NOS Nieuws - Algemeen

Het doek lijkt te vallen voor de Britse staalindustrie. British Steel onderzoekt of het de twee laatst overgebleven hoogovens in Groot-Brittannië mogelijk deze zomer of najaar kan sluiten. De directie zegt in een persbericht dat er vermoedelijk geen toekomst meer is voor Brits staal.

De eigenaar van British Steel, het Chinese Jingye Group, voelt er weinig voor om nog meer te gaan investeren. Jingye zegt sinds 2020 meer dan 1,2 miljard pond te hebben geïnvesteerd, om onder meer de staalfabriek in Skinningrove draaiende te houden. British Steel zou desondanks zo'n 700.000 pond per dag verlies lijden.

Jingye erkent dat de extra tarieven die de Amerikaanse president Donald Trump op Europees staal en aluminium een grote rol spelen in het besluit om de handdoek in de ring te gooien. Ook de grote investeringen om de staalproductie te verduurzamen maken Brits staal volgens Jingye niet langer financieel haalbaar.

Geen staatssteun

De afgelopen maanden is met de Britse regering overleg gevoerd om twee nieuwe elektrische hoogovens met belastinggeld te bouwen. Die gesprekken zijn volgens Jingye mislukt. Wel zegt het concern nog met de Britse overheid te praten over andere opties voor British Steel.

Topman Zengwei An van British Steel zegt in een verklaring dat hij begrijpt dat het een "extreem moeilijke dag" is voor de 2700 medewerkers en hun families. "Maar wij denken dat dit noodzakelijk is, gezien de enorm uitdagende omstandigheden waarin deze sector verkeert."

Bij knooppunt Velperbroek heeft een automobilist een stilstaande vrachtwagen geramd na een lange achtervolging op de A12. De bestuurder is daar opgepakt en daarbij zijn enkele waarschuwingsschoten gelost, meldt de politie.

De achtervolging begon in Den Haag toen de man door de politie werd betrapt op het stelen van een auto. Toen de agenten de auto wilden laten stoppen, ging de bestuurder ervandoor.

Ruim honderd kilometer lang werd de man door de politie achtervolgd over de A12. Daarbij werden hoge snelheden bereikt. Volgens De Gelderlander werd meer dan 200 kilometer per uur gehaald. Ook gooide de man volgens de krant tijdens de rit meermaals spullen uit het raam.

File voor stoplicht

Bij knooppunt Velperbroek wilde de man de snelweg verlaten. Hij reed tegen een vrachtwagen aan die op de afrit stond te wachten voor een rood stoplicht. Daar is de man volgens de politie uit het voertuig gehaald en zijn waarschuwingsschoten gelost. Niemand raakte gewond.

De man werd na de aanrijding in de boeien geslagen:

Volgens De Gelderlander vluchtte de man nadat de auto tegen de vrachtwagen tot stilstand was gekomen te voet weg. Hij zou met behulp van pepperspray overmeesterd zijn.

De leiders van de dertig landen die vandaag in Parijs bijeenwaren als de 'coalition of the willing' wilden de boodschap uitdragen dat Europa verenigd en sterk is. Er werd meer financiële steun toegezegd, maar over een toekomstige troepenmacht voor Oekraïne bleef veel onduidelijk.

"Europa mobiliseert op een schaal die we in tientallen jaren niet hebben gezien", zei de Britse premier Starmer, om er meteen aan toe te voegen dat Amerikaanse steun nodig blijft voor een bestand tussen Rusland en Oekraïne.

President Zelensky toonde zich tevreden met de Europese steun. Volgens hem zijn er belangrijkste financiële toezeggingen gedaan die de Oekraïense wapenproductie versterken.

'Steun echt fors opkrikken'

Inderdaad lijken landen weer met geld over de brug te zijn gekomen. Volgens premier Schoof hebben meerdere landen gezegd dat ze de steun "echt fors gaan opkrikken". Dat geldt ook voor Nederland. Van de 3,5 miljard euro die Schoof op de vorige top voor volgend jaar beloofde aan Oekraïne, wordt 2 miljard al dit jaar uitgekeerd.

En dat is hard nodig, zei Schoof, want Oekraïne moet volop wapens kopen om zich te verdedigen tegen Rusland. "Er is nu grote behoefte aan bijvoorbeeld drones, aan luchtverdedigingscapaciteit, aan munitie."

Geruststellingsmacht

Lastiger is de steun voor de Europese troepenmacht voor Oekraïne die Starmer en de Franse president Macron willen optuigen. Deze "geruststellingsmacht" of "garantiemacht" moet Oekraïne helpen verdedigen nadat er een bestand tussen Oekraïne en Rusland is gesloten.

