NOS Nieuws - Algemeen

Nadat de beurskoersen wereldwijd in het donkerrood schoten, heeft ook de olieprijs het laagste punt in vier jaar bereikt. Een week geleden kostte een vat ruwe Brent-olie nog 75 dollar. Vandaag schommelt de prijs rond de 64 dollar. Voor de laatste keer dat de olie op dat prijsniveau stond, moeten we vier jaar terug in de tijd.

De prijs van olie hangt nauw samen met hoe de economie ervoor staat en het vertrouwen in de economische groei. Op basis daarvan maken economen hun inschattingen van de vraag naar olie. Loopt de economie goed, dan stijgt die vraag, wat de prijs opdrijft.

Na meerdere dagen van dieprode cijfers op de beurzen na de aangekondigde importheffingen van Trump, is het dus niet zo vreemd dat ook de olieprijs snel is gedaald. Schattingen over de vraag naar olie zijn allemaal naar beneden bijgesteld. Economen vrezen voor de gevolgen van een wereldwijde handelsoorlog en houden rekening met een eventuele recessie.

10 cent per 10 dollar

Een duikeling van de olieprijs betekent dat de benzineprijs meedaalt. "Je ziet het vandaag al aan de pomp", zegt energiespecialist Jilles van den Beukel van het Haagse Centrum voor Strategische Studies. "Heel ruwweg kun je zeggen dat een daling van de olieprijs van 10 dollar betekent dat benzine 10 cent goedkoper wordt."

Het kartel van olieproducerende landen, OPEC, kondigde vorige week nog aan de olieproductie per 1 mei juist op te voeren. Volgens Van den Beukel waren ze dat al een hele tijd van plan, maar werd het steeds uitgesteld. Nu komt dat slecht uit, want dat zou de prijzen nog verder omlaag kunnen brengen. Het zou kunnen dat dit besluit nog wordt teruggedraaid.

Politieke beslissingen

"Eigenlijk komt dit niemand goed uit", zegt Van den Beukel over de dalende olieprijs. "Olieproducerende landen zijn niet blij, de Amerikaanse industrie ook niet, en Rusland, dat de helft van zijn staatsinkomen uit olie haalt, zeker ook niet." Autobezitters lijken de enigen die op de korte termijn wat profiteren.

Hoe lang de prijzen blijven dalen, en met hoeveel, weet niemand. "We zijn in deze geopolitieke wereld heel afhankelijk geworden van politieke beslissingen", zegt Van den Beukel. "Misschien dat Trump iets terugdraait als hij een mooie 'prijs' binnenhaalt. Maar niemand kan nu voorspellen hoe dit verder gaat."

De grootste Amerikaanse techbedrijven - ook wel Big Tech genoemd - hebben een flinke dreun gekregen door de Amerikaanse importheffingen die president Trump heeft ingevoerd. Na een krappe week van onrust op de financiële markten hebben de zeven grootste Amerikaanse techbedrijven samen 1816 miljard dollar (1660 miljard euro) aan beurswaarde verloren.

De klap was het grootst voor Apple. Het bedrijf werd de afgelopen dagen 640 miljard dollar minder waard. Een "complete ramp", een "handelsoorlog-nachtmerrie" en een "aandelenbloedbad", zo klonken de analyses in Amerikaanse media. Apple wordt hard geraakt omdat het vooral geld verdient met de verkoop van apparaten, veel meer dan bijvoorbeeld Facebook en Google dat doen. Die apparaten worden vooral in China gemaakt.

In deze grafiek zie je de aandelenkoers van de zeven grootste techbedrijven:

China is al lang niet meer het enige land waar Apple zijn iPhones laat maken. Tijdens de eerste presidentstermijn van Trump (2017-2021) besloot het bedrijf zijn productie deels te verplaatsen naar andere landen. De importheffingen voor China speelden toen een rol. Maar de coronacrisis gaf het besluit een extra zetje, omdat veel fabrieken in China dichtgingen.

Hoewel China nog steeds belangrijk is voor Apple - de meeste iPhones worden daar gemaakt - vindt een deel van de iPhone-productie tegenwoordig plaats in India. Ook in Vietnam worden Apple-producten gemaakt, zoals tablets en draadloze oordopjes. Nu de VS voor al die landen importheffingen rekent, wordt het duurder om deze apparaten op de Amerikaanse markt te brengen.

'Verhuizing toen logisch'

Destijds was verplaatsen voor Apple een heel logische stap, zegt Steven Brakman, hoogleraar internationale economie aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Het is een mooi voorbeeld van hoe bedrijven reageren. Wat kun je doen bij mogelijke importheffingen? Je productie spreiden."

Maar de verplaatsing leidt er nu dus toe dat Apple op meerdere plekken klappen krijgt. Trump richt zich niet alleen op China: de hele wereld krijgt te maken met heffingen. "Ze dachten toen de goede beslissing te nemen. Nu worden ze alsnog 'gepakt' en lopen ze tegen hoge tarieven aan."

De heffingen zijn wel het grootst voor producten uit China (54 procent). Maar ook andere landen waar Apple zijn producten laat maken, zijn zwaar getroffen. Zo komt Vietnam er met 46 procent niet veel beter vanaf en krijgt India te maken met heffingen van 26 procent.

In deze video leggen we uit wat Trump met de importheffingen wil bereiken:

Omdat voor India lagere importtarieven gelden, wil Apple daar al meer iPhones laten maken in plaats van in China, schrijft The Wall Street Journal. Volgens de krant gaat het om een noodoplossing voor de korte termijn. "Verhuizen doe je niet zomaar", zegt Brakman. "Het kost veel geld: je hebt niet zomaar een fabriek draaien. Het is niet voor niets dat Apple in China zit: de kwaliteit is goed en de kosten zijn laag."

Tijdens Trumps eerste presidentschap was Apple al speelbal van de handelsoorlog tussen de VS en China. Apple-topman Tim Cook wist uiteindelijk te voorkomen dat het bedrijf extra moest betalen om iPhones die in China worden gemaakt naar de VS te halen. Apple probeerde ook dit keer onder de importheffingen uit te komen, maar tot nu toe zonder resultaat. Analisten verwachten dat Apple-producten in de VS duurder worden door de importheffingen.

