doorbraak

Peter Jonker, hoogleraar sterrenkunde aan de Radboud Universiteit en zelf niet betrokken bij het onderzoek, spreekt van "een doorbraak". De ontdekking brengt wetenschappers een stap dichter bij het begrijpen van het ontstaan en de groei van superzware zwarte gaten.

Met het onderzoek wordt voor het eerst sterk bewijs geleverd dat een superzwaar zwart gat met zeer hoge snelheid grote hoeveelheden materie kan opslokken, zegt Jonker. "Eerder waren er wel ideeën die dit suggereerden, maar nu is er concreet bewijs." Het onderzoek laat zien dat zwartegatsterren wellicht het voorstadium waren van een superzwaar zwart gat.

Vragen zijn er ook nog volop, vult Jonker aan. "We weten dat het superzware zwarte gat dat we in onze Melkweg vinden, in het vroege heelal is gegroeid. Maar we weten nog te weinig over hoe superzware zwarte gaten ontstaan en welke invloed ze hebben op het sterrenstelsel waarin ze zich bevinden. Dit lijkt een stap in de goede richting."

De volgende stap in het onderzoek is het analyseren van grote aantallen van deze 'kleine rode stippen', zegt De Graaff. "Dan kun je duidelijker laten zien wat hun structuur is, wat hun massa is, hoe snel ze groeien en hoe belangrijk deze fase is in de groei van zwarte gaten."

In 2022 onthulde NASA de eerste kleurenafbeelding van het universum, gemaakt met de James Webb-telescoop. Het beeld biedt het "diepste" kijkje in het heelal ooit:

Drie Russische straaljagers zijn vandaag zonder toestemming het luchtruim van Estland in gevlogen. Dat meldt de Estse regering. In totaal bleven de drie MiG-31-straaljagers twaalf minuten in het luchtruim van Estland.

De Estse minister van Buitenlandse Zaken noemt de actie "ongekend brutaal". Rusland ontkent en stelt dat de straaljagers "volgens schema en volledig in overeenstemming met de internationale regels voor het luchtruim" hebben gevlogen. Het Russische ministerie van Defensie zegt dat er geen grenzen van andere staten zijn overschreden.

Vanwege het incident heeft premier Michal van Estland een beroep gedaan op artikel 4 van het NAVO-verdrag. Dat komt neer op een verzoek om spoedoverleg van de lidstaten. De NAVO maakte vervolgens bekend dat dat overleg er begin volgende week komt.

Artikel 4 is minder ingrijpend dan het veel bekendere artikel 5. Daarin staat dat een aanval op één bondgenoot een aanval op alle bondgenoten is. Dan kunnen de NAVO-lidstaten elkaar te hulp schieten, ook militair.

Transponders uitgezet

De Russische MiG-31's hadden volgens de Estse regering geen vluchtplan en hadden hun transponders uitgezet. Daarmee worden signalen van de luchtverkeersleiding automatisch beantwoord. Ook reageerden de toestellen niet op berichten van de luchtverkeersleiding.

Uiteindelijk zijn Italiaanse F-35's ingezet om de Russische gevechtsvliegtuigen uit het NAVO-luchtruim te krijgen. Sinds augustus zijn de Italianen in Estland gestationeerd. Hun missie duurt vier maanden. Daarna is het de beurt aan een andere lidstaat van de NAVO om in Estland de oostflank van de militaire alliantie te beschermen.

De regering van Estland heeft de hoogste Russische diplomaat ter verantwoording geroepen. Het is de vierde keer dit jaar dat Russische toestellen het Estse luchtruim schenden. Eerder deze maand vloog er ook al een militaire helikopter in de buurt van het eiland Vaindloo.

Oostflank NAVO

Estland is net als Polen onderdeel van de oostflank van de NAVO. Ruim een week geleden drongen in Polen zo'n twintig Russische drones het luchtruim binnen. Vier daarvan werden met behulp van Nederlandse F-35's neergehaald. Ook Polen deed toen een beroep op artikel 4 van het NAVO-verdrag.

Polen maakte vandaag ook weer melding van twee Russische straaljagers die de veiligheid van een boorplatform in de Oostzee in gevaar zouden hebben gebracht. "Twee Russische straaljagers vlogen laag over het Petrobaltic-platform. De veiligheidszone van het platform werd geschonden", schrijft de Poolse grenswacht op X.

Sinds deze maand is Nederland namens de NAVO samen met Noorwegen vanuit Polen actief met vier F-35's. Eerder dit jaar waren de vier Nederlandse gevechtsvliegtuigen gestationeerd in Estland om daar het NAVO-luchtruim te bewaken.

De NAVO noemt de schending van vandaag in Estland "wederom een voorbeeld van roekeloos Russisch gedrag".

Ook EU-buitenlandchef Kallas noemt de Russische schendingen "een extreem gevaarlijke provocatie". Ze zegt op X dat de Russische president Poetin hiermee de vastberadenheid van het Westen op de proef stelt. "We moeten geen zwakte tonen", schrijft Kallas, die zelf drie jaar lang premier van Estland was.

Gevechtshandelingen

NAVO-chef Rutte heeft naar eigen zeggen contact gehad met premier Michal en stelt dat de NAVO in het luchtruim snel en beslissend heeft gereageerd. Ook Zweedse en Finse straaljagers waren opgestegen vanwege de schending.

Volgens de Estse premier leken de Russische gevechtsvliegtuigen niet van plan om gevechtshandelingen uit te voeren.

Een 32-jarige dakdekker uit Den Bosch moet twee jaar de cel in omdat hij een explosief afstak bij het huis van een concurrent in dezelfde stad.

De man gooide een Cobra 6, zeer zwaar vuurwerk met de kracht van een handgranaat, in de tuin van de dakdekker. De pui en een ruit van de woning raakten daardoor beschadigd.

