Op een kalkoenboerderij in Putten is vogelgriep vastgesteld. Alle 27.000 dieren worden geruimd door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Dat doet de NVWA om verdere verspreiding te voorkomen.
Binnen 3 kilometer van de Gelderse boerderij liggen nog twaalf pluimveebedrijven. Bij deze bedrijven moet worden getest op vogelgriep.
Buiten die straal van 3 kilometer, maar binnen een straal van 10 kilometer bevinden zich nog 62 pluimveeboerderijen. Voor deze bedrijven geldt per direct een vervoersverbod. Dat betekent dat er geen vogels, eieren of andere materialen vandaan vervoerd mogen worden. De maatregelen zijn nodig om verspreiding naar andere delen van het land te voorkomen.
De NVWA gaat onderzoeken of de kalkoenboerderij contact heeft gehad met zogeheten riskante contacten en neemt waar nodig aanvullende maatregelen.
Landelijke ophokplichtSinds vorig jaar november geldt een landelijke ophokplicht voor al het pluimvee dat commercieel wordt gehouden. Dat gebeurde nadat het virus werd aangetroffen op een kippenboerderij in Putten. Dat was toen de eerste uitbraak in Nederland in bijna een jaar.
Sindsdien is het virus op meerdere plekken vastgesteld. Dat gebeurde in februari bij een pluimveebedrijf in het Friese dorp Idsegahuizum en begin deze maand in de Belgische gemeente Sint-Gillis-Waas, vlak bij de Nederlandse grens.
VaccinEerder deze maand begon op een pluimveebedrijf een proef met een vaccin tegen vogelgriep. Dat gebeurde na een eerder positief uitgepakte proef vorig jaar. Daaruit bleek dat twee vogelgriepvaccins effectief werkten in de praktijk. De pilot duurt zo'n twee jaar.
De bewoners van een huis in Vlissingen hebben gisteren in huis een koningspython gevonden. Het dier zat verstopt naast een koelkast. Het is nog een raadsel hoe het dier daar is terechtgekomen.
Volgens Stichting Dierenwelzijn Zeeland vonden de bewoners het dier tijdens het schoonmaken van hun koelkast. "De dappere vinders deden de slang in een doos en belden ons meteen", schrijft de stichting in een bericht op Facebook.
Het bleek te gaan om een koningspython, ook wel bekend als balpython, van ongeveer een meter lang. "Het is een bekende wurgslang die niet giftig is", zegt de stichting, die zijn prooien wurgt voor hij die opeet. "Ze kunnen maximaal 2 meter lang worden en zijn vrij rustig en vriendelijk van aard. Zo'n slang kan ouder dan 20 jaar worden."
OnderkoeldMedewerkers van de stichting hebben het dier opgehaald. "De koningspython is meestal goed te hanteren en weinig agressief. Dat was natuurlijk een hele opluchting", aldus de stichting. Wel bleek dat het dier onderkoeld was. De slang is daarom naar een reptielenopvang in Vlissingen gebracht, meldt Omroep Zeeland.
Het is niet bekend hoelang de slang al naast de koelkast lag en wie het dier eerder verzorgde. De stichting roept de verzorger op zich te melden.
Wennen aan mensenEr is in Nederland geen vergunning nodig om een koningspython te houden of verkopen. Maar om de dieren in gevangenschap te mogen houden, moet de eigenaar wel in het bezit zijn van een verklaring van herkomst.
De slang is dus niet giftig, maar kan wel wurgen. Het dier kan goed wennen aan mensen en daarom is de kans klein dat het een mens wurgt.
Het Pentagon mag transgender mensen niet weren uit het Amerikaanse leger, heeft een federale rechter geoordeeld. Over pakweg een week hadden de ontslagen moeten beginnen, na een decreet van president Trump vorige maand.
Dat decreet gaf het ministerie van Defensie een maand de tijd om uit te zoeken hoeveel transgender militairen er in dienst zijn bij het Amerikaanse leger. Het gaat om naar schatting 5000 tot 15.000 mensen, op een krijgsmacht van 1,3 miljoen.