Het is onzeker of we dan in Europa ook meer gaan betalen voor Apple-apparaten. "Misschien hebben wij geluk, omdat de producten direct vanuit Azië naar de Europese Unie gaan", zegt Brakman. Aan de andere kant kan Apple er ook voor kiezen om de pijn te verdelen over alle landen waar het bedrijf iPhones verkoopt.

Berekent Apple de prijs niet door aan consumenten, dan zal het bedrijf de extra kosten uit eigen zak moeten betalen of onderhandelen met de fabrikanten in het buitenland, zodat zij een deel voor hun rekening nemen. In alle gevallen staat de winst van Apple door de heffingen onder druk.

'Onzekerheid groot'

En Trumps doel van dit alles, namelijk dat bedrijven hun productie verplaatsen naar Amerika? Zelfs als Apple daarvoor kiest, duurt het waarschijnlijk jaren voordat een verhuizing afgerond is. Tegen die tijd is Trump allang geen president meer.

"In geen enkel universum verplaatst Apple zijn iPhone-productie naar de VS", zegt de Amerikaanse journalist Mark Gurman, die Apple goed volgt, dan ook. "Ik denk dat Apple gaat afwachten voordat het grote investeringen doet", zegt Brakman. "De onzekerheid is nu zó groot. Misschien schaft Trump alles over een week weer af."

Schadeverzekeraars vragen soms een hogere premie van loyale klanten dan van mensen die veel korter verzekerd zijn. Dat gebeurt ook als zij hetzelfde risicoprofiel hebben. Dat concludeert de Autoriteit Financiële Markten (AFM), die de uitkomsten zorgelijk noemt.

De AFM wijst erop dat deze praktijk mogelijk in strijd is met de eerlijke en zorgvuldige behandeling van klanten. "Vooral potentieel kwetsbare consumenten die niet of nauwelijks overstappen kunnen worden benadeeld." Het gaat dan om mensen met minder digitale vaardigheden, onder wie ouderen en mensen met lagere inkomens.

De toezichthouder heeft gekeken naar hoeveel klanten bij 31 verschillende verzekeraars moeten betalen voor hun auto-, inboedel- en aansprakelijkheidspolissen. De ene groep was tussen een en twee jaar klant, de andere minimaal negen jaar. Er werden bij elkaar bijna 48 miljoen polissen bekeken.

10 procent duurder

Bij bijna de helft van de verzekeraars was de winstmarge voor bepaalde verzekeringen hoger dan bij relatief nieuwe klanten. Vaak was het verschil meer dan 10 procent. Met name bij autoverzekeringen zijn trouwe klanten vaak duurder uit.

De tarieven van mensen die nog geen jaar verzekerd waren, zitten niet in het onderzoek. Zij krijgen weleens een welkomstkorting, en dat mag wel.

De AFM is al in gesprek met verzekeraars en pleit ervoor dat premies niet omhooggaan na een eventuele welkomstkorting. Als dat wel gebeurt, moet de verzekeraar dat kunnen uitleggen. De toezichthouder kan verzekeraars een waarschuwing geven en ook boetes.

De Fraudehelpdesk waarschuwt voor oplichting met het nieuwe Britse reisdocument ETA. Sinds vorige week moeten mensen dat document aanvragen om het Verenigd Koninkrijk binnen te komen. Op de officiële Britse overheidswebsite kost zo'n ETA 10 pond, omgerekend zo'n 12 euro, maar mensen worden voor honderden euro's opgelicht.

Zo verscheen onlangs in Belgische media het verhaal van Eva Mertens en haar man, die in augustus een reis maken naar het Verenigd Koninkrijk. "Toen ik dat las, heb ik meteen op 'ETA Verenigd Koninkrijk' gegoogeld", zegt ze tegen de krant Het Belang van Limburg. "Ik heb op een van de eerste links geklikt en vervolgens de hele procedure doorlopen, zodat we zeker in orde waren met onze papieren."

Daarop kreeg ze een mail van Skylinetravelexpress.com dat er ruim 437 euro van haar rekening was afgeschreven voor twee reisdocumenten. "Duur leergeld", noemt Mertens haar fout. Ze liet ook haar betaalpas voor de zekerheid blokkeren.

Ook in Nederland regelmatig meldingen

Ook in Nederland zijn vergelijkbare gevallen met deze specifieke ETA-fraude bekend, zegt de Fraudehelpdesk. Een woordvoerder kan geen precieze cijfers noemen, maar zegt wel dat er de afgelopen weken regelmatig meldingen zijn binnengekomen. Eind vorige maand waren het er dusdanig veel dat er een apart dossier is aangemaakt voor dit type fraude.

Het probleem is niet alleen dat mensen worden opgelicht, maar dat ze ook hun persoonlijke gegevens zoals hun identiteitsbewijs moeten delen met de malafide tussenpartijen. "Bij sommige melders komt er vervolgens inderdaad een visum binnen en is dat visum ook geldig. Bij andere melders is nog onduidelijk wat er na betaling gebeurt", zegt de Fraudehelpdesk.

Wie via Google een ETA probeert te regelen, komt eerst een waslijst aan tussenaanbieders tegen. Volgens de politie is dat geen nieuwe ontwikkeling, maar wel een zorgelijke. Hetzelfde overkomt mensen als ze bijvoorbeeld een tenaamstellingscode willen aanvragen: ze krijgen dan vaak eerst andere, duurdere sites te zien voordat ze de officiële website van de RDW kunnen vinden.

De Fraudehelpdesk raadt mensen aan de overheidswebsite NederlandWereldwijd te raadplegen, waar reizigers het land kunnen opzoeken waar ze naartoe willen. Daar is dan ook alle belangrijke reisinformatie over dat land te vinden. In het geval van het Verenigd Koninkrijk is daar ook de juiste link te vinden om een ETA aan te vragen.

