NOS Nieuws - Algemeen

De Belgische federale politie heeft drie mannen opgepakt in een onderzoek naar drugshandel. Een van hen is een voormalig gemeenteraadslid van de stad Mortsel, vlak bij Antwerpen. Ook was hij daar schepen - een functie die vergelijkbaar is met een Nederlandse wethouder.

De drie mannen zijn lid van een criminele organisatie die zich bezighoudt met invoer en doorvoer van cocaïne via de haven van Antwerpen, concludeert de politie uit ontcijferde chatberichten. Ze werden gisteren gearresteerd nadat de politie vijf huiszoekingen had gedaan. Daarbij werden ook verschillende luxegoederen, telefoons en een bedrag van 9000 euro in beslag genomen. Ook het stadhuis van Mortsel is doorzocht.

Amarildo Vllazeria was sinds 2018 gemeenteraadslid, en in oktober 2023 werd hij schepen in Mortsel. Hij was toen ook voorzitter van het bijzonder comité sociale dienst en hij zat in de politieraad. Bij de laatste verkiezingen, in oktober 2024, werd hij net niet verkozen. Maar gisteren zou hij opnieuw beëdigd worden als gemeenteraadslid om een partijgenoot voor drie maanden te vervangen. Dat ging dus niet door.

150 kilo cocaïne

De politie denkt dat Vllazeria en de twee andere mannen betrokken zijn bij de invoer van minstens 150 kilo cocaïne in 2020 en 2021. Ook zouden ze plannen hebben gehad om de drugs naar het buitenland te vervoeren in voertuigen met verborgen ruimtes.

Er werd ook gesproken over het opzetten van een cannabisplantage. De politie onderzoekt nu onder meer of Vllazeria zijn functie bij de gemeente daarvoor heeft misbruikt.

In 2021 wist de Belgische politie de versleutelde telefoondienst Sky ECC te kraken. Twee jaar lang konden ze meelezen met plannen van talloze drugscriminelen. Het leidde al tot tientallen invallen, arrestaties en veroordelingen.

In de tbs-kliniek in Groningen mogen patiënten en medewerkers niet meer roken. Patiënten die het verbod aanvochten hebben bot gevangen bij de beroepscommissie van de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ). Het is de eerste tbs-kliniek in Nederland waar zo'n rookverbod geldt.

Sinds vorig jaar april geldt er in de FPC Mesdag, zoals de instelling officieel heet, al een algemeen rookverbod. Twee patiënten deden daarover hun beklag, omdat zij vonden dat ze zo gedwongen werden te stoppen met roken. Zij mochten zowel buiten als op hun kamer niet meer roken. Ook tijdens het begeleid verlof mochten ze geen sigaret meer opsteken.

De beklagcommissie gaf de patiënten gelijk en stelde dat een rookverbod op de eigen kamer en in de open lucht in strijd is met de Grondwet. "Het is een ernstige inbreuk op de persoonlijke levenssfeer en het zelfbeschikkingsrecht."

'Geen grondrecht maar hardnekkige verslaving'

Maar de Mesdagkliniek ging tegen deze uitspraak in beroep en de RSJ heeft dus bepaald dat het verbod mag blijven staan. Tegen die beslissing is geen beroep meer mogelijk.

"Roken is geen grondrecht, maar een hardnekkige verslaving", zei de RSJ. En als er al sprake is van een eigen keuze, kan dat volgens de commissie de gezondheid van anderen schaden.

Met dat laatste is Claudia van Bruggen, medebestuurder bij de Mesdagkliniek het eens. "De gezondheid van medewerkers en medepatiënten staat voorop. Behandelaars moeten ook op onverwachte momenten een kamer binnen kunnen komen, dan moet er niet worden gerookt. Anders stel je anderen bloot aan gevaar", zegt ze tegen RTV Noord.

Ook voor de behandeling van tbs-patiënten is het rookverbod goed, zegt Van Bruggen. "Uit onderzoeken blijkt dat roken van invloed is op het medicatiegebruik en op andere verslavingen van patiënten."

Ook de brandveiligheid van de Mesdagkliniek was een factor bij het invoeren van het rookverbod. Van Bruggen is dan ook opgelucht dat het verbod van kracht blijft. "Het gaat om nieuwe regelgeving, dus we zijn blij dat dit nu zorgvuldig getoetst is."

Eerst in gesprek

Volgens haar gaan behandelaars de komende tijd eerst met rokende patiënten in gesprek om hen te begeleiden bij het stoppen. "Dat proces moet zorgvuldig gebeuren, met een individueel programma voor elke patiënt. Met patiënten die na deze voorbereidende periode betrapt worden op het opsteken van een sigaret, gaan we in gesprek. Bij herhaling kijken we wat verder nodig is."

Ook TBS Nederland, de overkoepelende organisatie van tbs-instellingen, is blij met het verbod. "Binnen alle tbs-klinieken zullen wij ons actief in moeten zetten om roken, een hardnekkige verslaving, zoveel mogelijk te beperken", zegt voorzitter Hyacinthe van Bussel.

De discussie over het recht op roken speelt ook bij andere GGZ-instellingen. Dit leidt tot een dilemma, want discussie over de regels kan de behandeling in de weg zitten:

Goedemorgen!

Eerst het weer: Vanochtend is het bewolkt. Alleen in het westen zijn er opklaringen. Vanmiddag geleidelijk meer zon bij 10 tot 15 graden. Morgen ook zonnig en droog bij 13 tot 18 graden. De dagen daarna wisselvalliger met lagere temperaturen.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Honderden Palestijnen hebben in het noorden van Gaza gedemonstreerd tegen Hamas en voor een einde aan de oorlog, zeggen ooggetuigen tegen de persbureaus AFP en DPA. Volgens de BBC was het het grootste anti-Hamas-protest sinds het begin van de oorlog met Israël.

Hamas-militanten met geweren en wapenstokken dreven demonstranten met geweld uiteen. Een aantal van hen werd aangevallen. Betogers riepen leuzen als "Weg met Hamas" en "Hamas, terroristen".