Zo gauw het aantal bekend was, hadden deze mensen er volgens Trump uit moeten vliegen, tenzij ze als absoluut essentieel worden gezien voor de krijgsvoering. Maar de rechter oordeelt dat het decreet van Trump waarschijnlijk in strijd is met het verbod op seksedisciminatie in de Amerikaanse grondwet.
Persoonlijke hekelDe rechter neemt er vooral aanstoot aan dat de president simpelweg een persoonlijke hekel lijkt te hebben aan transgender personen en dat hij dat gevoel heeft omgezet in beleid. "Mannen die zich als vrouw identificeren missen bescheidenheid en dienstbaarheid", schreef Trump bijvoorbeeld. Dat is "schadelijk voor de militaire paraatheid", vindt hij.
"Hoe kun je dat überhaupt zeggen?", aldus de rechter. "Dat een hele groep mensen bescheidenheid mist? Het slaat gewoon nergens op." Zij oordeelt dat Trumps decreet voorlopig niet kan worden uitgevoerd, omdat het een hele groep overheidsmedewerkers benadeelt zonder gegronde motivatie.
"De rechtbank weet dat dit oordeel zal leiden tot een verhit publiek debat en meer rechtszaken. In een gezonde democratie zijn dat beide positieve uitkomsten", schreef de rechter. "Maar we moeten het er allemaal over eens zijn dat iedereen die de roeping beantwoordt om in het leger te dienen, onze dankbaarheid en respect verdient."
'Zucht van verlichting'De uitspraak is een tussenvonnis. De rechtszaak die twintig huidige en toekomstige militairen tegen het decreet hebben aangespannen loopt nog. Reservist en tweede luitenant Nicolas Talbott is een van de eisers. Hij is opgelucht door de uitspraak. "Dit is zo'n zucht van verlichting", zegt hij tegen het Amerikaanse persbureau AP. "Dit is mijn droombaan en ik heb hem eindelijk. Ik was zo bang dat ik hem zou verliezen."
Het is nog onduidelijk wat het Amerikaanse ministerie van Defensie nu gaat doen. Trump en zijn regering hebben in korte tijd al verschillende gerechtelijke vonnissen genegeerd.
Trumps plaatsvervangend stafchef, Stephen Miller, reageerde in een bericht op sociale media honend op de uitspraak van de rechter. "De rechters van het districtsgerecht hebben nu besloten dat zij het bevel voeren over de strijdkrachten... komt er dan geen einde aan deze waanzin?", schreef hij.
De dode persoon die bij een woningbrand in Drachten werd aangetroffen, was mogelijk al "enige tijd" voor de brand overleden. Dat vermoedt de politie.
De politie probeert de identiteit van de persoon te achterhalen en ook de toedracht van diens overlijden en de brand worden onderzocht. Hiervoor is een plaats delict ingericht zodat de omgeving in en om de woning goed kan worden onderzocht. De politie roept mensen die iets hebben gezien voorafgaand aan de brand op zich te melden.
De brand, die rond 00.15 uur ontstond, woedde in een rijtjeshuis aan het Schuttersveld. Kort daarna schaalde de brandweer op naar grote brand.
Vanwege de brand werden meerdere woningen ontruimd. Aan het einde van de nacht was de brand onder controle. De woning waar de brand uitbrak, is ernstig beschadigd. Naastgelegen panden hebben rook- en waterschade.
Beelden van de brand:
Het kabinet kan niet de zogeheten ANBI-status afnemen van klimaatactiegroep Extinction Rebellion (XR). Dat schrijft staatssecretaris Van Oostenbruggen van Financiën aan de Tweede Kamer. De Kamer had het kabinet opgeroepen om dat wel te doen, zodat de actiegroep niet meer zou kunnen profiteren van de belastingvoordelen voor goede doelen.