Uitsluitsel binnen drie dagen

Het reisdocument is sinds 2 april verplicht voor iedereen die voor minder dan zes maanden naar het Verenigd Koninkrijk reist. De ETA kost nu nog 10 pond, maar vanaf morgen 16 pond, omgerekend een kleine 19 euro.

De aanvraag zou binnen drie dagen goedgekeurd moeten worden, al kan het ook veel sneller gaan. Zonder het document kunnen reizigers worden geweigerd op een vlucht, trein of boot naar het VK. Ook baby's en kinderen hebben een reisvergunning nodig.

De Britse grenspolitie wil door de aanvragen beter zicht krijgen op wie het Verenigd Koninkrijk in wil reizen en voorkomen dat personen "die een bedreiging vormen" binnenkomen.

De omroepen AVROTROS en PowNed willen samen opgaan in een nog nieuw te vormen zogenoemd omroephuis. De besturen van beide omroepen zijn akkoord met het samengaan.

AVROTROS en PowNed zijn de eerste omroepen die uitspreken dat ze samen in één omroephuis willen zitten, nadat minister Bruins (Media) afgelopen vrijdag via een brief aan de Kamer zijn plannen voor de toekomst van publieke omroep had gedeeld.

In die plannen moeten de elf ledenomroepen die er nu zijn vanaf 2029 organisatorisch nauw gaan samenwerken in vier of hooguit vijf omroephuizen, die vast onderdeel van het bestel worden.

'Over schaduw heen stappen'

AVROTROS-directeur Taco Zimmerman zegt dat zijn omroep "laat zien vooruit te willen", door uit te spreken dat hij wil samengaan met PowNed.

PowNed-directeur Dominique Weesie zegt dat AVROTROS en PowNed op dit moment al veel met elkaar samenwerken en dat dit in een "zeer goede harmonie" verloopt.

Weesie: "Laten wij de eersten zijn die over onze schaduw heen durven te stappen in het belang van een publieke omroep die efficiënt en slagvaardig is, maar met behoud van de identiteit van beide omroepmerken".

Het is nog niet bekend welke andere omroepen bereid zijn om samen in een omroephuis te zitten. Wel zei Omroep Max-directeur Jan Slagter gisteren in tv-programma Van Roosmalen & Groenteman dat hij een fusie met bijvoorbeeld omroep WNL ziet zitten. Onder meer omdat beide omroepen net als AVROTROS en PowNed achter de schermen al veel met elkaar samenwerken.

NTR

In de plannen van Bruins wordt omroep NTR, die geen leden heeft, niet in één van de omroephuizen opgenomen. De minister gaat nog uitwerken hoe het aanbod van deze omroep "gewaarborgd blijft". De brief van de minister heeft tot veel onrust geleid onder NTR-medewerkers.

NTR-directeur Lucas Goes benadrukte ook dat hij zich "niet zomaar" ging neerleggen bij het omroepplan van Bruins.

Clem Burke was niet alleen een drummer, hij was "de hartslag" van Blondie. Het zijn de woorden van zangeres Debbie Harry en gitarist Chris Stein in een eerbetoon op sociale media aan hun overleden bandlid.

Burke overleed op 70-jarige leeftijd aan kanker, zo heeft de band bekendgemaakt. Hij voegde zich in 1975, ongeveer een jaar na de oprichting, bij Blondie en zou meespelen op alle elf studio-albums die de groep zou opnemen. Grote hits waren onder meer Heart of Glass, The Tide is High, Denis, Call Me, Atomic en Maria.

Golden Earring-drummer Cesar Zuiderwijk heeft hem nooit ontmoet, maar zegt in een reactie Burke enorm te respecteren. "Hij had bij elk nummer wel een eigen inbreng, een frivoliteitje zeg maar. Net zoals Blondie was, een beetje eigenwijs."

"De meeste drummers slaan heel strak rechtdoor", legt Zuiderwijk uit over de stijl van Burke. "Hij week nog wel eens af van wat je kan verwachten. Dat was denk ik spontaan, ja. Zo klonk het, hij deed nooit twee keer hetzelfde. Hij speelde naar mijn hart, zo ben ik zelf ook."

Ritme in rauwe punk

Met Blondie was Burke goed voor tientallen miljoenen verkochte albums. In 1982 ging de band uit elkaar en in de vijftien jaar die volgde speelde Burke met artiesten als David Bowie, Bob Dylan, Iggy Pop, Pete Townshend en de Ramones. Eind jaren 90 kwam Blondie weer bij elkaar. Het laatste album (Pollinator) dateert van 2017.

Tijdschrift Rolling Stone zette Burke een aantal jaar geleden in de top-100 van beste drummers. Op plek 61 werd hij geroemd als iemand die onverwacht ritme bracht in de rauwe punk en New Wave die in de jaren 70 in New York te horen was.

"Clem verscheen, en hij was een echte ster", zei Debbie Harry eens over hem. "Als hij speelde, kon je horen dat zijn leven ervan afhing."

Charisma

Burke, zoon van een professionele drummer, speelde in zijn schoolorkest en in coverbands voordat hij van New Jersey naar New York verhuisde en zich aansloot bij Blondie. Over die tijd zei hij een paar jaar geleden dat hij vastbesloten was een leven in de arbeidersklasse te ontlopen.

Burke: "Mijn doel was het vinden van een eigen David Bowie, mijn Jim Morrison of mijn Mick Jagger om een band te leiden. Ik wilde werken met mensen die dat soort charisma en creativiteit hadden."

Zijn grote voorbeeld als drummer was Keith Moon, van The Who. Ook Ringo Starr van The Beatles zag hij als een bron van inspiratie. "Zij waren beiden rockster-drummers, ze waren geen drummers op de achtergrond. Ik was niet jaloers op Debbie, behalve dat ik ook beroemd wilde zijn", ze hij in 2017 tegen punksite Please Kill Me.