Op Telegram ging zeker één oproep rond om vandaag opnieuw de straat op te gaan. Het is niet duidelijk wie er achter de betoging zit.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het is een constante zorg in verpleeghuizen: hoe voorkom je dat demente bewoners naar buiten glippen en verdwalen? In Oost-Souburg hebben ze er wat op gevonden: camera's met gezichtsherkenning:

Fijne dag!

De leider van de grootste Turkse oppositiepartij heeft de gearresteerde politicus Imamoglu bezocht in de gevangenis. Özgür Özel en de burgemeester van Istanbul spraken elkaar twee uur lang, schrijft persbureau AP.

Özel is de leider van Imamoglu's partij CHP. Na afloop van het bezoek vertelde hij journalisten dat hij zich "schaamde voor degenen die Turkije besturen, voor de sfeer waarin ik me bevind en de situatie waarin Turkije verkeert."

Verder beschreef hij Imamoglu en twee andere opgepakte CHP-districtsburgemeesters als "drie leeuwen met hun hoofden omhoog. Trots op zichzelf, hun families en hun collega's. Ze zijn niet bang."

Duizenden op straat

Ook gingen er gisteravond weer duizenden mensen de straat op om te demonstreren. In Istanbul verzamelden duizenden mensen zich in een park voordat ze naar het district Sisli marcheerden. Daar zit Imamoglu in de gevangenis.

In heel Turkije protesteerden en bezetten studenten gisteren campussen, nadat ze een boycot van de lessen hadden afgekondigd.

Inmiddels zijn er ruim 1400 mensen opgepakt rondom de protesten. Dat meldde de Turkse minister van Binnenlandse Zaken op X. Dat zijn bijna driehonderd arrestaties meer sinds de update van maandag. De protesten zijn de grootste in ruim tien jaar in Turkije.

In Turkse steden zijn grote protesten uitgebroken sinds de aanhouding afgelopen woensdag van Imamoglu. De politicus wordt gezien als de belangrijkste rivaal van president Erdogan, die al ruim twintig jaar aan de macht is.

Bosbranden in Zuid-Korea hebben aan zeker 24 mensen het leven gekost en 26 mensen zijn gewond geraakt, melden de autoriteiten. 27.000 mensen zijn geëvacueerd en in vier regio's geldt de noodtoestand.

Tot nu toe zijn er ongeveer 200 huizen, fabrieken en voertuigen verwoest. Ook een eeuwenoude boeddhistische tempel is in vlammen opgegaan. De autoriteiten verwachten dat er meer slachtoffers zullen vallen. De branden begonnen vrijdag.

De branden woeden in het zuiden van Zuid-Korea. Daar is het al lange tijd droog en waait het flink. Daardoor verspreidt het vuur zich verder. Donderdag wordt er een klein beetje regen verwacht.

130 helikopters

De natuurbranden zijn volgens waarnemend president Han "de ergste ooit". Hij zegt verder dat er ruim 4600 brandweermensen, soldaten en ander personeel aan het werk zijn om de branden te blussen.

Zij krijgen hulp van 130 helikopters. Een daarvan is gecrasht, de piloot is om het leven gekomen, meldt het Zuid-Koreaanse persbureau Yonhap. Kort na de crash is besloten dat alle helikopters op de grond moeten blijven.

Onder meer Hahoe, een dorp uit de veertiende eeuw dat op de Unesco-werelderfgoedlijst staat, is geëvacueerd omdat het kan worden getroffen door het vuur.

Dit zijn beelden van de brand:

Honderden Palestijnen hebben in het noorden van Gaza geprotesteerd tegen Hamas en voor een einde aan de oorlog. Dat zeggen ooggetuigen tegen de persbureaus AFP en DPA. Ook de Gaza-correspondent van de BBC schrijft erover.

Dit soort protesten komt niet vaak voor in het gebied. De BBC spreekt van het grootste anti-Hamas-protest in Gaza sinds het begin van de oorlog met Israël. De demonstranten in Beit Lahiya eisten dat Hamas aftreedt.

Ook meldt de Britse omroep dat er gemaskerde Hamas-militanten, sommige met geweren en andere met wapenstokken, ingrepen en de demonstranten met geweld uiteen dreven. Een aantal betogers werd aangevallen en mishandeld.

Totaal ingestort

De woede onder de bevolking ontstond gisteren na een evacuatiebevel van Israël voor het gebied in het noorden. Dat bevel kwam kort nadat er raketten waren afgevuurd op Israël.

Palestijnen voelen zich steeds minder vertegenwoordigd door Hamas en zijn boos over de humanitaire situatie. De meeste van de 2,1 miljoen inwoners zijn meermaals ontheemd geraakt. Ongeveer 70 procent van de gebouwen is beschadigd of verwoest en de gezondheidszorg, watervoorziening en rioleringssystemen zijn totaal ingestort.

Ook heerst er een groot tekort aan voedsel, medicijnen en gezondheidszorg.

Loyaal

Hoewel openlijke kritiek op Hamas altijd riskant was, neemt dit in Gaza op straat en online wel toe. Toch blijft ook een deel van de bevolking loyaal aan de groep, waardoor het moeilijk te peilen is hoe sterk de steun is afgenomen.

Hamas maakt sinds 2007 de dienst uit in de Gazastrook. De groep won destijds de Palestijnse verkiezingen en verdreef politieke tegenstanders met geweld.

De betogers in Beit Lahiya riepen onder meer "Weg met Hamas" en "Hamas, terroristen":

Wie achter de demonstratie tegen Hamas zit is niet duidelijk.

De oorlog tussen Israël en Hamas begon op 7 oktober 2023 en is inmiddels anderhalf jaar bezig. In die tijd zijn volgens het door Hamas geleide ministerie van Volksgezondheid ruim 50.000 Palestijnen omgekomen.

De gemeente Kampen spant een kort geding aan tegen netbeheerder Enexis. Kampen wil graag dat een nieuw duurzaam schoolgebouw wordt aangesloten op het stroomnet, maar volgens de netbeheerder kan er geen passende aansluiting worden geleverd.

Het overleg tussen de twee partijen is vastgelopen, meldt RTV Oost, en daarom stapt de gemeente naar de rechter. "Het kan niet zo zijn dat de meest duurzame school op een aggregaat aangesloten moet worden, of mogelijk niet open kan", zegt wethouder Erik Faber.

