NOS Nieuws - Algemeen

De Amerikaanse first lady Melania Trump heeft de terugkeer aangekondigd van enkele Oekraïense kinderen die tijdens de oorlog in Oekraïne van hun families waren gescheiden en naar Rusland waren meegenomen. Acht kinderen zijn de afgelopen 24 uur herenigd met hun families, zei ze op een persconferentie in het Witte Huis.

Melania Trump vertelde dat ze haar man in augustus een brief had meegegeven naar zijn ontmoeting met de Russische president Poetin in Alaska. In die brief, die president Trump persoonlijk aan Poetin zou hebben overhandigd, riep ze op tot vrede en bescherming van kinderen. Ze deed een beroep op de verantwoordelijkheid van de Russische president om hun onschuld te beschermen.

Directe lijn

Poetin stuurde haar een brief terug, zei ze op de persconferentie. Daarin liet hij volgens haar zien "dat hij bereid was om direct met mij te communiceren en hij deelde details over de Oekraïense kinderen in Rusland. Sindsdien hebben we een directe lijn om het te hebben over het welbevinden van deze kinderen".

"De afgelopen drie maanden hebben beide partijen deelgenomen aan verschillende geheime bijeenkomsten en telefoongesprekken, allemaal in goed vertrouwen", zei ze. "We hebben afgesproken om met elkaar samen te werken ten behoeve van alle mensen die bij deze oorlog betrokken zijn."

Een van haar vertegenwoordigers werkte direct samen met Poetins team om de veilige hereniging met de kinderen te garanderen, liet ze weten. Volgens de first lady is er nog steeds contact en zijn er plannen om nog meer Oekraïense kinderen met hun ouders te herenigen.

Arrestatiebevel

Tegen Poetin is door het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag een arrestatiebevel uitgevaardigd vanwege Russische oorlogsmisdaden in Oekraïne. Het ICC noemt de deportatie van kinderen uit Oekraïne naar Rusland daarbij als hoofdreden. Onafhankelijke onderzoekers stelden vast dat minstens 6000 kinderen daarheen zijn gebracht.

De Franse president Macron heeft Sébastien Lecornu opnieuw benoemd tot premier van Frankrijk. Dat meldt het Élysée, het presidentieel paleis. Eerder deze week had Lecornu zelf nog zijn ontslag ingediend, nog geen maand na zijn benoeming.

Lecornu heeft opnieuw de taak gekregen een nieuw kabinet te vormen, zo staat in de verklaring van Macron. "Ik aanvaard uit plichtsgevoel de opdracht om tegen het einde van het jaar een begroting rond te krijgen", reageerde Lecornu op X. "Er moet een einde komen aan deze politieke crisis en aan deze instabiliteit, die Frankrijk en zijn belangen in een slecht daglicht zet."

Frankrijk verkeert al enige tijd in een politieke crisis. Sinds het aantreden van president Macron in 2017 zijn al zeven premiers de revue gepasseerd. Zijn regering heeft nu een minderheid in het parlement, nadat hij vorige zomer onverwacht vervroegde parlementsverkiezingen had uitgeschreven.

Kritische reacties

Het was de bedoeling dat met Lecornu de rust weder zou keren, maar dat gebeurde niet. Lecornu volgde ex-premier Bayrou vorige maand op, die na negen maanden door het parlement werd weggestuurd omdat hij onvoldoende steun kreeg voor zijn voorgestelde miljardenbezuinigingen.

Lecornu was nog geen maand bezig en had net de ministersposten opnieuw toebedeeld toen hij opstapte. Partijen waren ontevreden over de invulling van de posten, er kwam veel kritiek vanuit het parlement en er hing een motie van wantrouwen in de lucht.

Of het Lecornu nu wel gaat lukken de crisis af te wenden, valt nog te bezien. Verschillende partijen reageren nu al kritisch op zijn nieuwe aantreden. Jordan Bardella, van de radicaal-rechtse partij Rassemblement National, reageert dat zijn partij een nieuwe regering-Lecornu zal wegstemmen.

Begroting

De voornaamste taak van Lecornu was om de parlementsbegroting rond te krijgen. In een toespraak bij zijn ontslag zei hij dat hij daarvoor compromissen wilde sluiten, maar dat de partijen met wie hij samenwerkte die compromissen niet zagen zitten.

Na zijn ontslag vroeg president Macron aan Lecornu om een laatste poging te wagen de politieke crisis op te lossen, zodat nieuwe verkiezingen uit zouden blijven. Hiervoor voerde Lecornu woensdag gesprekken met partijleiders, in de hoop toch een begroting rond te krijgen.

De gesprekken waren volgens Lecornu positief. Woensdag zei hij dat de partijen bereid waren tot het sluiten van een overeenkomst.

De nu opnieuw benoemde premier ziet de hervorming van het Franse pensioenstelsel als de grootste uitdaging. Veel partijen willen dat de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd wordt teruggedraaid, maar volgens Lecornu zou dat alleen in 2027 al 3 miljard euro gaan kosten.

Onjuiste informatie op cv

Bij zijn aantreden in september was er ook andere kritiek op Lecornu. De politicus had jarenlang onjuiste informatie op zijn cv staan. Zo zei hij een masterdiploma in de rechten te hebben behaald aan een universiteit in Parijs, terwijl hij er slechts een jaar had gestudeerd en de opleiding niet afrondde.

De Nationale Garde is begonnen met patrouilleren in Memphis, in de Amerikaanse staat Tennessee. De militairen worden begeleid door de lokale politie, schrijven Amerikaanse media.

De komst van de gardisten is onderdeel van een plan van de Amerikaanse president Trump, die zo misdaad zegt te willen aanpakken en protesten tegen zijn immigratiebeleid de kop in wil drukken. De inzet van de Nationale Garde in steden met een Democratisch bestuur wordt momenteel in federale rechtbanken aangevochten.

Het is nog niet duidelijk hoeveel gardisten er in Memphis zijn en hoeveel troepen er op korte termijn bij zullen komen. De Democratische burgemeester van de stad heeft gezegd dat hij nooit om de Nationale Garde heeft gevraagd, maar de Republikeinse gouverneur van Tennessee ging akkoord met de inzet van ordetroepen.

Verkeer regelen

Nadien zei burgemeester Young dat hij wil dat gardisten zich richten op het bestrijden van geweldsmisdrijven in de stad en niet op intimidatie van burgers. "We willen er zeker van zijn dat de federale inzet in Memphis en die vanuit de staat maar één doel heeft: het verheffen van onze gemeenschap en het bespoedigen van een veiligere, betere toekomst", aldus Young. In Memphis is het al jaren relatief onveilig.

De lokale korpschef van de politie zei te hopen dat de militairen het verkeer gaan regelen, aanwezig zullen zijn in winkelgebieden en vooral geen "checkpoints" zullen oprichten. Gardisten zullen ongewapend zijn en mogen geen mensen arresteren, tenzij de politie hen dat vraagt, benadrukte de gouverneur eerder.

'Onnodig en illegaal'

In Chicago mag de Nationale Garde voorlopig de straat niet meer op, oordeelde een federale rechter gisteren. Volgens de rechter is er onvoldoende bewijs dat er in de staat Illinois, waarin Chicago ligt, gevaar dreigt van een opstand tegen het immigratiebeleid van Trump.

Een president mag volgens een Amerikaanse wet uit 1807 alleen militairen naar een staat sturen als een opstand daar niet gestopt kan worden door de staat zelf, of als het bestuur van de staat de federale wetten niet in acht neemt. Het Democratische bestuur van Illinois en dat van Chicago noemden de komst van de Nationale Garde eerder al onnodig en illegaal.

De gardisten mogen van de rechter in ieder geval tot en met 23 oktober niet meer worden ingezet in de stad. Het is nog niet bekend wat de 500 troepen, die op een legerbasis ten zuidwesten van Chicago verblijven, tot die tijd zullen doen. De regering van president Trump gaat in hoger beroep tegen de uitspraak.