Hij was een echte ster, benadrukt Golden Earring-drummer Zuiderwijk, maar niet iemand die heel erg op de voorgrond trad. "Wij slagwerkers hebben onderling veel contact op bijvoorbeeld beurzen of op drumdagen, maar je zag hem nooit. Hij was een New Yorker, hij zal zijn eigen wereldje hebben gehad."

Het in Cleveland gevestigde Rock & Roll Hall of Fame-museum roemt Clem Burke als een "veelzijdige drummer die zich wist te onderscheiden en precies speelde wat elk nummer vereiste. En, als het nodig was, losging met vlammende punkrockenergie."

Heart of Glass, van Blondie, waarin het drumwerk van Burke goed te horen is:

Een ticketbedrijf en zes touroperators hebben in Italië een boete van bijna 20 miljoen euro gekregen voor opkooppraktijken van tickets voor het Colosseum in Rome.

Ticketbedrijf CoopCulture, dat tussen 1997 en vorig jaar de officiële kaartverkoper was voor het Colosseum, kreeg een boete van 7 miljoen euro. Het bedrijf deed volgens de toezichthouder niets tegen het opkopen van tickets voor de doorverkoop. Ook reserveerde het bedrijf een groot deel van de tickets voor eigen rondleidingen, waarmee het veel winst maakte.

De Italiaanse mededingingsautoriteit AGCM wijst erop dat dit heeft geleid tot "substantiële en langdurige onbeschikbaarheid" van tickets voor standaardprijzen voor de populairste toeristische trekpleister van Italië.

Speciale software

Hierdoor waren consumenten gedwongen om duurdere tickets te kopen die gebundeld waren met extra diensten. De zes touroperators kregen een boete voor het gebruik van software waarmee tickets in bulk werden gekocht, waardoor ze snel van de website van CoopCulture verdwenen.

De bedrijven verkochten de tickets vervolgens in combinatie met extra's zoals rondleidingen of voorrangstoegang, vaak tegen aanzienlijk hogere prijzen, zegt de waakhond.

Het onderzoek van de toezichthouder begon in juli 2023 na veel klachten dat het voor consumenten bijna onmogelijk was om tickets voor het Colosseum online te kopen tegen officiële prijzen.

De Consumentenbond roept mensen met een variabel energiecontract op om zich te melden. Zij kunnen volgens de bond geld terugkrijgen van hun energieleverancier.

Het gaat om consumenten die nu een variabel contract hebben en mensen die de afgelopen vijf jaar zo'n contract hadden.

Het meldpunt van de Consumentenbond is een vervolg op een recente uitspraak van het gerechtshof in Amsterdam. Volgens die uitspraak is de manier waarop energieleveranciers tarieven wijzigen niet volgens de regels.

Gevolgen

De uitspraak ging over één klant van Vattenfall, maar volgens de Consumentenbond heeft de zaak gevolgen voor alle consumenten met een variabel contract. Dat zijn er miljoenen. Zij zouden jarenlang te veel hebben betaald.

Bij een variabel contract wordt de energieprijs doorgaans twee keer per jaar vastgesteld. Maar bij uitzonderlijke omstandigheden mag de leverancier ook tussentijds de prijs aanpassen.

Vattenfall zat volgens de rechter fout bij het zogeheten wijzigingsbeding in de algemene voorwaarden. Dat beding was de basis waarop Vattenfall de tarieven verhoogde.

Maar het beding is oneerlijk, volgens de rechter, en dus ongeldig.

De Consumentenbond zegt dat alle leveranciers hetzelfde beding gebruiken. En dus verhoogden alle energieleveranciers ten onrechte tarieven bij een variabel contract.

Schade

Het meldpunt moet nu duidelijk maken hoeveel consumenten te veel betaalden en hoe groot de schade is. De Consumentenbond wil daarna met de energieleveranciers praten over schadevergoedingen.

"De bedoeling is om er samen uit te komen", zegt een woordvoerder van de bond. "Maar we sluiten juridische procedures niet uit."

Energie Nederland, de vereniging van energieleveranciers in Nederland, laat weten niet inhoudelijk te kunnen reageren. "Wij blijven vertrouwen op de juistheid van de algemene voorwaarden", zegt een woordvoerder.

In Den Haag is vannacht een explosie geweest bij een zalencentrum. De voordeur en de ramen eromheen zijn flink beschadigd. Het is het tweede incident in korte tijd bij het pand.

De explosie aan de Wegastraat was vannacht rond 01.30 uur. Na de explosie brak brand uit. Op foto's is te zien dat meerdere ramen zijn gesneuveld en de gevel tot aan het dak is zwartgeblakerd.

Voor zover bekend is er niemand gewond geraakt. Het is niet duidelijk waarom het zalencentrum doelwit zou zijn. De politie heeft sporen veiliggesteld en doet verder onderzoek naar het incident, laat een woordvoerder aan Omroep West weten. Er is nog niemand aangehouden.

Geschrokken

Volgens de regionale omroep was er afgelopen vrijdag ook al een explosie bij het zalencentrum. Toen vond de knal aan de andere kant van het pand plaats, bij de hoofdingang.

Omwonenden zeggen tegen de omroep dat ze zich inmiddels zorgen beginnen te maken. "Dit is wel schrikbarend", zegt iemand. Hij heeft nu niks gehoord, maar vrijdag wel. "Toen zat ik rechtop in bed van de harde knal." De hoofdingang ligt dichter bij de woningen. "Ik kan me er wel druk om maken", vertelt hij na het tweede incident in korte tijd. Hij heeft geen idee wie of wat erachter kan zitten. "Dit verwacht je ook niet."

Na drie dagen van forse verliezen is er licht herstel op de beurzen in Europa. De Amsterdamse beursgraadmeter AEX stond rond het middaguur ruim 2 procent hoger. Ook in Groot-Brittannië, Duitsland en Frankrijk stijgen de koersen.

De verliezen van de afgelopen dagen zijn daarmee nog niet weggewerkt. De AEX staat rond de 820 punten, een week geleden was dat nog 900 punten.