Het is de bedoeling dat Kindcentrum Hanzewijk een grootverbruik aansluiting krijgt, wat volgens de gemeente duurzamer is dan meerdere losse kleinverbruik aansluitingen. In het pand komen twee scholen en een kinderdagopvang.

Verouderde gebouwen

"Hoewel Enexis spreekt over een overvol elektriciteitsnet, hebben ze wel ruimte voor meerdere kleinverbruik aansluitingen. Maar als dat mogelijk is, dan zou de gevraagde aansluiting in onze ogen ook geleverd moeten kunnen worden", zegt Faber. De gemeente hoopt dat een uitspraak van de rechter "er alsnog voor zorgt dat Enexis de gevraagde aansluiting op tijd levert".

De bouw is deze maand begonnen en in het nieuwe schooljaar zouden de kinderen er les moeten krijgen. De kinderen zitten nu nog in verouderde gebouwen. Het pand moet volgens Kampen het 'meest duurzame kindcentrum van Nederland' worden.

Vorig jaar constateerde Nieuwsuur dat organisaties en bedrijven steeds vaker een zaak beginnen als ze van netbeheerders te horen krijgen dat er geen ruimte op het net is. Voor bijvoorbeeld een nieuwe fabriekshal, een nieuw schoolgebouw of wijkcentrum. De slagingskans blijkt in de praktijk klein. "Als er geen transportcapaciteit is, verandert een rechtszaak daar weinig aan", zei een woordvoerder van Enexis destijds.

Bijna 200 miljard

Eind vorige maand bleek dat er de komende jaren zo'n 195 miljard euro nodig is om het stroomnet goed te laten werken.

Het elektriciteitsverbruik in Nederland zal richting 2050 verviervoudigen. En dat terwijl er nu al grote problemen zijn: zo staan er op dit moment zo'n 10.000 bedrijven op de wachtlijst voor een zware aansluiting.

NOS op 3 legde eerder al eens uit wat we zullen merken van een vol stroomnet, zowel in een online explainer als in deze video:

Mag de wolf actiever verjaagd of zelfs afgeschoten worden? In een Kamerdebat hierover liepen de emoties dinsdagavond hoog op en zijn de meningen verdeeld.

Partijen voelen de onrust en angst in de samenleving, maar een SGP-plan om meer ruimte te maken om wolven af te schieten lijkt nu geen meerderheid te krijgen. Die ruimte is er volgens staatssecretaris Rummenie (BBB) vanwege Europese regels nu ook niet. Sinds in Europa aan voorstellen wordt gewerkt om de streng beschermde status van de wolf te verlagen, werkt het kabinet - vooruitlopend daarop - wel aan plannen om probleemwolven aan te pakken.

Niet één maar al elf keer vroeg de BBB om een debat. Uiteindelijk kreeg de partij de Kamer mee. Voor aanvang begroette Van der Plas boeren en anderen belangstellenden op de publieke tribune. Zij zeggen zich alleen al door het plaatsvinden van het debat gesteund te voelen.

125 wolven leven er nu in ons land, begon Van der Plas haar betoog, hoeveel vinden we nog reëel? Ze hekelt de aanvallen op vee, honden en hardlopers en spreekt over bange kinderen onderweg naar school. Volgens haar leven mensen in "dagelijkse angst".

'De wereld op zijn kop'

Al snel komt Van der Plas in aanvaring met Partij voor de Dieren-Kamerlid Kostic, die vindt dat Van der Plas mensen nodeloos bang maakt en "ophitst". "Ga anders zelf even op de publieke tribune praten", reageert ze, "om te horen hoe bang mensen zijn".

Kostic zegt de angst goed te begrijpen, maar wijst erop dat bij "95 procent van de incidenten geen goede preventieve maatregelen zoals hekken zijn". Dat is volgens Van der Plas "de wereld op zijn kop". "Moeten we dan ons hele leven aanpassen aan een roofdier? We kunnen niet alles maar omheinen."

NOS op 3 maakte eerder deze explainer over hoe de wolf Nederland verdeelt:

Ook tussen D66-Kamerlid Podt en Van der Plas is de sfeer venijnig. Podt verwijt Van der Plas te overdrijven en "wild om zich heen te slaan". Van der Plas adviseert Podt ook eens buiten de Randstad "te gaan logeren". Podt verzucht dat Van der Plas niet de enige is die met mensen op het platteland praat.

NSC-Kamerlid Boomsma is het wel met de BBB eens dat er "onaanvaardbare problemen" in het dichtbevolkte Nederland zijn. Hij constateert dat de tijden dat de wolven nog veilig achter het ijzeren gordijn zaten voorbij zijn en vraagt zich af of wolven mogelijk met paintballgeweren actiever opgejaagd kunnen worden.

Los van het al dan niet verjagen vinden CDA, VVD en BBB het onbestaanbaar dat burgemeesters niets te zeggen hebben over het bos net buiten hun gemeente. Daar zijn provincies verantwoordelijk. Ze willen dat staatssecretaris Rummenie uitzoekt of daar een "andere balans" in kan komen.

Geen natuur meer

PVV-Kamerlid Graus vindt dat er gekeken moet worden naar geboortebeperking in plaats van afschieten. Zoals eerder houdt hij een vurig betoog voor de vrijheid van de wolf. Mensen behandelen wolven als "paria" zegt Graus.

"Nederland is geen leuk land voor de wolf. Als ik wolventaal zou spreken zou ik zeggen: jongens, draai je om en kom hier niet. Er is hier geen natuur meer, het is tupperware".

Volgens Graus zijn wilde zwijnen en honden gevaarlijker. JA21-leider Eerdmans stoort zich aan het betoog van Graus en noemt het "raaskallen". Podt spreekt juist van een "gepassioneerd pleidooi". GroenLinks-PvdA Kamerlid Bromet denkt dat anticonceptie voor wolven niet werkt. "We moeten leren omgaan en samenleven met de wolf."

Toeristische boekingen

Het CDA wil van staatsecretaris Rummenie weten wanneer een wolf een probleemwolf is. Rummenie werkt nog aan een definitie, zegt hij. Ook kijkt hij naar opties voor zogeheten wolfvrije zones, een BBB-idee.