De man heeft altijd ontkend dat hij iets te maken had met de explosie in oktober vorig jaar, schrijft Omroep Brabant. Volgens de rechtbank kan het niet anders dan dat hij degene was die de Cobra gooide.

Uit WhatsAppberichten tussen de twee blijkt dat zij een conflict hadden. De 32-jarige dakdekker stuurde berichten als "ik maak jou kapot als we er niet uitkomen" en "jij hebt mij zwaar genaaid". Ook is de man eerder gezien op camerabeelden bij de woning waar de explosie plaatsvond.

Tientallen explosies

In Den Bosch vonden vorig jaar en dit jaar tientallen explosies plaats bij woningen of voertuigen van dakdekkers. "Dit soort delicten brengen, zeker in die periode en onder deze omstandigheden, niet alleen gevoelens van onrust en onveiligheid teweeg bij het slachtoffer en zijn familie, maar ook bij buren en anderen. Dit neemt de rechtbank de verdachte zeer kwalijk", aldus de rechter.

De officier van justitie eiste een hogere straf: drie jaar cel, waarvan zes maanden voorwaardelijk. "Er is nogal wat gaande in de stad", zei de officier. "Er wordt gegrepen naar zware explosieven. Dat kan niet, het gaat nergens over. Mensen zijn bang, het heeft grote maatschappelijke gevolgen. Daarom verdient dat een zware straf."

Meldplicht

De man krijgt ook nog een half jaar voorwaardelijke celstraf opgelegd. Hij moet zich daarnaast aan voorwaarden houden, zoals een meldplicht bij de reclassering. Ook moet hij meewerken een schuldhulpverlening.

De verdenkingen tegen de drie jonge mannen die nog vastzitten voor het geweld in Beverwijk, Heemskerk en Haarlem zijn zwaarder dan tot nu toe bekend was. Dat bevestigt het Openbaar Ministerie na berichtgeving van RTL Boulevard.

Twee mannen van 23 en 24 jaar worden verdacht van poging tot doodslag en beroving. Volgens een woordvoerder waren zij mogelijk betrokken bij een mishandeling die te zien was op een video die rondging.

De derde verdachte, een man van 20 jaar, zit vast voor het dreigen met een explosief. Hij had op sociale media foto's van een cobra en een fles wasbenzine verspreid.

De overige vijf verdachten die in verband met het geweld werden opgepakt, zijn weer op vrije voeten. Zij worden verdacht van wapenbezit of opruiing.

Groepen jongeren

Het was de afgelopen weken onrustig in Heemskerk, Beverwijk en Haarlem na vermoedelijke geweldsincidenten tussen twee groepen jongeren. Meerdere middelbare scholen bleven vorige week vrijdag dicht uit angst voor escalatie. Online gingen schokkende beelden rond van mishandelingen en vernederingen.

In een van de video's werd een jongen met zijn broek op de enkels voortgesleept. Hij werd geslagen, geschopt en uitgescholden. In een andere video werd een persoon met tape op zijn mond in zijn gezicht geschopt. Ook zijn er beelden waarin wordt geschoten met vuurwapens.

Online werd gedreigd met geweld. Zo gingen er AI-beelden rond waarbij scholen exploderen.

Vloerenwinkel Carpetright is failliet. Dat bevestigen de curatoren, die door de rechtbank Amsterdam zijn aangesteld. Zij onderzoeken of een doorstart van de winkelketen mogelijk is. Tot die tijd blijven de 75 vestigingen in het land dicht.

Volgens de curatoren is Carpetright in korte tijd in grote financiële problemen geraakt. Door investeringen en een nieuw softwaresysteem ontstonden "achterstanden in de kernprocessen van de onderneming", zo omschrijven zij het in een persbericht. Daardoor moest de keten uitstel van betaling aanvragen. Vandaag verklaarde de rechtbank Amsterdam het bedrijf failliet.

Volgens de directie is Carpet-Land, het moederbedrijf van Carpetright, in de basis een gezond bedrijf. De curatoren onderzoeken dit, en ook of het mogelijk is de vloerketen via een overname of doorstart een tweede leven te geven. "Tot dat duidelijk is blijven de winkels (voorlopig) dicht", benadrukken de curatoren.

Prijsstunter

Carpetright werd opgericht in 1983 als prijsstunter met vloerbedekking. De laatste jaren richtte het bedrijf zich ook op duurdere vloeren. Bij de keten werken 350 mensen.

In de laatst beschikbare jaarcijfers, over 2022, schrijft het bedrijf dat consumenten voorzichtig zijn met uitgaven door de hoge inflatie. Daardoor liep de omzet terug. Carpetright leed in 2022 een verlies van 0,6 miljoen euro. De keten probeerde klanten terug te winnen met onder meer adviseurs aan huis.

Klanten die recent iets bij de winkel hebben gekocht, maar hun aankoop nog niet hebben ontvangen krijgen het advies voorlopig niets te doen. "Zodra er meer duidelijkheid gegeven kan worden, zullen de curatoren zelf actief contact zoeken met klanten", beloven de curatoren.

Ontsnappen uit de gevangenis moet strafbaar worden. Dat geldt ook voor het saboteren van elektronische enkelbanden. Dat schrijft demissionair staatssecretaris Arno Rutte van Justitie en Veiligheid in een wetsvoorstel dat is goedgekeurd door de ministerraad.

Tot nu toe is het niet strafbaar om uit te breken of je aan elektronisch toezicht te onttrekken. Dat is vanuit het idee dat de natuurlijke drang om in vrijheid te leven, niet mag worden onderdrukt.

Het kabinet denkt daar anders over. Het kan niet zo zijn dat iemand die zichzelf bevrijdt "daar zonder strafrechtelijke consequenties mee wegkomt", stelt Rutte. "Met dit wetsvoorstel trekken we een harde grens: straffen moeten worden uitgezeten en toezicht mag niet vrijblijvend zijn."