Een van de grootste stijgers is chipmachinefabrikant ASML. De koers van dat aandeel stijgt bijna 4 procent, de afgelopen dagen kreeg het aandeel juist harde klappen.

Het gebeurt vaker dat na een periode van forse verliezen de koersen weer wat opveren. Sommige beleggers denken dat dit het juiste moment is om in te stappen aangezien aandelen in voorheen gewilde bedrijven fors goedkoper zijn geworden.

Onrust

De zorgen over de gevolgen van de handelsoorlog zijn nog niet weg. De index die aangeeft hoe groot de onrust is onder beleggers, de VIX-index, staat op het hoogste punt sinds de coronacrisis.

In Azië was er eerder vandaag al herstel op de beurzen. De Nikkei-index sloot 6 procent hoger. De Chinese beurs steeg ook, maar minder hard. Mogelijk zijn er daar bij beleggers zorgen over de extra heffingen die Trump aan China wil opleggen vanwege de tegenmaatregelen die de Chinezen willen opleggen.

Zo verhoudt het verlies op de beurs van gisteren zich tot eerdere verliezen:

Zuid-Korea houdt op 3 juni vervroegde verkiezingen om de opvolger te kiezen van voormalig president Yoon Suk-yeol, die vorige week werd afgezet.

Interim-president Han Duck-soo heeft de nieuwe stembusgang aangekondigd. Hij zei dat de verkiezingsdag zal worden aangewezen als tijdelijke feestdag om het stemmen makkelijker te maken.

Yoon had in december geprobeerd het parlement buitenspel te zetten door de staat van beleg af te kondigen. Hij beweerde dat de volksvertegenwoordiging, geleid door de oppositie, het regeringsbeleid te veel dwarsboomde en sympathiseerde met aartsvijand Noord-Korea.

Binnen 60 dagen stemmen

Felle betogingen en politiek protest dwongen Yoon enkele uren later alweer het bevel in te trekken. Het parlement zette hem in de dagen erna op non-actief. Yoon werd afgelopen vrijdag door het Constitutioneel Hof formeel ontslagen.

Volgens de wet moeten er binnen 60 dagen nieuwe presidentsverkiezingen plaatsvinden als de functie vrijkomt. Han blijft waarnemend president tot de verkiezingen.

De komende dagen zullen de rivaliserende politieke partijen voorverkiezingen plannen om hun presidentskandidaten te selecteren voor 12 mei, wanneer de officiële campagne begint. Wie de verkiezingen wint, treedt onmiddellijk aan, zonder de gebruikelijke overgangsperiode van twee maanden.

Lee of Kim

Lee Jae-myung, de populistische leider van de liberale oppositiepartij DPK, die in 2022 nipt van Yoon verloor, wordt gezien als de favoriet om de verkiezingen te winnen. De conservatieve minister van Arbeid Kim Moon-soo volgt op gepaste afstand.

Volgens een peiling van het Amerikaanse onderzoeksbureau Gallup van 4 april steunde 34 procent van de ondervraagden Lee als de volgende leider en 9 procent Kim Moon-soo.

China zegt dat het niet wijkt voor "afpersing" en zich tot het einde zal verzetten tegen de heffingen die de Amerikaanse president Trump oplegt. Trump dreigde gisteren met een extra heffing op producten uit China als dat land de importheffing van 34 procent op Amerikaanse goederen vandaag niet van tafel heeft gehaald. De VS legt China dan een extra heffing van 50 procent op.

Het Chinese ministerie van Handel zegt dat de VS "fout op fout" stapelt en dat China dit nooit zal accepteren. De tegenmaatregelen die China neemt zijn volkomen gerechtvaardigd, aldus het ministerie. De heffing van 34 procent die China aan de VS wil opleggen, is even hoog als de heffing die president Trump vorige week tegen China afkondigde.

Heffing op heffing

Als de VS met een extra heffing van 50 procent komt, komt die boven op de 20 procent die Trump invoerde om China voor de export van drugs te straffen en de 34 procent die vorige week werd ingevoerd. China is een zeer belangrijke handelspartner voor de VS, vooral wat betreft consumptiegoederen. Die dreigen dus veel duurder te worden.

Het dreigement van Trump om de Chinese export nog harder te treffen, voedt de vrees dat de fase van escalatie in de handelsoorlog niet voorbij is. De voorzitter van de Amerikaanse centrale bank waarschuwde vrijdag dat heffingen die Trump aankondigde tot een hogere inflatie kunnen leiden. Trump en zijn medewerkers zeggen dat de financiële markten uiteindelijk zullen stabiliseren.

De aandelenbeurzen van Hongkong en Shanghai veerden vanmorgen iets op (nu 1,1 procent en 1,4 procent), maar lang niet genoeg om de verliezen van gisteren (13,3 procent en 7,3 procent) goed te maken. De Japanse Nikkei 225 is 6 procent hoger gesloten.

Goedemorgen! In Leeuwarden wordt uitspraak gedaan in het hoger beroep tussen het COA en de gemeente Westerwolde over de drukte bij Ter Apel. De vrouwen van het Nederlands elftal voetballen in de Nations League opnieuw tegen Oostenrijk.

Eerst het weer: Eerst in het noorden nog bewolking of mist. Uiteindelijk schijnt vanmiddag overal de zon. Het wordt 12 tot 16 graden bij een zwakke tot matige noordoostenwind. Komende dagen blijft het droog. Er is vaak een mix van wolken en zon. De temperatuur gaat stapsgewijs richting 20 graden in het weekend

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De VS en Iran gaan zaterdag in Oman op "het hoogste niveau" met elkaar in gesprek. Dat bevestigt Iran na uitspraken van Trump, waarin hij aankondigde met Iran te zullen gaan onderhandelen over het nucleaire programma van dat land.

Volgens Trump gaat het om directe onderhandelingen, maar de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken spreekt van "indirecte gesprekken". Hoe die er precies uit gaan zien, is nog onduidelijk.

Trump gaf in het Oval Office ook een waarschuwing af. "Ik denk dat als de gesprekken niet succesvol zijn, Iran in groot gevaar zal verkeren. Het kan niet zo zijn dat Iran kernwapens heeft."