In zulke zones zouden vee en mensen beter beschermd moeten worden. Volgens de Partij voor de Dieren maakt dat juridisch weinig kans. Staatssecretaris Rummenie vindt dat Nederland "als dichtstbevolkte" lidstaat van Europa "alle reden" heeft om in de EU "om maatwerk te vragen".

De VVD wil nog van Rummenie weten hoe het zit met berichten over sterk dalende toeristische boekingen in Drenthe. Hoe gevaarlijk is de wolf nu eigenlijk voor mensen, en zou de staatssecretaris zelf in Drenthe op vakantie gaan, wil Kamerlid Van Campen weten. Naar die cijfers zal Rummenie kijken en ja, zegt hij, "Ik zou zeker in Drenthe op vakantie gaan."

President Trump en zijn kabinetsleden weigeren het een fout te noemen dat een journalist was toegevoegd aan een chatgroep waarin militaire aanvalsplannen werden besproken. "Ik denk niet dat hij zijn excuses moet aanbieden", zegt Trump over Nationaal Veiligheidsadviseur Waltz. "Ik denk dat hij zijn best doet."

Waltz had de chatgroep op Signal aangemaakt en hoofdredacteur Goldberg van tijdschrift The Atlantic toegevoegd. Experts noemen het een blunder dat topfunctionarissen achteloos zijn omgesprongen met zeer gevoelige informatie.

Democraten zijn verbolgen over de gang van zaken en spreken inmiddels van Signal-gate, een verwijzing naar het Watergateschandaal uit de jaren 70. Het veiligheidslek had grote gevolgen kunnen hebben voor de veiligheid van Amerikaanse militairen, want details over aankomende luchtaanvallen op Houthi-doelen in Jemen werden door de topfunctionarissen gedeeld.

Waltz: ik ken hem niet

De Nationaal Veiligheidsadviseur stelde dat hij nooit contact heeft gehad met Goldberg en hem ook niet kent. Waltz zei verder dat zijn team probeert te achterhalen "wat er in hemelsnaam" is gebeurd.

Ook probeerde Waltz de aandacht af te leiden door Goldberg en andere journalisten te bekritiseren. "Hij wil dat de wereld meer over hoaxen praat dan over vrijheid of terroristen uitschakelen", citeert de BBC Waltz.

President Trump suggereerde tegenover NBC News dat een medewerker van Waltz verantwoordelijk is voor het toevoegen van de journalist aan de chat. Later probeerde hij het schandaal tegenover journalisten zo veel mogelijk te bagatelliseren. "Soms kan iemand in zo'n chat komen", zei hij. Signal wordt volgens hem ook door het leger en de media gebruikt.

NSA waarschuwde voor Signal

Maar achter de schermen waren functionarissen gewaarschuwd voor de risico's van Signal, schrijven de BBC en CBS News. Veiligheidsdienst NSA had een maand geleden aan de bel getrokken over kwetsbaarheden in de versleutelde communicatieapp. Medewerkers waren opgeroepen geen gevoelige info te delen via deze of andere socialemedia-apps.

Hegseth, de minister van Defensie waar de NSA ook onder valt, was een van de mensen in de chatgroep op Signal. Onder anderen de chefs van de CIA en inlichtingendienst DNI zaten erin, maar Trump zelf niet. Hij beweerde in antwoord op vragen van journalisten dat er geen geheime informatie is gedeeld. Zijn team erkent wel dat het "gevoelige" informatie was, maar weigert details te geven.

'Verlies van kennis'

Signal werd onder de regering-Biden bijvoorbeeld gebruikt om functionarissen op de hoogte te stellen dat er een geheim bericht is verstuurd. De topambtenaar moest dan vervolgens op een volledig beveiligd systeem dat bericht lezen, schrijft persbureau AP op basis van een anonieme bron.

"Al deze veiligheidsfunctionarissen hebben een kastje in huis waarmee ze volkomen versleuteld kunnen communiceren", zegt defensieanalist Peter Wijninga tegen de NOS. "Of je communiceert daarmee, of fysiek op het Pentagon binnen een afgesloten en beveiligde ruimte die niet afluisterbaar is." Hij stelt dat het ontslaan van vele ambtenaren onder Trump tot verlies van kennis heeft geleid binnen veiligheidsdiensten.

Wetenschappers hebben in de Mongolische Gobiwoestijn bij opgravingen restanten van een nieuwe dinosaurussoort ontdekt. Een uniek dier met twee enorme klauwen en een wat bizar uiterlijk, komt naar voren uit een reconstructie die ze gemaakt hebben. "Superspeciaal" noemt Anne Schulp de ontdekking. Hij is hoogleraar paleontologie aan de Universiteit Utrecht en onderzoeker bij Naturalis.

Duonychus tsogtbaatari, een soort uit de groep waar ook de Tyrannosaurus rex onder viel, was een gevederde dino die zo'n 90 miljoen jaar geleden leefde. Volgens de onderzoekers was het vooral een vegetariër. Hij gebruikte zijn bijna dertig centimeter lange klauwen, die hij ver kon uitstrekken waarschijnlijk om eetbare vegetatie naar zich toe te halen, en ook om zich te verdedigen.

Met de twee klauwen onderscheidde hij zich van de drieklauwige dino's in de groep therizinosaurussen, giganten die allemaal op hun achterpoten liepen. Sommige soorten wogen vijf ton en konden tien meter lang worden. Duonychus tsogtbaatari was stukken kleiner. Hij woog zo'n 260 kilo, maar zou nog steeds boven een volwassen mens uittorenen.

Een paar decennia geleden was er nog weinig bekend over deze groep dino's, zegt hoogleraar Schulp. "De laatste tien, vijftien jaar is er meer duidelijk geworden. Deze soort, met twee klauwen, waren we nog niet eerder tegengekomen, maar eigenlijk is het wel logisch. Je hebt ook geen drie kapmessen nodig om je een weg te banen door de jungle, met twee hele goede klauwen kom je er ook."

Therizinosaurussen waren niet altijd planteneters. Ze stammen af van vleeseters. Waarom deze groep dino's zich bekeerde tot het vegetarisme? "Dat zijn de moeilijkste vragen. Ze hebben zich aangepast aan de omstandigheden, maar hoe dat precies is gegaan weten we niet."