Komt nauwelijks voor

In Nederland komen ontsnappingen uit de gevangenis niet vaak voor. Het zou gaan om tientallen pogingen per jaar, waarvan er veel nog binnen de gevangenis worden beëindigd.

Maar daar gaat het Rutte niet om. "Het gaat om de uitstraling. Nu is het nog iets dat er een beetje bij hoort. Wij willen een einde maken aan dat romantische idee."

Het is de bedoeling dat er maximaal vier jaar komt te staan op ontsnapping uit detentie en één jaar op het saboteren of leeg laten lopen van een enkelband.

Er wordt een uitzondering gemaakt voor gedetineerden die zich binnen 48 uur na ontsnapping tijdens een verlof vrijwillig weer melden. Zo krijgen zij de mogelijkheid "de door hen gemaakte fout uit eigen beweging te herstellen".

Het wetsvoorstel gaat binnenkort eerst in consultatie. Dat betekent dat burgers, organisaties in de strafrechtketen en deskundigen er nog op kunnen reageren. Daarna gaat het naar de Raad van State voor advies, en daarna naar de Tweede Kamer.

Bij een droneaanval op een moskee in een vluchtelingenkamp in het westen van Sudan zijn zeker 75 mensen gedood, melden hulpdiensten ter plaatse. De drone van rebellengroep Rapid Support Forces (RSF) viel aan op het moment dat er een ochtendgebed aan de gang was.

De aanval was in El-Fasher in de regio Darfur. Het is de laatste grote stad in de regio die nog onder controle staat van het staatsleger. De stad wordt al anderhalf jaar belegerd door de RSF en dagelijks vinden er hevige gevechten plaats tussen beide partijen.

Burgers zijn deels afgesneden van voedsel, water en medicijnen. Journalisten kunnen het gebied niet in en ook in de rest van het land zijn amper journalisten. De RSF maakt al langer gebruik van drones, maar het aantal aanvallen neemt de laatste maanden toe.

Bloedige burgeroorlog

Sinds april 2023 woedt een bloedige oorlog tussen het regeringsleger en de RSF. Die brak uit toen de leiders van beide partijen een staatsgreep pleegden en het vervolgens niet eens werden over de verdeling van de macht. De RSF controleert het grootste deel van het westen van het land.

Door de oorlog zijn meer dan elf miljoen mensen ontheemd binnen Sudan. Zeker drie miljoen mensen zijn naar andere landen gevlucht. De oorlog heeft geleid tot wat de VN de grootste humanitaire crisis ter wereld noemt. Zowel de RSF als het leger wordt beschuldigd van wijdverbreide mensenrechtenschendingen.

De Europese Commissie heeft een negentiende sanctiepakket tegen Rusland voorgesteld. Daarmee wil de EU de druk op Moskou verder opvoeren vanwege de oorlog in Oekraïne.

In een toelichting zegt Commissievoorzitter Von der Leyen dat de EU eerder wil stoppen met de import van vloeibaar aardgas uit Rusland. "Het is tijd om de kraan dicht te draaien", zegt ze. De importstop moet vóór 2027 ingaan in plaats van eind dat jaar.

Eerder deze week liet de Commissie weten de import van vloeibaar aardgas (lng) sneller te willen beëindigen. Dat besluit volgde na een telefoongesprek tussen Von der Leyen en de Amerikaanse president Trump. Trump benadrukte dat de VS pas sancties zal overwegen als Europa stopt met het afnemen van Russische energie.

Ook staan er in het nieuwe pakket economische sancties tegen de Russen. Zo moet het verboden worden om te investeren in de economie van Rusland.

Unanimiteit

Voor het nieuwe sanctiepakket is unanimiteit van alle lidstaten vereist. Hongarije en Slowakije lagen eerder dwars, omdat zij nauwe banden met Rusland onderhouden en sterk afhankelijk zijn van Russische olie.

Het vorige pakket, dat in de zomer werd afgekondigd, was gericht op Russische banken en Chinese banken die Moskou helpen sancties te ontwijken. Daarnaast wil de EU de export van technologie tegenhouden die in Russische drones kan worden gebruikt.

EU-correspondent Kysia Hekster:

"De EU hoopt Trump aan boord te krijgen bij sancties tegen Rusland. Er werd al lang aan deze nieuwe strafmaatregelen gewerkt. Op het laatste moment zijn ze nog aangepast om de Amerikaanse president verder tegemoet te komen.

Zo wil de Europese Commissie sneller dan de afspraak was stoppen met de invoer van vloeibaar Russisch gas, een voorwaarde van Trump. Het steekt dat de EU nog altijd meer geld betaalt aan Rusland voor fossiele brandstoffen dan het aan Oekraïne geeft om zich tegen de Russen te verweren.

Het is onduidelijk of Trump ook echt gaat bewegen. Hij lijkt af en toe een hardere toon aan te slaan tegen de Russische president Poetin, maar tot nu toe blijft het bij woorden. Er liggen al heel lang zware Amerikaanse sancties tegen Rusland klaar, maar die zijn nog altijd niet van kracht.

Zowel de VS als de EU wil andere landen die nog olie en gas van Rusland kopen, de zogeheten derde landen, strenger aanpakken. Op die manier zou een einde moeten komen aan het spekken van Poetins oorlogskas voor Oekraïne.

Heel grote nieuwe maatregelen tegen Rusland zijn er na achttien pakketten niet echt meer. De Europese Commissie wil dat het moeilijker wordt de sancties die er al zijn, te ontwijken."

De Britse triphopgroep Massive Attack zegt muziek te gaan verwijderen van Spotify. Daarmee sluiten de artiesten zich aan bij andere muzikanten en labels die de streamingdienst boycotten. Dit doen ze uit protest tegen de miljoeneninvestering van Spotify-topman Daniel Ek in de militaire AI- en dronefabrikant Helsing.