Militaire planners werken eraan, maar behalve Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zegt geen land expliciet dat het zal meedoen. Volgens Starmer en Macron hoeft ook niet iedereen betrokken te zijn, maar zijn er verschillende landen die wel mee gaan doen. Welke landen dat zijn werd echter niet duidelijk: geen enkel land sprak expliciet uit troepen te willen sturen.

Welke landen willen troepen sturen?

Het dichtst daarbij kwam de Poolse president Tusk, die zei dat zijn land alle acties om Europa te verdedigen effectief zal steunen. Italië en Griekenland sloten daarentegen uit dat ze troepen zullen leveren, en Duitsland hield zich op de vlakte.

Demissionair bondskanselier Scholz zei dat überhaupt nog niet duidelijk is of en in welke vorm troepen gestuurd worden. "We concentreren ons op wat nu nodig is, en het is vooral belangrijk om de Oekraïense gevechtskracht te versterken."

Het lijkt er niet op dat zijn beoogde opvolger Merz er anders over denkt. Hij wil ver gaan met financiële steun, maar heeft geen enkele indicatie gegeven dat hij ook troepen wil leveren. Dat is gezien het Duitse verleden ook wel te begrijpen, zei een woordvoerder van president Macron.

'Op een andere planeet'

Sommige landen willen pas troepen toezeggen als de VS dat ook doet, of in elk geval als achtervang wil fungeren. En daar lijkt het nog helemaal niet op, integendeel. De Amerikaanse speciale gezant Steve Witkoff noemde deze week het sturen van troepen naar Oekraïne zelfs "absurd" en zei dat Europese leiders denken "dat ze allemaal Churchill moeten zijn".

Die uitspraak schoot Zelensky in het verkeerde keelgat. Hij zei vandaag tegen journalisten dat Witkoff en andere Amerikanen "op een andere planeet leven".

Macron zei dat Europa desnoods zonder Amerikaanse steun een troepenmacht moet sturen, maar Starmer leek het daar niet mee eens.

Alomvattend bestand

In elk geval gaan deskundigen in Oekraïne bespreken waar troepen zouden moeten komen en hoeveel het er moeten zijn. Er wordt gesproken over 10.000 tot 30.000 militairen die vooral in de grote steden zouden worden gelegerd. Oekraïne zelf zou zijn troepen langs het front legeren. "De basis is in elk geval een sterk Oekraïens leger", zei Schoof daarover.

Voorwaarde is dat er een alomvattend bestand komt, en ook daar ziet het nog niet naar uit. Er zijn afspraken over een bestand op de Zwarte Zee en een afspraak om geen energie-infrastructuur aan te vallen, maar daarover is veel onduidelijk. Vandaag nog waren er Russische aanvallen op Cherson, waardoor deze stad zonder stroom kwam te zitten.

Zelensky zei dat de VS hem laat weten dat het gedeeltelijke bestand werkt, maar dat dit dus niet waar is. Hij wil dat de VS Rusland straft voor de schendingen. Ook zei hij dat president Poetin helemaal geen vrede wil, alleen oorlog.

Al met al was Zelensky "niet teleurgesteld" na de top in Parijs, omdat hij andermaal is verzekerd van Europese steun en landen ook weer concrete financiële beloften hebben gedaan.

Vier van de vijf mensen die gewond zijn geraakt bij een steekpartij bij de Dam in Amsterdam hebben een buitenlandse nationaliteit, meldt de politie. Daarnaast is er een 19-jarige vrouw uit Amsterdam met de Nederlandse nationaliteit gewond geraakt.

De buitenlandse slachtoffers zijn een 67-jarige vrouw en 69-jarige man uit de Verenigde Staten, een 73-jarige vrouw uit België en een 26-jarige man uit Polen. Twee van hen zijn ernstig gewond, maar het is onduidelijk wie dat zijn. De twee Amerikanen kennen elkaar.

Meerdere mensen zagen de steekpartij in de Amsterdamse binnenstad gebeuren:

Het hele steekincident heeft enkele minuten geduurd, vanaf het moment dat de verdachte begon met steken totdat hij werd overmeesterd door een voorbijganger, zegt een woordvoerder van de politie.

De politie houdt rekening met het scenario dat de slachtoffers geheel willekeurig zijn neergestoken. Agenten doen nog onderzoek naar de identiteit van de verdachte. Meer dan dat hij ook gewond is geraakt, kan de woordvoerder niet zeggen.

Berichten dat sprake was van een straatroof voorafgaand aan de steekpartij kan de politie niet bevestigen. Daar wordt nog onderzoek naar gedaan.

Burgemeester Halsema zegt in een verklaring dat haar hart uit gaat naar de slachtoffers, hun familie en geliefden. "We hopen snel meer duidelijkheid te krijgen over de achtergronden van deze afschuwelijke steekpartij. Het onderzoek van de politie is in volle gang en heeft op dit moment alle voorrang."