De ontdekking van een nieuwe dinosaurussoort is op zich niet enorm speciaal, dat gebeurt volgens Schulp bijna wekelijks. Wat aan deze nieuwe dino opvalt zijn toch die unieke twee klauwen, en zijn vreemde uiterlijk. "Een gek dier met grote klauwen. Hij ziet er op het eerste gezicht wat bizar uit, en maakt een onhandige indruk", vindt ook Schulp. "Maar blijkbaar ging het hem 90 miljoen jaar geleden toch goed af."

De Amerikaanse vicepresident JD Vance zegt dat hij ook naar Groenland gaat deze week. Hij zal zijn vrouw vergezellen op de reis die zij eerder had aangekondigd. In een video zegt hij dat Groenland te lang is genegeerd door zowel de VS als Denemarken en dat "dat slecht is voor de wereldwijde veiligheid".

Usha Vance, de vrouw van de vicepresident, had eerder bekendgemaakt dat ze naar Groenland wil om een hondenslee-race op het Deense eiland bij te wonen en "de Groenlandse cultuur en eenheid te vieren". Maar dat programma gaat niet meer door, melden het Witte Huis en de regering van Groenland.

In plaats daarvan bezoeken Vance en zijn vrouw samen de Amerikaanse militaire basis in Pituffik. Aanvankelijk zouden veiligheidsadviseur Waltz en energieminister Chris Wright deze basis bezoeken.

'Buitenlandse inmenging'

Het bezoek van de Amerikaanse delegatie is beladen omdat president Trump heeft gezegd dat hij Groenland wil inlijven vanwege de strategische ligging en bodemschatten.

Premier Egede van Groenland is verbolgen over het bezoek van de zware Amerikaanse delegatie, dat hij als "buitenlandse inmenging" beschouwt. Ook de Deense premier Frederiksen heeft scherp uitgehaald naar de VS en spreekt van "onacceptabele druk" op Groenland.

Dit is de aankondiging van Vance:

"We gaan kijken hoe het gaat daar", zegt Vance in een online verspreide video. "Namens president Trump zeg ik dat we de veiligheid van het volk van Groenland een nieuwe impuls willen geven, omdat we het belangrijk vinden de veiligheid van de hele wereld te beschermen."

Volgens hem zijn er landen die Groenland, de VS en Canada bedreigen en hij stelt dat leiders in Denemarken en Noord-Amerika Groenland "veel te lang genegeerd hebben".

De Deense politie liet gisteren weten dat er extra personeel en speurhonden naar Groenland zijn gestuurd met het oog op de veiligheidsmaatregelen voor het Amerikaanse bezoek. Ook werd de aankomst van vier gepantserde auto's in het centrum van de hoofdstad Nuuk gemeld, die per vliegtuig vanuit de VS waren overgevlogen.

Correspondent Rolien Créton bezocht Groenland begin deze maand:

Bij een ongeluk in Loenen (gemeente Apeldoorn) zijn zes mensen gewond geraakt. Rond 19.15 uur botsten twee voertuigen door nog onbekende oorzaak op elkaar.

Volgens een politiewoordvoerder zijn de zes inzittenden met onbekende verwondingen naar het ziekenhuis gebracht. Twee van hen zouden er ernstig aan toe zijn.

Zes ambulances, de brandweer, meerdere politie-eenheden en een traumahelikopter werden ingeschakeld. De weg Kanaal Zuid tussen Apeldoorn en Dieren werd vervolgens afgesloten voor onderzoek, schrijft Omroep Gelderland.

De politie van Portugal heeft op de Atlantische Oceaan een boot met 6,5 ton cocaïne aan boord onderschept. De lading was bestemd voor de Europese markt.

Het was een zogeheten semiduikboot: een boot die grotendeels onder de waterspiegel verdwijnt waardoor hij moeilijker te zien is.

Het vaartuig voer 500 zeemijl ten zuiden van de Azoren. Dat is een autonome eilandengroep in de Atlantische Oceaan die bij Portugal hoort.

Aan boord waren vijf bemanningsleden. Over hun nationaliteit is niets bekendgemaakt. De boot kwam zo goed als zeker uit Latijns-Amerika, maar een land is niet genoemd.

De Portugese politie werkte samen met opsporingsautoriteiten in Spanje, het VK en de VS.

Een koperen kunstwerk dat al sinds de jaren 60 in Winschoten hing, is deze week gestolen. Het werk De Barmhartige Samaritaan werd gerestaureerd bij een bedrijf in Scheemda en is daar in de nacht van zondag op maandag verdwenen, schrijft RTV Noord.

Wethouder Jurrie Nieboer van de gemeente Oldambt (waar Winschoten onder valt) noemt de diefstal "zeer betreurenswaardig". Het gerestaureerde kunstwerk zou op 11 april onthuld worden op z'n nieuwe plek, bij het Rosarium in Winschoten. "De uitnodigingen waren net de deur uit."

Ziekenhuis

Het kunstwerk van vijf bij twee meter hing tientallen jaren aan de gevel van het voormalige Sint Lucas Ziekenhuis in Winschoten. Toen dat ziekenhuis fuseerde, ging het beeld naar een opslag. Later werd het geschonken aan de gemeente Oldambt.

Vorig jaar is een crowdfunding gestart voor restauratie en herplaatsing van het beeld, dat gemaakt is door de inmiddels overleden kunstenaar Wim van den Hoek uit Norg. In Scheemda kreeg het kunstwerk een soort stalen onderstel. "Op de foto's die ik heb gezien lijkt het echt alsof de plaquette er zo is afgetrokken of afgeknipt", zegt Nieboer tegen RTV Noord.

De politie doet (buurt)onderzoek naar de diefstal.

Het geweldsincident op de Westelijke Jordaanoever leek er één als vele andere, maar was tegelijkertijd bijzonder. Het was gewoon omdat Joodse kolonisten steeds vaker Palestijnse dorpen aanvallen, en bijzonder door de identiteit van een van de gewonden: Hamdan Ballal.

Ballal is een van de filmmakers die eerder deze maand met No Other Land een Oscar wonnen voor beste documentaire. Die film gaat over de plek waar hij gisteren werd aangevallen en door het leger werd gearresteerd: Masafer Yatta. Dat is een uitgestrekt landbouwgebied met tientallen Palestijnse dorpen op de zuidgrens van de door Israël bezette Westoever.