Portland

Ook in Portland in de staat Oregon zijn er op dit moment geen gardisten op straat. Een door Trump aangestelde federale rechter verbood vorige week zaterdag de inzet van troepen uit de staat zelf. Maandag blokkeerde ze ook Trumps manier om dat bevel te omzeilen; de president was van plan om gardisten uit Californië naar Portland te sturen. Het ging om troepen die eerder in Los Angeles waren ingezet.

Volgens Trump zijn de betogingen in Portland tegen het immigratiebeleid uit de hand gelopen. Hij noemde de stad eerder "verscheurd door oorlog". Het lokale bestuur benadrukt dat daar helemaal geen sprake van is; inwoners van de stad maken de claims van de president op sociale media belachelijk.

In onder meer deze steden wil Trump de Nationale Garde op straat hebben:

Wethouder Shalandra Hitipeuw van de gemeente Vijfheerenlanden is onlangs in gesprek gegaan met een man die haar met de dood bedreigde. De 39-jarige man moest vandaag voor de rechter verschijnen.

De man schreef onder meer op Facebook dat de wethouder publiekelijk moest worden opgehangen. Hij schreef dat in aanloop naar een bewonersbijeenkomst over een nieuwe asielopvang in Vianen, dat in de gemeente Vijfheerenlanden ligt. De man werd aangehouden wegens opruiing en bedreiging.

De bedreigingen maakten indruk, zegt Hitipeuw tegen RTV Utrecht. "Het heeft niet alleen impact op mij, maar ook op mijn familie. Het geeft een heel onrustig gevoel. Je weet niet waar iemand toe in staat is. Zeker in deze tijd."

'Echt berouw'

De wethouder wilde daarom met haar bedreiger in gesprek. "Zolang diegene voor mij geen gezicht heeft, kan het iedereen zijn die mij iets kan aandoen."

Het gesprek heeft ze als zeer positief ervaren. "Het was een heel nette meneer die vanaf moment één echt berouw toonde. Hij keek me recht in de ogen en zei: 'Weet dat ik je nooit wat zou aandoen'. Dat gaf rust."

Ook de 39-jarige man waardeerde het gesprek. "Ik was blij dat ik haar in de ogen kon kijken en kon melden: dit was niet de bedoeling, ik ben geen slecht persoon. We hebben elkaar de hand geschud en zijn samen naar buiten gelopen."

'Niet te zware straf'

Hitipeuw vroeg de rechtbank na het gesprek om de man een "niet te zware" straf op te leggen. De man heeft een jong kind en er is nog een kind op komst. De rechtbank vindt het goed dat de man zijn verantwoordelijkheid heeft genomen en in gesprek is gegaan met de wethouder. Hij is veroordeeld tot een taakstraf van 40 uur.

De wethouder vindt die straf terecht, maar pleit vooral voor verandering. "Laten we bij moeilijke onderwerpen alsjeblieft met elkaar het gesprek aangaan", benadrukt ze.

De Amerikaanse president Trump dreigt China met nieuwe forse importheffingen op producten uit dat land. Verder liet Trump weten geen zin meer te hebben in een ontmoeting later deze maand met de Chinese leider Xi.

Op zijn berichtplatform Truth Social zegt Trump dat vanaf 1 november voor goederen uit China een extra importheffing van 100 procent geldt. Ook komen er exportbeperkingen op "kritieke software".

Later noemde Trump tijdens een bijeenkomst in het Witte Huis ook Boeing-onderdelen als optie voor verdere exportbeperkingen. "We hebben veel dingen, en een groot ding zijn vliegtuigen. Zij hebben veel vliegtuigen van Boeing, en ze hebben onderdelen en dergelijke nodig."

Op de beurzen werd direct met schrik gereageerd op deze nieuwste escalatie. De Amerikaanse Dow Jones-index sloot vanavond bijna 2 procent in de min, de Nasdaq eindigde zelfs 3,6 procent in het rood. De Amsterdamse AEX-index sloot vanmiddag na het nieuws over Trump 1,9 procent lager.

Zeldzame aardmetalen

De boze Trump reageerde op de eerder deze week aangekondigde nieuwe Chinese exportcontroles op zeldzame aardmetalen, die onmisbaar zijn voor veel technologische toepassingen. Hiermee heeft China een zwaar drukmiddel, want het land produceert 90 procent van 's werelds zeldzame aardmetalen.

"Ik wilde afspreken met Xi in Zuid-Korea, maar daar lijkt geen reden meer voor te zijn", schrijft Trump. "China zou op geen enkele manier de wereld op deze manier 'gevangen' mogen houden, maar dat lijkt al een hele poos hun plan te zijn."

De Chinese leider en Trump zouden elkaar ontmoeten in Zuid-Korea op de top van APEC, het economisch samenwerkingsverband van landen rond de Grote Oceaan. Ze zouden daar onder andere praten over het handelsconflict dat dit jaar oplaaide toen de VS en China elkaar met steeds hogere importheffingen bestookten.

Hogere havengelden

China kondigde vandaag ook hogere haventarieven aan voor Amerikaanse schepen. Vanaf dinsdag geldt een extra heffing voor schepen die in het bezit zijn van Amerikaanse bedrijven en in de VS zijn gemaakt, kondigde het ministerie van Transport in Peking aan.

Amerikaanse schepen moeten per ton 400 yuan (48,50 euro) betalen per reis naar China. De heffing stijgt in april naar 640 yuan. Een woordvoerder van het ministerie noemt dit een "legitieme maatregel om de rechtmatige belangen van Chinese scheepvaartbedrijven te waarborgen".

Escalatie handelsoorlog

De Amerikaanse president ontketende dit voorjaar een handelsoorlog door bijna alle landen importheffingen op te leggen. Vooral China kreeg te maken met zware heffingen: op alle goederen die geïmporteerd werden uit China, moest 145 procent belasting betaald worden.

China besloot hierop Amerikaanse spullen met 125 procent te belasten. In mei van dit jaar bereikten China en de VS een akkoord voor negentig dagen, waarbij de Amerikaanse heffingen werden teruggebracht tot 30 procent. De Chinese importtarieven daalden naar 10 procent.

In de gemeente Sittard-Geleen zijn ruim 2000 stempassen niet bezorgd. Volgens de gemeente en PostNL is één postbezorger daarvoor verantwoordelijk. De betreffende postbode is op non-actief gezet.

Meerdere inwoners hadden zich gemeld bij de gemeente omdat zij nog geen stempas hadden ontvangen. Daarna begon een onderzoek. Daaruit bleek dat het bij de bezorging mis was gegaan.

De stempassen hadden tussen 23 en 27 september moeten worden bezorgd door een postbode van PostNL. "Daar is iets fout gegaan, kwamen we achter", zegt een woordvoerder van de gemeente tegen L1 Nieuws. "Uit nader onderzoek bleek dat het om 2000 stempassen ging."

Waarom de stempassen niet zijn bezorgd, willen de woordvoerders niet zeggen. Het is niet bekend of de betrokken postbode wordt ontslagen.

Ongeldig verklaard

Inmiddels zijn nieuwe stempassen verstuurd naar de inwoners van de verschillende wijken. Vóór woensdag 15 oktober moet iedereen de vervangende stempas in huis hebben. De eerdere stempassen zijn ongeldig verklaard. "Zo is er ook geen mogelijkheid op fraude", aldus de gemeente.

De Tweede Kamerverkiezingen vinden plaats op woensdag 29 oktober.

Bij een grote explosie in een munitiefabriek in de Amerikaanse staat Tennessee zijn meerdere mensen omgekomen. Dat schrijven Amerikaanse media, waaronder persbureau AP. Volgens lokale autoriteiten worden er nog zeker achttien mensen vermist. De sheriff van Humphrey's County, Chris Davis, vreest dat zij allemaal zijn omgekomen.

AP schrijft dat hulpdiensten het terrein van Accurate Energetic Systems in eerste instantie niet konden betreden vanwege explosies en brand. De munitiefabriek ligt ongeveer 100 kilometer ten zuidwesten van de stad Nashville, bij het stadje Bucksnort.