"Gezien de investeringen van de CEO in een bedrijf dat militaire munitiedrones maakt en AI-technologie integreert in gevechtsvliegtuigen, heeft Massive Attack een verzoek ingediend om onze muziek in alle delen van de wereld van Spotify te verwijderen", schrijft de band in een verklaring. "Genoeg is meer dan genoeg. Er is een alternatief."

Spotify ligt al een tijd onder vuur vanwege, in de ogen van artiesten, omstreden investeringen van Ek. Hij richtte de streamingdienst in 2006 op. Met zijn beleggingsfonds Prima Materia stak hij afgelopen zomer 600 miljoen euro in het Duitse defensietechnologiebedrijf Helsing, dat onder meer de kamikazedrone HX-2 ontwikkelt. Eerder investeerde zijn fonds al 100 miljoen euro in Helsing.

Het Duitse bedrijf ontwikkelt ook AI-technologie die sensor- en wapensysteemgegevens van slagvelden analyseert om militaire beslissingen te ondersteunen. Helsing werkt samen met vliegtuigfabrikant Saab, wapenproducent Rheinmetall en de regeringen van Duitsland, Litouwen en Estland

Naast de boycot sluit Massive Attack zich aan bij het nieuwe initiatief No Music for Genocide, een "culturele boycotcampagne" waarbij meer dan 400 artiesten en platenlabels hun muziek op streamingdiensten in Israël blokkeren uit protest tegen het aanhoudende genocidale geweld in Gaza. Dit gebeurt via zogeheten 'geoblock'-verzoeken via hun labels.

Aangesloten muzikanten en labels trekken de vergelijking met culturele boycots aan het einde van het apartheidsregime in Zuid-Afrika, toen een band als The Rolling Stones een voortrekkersrol speelde in het starten van muziekboycots tegen het land. "Die succesvolle boycots bewijzen dat ons creatieve werk ons invloed en macht geeft."

Ook andere bands, zoals de Ierse postpunkband Fontaines D.C., die afgelopen zomer nog op Lowlands optrad, hebben zich bij de campagne aangesloten.

No Music for Genocide zegt geïnspireerd te zijn op Film Workers 4 Palestine (FWP), een oproep die wordt ondersteund door meer dan 8000 filmmakers en -professionals om zich uit te spreken voor "een einde aan de genocide en voor een vrij Palestina".

Eerder kondigden ook de Australische psychrockband King Gizzard & The Lizard Wizard en bands als Godspeed You! Black Emperor, Deerhoof en Xiu Xiu aan hun muziek van Spotify te halen. Van de muziek van King Gizzard & The Lizard Wizard is op Spotify bijna niets meer te beluisteren.

Ook Nederlandse artiesten overwegen de streamingdienst te boycotten. Zo zei Merel Pauw, die muziek maakt onder artiestennaam Elmer, tegen de Volkskrant dat zij het liefst van het platform weg wil. "Ik krijg 0 euro, terwijl het hele platform draait op ons harde werk en onze passie."

Het in Amsterdam gevestigde label Kalahari Oyster Cult van DJ Rey Colino liet in juni al weten dat het alle muziek van zijn artiesten van Spotify zal halen. "Als we onze muziek op Spotify zouden houden, zouden we ingaan tegen alles waarvoor we staan", is te lezen in een verklaring. "Daarom halen we onze hele catalogus per direct weg."

'Onafhankelijk van Spotify'

De muziek van de bands van het label is niet langer te beluisteren via Spotify, maar wel via Bandcamp, een online platform waarop artiesten en platenlabels hun muziek direct aan fans kunnen verkopen en aanbieden. "We willen niet dat onze muziek bijdraagt aan of profiteert van een platform dat wordt geleid door iemand die wapens, AI-technologie en geweld ondersteunt", aldus het label.

In een reactie laat een woordvoerder van Spotify weten dat de streamingdienst niet verbonden is aan de investering. "Prima Materia is een onafhankelijke investeringsmaatschappij die mede is opgericht door Daniel Ek."

"Op dit moment zien we dat er desinformatie wordt verspreid waarin wordt beweerd dat de technologie van Helsing wordt ingezet in oorlogsgebieden buiten Oekraïne", schrijft Helsing in een verklaring. "Dat klopt niet. Onze technologie wordt uitsluitend ingezet in Europese landen, ter afschrikking en ter verdediging tegen de Russische agressie in Oekraïne."

Zo'n 70 artiesten, beroemdheden en sprekers traden woensdagavond op in Londen. De organisatie wilde zo aandacht vragen en geld inzamelen voor het leed van Palestijnen in Gaza. In totaal werd 1,5 miljoen pond opgehaald:

Twee oudere Britten die al maanden gevangen zaten in Afghanistan, zijn door de Taliban vrijgelaten. Het gaat om Peter (80) en Barbie Reynolds (76) die in februari om onbekende redenen werden opgepakt.

Ze woonden al achttien jaar in Afghanistan en werkten er ook. Samen hadden ze een organisatie die zich inzette voor het onderwijs in de provincie Bamyan. Ook toen de Taliban aan de macht kwamen, besloot het echtpaar in het land te blijven.

Familieleden van het stel in het Verenigd Koninkrijk riepen herhaaldelijk op tot hun vrijlating. Volgens hen zou het stel ook zijn mishandeld. Die aantijgingen ontkennen de Taliban. Verder hebben ze nooit een verklaring gegeven voor het opsluiten van de twee.

Een woordvoerder van de Taliban-regering zei vandaag dat het echtpaar "de Afghaanse wet had overtreden" en hield het daarbij. Toen het stel werd opgepakt, werd ook een Chinees-Amerikaanse vriendin van hen aangehouden. Faye Hall kwam al in maart vrij.

Ze gaf afgelopen zondag een interview aan de Britse omroep BBC. Ze maakte zich zorgen om haar vrienden, die op sterven na dood zouden zijn. "De tijd dringt."