Vlak voordat hij vanmiddag werd vrijgelaten, vroeg de NOS bronnen in het gebied om een reactie op het geweld.

"Het is angstwekkend, maar ook verwacht", zegt Abbas Milhem, directeur van de Palestijnse boerenvakbond (PFU) vanuit zijn kantoor in Ramallah. "Er zijn al heel lang aanslagen door kolonisten op Palestijnse boerengemeenschappen zoals Susiya in Masafer Yatta. Maar het geweld is geïntensiveerd sinds 7 oktober 2023."

Volgens de mensenrechtenorganisatie Center for Jewish Nonviolence vielen gisteren tientallen kolonisten het Palestijnse dorp Susiya binnen tijdens de avondmaaltijd van de ramadan, de islamitische vastenmaand. Ze richtten vernielingen aan en mishandelden Hamdan Ballal. Israëlische militairen hielden de filmmaker aan toen hij in een ambulance aan zijn verwondingen werd behandeld, zegt de organisatie.

De vrouw van Ballal verklaarde vandaag dat haar man voor zijn huis door drie mannen in militair uniform was mishandeld terwijl een vierde man de aanval filmde.

De Israëlische regering spreekt tegen dat Ballal uit een ambulance is gehaald. Volgens Israël gooiden "terroristen" stenen naar Israëlische burgers, die daarna stenen teruggooiden. Militairen kwamen tussenbeide en werden toen zelf bekogeld, staat in een verklaring. Volgens het leger werden drie Palestijnen aangehouden, onder wie Ballal. Ook een Israëliër werd opgepakt.

Vakbondsleider Milhem spreekt van een bewuste aanslag door kolonisten en denkt dat de daders het specifiek op Ballal hadden gemunt. "Dit deden ze vanwege zijn film. Want die gaat over het echte leven hier, het leed van de mensen. De film kreeg precies wat de kolonisten willen voorkomen: erkenning. De kolonisten proberen iedereen die het geweld aan de kaak stelt het zwijgen op te leggen."

"Het was onvermijdelijk dat Hamdan Ballal vroeg of laat zou worden aangevallen", zegt Allegra Pacheco, die leiding geeft aan de West Bank Protection Consortium, een koepel van hulporganisaties die mede door de Nederlandse overheid wordt gefinancierd. "Als je daar woont, heb je geen bescherming. Net zoals je in zijn documentaire ziet, kunnen kolonisten bij hem thuis simpelweg binnenlopen".

Pacheco beschrijft met name de situatie in het gebied Area C dat ongeveer twee derde van de Westoever beslaat en waar de meeste Joodse nederzettingen staan. Area C staat formeel onder controle van het Israëlische leger, maar Pacheco wijst erop dat het leger zich weinig gelegen laat liggen aan de Palestijnen die verspreid over het gebied wonen.

"Het leger zou volgens internationaal recht de Palestijnen tegen het kolonistengeweld moeten beschermen, maar doet dat niet", zegt ze. "Als een Palestijn zichzelf probeert te verdedigen, riskeert hij meer geweld of zelfs dat hij wordt doodgeschoten. Officieel kunnen Palestijnen een klacht indienen, maar 93 procent van de klachten wordt afgewezen."

Het is niet duidelijk of de internationale bekendheid van filmmaker Ballal heeft bijgedragen aan zijn relatief snelle vrijlating vanmiddag. De meeste arrestaties op de Westoever halen het nieuws niet. Volgens vakbondsleider Abbas Milhem neemt intimidatie door kolonisten extreme vormen aan. "Veel mensen blijven op hun land, hoewel ze herhaaldelijk zijn mishandeld. Ik ken veel mensen die voor de ogen van hun vrouw en kinderen in elkaar zijn geslagen. Maar ze blijven zich verzetten".

Op een markt in de Sudanese regio Darfur zijn vele tientallen doden gevallen bij een luchtaanval. Lokale hulporganisaties houden het regeringsleger verantwoordelijk voor het bloedbad in de regio Darfur. De legertop spreekt de beschuldiging tegen.

De aanval zou gisteren zijn gebeurd en werd vandaag gemeld. Op de plek van de verwoestende explosies liggen veel verkoolde lijken, zo is te zien op geverifieerde foto's en video's op sociale media. De schattingen over het aantal dodelijke slachtoffers loopt uiteen. De lokale hulporganisatie Emergency Lawyers sprak in een eerste bericht op X van honderden doden.

General Coordination, een andere hulporganisatie, houdt het op minstens 54 dodelijke slachtoffers. Ruim de helft van hen waren vrouwen. Dat meldt persbureau AP op basis van een lijst met slachtoffers die de organisatie met journalisten heeft gedeeld. Het is niet duidelijk of er ook gewapende militieleden zijn gedood.

Genocide

Het bombardement werd gemeld in het noordelijke deel van Darfur. Deze regio is zwaar getroffen in de burgeroorlog die al twee jaar woedt in Sudan tussen het regeringsleger en de militie RSF. Deze gewapende groepering wordt in de regio beschuldigd van het plegen van genocide. De RSF komt voort uit de beruchte Janjaweed-strijdgroep, die eerder al eens volkerenmoord heeft gepleegd in Darfur.

Verspreid over heel Sudan zijn in twee jaar tijd zeker tienduizenden mensen omgekomen in het oorlogsgeweld. Ruim 12 miljoen burgers zijn op de vlucht geslagen. Volgens hulporganisaties heerst er hongersnood in vluchtelingenkampen en heeft meer dan de helft van de bevolking behoefte aan humanitaire hulp.

Het medische team rond paus Franciscus heeft eind februari kort overwogen om af te zien van een intensievere behandeling nadat zijn toestand sterk was verslechterd. Dat zegt een van de artsen, Sergio Alfieri, in de Italiaanse krant Corriere della Sera.

De 88-jarige paus werd zondag na 38 dagen ontslagen uit het ziekenhuis waar hij was opgenomen met een dubbele longontsteking. Op 28 februari verslechterde zijn toestand snel, zegt Alfieri. Franciscus kreeg ernstige ademhalingsmoeilijkheden. "Die nacht was verschrikkelijk. Hij wist, net als wij, dat hij de ochtend misschien niet zou halen."