Op beelden is te zien hoe een gebouw bijna compleet is ingestort. Ook zijn voertuigen dicht bij het gebouw flink beschadigd. In de fabriek werden ook explosieven voor militaire doeleinden geproduceerd en getest.

De ravage op het terrein van de munitiefabriek is groot:

Persbureau AP heeft mensen gesproken die de knal nog op kilometers afstand van de munitiefabriek konden horen en voelen.

Tijdens een persconferentie zei de sheriff Davis dat het onderzoek dagen kan gaan duren. "Onze gedachten zijn bij de families van de overledenen en vermisten."

PVV-leider Wilders schort zijn campagne-activiteiten op omdat hij doelwit was van een Belgische terreurcel. Die had het ook gemunt op de Belgische premier Bart De Wever en de Antwerpse burgemeester Els van Doesburg.

Wilders schrijft op X dat de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) aan hem heeft bevestigd dat hij door de gearresteerde verdachten van de verijdelde aanslag op De Wever ook is genoemd als doelwit. "De NCTV verwacht geen 'restdreiging', maar ik heb hier zelf een slecht gevoel bij en dus schort ik al mijn campagneactiviteiten voorlopig op."

Demissionair premier Schoof noemt "elke bedreiging volstrekt onacceptabel" en vindt het "buitengewoon ernstig dat Wilders zich genoodzaakt voelt zijn campagne tijdelijk stil te leggen". Demissionair minister Van Oosten van Justitie en Veiligheid, waar de NCTV onder valt, zegt te beseffen dat de berichten Wilders "erg aangrijpen en dat dit bij hem een sterk gevoel van onveiligheid veroorzaakt".

Van Oosten voegt daaraan toe dat hij de NCTV heeft verzocht "alles te doen wat nodig is om de heer Wilders in de gelegenheid te stellen om zijn werk te kunnen hervatten, zodra hij dit zelf wenst". De NCTV doet verder geen mededelingen over "individuele gevallen en beveiliging van personen".

RTL Nieuws meldt dat Wilders ook niet bij het lijsttrekkersdebat van zondag zal zijn. RTL heeft geopperd het debat via een videoverbinding te doen, maar die optie is afgevallen, zegt de zender.

Verkiezingsdebat

Een journalist van de Belgische omroep VTM Nieuws maakte eerder vandaag melding van de dreiging van de terreurcel. Het was voor Wilders reden om op het laatste moment niet mee te doen aan het NOS-verkiezingsdebat op NPO Radio 1. Hij schreef dat werd uitgezocht of het bericht van VTM klopt. "Tot ik dat weet ga ik nergens heen", gaf hij aan.

Er is nog gekeken of Wilders via de telefoon of via een zender gedeeltelijk kon meedoen aan het debat met de andere lijsttrekkers, maar daar zag hij van af. De andere lijstrekkers wensten Wilders en zijn campagneteam veel sterkte.

"Dit is niet de eerste keer dat mij dit in 21 jaar bedreiging en beveiliging overkomt, maar iedere keer opnieuw schrik ik er enorm van", schreef Wilders in zijn bericht na het debat.

'Jihadistisch geïnspireerd'

Het Belgische Openbaar Ministerie zei gisteravond op een persconferentie dat er "aanwijzingen zijn dat het de bedoeling was om een jihadistisch geïnspireerde terroristische aanslag te plegen die gericht was op politici".

Gisteren pakte de Belgische politie drie mannen uit Antwerpen op van 18, 23 en 24 jaar oud. Alle drie zijn ze Belg, de jongste en de oudste zouden van Marokkaanse afkomst zijn, de 23-jarige van Tsjetsjeense afkomst. Een van hen werd kort daarop in vrijheid gesteld.

De man van 23 en de man van 18 zijn vandaag voorgeleid aan de onderzoeksrechter. Die heeft besloten dat ze langer vast blijven zitten.

Tienduizenden aangiften verdwijnen jaarlijks in de prullenbak omdat de politie er geen tijd voor heeft, bleek vandaag uit onderzoek van de NOS en Pointer. Door een tekort aan rechercheurs moet de politie steeds meer zaken terzijde schuiven.

Drie gedupeerden die recentelijk aangifte hebben gedaan, vertellen wat het met hen doet dat de politie geen tijd had voor hun zaak.

Studente Sasja Mertens deed in december aangifte van mishandeling, nadat ze op station Uitgeest werd aangevallen door een verwarde vrouw die op het spoor stond.

"Ik ging met haar in gesprek om te helpen, tot haar vriend kwam aanlopen en iets naar haar riep. De vrouw viel hem toen aan en richtte zich daarna opeens tegen mij. Ze begon te schelden, trok aan mijn haren, stompte met haar vuist in mijn gezicht en gaf mij daarna nog een karatetrap in het gezicht."

De politie kwam ter plaatse en noteerde wat er was gebeurd. "Dit heb ik uitgelegd met mijn hand vol doekjes met bloed. Een agente vertelde dat ik online aangifte kon doen." De agressieve vrouw bleek een bekende van de politie en werd niet aangehouden, vermoedelijk omdat ze te erg onder invloed was.

Tekort aan personeel

Diezelfde avond kroop Mertens achter haar laptop. Toen bleek dat toch aangifte op het bureau nodig was, in Heerhugowaard, een kleine 20 kilometer verderop. Ze kon pas een week later terecht.

Na de aangifte bleef het stil. In de maanden die volgden, belde Mertens meerdere keren om te horen hoe het ermee stond. Steeds bleek er nog geen onderzoek ingesteld, ook al waren er getuigen en hingen er camera's op het station. "Toen ik in juli weer belde, kreeg ik te horen dat de zaak in mei al was afgewezen door een tekort aan personeel."

Niet serieus genomen

Zelf heeft ze nooit meer iets gehoord van de politie of het OM. "Ik vind het kwalijk dat er zo makkelijk mee wordt omgegaan. Je voelt je niet serieus genomen."

Terwijl de gevolgen van de mishandeling voor Mertens wel degelijk groot waren: "Ik heb een langdurige hersenschudding gehad, kon een tijd niet werken en geen stage meer lopen. Ik moest naar de fysiotherapeut en ben onder behandeling geweest van een neuroloog."

De boodschap dat het zo belangrijk is om altijd aangifte te doen, gelooft ze niet meer. "Ik weet niet of ik zin en energie heb om het een volgende keer weer te doen."

Ondernemer Arjo van Oostenbrugge deed in juli aangifte van winkeldiefstal bij zijn slijterij in Bennekom. Op camerabeelden zag hij hoe een man en vrouw tien dure flessen drank inlaadden zonder te betalen. De schade bedroeg 800 euro.

"Ik heb direct online aangifte gedaan. Door eerdere ervaringen had ik er niet al te veel vertrouwen in dat de politie actie zou ondernemen. Ik heb de beelden daarom ook meteen op Facebook gezet."

Dat leverde snel waardevolle informatie over de winkeldieven op. "Binnen een half uur wist ik hoe ze heetten en waar ze woonden."

'Haal mijn flessen terug'

De winkelier gaf de namen en adressen door aan de politie. "De zaak leek me eenvoudig op te lossen: stap in de auto en haal mijn flessen terug."

Dat gebeurde niet. Een paar dagen later kwam de wijkagent langs om een aanvullende verklaring op te nemen. Van Oostenbrugge had het gevoel dat de wijkagent hem vooral rustig moest houden. "Je denkt: ik ga wel voor eigen rechter spelen, ik haal mijn spullen zelf wel terug. Maar dat is niet verstandig."

De wijkagent kon niet vertellen hoe hij zijn geld terug kon krijgen. "Dat is waar het mij om gaat. Ik ben een hardwerkende, jonge ondernemer en 800 euro is voor mij heel veel geld."

Machteloos

Na twee weken kreeg Van Oostenbrugge een brief "waarin stond dat ze hier geen tijd en mankracht voor hebben. Het was niet belangrijk genoeg".