De Britse autoriteiten zeggen dat ze ontzettend opgelucht zijn. "Het VK heeft hard gewerkt sinds het gevangenzetten en heeft de familie al die tijd gesteund", stelt het ministerie van Buitenlandse Zaken.

De Britten bedanken daarnaast Qatar uitvoerig. Die golfstaat leidde de onderhandelingen en Qatarese diplomaten bezochten het echtpaar in de gevangenis.

Een minister bedreigen, daar de gevangenis voor in gaan en daarna door diezelfde minister worden uitgenodigd voor een Zeeuwse bolus. Dat is kortgezegd het verhaal van Jan van Dam uit Emmen. Hij ging deze week naar het provinciehuis in Middelburg, op uitnodiging van commissaris van de Koning Hugo de Jonge.

"Een mooi en moedig mens", schrijft De Jonge over de ontmoeting op sociale media. De twee spraken ruim 2,5 uur met elkaar, onder het genot van een Zeeuwse bolus, schrijft Omroep Zeeland.

De Jonge nodigde Van Dam uit na het zien van een uitzending van het programma Parels voor de Zwijnen. Daarin vertelde Van Dam tegen presentator Raven van Dorst dat hij tijdens de coronapandemie in een fuik van complottheorieën viel. De Jonge was toen minister van Volksgezondheid.

Van Dam werd tot drie keer gearresteerd wegens bedreiging. In 2022 werd hij tot twee jaar gevangenisstraf veroordeeld voor het bedreigen op Facebook van De Jonge.

Trauma en verslaving

Van Dam vertelde De Jonge in Middelburg dat hij een zware jeugd heeft gehad. Ook was hij jarenlang verslaafd aan alcohol en drugs. Tijdens de coronaperiode liet hij zich naar eigen zeggen door online contacten meeslepen en ging hij meerdere keren over de schreef.

In de zestien maanden dat hij achter de tralies zat, kwam de man tot inkeer. Volgens De Jonge besefte zijn bedreiger dat hij "een grens over was gegaan" en had hij "oprecht spijt". Van Dam vertelde ook dat hij nu anderen probeert te helpen die verstrikt zijn geraakt in het web van complottheorieën.

De Jonge besloot zijn Instagram-post met een oproep om je niet te laten meeslepen en bij de werkelijkheid te blijven. Ook gaf hij Van Dam een compliment. "Het vergt moed en karakter om oprecht berouw te hebben en dat uit te spreken."

Het is lekker weer vandaag, met temperaturen die oplopen tot 29 graden in het zuidoosten van ons land. Ondernemers zetten in op deze nazomerdag, met extra voorraad en personeel. Want naar verwachting gaan er vandaag nog flink wat ijsjes over de toonbank en steken mensen de barbecue nog een keertje aan.

"We zijn weer even wakker geschud", zegt Giorgio Ferrari, directeur van acht ijszaken in de regio Eindhoven. Hij heeft zijn personeel opgetrommeld voor nog een extra warme dag. Hij vertelt dat de ijsbusiness een beetje "insukkelt" aan het einde van het seizoen, maar dat hij "zijn winterslaap weer is uitgekomen".

Dorien Galet, ijsondernemer in het Gooi, heeft hoge verwachtingen van vandaag. "Ik denk dat er wel veel mensen langskomen, als de scholen uit zijn, of opa's en oma's met hun kleinkinderen. Ik heb in ieder geval twintig bakken ijs ingeslagen. Ik hoop wel 400 tot 500 ijsjes te verkopen!", vertelt ze enthousiast.

Haar ijscokar verandert 's winters in een 'snertkar', een wagentje waar mensen verse erwtensoep kunnen halen. Ook afgelopen week, met het regenachtige weer, had Galet voor de soepkar al een boeking. "Maar nu het lekker weer wordt, heb ik 'm weer omgetoverd tot ijsbrommer."

IJscoman Sander Pieter Gladpootjes staat vandaag met zijn wagentje en knalroze parasol de hele dag in het Vroesenpark in Rotterdam. Hij hoopt goed te kunnen verkopen, maar weet ook hoe wispelturig het weer in Nederland kan zijn. Hij hoopt dat het de komende dagen ook écht heerlijk weer wordt.

De ondernemer heeft in ieder geval ingezet op een extra drukke dag. "De opslag is wel weer helemaal aangevuld. Ik heb extra hoorntjes en ook heb ik weer genoeg discodip in de kar liggen", zegt hij. Op de vraag bij hoeveel verkochte ijsjes de ondernemer tevreden is, moet hij lachen. "Als ik al mijn vaste klantjes met een grote lach zie, dan ben ik al blij."

Extra voorraad is dus belangrijk, als je extra ijsjes hoopt te verkopen. Giorgio Ferrari heeft voor al zijn zaken extra ijs laten maken. "En de populaire smaken hebben we voor vandaag dubbel zo veel. Citroen, aardbei, stracciatella en natuurlijk snickers-ijs."

Ferrari hoopt dat het herfstweer nog even op zich laat wachten, en dat het nog wat langer lekker weer is. "Ik ben een echte Italiaan en ik ben geboren met ijsjes. Van de regen word ik druilerig!"

En niet alleen op ijsjes wordt vol ingezet. Ook in supermarkten is nagedacht over het lekkere weer vandaag. Bedrijfsleider Marcin van Gerven, van een supermarkt in Roermond, heeft extra stokbroden af laten bakken, "veel meer dan normaal". Ook heeft hij meer kruidenboter en vlees ingekocht. "Worstjes, hamburgers, salades... Zodat mensen nog één keer gezellig kunnen barbecueën."

2025 nu al zonniger dan gemiddeld

Niet alleen vandaag schijnt de zon volop. De zon heeft dit jaar gemiddeld al meer geschenen dan normaal in een volledig jaar, meldt Weeronline. Tot nu toe zijn er 1817 zonuren gemeten. Dat is iets meer dan het jaargemiddelde van 1816 uur over de periode 1995 tot en met 2024.