Het team stond voor een moeilijke keuze. "We moesten kiezen of we zouden stoppen en hem zouden laten gaan, of dat we alle mogelijke medicijnen en therapieën zouden proberen, waarbij we een groot risico liepen andere organen te beschadigen."

Uiteindelijk werd de beslissing aan de paus zelf gelaten, zegt Alfieri. "Probeer alles, geef het niet op", zei Franciscus. "Dat dachten wij allemaal ook. En niemand gaf op."

Tweede crisis

In de dagen daarna bestond het risico dat de nieren en het beenmerg schade zouden oplopen, maar het team zette de behandeling voort. Drie dagen na de eerste levensbedreigende crisis kreeg de paus opnieuw last van acute ademhalingsproblemen. Artsen gebruikten een cameraslang met een apparaat om slijm te verwijderen. Uiteindelijk sloeg de behandeling aan en nam de longinfectie af.

Volgens Alfieri is de paus steeds volledig bij bewustzijn geweest en wist hij dat hij die nacht van 28 februari misschien niet zou doorkomen. "Vanaf dag één vroeg hij ons hem de waarheid te vertellen over zijn toestand."

De paus heeft het advies gekregen ontmoetingen met veel mensen tegelijk de komende tijd te mijden, om het risico op nieuwe infecties te verkleinen. Ook heeft hij baat bij een langere periode van rust. Een staatsbezoek van de Britse koning Charles en zijn vrouw koningin Camilla aan het Vaticaan op 8 april is vanwege dat medische advies uitgesteld totdat de paus voldoende is opgeknapt.

Een meerderheid van de Tweede Kamer wil geen debat houden over het vrijdag gepresenteerde Nationaal onderzoek moslimdiscriminatie. De partijen vinden het onder de maat. "Het onderzoek is dermate slecht dat we dat niet moeten doen", zei SGP-Kamerlid Flach. "Het verdient de naam 'Nationaal onderzoek' niet." PVV-Kamerlid Boon spreekt van een flutonderzoek. "Als mijn zoon in Havo 2 dit had ingeleverd, had hij een onvoldoende gehad."

Het is vrij uitzonderlijk dat een Kamermeerderheid zo afwijzend reageert op een onderzoek uitgevoerd namens een ministerie en op verzoek van de Kamer zelf.

Het onderzoek naar moslimdiscriminatie werd vrijdag door het kabinet naar de Tweede Kamer gestuurd. De onderzoekers concluderen dat moslimdiscriminatie aanzienlijk is op het gebied van onderwijs, werkgelegenheid, huisvesting en gezondheidszorg. Zij waarschuwen dat jongeren hierdoor de verbinding met de Nederlandse samenleving kunnen kwijtraken.

Het onderzoek bestond uit een literatuurstudie, gesprekken met belangengroepen, experts en beleidsmakers en interviews met 44 moslims over hun ervaringen met discriminatie. Op basis hiervan trokken de onderzoekers hun algemene conclusies. Zij benadrukten dat het om een kwalitatief onderzoek ging.

De fractie van Denk had in 2022 om het onderzoek gevraagd en kreeg daarbij steun van een Kamermeerderheid. Partijleider Van Baarle van Denk was blij dat het onderzoek er vorige week eindelijk was en wilde een debat op de Kameragenda zetten. "De conclusies zijn zorgwekkend", zei hij. "Het is tijd dat we het niet over onderzoeken maar over de aanpak van moslimdiscriminatie gaan hebben."

Onderzoek rammelt

Maar de meerderheid van een paar jaar geleden was nu niet meer te vinden. BBB vindt dat het onderzoek aan alle kanten rammelt. Het CDA sprak van een handjevol respondenten en ook NSC vindt dat er heel veel op is aan te merken.

Uiteindelijk kreeg Denk alleen de steun van GL-PvdA, D66, Volt, SP en PvdD. Van Baarle noemde de reacties van de tegenstanders en hun kritiek op het onderzoek "deze Kamer onwaardig". Hij vindt het een klap in het gezicht van moslims die worden gediscrimineerd. Het is overigens niet uitgesloten dat het onderzoek in een ander debat zijdelings aan de orde komt. Maar maatregelen zal de Kamer er nu niet op baseren.

Transgender Netwerk adviseert transgender personen in Nederland om niet naar de Verenigde Staten te reizen, tenzij dat niet anders kan. Dit doet de organisatie vanwege het aangescherpte reisadvies naar de VS voor lhbtiq+-personen. Enkele decreten van president Trump en wetten in een aantal staten zouden negatieve gevolgen hebben voor transgender personen.

Zo moeten reizigers hun geboortegeslacht opgeven als ze een reisvergunning aanvragen. De Amerikaanse autoriteiten accepteren als geslachtsvermelding alleen een 'M' of een 'V'. "De weg voor non-binaire mensen met een X op hun paspoort om naar de VS te reizen lijkt hiermee afgesloten", zegt Transgender Netwerk. "Daarnaast denken wij dat ook transgender mannen en vrouwen er verstandig aan doen om hun reis naar de VS te heroverwegen. Ga er alleen naartoe als je echt niet anders kan, is ons advies."

Kwetsend

De decreten waar het om gaat, worden nog aangevochten bij de rechter, maar ze hebben al wel gevolgen. "Het is überhaupt een sociaal onveilige situatie voor transgender personen in de VS. Dat is al langer zo, maar vooral sinds de inauguratie van Trump. De hele situatie rond reizen voor transgender mensen wordt steeds moeilijker", zegt Transgender Netwerk.

De belangenorganisatie benadrukt dat de decreten vooral veel onduidelijkheid en chaos veroorzaken. De organisatie krijgt vragen van bezorgde mensen of ze de VS in kunnen en wat er kan gebeuren. "Het is natuurlijk ook heel kwetsend dat je als transgender persoon niet welkom bent in de VS."