Vorige maand stuurde Trump een brief naar de Iraanse machthebbers met het voorstel. "Ik heb ze een brief geschreven waarin ik zeg dat ik hoop dat jullie willen onderhandelen, want als we militair moeten ingrijpen zou dat verschrikkelijk zijn", zei hij daar destijds over.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Prinses Amalia heeft een tulpentuin aan Madrid geschonken, als bedankje voor haar verblijf daar. De prinses woonde en studeerde ruim een jaar in de Spaanse hoofdstad, omdat ze in Nederland werd bedreigd.

Bekijk de beelden van de onthulling:

Fijne dag!

Europa heeft dit jaar zijn warmste maart ooit beleefd sinds het begin van de metingen in 1940, blijkt uit gegevens van de Europese klimaatdienst Copernicus.

Vorige maand was de gemiddelde temperatuur in Europa 6,03 graden Celsius. Dat is 2,41 graden boven het gemiddelde van 1991 tot 2020. In heel Europa lagen de temperaturen boven het gemiddelde, maar vooral in Oost-Europa en in het zuidwesten van Rusland was het warmer dan normaal.

Wereldwijd was vorige maand, met een temperatuur van 14,06 graden Celsius, de op een na warmste maart op aarde. In 2024 sneuvelde dat warmterecord toen de gemiddelde temperatuur wereldwijd 14,14 graden Celsius was. Destijds werd het warmterecord voor de tiende maand op rij gebroken.

IJs op de Noordpool

Het zee-ijs in het Noordpoolgebied daalde ook in omvang. Ieder jaar in het midden van september is het zee-ijs op zijn dieptepunt. Naarmate het kouder wordt, begint het ijs weer aan te groeien om dan rond maart de maximale omvang te bereiken. Daarna begint het ijs weer te smelten.

Aan de hand van satellietbeelden wordt de omvang van het ijs gemeten. De afgelopen drie maanden had het zee-ijs op de Noordpool elke maand weer een recordlaagte.

Eerder berekenden NASA en het Amerikaanse centrum voor sneeuw- en ijsdata NSIDC dat er nog nooit zo weinig zee-ijs op de Noordpool lag als nu.

Wetenschappers van Copernicus schrijven dat Europa afgelopen maand veel gebieden registreerde die "hun droogste maart ooit hebben meegemaakt". Ook Nederland kampte met flinke droogte. Het KNMI constateerde dat afgelopen maand de droogste maart is sinds de metingen begonnen in 1906.

Als gevolg van de droogte zijn er in maart veel natuurbranden gemeld. Doordat we van een natte periode met relatief hoge temperaturen gingen, konden de planten goed groeien. Dat betekent ook dat het vuur zich door de opvolgende droogte snel kan verspreiden.

Organisatoren van paasvuren zitten in onzekere tijden. De aanhoudende droogte zet mogelijk een streep door de vuren die vooral in het noorden en oosten van het land traditie zijn.

Het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten oordeelt dat de regering-Trump voorlopig mag doorgaan met het uitzetten van Venezolanen. Met vijf stemmen voor en vier stemmen tegen gaf de hoogste Amerikaanse rechter toestemming voor het deporteren van de vermoedelijke bendeleden.

Wel plaatste het hof enkele kanttekeningen. Zo worden er grenzen gesteld aan de manier waarop de uitzettingen plaatsvinden en moeten migranten de kans krijgen om bezwaar te maken tegen hun uitzetting.

Trump beriep zich op een oorlogswet uit 1798, de Alien Enemies Act, die slechts drie keer eerder is gebruikt. De wet is bedoeld om de nationale veiligheid te beschermen en kan worden ingezet in geval van oorlog of dreigende invasie. Het geeft de Amerikaanse president de bevoegdheid om vreemdelingen uit landen die met de VS in oorlog zijn uit het land te zetten of op te sluiten.

De regering-Trump beweert dat de uitgezette migranten lid zijn van de Venezolaanse bende Tren de Aragua en de Salvadoraanse bende MS-13 en dat daarmee hun uitzettingen zijn toegestaan onder die eeuwenoude wet. Vorige maand werden honderden migranten per vliegtuig uitgezet en overgebracht naar de beruchte megagevangenis Cecot in El Salvador.

El Salvador heeft gelikte video's gedeeld waarop te zien is hoe de mannen zijn aangekomen in Cecot:

De rechtszaak was namens vijf Venezolaanse migranten aangespannen omdat Trump besloot hen naar een gevangenis in El Salvador te sturen. Zij stelden dat ze niet uitgezet konden worden, omdat de VS niet in oorlog is met Venezuela. De Alien Enemies Act is tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikt tegen migranten uit Japan, Duitsland en Italië.

Een federale rechter had het gebruik van die wet verboden. Ondanks het verbod ging Trump toch door met het uitzetten van de veronderstelde bendeleden. Het Witte Huis stelt dat illegale migratie neerkomt op een vijandelijke invasie. De regering heeft het onlangs acht drugsbendes, waaronder Tren de Agua en MS-13, aangemerkt als terreurorganisatie.

Het Hooggerechtshof oordeelde dat de migranten ten onrechte in Washington bezwaar hadden aangetekend tegen hun deporatie en dat ze dat eigenlijk hadden moeten doen in Texas, waar ze werden vastgehouden.

Het hoogste Amerikaanse hof bepaalde ook dat de VS de man die vorige maand onterecht is uitgezet naar El Salvador voorlopig niet hoeft terug te halen. Een rechter bepaalde vorige week dat dat voor middernacht had moeten gebeuren, maar het Hooggerechtshof heeft die deadline op de valreep vooruitgeschoven. Het zegt meer tijd nodig te hebben om tot een beslissing te komen.

Daardoor blijft de 29-jarige Kilmar Armando Abrego Garcia voorlopig vastzitten in de beruchte gevangenis in El Salvador. Hij ontvluchtte dat land in 2011 vanwege het bendegeweld. In 2019 bepaalde een rechter dat de VS hem vanwege de gevaren daar niet zomaar kan terugsturen.