Het voelt onrechtvaardig, zegt de slijter, dat zelfs een kant-en-klare zaak met beelden en persoonsgegevens niet wordt opgepakt. "Je voelt je echt machteloos. Niemand doet iets voor je, je bent je geld gewoon kwijt."

Student Marcus (achternaam bekend bij de redactie) deed in december vorig jaar aangifte van een gewelddadige straatroof.

"Ik ben 's nachts in Amersfoort, na het uitgaan, mishandeld en beroofd door twee jongens. Ze vroegen of ik wilde vechten, maar ik liep zonder iets te zeggen door. Vervolgens werd ik aangevallen."

Marcus werd meermalen hard tegen zijn hoofd geslagen en getrapt. Daarna moest hij zijn telefoon afgeven.

Te druk voor aangifte

Op het station waarschuwde hij de politie. De agenten raadden hem aan de volgende ochtend aangifte te doen. "Toen kreeg ik te horen dat ik over tien dagen terechtkon, omdat het te druk was om de aangifte eerder op te nemen."

Pas na aandringen lukte het om dezelfde dag een afspraak te krijgen. Snel handelen was essentieel: "Camerabeelden worden vaak na 48 tot 72 uur gewist."

Op het bureau kreeg hij een politiemedewerker tegenover zich die voor het eerst een aangifte opnam. Het liep allesbehalve soepel. "Ik ben daarna netjes gebeld door Slachtofferhulp, maar van de politie heb ik niets meer gehoord."

Onderzoek dezelfde dag gesloten

De gevolgen van de mishandeling waren groot. Een half jaar had hij veel last van een hersenschudding. Zijn stageplek moest hij daardoor na anderhalve maand opgeven en er ging een streep door een reis van een paar maanden naar Azië.

Online kon hij zien dat de politie het onderzoek een maand na zijn aangifte opende, om het diezelfde dag weer te sluiten. "Als verklaring stond er een algemene tekst bij."

Marcus heeft het gevoel dat een tekort aan personeel weleens de werkelijke reden kan zijn dat zijn zaak nooit serieus is bekeken. "Als slachtoffer vond ik dit enorm teleurstellend en frustrerend. Zeker omdat ik later, via een voormalig politieagent uit de regio, hoorde dat dit soort zaken al jarenlang zo behandeld wordt."

Reactie politie:

"Wij betreuren het dat sommige zaken niet de noodzakelijke prioriteit hebben gekregen. Ook was de communicatie naar slachtoffers niet altijd duidelijk. We halen hier leerpunten uit zodat processen kunnen worden verbeterd."

De politie benadrukt dat er verschillende maatregelen worden genomen om de negatieve effecten van personeelstekorten te beperken. "Zo proberen wij zoveel mogelijk recht te doen aan de belangen van slachtoffers en de samenleving."

Een bijzondere vondst voor de kust van Callantsoog eind vorige maand. Daar ontdekte de 19-jarige Ruben Vermeule uit Zeeland per toeval een vissoort die nooit eerder in Nederland werd aangetroffen: de ringnek slijmvis, oftewel de Parablennius pilicornis. Een vis die vooral in de warmere wateren van Zuid-Europa zwemt.

Vermeule is fanatiek duiker en maakt op sociale media een videoserie waarin hij alle vissoorten in Nederland in beeld wil brengen. In de Noordzee had hij nog niet gedoken, dus toen een volger hem daartoe uitnodigde was Vermeule zeer enthousiast. "Er zwemmen daar zo veel soorten die ik hier in Zeeland niet vind. Ik kan er veel afleveringen mee vullen."

Maar een nieuwe soort ontdekken, dat had hij niet verwacht. "Toen ik 'm zag zwemmen vermoedde ik al dat er iets niet klopte. Ik pakte meteen mijn camera en heb gelukkig beelden kunnen maken, want hij was binnen tien seconden weer weg."

Eerst dacht Vermeule dat het misschien de kameleongrondel zou kunnen zijn, een exotische vis die in 2024 in Nederland werd ontdekt. Maar dat zat hem toch niet lekker. "Toen ik de beelden terugkeek, herkende ik de vis uit Lanzarote, waar ik veel heb gedoken."

Vermeule liet de beelden zien aan natuurbeschermingsorganisatie RAVON. Die maakte de vondst vandaag officieel bekend. Door de opwarming van de aarde en daarmee ook het zeewater ziet RAVON vaker dat dit soort vissen zich naar het noorden verplaatst. En omdat er in de Noordzee ook meer windparken en kunstmatige riffen worden aangelegd, is er meer harde ondergrond voor dit soort vissen, waar ze zich in thuis voelen.

Of dit specifieke visje de winter overleeft is onzeker. Volgens onderzoekers van RAVON is deze soort vooral gewend om in warm water te leven.

De online serie van Vermeule heeft veel fans en zijn enthousiasme is aanstekelijk. Hij wordt dan ook vaak vergeleken met bioloog en tv-persoonlijkheid Freek Vonk. "Ik ben natuurlijk mezelf, maar als mensen me met hem vergelijken is dat natuurlijk een eer. Ik heb enorm veel respect voor Freek."

Het doel van de serie is dus om alle vissoorten van Nederland in beeld te brengen, 180 in totaal. Een flinke klus. "Ik zit nu op ongeveer 20 en moet er dus nog 160. Het wordt wel steeds moeilijker naarmate ik er meer tegenkom."

De lijsttrekkers van bijna alle partijen in de Tweede Kamer gingen vanmiddag bij de NOS op NPO Radio 1 met elkaar in debat.

Er ontbraken er twee. Een omdat hij niet in debat wilde met Forum voor Democratie over klimaat. Dat was Laurens Dassen van Volt. En een omdat hij doelwit kon zijn geweest van de Belgische terreurcel die ook verantwoordelijk wordt gehouden voor de verijdelde aanslag op de Belgische premier Bart De Wever.

Er is nog gekeken of PVV-leider Geert Wilders via de telefoon of via een zender gedeeltelijk kon meedoen, maar dat vond hij geen goed idee.

Dat de afwezigheid van Wilders onverwacht was en op het allerlaatste moment bekend werd, blijkt uit onderstaande foto. Het papiertje met zijn naam lag al op de stoel waar hij zou plaatsnemen in perscentrum Nieuwspoort in Den Haag.

De afwezigheid van Wilders kwam op verschillende momenten tijdens de uitzending aan de orde. Zijn collega-lijsttrekkers, je kunt ze ook concurrenten noemen, wensten hem en zijn team veel sterkte. Zij spraken hun zorgen uit over het effect hiervan op het democratische proces, waar een verkiezingsdebat onderdeel van uitmaakt.

"Zo zie je waar terreurdreiging toe leidt", zei Timmermans. "We hadden de verschillen willen laten zien tussen ons en de heer Wilders en die mogelijkheid hebben we nu dus niet."

Dat bleek ook uit het debat over het thema asiel tussen Frans Timmermans (GL-PvdA) en Mirjam Bikker (CU) waar ook Wilders voor was ingedeeld. "Het draagvlak kalft af als we het asielbeleid niet strenger maken", zei Bikker. "En daar hoort ook een enkeltje 'Nederland uit' bij, dat gebeurt te weinig." Timmermans: "Ik kan het alleen maar met u eens zijn. Jongeren die de meeste overlast geven en geen recht hebben op asiel moeten worden teruggestuurd. Als Spanje het kan, waarom wij niet?"

Bezemkast

Vanzelfsprekend ging het ook over het tekort aan woningen. Jimmy Dijk (SP) vond het onbestaanbaar dat "sommigen meerdere daken en anderen geen dak" hebben. Hij wil terug naar volkshuisvesting "uit de jaren zestig, zeventig en tachtig". "Dat klinkt me allemaal een beetje communistisch in de oren", reageerde Caroline van der Plas (BBB).

Rob Jetten (D66) vond het op zijn beurt ongehoord dat "varkens wel een dak boven hun hoofd hebben en studenten nog geen bezemkast kunnen krijgen".