Minister Van Weel van Justitie en Veiligheid zegt nog niets over de achtergrond van het steekincident in Amsterdam of een mogelijk motief van de verdachte te kunnen zeggen.

Van Weel staat in contact met de autoriteiten in Amsterdam. De minister sprak zijn waardering uit voor het snelle ingrijpen door de politie. "Die waren er ontzettend snel bij en hebben heel adequaat gereageerd. Die deden fantastisch werk."

De Nederlandse economie kan honderden miljoenen mislopen door de extra autoheffingen die de Amerikaanse president Donald Trump van plan is in te voeren. Hoewel Nederland geen auto's meer maakt, kan de economie door de extra 25 procent op Europese auto's toch ongeveer 230 miljoen verliezen.

Dat berekende ING vandaag na de nieuwe aankondigingen die president Trump vannacht deed. Het effect van de Amerikaanse autoheffingen kan zelfs oplopen tot 600 miljoen euro per jaar als Amerikaanse afnemers meer binnenlandse alternatieven vinden, verwacht ING.

Als president Trump zijn dreigement waarmaakt om 25 procent extra te gaan heffen op álle producten uit de Europese Unie, verwacht ING dat de directe klap op de Nederlandse economie op de korte termijn tot ongeveer 3 miljard euro kan zijn. Op de langere termijn zelfs tot 8 miljard euro.

In de berekeningen zijn de effecten van de heffingen op het vertrouwen van producenten, ondernemers en consumenten nog buiten beschouwing gelaten.

Koude douche

De aankondiging van Trump was een koude douche voor Eurocommissaris Maros Sefcovic voor Handel. Hij vertrok precies een week geleden nog vol goede moed naar Washington. Daar probeerde hij een dag lang zijn Amerikaanse collega Howard Lutnick ervan te overtuigen dat de eerder aangekondigde extra heffingen op Europees aluminium en staal geen goed idee zijn.

Om het gesprek niet op scherp te zetten stelde Brussel aangekondigde tegenheffingen op Amerikaanse producten twee weken uit. Veel indruk maakte dat niet. Sefcovic kreeg volgens persbureau Reuters van Lutnick te horen dat Europa zich schrap kan zetten: voor er gesproken kan worden gaat de VS nóg meer heffingen invoeren. In ieder geval op Europese auto's en farmaceutische producten.

Trump voegde vannacht de daad bij het woord, met de aankondiging van een extra heffing van 25 procent op auto's en auto-onderdelen uit de EU. Die voor auto's moet over een week ingaan, die voor de invoer van motoren, schokdempers of versnellingsbakken op 3 mei.

38 miljard euro

De heffingen op Europese auto's en auto-onderdelen zullen er volgens Trump voor zorgen dat Amerikanen vooral weer Amerikaanse auto's zullen kopen. Dat levert de Amerikaanse economie zo'n 100 miljard dollar per jaar op, verwacht hij.

"Eén op de twee auto's die in de VS worden verkocht wordt ook in de VS gemaakt. En dat vindt Trump te weinig", legt econoom Rico Luman, van ING uit. "Meer industrie terughalen moet meer werkgelegenheid opleveren. Dat gaat er goed in bij zijn achterban."

De extra handelstarieven zullen aan de andere kant van de Atlantische Oceaan juist het omgekeerde effect opleveren, zo vreest de Europese Unie. De EU verscheept jaarlijks bijna 750.000 nieuwe auto's naar de VS, goed voor ruim 38 miljard euro.

"Duitsland is veruit de grootste exporteur van auto's naar de VS. Maar ook andere landen zijn erg afhankelijk hiervan", zegt Luman. "Slowakije levert veel onderdelen, Zweden Volvo's, Italië Ferrari's."

Nederland als toeleverancier

Ook de Nederlandse economie kan een zware klap krijgen, waarschuwt Luman. "Wij zijn een grote toeleverancier van de Duitse auto-industrie. Bijvoorbeeld staal van Tata Steel. Of bevestigingsmaterialen, schuifdaken, transmissiesystemen. Dat is misschien niet voor iedereen direct zichtbaar. Maar wel heel belangrijk."

Toch vraagt Luman zich wel af hoeveel geduld de achterban van Trump zal hebben. De Amerikaanse auto-industrie haalt veel onderdelen uit het buitenland. "De hogere tarieven gaan autoproducenten niet voor eigen rekening nemen. Dat komt bij de Amerikaanse consument terecht."

Om alle Amerikaanse auto's volledig Amerikaans te maken, moet in de VS een hele industrie voor onderdelen worden opgezet. "Dat kost vijf tot tien jaar", rekent Luman voor. "En er zitten wel wat haken en ogen aan. Als ze alles zelf maken in de VS dan zullen de productiekosten ook hoger worden. De Amerikaanse lonen liggen veel hoger dan die in bijvoorbeeld Azië."