De Oekraïense president Zelensky heeft maandag voor het eerst bevestigd dat er Oekraïense militairen actief zijn in de Russische grensregio Belgorod.

"We zetten onze operaties voort in de grensgebieden van de vijand en dat is absoluut gerechtvaardigd. De oorlog moet terugkeren naar waar die vandaan kwam", zei president Zelensky in een videoboodschap.

Op door het Oekraïense leger aangeleverde beelden zijn explosies in meerdere huizen te zien:

Vorig jaar veroverde Oekraïne een deel van de Russische regio Koersk. Sinds vorige maand zijn er berichten dat er ook gevochten wordt in het aangrenzende Belgorod. Het Oekraïense leger wil zo voorkomen dat Rusland daar de grens oversteekt.

Rusland heeft de Oekraïense aanwezigheid in Belgorod niet bevestigd. Maar afgelopen vrijdag zei een Russische commandant op de staatstelevisie wel dat de Oekraïners twee weken eerder hadden geprobeerd om de grens over te steken en dat zijn manschappen de regio zuiveren van Oekraïners. De situatie in Belgorod is onder controle, zei hij.

Een aantal weken geleden wist Oekraïne Rusland met een nieuwe inval af te leiden, zo stelde een hoge NAVO-bron. Daardoor werd de druk op de militairen die nog een deel in de Russische regio Koersk verdedigen even verlicht.

Rusland beweerde vorige week dat het regio Koersk weer helemaal onder controle heeft. Oekraïne heeft nog niet op de uitspraak gereageerd en probeert te voorkomen dat Rusland tot de grens komt.

Met de nieuwe aanval in Belgorod wil Oekraïne dat Russische troepen zich vanuit Koersk naar Belgorod verplaatsen.

Vorig jaar zijn er wereldwijd minstens 1508 mensen geëxecuteerd. Dat meldt Amnesty International in zijn jaarlijkse rapport over het aantal voltrokken doodstraffen. Het aantal is fors gestegen ten opzichte van 2023, toen er 1153 executies waren.

91 procent van de gevallen komt volgens Amnesty voor rekening van Iran, Irak en Saudi-Arabië. In Iran werden 972 mensen geëxecuteerd en in Saudi-Arabië 345 mensen. In dat laatste land verdubbelde het aantal executies ten opzichte van 2023.

In Irak verdrievoudigde het aantal executies. Dat komt doordat daar meer mensen de doodstraf kregen voor zaken gerelateerd aan terrorisme, zegt Amnesty.

40 procent van de executies wereldwijd werd uitgevoerd vanwege misdrijven die te maken hebben met drugs. Dat is in strijd met internationale mensenrechten. De doodstraf mag alleen worden opgelegd vanwege ernstige misdrijven, en daaronder valt officieel bijna alleen moord.

Aantal waarschijnlijk hoger

Amnesty erkent dat het rapport niet compleet is. De mensenrechtenorganisatie heeft alleen de executies in het rapport opgenomen die te verifiëren waren. Executies in China, Noord-Korea en Vietnam zijn niet meegenomen omdat de doodstrafcijfers in deze landen staatsgeheim zijn.

Amnesty gaat ervan uit dat in deze landen vaak mensen worden geëxecuteerd. Volgens de organisatie wordt aangenomen dat daar jaarlijks duizend mensen worden geëxecuteerd. Daarmee zou China koploper zijn in het aantal executies.

Daarnaast zegt de mensenrechtenorganisatie dat het niet kon vaststellen hoeveel mensen er in de Palestijnse gebieden en Syrië zijn geëxecuteerd vanwege de crises die daar in 2024 plaatsvonden.

De mensenrechtenorganisatie zegt dat veel leiders de doodstraf als wapen inzetten "onder het mom van het verbeteren van de openbare veiligheid" of "om de bevolking angst aan te jagen".

Volgens Amnesty hebben landen in het Midden-Oosten de doodstraf gebruikt om mensenrechtenverdedigers, politieke tegenstanders, demonstranten en etnische minderheden "het zwijgen op te leggen."

Secretaris-generaal van Amnesty, Agnès Callamard, zegt dat vooral in Iran en Saudi-Arabië de doodstraf wordt gebruikt om "dappere mensen die zich uitspreken de mond te snoeren".

"In China, Iran, Saudi-Arabië, Singapore en waarschijnlijk Vietnam kregen mensen vaak de doodstraf voor druggerelateerde zaken", stelt Callamard. "De doodstraf heeft geen bewezen effect op het verminderen van drugshandel".

Laagste aantal landen

Ondanks de stijging in het aantal executies, is het aantal landen dat deze uitvaart gedaald naar vijftien. Voor het tweede jaar op rij het laagste aantal ooit. In 113 landen is de doodstraf helemaal afgeschaft en in 145 landen zijn executies in de wet of de praktijk afgeschaft.

De Verenigde Staten en Iran gaan zaterdag in Oman op "hoog niveau" met elkaar in gesprek. Dat bevestigt Iran na uitspraken van Trump waarin hij aankondigde met Iran te zullen gaan onderhandelen over het nucleaire programma van dat land.

Hoewel Trump spreekt van directe onderhandelingen, laat de Iraanse buitenlandminister op X weten dat het om "indirecte gesprekken" gaat. Hoe de gesprekken er precies uit gaan zien en welke afgevaardigden naar Oman afreizen, is nog niet bekend.

"Misschien wordt er een deal gesloten", zei president Trump na zijn ontmoeting met de Israëlische premier Netanyahu in Washington maandag.

"Ik denk dat als de gesprekken niet succesvol zijn, Iran in groot gevaar zal verkeren", zei Trump in het Oval Office, met vicepresident Vance en ministers Rubio van Buitenlandse Zaken en Hegseth van Defensie aan zijn zijde. "Het kan niet zo zijn dat Iran kernwapens heeft", herhaalde Trump meermaals. "Dat kan niet gebeuren."