Zaterdagochtend is het weer steeds meer bewolkt. In de oostelijke provincies wordt het opnieuw een warme dag. 's Middags is er vanuit het westen op steeds meer plaatsen kans op regen. Zondag is het bewolkt, maar wel meestal droog. De temperatuur komt uit tussen de 16 en 18 graden.

Operaties in het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda gaan vandaag niet door vanwege fruitvliegjes in operatiekamers. Alle niet-spoedeisende operaties die vandaag gepland stonden, worden uitgesteld.

Het gaat om zo'n veertig operaties die niet doorgaan. Patiënten zijn op de hoogte gebracht. Van de acht operatiekamers zijn twee voor spoedoperaties, die wel gewoon doorgaan.

Wat de bron is van de fruitvliegjes is onbekend en wordt onderzocht. Het ziekenhuis zegt verschillende maatregelen te nemen om de beestjes te bestrijden.

Winkels en webwinkels ontduiken nog altijd "creatief" de nieuwe regels voor kortingen die begin vorig jaar werden ingevoerd. Dat constateert de Autoriteit Consument & Markt (ACM).

Bijvoorbeeld door de korting te vergelijken met een adviesprijs van een product, zonder daarbij uit te leggen wat zo'n prijs betekent. Of te schermen met prijzen die "meestal" worden gevraagd of bij andere winkels worden aangeboden.

Zondag begint de herfst en daarmee staat het kortingenseizoen voor de deur. De ACM kondigt aan vanaf nu strenger te gaan controleren of winkels en webwinkels consumenten blijven misleiden met nepaanbiedingen. De ACM kan dan boetes uitdelen.

Omdat de korting zo hoger wordt voorgespiegeld dan die in werkelijkheid is, worden consumenten misleid. De ACM verzamelde alle gevonden sjoemelvoorbeelden in een speciale leidraad voor het melden van prijzen en kortingen. Winkeliers die worden betrapt op nepkortingen kunnen daardoor niet meer aanvoeren dat ze niet wisten dat dit niet mag. De leidraad geldt voor zowel fysieke winkels als onlineshops.

De ACM tikte na het ingaan van de nieuwe regels meerdere verkopers op de vingers vanwege overtredingen. Zo klopte bij enkele grote webshops de 'van-prijs' niet. Bij verschillende winkels ging de toezichthouder eerst een zogenoemd waarschuwingsgesprek aan. Sommige bedrijven, waarvan de naam niet is bekendgemaakt, kregen flinke boetes opgelegd.

Hoe mag een korting er van de ACM uit zien?

Tussen 2022 en 2024 hebben meer dan 400 mensen een zogenoemde collectieve horeca-ontzegging gekregen. Met zo'n ontzegging kunnen personen in een geheel uitgaansgebied worden geweerd wanneer ze zich hebben misdragen in een zaak. De Telegraaf vroeg deze cijfers op bij Koninklijke Horeca Nederland (KHN).

Het verbod kan worden opgelegd na bijvoorbeeld een geweldsdelict, seksuele intimidatie, diefstal of andere soorten van overlast. De ontzeggingen moeten zorgen voor een veiligere omgeving in het uitgaansleven, voor zowel gasten als medewerkers. Ook moet het verbod de overlast verminderen en de criminaliteit bestrijden.

Privacy

De maatregel bestaat al langer, maar voldeed lang niet aan de privacyregels, waardoor horecaeigenaren alleen personen konden weigeren bij hun eigen bedrijf. Sinds 2022 werken de politie, het Openbaar Ministerie en de horeca nauwer samen en is er ook de goedkeuring van de Autoriteit Persoonsgegevens om gegevens te delen met andere horecazaken. Dit gebeurt in een beveiligde omgeving.

"De ervaringen zijn tot nu toe goed", zegt Marijke Vuik, voorzitter van de Koninklijke Horeca Nederland, tegen de NOS. "Ten eerste vanwege de preventieve werking. Want het helpt dat iemand weet dat wanneer je je misdraagt in een bedrijf je een ontzegging kan krijgen voor een heel gebied. Daarnaast is de communicatie makkelijker geworden tussen de horecabedrijven."

De politie is altijd bij de ontzeggingen betrokken. Personen kunnen voor maximaal twee jaar geweigerd worden in een uitgaansgebied en het verbod kan ook gelden voor één specifieke zaak, een bepaalde straat of een hele gemeente.

Veilige werkomgeving

Volgens Vuik maken steeds meer gemeenten gebruik van het systeem. "Als horeca-eigenaar wil je het liefste een veilige werkomgeving creëren. Dit helpt daarbij. Het gevoel dat het daardoor minder misgaat, is er echt wel."

In totaal doen zeker 23 gemeenten mee. Daarbij wordt een grote stad als Amsterdam ingedeeld in meerdere uitgaansgebieden. Zo zijn het gebied rond het Rembrandtplein en het Leidseplein in de hoofdstad twee aparte gebieden waar een ontzegging kan worden opgelegd. Volgens KHN groeit het aantal gemeenten dat zich aansluit.

EU-landen zijn het vandaag eens geworden over het toelaten van bewerkte dierlijke mest als vervanger voor kunstmest. Nederlandse kabinetten lobbyden jarenlang om deze bewerkte variant van dierlijke mest, die Renure wordt genoemd, als kunstmest aangemerkt te krijgen.

Vanochtend stemde een belangrijk EU-comité in met de toelating van Renure. In dat comité zitten experts uit alle EU-landen. Daarmee is de toelating van Renure zo goed als zeker. Wel kunnen het Europees Parlement en de EU-landen nog een paar maanden bezwaar maken. De verwachting is niet dat dat nog gebeurt.