Dat het verwijt van D66 weer richting de boeren gaat vindt Van der Plas niet leuk:

Een groot deel van de discussies tussen de lijsttrekkers ging over de overheidsfinanciën en de CPB-doorrekeningen van vandaag. De meeste partijen willen meer investeren in defensie, maar hoe zij dat willen betalen kan onderling nogal verschillen.

Stoffer (SGP) verweet GL-PvdA dat de partij na 2030 geen extra financiering voor defensie heeft geregeld. Andere partijen doen dat tot 2035.

Eddy van Hijum (NSC) zei dat JA21 "met een kettingzaag door de toeslagen heen gaat". Joost Eerdmans (JA21) ontkende dat de Nederlandse kiezer daardoor wordt getroffen. Voor allerlei verschillende toeslagen komt één huishoudtoeslag terug. Ook gaan de btw en inkomstenbelasting omlaag.

Het CDA legt de rekening te veel bij werkende gezinnen door bijvoorbeeld de hypotheekrenteaftrek af te bouwen en de btw op boodschappen te verhogen, zei Dilan Yesilgöz (VVD).

"Vrijheid is niet gratis", reageerde Henri Bontenbal (CDA). "En u moet er ook wel bij vertellen dat we dertig jaar over de afbouw van de hypotheekrenteaftrek willen doen." Volgens Bontenbal stijgt de armoede "nergens zo snel als bij VVD". Het CDA zorgt volgens Yesilgöz voor een groter begrotingstekort. "Schuld doorschuiven, daar zou de VVD niet voor kiezen."

In dit debat was Esther Ouwehand (PvdD) een beetje een vreemde eend in de bijt, dus probeerde ze van onderwerp te veranderen:

Jimmy Dijk van de SP ging het debat over klimaat aan met Lidewij de Vos (FVD). Die wil investeren in thoriumcentrales, kerncentrales en daarnaast het Groningse gas uit de grond halen.

Dijk reageerde: "Thoriumcentrales proberen ze al vanaf de jaren zestig. En van het geld voor een kerncentrale kun je tien keer alle huizen in Nederland isoleren en oneindig veel zonnepanelen kopen."

De Vos: "Een kerncentrale verdient zichzelf terug. China en de VS doen niet mee met al het klimaatbeleid dus we zijn onze eigen economie aan het opofferen." Dijk noemt het onmenselijk dat FVD de gasputten weer wil openen ondanks alle ellende van de Groningers. Volgens De Vos kunnen met de miljarden die het gas oplevert alle Groningers ruimschoots en snel gecompenseerd worden.

Door de afwezigheid van Wilders werd Bontenbal in zijn eentje geïnterviewd over stikstof. Van der Plas maakte daar buiten de microfoon bezwaar tegen. Achteraf wist de woordvoerder van Bontenbal een aanvaring te voorkomen door tussen hen in te gaan staan:

Stephan van Baarle (Denk) was het met BBB eens dat Nederland arbeidsmigranten nodig heeft. "Ze vervullen arbeidsplaatsen waar wij geen mensen voor hebben", zegt hij. Maar dan moeten wel de malafide uitzendbureaus harder worden aangepakt.

Van Hijum (NSC) wist hier als oud-minister van Sociale Zaken alles van. Vooral dat dat een erg taai dossier is. De miljoen arbeidsmigranten in Nederland zorgen volgens hem voor grote leefbaarheidsproblemen en verloedering.

Van Hijum: "Nederland is net als een plofkip, verslaafd aan laagbetaalde arbeid." Hij vindt dat er een einde moet komen aan de vleesindustrie, die draait op goedkope arbeid.

Het eerstvolgende grote televisiedebat is zondagavond bij RTL met Wilders, Timmermans, Bontenbal en Yesilgöz. In de loop van de avond heeft RTL Nieuws bekend gemaakt dat Wilders ook daarbij niet aanwezig zal zijn. RTL heeft geopperd het debat via een videoverbinding te doen, maar die optie is afgevallen, zegt de zender.

Israël en Hamas staan voor pijnlijke keuzes nu de grootste gevangenenruil in jaren steeds meer vorm krijgt. In ruil voor 48 Israëlische gijzelaars in Gaza heeft de regering van premier Netanyahu ingestemd met de vrijlating van honderden Palestijnen die vastzitten in Israël, onder wie 250 die tot levenslang zijn veroordeeld.

De namenlijst van deze zogenaamde 'veiligheidsgevangenen' is door Israël vanmiddag openbaar gemaakt. Het opstellen van die lijst was een gevoelig proces. Achter elke naam schuilt aan zowel de Israëlische als Palestijnse kant een beladen verhaal van politieke druk, rouw en vergelding.

Families ingelicht

Sinds vanochtend zijn in Israël families van slachtoffers van aanslagen persoonlijk geïnformeerd dat de daders zullen worden vrijgelaten. Dat gebeurt via verschillende instanties onder coördinatie van het Israëlische ministerie van Defensie.

Aan Palestijnse zijde benadrukt de Palestijnse gevangenenorganisatie ASRA dat er nog geen akkoord is over de lijst. Volgens de organisatie zijn de namen die op sociale media circuleren "vals en verspreid door de Israëlische bezetting om druk uit te oefenen op de onderhandelingen".

Palestijnse journalist Nour Odeh van Al Jazeera zegt dat Israël de opstelling van de volledige lijst "bewust vaag" houdt, "enerzijds om de Israëlische coalitie bijeen te houden, en anderzijds om ruimte te laten voor achterkamergesprekken die nog steeds gaande zijn om de details bij te schaven".

250 levenslang veroordeelden

Het akkoord, dat in de nacht van donderdag op vrijdag door de Israëlische regering werd goedgekeurd, zou voorzien in de vrijlating van zo'n 2000 gevangenen, inclusief de 250 Palestijnen die levenslang vastzitten wegens dodelijke aanslagen. De overige 1700 zijn inwoners van Gaza die sinds oktober 2023 zijn opgepakt maar niet worden verdacht van deelname aan de Hamas-aanval. Onder hen zijn 22 minderjarigen.

Van de 250 'veiligheidsgevangenen' die worden vrijgelaten, zullen er vijftien terugkeren naar Oost-Jeruzalem en honderd naar de Westelijke Jordaanoever. De overige 135 gevangenen worden vrijgelaten in Gaza of uitgewezen naar derde landen. Turkije en Qatar hebben volgens Israëlische media aangeboden een groot deel van hen op te vangen.

'Omstreden namen van lijst gehaald'

De bekendste Palestijnse gevangenen, vaak aangeduid als de "vier azen", zijn van de lijst geschrapt. Het gaat om figuren die binnen Palestijnse kringen worden gezien als symbolen van verzet, zoals Fatah-leider Marwan Barghouti en Hamas-commandant Ahmad Saadat. Ook anderen met beruchte dossiers, zoals Hakim Awad, veroordeeld voor de moord op vijf leden van de Israëlische familie Fogel in 2011, blijven vastzitten.

Volgens Qatarese media zouden bemiddelaars uit Qatar proberen Barghouti opnieuw in de deal op te laten nemen, omdat zijn vrijlating als essentieel wordt gezien voor de geloofwaardigheid van het akkoord.

Toch bevat de lijst ook veroordeelden die verantwoordelijk worden gehouden voor dodelijke aanslagen in de jaren negentig en begin 2000 tijdens de Tweede Intifada, de Palestijnse opstand. Onder hen Iyad Abu al-Rub van Islamitische Jihad, en Muhammad Zakarneh, een Fatah-lid dat een aanval plande waarbij taxichauffeur werd gedood.

Terugkeer van gijzelaars

Volgens de afspraken zullen binnen 72 uur na de start van de wapenstilstand, dus vóór dinsdag, alle 48 gijzelaars worden overgedragen. Het zou gaan om twintig gijzelaars die nog in leven zijn en de lichamen van 28 omgekomen gijzelaars. Israël verwacht dat Hamas niet alle stoffelijke resten meteen kan lokaliseren. Sommige doden zouden begraven liggen op plekken waar het Israëlische leger nog aanwezig is.