Maar volgens Van Oostenbruggen is er geen reden om de goededoelenstatus af te pakken. "Verdenkingen, niet-vervolgbare activiteiten of gedrag dat simpelweg niet aansluit bij de algemeen gangbare definitie van algemeen nut zijn geen redenen om de ANBI-status van een instelling in te trekken."
Erf- en schenkbelastingDe staatssecretaris zegt wel toe dat het kabinet onderzoekt of de regels kunnen worden aangepast, waardoor er meer mogelijkheden komen om een ANBI-status in te trekken. De ANBI-status is bedoeld voor Algemeen Nut Beogende Instellingen. Die hoeven geen erf- of schenkbelasting te betalen over giften die ze krijgen. Donateurs mogen een gift aan een ANBI aftrekken van hun belasting.
De Tweede Kamer vindt dat XR met zijn acties niet het algemeen belang nastreeft en daarom geen recht heeft op de status. In januari stemde een kleine meerderheid van de Kamer voor een motie van JA21 om de status in te trekken.
Vandalistische organisatieJA21 noemt XR "een onwettige, maatschappij-ontwrichtende en vandalistische organisatie". Door wegblokkades uit protest tegen fossiele subsidies, bijvoorbeeld op de A12 in Den Haag, moet de politie volgens JA21-Kamerlid Eerdmans regelmatig ander belangrijk werk laten liggen en komt noodhulp in het gedrang.
Van Oostenbruggen erkent dat het "ongemakkelijk" kan voelen als gedrag van een organisatie met een ANBI-status "conflicteert met gangbare maatschappelijke waarden en opvattingen", of als niet iedereen er het algemeen nut van kan inzien. Maar op die grond kan een status dus niet worden afgenomen.
Eurobonds, in heel Europa lopen de gemoederen er hoog over op. Deze gezamenlijke leningen door Europese landen maken onderdeel uit van het EU-plan voor herbewapening en komen aan bod op de Europese top van deze week.
Het onderwerp is beladen. Er zijn lidstaten die er bijna om smeken, maar in lidstaten als Nederland en Duitsland gaan de hakken er altijd stevig bij in het zand. In Nederland was de coalitie vorige week nog verdeeld over het onderwerp, al is dat inmiddels bijgelegd.
Wat zijn dat: eurobonds?Eerst over de woordelijk samentrekking: 'euro' staat voor Europa en 'bonds' is Engels voor obligaties. Een obligatie is schuldpapier dat door overheden en bedrijven kan worden uitgegeven om geld te lenen, voor grote investeringen of andere uitgaven.
Zo gaf Nederland in de coronacrisis nieuwe staatsobligaties uit voor steun aan door de lockdowns gesloten bedrijven. Een obligatie moet net als elke andere lening na een bepaalde periode worden terugbetaald, met rente.
Is zo'n obligatie voor alle landen hetzelfde?Hier geldt zoals bij elke lening: hoe groter de kans dat je kunt terugbetalen, hoe lager de rente. Voor landen die hun financiën goed op orde hebben is het makkelijker om geld te lenen. Zij hebben op de geldmarkten een hogere kredietwaardigheid. Deze landen betalen een lagere rente, omdat kredietverstrekkers weten dat ze hun geld terugkrijgen en ook op tijd.
Nederland hoefde enkele jaren helemaal geen rente te betalen op een staatsobligatie, en kreeg zelfs enige tijd geld toe. Landen met een hoge staatsschuld en een lage kredietwaardigheid moeten een hoge rente betalen. Zij zijn dus duurder uit als ze geld lenen.
Een eurobond is dus op Europees niveau geld lenen?Inderdaad. Europese landen gingen na de Tweede Wereldoorlog steeds meer economisch samenwerken. Via de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, de Europese Gemeenschap tot de huidige Europese Unie. Niet zoals de Amerikaanse president Trump zegt "om de Verenigde Staten te naaien", maar om via een economische samenwerking te zorgen voor stabiliteit en daarmee vrede op het continent.