Demissionair minister van Landbouw Femke Wiersma noemt de goedkeuring "een enorme mijlpaal voor de Nederlandse landbouw". Renure heeft potentieel verschillende voordelen. Zo kan het een gedeeltelijke oplossing zijn voor het mestoverschot. En het maakt de EU minder afhankelijk van Russische kunstmest.

De vraag is in hoeverre we die voordelen ook echt in de praktijk gaan terugzien, want aan het gebruik van Renure zitten nog veel haken en ogen.

Mestoverschot

Veel boeren kampen op dit moment met een mestoverschot. Zij mogen vanwege Europese milieuregels maar een deel van de poep en plas van hun vee uitrijden over hun land. Om van de mest die ze overhouden af te komen, moeten ze geld betalen. Dat kan tot tienduizenden euro's kosten.

Van kunstmest mogen ze veel meer gebruiken, omdat daarbij minder schadelijke stoffen vrijkomen. Dankzij de goedkeuring van Renure kan een deel van de echte, dierlijke mest dus worden omgezet naar een soort kunstmest. Daardoor kunnen boeren de bewerkte dierlijke mest alsnog uitrijden over land en houden ze minder mest over waar ze tegen kosten van af moeten.

Hoge kosten

Het klinkt ideaal, maar toch is de oplossing niet zo simpel. Het bewerken van dierlijke mest tot Renure kost namelijk veel energie en er zijn speciale machines voor nodig. En dus kost het maken van Renure veel geld, zegt onderzoeker Inge Regelink (WUR). "Het gaat om dure installaties en complexe technieken. Daardoor blijven de kosten hoog."

Volgens Regelink zullen boeren op korte termijn dus weinig profijt hebben van Renure. Op de lange termijn kan het wel degelijk een bijdrage leveren aan het oplossen van het mestoverschot. Daarvoor moeten dan wel nog betere technieken worden ontwikkeld. "Daarnaast zullen er ook altijd nog andere maatregelen nodig zijn."

Niet meer dieren

In het voorstel van de Europese Commissie staat dat maar een aantal technieken worden toegestaan om de dierlijke mest te verwerken tot Renure. Vanwege veiligheidseisen en om te voorkomen dat de dierlijke mest alsnog tot extra milieuschade leidt, zijn er voorwaarden verbonden aan de productie. Regelink: "Bedrijven moeten daarom aantonen dat de juiste technieken worden ingezet en de Renure voldoet aan de Europese eisen."

Een andere voorwaarde van de EU is dat het gebruik van Renure niet mag leiden tot een grotere veestapel of extra productie van dierlijke mest. Daar moet Nederland dus op toezien. Volgens minister Wiersma gaat Nederland "snel aan de slag om de toepassing in de praktijk te brengen".

Sancties tegen Rusland

Een tweede voordeel van dierlijke mest als kunstmestvervanger is dat boeren minder echte kunstmest hoeven te importeren uit andere landen. Veel kunstmest komt op dit moment nog uit Rusland, een grote kunstmestexporteur.

Om de voedselzekerheid niet in gevaar te brengen was kunstmest lang geen onderdeel van de sancties die de EU instelde tegen Rusland na de inval in Oekraïne.

Daar is dit jaar verandering in gekomen. Sinds 1 juli gelden er in de EU hogere heffingen op Russische kunstmest. Die zullen de komende jaren verder oplopen. De Europese Commissie wil zo de afhankelijkheid van Rusland verder afbouwen.

Maar ook hier zal Renure niet alles oplossen, waarschuwt Regelink. Er is niet genoeg mest om alle kunstmest te vervangen. "Het helpt maar een beetje."

De Taliban in Afghanistan verbieden boeken die door vrouwen zijn geschreven in het universitair onderwijs. Ook is het niet langer toegestaan vakken zoals mensenrechten en democratie te onderwijzen, omdat deze volgens de Taliban "in strijd zijn met de sharia en het beleid van de Taliban".

Zes van de in totaal achttien universitaire vakken die de Taliban verbieden, gaan specifiek over de rechten van vrouwen, zoals gender en ontwikkeling, de rol van vrouwen en communicatie, en vrouwensociologie. Ook vakken over constitutioneel recht, goed bestuur, islamitische politieke bewegingen, filosofie en seksuele intimidatie verdwijnen.

In totaal verbieden de Taliban 670 studieboeken, waarvan 140 geschreven zijn geschreven door vrouwen. Een daarvan heet Veiligheid in het chemisch laboratorium. De Taliban noemen de boeken zorgwekkend.

Ideeën worden onderdrukt

Zakia Adeli, voormalig onderminister van Justitie laat aan de BBC weten niet verrast te zijn door de nieuwe maatregel. "Gezien de vrouwonvriendelijke mentaliteit van de Taliban is het niet meer dan logisch dat vrouwen, naast het verbod op vervolgonderwijs, nu ook hun opvattingen, ideeën en geschriften zien worden onderdrukt."

De rechten van vrouwen worden sinds de machtsovername door de Taliban in Afghanistan in 2021 in rap tempo ingeperkt, wat internationaal tot grote verontwaardiging leidt.

Geen onderwijs

De nieuwe beperkingen vallen samen met een landelijk verbod op glasvezelinternet, de belangrijkste manier voor miljoenen Afghanen om contact met de buitenwereld te onderhouden. Dit verbod legde de hoogste leider van de Taliban deze week op "om immoraliteit en zondigheid te voorkomen".

In zeker 10 van de 34 provincies is de glasvezelverbinding al stopgezet; het plan is om dit landelijk te doen. Eerder legden de Taliban al een verbod op pornowebsites op en op socialemediaplatforms zoals TikTok en Facebook.

Met name vrouwen worden hierdoor hard geraakt. Zij gebruiken het internet om zichzelf te scholen; de Taliban verbieden het hun om na de basisschool nog onderwijs te volgen.