Met hoge importheffingen wil Trump de handelsbalans tussen Europa en de VS 'eerlijker' maken. Toch is die balans niet zo oneerlijk als hij zegt:

Het Sudanese leger lijkt de hoofdstad Khartoem weer in handen te hebben, nadat de stad twee jaar lang in de greep was van milities van de strijdgroep RSF. Wat is er over van de stad en wat betekent dit voor het conflict?

Een horrorverhaal: zo typeert Dallia Abdelmoniem wat er zich de afgelopen jaren heeft afgespeeld in haar stad Khartoem. "De milities van de RSF hebben gruwelijke mensenrechtenschendingen gepleegd, dus er is grote opluchting nu, maar ook heel veel vernietiging."

Twee jaar geleden sprak de NOS Abdelmoniem voor het eerst. De oorlog in haar geliefde stad begon toen twee generaals, die van het regeringsleger SAF en die van de strijders van de RSF, verwikkeld raakten in een gruwelijke machtsstrijd.

De eerste dagen bleef ze nog in de hoofdstad, maar het geweld kwam steeds dichterbij. Nadat een raket haar huis had geraakt, vluchtte ze met haar familie. Nu volgt ze vanuit buurland Egypte het nieuws van thuis.

Gejuich op straat

"Er lijkt niet veel over van het centrum van Khartoem. Veel is kapotgeschoten en geplunderd. In grote delen is nog geen water en geen elektriciteit", zegt Abdelmoniem. "De meeste ziekenhuizen functioneren niet. We hebben een lange weg te gaan om het weer op te bouwen."

"Dit is niet onze oorlog", zei Abdelmoniem twee jaar geleden, toen haar huis trilde van het wapengekletter. De burgers van Sudan wilden geen van beide generaals als machthebbers, en dat geldt voor velen nog steeds.

Maar nu is er toch vreugde dat de RSF is verjaagd en er klinkt gejuich op straat als mensen SAF-soldaten zien. "Als je mensen de keuze geeft, dan is het regeringsleger beter, omdat de misdaden tegen burgers door de RSF groter zijn. Maar ze zijn niet vergeten dat het leger ons ook deze oorlog heeft ingesleurd."

Momentum om door te pakken

Het is een oorlog vol trauma en geweld. Vluchtelingen uit Khartoem vertelden de afgelopen jaren over verkrachtingen door de RSF-milities, executies en massale plundering. Maar een klein deel van de verhalen is opgetekend omdat de stad deels ontoegankelijk was. Abdelmoniem vreest voor wat er allemaal nog naar buiten gaat komen.

En dit is nog niet het einde, benadrukt ze. "Er is een slag gewonnen in Khartoem, maar we zijn er nog niet. We maken ons grote zorgen om het westen van het land, vooral de regio Darfur, waar de RSF veel macht heeft. Hopelijk heeft het leger nu het momentum om door te pakken, en de RSF ook daar te verdrijven."

Hoewel veel inwoners Khartoem de afgelopen jaren zijn ontvlucht, zijn er ook achterblijvers, zoals de lokale journalist Haroun*, met wie de NOS afgelopen jaren ook contact hield. Hij had niet genoeg geld om zijn familie naar een buurland of naar een ander deel van Sudan te brengen en streek neer in Omdurman, een stad in de buurt van Khartoem, waar hij de afgelopen jaren veel bombardementen meemaakte.

"Het ging opeens heel snel de afgelopen week," vertelt hij aan de telefoon. "Het afgelopen jaar heeft het regeringsleger veel speldenprikjes uitgedeeld. Met bewapende drones hebben ze RSF-doelen aan de overkant van de Nijl uitgeschakeld en hen zo verzwakt. Afgelopen weekend namen ze het presidentiële paleis in het centrum in. En gisteren zijn veel RSF-milities weggevlucht. Her en der zullen nog wel milities verscholen zitten, maar het leger heeft het grotendeels onder controle."

Bevrijding

Haroun spreekt over een bevrijding. "Sudanezen voelen dat het leger hen verdedigt. We weten niet wat de toekomst brengt, maar voor nu is het resultaat dat we ons na vele jaren thuis weer veilig voelen."

Ook ziet Haroun steeds meer terugkeerders, vooral naar Omdurman en Bahri, een andere buurstad van Khartoem waar de RSF al eerder werd verdreven. "We hopen dat we op den duur naar huis kunnen gaan", zegt ook Abdelmoniem. "Het leven buiten Sudan is duur. Thuis is thuis, ook al is het kapot. Maar ik wacht nog even, om te kijken of het echt veilig is."

*Haroun is niet zijn echte naam. Met het oog op zijn veiligheid wordt een pseudoniem gebruikt.