'Mensenrechtenschendingen'

Philip Tijsma, woordvoerder van COC Nederland, spreekt van mensenrechtenschendingen van transgender personen. "Het zijn vreselijke maatregelen. Het is absurd dat Amerika paspoorten van andere landen niet accepteert." Hij benadrukt dat de hele lhbtiq+-gemeenschap zich zorgen maakt. "De maatregelen raken nu vooral transgender personen, maar de hele gemeenschap wordt als zondebok behandeld. We zijn natuurlijk solidair met transgender personen en je kan er donder op zeggen dat het hier niet bij blijft."

Het COC vindt dat lhbtiq+-mensen het beste zelf kunnen bepalen of ze verantwoord naar de VS kunnen reizen, maar noemt de situatie wel zorgwekkend. "Voor niet-transgender personen binnen de gemeenschap valt het op praktisch niveau nog mee, maar er leven wel zorgen."

Aangescherpt reisadvies

Vandaag scherpte het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag het reisadvies naar de VS aan voor lhbtiq+-personen. Het ministerie schrijft dat lhbtiq+-personen er rekening mee moeten houden dat "wetten en gebruiken in de VS tegenover lhbtiq+-personen kunnen afwijken van die in Nederland". Het ministerie deed dit nadat Duitsland, Denemarken en Finland eerder hun reisadvies ook hadden aangepast. Het is nog niet duidelijk of Nederlanders in de VS in de knel zijn gekomen door deze maatregelen.

In een aantal Amerikaanse staten zijn wetten van kracht die de rechten van lhbtiq+-personen beperken, bijvoorbeeld rond de toegang tot gezondheidszorg. Voor meer informatie verwijst het ministerie naar een website met informatie over veilig reizen voor lhbtiq+-personen.

De Amerikaanse regering perkt al langere tijd de rechten van transgender personen in. Zo wilde Trump transgender personen weren uit het leger, maar de rechter stak hier vooralsnog een stokje voor. Ook tekende Trump een decreet waarmee hij de toegang ontzegt van transgender sporters tot de Olympische Spelen van 2028 in Los Angeles.

Oekraïne en Rusland hebben de afgelopen dagen in de gesprekken met de Verenigde Staten beide ingestemd met een gedeeltelijk staakt-het-vuren op de Zwarte Zee. Dat meldt het Witte Huis naar aanleiding van de gesprekken in Riyad. Ook zullen Oekraïne en Rusland maatregelen treffen om aanvallen op elkaars energie-infrastructuur te stoppen.

Zowel de Oekraïense president Zelensky als het Kremlin heeft het bestand op de zee bevestigd, maar beide landen houden wel een slag om de arm. De landen hebben niet direct met elkaar onderhandeld. De Amerikaanse delegatie ging zondagavond eerst in gesprek met de Oekraïense delegatie. Na afloop zei de Oekraïense minister van Defensie dat er sprake was van een "productief en doelgericht" gesprek. Een dag later sprak de VS met de Russische delegatie.

Het Witte Huis heeft nu twee vrijwel identieke verklaringen over de gesprekken gepubliceerd. Daarin staat ook wat de VS aan beide landen heeft toegezegd. Zo zegt de VS dat het Oekraïne zal helpen met het uitwisselen van krijgsgevangenen, de vrijlating van burgers die gevangen zitten en de terugkeer van de door Rusland gedeporteerde Oekraïense kinderen.

De Oekraïense minister van Defensie plaatst op X meteen een kanttekening bij het afgesproken staakt-het-vuren. Als er Russische militaire schepen buiten het oostelijke gedeelte van de Zwarte Zee varen, zal Oekraïne dit opvatten als een schending van de afspraak en een bedreiging voor de veiligheid van Oekraïne. "In dat geval heeft Oekraïne het volste recht om het recht op zelfverdediging uit te oefenen", schrijft de minister.

Ook president Zelensky blikt alvast vooruit op eventuele schendingen van de afspraken. Volgens hem geldt het gedeeltelijke staakt-het-vuren per direct. "Als de Russen dit schenden, dan heb ik een directe vraag voor president Trump." Hij zal de VS dan meteen vragen om aanvullende sancties tegen Rusland en nieuwe wapenleveranties, zei Zelensky op een persconferentie in de Oekraïense hoofdstad Kyiv.

In de verklaring over de gesprekken met de Russische delegatie staat dat de VS Rusland zal helpen om opnieuw toegang te krijgen tot de wereldmarkt voor het exporteren van landbouwproducten en kunstmest. Daarnaast zal de VS zich inspannen om "de kosten voor maritieme verzekeringen te verlagen en de toegang tot havens en betalingssystemen voor dergelijke transacties te verbeteren".

Sinds de grootschalige inval van Rusland in Oekraïne hebben de Verenigde Staten en de Europese Unie meerdere sanctiepakketten opgelegd. Voor de landbouw is echter een uitzondering gemaakt, met het oog op voedselveiligheid. Ook kunstmest valt hieronder. Wel kondigde de Europese Commissie in januari aan om hoge importtarieven te gaan heffen op Russische kunstmest.

Ook vanuit het Kremlin worden de afspraken over het gedeeltelijke staakt-het-vuren bevestigd. Het Kremlin verwijst naar de afspraken met de VS over het herstellen van de toegang tot de wereldmarkt. Dat hangt af van het opheffen van de sancties tegen meerdere financiële Russische organisaties, benadrukt het Kremlin. De afspraken voor het staakt-het-vuren gaan pas in als de sancties tegen de Russische banken die betrokken zijn bij de handel in voedsel en mestproducten zijn opgeheven, zegt het Kremlin. Ook moet het land weer volledig worden aangesloten op betalingssysteem Swift, eist Rusland.

Het bevestigt daarnaast dat beide landen hebben toegezegd om de aanvallen op elkaars energiesector en infrastructuur voor dertig dagen te staken. Die periode is ingegaan op 18 maart, zegt het Kremlin. Sindsdien zijn er al meerdere keren aanvallen geweest op de infrastructuur.

Wat er allemaal valt onder de energiesector en infrastructuur is nog niet duidelijk.

De Oekraïense minister van Defensie schrijft dat er zo snel mogelijk opnieuw overlegd moet worden over de precieze invulling van het bestand. Dat geldt ook over wie er toezicht gaat houden op de afspraken. Hierover heeft de VS afgesproken met beide landen dat ook andere landen kunnen helpen bij het naleving van de afspraken.