Voorstel per brief

De aankondiging volgt op een brief die Trump vorige maand naar de Iraanse machthebbers stuurde. Daarin stelde hij voor om opnieuw over het Iraanse kernprogramma te onderhandelen. "Ik heb ze een brief geschreven waarin ik zeg dat ik hoop dat jullie willen onderhandelen, want als we militair moeten ingrijpen zou dat verschrikkelijk zijn", zei hij daar destijds over.

Iran toonde zich verbolgen over het voorstel. "Het is onacceptabel voor ons dat de Verenigde Staten bevelen geven en bedreigingen uiten", zei president Pezeshkian. Ayatollah Khamenei liet weten dat Teheran zich niet zou laten intimideren om tot onderhandelingen te komen over zijn kernwapenprogramma en sprak van "bullebaktactiek".

In hoeverre Rusland een rol heeft gespeeld bij de totstandkoming van het overleg dat de VS nu aankondigt, is onduidelijk. Rusland en Iran, die de laatste jaren beide sancties kregen opgelegd door westerse landen, staan op goede voet met elkaar. Trump, die Rusland uit zijn internationale isolement heeft gehaald, zou Poetin hebben gevraagd te bemiddelen tussen de VS en Iran.

Vrees voor kernwapens

Zeven jaar geleden was het Trump zelf die tijdens zijn eerste termijn als president een streep zette door het bestaande nucleaire akkoord tussen Iran en de VS, het Verenigd Koninkrijk, de Europese Unie, China en Rusland. Dat akkoord was tot stand gebracht door de regering van Obama. Volgens Trump waren de afspraken te vrijblijvend voor Iran. De VS stelde weer sancties in; Iran voerde de productie van verrijkt uranium flink op.

Het baart de VS en bondgenoot Israël zorgen dat Iran steeds meer verrijkt uranium heeft en zo dichter bij het maken van een atoombom komt. Als het zover zou komen, kunnen die wapens ook in handen vallen van pro-Iraanse groeperingen als Hezbollah, Hamas en de Houthi's. Die staan vijandig tegenover Israël.

Op de vraag of de VS van plan is militair in te grijpen als er geen nieuw atoomakkoord komt met Iran, zei Trump dat "Iran in groot gevaar zal verkeren". De VS heeft onlangs zware bommenwerpers opgesteld op een eiland in de Indische Oceaan, bedoeld als intimidatie richting Iran. "Als ze geen deal sluiten, dan komen er bombardementen", dreigde Trump een week geleden.

In Parijs is een grote brand uitgebroken in een recyclingfabriek. Meer dan tweehonderd brandweerlieden werden opgeroepen om de brand te bestrijden. De brand brak maandagavond rond 19.30 uur uit en was enkele uren later onder controle.

Voor zover bekend is er niemand gewond geraakt. Personeel van het bedrijf is op tijd geëvacueerd, volgens de directeur van Syctom waren er 31 mensen aanwezig in het pand. De burgemeester van het zeventiende arrondissement zegt dat de brand in de kelder van de fabriek is ontstaan en zich heeft verspreid door het hele gebouw.

De Franse autoriteiten riepen omwonenden op uit de buurt te blijven en de ramen en deuren gesloten te houden. De grote zwarte rookpluimen waren op kilometers afstand te zien.

De afvalcentrale staat vlak naast het belangrijkste gerechtsgebouw van Parijs. De fabriek is in 2019 in gebruik genomen en verwerkt het huishoudelijk afval van bijna een miljoen Parijzenaren.

De Amerikaans-Nederlandse voormalige hulpverlener en mediapersoonlijkheid Keith Bakker is op 64-jarige leeftijd overleden. Dat melden meerdere media, zoals De Telegraaf en het AD, op basis van mensen uit zijn omgeving. Hij overleed aan hartfalen.

Bakker was bekend als ervaringsdeskundige in de verslavingszorg. Zijn vader was alcoholist en zelf was hij lange tijd verslaafd aan drugs. Nadat hij de drugs had afgezworen, begon hij in 2004 een afkickkliniek in Amsterdam en Wassenaar.

Zijn bekendheid groeide toen hij in verschillende televisieprogramma's te zien was als verslavingsdeskundige. Zo was hij regelmatig te gast in Spuiten en Slikken van omroep BNNVARA. In 2008 verscheen een boek over Bakkers leven, geschreven door Leon Verdonschot. Daarnaast trad hij twee seizoenen op in het NCRV-programma Family Matters, waarin hij gezinnen met verslaafde kinderen begeleidde.

In 2010 stopte de hulpverlener met zijn afkickkliniek vanwege een conflict met de verhuurder en een jaar later werd zijn kliniek failliet verklaard. Rond diezelfde tijd kwam Bakker onder vuur te liggen omdat hij in een reportage van RTL Boulevard en De Telegraaf werd beschuldigd van seksueel misbruik van cliënten uit zijn verslavingskliniek. Een voormalige collega van Bakker schaarde zich in de Volkskrant achter die beschuldigingen.

Beroepsverbod en celstraf

Bakker werd gearresteerd en in de rechtszaak eiste het Openbaar Ministerie zeven jaar gevangenisstraf. In 2012 werd hij veroordeeld tot vijf jaar cel voor het verkrachten van drie cliënten die hij in de kliniek had behandeld. Ook kreeg hij een beroepsverbod van tien jaar opgelegd.

Na zijn vrijlating richtte hij verschillende stichtingen op die zich richten op geestelijke hulp voor mannen die in de gevangenis zitten of zaten.

In 2019 werd hij nogmaals beschuldigd van een zedendelict, namelijk seks met een minderjarige. Volgens Bakker was het meisje meerderjarig toen hij een seksuele relatie met haar had, maar de rechter geloofde dat niet.

Na verplicht psychisch onderzoek in het Pieter Baan Centrum kreeg Bakker een celstraf van 4,5 jaar. Deze straf werd in hoger beroep in 2022 ingekort tot 1,5 jaar. Daardoor had hij zijn straf uitgezeten en kwam hij per direct vrij.