Commissievoorzitter Von der Leyen presenteerde begin maart een defensieplan voor Europa waar honderden miljarden euro's mee zijn gemoeid:
In 1989 bedacht de Nederlandse Rabobank-econoom Wim Boonstra als eerste een concreet plan waarin de Europese landen niet meer apart, maar samen geld zouden kunnen lenen op de kapitaalmarkten: eurobonds. Het idee erachter: samen sta je sterker.
Omdat alle landen samen garant staan voor de schuld, zouden financiële markten er geruster op zijn dat ze hun geld terugkrijgen. En dat zou een lage rente opleveren. Oftewel: samen geld lenen zou goedkoper zijn dan dat zelf doen.
Toch bleef het plan van eurobonds op de plank liggen. Niet alleen toen drie jaar later de Europese Unie werd opgericht, maar ook toen de EU-landen rond de eeuwwisseling met de euro een gezamenlijke munt invoerden.
Waarom kwamen die eurobonds er nooit?De eurobonds kwamen voor het eerst écht concreet op tafel toen in 2008 een wereldwijde kredietcrisis uitbrak en de euro dreigde om te vallen. Europese landen moesten niet alleen banken en verzekeraars redden, maar zelfs Griekenland.
Het land bleek zich jarenlang niet aan de begrotingsregels voor de euro te hebben gehouden. Door de gigantische staatsschuld konden de Grieken geen geld meer lenen op de kapitaalmarkten. Daarmee dreigde niet alleen Griekenland failliet te gaan, maar daarmee ook de euro ineen te storten.
Terwijl er naarstig werd gezocht naar een oplossing, publiceerden toenmalig Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker en de Italiaanse minister Giulio Tremonti van Financiën een ingezonden brief in de invloedrijke zakenkrant FT. Daarin pleitten zij voor Europese solidariteit door de invoering van gezamenlijke schulden, zodat lidstaten die het lastig hadden toch aan geld konden komen: eurobonds.
Lidstaten als Nederland en Duitsland kregen het Spaans benauwd van het idee. Het zou er namelijk op neerkomen dat de beste jongetjes van de klas moesten opdraaien voor de rest die sjoemelde met de cijfers. Deze lidstaten vreesden met eurobonds duurder uit te zijn vanwege hogere rentes, en uiteindelijk zelfs te moeten gaan opdraaien voor het terugbetalen van het geleende geld.
Dus toen gingen de eurobonds snel de prullenbak in?Tijdens de kredietcrisis wel. Maar met de eerstvolgende crisis kwam de eurobondsdiscussie terug. Om lidstaten te helpen tijdens de uitbraak van het coronavirus was er een speciaal Europees herstelfonds met 750 miljard euro nodig om landen te helpen.
Na veel duwen en trekken gingen de Europese lidstaten akkoord om garant te staan voor de Europese lening. Afgesproken werd dat lidstaten hervormingen moesten doorvoeren en hun begroting op orde moesten krijgen in ruil voor leningen of subsidies uit het coronafonds. Hoewel je van eurobonds kon spreken, werden het toch maar coronabonds genoemd.
Komen die eurobonds er ooit nog?Nog altijd durven de diverse lidstaten de handen niet voor elkaar in het vuur te steken. De een vreest dat de ander de eigen begroting laat verslonzen als ze via de Europese eurobonds voor een lagere rente geld kunnen krijgen. In Nederland tuimelen politici over elkaar heen met hun betogen dat eurobonds leiden tot hogere schulden.
Een idee dat volgens econoom Boonstra door de eurocrisis "vooral tussen de oren zit". Lidstaten hoeven volgens hem de handen helemaal niet voor elkaar in het vuur te steken, zei hij recent in podcast De Dag.
In zijn plan voor eurobonds waren gezamenlijke schulden juist bedoeld om te garanderen dat eurolanden hun begrotingen altijd op orde hebben. "Dat kan via een mechanisme waarin voorkomen wordt dat zwakkere lidstaten opeens voordeel hebben van landen die hun overheidsfinanciën wél op orde hebben."