Het is de eerste keer dat de Taliban een internetverbod oplegden sinds zij opnieuw aan de macht kwamen. Hierdoor zitten ook overheidsinstanties, openbare instellingen en woningen zonder wifi-internet. Internet via mobiele netwerken blijft wel functioneren. Er wordt gezocht naar alternatieven "voor noodzakelijke doeleinden", zeggen lokale functionarissen.

Bij de machtsovername beloofden de Taliban dat ze zich gematigder zouden opstellen dan toen ze aan de macht waren in de jaren 90, maar daar is in de praktijk weinig van terechtgekomen. Met name vrouwen zijn nog verder geïsoleerd geraakt.

'Misdaad tegen de menselijkheid'

Met verwijzing naar de sharia, de islamitische wet, mogen Afghaanse vrouwen geen gebruikmaken van het openbaar vervoer en zich niet op straat begeven of een auto besturen zonder echtgenoot of mannelijk familielid in hun bijzijn. Ze mogen niet praten of zingen in het openbaar en bijna niet meer werken; zo hebben in de afgelopen jaren bijna alle schoonheidssalons hun deuren moeten sluiten.

Lokale en internationale organisaties uitten hun bezorgdheid. "Deze maatregel houdt informatie en essentiële diensten weg bij burgers, maar vormt ook een ernstige bedreiging voor de vrijheid van meningsuiting en het werk van de media", zegt de Afghanistan Media Support Organization die zich inzet voor Afghaanse journalisten.

Onder meer vanwege de inperking van vrouwenrechten weigeren veel landen de Taliban als machthebbers te erkennen. Het gevolg is dat het land internationaal verder geïsoleerd raakt en dat de bevolking lijdt onder schrijnende armoede.

Het Internationaal Strafhof in Den Haag vaardigde in juli arrestatiebevelen uit tegen twee leiders van de Taliban in Afghanistan: de hoogste geestelijke leider Haibatullah Akhundzada en de hoogste rechter Abdul Hakim Haqqani.

Zij worden verdacht van "een misdaad tegen de menselijkheid door de vervolging van meisjes en vrouwen op basis van hun geslacht", omdat zij vrouwen onder meer het recht op onderwijs, privacy en andere vrijheden, zoals bewegingsvrijheid, meningsuiting en godsdienst, ontnemen.

Zo ziet het leven voor Afghaanse vrouwen eruit onder de Taliban:

Directeur René Fraaije van het Oertijdmuseum in Boxtel kan zijn geluk niet op. De vondst van een stukje eierschaal in de Amerikaanse staat Wyoming blijkt na drie jaar uitgebreid onderzoek een miljoenen jaren oude eierschaal van een dinosaurus.

Mogelijk is het dino-ei zelfs van de tyrannosaurus rex. Nooit eerder werd een schaal van die dino gevonden. Om er zeker van te zijn dat het om een T. rex gaat is meer onderzoek nodig.

Samen met een aantal andere paleontologen van het museum stuitte Fraaije in 2022 op het voorwerp van slechts 5 millimeter groot. De onderzoekers doen al jaren veldwerk aan de oostkant van de Rocky Mountains.

Bijzondere vondst

In het gebied worden vaker archeologische ontdekkingen van betekenis gedaan, maar zo bijzonder als deze vond Fraaije ze nog niet. "Het stukje was zo klein als mijn pinknagel. Ik denk dat veel archeologen het hadden weggegooid", zegt hij tegen Omroep Brabant.

De ervaring van de museumdirecteur gaat al ver terug. "Als kleine jongen heb ik in Frankrijk een dinosaurusei gevonden. Ik herkende de structuur. Het stukje was van de binnenkant glad, de buitenkant was bobbelig en de doorsnede bestond uit kalkkristal."

Toch had de directeur nog geen idee dat de eierschaal mogelijk van een tyrannosaurus rex afkomstig was, een van de laatst overgebleven dinosoorten die tot 66 miljoen jaar geleden in Noord-Amerika leefde.

Om te weten te komen of het om een dino-ei ging, deden de paleontologen jaren onderzoek. Dat werd onder meer gedaan door student Tom van der Linden die eerder een nieuwe dinosoort ontdekte.

Van der Linden raadpleegde tientallen eerdere studies en analyses. Ook moest het gevonden stukje eierschaal in vier delen gebroken en geslepen worden. De slijpplaatjes konden vervolgens vergeleken worden met eierschalen die in China en Mongolië zijn gevonden.

De vondst lijkt op een eierschaal van een tarbosaurus, de voorouder van de T. rex. "Maar omdat de tarbosaurus rond Oost-Azië leefde, kon het niet anders dan een eierschaal van de tyrannosaurus zijn", zegt Fraaije. Van der Linden voegt eraan toe dat er meer onderzoek nodig is om een definitieve conclusie te trekken.

'Schot in de roos'

De directeur kan zijn geluk met de vondst in ieder geval niet op. "Ik ben op mijn elfde begonnen en ben nu 66 jaar. Dit had ik nooit durven dromen. Het stukje bleek een schot in de roos te zijn."

Dankzij het onderzoek van Van der Linden en zijn team is duidelijk geworden dat het ei zo'n 76 miljoen jaar oud is, ovaal was en een grootte van 10 tot 12 centimeter bij 8 tot 10 centimeter had.

Met de ontdekking kan het museum op grote internationale belangstelling rekenen. "De studie is verschenen in een internationaal wetenschapstijdschrift. Ook zijn we in musea in de VS geweest en zijn we bezig om in het bekende wetenschapsmagazine National Geographic te komen", zegt Fraaije.

Het museum hoopt dat het niet bij deze bijzondere ontdekking blijft. Ze blijven onderzoek doen in de Amerikaanse staat. "We zijn net terug van negen weken onderzoek. We blijven zoeken naar nestplaatsen van de T. rex, want het stukje is zo goed bewaard, hoekig en niet afgerold dat er nog meer stukjes in de buurt moeten zijn", zegt de directeur verwachtingsvol.