Voor elke omgekomen Israëliër zal Israël de lichamen van vijftien Palestijnen teruggeven. Volgens het Jerusalem Legal Aid and Human Rights Center houdt Israël de lichamen vast van minstens 730 Palestijnen, sommigen al tientallen jaren, als onderhandelingsmiddel in dit soort deals.

Internationale rol

In Turkije wordt inmiddels een internationale taskforce opgezet die toezicht moet houden op het staakt-het-vuren, de humanitaire hulp en het terugvinden van vermiste lichamen in Gaza.

Hoewel de wapenstilstand inmiddels van kracht is, blijft het onduidelijk wanneer de vrijlatingen precies beginnen. Egyptische diplomatieke bronnen spreken van een implementatieplan waarbij zondag de overdrachten zouden starten.

Voorlopig overheerst opluchting, maar ook spanning, aan beide kanten. Terwijl Israëlische families hopen hun geliefden terug te zien, wachten Palestijnen in onzekerheid af welke familieleden worden vrijgelaten.

Basgitarist en zanger John Lodge van de Britse band The Moody Blues is overleden. Zijn familie heeft dat bekendgemaakt. In hun verklaring staat dat de 82-jarige Lodge "plotseling en onverwacht" overleed.

De in Birmingham geboren Lodge is te horen op een aantal van de meest beluisterde nummers van de band, zoals Nights in White Satin, Question en Isn't Life Strange.

Kijk en luister hier naar Nights in White Satin:

Lodge leerde zichzelf basgitaar spelen en speelde in enkele bands voor hij toetrad tot The Moody Blues. Die band werd opgericht in 1964. The Beatles vierden grote successen in en buiten Engeland en in Birmingham begonnen zanger Ray Thomas en toetsenist Mike Pinder een nieuwe band; The Moody Blues 5, later M&B5 en uiteindelijk The Moody Blues.

Twee jaar later trad Lodge toe tot band, samen met zanger Justin Hayward. Met de komst van de nieuwe leden veranderde ook de muziekstijl van The Moody Blues van r&b naar symfonische rock.

Days of Future Passed

Het eerste album in de nieuwe bezetting, Days of Future Passed (1967), wordt gezien als een van de eerste en een van de meest geslaagde albums waarop rock en klassieke muziek worden gecombineerd. Op het album speelde een heel orkest mee. Het leverde twee grote hits op: Nights in White Satin en Tuesday Afternoon.

Op de albums daarna werd een meer psychedelische richting ingeslagen en werd het orkest vervangen door de mellotron, een elektromechanisch keyboard. Dit instrument werd een vast element in de band en droeg bij aan de kenmerkende 'Moody Blues-sound'. Opvallend is dat op die latere albums de tracks in elkaar overlopen, iets heel nieuws in die tijd.

In Melancholy Man is het effect van de mellotron goed te horen:

John Lodge maakte diverse solo-uitstapjes, maar bleef altijd bij de band tot die werd opgeheven. Dat gebeurde in 2018, toen The Moody Blues werden opgenomen in de Rock and Roll Hall of Fame. Bij die gelegenheid trad de band nog eenmaal op. Daarna gingen de leden met pensioen.

Na bijna zes jaar komt er een einde aan de juridische strijd tussen BNNVARA-programma Zembla en granulietproducent Graniet Import Benelux (GIB), over uitlatingen in uitzendingen van het programma over het storten van granuliet in natuurplassen. De journalisten zijn ook door de Hoge Raad in het gelijk gesteld.

"Eindelijk gerechtigheid", reageert Zembla-eindredacteur Roelof Bosma. "Dit is een grote overwinning, niet alleen voor de deskundige en ons, maar voor de hele onderzoeksjournalistiek. Deze zaak toont aan: je kunt nog zulke diepe zakken hebben als bedrijf en op alle manieren proberen kritische media het zwijgen op te leggen, uiteindelijk zegeviert het recht en daarmee de waarheid."

In 2020 had Zembla meerdere uitzendingen over granulietstort in natuurplassen, waarin door deskundigen werd bepleit dat de stort schadelijk is voor mens en milieu.

Granuliet is een restproduct dat ontstaat bij het breken, wassen en zeven van granietblokken. Het fijne steengruis dat bij dit proces vrijkomt, heet granuliet. Dat wordt onder meer in natuurplassen gestort om die ondieper te maken.

Om het bezinken van granuliet naar de bodem van plassen sneller te laten verlopen, wordt een bindmiddel toegevoegd. Dat bindmiddel verdwijnt niet, maar blijft in het granuliet zitten als het eenmaal is gestort. Vooral dit bindmiddel werd in de berichtgeving van Zembla aangemerkt als schadelijk.

Productcertificaat door de overheid

In de uitzendingen van Zembla ging het ook over een productcertificaat. De producent van granuliet gebruikte een door de overheid verstrekt certificaat op basis van een beoordelingsrichtlijn voor 'grond'. Volgens de journalisten was het certificaat onterecht gegeven, omdat het in het geval van granuliet niet om 'grond' gaat.

In een van de uitzendingen getiteld De afvaldump door Rijkswaterstaat stelde een deskundige - een oud-milieuofficier van justitie - dat granulietproducent GIB zich schuldig had gemaakt aan strafbare feiten waar forse straffen op staan. De granulietproducent spande daarop een rechtszaak aan tegen de deskundige en tegen Zembla. Het bedrijf vond dat zijn reputatie was beschadigd.

In 2022 won GIB de eerste rechtszaak; de rechtbank Den Haag oordeelde dat Zembla een rectificatie moest plaatsen. Ook de Raad voor de Journalistiek oordeelde rond dezelfde periode dat de uitzending niet deugde.

Het programma ging tegen de uitspraak in beroep. Daarin oordeelde het hof dat Zembla wél zorgvuldig te werk was gegaan en dat de journalistieke vrijheid en het publieke belang in dit geval zwaarder wogen dan de reputatiebelangen van het granulietbedrijf. Nu bekrachtigt de Hoge Raad die uitspraak.

De NAVO houdt vanaf maandag een vanuit Nederland geleide oefening gericht op nucleaire afschrikking. Meer dan zeventig vliegtuigen en 2000 mensen doen mee. Bij de jaarlijkse oefening wordt onder meer geoefend met nepkernbommen die door F-35's kunnen worden afgeworpen.

Uitvalsbasis van de oefening met de naam Steadfast Noon is het Brabantse Volkel. Ook vliegvelden in België, Engeland en Denemarken krijgen een rol. Een groot deel van de oefening speelt zich af boven de Noordzee. Er wordt niet geschoten en er worden geen nachtvluchten uitgevoerd.

De oefening wordt ieder jaar rond deze tijd gehouden. Nederlandse gevechtsvliegtuigen die aan de oefening deelnemen zullen niet met de kernwapendummy's vliegen, zegt een woordvoerder van de luchtmacht.

In een filmpje zegt NAVO-baas Rutte dat de oefening helpt om ervoor te zorgen dat "onze nucleaire afschrikking zo geloofwaardig, veilig en effectief mogelijk blijft".

De "uiterst realistische" oefening geeft ook een duidelijk signaal aan elke potentiële tegenstander, zei Rutte in de video op vliegbasis Volkel. "Het signaal dat we alle bondgenoten zullen en kunnen beschermen en verdedigen tegen alle bedreigingen."

Drones

Veertien landen doen mee, waaronder de Verenigde Staten met F-35's, tankvliegtuigen en andere toestellen. Andere landen leveren jacht-, radar- en tankvliegtuigen die deze moeten beschermen, informeren en bevoorraden. Of dragen bij aan verkenning, commandovoering of elektronische oorlogvoering.