Aan eurobonds zouden volgens Boonstra voorwaarden moeten worden verbonden, net zoals bij de coronabonds. "Bijvoorbeeld door een sanctie op te leggen waarin je de volgende uitgifte niet kunt meedoen. Dan heeft een lidstaat echt een groot probleem, en rest van de EU niet."
De politie moet een incassobureau 173.000 euro schadevergoeding betalen omdat de politie een ander bedrijf heeft voorgetrokken bij de afhandeling van winkeldiefstalboetes. Dat heeft de rechtbank in Den Haag bepaald.
Volgens de rechtbank verstrekte de politie in het verleden ten onrechte informatie aan een concurrent. Dit heeft tot verlies van klanten geleid bij het bedrijf dat de rechtszaak aanspande.
De zaak draait om de afhandeling van civiele boetes. Dat zijn de boetes die winkeleigenaren zelf mogen opleggen aan dieven. Onder andere supermarkten rekenen na een winkeldiefstal 181 euro als compensatie voor de overlast.
Om deze civiele boetes te kunnen innen, mogen ondernemers de naam- en adresgegevens van betrapte dieven opvragen bij de politie. Veel winkeliers hebben deze administratieve klus uitbesteed aan gespecialiseerde incassobureaus. Er zijn in Nederland momenteel twee partijen actief in deze markt: Overlastregistratie Nederland en SODA.
BelangenverstrengelingTijdens een proef met het geautomatiseerd verstrekken van winkeldiefstalgegevens, tussen 2016 en 2018, heeft de politie fouten gemaakt. Concurrent SODA kreeg toen als enige de gegevens van alle Nederlandse winkeldieven.
Volgens Overlastregistratie kwam dat onder meer door belangenverstrengeling bij de politie. Zo is SODA opgezet door een oud-politieman; zijn zoon werkte destijds zowel voor de politie als voor SODA. Het bedrijf zou binnen de politie een streepje voor hebben gehad.
Na klachten kreeg Overlastregistratie in 2022 gelijk van de Nationale Ombudsman. Die vond dat de politie inderdaad onbehoorlijk had gehandeld en het incassobureau ten onrechte buitenspel had gezet.
Overlastregistratie Nederland diende vervolgens een schadeclaim in bij de politie. Het bedrijf zegt veel geld te hebben misgelopen, omdat de politie SODA heeft voorgetrokken. Overlastregistratie eiste ruim drie miljoen van de politie.
WeggekaaptOok de Haagse rechtbank oordeelt dat sprake is geweest van oneerlijke concurrentie. De rechter vindt het aannemelijk dat Overlastregistratie daardoor klanten verloor en dat mogelijke nieuwe klanten zijn weggekaapt door de concurrent.
De rechtbank stelt het schadebedrag wel aanzienlijk lager vast en veroordeelt de politie tot het betalen van 173.000 euro aan Overlastregistratie. Het bedrijf reageert teleurgesteld en zegt dat de politie tot op de dag van vandaag slordig omgaat met het aanleveren van winkeldiefgegevens.
Een Duitse energiegigant die nog nooit iets heeft ondernomen in Peru, maar wel door een Peruaanse boer voor de rechter wordt gesleept vanwege overstromingsgevaar door een smeltende gletsjer. Het klinkt vergezocht, maar exact dit scenario wordt deze week met ingehouden adem gevolgd. De boer wil geld zien van de Duitse grootuitstoter RWE en het oordeel van de rechter hierover kan nog jaren doorklinken in vergelijkbare zaken.
De rechtszaak werd bijna tien jaar geleden aangespannen door de Peruaanse boer Saúl Luciano Lliuya, woonachtig in Huaraz, in het hart van de Andes, niet ver van het diepblauwe Palcacocha-meer, op zo'n 4500 meter hoogte in de bergen. Miljarden liters smeltwater, omringd door ijzige witte toppen.
De bergen "geven ons water, geven ons leven", zei Lliuya (44) toen hij gisteren bij de Duitse rechtbank in Hamm, in de deelstaat Noordrijn-Westfalen, de pers te woord stond. "Maar de gletsjers smelten, verdwijnen stukje bij beetje. Sommige meren, zoals Palcachoca, vormen een risico voor mij en meer dan 50.000 mensen die in de regio wonen."