Welk scenario de deelnemers tijdens de oefening voorgeschoteld krijgen, zegt de NAVO niet. De organisatie benadrukt dat de oefening niet gericht is tegen een specifiek land en dat hij ook niet gerelateerd is aan recente gebeurtenissen, zoals de onbekende drones die op meerdere plaatsen zijn gesignaleerd de afgelopen weken.

Volgens het hoofd Nucleaire Operaties van het NAVO-hoofdkwartier in het Belgische Mons, Daniel Bunch, is operatie Steadfast Noon voor een groot deel gericht op het beschermen van kernwapens op de grond. "Er zijn verschillende bedreigingen waartegen we ons moeten verdedigen", zegt Bunch. "Omdat dit objecten zijn die de grootst mogelijke beveiliging vereisen."

Het motief voor de dodelijke schietpartijen in het Noord-Brabantse Oosterhout eind maart is nog steeds niet duidelijk. Dat zei het Openbaar Ministerie vandaag tijdens de eerste openbare zitting tegen de drie verdachten in de extra beveiligde rechtszaal op Schiphol.

Bij twee schietpartijen op 28 maart werden kort na elkaar drie mannen onder vuur genomen: twee mannen van 32 en een van 25, allen inwoners van Oosterhout. De twee mannen van 32 stierven ter plekke, de 25-jarige man overleed enkele weken later in het ziekenhuis.

De verdachten zijn twee mannen en een vrouw met de Zweedse nationaliteit. Het drietal werd eind juni in Zweden en Duitsland aangehouden. Volgens het OM zijn zij voor het plegen van de moorden naar Nederland gereisd, schrijft Omroep Brabant.

Zwijgrecht

De twee mannen, Tobias J. (29) en Sman O. (24), hebben volgens het OM de moorden gepleegd, waarbij J. de chauffeur en O. de schutter zou zijn geweest. De vrouwelijke verdachte, Veronica K. (28), zou een faciliterende rol hebben gespeeld.

Volgens het OM is op bewakingsbeelden te zien hoe ze de andere verdachten van het vliegveld Brussels Airport in België ophaalde. Ook zou ze voor de spullen hebben gezorgd die bij de moorden zijn gebruikt.

Van de drie verdachten was alleen de vermoedelijke chauffeur in de rechtszaal aanwezig. J. beriep zich op zijn zwijgrecht.

Klaarlichte dag

De schietpartij was op klaarlichte dag in een woonwijk. Op de Loevesteinlaan werd een auto klemgereden. Daarop zou een van de verdachten zijn uitgestapt en de bestuurder van de klemgereden auto hebben beschoten. De man overleed ter plekke.

Enkele minuten later troffen agenten in de Sint Antoniusstraat in een auto twee zwaargewonde mannen met schotwonden aan. Een van hen overleed vrijwel direct. In de omgeving van de auto lagen ongeveer tien hulzen. De andere man overleed drie weken later in het ziekenhuis.

Snapchat

De komende maanden gaat het onderzoek naar de moorden verder. Zo is er nog veel onduidelijk over de communicatie tussen de verdachten. Zij zouden vooral Snapchat hebben gebruikt om met elkaar te communiceren. Het OM heeft de Amerikaanse justitie om hulp gevraagd in het opvragen van de Snapchat-berichten, die 24 uur nadat ze bekeken zijn altijd automatisch verdwijnen.

Het moordwapen is nog altijd niet gevonden. Hetzelfde geldt voor twee elektrische stepjes, die de verdachten zouden hebben gebruikt op hun vlucht, nadat zij hun auto in het nabijgelegen Teteringen hadden achtergelaten.

De verdachten blijven nog zeker drie maanden in voorarrest. De volgende zitting is op 22 december.

"O, mijn god. Ik heb er geen woorden voor." María Corina Machado reageerde vol ongeloof toen ze werd gebeld vanuit Oslo met het nieuws dat ze dit jaar de Nobelprijs voor de Vrede krijgt.

De Venezolaanse oppositieleider was even sprakeloos, maar zei al snel dat ze de prijs niet in haar eentje verdient. "Ik ben maar één iemand. Dit is een hele beweging, van de samenleving."

Ze zei verder dat ze dankbaar was voor de prijs, die ze een grote erkenning voor het Venezolaanse volk noemde. "We zijn nog niet waar we willen zijn, maar we doen wel erg ons best. Ik weet zeker dat we zullen winnen. De mensen verdienen het."

De directeur van het Noorse Nobel-instituut was zichtbaar geëmotioneerd toen hij haar belde:

Het is nog niet duidelijk of Machado in december zelf naar Oslo kan komen om de Nobelprijs in ontvangst te nemen. Ze is haar leven in Venezuela niet zeker en zit ondergedoken.

Verschillende landen en organisaties hebben Machado inmiddels gefeliciteerd. De VN-mensenrechtencommissaris zegt dat de prijs een erkenning is "voor de glasheldere wens van het Venezolaanse volk voor vrije en eerlijke verkiezingen".

De voorzitter van het Europees Parlement, Roberta Metsola, zegt dat ze enorm trots is op moedige Machado. "Jouw onvermoeibare strijd voor vrijheid en democratie in Venezuela inspireert miljoenen mensen wereldwijd."

Het Witte Huis was minder enthousiast. President Trump had publiekelijk zijn wens uitgesproken om de prijs te krijgen. Volgens zijn communicatiedirecteur vindt het Nobelcomité politiek belangrijker dan vrede. "Er zal nooit iemand zijn zoals president Trump, die bergen kan verzetten met pure wilskracht."

Nina Jurna, correspondent Latijns-Amerika:

"Machado probeert al jaren als oppositieleider om vrije verkiezingen van de grond te krijgen in Venezuela. Dat leek in 2024 te lukken, maar toen werd ze door Maduro toch uitgesloten van deelname. De hoop was groot, maar het werd een grote teleurstelling. Maduro claimde de overwinning, terwijl vrijwel iedereen ervan uitging dat de oppositie had gewonnen. Sindsdien zit ze ondergedoken.

De mensen die ik heb gesproken zijn heel erg blij en trots. Het is een enorme opsteker voor de democratie en voor de Venezolanen zelf, die haar zien als een moederfiguur. Ze putten veel hoop uit deze prijs. Tegelijk is het een klap in het gezicht van het autoritaire regime, dat hiermee wordt neergezet als een dictatuur."

Vooral linkse en progressieve partijen willen meer doen om de Nederlandse klimaatdoelen te halen. Middenpartij CDA doet dit in mindere mate. BBB en JA21 kiezen er juist voor om minder in te zetten op klimaat dan het huidige kabinet.

Dat blijkt uit de doorrekening van het Centraal Planbureau (CPB), samen met het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Diverse partijen, zoals SP, Forum voor Democratie, 50Plus en PVV, lieten hun plannen niet doorrekenen.

Verdeeldheid CO2-heffing industrie

Zeker bij het klimaatbeleid voor de industrie is een duidelijke tegenstelling zichtbaar. Partijen in het midden en op rechts willen af van de CO2-heffing voor de industrie. Terwijl vooral linkse en progressieve partijen eraan vast willen houden.

Het huidige kabinet schortte op Prinsjesdag de heffing op, nadat een motie van het CDA hierover werd aangenomen. Bedrijven zouden vaak niet kunnen verduurzamen door vertraging in de bouw van pijpleidingen en kabels die hiervoor nodig zijn.

Op dit moment streeft de overheid ernaar de uitstoot van gassen die de planeet opwarmen te verminderen. In 2030 zou de uitstoot 55 procent lager moeten zijn dan in 1990. Maar de kans dat dit wordt gehaald is zeer onwaarschijnlijk, stelde het PBL op Prinsjesdag. Het kabinet kwam wel met aanvullend beleid, maar dat leidt lang niet altijd tot minder uitstoot.

Geen complete doorrekening

De planbureaus maakten geen complete doorrekening van de klimaatplannen. Ze bekijken wel of de plannen van partijen het halen van klimaatdoelen dichterbij brengen of juist verder uit beeld, maar niet hoe groot de kans zou worden dat het doel wordt gehaald.