Dat zijn vrees voor het gletsjermeer niet onterecht is, bleek bijvoorbeeld in 1941. Toen leidde een lawine tot een verwoestende overstroming, met zo'n 1800 doden tot gevolg. Ook nu is er reden tot zorg. Recente studies wijzen op de snel gestegen waterstand in het meer.
PrijskaartjeBovendien is duidelijk dat de gletsjer al bijna vier decennia smelt. Wetenschappers stelden in 2021 vast dat het smelten niet te verklaren is zonder klimaatverandering mee te wegen. Kortom: de vrees van Lliuya dat de opwarming van de aarde zijn stad bedreigt en dat die dreiging toeneemt door de uitstoot van broeikasgassen, snijdt wetenschappelijk hout.
Daarom is het voor Lliuya en zijn team duidelijk: aangezien verdere smelt van de gletsjer zeker is, is het hoog tijd dat er maatregelen worden genomen om Huaraz en de omgeving te beschermen. Het prijskaartje: 3,5 miljoen euro, te verhalen op de verantwoordelijken voor de broeikasgassenuitstoot.
De zoektocht naar een grootuitstoter om de rekening te betalen, bracht de Peruaan bijna tien jaar geleden via ngo's naar Duitsland: naar het grote energiebedrijf RWE, dat nog nooit zaken heeft gedaan in Peru en zo'n 10.000 kilometer van zijn voordeur zetelt. RWE voelt zich niet geroepen om Lliuya te hulp te schieten, maar zijn advocaten proberen de rechter ervan te overtuigen dat dat zo'n gek idee nog niet is.
Het is wat de Duitse juristen betreft een simpel geval van 'de vervuiler betaalt'. "RWE is een van de grootste CO2-uitstoters van Europa", zegt Lliuya's advocaat Roda Verheyen. "Dit is slechts de eerste stap, een trampoline voor toekomstige zaken."
Het is dus ook niet de bedoeling om de volledige 3,5 miljoen euro op RWE te verhalen: volgens een onderzoek uit 2013 is het Duitse bedrijf verantwoordelijk voor ongeveer 0,5 procent van de wereldwijde broeikasgassenuitstoot sinds de industriële revolutie. Dat percentage zou wat de juristen betreft ook de leidraad moeten zijn bij de te verhalen kosten: RWE zou 0,5 procent van die 3,5 miljoen euro moeten betalen, dus zo'n 17.000 euro.
"De zaak gaat eigenlijk over de vraag: kun je nou zeggen dat RWE de schade heeft veroorzaakt die de Peruaanse boer treft?", legt de Nederlandse klimaatjurist Laura Burgers van de Universiteit van Amsterdam uit. "Ze zijn op de wereld natuurlijk nogal ver van elkaar verwijderd."
Burgers denkt niet dat de zaak kansloos is. "Je kunt redeneringen volgen die ook in andere zaken zijn gemaakt. Bijvoorbeeld bij gevallen van mensen die longkanker hebben opgelopen in een asbestrijke omgeving, terwijl ze ook jaren hebben gerookt. Dat kan dan komen door de asbest, maar ook door het jarenlange roken. Daar zijn allemaal oplossingen voor bedacht, zoals gedeeltelijke vergoedingen."
GoudschaaltjeNaar verwachting wordt er in de komende twee weken uitspraak gedaan in de zaak, die vandaag inhoudelijk wordt behandeld. Hoe de rechter ook oordeelt, juristen wereldwijd zullen de woorden op een goudschaaltje wegen, zoals ze dat ook hebben gedaan in de klimaatzaak in Nederland van Urgenda.
Hoewel Lliuya ervan doordrongen is dat een overwinning in de rechtbank een aardverschuiving kan betekenen voor vergelijkbare zaken, blijft hij nuchter: "Het smelten van de gletsjers stopt er niet mee."