Volgens de doorrekening leiden de plannen van GroenLinks-PvdA, D66, ChristenUnie en Volt tot een veel lagere uitstoot dan in de huidige kabinetsplannen. De maatregelen die het CDA wil nemen, doen dit in mindere mate.

De manier waarop partijen dit doen verschilt wel. Vooral Volt kiest nadrukkelijk voor het afdwingen van klimaatbeleid door heffingen, bijvoorbeeld door een hogere energiebelasting. De partij geeft juist minder uit aan klimaat dan in het huidige beleid. Andere partijen proberen ook op andere manieren te verduurzamen. Zo willen GroenLinks-PvdA, VVD, CDA en ChristenUnie meer subsidies uitdelen.

Verplaatsing naar buitenland

Het nadrukkelijk inzetten op normen en heffingen leidt er wel toe dat Nederland minder aantrekkelijk wordt om te produceren. Daardoor kan uitstoot zich verplaatsen naar het buitenland, wat de daling in Nederland deels tenietdoet. De planbureaus constateren dat dit vooral gebeurt in de plannen van PvdA-GroenLinks, Volt en D66.

De plannen van BBB en JA21 leiden ertoe dat de uitstoot minder daalt dan in het huidige beleid. Die partijen willen samen met NSC een belangrijke pot voor duurzaamheidssubsidies afschaffen. NSC, JA21 en BBB geven dan ook minder geld uit aan klimaat dan het huidige kabinet zich heeft voorgenomen. VVD en JA21 kiezen voor een lagere energiebelasting en accijnzen, maatregelen die ook kunnen leiden tot een hogere uitstoot.

Ook PVV-leider Geert Wilders zou mogelijk een doelwit zijn geweest van de Belgische terreurcel die gisteren werd opgerold. Dat meldt een journalist van de Belgische commerciële omroep VTM Nieuws.

In Nederland doet de NCTV er geen uitspraken over, maar Wilders deed niet mee aan het NOS-debat op NPO Radio 1 deze middag. Ook niet telefonisch, zoals de NOS had voorgesteld. Hij schreef op X dat werd uitgezocht of het bericht van VTM klopt. "Tot ik dat weet ga ik nergens heen", liet hij weten.

Wilders zou samen met de Belgische premier Bart De Wever en de Antwerpse burgemeester Els van Doesburg op een lijst staan van de verdachten die vastzitten voor een verijdelde terreuraanslag.

Politie en justitie in België maakten gisteren bekend dat er drie jongeren uit Antwerpen zijn aangehouden die worden verdacht van een poging tot terroristische moord. Er zijn aanwijzingen dat zij een jihadistisch geïnspireerde terroristische aanslag wilden plegen op politici.

De drie, volgens Belgische media 18, 23 en 24 jaar, zouden plannen hebben gehad om een aanslag te plegen met een drone, waarop een explosief bevestigd zou worden. Twee van hen verschijnen vandaag voor de onderzoeksrechter, de derde is weer vrijgelaten vanwege gebrek aan bewijs.

Sterkte gewenst

Wilders wenste premier De Wever gisteren sterkte toen hij het nieuws had vernomen. Op X schreef hij ook dat "de islamitische terreur geen grenzen kent".

Niet de zwart-rood-groene vlag, maar de witte Taliban-vlag met zwart opschrift moet voortaan op de ambassade in Berlijn waaien. En de naam zal veranderen van 'ambassade van de islamitische republiek Afghanistan', naar 'ambassade van Afghanistan'.

Dat heeft een hoge ambtenaar van de Taliban laten weten in gesprek met journalisten van de Duitse zender ARD in Kabul. Het zorgt in Duitsland voor verdere discussie over de vraag of de Duitse regering de diplomatieke banden met de Taliban te veel aanhaalt.

Vanwege hun mensenrechtenschendingen en grootschalige beperking van vrouwenrechten erkennen (behalve Rusland) andere landen de Taliban-regering niet die in 2021 de macht in Afghanistan overnam, noch het emiraat dat ze hebben uitgeroepen. Ook Duitsland heeft destijds om die reden de diplomatieke band met het land praktisch verbroken.

Maar door binnenlandse druk om migranten die niet in Duitsland mogen blijven het land uit te krijgen, is dat aan het schuiven. Zeker na mesaanvallen dit en vorig jaar door asielzoekers die waren afgewezen maar niet konden worden uitgezet, groeit de frustratie onder Duitsers over de onmacht van de overheid. Ondertussen blijft de extreemrechtse anti-migratiepartij AfD verder groeien, en staat in sommige peilingen inmiddels op de eerste plek.

Vaak blijkt het uitzetten van uitgeprocedeerde asielzoekers in de praktijk zeer lastig, bijvoorbeeld omdat mensen van de radar verdwijnen of het land van herkomst niet wil meewerken. Ook zijn er in het geval van Afghanistan zorgen over mogelijke folteringen bij terugkomst.

Dat is ook de reden dat onder meer het Duitse instituut voor de rechten van de mens de regering eerder dit jaar nog adviseerde om geen mensen naar Afghanistan terug te sturen. Het tweede advies: "versterk het aanzien van de de facto Taliban-regering niet door directe of indirecte onderhandelingen daarover".

Uitzetvluchten naar Afghanistan

Afgelopen jaar zette de vorige Duitse regering van Scholz al 28 Afghaanse mannen op het vliegtuig die strafbare feiten hadden gepleegd en deels als gevaarlijk golden. Toen verliepen de gesprekken daarover niet direct met de Taliban in Kabul, maar indirect via Qatar.

Dit jaar zette de huidige regering van Merz nog eens 81 mannen "met een strafrechtelijk verleden" op het vliegtuig, ook met hulp van Qatar. Maar om zulke vluchten regelmatiger mogelijk te maken, gaat deze regering duidelijk verder.

Het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigt inmiddels dat ambtenaren in Kabul zijn geweest om zelf directe gesprekken te voeren met de Taliban. Volgens een woordvoerder waren dat 'technische gesprekken' over de praktische afwikkeling van de vluchten en opname van de Afghanen. Daar hebben Duitsland en de Taliban nu afspraken over gemaakt. De Taliban zou daar niets voor terug hebben gekregen.

Daar is in elk geval in de Duitse oppositie twijfel over. De Groenen spreken van "geheime diplomatie met terroristen".

Ondertussen heeft Duitsland twee medewerkers geaccrediteerd die de Taliban naar Duitsland heeft gestuurd om de consulaten in Bonn en Berlijn te gaan leiden. Tot groot protest van de consul in Bonn en het overige personeel, dat daar al zat voordat de Taliban aan de macht kwamen. De voltallige staf is ruim een week geleden daarom opgestapt.

In een brief zegt de vertrekkende consul dat de Taliban-medewerkers Duitsland zullen bijstaan bij het uitzetten van Afghanen. Tegelijk waarschuwt hij dat de veiligheid en vrijheid van Afghanen in Duitsland, Europa, Noord-Amerika en Australië in gevaar komt, regio's waarvoor het consulaat in Duitsland diensten uitvoert.

"In de afgelopen bijna vier jaar hebben wij de persoonlijke gegevens en documenten beschermd van honderdduizenden Afghaanse staatsburgers, in het bijzonder diegenen die via internationale programma's uit Afghanistan geëvacueerd werden. Ondanks flinke druk hebben wij dit materiaal nooit aan de Taliban gegeven."

Om te voorkomen dat dit alsnog zal gebeuren verklaart hij dat ze alle documenten en andere bezittingen die hij en zijn personeel namens het consulaat hebben, overdraagt aan het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat gebeurt op basis van het verdrag van Wenen voor diplomatiek verkeer. Hij noemt de Duitse accreditatie een legitimering van het Taliban-regime.

Juristen in Duitsland wijzen er ondertussen op dat de Duitse overheid weinig kan doen tegen een Talibanvlag bij de ambassade, of een wijziging van de naam. De regering zou de diplomatieke relatie kunnen verbreken, maar dat lijkt op dit moment onwaarschijnlijk.